ROGRAM NAUZANIA DLA ZAWODU OERATOR MASZYN I URZĄDZEŃ DO ORÓKI LASTYZNEJ, 812105 O STRUKTURZE MODUŁOWEJ Warszawa 2012
SIS TREŚI 1. TY ROGRAMU: modułowy... 2 2. RODZAJ ROGRAMU: liniowy... 2 3. AUTORZY, REENZENI I KONSULTANI ROGRAMU NAUZANIA:... 2 4. ODSTAWY RAWNE KSZTAŁENIA ZAWODOWEGO... 2 5. ELE OGÓLNE KSZTAŁENIA ZAWODOWEGO... 3 6. KORELAJA ROGRAMU NAUZANIA DLA ZAWODU OERATOR MASZYN I URZĄDZEŃ DO ORÓKI LASTYZNEJ Z ODSTAWĄ ROGRAMOWĄ KSZTAŁENIA OGÓLNEGO... 3 7. INFORMAJA O ZAWODZIE OERATOR MASZYN I URZĄDZEŃ DO ORÓKI LASTYZNEJ... 4 8. UZASADNIENIE OTRZEY KSZTAŁENIA W ZAWODZIE OERATOR MASZYN I URZĄDZEŃ DO ORÓKI LASTYZNEJ... 4 9. OWIĄZANIA ZAWODU OERATOR MASZYN I URZĄDZEŃ DO ORÓKI LASTYZNEJ Z INNYMI ZAWODAMI... 5 10. ELE SZZEGÓŁOWE KSZTAŁENIA W ZAWODZIE OERATOR MASZYN I URZĄDZEŃ DO ORÓKI LASTYZNEJ... 7 11. LAN NAUZANIA DLA ZAWODU OERATOR MASZYN I URZĄDZEŃ DO ORÓKI LASTYZNEJ... 8 12. ROGRAMY NAUZANIA DLA OSZZEGÓLNYH MODUŁÓW... 12 1. 812105.M1 rzygotowanie do wykonywania prac operatorskich...13 2. 812105.M2 rzygotowanie materiałów wsadowych do obróbki plastycznej na gorąco...26 3. 812105.M3. Wykonywanie obróbki plastycznej na zimno....35 4. 812105.M4 rzygotowanie do prowadzenia działalności w branży hutniczej...44 ZAŁĄZNIKI... 51 1
TY SZKOŁY: zasadnicza szkoła zawodowa 1. TY ROGRAMU: modułowy 2. RODZAJ ROGRAMU: liniowy 3. AUTORZY, REENZENI I KONSULTANI ROGRAMU NAUZANIA: Autorzy: mgr inż. Maria Glanas, mgr inż. Marek Olsza Recenzenci: dr inż. Janusz Figurski, mgr inż. aweł ierzchalski Konsultanci: mgr Zbigniew Zalas 4. ODSTAWY RAWNE KSZTAŁENIA ZAWODOWEGO rogram nauczania dla zawodu OERATOR MASZYN I URZĄDZEŃ DO ORÓKI LASTYZNEJ opracowany jest zgodnie z poniższymi aktami prawnymi: Ustawa z dnia 7 września 1991 o systemie oświaty (Dz. U. z 2004 r. Nr 256, poz. 2572 z późn. zm.) Rozporządzenie MEN z dnia 23 grudnia 2011r. w sprawie klasyfikacji zawodów szkolnictwa zawodowego (Dz. U. z 2012r. poz. 7) Rozporządzenie MEN z dnia 7 lutego 2012r. w sprawie podstawy programowej kształcenia w zawodach (Dz. U. poz. 184) Rozporządzenie MEN z dnia 7 lutego 2012r. w sprawie ramowych planów nauczania w szkołach publicznych (Dz. U. poz. 204) Rozporządzenie MEN z dnia 30 kwietnia 2007r. w sprawie warunków i sposobów oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów i słuchaczy oraz przeprowadzania sprawdzianów i egzaminów w szkołach publicznych (Dz. U. Nr 83, poz. 562 z późn. zm.) Rozporządzenie MEN z dnia 17 listopada 2010 r. w sprawie zasad udzielania i organizacji pomocy psychologiczno-pedagogicznej w publicznych przedszkolach, szkołach i placówkach (Dz.U. Nr 228, poz. 1487) Rozporządzenie MENiS z dnia 31 grudnia 2002 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny w publicznych i niepublicznych szkołach i placówkach (Dz. U. z 2003r. Nr 6, poz. 69 z późn. zm.) Rozporządzeniem MEN z dnia 15 grudnia 2010 r. w sprawie praktycznej nauki zawodu (Dz. U. Nr 244, poz. 1626) Rozporządzenie MEN z dnia 21 czerwca 2012 r. w sprawie dopuszczania do użytku w szkole programów wychowania przedszkolnego i programów nauczania oraz dopuszczania do użytku szkolnego podręczników. (Dz. U. z 2012r. nr 0 poz.752) 2
5. ELE OGÓLNE KSZTAŁENIA ZAWODOWEGO elem kształcenia zawodowego jest przygotowanie uczących się do życia w warunkach współczesnego świata, wykonywania pracy zawodowej i aktywnego funkcjonowania na zmieniającym się rynku pracy. Zadania szkoły i innych podmiotów prowadzących kształcenie zawodowe oraz sposób ich realizacji są uwarunkowane zmianami zachodzącymi w otoczeniu gospodarczo-społecznym, na które wpływają w szczególności: idea gospodarki opartej na wiedzy, globalizacja procesów gospodarczych i społecznych, rosnący udział handlu międzynarodowego, mobilność geograficzna i zawodowa, nowe techniki i technologie, a także wzrost oczekiwań pracodawców w zakresie poziomu wiedzy i umiejętności pracowników. W procesie kształcenia zawodowego ważne jest integrowanie i korelowanie kształcenia ogólnego i zawodowego, w tym doskonalenie kompetencji kluczowych nabytych w procesie kształcenia ogólnego, z uwzględnieniem niższych etapów edukacyjnych. Odpowiedni poziom wiedzy ogólnej powiązanej z wiedzą zawodową przyczyni się do podniesienia poziomu umiejętności zawodowych absolwentów szkół kształcących w zawodach, a tym samym zapewni im możliwość sprostania wyzwaniom zmieniającego się rynku pracy. W procesie kształcenia zawodowego są podejmowane działania wspomagające rozwój każdego uczącego się, stosownie do jego potrzeb i możliwości, ze szczególnym uwzględnieniem indywidualnych ścieżek edukacji i kariery, możliwości podnoszenia poziomu wykształcenia i kwalifikacji zawodowych oraz zapobiegania przedwczesnemu kończeniu nauki. Elastycznemu reagowaniu systemu kształcenia zawodowego na potrzeby rynku pracy, jego otwartości na uczenie się przez całe życie oraz mobilności edukacyjnej i zawodowej absolwentów ma służyć wyodrębnienie kwalifikacji w ramach poszczególnych zawodów wpisanych do klasyfikacji zawodów szkolnictwa zawodowego. 6. KORELAJA ROGRAMU NAUZANIA DLA ZAWODU OERATOR MASZYN I URZĄDZEŃ DO ORÓKI LASTYZNEJ Z ODSTAWĄ ROGRAMOWĄ KSZTAŁENIA OGÓLNEGO rogram nauczania dla zawodu operator maszyn i urządzeń do obróbki plastycznej uwzględnia aktualny stan wiedzy o zawodzie ze szczególnym zwróceniem uwagi na nowe technologie i najnowsze koncepcje nauczania. rogram uwzględnia także zapisy zadań ogólnych szkoły i umiejętności ponadprzedmiotowych zdobywanych w trakcie kształcenia w szkole ponadgimnazjalnej umieszczonych w podstawach programowych kształcenia ogólnego, w tym: umiejętność rozumienia, wykorzystania i refleksyjnego przetworzenia tekstów, prowadząca do osiągnięcia własnych celów, rozwoju osobowego oraz aktywnego uczestnictwa w życiu społeczeństwa; 3
umiejętność wykorzystania narzędzi matematyki w życiu codziennym oraz formułowania sądów opartych na rozumowaniu matematycznym; umiejętność wykorzystania wiedzy o charakterze naukowym do identyfikowania i rozwiązywania problemów, a także formułowania wniosków opartych na obserwacjach empirycznych dotyczących przyrody lub społeczeństwa; umiejętność komunikowania się w języku ojczystym i w językach obcych; umiejętność sprawnego posługiwania się nowoczesnymi technologiami informacyjno- komunikacyjnymi; umiejętność wyszukiwania, selekcjonowania i krytycznej analizy informacji; umiejętność rozpoznawania własnych potrzeb edukacyjnych oraz uczenia się; umiejętność pracy zespołowej. W programie nauczania dla zawodu operator maszyn i urządzeń do obróbki plastycznej uwzględniono powiązania z kształceniem ogólnym polegające na wcześniejszym osiąganiu efektów kształcenia w zakresie przedmiotów ogólnokształcących stanowiących podbudowę dla kształcenia w zawodzie. Dotyczy to przede wszystkim takich przedmiotów jak: matematyka, chemia, a także podstawy przedsiębiorczości i edukację dla bezpieczeństwa. 7. INFORMAJA O ZAWODZIE OERATOR MASZYN I URZĄDZEŃ DO ORÓKI LASTYZNEJ Operator maszyn i urządzeń do obróbki plastycznej może być zatrudniony na wydziałach przeróbki plastycznej hut żelaza i metali nieżelaznych takich jak walcownie, jak również w wielu zakładach produkcyjnych przemysłu maszynowego, na takich wydziałach jak kuźnie, ciągarnie, tłocznie. Może pracować jako operator: walcarek, pras, młotów, ciągarek, giętarek, urządzeń tnących, prostujących, prasujących, urządzeń do nagrzewania wsadu i do obróbki cieplnej oraz urządzeń transportowych na tych wydziałach. Absolwent po ukończeniu szkoły kształcącej w zawodzie operator maszyn i urządzeń do obróbki plastycznej będzie przygotowany do wykonywania zadań zawodowych związanych z obsługiwaniem, montażem, demontażem, użytkowaniem, diagnozowaniem i naprawą maszyn i urządzeń do obróbki plastycznej, obróbki cieplnej, urządzeń pomocniczych i aparatury kontrolno pomiarowej. onadto może być zatrudniony jako kontroler jakości wyrobów walcowanych, kutych, ciągnionych i prasowanych a także kontroler procesów obróbki cieplnej. 8. UZASADNIENIE OTRZEY KSZTAŁENIA W ZAWODZIE OERATOR MASZYN I URZĄDZEŃ DO ORÓKI LASTYZNEJ Zawód operatora maszyn i urządzeń do obróbki plastycznej należy do branży hutniczej, która jest jedną z najważniejszych gałęzi przemysłu. Każda nowoczesna gospodarka wciąż jeszcze oparta jest na stali jako głównym surowcu w przemyśle maszynowym a obróbka plastyczna pozostaje jedną z podstawowych technik wytwarzania części maszyn ze stali. 4
Rozwój nowych technologii w dziedzinie wytwarzania wyrobów za pomocą obróbki plastycznej wiąże się z mechanizacją i automatyzacją produkcji, co pociąga za sobą wzrost zapotrzebowania wśród pracodawców na operatorów maszyn i urządzeń do obróbki plastycznej. Jednocześnie ograniczenie w ostatnich latach kształcenia w tym zawodzie spowodowało, że zapotrzebowanie na rynku pracy na tego typu specjalistów znacznie wzrosło. Wymagania pracodawców w stosunku do operatorów maszyn i urządzeń do obróbki plastycznej dotyczą: użytkowania urządzeń do obróbki plastycznej, cieplnej i wykańczającej podczas wykonywania wyrobów metodą obróbki plastycznej na zimno i na gorąco oraz kształtowania wyrobów metodą metalurgii proszków; wykonywania przeglądów i konserwacji urządzeń stosowanych podczas obróbki plastycznej oraz kształtowania wyrobów metodą metalurgii proszków; prowadzenia kontroli wstępnej, międzyoperacyjnej i ostatecznej wyrobów obrabianych plastycznie i cieplnie. 9. OWIĄZANIA ZAWODU OERATOR MASZYN I URZĄDZEŃ DO ORÓKI LASTYZNEJ Z INNYMI ZAWODAMI odział zawodów na kwalifikacje czyni system kształcenia elastycznym, umożliwiającym uczącemu się uzupełnianie kwalifikacji stosownie do potrzeb rynku pracy, własnych potrzeb i ambicji. Wspólne kwalifikacje mają zawody kształcone na poziomie zasadniczej szkoły zawodowej i technikum, np.: dla zawodu operator maszyn i urządzeń do obróbki plastycznej wyodrębniona została kwalifikacja M.7., która stanowi podbudowę kształcenia w zawodach technik hutnik. Technik hutnik ma kwalifikacje właściwe dla zawodu, które są nadbudową do kwalifikacji bazowej M.7. i jest to kwalifikacja M.38. Inną grupą wspólnych efektów dotyczących obszaru zawodowego są efekty stanowiące podbudowę kształcenia w zawodach określone kodem KZ(M.a) i KZ(M.d). Zawody, które mają wspólny KZ(M.a) to: mechanik-operator pojazdów i maszyn rolniczych, zegarmistrz, optyk-mechanik, mechanik precyzyjny, mechanik automatyki przemysłowej i urządzeń precyzyjnych, mechanik-monter maszyn i urządzeń, mechanik pojazdów samochodowych, operator obrabiarek skrawających, ślusarz, kowal, monter kadłubów okrętowych, blacharz samochodowy, blacharz, lakiernik, technik optyk, technik mechanik lotniczy, technik mechanik okrętowy, technik budownictwa okrętowego, technik pojazdów samochodowych, technik mechanizacji rolnictwa, technik mechanik, monter mechatronik, elektromechanik pojazdów samochodowych, technik mechatronik, technik transportu drogowego, technik energetyk, modelarz odlewniczy, technik wiertnik, technik górnictwa podziemnego, technik górnictwa otworowego, technik górnictwa odkrywkowego, technik przeróbki kopalin stałych, technik odlewnik, technik hutnik, operator maszyn i urządzeń odlewniczych, operator maszyn i urządzeń metalurgicznych, operator maszyn i urządzeń do obróbki plastycznej, operator maszyn i urządzeń do przetwórstwa tworzyw sztucznych, złotnik-jubiler. Zawody, które mają wspólny KZ(M.d) to: operator maszyn i urządzeń odlewniczych, operator maszyn i urządzeń metalurgicznych, operator maszyn i urządzeń do obróbki plastycznej, operator maszyn i urządzeń do przetwórstwa tworzyw sztucznych, technik odlewnik, technik hutnik. kwalifikacja Symbol zawodu Zawód Elementy wspólne 5
M.7. Użytkowanie maszyn i urządzeń do obróbki plastycznej metali 812105 operator maszyn i urządzeń do obróbki plastycznej 311704 technik hutnik KZ(M.a) KZ(M.d) 6
odział godzin na moduły z uwzględnieniem ramowego planu nauczania Zgodnie z Rozporządzeniem MEN w sprawie ramowych planów nauczania w zasadniczej szkole zawodowej minimalny wymiar godzin na kształcenie zawodowe wynosi 1600 godzin. Kształcenie w zasadniczej szkole zawodowej Efekty kształcenia wspólne dla wszystkich zawodów oraz efekty kształcenia wspólne dla zawodów w ramach obszaru mechanicznego i górniczo-hutniczego stanowiące podbudowę do kształcenia w zawodzie lub grupie zawodów M.7. Użytkowanie maszyn i urządzeń do obróbki plastycznej metali na kształcenie zawodowe teoretyczne 630 godzin na kształcenie zawodowe praktyczne 970 godzin min 400 godz. min 400 godz. 10. ELE SZZEGÓŁOWE KSZTAŁENIA W ZAWODZIE OERATOR MASZYN I URZĄDZEŃ DO ORÓKI LASTYZNEJ Absolwent szkoły kształcącej w zawodzie operator maszyn i urządzeń do obróbki plastycznej powinien być przygotowany do wykonywania następujących zadań zawodowych: 1) użytkowania urządzeń do obróbki plastycznej, cieplnej i wykańczającej podczas wykonywania wyrobów metodą obróbki plastycznej na zimno i na gorąco oraz kształtowania wyrobów metodą metalurgii proszków 2) wykonywania przeglądów i konserwacji urządzeń stosowanych podczas obróbki plastycznej oraz kształtowania wyrobów metodą metalurgii proszków; 3) prowadzenia kontroli wstępnej, międzyoperacyjnej i ostatecznej wyrobów obrabianych plastycznie i cieplnie. Do wykonywania zadań zawodowych niezbędne jest osiągnięcie efektów kształcenia określonych w podstawie programowej kształcenia w zawodzie operator maszyn i urządzeń do obróbki plastycznej: efekty kształcenia wspólne dla wszystkich zawodów (H, DG, JOZ, KS); efekty kształcenia wspólne dla zawodów w ramach obszaru mechanicznego i górniczo-hutniczego stanowiące podbudowę do kształcenia w zawodzie KZ(M.a) i KZ(M.d); efekty kształcenia właściwe dla kwalifikacji wyodrębnionych w zawodzie:m.7. Użytkowanie maszyn i urządzeń do obróbki plastycznej metali. 7
11. LAN NAUZANIA DLA ZAWODU OERATOR MASZYN I URZĄDZEŃ DO ORÓKI LASTYZNEJ Zgodnie z Rozporządzeniem MEN w sprawie ramowych planów nauczania w zasadniczej szkole zawodowej minimalny wymiar godzin na kształcenie zawodowe wynosi 1600 godzin, z czego na kształcenie zawodowe teoretyczne zostanie przeznaczonych minimum 630 godzin, a na kształcenie zawodowe praktyczne 970 godzin. W podstawie programowej kształcenia w zawodzie operator maszyn i urządzeń do obróbki plastycznej minimalna liczba godzin na kształcenie zawodowe została określona dla efektów kształcenia i wynosi: na kształcenie w ramach kwalifikacji M.7. Użytkowanie maszyn i urządzeń do obróbki plastycznej metali przeznaczono minimum 400 godzin; na kształcenie w ramach efektów wspólnych dla wszystkich zawodów i wspólnych dla zawodów w ramach obszaru mechanicznego i górniczo-hutniczego przeznaczono minimum 400 godzin. Tabela 3. lan nauczania dla programu o strukturze modułowej Lp. Nazwa modułu Klasa Liczba godzin w okresie nauczania I II III tygodniowo łącznie 1 812105.M1 rzygotowanie do wykonywania prac operatorskich 13 13 13 416 2 812105.M2 rzygotowanie materiałów wsadowych do obróbki plastycznej na gorąco 17 11 14 448 3 812105.M3 Wykonywanie obróbki plastycznej na zimno 6 20 16 21 672 4 812105.M4 rzygotowanie do prowadzenia działalności w branży hutniczej 4 2 64 Łączna liczba godzin kształcenia zawodowego 13 13 17 17 20 20 50 1600 8
Egzamin potwierdzający kwalifikację M.7. odbywa się pod koniec klasy trzeciej. 9
Wykaz jednostek modułowych dla zawodu operator maszyn i urządzeń do obróbki plastycznej Nazwa modułu 812105.M1rzygotowanie do wykonywania prac operatorskich Nazwa jednostki modułowej 812105.M1.J1 Stosowanie przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy w branży hutniczej Liczba godzin przewidziana na jednostkę modułową 16 812105.M1.J2 osługiwanie się dokumentacją techniczną 92 812105.M1.J3 Rozpoznawanie podstawowych technik wytwarzania 110 812105.M1.J4 Rozpoznawanie metod wytwarzania w hutnictwie 198 812105.M2 rzygotowanie materiałów wsadowych do obróbki plastycznej na gorąco 812105.M2.J1 rzygotowanie materiałów, maszyn i urządzeń do obróbki plastycznej 224 812105.M2.J2 Wykonywanie obróbki plastycznej na gorąco 224 812105.M3 Wykonywanie obróbki plastycznej na zimno 812105.M3.J1 Wykonywanie obróbki plastycznej metodą na zimno i wytwarzanie wyrobów z proszków metali 336 812105.M3.J2 Wykonywanie obróbki cieplnej i cieplno-chemicznej 336 812105.M4 rzygotowanie do prowadzenia działalności w branży hutniczej 812105.M4.J1 rowadzenie działalności gospodarczej w branży hutniczej 32 812105.M4.J2 osługiwanie się językiem obcym w branży hutniczej 32 10
812105.M1 rzygotowanie do wykonywania prac operatorskich 812105.M1.J1 Stosowanie przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy w branży hutniczej 812105.M1.J2 osługiwanie się dokumentacją techniczną 812105.M1.J1 Rozpoznawanie podstawowych technik wytwarzania 812105.M1.J1 Rozpoznawanie metod wytwarzania w hutnictwie 812105.M2 rzygotowanie materiałów wsadowych do obróbki plastycznej na gorąco 812105.M3 Wykonywanie obróbki plastycznej na zimno 812105.M2.J1 rzygotowanie materiałów, maszyn i urządzeń do obróbki plastycznej 812105.M2.J2 Wykonywanie obróbki plastycznej na gorąco 812105.M3.J1 Wykonywanie obróbki plastycznej metali na zimno i wytwarzanie wyrobów z proszków metali 812105.M3.J2 Wykonywanie obróbki cieplnej i cieplnochemicznej 812105.M4 rzygotowanie do prowadzenia działalności w branży hutniczej 812105.M4.J1 rowadzenie działalności gospodarczej w branży hutniczej 812105.M4.J2 osługiwanie się językiem obcym w branży hutniczej 11
12. ROGRAMY NAUZANIA DLA OSZZEGÓLNYH MODUŁÓW W programie nauczania dla zawodu operator maszyn i urządzeń do obróbki plastycznej zastosowano taksonomię celów A. Niemierko 1. 812105.M1rzygotowanie do wykonywania prac operatorskich 416 godzin 2. 812105.M2 rzygotowanie materiałów wsadowych do obróbki plastycznej na gorąco 448 godzin 3. 812105.M3 Wykonywanie obróbki plastycznej na zimno 672 godzin 4. 812105.M4 rzygotowanie do prowadzenia działalności w branży 64 godzin 12
1. 812105.M1 rzygotowanie do wykonywania prac operatorskich 1.1. 812105.M1.J1. Stosowanie przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy w branży hutniczej 1.2. 812105.M1.J2. osługiwanie się dokumentacją techniczną 1.3. 812105.M1.J3. Rozpoznawanie podstawowych technik wytwarzania 1.4. 812105.M1.J4. Rozpoznawanie metod wytwarzania w hutnictwie 1.1. 812105.M1.J1. Stosowanie przepisów bezpieczeństwa i higieny pracy w branży hutniczej Uszczegółowione efekty kształcenia. Uczeń po zrealizowaniu zajęć potrafi: oziom wymagań programowych ( lub ) Kategoria taksonomiczna Materiał nauczania H(1)1. wyjaśnić pojęcia związane z bezpieczeństwem i higieną pracy ojęcia związane z bezpieczeństwem i higieną H(1)2. wyjaśnić pojęcia związane z ochroną przeciwpożarową oraz ochroną pracy, ochroną przeciwpożarową, ochroną środowiska środowiska i ergonomią. H(1)3. wyjaśnić pojęcia związane z ergonomią Instytucje i służby działające w zakresie ochrony H(2)1. wymienić instytucje oraz służby działające w zakresie ochrony pracy i pracy i ochrony środowiska w olsce. ochrony środowiska w olsce H(2)2. określić zadania instytucji oraz służb działających w zakresie ochrony rawa i obowiązki pracownika i pracodawcy w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy. pracy i ochrony środowiska w olsce H(2)3. określić uprawnienia instytucji oraz służb działających w zakresie Zagrożenia dla zdrowia i życia człowieka oraz mienia i środowiska podczas wykonywania zadań ochrony pracy i ochrony środowiska w olsce zawodowych. H(3)1. wskazać prawa i obowiązki pracownika w zakresie bezpieczeństwa i zynniki szkodliwe dla zdrowia, uciążliwe i higieny pracy H(3)2. wskazać prawa i obowiązki pracodawcy w zakresie bezpieczeństwa i niebezpieczne występujące podczas wykonywania zadań zawodowych. higieny pracy H(3)3. określić konsekwencje wynikające z nieprzestrzegania praw i Organizacja stanowisk pracy zgodnie z obowiązującymi wymaganiami ergonomii, obowiązków pracownika w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy H(4)1. określić zagrożenia dla zdrowia i życia człowieka związane z przepisami bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej i ochrony środowiska 13
wykonywaniem zadań zawodowych Środki ochrony indywidualnej i zbiorowej. H(4)2. określić zagrożenia dla mienia i środowiska związane z wykonywaniem Udzielanie pierwszej pomocy w stanach zadań zawodowych zagrożenia życia i zdrowia. H(4)3. zapobiegać zagrożeniom dla zdrowia i życia człowieka związanym z wykonywaniem zadań zawodowych H(4)4. zapobiegać zagrożeniom dla mienia i środowiska związanym z wykonywaniem zadań zawodowych H(5)1. rozpoznać źródła i czynniki szkodliwe występujące w środowisku pracy H(5)2. scharakteryzować zagrożenia związane z występowaniem szkodliwych czynników w środowisku pracy H(5)3. zapobiegać zagrożeniom wynikającym z wykonywania zadań zawodowych H(6)1. wskazać skutki oddziaływania czynników szkodliwych na organizm A człowieka H(6)2. scharakteryzować skutki oddziaływania czynników szkodliwych na organizm człowieka H(7)1. zorganizować stanowisko pracy zgodnie z wymogami ergonomii, przepisami bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej i ochrony środowiska; H(7)2. stosować zasady organizacji stanowiska pracy; H(8)1. dobrać środki ochrony indywidualnej i zbiorowej do wykonywania zadań zawodowych związanych z transportem i składowaniem materiałów; H(8)2. dobrać środki ochrony indywidualnej i zbiorowej do wykonywania zadań zawodowych związanych z obróbką metali, spajaniem i plastycznym kształtowaniem metali; H(8)3. stosować środki ochrony indywidualnej i zbiorowej do wykonywania zadań zawodowych związanych z transportem i składowaniem materiałów; H(8)4. stosować środki ochrony indywidualnej i zbiorowej do wykonywania zadań zawodowych związanych z obróbką metali, spajaniem i plastycznym kształtowaniem metali; H(8)5. dobrać środki ochrony indywidualnej i zbiorowej do wykonywania zadań zawodowych związanych z eksploatacją maszyn i urządzeń hutniczych; 14
H(8)6. stosować środki ochrony indywidualnej i zbiorowej do wykonywania zadań zawodowych związanych z eksploatacją maszyn i urządzeń hutniczych; H(9)1. dokonać analizy przepisów i zasad bezpieczeństwa i higieny pracy oraz D przepisy ochrony przeciwpożarowej i ochrony środowiska podczas wykonywania zadań zawodowych; H(9)2. zastosować zasady bezpieczeństwa i higieny pracy, przepisy ochrony przeciwpożarowej, ochrony środowiska podczas wykonywania zadań zawodowych; H(10)1. zidentyfikować stan zagrożenia zdrowia i życia; H(10)2. udzielić pierwszej pomocy w stanach zagrożenia życia i zdrowia; H(10)3. zapobiegać zagrożeniom życia i zdrowia w miejscu wykonywania zadań zawodowych; lanowane zadanie Opracowanie procedury postępowania powypadkowego. Na podstawie załączonego opisu sytuacji opracuj procedurę postępowania powypadkowego. Rozwiązanie zapisz w karcie pracy. o wykonaniu zadania zaprezentuj rozwiązanie. Warunki osiągania efektów kształcenia w tym środki dydaktyczne, metody, formy organizacyjne Zajęcia edukacyjne powinny być prowadzone w pracowni wyposażonej w komputer z dostępem do Internetu, urządzenia multimedialne, zestawy do udzielania pierwszej pomocy. Środki dydaktyczne Zestawy ćwiczeń, instrukcje do ćwiczeń, pakiety edukacyjne dla uczniów, karty pracy, plansze poglądowe, filmy dydaktyczne, prezentacje multimedialne. Zalecane metody dydaktyczne Dział programowy wymaga stosowania aktywizujących metod kształcenia, ze szczególnym uwzględnieniem, metody przypadków, metody dyskusji dydaktycznej, metod praktycznych np. metody projektu, pokazu. Formy organizacyjne Zajęcia mogą być prowadzone w systemie klasowym, ale z wykorzystaniem zróżnicowanych form: indywidualnie lub zespołowo w grupach do 5 osób. Zajęcia związane z pokazem dotyczącym udzielania pierwszej pomocy mogą odbywać się w grupie do 15 uczniów. ropozycje kryteriów oceny i metod sprawdzania efektów kształcenia Do oceny osiągnięć edukacyjnych uczących się proponuje się przeprowadzenie testu pisemnego, np. wielokrotnego wyboru z przedstawionym systemem punktowania i oceniania, obserwacji ukierunkowanej, testu praktycznego, np. wykonanie ćwiczenia,zadania, projektu. Jako kryteria oceniania należy przyjąć: poprawność merytoryczną, umiejętność analizowania danych, wyciągania wniosków, zbieranie materiałów do projektu i realizowanie jego celów, współpraca w grupie, samoocena własnej pracy, prezentacja pracy. Formy indywidualizacji pracy uczniów uwzględniające: - dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do potrzeb ucznia. - dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do możliwości ucznia 15
. Nauczyciel powinien: - udzielać wskazówek i służyć pomocą w trakcie uczenia się, - pomóc ustalić cele uczenia się i oceniać uzyskane efekty, - stosować materiały i pomoce dydaktyczne odwołujące się do różnych zmysłów, - zadawać prace związane z zainteresowaniami uczniów, - wyszukiwać mocne strony uczniów i na nich opierać nauczanie, - motywować uczniów do pracy, - w ocenie wyników nauczania uwzględniać również zaangażowanie uczniów podczas wykonywania zadań. Ćwiczenia powinny być dostosowane do możliwości i potrzeb ucznia, należy przygotować zadania o różnym stopniu trudności. 1.2. 812105.M1.J2. osługiwanie się dokumentacją techniczną Uszczegółowione efekty kształcenia. Uczeń po zrealizowaniu zajęć potrafi: oziom wymagań programowych ( lub ) Kategoria taksonomiczna Materiał nauczania KZ(M.a)(1)1. dokonać podziału rysunków; odstawy rysunku technicznego maszynowego. KZ(M.a)(1)2. wskazać zastosowanie linii rysunkowych; Rzutowanie prostokątne i aksonometryczne. KZ(M.a)(1)3. wykonać rzuty prostokątne i aksonometryczne brył i części maszyn; p Odwzorowanie wewnętrzne zarysu KZ(M.a)(1)4. wykonać wymiarowanie na rysunkach zgodnie z zasadami przedmiotu. wymiarowania; KZ(M.a)(1)5. wykonywać przekroje proste i złożone części maszyn; Zasady wymiarowania przedmiotów na rysunkach hropowatość powierzchni. KZ(M.a)(1)6. wyjaśnić znaki i parametry chropowatości; Zasady szkicowania. KZ(M.a)(2)1. wykonać szkice figur płaskich w rzutach prostokątnych; Szkicowanie w rzutach prostokątnych i KZ(M.a)(2)2. wykonać szkice brył geometrycznych w rzutach prostokątnych i aksonometrycznych. aksonometrycznych; Uproszczenia rysunkowe KZ(M.a)(2)3. wykonać szkice części maszyn odwzorowujące kształty zewnętrzne i Rysowanie części maszynowych. wewnętrzne, Komputerowe wspomaganie tworzenia dokumentacji technicznej. KZ(M.a)(2)4. zwymiarować szkice typowych części maszyn, Sporządzanie rysunków wykonawczych, KZ(M.a)(2)5. zastosować uproszczenia rysunkowe do wykonania szkicu części 16
maszyny; złożeniowych KZ(M.a)(3)1. dobrać oprogramowanie komputerowe wspomagające Dokumentacja techniczna maszyn i urządzeń. wykonywanie rysunków technicznych maszynowych; KZ(M.a)(3)2. wykonać rysunki techniczne wykorzystując programy do Zasady korzystania z norm przy tworzeniu dokumentacji technicznej. wspomagania projektowania typu AD; KZ(M.a)(3)3. edytować rysunki techniczne z wykorzystaniem technik komputerowych; KZ(M.a)(17)1. skorzystać z norm dotyczących sporządzania rysunków technicznych maszynowych; KZ(M.a)(17)2. zanalizować schematy strukturalne, funkcjonalne i zasadnicze D maszyn i urządzeń; KZ(M.a)(17)3. skorzystać z norm dotyczących części maszyn; p KZ(M.a)(17)4. odczytać charakterystyki i parametry techniczne maszyn i urządzeń z dokumentacji technicznej; KZ(M.a)(17)5. dobrać materiały konstrukcyjne i eksploatacyjne na podstawie dokumentacji i norm; KZ(M.a)(17)6.skorzystać z norm przy doborze materiałów wsadowych, parametrów obróbki cieplnej i cieplno-chemicznej; KZ(M.a)(18)1. skorzystać z programów komputerowych wspomagających sporządzanie dokumentacji technicznej maszyn i urządzeń; KZ(M.a)(18)2. skorzystać z programów komputerowych wspomagających proces obliczeń z zakresu sporządzania dokumentacji technicznej maszyn i urządzeń; KS(1)1. stosować zasady kultury osobistej KS(1)2. stosować zasady etyki zawodowej p KS(2)1. zaproponować sposoby rozwiązywania problemów D KS(2)2. dążyć wytrwale do celu KS(2)3. zrealizować działania zgodnie z własnymi pomysłami KS(2)4. zainicjować zmiany mające pozytywny wpływ na środowisko pracy D lanowane zadanie Odczytywanie uproszczeń rysunkowych Na podstawie rysunku złożeniowego zidentyfikuj części maszyn i połączeń przedstawione za pomocą uproszczeń rysunkowych. Rozwiązaniem zadania jest wypełnienie karty pracy zgodnie ze wzorem. Zadanie do wykonania indywidualnie. 17
Warunki osiągania efektów kształcenia w tym środki dydaktyczne, metody, formy organizacyjne Zajęcia edukacyjne powinny być prowadzone w pracowni budowy i eksploatacji maszyn i urządzeń, wyposażonej w stanowiska rysunkowe (jedno stanowisko dla jednego ucznia), modele brył geometrycznych, części maszyn, dokumentację techniczną oraz normy dotyczące zasad wykonywania rysunku technicznego. Środki dydaktyczne Zestawy ćwiczeń, instrukcje do ćwiczeń, karty pracy, pakiety edukacyjne dla uczniów, plansze i schematy dydaktyczne, filmy dydaktyczne oraz prezentacje multimedialne. Aktualna baza literatury do prowadzenia zajęć. Zalecane metody dydaktyczne odczas procesu kształcenia zaleca się stosowanie metod aktywizujących, w szczególności metod praktycznych takich jak ćwiczenia, projekt, symulacja. Formy organizacyjne Zajęcia powinny być prowadzone z wykorzystaniem zróżnicowanych form: indywidualnie lub grupowo do 15 osób. ropozycje kryteriów oceny i metod sprawdzania efektów kształcenia Do oceny osiągnięć edukacyjnych uczących się proponuje się przeprowadzenie sprawdzianu praktycznego oraz obserwacyjne skale szacunkowe. Do oceny należy brać pod uwagę wyniki wykonywanych ćwiczeń, ich zgodność z założeniami i poprawność wykonania, umiejętność korzystania z programów komputerowych, znajomość dokumentacji technicznej. Dodatkowo należy uwzględniać stosunek uczniów do wykonywania ćwiczeń: aktywność, zaangażowanie, staranność. Formy indywidualizacji pracy uczniów uwzględniające: dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do potrzeb ucznia dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do możliwości ucznia Nauczyciel powinien: - udzielać wskazówek i służyć pomocą w trakcie uczenia się, - pomóc ustalić cele uczenia się i oceniać uzyskane efekty, - stosować materiały i pomoce dydaktyczne odwołujące się do różnych zmysłów, - zadawać prace związane z zainteresowaniami uczniów, - wyszukiwać mocne strony uczniów i na nich opierać nauczanie, - motywować uczniów do pracy, - w ocenie wyników nauczania uwzględniać również zaangażowanie uczniów podczas wykonywania zadań. Ćwiczenia powinny być dostosowane do możliwości i potrzeb ucznia, należy przygotować zadania o różnym stopniu trudności. 18
1.3. 812105.M1.J3. Rozpoznawanie podstawowych technik wytwarzania Uszczegółowione efekty kształcenia. Uczeń po zrealizowaniu zajęć potrafi: oziom wymagań programowych ( lub ) Kategoria taksonomiczna Materiał nauczania KZ(M.a)(4)1. sklasyfikować części maszyn i urządzeń; Klasyfikacja części maszyn. KZ(M.a)(4)2. rozróżnić przeznaczenie części maszyn i urządzeń; KZ(M.a)(4)3. opisać części maszyn i urządzeń; KZ(M.a)(4)4. rozróżnić znormalizowane części maszyn i urządzeń; KZ(M.a)(4)5. dobrać znormalizowane części maszyn i urządzeń; KZ(M.a)(5)1. sklasyfikować rodzaje połączeń; KZ(M.a)(5)2. opisać połączenia stosowane w budowie maszyn; KZ(M.a)(5)3. wskazać zastosowanie połączeń; KZ(M.a)(6)1. sklasyfikować tolerancje ze względu na sposób doboru odchyłek; A KZ(M.a)(6)2. obliczyć wymiary graniczne, odchyłki, tolerancje; KZ(M.a)(6)3. sklasyfikować pasowania ze względu na efekt połączenia; A KZ(M.a)(6)4. obliczyć luzy, wciski, tolerancje pasowania; KZ(M.a)(6)5. dobrać pasowania; KZ(M.a)(6)6. oznaczyć pasowania na rysunkach technicznych; KZ(M.a)(7)1. sklasyfikować materiały konstrukcyjne i eksploatacyjne; KZ(M.a)(7)2. określić własności materiałów konstrukcyjnych i eksploatacyjnych; KZ(M.a)(7)3. określić zastosowanie materiałów konstrukcyjnych i eksploatacyjnych; KZ(M.a)(8)1. sklasyfikować środki transportu wewnętrznego; KZ(M.a)(8)2. określić środki transportu wewnętrznego; KZ(M.a)(8)3. dobrać zastosowanie środków transportu wewnętrznego; KZ(M.a)(9)1. określić sposoby transportu materiałów; KZ(M.a)(9)2. określić sposoby składowania materiałów; KZ(M.a)(10)1. rozróżnić rodzaje korozji; KZ(M.a)(10)2. wyjaśnić sposoby ochrony przed korozją; KZ(M.a)(11)1. sklasyfikować techniki i metody wytwarzania części maszyn i Normalizacja i unifikacja w budowie maszyn. Osie i wały. Łożyska. Sprzęgła. Hamulce. rzekładnie mechaniczne. Mechanizmy. Napędy hydrauliczne i pneumatyczne. ołączenia części maszyn. Tolerancje i pasowania. Maszyny i urządzenia transportowe. Materiały konstrukcyjne i eksploatacyjne. Korozja metali. Techniki i metody wytwarzania części maszyn i urządzeń. Środki produkcji stosowane w technikach wytwarzania. rzyrządy pomiarowe. Metody kontroli jakości. Dokumentacja techniczna. 19
urządzeń; KZ(M.a)(11)2. opisać techniki i metody wywarzania części maszyn i urządzeń; KZ(M.a)(11)3. dobrać techniki i metody wytwarzania części maszyn i urządzeń; KZ(M.a)(12)1. sklasyfikować urządzenia i narzędzia do obróbki ręcznej; p A KZ(M.a)(12)2. opisać urządzenia i narzędzia do obróbki ręcznej; KZ(M.a)(12)3. sklasyfikować maszyny i narzędzia do obróbki maszynowej; p KZ(M.a)(12)4. opisać maszyny i narzędzia do obróbki maszynowej; KZ(M.a)(13)1. sklasyfikować przyrządy pomiarowe stosowane podczas obróbki ręcznej i maszynowej; KZ(M.a)(13)2. opisać przyrządy pomiarowych stosowane podczas obróbki ręcznej i maszynowej; KZ(M.a)(13)3. dobierać przyrządy pomiarowe do pomiaru i sprawdzania części D maszyn w zależności od kształtu oraz dokładności wykonania; KZ(M.a)(14)1. dokonać pomiaru przy użyciu przyrządów pomiarowych; KZ(M.a)(14)2. dokonać pomiaru przy użyciu sprawdzianów; KZ(M.a)(14)3. dokonać pomiaru przy użyciu wzorców miar; KZ(M.a)(15)1. sklasyfikować metody kontroli jakości wykonanych prac; KZ(M.a)(15)2. opisać metody kontroli jakości; KZ(M.a)(16)1. rozróżnić maszyny i urządzenia; KZ(M.a)(16)2. określać budowę maszyn i urządzeń; KZ(M.a)(16)3. opisać zasadę działania maszyn i urządzeń; KZ(M.a)(16)4. użytkować maszyny i urządzenia zgodnie z dokumentacją techniczną; KS(3)1. zanalizować rezultaty działań D KS(3)2. uświadomić sobie konsekwencje działań D KS(4)1. zanalizować zmiany zachodzące w branży hutniczej D KS(4)2. podjąć nowe wyzwania D KS(4)3. wykazać się otwartością na zmiany w zakresie stosowanych metod i D technik pracy KS(5)1. przewidzieć sytuacje wywołujące stres D KS(5)2. stosować sposoby radzenia sobie ze stresem KS(5)3. określić skutki stresu 20
KS(6)1. przejawiać gotowość do ciągłego uczenia się i doskonalenia zawodowego KS(6)2. wykorzystać różne źródła informacji w celu doskonalenia umiejętności zawodowych KS(7)1. przyjąć odpowiedzialność za powierzone informacje zawodowe KS(7)2. respektować zasady dotyczące przestrzegania tajemnicy zawodowej KS(7)3. określić konsekwencje nieprzestrzegania tajemnicy zawodowej KS(8)1. ocenić ryzyko podejmowanych działań D KS(8)2. przyjąć na siebie odpowiedzialność za podejmowane działania KS(8)3. wyciągnąć wnioski z podejmowanych działań KS(9)1. stosować techniki negocjacyjne KS(9)2. zachować się asertywnie KS(9)3. zaproponować konstruktywne rozwiązania D KS(10)1. doskonalić swoje umiejętności komunikacyjne KS(10)2. uwzględnić opinie i pomysły innych członków zespołu D KS(10)3. zmodyfikować działania w oparciu o wspólnie wypracowane D stanowisko KS(10)4. rozwiązać konflikty w zespole lanowane zadanie Rozpoznawanie technik wytwarzania. Na podstawie wskazówek i założeń podanych przez nauczyciela dobierz odpowiednią technologię dla wykonania określonego wyrobu. Sporządź wykaz maszyn i urządzeń, narzędzi i przyrządów kontrolno-pomiarowych niezbędnych w procesie wytwarzania wyrobu. Określ materiał wyjściowy. Kryteria oceny zadania uwzględniają: - dobór materiału wyjściowego ( postać i gatunek), - wykaz niezbędnych operacji technologicznych, - wykaz maszyn i urządzeń oraz oprzyrządowania - wykaz narzędzi obróbkowych, - wykaz przyrządów kontrolno-pomiarowych Zadanie należy wykonać w grupach 3-4 osobowych. Warunki osiągania efektów kształcenia w tym środki dydaktyczne, metody, formy organizacyjne Zajęcia dydaktyczne powinny być realizowane w: pracowni budowy i eksploatacji maszyn i urządzeń, wyposażonej w: modele części maszyn, modele połączeń, modele napędów, układów smarowania, modele maszyn 21
i urządzeń transportu wewnętrznego, modele sprężarek, wentylatorów, pomp, części maszyn z różnymi postaciami zużycia, narzędzia do obróbki ręcznej i maszynowej, przyrządy pomiarowe, dokumentację techniczną, instrukcje obsługi maszyn i urządzeń metalurgicznych, katalogi maszyn, urządzeń, materiałów eksploatacyjnych, normy elementów znormalizowanych stosowanych w budowie maszyn; pracowni technik wytwarzania wyrobów hutniczych w procesach obróbki plastycznej i metalurgii proszków, wyposażonej w: pomoce dydaktyczne ilustrujące budowę oraz zasadę działania maszyn i urządzeń wykorzystywanych w procesach plastycznego kształtowania metali i wytwarzania wyrobów metodami metalurgii proszków; pracowni mechanizacji i automatyzacji procesów obróbki plastycznej, wyposażonej w: maszyny i urządzenia elektryczne, elementy układów sterowania pneumatycznego i hydraulicznego. Środki dydaktyczne W pracowni, w której przeprowadzane będą zajęcia edukacyjne powinny się znajdować: zestawy ćwiczeń, instrukcje do ćwiczeń, karty pracy uczniów, dokumentacja techniczna, urządzenia multimedialne, katalogi, czasopisma branżowe, filmy i prezentacje multimedialne dotyczące budowy maszyn i urządzeń metalurgicznych. Zalecane metody dydaktyczne Dział programowy wymaga stosowania na początku cyklu kształcenia metod podających a następnie metod aktywizujących ze szczególnym uwzględnieniem metod praktycznych, takich jak: metoda tekstu przewodniego, ćwiczenia, metoda projektu. Metody te zawierają opisy czynności niezbędne do wykonania ćwiczenia, a uczniowie pracują samodzielnie, wdrażając się do samokształcenia. Formy organizacyjne Zajęcia mogą być prowadzone w systemie klasowym z podziałem na niewielkie grupy (3-5 osób). ropozycje kryteriów oceny i metod sprawdzania efektów kształcenia Do oceny osiągnięć edukacyjnych uczących się proponuje się przeprowadzenie sprawdzianu praktycznego oraz obserwacyjne skale szacunkowe. Do oceny należy brać pod uwagę wyniki wykonywanych ćwiczeń, projektów, ich zgodność z założeniami i poprawność wykonania. Dodatkowo należy uwzględniać stosunek uczniów do wykonywania ćwiczeń, a mianowicie: aktywność, zaangażowanie, staranność, umiejętność pracy w grupie, samoocena. Formy indywidualizacji pracy uczniów uwzględniające: dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do potrzeb ucznia. dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do możliwości ucznia. Nauczyciel powinien: - udzielać wskazówek i służyć pomocą w trakcie uczenia się, - pomóc ustalić cele uczenia się i oceniać uzyskane efekty, - stosować materiały i pomoce dydaktyczne odwołujące się do różnych zmysłów, - zadawać prace związane z zainteresowaniami uczniów, - wyszukiwać mocne strony uczniów i na nich opierać nauczanie, - motywować uczniów do pracy, - w ocenie wyników nauczania uwzględniać również zaangażowanie uczniów podczas wykonywania zadań. Ćwiczenia powinny być dostosowane do możliwości i potrzeb ucznia, należy przygotować zadania o różnym stopniu trudności. 22
1.4. 812105.M1.J4. Rozpoznawanie metod wytwarzania w hutnictwie Uszczegółowione efekty kształcenia. Uczeń po zrealizowaniu zajęć potrafi: oziom wymagań programowych ( lub ) Kategoria taksonomiczna Materiał nauczania KZ(M.d)(1)1. zidentyfikować materiały konstrukcyjne i eksploatacyjne A Materiały konstrukcyjne i eksploatacyjne. KZ(M.d)(1)2. dobrać materiały konstrukcyjne i eksploatacyjne Obróbka cieplna i cieplno- chemiczna. KZ(M.d)(2)1. wymienić rodzaje obróbki cieplnej i cieplno-chemicznej; A Techniki i metody wytwarzania części maszyn i KZ(M.d)(2)2. opisać poszczególne rodzaje obróbki cieplnej i cieplno-chemicznej; urządzeń. KZ(M.d)(2)3. wyjaśnić celowość stosowania obróbki cieplnej i cieplno-chemicznej Odlewnictwo. KZ(M.d)(3)1. rozróżnić sposoby wytwarzania wyrobów za pomocą obróbki Obróbka plastyczna. ręcznej; Spajanie metali. KZ(M.d)(3)2. rozróżnić sposoby mechanicznej obróbki skrawaniem; Obróbka skrawaniem (ręczna i mechaniczna). KZ(M.d)(3)3. rozróżnić sposoby kształtowania wyrobów poprzez obróbkę Technika pomiarów warsztatowych. plastyczną stopów Fe-, metali nieżelaznych i ich stopów oraz materiałów Dobór środków produkcji w operacjach niemetalowych; technologicznych. KZ(M.d)(3)4. rozróżnić sposoby spajania metali i materiałów niemetalowych; Technika komputerowa wspomagająca KZ(M.d)(3)5. rozróżnić metody odlewania stopów Fe-, metali nieżelaznych i ich wykonywanie zadań zawodowych. stopów oraz materiałów niemetalowych; KZ(M.d)(4).1. dobrać przyrządy pomiarowe do pomiaru części maszyn; KZ(M.d)(4)2. wykonać pomiary części maszyn; KZ(M.d)(5)1. dobrać narzędzia do obróbki ręcznej; KZ(M.d)(5)2. dobrać narzędzia do obróbki mechanicznej skrawaniem; 23
KZ(M.d)(5)3. dobrać narzędzia do spajania metali; KZ(M.d)(5)4. dobrać narzędzia do plastycznego kształtowania metali; KZ(M.d)(6)1. wykonać operacje obróbki ręcznej; KZ(M.d)(6)2. wykonać operacje mechanicznej obróbki skrawaniem; KZ(M.d)(6)3. wykonać połączenia spajane; KZ(M.d)(6)4. wykonać operacje plastycznego kształtowania metali; KZ(M.d)(7)1. dobrać programy komputerowe wspomagające wykonywanie zadań; KZ(M.d)(7)2. zastosować programy komputerowe wspomagające wykonywanie zadań; lanowane zadanie Rozpoznawanie metod wytwarzania wyrobów. Na podstawie założeń podanych przez nauczyciela dobierz odpowiedni sposób kształtowania wyrobu. Zaprojektuj po kolei wszystkie etapy procesu wytwarzania wyrobu. Dobierz materiał wyjściowy, maszyny i urządzenia, oprzyrządowanie, obróbkę cieplną, cieplno-chemiczną. Rozwiązanie zapisz w karcie pracy. Zadanie do samodzielnego rozwiązania lub w grupie. Warunki osiągania efektów kształcenia w tym środki dydaktyczne, metody, formy organizacyjne Uczeń może wykonać zadanie w pracowniach i warsztatach szkolnych, placówkach kształcenia praktycznego oraz podmiotach stanowiących potencjalne miejsce zatrudnienia absolwentów szkół kształcących w zawodzie. W ramach kształcenia praktycznego szkoła jest zobowiązana do zorganizowania zajęć praktycznych na stanowiskach pracy wydziałów obróbki plastycznej. Tematyka tych zajęć musi uwzględniać użytkowanie maszyn i urządzeń do: przygotowania wsadu, wytwarzania wyrobów metodami obróbki plastycznej i wyrobów z proszków metali oraz wykańczania wyrobów wytworzonych metodami obróbki plastycznej. Zajęcia dydaktyczne powinny być realizowane w warsztatach szkolnych wyposażonych w: stanowiska do obróbki ręcznej metali (jedno stanowisko dla jednego ucznia),wyposażone w: stół ślusarski, narzędzia do obróbki ręcznej, przyrządy pomiarowe, przyrządy i urządzenia do kształtowania elementów metalowych metodą obróbki plastycznej na zimno; stanowiska spajania i cięcia metali (jedno stanowisko dla jednego ucznia), wyposażone w: przyrządy do spawania elektrycznego i gazowego, lutowania oraz środki ochrony indywidualnej i zbiorowej; stanowiska obróbki mechanicznej skrawaniem(jedno stanowisko dla dwóch uczniów), wyposażone w: wiertarkę kadłubową lub słupowa, tokarkę uniwersalną, frezarkę uniwersalną, szlifierkę do płaszczyzn, otworów i wałków, narzędzia skrawające, przyrządy i uchwyty obróbkowe, przyrządy pomiarowe. Środki dydaktyczne Zestawy ćwiczeń, instrukcje do wykonywania ćwiczeń, pakiety edukacyjne dla uczniów, normy, poradniki, urządzenia multimedialne, programy komputerowe wspomagające dobór materiału, maszyn i urządzeń, oprzyrządowania, narzędzi i wykonanie zadań. Instrukcje obsługi maszyn i urządzeń, dokumentacje techniczne i technologiczne, katalogi maszyn i urządzeń, normy dotyczące doboru parametrów wykonywanych procesów, środki ochrony indywidualnej i zbiorowej Zalecane metody dydaktyczne roponowane metody: na początku cyklu kształcenia podające (wykład informacyjny, pogadanka, objaśnienie), a w dalszej części aktywizujące ze szczególnym uwzględnieniem 24
metod praktycznych jak: pokaz, ćwiczenia, metoda tekstu przewodniego. Formy organizacyjne Zajęcia powinny odbywać się w formie pracy indywidualnej oraz pracy w grupach 2-osobowych. ropozycje kryteriów oceny i metod sprawdzania efektów kształcenia Do oceny osiągnięć edukacyjnych uczących się proponuje się przeprowadzenie sprawdzianu praktycznego oraz obserwacyjne skale szacunkowe. Do oceny należy brać pod uwagę wyniki wykonywanych ćwiczeń, projektów, ich zgodność z założeniami i poprawność wykonania. Dodatkowo należy uwzględniać stosunek uczniów do wykonywania ćwiczeń, a mianowicie: aktywność, zaangażowanie, staranność, samoocena. Formy indywidualizacji pracy uczniów uwzględniające: dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do potrzeb ucznia dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do możliwości ucznia Nauczyciel powinien: - udzielać wskazówek i służyć pomocą w trakcie uczenia się, - pomóc ustalić cele uczenia się i oceniać uzyskane efekty, - stosować materiały i pomoce dydaktyczne odwołujące się do różnych zmysłów, - zadawać prace związane z zainteresowaniami uczniów, - wyszukiwać mocne strony uczniów i na nich opierać nauczanie, - motywować uczniów do pracy, - w ocenie wyników nauczania uwzględniać również zaangażowanie uczniów podczas wykonywania zadań. Ćwiczenia powinny być dostosowane do możliwości i potrzeb ucznia, należy przygotować zadania o różnym stopniu trudności. 25
2. 812105.M2 rzygotowanie materiałów wsadowych do obróbki plastycznej na gorąco 2.1 812105.M2.J1 rzygotowanie materiałów, maszyn i urządzeń do obróbki plastycznej 2.2. 812105.M2.J2 Wykonywanie obróbki plastycznej na gorąco 2.1 812105.M2.J1 rzygotowanie materiałów, maszyn i urządzeń do obróbki plastycznej Uszczegółowione efekty kształcenia. Uczeń po zrealizowaniu zajęć potrafi: oziom wymagań programowych ( lub ) Kategoria taksonomiczna Materiał nauczania KZ(M.a)(17)2. zanalizować schematy strukturalne, funkcjonalne i zasadnicze maszyn i urządzeń; KZ(M.a)(17)4. odczytać charakterystyki i parametry techniczne maszyn i urządzeń D Materiały wsadowe do obróbki plastycznej. Dobór i przygotowanie materiałów wsadowych do procesów obróbki plastycznej. z dokumentacji technicznej; KZ(M.a)(17)5. dobrać materiały konstrukcyjne i eksploatacyjne na podstawie iece do nagrzewania wsadu do obróbki plastycznej. Urządzenia do transportowania nagrzanego wsadu. dokumentacji i norm; KZ(M.a)(17)6. skorzystać z norm przy doborze materiałów wsadowych, Urządzenia do cięcia wsadu i do oczyszczania powierzchni ze zgorzeliny. parametrów obróbki cieplnej i cieplno-chemicznej; M.7.1(1)1. rozróżnić materiały wsadowe w zależności od rodzaju obróbki plastycznej; Dobór parametrów nagrzewania wsadu na podstawie norm, katalogów i dokumentacji technologicznej. Dokumentacja techniczna maszyn i urządzeń do M.7.1(1)2. określić własności materiałów wsadowych; przygotowania wsadu do obróbki plastycznej. M.7.1(1)3. określić sposób przygotowania materiałów wsadowych do Dokumentacja technologiczna procesów poszczególnych procesów obróbki plastycznej metali; przygotowania wsadu do obróbki plastycznej. M.7.1(1)4.wyjaśnić dobór parametrów nagrzewania wsadu; Zasady sporządzania bieżącej dokumentacji procesów M.7.1(1)5. dobrać materiał wsadowy do poszczególnych procesów obróbki przygotowania wsadu do obróbki plastycznej. plastycznej metali; zynności konserwacyjno-naprawcze. rzeglądy oraz naprawy bieżące maszyn i urządzeń M.7.1(1)6. przygotować materiał wsadowy do poszczególnych procesów obróbki plastycznej metali; wykorzystywanych do przygotowania wsadu do procesów obróbki plastycznej. M.7.1(2)1.rozróżnić piece do nagrzewania wsadu przed obróbką plastyczną ezpieczeństwo i higiena pracy podczas użytkowania metali; maszyn i urządzeń do przygotowania wsadu do M.7.1(2)2. określić wymagania stawiane piecom do nagrzewania wsadu przed obróbki plastycznej. obróbką plastyczną metali; 26
M.7.1(2)3. określić budowę i zasadę pracy pieców do nagrzewania wsadu przed obróbką plastyczną; M.7.1(2)4.wskazać zastosowanie poszczególnych rodzajów pieców do nagrzewania wsadu przed obróbką plastyczną; M.7.1(3)1. sklasyfikować urządzenia wykorzystywane do transportowania nagrzanego wsadu; M.7.1(3)2. opisać urządzenia do transportowania nagrzanego wsadu; M.7.1(3)3. dobrać urządzenie do transportowania nagrzanego wsadu w zależności od rodzaju wsadu; M.7.1(4) 1. dobrać rodzaj urządzenia do cięcia wsadu i do oczyszczania powierzchni wsadu ze zgorzeliny; M.7.1(4)2. obsłużyć urządzenia do cięcia wsadu i do oczyszczania powierzchni wsadu ze zgorzeliny; M.7.1(4)3. uciąć wsad i oczyścić powierzchnię wsadu ze zgorzeliny; M.7.1(5)1. dobrać parametry nagrzewania wsadu na podstawie norm i katalogów; M.7.1(5)2. wskazać parametry nagrzewania wsadu na podstawie dokumentacji; M.7.1(6)1.ustawić na piecu żądane parametry nagrzewania wsadu do obróbki plastycznej metali; M.7.1(6)2. załadować piec wsadem do obróbki plastycznej; M.7.1(6)3. nagrzać wsad do obróbki plastycznej metali; M.7.1(7)1. wyregulować parametry pracy pieców wykorzystywanych w procesach p przygotowania wsadu; M.7.1(7)2. wyregulować parametry pracy urządzeń wykorzystywanych w p procesach przygotowania wsadu; M.7.1(8)1.rozróżnić dokumentację niezbędną do prowadzenia procesów nagrzewania wsadu; M.7.1(8)2. sporządzić dokumentację niezbędną do przeprowadzenia procesów nagrzewania wsadu; M.7.1(9)1. dokonać bieżącego przeglądu maszyn i urządzeń do przygotowania wsadu do obróbki plastycznej metali; M.7.1(9)2. wykonać konserwację maszyn i urządzeń do przygotowania wsadu do obróbki plastycznej metali; 27
H(7)1. zorganizować stanowisko pracy zgodnie z wymogami ergonomii, przepisami bezpieczeństwa i higieny pracy, ochrony przeciwpożarowej i ochrony środowiska; H(7)2. zastosować zasady organizacji stanowiska pracy; H(8)1. dobrać środki ochrony indywidualnej i zbiorowej do wykonywania zadań zawodowych związanych z transportem i składowaniem materiałów; H(8)2. dobrać środki ochrony indywidualnej i zbiorowej do wykonywania zadań zawodowych związanych z obróbką metali, spajaniem i plastycznym kształtowaniem metali; H(8)3. zastosować środki ochrony indywidualnej i zbiorowej do wykonywania zadań zawodowych związanych z transportem i składowaniem materiałów; H(8)4. zastosować środki ochrony indywidualnej i zbiorowej do wykonywania zadań zawodowych związanych z obróbką metali, spajaniem i plastycznym kształtowaniem metali; H(8)5. dobrać środki ochrony indywidualnej i zbiorowej do wykonywania zadań zawodowych związanych z eksploatacją maszyn i urządzeń hutniczych; H(8)6. zastosować środki ochrony indywidualnej i zbiorowej do wykonywania zadań zawodowych związanych z eksploatacją maszyn i urządzeń hutniczych; lanowane zadanie rzygotowanie wsadu do obróbki plastycznej. Na podstawie dokumentacji technologicznej przeprowadź proces nagrzewania wsadu do obróbki plastycznej. Wykonaj pomiar temperatury komory pieca. Dobierz i przygotuj materiał wsadowy do wykonania wytłoczki przedstawionej na rysunku wykonanej ze stali niskowęglowej. Dobierz materiał, maszyny i urządzenia do cięcia oraz utnij materiał. Warunki osiągania efektów kształcenia w tym środki dydaktyczne, metody, formy organizacyjne Uczeń może wykonać zadanie w pracowniach i warsztatach szkolnych, placówkach kształcenia praktycznego oraz podmiotach stanowiących potencjalne miejsce zatrudnienia absolwentów szkół kształcących w zawodzie. W ramach kształcenia praktycznego szkoła jest zobowiązana do zorganizowania zajęć praktycznych na stanowiskach pracy wydziałów obróbki plastycznej. Tematyka tych zajęć musi uwzględniać użytkowanie maszyn i urządzeń do: przygotowania wsadu, wytwarzania wyrobów metodami obróbki plastycznej i wyrobów z proszków metali oraz wykańczania wyrobów wytworzonych metodami obróbki plastycznej. Zajęcia edukacyjne powinny być prowadzone w : pracowni technik wytwarzania wyrobów hutniczych w procesach obróbki plastycznej i metalurgii proszków, wyposażonej w: próbki materiałów wsadowych do obróbki plastycznej na gorąco, materiałów ogniotrwałych, pomoce dydaktyczne ilustrujące budowę oraz zasadę działania pieców, maszyn i urządzeń wykorzystywanych w procesach przygotowania materiałów wsadowych do obróbki plastycznej na gorąco, dokumentację techniczną, instrukcje obsługi maszyn i urządzeń stosowanych w procesach przygotowania wsadu do obróbki plastycznej, stanowisko komputerowe dla nauczyciela z dostępem do Internetu, z drukarką, z pakietem programów biurowych oraz z oprogramowaniem do symulacji 28