WARUNKI OBROTU dla programu instrumentów terminowych na prawa majątkowe do świadectw pochodzenia dla energii wytworzonej w odnawialnych źródłach energii Tekst jednolity Zatwierdzony Uchwałą Zarządu Nr 332/65/15 z dnia 23 grudnia 2015 r. Warunki obrotu wchodzą w życie z dniem 12 stycznia 2016 r.
Rozdział 1 Wykaz terminów i skrótów użytych w tekście. Członek Giełdy podmiot posiadający status Członka Giełdy, zgodnie z Regulaminem Giełdy, Dzień Dostawy dzień, w którym prawa majątkowe zakontraktowane na giełdzie w Dniu Obrotu, zostaną dostarczone lub odebrane, Dzień Obrotu dzień, kiedy odbywa się sesja RTT w zakresie instrumentów terminowych OZE, Dzień wygaśnięcia ostatni dzień obrotu, giełda Rynek Towarów Giełdowych prowadzony przez Towarową Giełdę Energii S.A. zgodnie z Regulaminem Giełdy, Giełda, TGE Towarowa Giełda Energii S.A., Instrument bazowy prawa majątkowe do świadectw pochodzenia dla energii wyprodukowanej w odnawialnych źródłach energii, Instrument terminowy, instrument terminowy OZE instrument terminowy towarowy w rozumieniu Regulaminu Giełdy, oparty na instrumencie bazowym. Izba Rozliczeniowa Izba Rozliczeniowa Giełd Towarowych S.A. z siedzibą w Warszawie prowadząca izbę rozliczeniową i rozrachunkową, która pełni funkcję giełdowej izby rozrachunkowej, zgodnie z ustawą o obrocie instrumentami finansowymi, Kontrakt, kontrakt terminowy umowa zawarta na RTT, w wyniku której powstają prawa lub obowiązki związane z posiadaniem instrumentów terminowych, Kurs instrumentu terminowego określona w momencie zawarcia kontraktu terminowego cena Prawa Majątkowego OZE w terminie wykonania, Otwarcie pozycji długiej (pozycja długa) kupno (nabycie) instrumentu terminowego, Otwarcie pozycji krótkiej (pozycja krótka) sprzedaż (zbycie) instrumentu terminowego, Pozycja długa w terminie wykonania kontraktu terminowego pozycja długa w momencie wygaśnięcia kontraktu terminowego, Pozycja krótka w terminie wykonania kontraktu terminowego pozycja krótka w momencie wygaśnięcia kontraktu terminowego, Pozycja przeciwstawna - pozycją przeciwstawną do pozycji krótkiej jest pozycja długa dotycząca instrumentów terminowych tej samej serii; pozycją przeciwstawną do pozycji długiej jest pozycja krótka dotycząca instrumentów terminowych tej samej serii, Prawa Majątkowe OZE zbywalne i stanowiące towar giełdowy prawa majątkowe wynikające ze świadectw pochodzenia dla energii wyprodukowanej w odnawialnych źródłach energii, Regulamin Giełdy Regulamin obrotu Rynku Towarów Giełdowych Towarowej Giełdy Energii S.A., Rejestr Świadectw Pochodzenia - rozumie się przez to rejestr świadectw pochodzenia oraz wynikających z nich Praw Majątkowych OZE prowadzony przez Giełdę, strona 2
Rozporządzenie Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 22 grudnia 2009 r. w sprawie szczególnego trybu i warunków wprowadzania do obrotu giełdowego praw majątkowych (Dz. U. z 2010 r., Nr 6, poz. 30), Rynek bazowy rynek instrumentu bazowego, Rynek Praw Majątkowych prowadzony przez Giełdę, RPM Rynek Praw Majątkowych prowadzony przez Giełdę, RTT Rynek Terminowy Towarowy prowadzony przez Giełdę, Seria instrumentu terminowego instrumenty terminowe odpowiadające określonemu przez Giełdę standardowi, charakteryzujące się w szczególności tym samym instrumentem bazowym i tą samą datą wygaśnięcia, system informatyczny giełdy zespół urządzeń i oprogramowania, w szczególności wyspecjalizowany program komputerowy, za pośrednictwem, którego odbywa się obrót na RTT, Tabela zleceń uporządkowane zestawienie zleceń kupna i sprzedaży, Ustawa ustawa z dnia 26 października 2000 r. o giełdach towarowych (Dz. U. z 2014 r., poz. 197, z późn. zm.), ustawa o obrocie instrumentami finansowymi ustawa z dnia 29 lipca 2005 r. o obrocie instrumentami finansowymi (Dz. U. z 2014 r., poz. 94, z późn. zm.), Wartość kontraktu kurs instrumentu terminowego lub cena rozliczeniowa pomnożona przez nominał kontraktu, Warunki obrotu niniejsze Warunki obrotu dla programu instrumentów terminowych na prawa majątkowe do świadectw pochodzenia dla energii wytworzonej w odnawialnych źródłach energii, Zamknięcie pozycji zajęcie pozycji przeciwstawnej w stosunku do pozycji zamykanej. strona 3
Spis treści Rozdział 1 Wykaz terminów i skrótów użytych w tekście.... 2 Rozdział 2 Wstęp.... 5 Oddział 1 Oznaczenie rodzaju instrumentów terminowych oraz opis programu instrumentów terminowych.... 5 Oddział 2 Oddział 3 Oddział 4 Termin rozpoczęcia obrotu instrumentami terminowymi lub sposób jego ustalenia.... 5 Terminy prowadzenia obrotu instrumentami terminowymi w poszczególnych cyklach.... 5 Informacja o miejscu zamieszczenia w Warunkach obrotu punktu "czynniki ryzyka"... 5 Oddział 5 Data sporządzenia Warunków obrotu.... 6 Oddział 6 Rozdział 3 Określenie miejsc, form i terminów publicznego udostępniania Warunków obrotu..... 6 Osoby odpowiedzialne za informacje zawarte w Warunkach obrotu. 6 Oddział 1 Firma oraz siedziba i adres sporządzającego Rozdziały 1 4 Warunków obrotu i Załącznik nr 1 do Warunków obrotu... 6 Oddział 2 Osoby działające w imieniu Towarowej Giełdy Energii S.A.... 6 Oddział 3 Oświadczenia o odpowiedzialności... 6 Oddział 4 Firma oraz siedziba i adres sporządzającego Załącznik nr 2 do Warunków obrotu... 7 Oddział 5 Osoby działające w imieniu Izby Rozliczeniowej Giełd Towarowych S.A.... 7 Oddział 6 Oświadczenia o odpowiedzialności... 7 Rozdział 4 Dane o warunkach obrotu instrumentami terminowymi... 7 Oddział 1 Opis czynników ryzyka dla nabywców lub sprzedawców instrumentów terminowych.... 7 Oddział 2 Warunki jakie powinni spełniać nabywcy i sprzedawcy instrumentów terminowych.... 9 Oddział 3 Uprawnienia i obowiązki wynikające z kontraktów terminowych.... 9 Oddział 4 Terminy notowania instrumentów terminowych.... 9 Oddział 5 Sposób ustalenia dziennych kursów rozliczeniowych oraz tryb i terminy udostępnienia do publicznej wiadomości... 10 Oddział 6 Termin wykonania kontraktu terminowego.... 10 Oddział 6 Termin wygaśnięcia instrumentów terminowych.... 11 Oddział 8 Podstawowe zasady obrotu instrumentami terminowymi.... 11 Oddział 9 Podstawowe zasady obrotu instrumentami terminowymi w systemie notowań ciągłych.... 12 Oddział 10 Tryb dokonywania ewentualnych zmian zasad obrotu... 15 Oddział 11 Informacje, które mogą mieć istotny wpływ na ocenę instrumentów terminowych i ryzyka związanego z ich nabyciem.... 15 Załącznik nr 1. Standard instrumentu terminowego OZE.... 16 Załącznik nr 2. Zasady Rozliczeń..17 strona 4
Rozdział 2 Wstęp. Oddział 1 Oznaczenie rodzaju instrumentów terminowych oraz opis programu instrumentów terminowych. Warunki obrotu dotyczą instrumentów terminowych na prawa majątkowe wynikające ze świadectw pochodzenia dla energii elektrycznej wytworzonej w odnawialnych źródłach energii, której okres produkcji rozpoczął się w dniu 1 marca 2009 r., zwanych dalej instrumentem terminowym OZE. Charakterystyka oraz szczegółowe parametry instrumentów terminowych OZE zostały określone w Standardzie instrumentu terminowego OZE stanowiącym załącznik nr 1 do Warunków obrotu. Przez kontrakt terminowy na Prawa Majątkowe OZE rozumie się umowę, której przedmiotem jest instrument terminowy OZE, zobowiązującą sprzedającego (wystawcę instrumentu) do dostarczenia Praw Majątkowych OZE w określonym terminie, po określonej cenie oraz zobowiązującą kupującego (nabywcę instrumentu) do odbioru Praw Majątkowych OZE w określonym terminie i zapłaty określonej ceny. Instrumenty terminowe OZE stanowią program praw majątkowych w rozumieniu 3 ust. 3 Rozporządzenia. Instrumenty terminowe OZE notowane są w seriach. Jednocześnie notowane są cztery serie instrumentów terminowych OZE. Termin wygasania oraz wykonania kontraktu jest określony w standardzie instrumentu, stanowiącym załącznik nr 1 do niniejszych Warunków obrotu oraz zgodny z Kalendarzem notowania instrumentów terminowych i wykonania umów. Oddział 2 Termin rozpoczęcia obrotu instrumentami terminowymi lub sposób jego ustalenia. Termin rozpoczęcia obrotu pierwszych serii instrumentów terminowych OZE określa Zarząd Giełdy przy wprowadzaniu instrumentów terminowych do obrotu giełdowego. Zarząd Giełdy określa terminy notowania instrumentów terminowych i wykonania umów dla wszystkich wprowadzanych instrumentów terminowych w Kalendarzu notowania instrumentów terminowych i wykonania umów. Kalendarz notowania instrumentów terminowych i wykonania umów zostaje ustalony i przekazany do publicznej wiadomości najpóźniej na 14 dni przed rozpoczęciem obrotu. Oddział 3 Terminy prowadzenia obrotu instrumentami terminowymi w poszczególnych cyklach. Zarząd Giełdy określa terminy notowania dla wszystkich wprowadzanych instrumentów terminowych OZE w Kalendarzu notowania instrumentów terminowych i wykonania umów. Oddział 4 Informacja o miejscu zamieszczenia w Warunkach obrotu punktu "czynniki ryzyka" Opis czynników ryzyka dla nabywców lub sprzedawców instrumentów terminowych OZE został zamieszczony w Oddziale 1 Rozdziału 4 Warunków obrotu. Członkowie Giełdy strona 5
dokonujący obrotu instrumentami terminowymi OZE powinni dokonać szczególnej analizy treści tego punktu. Oddział 5 Data sporządzenia Warunków obrotu. Niniejsze Warunki obrotu zostały sporządzone w dniu 18 grudnia 2015 r. Oddział 6 Określenie miejsc, form i terminów publicznego udostępniania Warunków obrotu. Warunki obrotu udostępniane są co najmniej na 7 dni przed rozpoczęciem obrotu instrumentami terminowymi OZE w siedzibie Giełdy oraz na jej stronach internetowych. Rozdział 3 obrotu. Osoby odpowiedzialne za informacje zawarte w Warunkach Oddział 1 Firma oraz siedziba i adres sporządzającego Rozdziały 1 4 Warunków obrotu i Załącznik nr 1 do Warunków obrotu. Firma : Siedziba: Adres: Towarowa Giełda Energii S.A. Warszawa ul. Poleczki 23, 02-822 Warszawa Numery telekomunikacyjne : Telefon: +48 22 341 99 12 Fax: +48 22 341 99 10 Adres poczty elektronicznej: Adres strony Internetu: tge@tge.pl http://www.tge.pl Oddział 2 Osoby działające w imieniu Towarowej Giełdy Energii S.A. Ireneusz Łazor - Prezes Zarządu Michał Tryuk- Wiceprezes Zarządu Osoby te są odpowiedzialne za wszystkie informacje zawarte w Rozdziałach 1 4 Warunków obrotu i Załączniku nr 1 do Warunków obrotu. Oddział 3 Oświadczenia o odpowiedzialności Oświadczamy, że informacje zawarte w Rozdziałach 1 4 Warunków obrotu i Załączniku nr 1 do Warunków obrotu są prawdziwe i rzetelne oraz nie pomijają żadnych faktów ani okoliczności, których ujawnienie jest wymagane przepisami prawa. Ireneusz Łazor Prezes Zarządu Michał Tryuk Wiceprezes Zarządu strona 6
Oddział 4 Firma : Firma oraz siedziba i adres sporządzającego Załącznik nr 2 do Warunków obrotu. Izba Rozliczeniowa Giełd Towarowych S.A. Siedziba: Warszawa, Al. Jana Pawła II 80 lok. F 35 Adres: ul. Poleczki 23, 02-822 Warszawa Numery telekomunikacyjne : Telefon: +48 22 341 99 01 Fax: +48 22 341 99 83 Adres poczty elektronicznej: Adres strony Internetu: irgit@irgit.pl http://www.irgit.pl Oddział 5 S.A. Osoby działające w imieniu Izby Rozliczeniowej Giełd Towarowych Dariusz Bliźniak - Prezes Zarządu Andrzej Kalinowski Członek Zarządu Osoby te są odpowiedzialne za wszystkie informacje zawarte w Załączniku nr 2 do Warunków obrotu. Oddział 6 Oświadczenia o odpowiedzialności Oświadczamy, że informacje zawarte w Załączniku nr 2 do Warunków obrotu są prawdziwe i rzetelne oraz nie pomijają żadnych faktów ani okoliczności, których ujawnienie jest wymagane przepisami prawa. Dariusz Bliźniak Prezes Zarządu Andrzej Kalinowski Członek Zarządu Rozdział 4 Dane o warunkach obrotu instrumentami terminowymi OZE. Oddział 1 Opis czynników ryzyka dla nabywców lub sprzedawców instrumentów terminowych OZE. 1 Informacje ogólne 1. Wszelkie decyzje inwestycyjne powinny być podejmowane ze znajomością specyfiki instrumentów terminowych, związanych z nimi czynników ryzyka oraz mechanizmów obrotu oraz rozliczeń tych instrumentów terminowych. 2. Giełda nie ponosi żadnej odpowiedzialności z tytułu ryzyka inwestycyjnego wynikającego z obrotu instrumentami terminowymi. strona 7
2 Ryzyko rynkowe 1. Ryzyko rynkowe związane jest ze zmianą kursów instrumentów terminowych i ceny instrumentu bazowego. Kurs instrumentu terminowego zależy głównie od ceny instrumentu bazowego. Członek Giełdy zawierający transakcje na RTT jest narażony na większe ryzyko zmiany kursów niż na rynku instrumentu bazowego w związku z istnieniem tzw. efektu dźwigni finansowej. 2. Efekt dźwigni finansowej jest spowodowany faktem, że wartość wpłaconego zabezpieczenia stanowi część wartości instrumentu terminowego, w związku z czym straty bądź zyski spowodowane zmianą kursu instrumentu terminowego odniesione do wartości zaangażowanego kapitału (czyli wartości zabezpieczenia) mogą przyjmować znaczne wartości, niespotykane na rynku instrumentu bazowego. 3. Ewentualna strata poniesiona na Rynku Terminowym Towarowym może przekroczyć wartość początkową inwestycji, rozumianą jako kwota wpłaconego zabezpieczenia. 4. W przypadku spadku środków w depozycie wstępnym i depozycie uzupełniającym poniżej określonego przez Izbę Rozliczeniową minimalnego poziomu, inwestor posiadający otwarte pozycje zostaje wezwany do uzupełnienia depozytu. Gdy uzupełnienie nie zostanie dokonane w określonym czasie, pozycje danego inwestora będą zamykane. 5. Zamknięcie pozycji po kursie niższym od kursu otwarcia pozycji długiej oraz zamknięcie pozycji po kursie wyższym od kursu otwarcia pozycji krótkiej oznacza stratę na transakcji. Strata ta przewyższa wielkość początkowej inwestycji, jeżeli odpowiednia różnica między wartością otwarcia i zamknięcia pozycji jest wyższa niż wartość wniesionego depozytu. 3 Ryzyko płynności 1. Na Rynku Terminowym Towarowym, szczególnie w początkowym okresie, mogą wystąpić trudności w zawarciu dużej transakcji lub zawarcie takiej transakcji może niekorzystnie wpłynąć na poziom kursów rynkowych. 2. Członek Giełdy może mieć problemy z zamknięciem uprzednio otwartej pozycji, po spodziewanej cenie z powodu braku zleceń przeciwstawnych. 3. Płynność obrotu może również zależeć od aktywności animatorów rynku. 4 Ryzyko prawne 1. Sektor energetyczny podlega aktom prawnym ustawodawczym i wykonawczym, które mogą mieć wpływ na cenę instrumentu bazowego. 2. Tryb i zasady obrotu oraz rozliczeń na rynku towarowym kształtowane są przez przepisy prawa krajowego oraz Unii Europejskiej. Zmiany prawa lub możliwość różnej interpretacji, mogą mieć wpływ na warunki rynkowe, w tym na zasady obrotu i rozliczeń instrumentów terminowych OZE lub na zmianę ceny. Wśród ogólnie pojętego ryzyka prawnego wynikającego ze zmian przepisów prawa, występuje ryzyko związane z dostosowaniem się uczestników obrotu do przepisów prawa krajowego i Unii Europejskiej, w szczególności w związku z wejściem w strona 8
życie Dyrektywy 2014/65/WE z dnia 15 maja 2014 r. w sprawie rynków instrumentów finansowych (MiFID II). 5 Ryzyko dostawy 1. Ryzyko dostawy związane jest z możliwością zaistnienia sytuacji, w której wystawca kontraktu nie dostarczy Praw Majątkowych OZE w dniu dostawy, w tym także z powodu braku występowania w obrocie Praw Majątkowych OZE ze względu na aktualne uwarunkowania prawne. W przypadku braku możliwości realizacji dostawy Praw Majątkowych OZE, rozlicznie i rozrachunek zawartej transakcji nastąpi na zasadach określonych przez Izbę Rozliczeniową. 2. Giełda nie ponosi odpowiedzialności za fizyczną dostawę lub odbiór Praw Majątkowych OZE w ramach kontraktów terminowych zawartych na RTT. 3. Ryzyko dostawy jest ograniczane poprzez mechanizm depozytu transakcyjnego a w szczególności depozytu dostawy zgodnie z właściwymi regulacjami Izby Rozliczeniowej. Oddział 2 Warunki jakie powinni spełniać nabywcy i sprzedawcy instrumentów terminowych OZE. 6 Nabywcami i sprzedawcami instrumentów terminowych OZE na zasadach określonych w niniejszych Warunkach obrotu mogą być Członkowie Giełdy dopuszczeni zgodnie z Regulaminem Giełdy do działania na RTT w zakresie instrumentów terminowych OZE oraz posiadający status Członka Izby Rozliczeniowej. Do działania na RTT w zakresie instrumentów terminowych OZE mogą być dopuszczone wyłącznie podmioty posiadające status Członka Rejestru Świadectw Pochodzenia. Oddział 2 Uprawnienia i obowiązki wynikające z kontraktów terminowych. 7 Kontrakt terminowy rozumiany jest jako umowa, o której mowa w 87 Regulaminu Giełdy, zobowiązująca sprzedającego (wystawcę) do dostarczenia Praw Majątkowych OZE w określonym terminie i po określonej cenie, oraz zobowiązująca kupującego (nabywcę) do odbioru Praw Majątkowych OZE w określonym terminie i zapłaty określonej ceny. Wykonanie zawartej na giełdzie umowy następuje poprzez rozliczenie pieniężne i dostawę fizyczną Praw Majątkowych OZE na zasadach określonych przez Izbę Rozliczeniową. Oddział 3 Terminy notowania instrumentów terminowych. 8 Rozpoczęcie i zakończenie obrotu kolejnymi seriami instrumentów terminowych OZE następuje zgodnie z Kalendarzem notowania instrumentów terminowych i wykonania umów, określanym przez Zarząd Giełdy. strona 9
Oddział 4 Sposób ustalenia dziennych kursów rozliczeniowych oraz tryb i terminy udostępnienia do publicznej wiadomości. 9 Dzienny kurs rozliczeniowy 1. Dzienny kurs rozliczeniowy jest obliczany na podstawie transakcji zawartych w systemie notowań ciągłych po zakończeniu sesji giełdowej z dokładnością do 1 grosza (0,01 PLN). 2. Dzienny kurs rozliczeniowy określany jest jako średnia arytmetyczna kursów ostatnich 10 transakcji zawartych podczas sesji giełdowej w systemie notowań ciągłych. 3. Jeżeli podczas sesji giełdowej zawarto mniej, niż 10 transakcji za dzienny kurs rozliczeniowy przyjmuje się średnią arytmetyczną kursów wszystkich transakcji zawartych w systemie notowań ciągłych. 4. Wyznaczenie pierwszego dziennego kursu rozliczeniowego dla danego instrumentu następuje na podstawie transakcji zawartych w systemie notowań ciągłych. 5. W szczególnie uzasadnionych przypadkach Giełda może ustalić kurs rozliczeniowy na innych zasadach, niż określone powyżej. W szczególności, jeżeli podczas sesji giełdowej nie zawarto żadnej transakcji w systemie notowań ciągłych za dzienny kurs rozliczeniowy przyjmuje się średnią arytmetyczną z limitów cen w najlepszych zleceniach kupna i sprzedaży biorących udział w notowaniach ciągłych, będących jednocześnie na rynku, przy czym każde z tych zleceń musi znajdować się na rynku przez czas określony przez Giełdę. 6. Dzienny kurs rozliczeniowy wyznaczany na zasadach opisanych w ust. 5 podlega ograniczeniu wahań względem ostatniego znanego dziennego kursu rozliczeniowego. Dopuszczalny limit wahań dziennego kursu rozliczeniowego określa Giełda. W przypadku przekroczenia dopuszczalnego limitu wahań względem ostatniego znanego dziennego kursu rozliczeniowego za dzienny kurs rozliczeniowy przyjmuje się kurs rozliczeniowy odpowiadający wartości górnego limitu wahań w przypadku przekroczenia górnego limitu oraz wartości dolnego limitu wahań, w przypadku przekroczenia dolnego limitu. W przypadku braku możliwości wyznaczenia kursu zgodnie z ust. 5 za dzienny kurs rozliczeniowy przyjmuje się ostatni znany dzienny kurs rozliczeniowy. 10 Tryb i terminy udostępnienia cen do publicznej wiadomości 1. Informacje o wolumenie, kursach oraz wartości zawartych transakcji są udostępniane Członkom Giełdy na niepublicznej stronie internetowej, dostępnej tylko dla danego Członka Giełdy i Giełdy. 2. Po zakończeniu sesji giełdowej informacje o wolumenie i kursach zawartych transakcji Giełda publikuje na swojej publicznej stronie internetowej. Oddział 5 Termin wykonania kontraktu terminowego. 11 Termin wykonania umów obejmujących kolejne serie instrumentów terminowych następuje zgodnie z Kalendarzem notowania instrumentów terminowych i wykonania umów, określanym przez Zarząd Giełdy. strona 10
Oddział 6 Termin wygaśnięcia instrumentów terminowych OZE. 12 Dniem wygaśnięcia jest ostatni dzień obrotu daną serią instrumentów terminowych OZE. Oddział 7 Podstawowe zasady obrotu instrumentami terminowymi OZE. 13 Dopuszczenie instrumentów terminowych do obrotu giełdowego Dopuszczenia instrumentów terminowych do obrotu giełdowego dokonuje Zarząd Giełdy. 14 Wprowadzenie instrumentów terminowych do obrotu giełdowego Wprowadzenia instrumentów terminowych do obrotu giełdowego dokonuje Zarząd Giełdy, określając jednocześnie terminy notowania i wykonania dla wszystkich wprowadzanych serii instrumentów terminowych, zwane Kalendarzem notowania instrumentów terminowych i wykonania umów. 15 Instrument bazowy Instrumentem bazowym są Prawa Majątkowe OZE, których kurs jest określany na RPM, wyrażony jako PLN/MWh z dokładnością do 1 grosza (0,01 PLN). 16 System notowań Obrót na instrumentach terminowych OZE odbywa się w systemie notowań ciągłych. Zlecenia wprowadzane są wyłącznie przy użyciu systemu informatycznego giełdy. 17 Transakcje giełdowe 1. Stroną transakcji mogą być wyłącznie Członkowie Giełdy dopuszczeni przez Zarząd Giełdy do działania na RTT w zakresie instrumentów terminowych OZE. 2. W przypadkach określonych w Regulaminie Giełdy, Giełda ma prawo do składania w imieniu Członka Giełdy zleceń, których realizacja doprowadzi do zmniejszenia jego zobowiązań. Zamykanie pozycji otwartych w ramach transakcji zawartych na RTT może polegać na złożeniu w imieniu Członka Giełdy zlecenia na RPM. Koszty wynikające z różnicy kursów otwarcia i zamknięcia pozycji ponosi Członek Giełdy strona 11
Oddział 8 Podstawowe zasady obrotu instrumentami terminowymi OZE w systemie notowań ciągłych. 18 Godziny trwania notowań Notowania odbywają się we wtorki i czwartki w godzinach 8:00 14:00, zgodnie z Kalendarzem notowania instrumentów terminowych i wykonania umów określanym przez Zarząd Giełdy, o ile Zarząd Giełdy nie postanowi inaczej. 19 Zlecenia 1. Każde zlecenie Członka Giełdy składane na RTT powinno zawierać w szczególności następujące parametry: a) oznaczenie (kod) instrumentu terminowego danego rodzaju będącego przedmiotem zlecenia, b) rodzaj zlecenia (kupno / sprzedaż), c) portfel, w odniesieniu do którego zlecenie jest składane, d) liczba instrumentów terminowych, e) limit ceny wyrażony w PLN/MWh z dokładnością do jednego grosza lub polecenie wykonania zlecenia bez określania limitu ceny, f) termin ważności, g) warunki realizacji zlecenia, których szczegółowy opis zawarty jest w Warunkach obrotu, h) oznaczenie Członka Giełdy wystawiającego zlecenie, i) datę i godzinę wystawienia zlecenia, j) numer zlecenia. 2. Jedno zlecenie nie może obejmować więcej niż 100 instrumentów terminowych OZE. Na wniosek Członka Giełdy, TGE może jednorazowo zwiększyć limit instrumentów terminowych w zleceniu dla tego Członka Giełdy. 20 1. Zlecenia wprowadzane do notowań powinny zawierać warunki realizacji i termin ich ważności. W zależności od warunków i terminu realizacji występują następujące typy zleceń: a) Zlecenie dzienne (Rest of day) - zlecenie jest ważne w dniu przekazania na giełdę. b) Zlecenie ważne do końca okresu notowań (Good until expiry) - zlecenie jest ważne do końca notowania instrumentu. Niezrealizowana część zlecenia przechodzi na kolejną sesję notowania instrumentu c) Zlecenie do dnia (Good until date) - zlecenie jest ważne do daty określonej na etapie składania zlecenia. Niezrealizowana część zlecenia przechodzi na kolejną sesję notowania instrumentu. Notowanie odbywa się do daty dnia, w którym upływa określony termin. d) Zlecenie czasowe (Timed order) - zlecenie jest ważne w dniu przekazania na giełdę do czasu określonego na etapie składania zlecenia. strona 12
e) Zlecenie typu zrealizuj i anuluj (Fill and kill) - zlecenie jest ważne do momentu zawarcia pierwszej transakcji (lub pierwszych transakcji, jeżeli zlecenie jest realizowane w kilku transakcjach jednocześnie), przy czym niezrealizowana część zlecenia traci ważność. Zlecenie może być realizowane w całości, częściowo lub nie zostać zrealizowane w ogóle. Zlecenie to można złożyć bez podania limitu ceny. f) Zlecenie typu zrealizuj lub anuluj (Fill or kill) - zlecenie jest ważne do momentu zawarcia pierwszej transakcji (lub pierwszych transakcji, jeżeli zlecenie jest realizowane w kilku transakcjach jednocześnie), przy czym zlecenie musi być zrealizowane w całości albo nie zostać zrealizowane w ogóle. Jeżeli układ zleceń nie pozwala na realizację zlecenia w całości, zlecenie traci ważność. 2. Zlecenia typu Fill and kill i Fill or kill nie są ujęte w tabeli zleceń. Po złożeniu takich typów zlecenia następuje zawarcie transakcji albo są one usuwane. 21 1. Zlecenia mogą zostać złożone na rynek (zlecenie rynkowe) albo lokalnie (zlecenie lokalne). Zlecenia lokalne nie biorą udziału w notowaniach. 2. Zlecenie lokalne może zostać złożone na rynek przez aktywowanie. Czas aktywowania wyznacza czas przyjęcia zlecenia na giełdę. 3. Zlecenie rynkowe może stać się zleceniem lokalnym przez zawieszenie. Aktywowanie i zawieszenie zleceń można wykonać podczas prowadzenia notowań na RTT. 4. Weryfikacja zleceń lokalnych ze względu na okres ważności zlecenia następuje wg. poniższych zasad: a) Zlecenia lokalne nie są weryfikowane ze względu na okres ważności zlecenia i pozostają ważne do ich usunięcia, b) Zlecenia lokalne są weryfikowane ze względu na okres ważności zlecenia w momencie aktywowania. 5. Składanie zleceń na rynek możliwe jest tylko podczas fazy notowań na RTT.. 6. Zlecenie złożone na rynek pozostaje aktywne do czasu zakończenia procesu modyfikacji albo anulowania. 7. Składanie zleceń lokalnych jest możliwe podczas fazy notowań na RTT oraz poza nią. 22 1. Zlecenie może zawierać dodatkowo warunek, od którego zależy pojawienie się tego zlecenia na rynku zlecenie z warunkiem aktywacji (Stop Loss), na zasadach określonych w niniejszym paragrafie: 2. Warunek aktywacji obejmuje następujące parametry: a) instrument warunku aktywacji nazwa instrumentu, którego dotyczy warunek aktywacji b) limit warunku aktywacji kurs lub limit ceny instrumentu warunku aktywacji c) rodzaj warunku aktywacji oznaczenie, czy spełnienie warunku aktywacji zlecenia nastąpi z chwilą, gdy: strona 13
i) kurs ostatniej transakcji będzie równy lub niższy od limitu warunku aktywacji, ii) kurs ostatniej transakcji będzie równy lub wyższy od limitu warunku aktywacji, iii) w tabeli zleceń pojawi się zlecenie rynkowe określonego rodzaju (kupno / sprzedaż) z limitem ceny równym lub niższym od limitu warunku aktywacji, z zastrzeżeniem ust. 5 poniżej, iv) w tabeli zleceń pojawi się zlecenie rynkowe określonego rodzaju (kupno / sprzedaż) z limitem ceny równym lub wyższym od limitu warunku aktywacji, z zastrzeżeniem ust. 5 poniżej. 3. Do momentu aktywacji zlecenie z warunkiem aktywacji jest zleceniem lokalnym. 4. Aktywacja zlecenia z warunkiem aktywacji następuje w chwili spełnienia warunku aktywacji. W wyniku aktywacji zlecenie z warunkiem aktywacji zostaje złożone na rynek, a jego modyfikacja, zawieszenie, anulowanie oraz realizacja następuje zgodnie z zasadami określonymi dla zleceń bez warunku aktywacji. O kolejności aktywacji zleceń z warunkiem aktywacji decyduje czas przyjęcia zlecenia na giełdę. 5. Zlecenie rynkowe, które podlega natychmiastowej realizacji nie powoduje spełnienia warunku aktywacji. 6. Aktywacja zlecenia z warunkiem aktywacji następuje wyłącznie w fazie notowań ciągłych. 7. Zlecenie z warunkiem aktywacji przed jego aktywacją ma termin ważności do końca okresu notowania instrumentu. Zlecenie z warunkiem aktywacji po jego aktywacji ma termin ważności zgodny z wybranym typem zlecenia. 8. Zlecenia z warunkiem aktywacji nie podlegają modyfikacji w zakresie warunków aktywacji. 23 1. Członkowie Giełdy mogą modyfikować własne zlecenia. Modyfikacji mogą podlegać: a) oferowana liczba instrumentów terminowych, b) limit ceny. 2. Zlecenia można modyfikować podczas fazy notowań na RTT oraz poza fazą notowań, w dniach prowadzenia notowań, w godz. od 14:00 do 15:00. Jeśli modyfikacja polega na zmniejszeniu wolumenu, czas złożenia zlecenia nie ulega zmianie. W pozostałych przypadkach modyfikacji (zwiększenie wolumenu i zmiana ceny), zlecenie otrzyma nowy czas złożenia. 3. Zlecenie złożone na rynek pozostaje aktywne do czasu zakończenia procesu modyfikacji albo anulowania. 4. W przypadku, gdy notowania na instrumencie terminowym są zawieszone, zlecenia nie mogą być modyfikowane. strona 14
24 Zlecenie może zostać anulowane przez Członka Giełdy, który złożył to zlecenie, przed upływem terminu ważności zlecenia. Nie mogą być anulowane zlecenia będące przedmiotem zawartych transakcji. 25 Zasady ustalania kursu, realizacja zleceń i transakcji 1. Transakcje zawierane są po kursie równym limitowi ceny, jaki został podany w zleceniu wcześniej wprowadzonym, oczekującym w tabeli zleceń na realizację, zgodnie z następującymi zasadami: a) w pierwszej kolejności będą realizowane zlecenia o najwyższym limicie ceny w przypadku zleceń kupna i o najniższym limicie ceny w przypadku zleceń sprzedaży, b) w przypadku zleceń z równymi limitami ceny będą one realizowane według czasu przyjęcia zlecenia (zlecenie przyjęte wcześniej zostanie zrealizowane w pierwszej kolejności). 2. Zlecenia mogą być realizowane częściowo, przy czym każda częściowa transakcja będzie dotyczyć przynajmniej jednego instrumentu terminowego. Oddział 9 Tryb dokonywania ewentualnych zmian zasad obrotu 26 Niniejsze Warunki obrotu mogą być zmieniane przez Zarząd Giełdy. Zmiana Warunków obrotu powinna zostać podana do wiadomości publicznej co najmniej na 7 dni przed jej wejściem w życie. Oddział 10 Informacje, które mogą mieć istotny wpływ na ocenę instrumentów terminowych OZE i ryzyka związanego z ich nabyciem. 27 Poza informacjami zawartymi w Warunkach obrotu nie są znane Giełdzie inne informacje, które mogą mieć istotny wpływ na ocenę instrumentów terminowych i ryzyka związanego z ich nabyciem. strona 15
Załącznik nr 1. Standard instrumentu terminowego OZE. Nazwa instrumentu terminowego Instrument bazowy Nominał instrumentu terminowego Kurs instrumentu terminowego Wartość kontraktu terminowego Termin wykonania Okres notowania Jednostka dostawy Dzień wygaśnięcia Pierwszy dzień obrotu nowej serii Jednostka notowania Sposób rozliczenia kontraktu terminowego OZE_mm-yy gdzie : OZE_ nazwa podstawowa instrumentu terminowego, mm- miesiąc, w którym wypada termin wykonania kontraktu terminowego. yy dwie ostatnie cyfry roku, w którym wypada termin wykonania kontraktu terminowego. Prawo majątkowe wynikające ze świadectwa pochodzenia dla energii elektrycznej wyprodukowanej w odnawialnych źródłach energii, której okres produkcji rozpoczął się od dnia 1 marca 2009 r, którego kurs jest określony na Rynku Praw Majątkowych, wyrażony jako PLN/MWh z dokładnością do 1 grosza. 1 GWh - odpowiada 1 000 000 Praw Majątkowych Wyrażony jako PLN/MWh z dokładnością do 1 grosza. Nominał instrumentu terminowego pomnożony przez kurs instrumentu terminowego. Zgodnie z Kalendarzem notowania instrumentów terminowych i wykonania umów. Zgodnie z Kalendarzem notowania instrumentów terminowych i wykonania umów. 1 000 000 Praw Majątkowych Ostatni dzień obrotu - trzeci czwartek miesiąca w którym kontrakt wygasa. Kontrakty wygasają w maju i listopadzie. Pierwszy dzień sesyjny ustalony w Kalendarzu notowania instrumentów terminowych i wykonania umów. 1 instrument terminowy. Zmiana stanu posiadania Praw Majątkowych na koncie ewidencyjnym w Rejestrze Świadectw Pochodzenia w terminie wykonania kontraktu (po zakończeniu notowania instrumentu) strona 16
Załącznik nr 2. Zasady rozliczeń. Szczegółowe zasady rozliczeń transakcji zawartych w zakresie instrumentów terminowych OZE opisane są w uchwalonych przez Izbę Rozliczeniową Szczegółowych zasadach rozliczeń rynków prowadzonych przez TGE S.A., dostępnych na stronie internetowej Izby pod adresem www.irgit.pl. O ile nic innego nie wynika z kontekstu, definicje użyte poniżej mają znaczenie nadane im w Szczegółowych zasadach rozliczeń rynków prowadzonych przez TGE S.A. 1. Zabezpieczanie rozliczeń Izba tworzy i zarządza systemem zabezpieczeń rozliczeń transakcji w oparciu o środki pieniężne oraz zabezpieczenia niepieniężne deponowane przez Członków Izby. W celu zabezpieczenia rozliczeń transakcji zawartych na RTT w zakresie instrumentów terminowych OZE, Izba obliguje Członków Izby do wnoszenia wpłat na depozyt transakcyjny, depozyt zabezpieczający oraz fundusz gwarancyjny. Wartość wymaganego depozytu zabezpieczającego aktualizowana jest codziennie zgodnie z algorytmem opisanym w Szczegółowych zasadach rozliczeń rynków prowadzonych przez TGE S.A. Na depozyt zabezpieczający składa się depozyt wstępny oraz depozyt uzupełniający. Depozyt zabezpieczający jest przeznaczony na zabezpieczenie pokrycia zmian cen w momencie zamykania pozycji. Rozliczający Członkowie Izby mają obowiązek regulowania zobowiązań wynikających z naliczonych depozytów zabezpieczających w najbliższym dniu roboczym następującym po dniu wyznaczenia wysokości wpłaty wymaganego depozytu zabezpieczającego. Depozyt transakcyjny służy zabezpieczeniu rozrachunków pieniężnych oraz zobowiązań z tytułu zmian wartości depozytów zabezpieczających. W skład depozytu transakcyjnego wchodzi depozyt dostawy oraz limit transakcyjny. Depozyt dostawy Rozliczającego Członka Izby zapewnia pokrycie zobowiązań z tytułu dostawy towarów giełdowych, w przypadku gdy Rozliczający Członek Izby nie wywiąże się z obowiązku samodzielnego utrzymywania odpowiedniej wysokości środków na poczet zabezpieczenia dostawy. Algorytm wyznaczania oraz tryb regulacji wpłat z tytułu wymaganego depozytu dostawy określa Zarząd Izby. 2. Rozliczenie finansowe W procesie rozliczeń Izba występuje jako strona biorąca udział w rozliczeniu. W czwartą środę miesiąca wykonania kontraktu (dzień N) Izba dokonuje bieżących rozliczeń Transakcji, których dostawa oraz rozliczenie finansowe nastąpi w następnym dniu roboczym lub w drugim z kolei dniu roboczym po dniu N, jeżeli dzień N był dniem wolnym od pracy. Wartość rozliczenia określana jest jako wartość Transakcji sprzedaży instrumentów terminowych OZE danej serii zawartych w Dniach Obrotu, pomniejszonych o wartość Transakcji kupna instrumentów terminowych OZE tej samej serii zawartych w Dniach Obrotu. Rozliczenie podatku VAT następuje zgodnie z obowiązującymi przepisami. strona 17
Każdego dnia roboczego Izba przygotowuje dane do rozrachunku pieniężnego i aktualizacji depozytów zabezpieczających, wykonywanych za pośrednictwem Banku Płatnika Izby we współpracy ze wszystkimi Bankami Płatnikami Członków Izby. Rachunkiem Członka Izby uznawanym lub obciążanym z tytułu rozliczeń transakcji jest rachunek rozliczeniowy. Rachunek rozliczeniowy służy także do regulacji zobowiązań lub należności z tytułu aktualizacji wymaganych depozytów zabezpieczających. Członkowie Izby zobowiązani są do utrzymywania i zabezpieczania odpowiedniej płynności finansowej na swoich rachunkach rozliczeniowych, w sposób umożliwiający realizację zleceń płatniczych wynikających z rozliczeń Izby zgodnie z Harmonogramem. Izba przekazuje do realizacji dyspozycje płatnicze zgodnie z Harmonogramem. Harmonogram dostępny jest w Szczegółowych zasadach rozliczeń rynków prowadzonych przez TGE S.A. 3. Rozrachunek w towarach Realizacja Transakcji zawartych na RTT w zakresie instrumentów terminowych OZE następuje poprzez zmianę stanu posiadania poszczególnych Praw Majątkowych OZE na Kontach ewidencyjnych Rozliczających Członków Izby w rejestrze świadectw pochodzenia prowadzonym przez Giełdę. strona 18