Rynki kapitałowe i Kwestie regulacyjne PIOTR P.GOŁĘBIOWSKI Równouprawnienie płci w świetle zasad corporate governance 14 kwietnia 2014 Można zaryzykować stwierdzenie, iż zasada równouprawnienia płci (principle of gender equality) stanowi jedną z fundamentalnych zasad ładu korporacyjnego (corporate governance) obowiązującego na Giełdzie Papierów Wartościowych w Warszawie. Praktyka rynku kapitałowego pokazuje jednak, iż nadal jest to rynek zdominowany przez mężczyzn. Asumptem do stopniowego G o l d e n B a k e s L a w R e v i e w N r 2 / 2 0 1 4 Strona 1 z 8
wdrażania zasad równouprawnienia płci przez spółki giełdowe może być jednak przyjęcie przez Parlament Europejski i Radę Unii Europejskiej dyrektywy dotyczącej równowagi płci wśród dyrektorów niewykonawczych (non-executive directors) spółek giełdowych. Co mówią zasady Dobrych Praktyk Spółek Notowanych na GPW Można zaryzykować stwierdzenie, iż zasada równouprawnienia płci (principle of gender equality) stanowi jedną z fundamentalnych zasad ładu korporacyjnego (corporate governance) obowiązującego na Giełdzie Papierów Wartościowych w Warszawie. Jej wyrazem jest postanowienie zawarte w Części I (Rekomendacje dotyczące dobrych praktyk spółek giełdowych), pkt. 9 kodeksu Dobrych Praktyk Spółek Notowanych na GPW ( Dobre Praktyki ). Stosownie do jego brzmienia: GPW rekomenduje spółkom publicznym i ich akcjonariuszom, by zapewniały one zrównoważony udział kobiet i mężczyzn w wykonywaniu funkcji zarządu i nadzoru w przedsiębiorstwach, wzmacniając w ten sposób kreatywność i innowacyjność w prowadzonej przez spółki działalności gospodarczej. Co prawda zasady zawarte w pierwszej części kodeksu Dobrych Praktyk są wyłącznie zaleceniami, które nie podlegają w pełni mechanizmowi comply or explain (dostosuj się lub wyjaśnij), jednakże o czym stanowi preambuła Dobrych Praktyk, wyrażają tendencje w zakresie właściwego sposobu układania relacji spółek giełdowych z ich otoczeniem i z tego względu podobnie jak zasady objęte częściami II, III i IV kodeksu Dobrych Praktyk są przedmiotem corocznych sprawozdań dotyczących postępowania w zakresie przestrzegania zasad ładu korporacyjnego, sporządzanych przez spółki giełdowe. Obowiązki spółek publicznych Pomimo tego, iż zasada równouprawnienia płci, o której mowa w Części I, pkt. 9 Dobrych Praktyk nie została objęta zasadą comply or explain (dostosuj się lub wyjaśnij) na spółkach publicznych, których papiery wartościowe są przedmiotem obrotu na rynku regulowanym, ciąży obowiązek corocznego przekazywania za pośrednictwem korporacyjnej strony internetowej, w czwartym kwartale danego roku kalendarzowego, informacji o udziale kobiet i mężczyzn odpowiednio w zarządzie i w radzie nadzorczej spółki publicznej w okresie ostatnich dwóch lat, poprzedzających sporządzenie takiej informacji. Stanowi o tym pkt. 1 ppkt. 2a Części II Dobrych Praktyk. Powyższy obowiązek raportowy został już jednak objęty zasadą dostosuj się lub wyjaśnij. Oczywiście emitenci mogą skorzystać z dobrodziejstwa zasady comply or explain i podjąć decyzję o nieprzekazywaniu powyższego raportu. W takim wypadku spółka publiczna będzie zobowiązana do przekazania rynkowi jednoznacznej informacji o naruszeniu dobrej praktyki lub informacji o jej niestosowaniu. Należy także przypomnieć, iż w przypadku wszystkich emitentów sprawozdanie z działalności emitenta będące elementem raportu rocznego o którym mowa w 91 ust. 1 Rozporządzenia Ministra Finansów z dnia 19 lutego 2009 r. w sprawie informacji bieżących i okresowych przekazywanych przez emitentów papierów wartościowych oraz warunków uznawania za równoważne informacji wymaganych przepisami prawa państwa niebędącego państwem G o l d e n B a k e s L a w R e v i e w N r 2 / 2 0 1 4 Strona 2 z 8
członkowskim (tj. Dz. U. z 2014 r., poz. 133) zawiera stanowiące wyodrębnioną część tego sprawozdania oświadczenie o stosowaniu zasad ładu korporacyjnego, które musi obejmować: wskazanie: a) zbioru zasad ładu korporacyjnego, któremu podlega emitent, oraz miejsca, gdzie tekst zbioru zasad jest publicznie dostępny, lub b) zbioru zasad ładu korporacyjnego, na którego stosowanie emitent mógł się zdecydować dobrowolnie, oraz miejsce, gdzie tekst zbioru jest publicznie dostępny, lub c) wszelkich odpowiednich informacji dotyczących stosowanych przez emitenta praktyk w zakresie ładu korporacyjnego, wykraczających poza wymogi przewidziane prawem krajowym wraz z przedstawieniem informacji o stosowanych przez niego praktykach w zakresie ładu korporacyjnego, w zakresie, w jakim emitent odstąpił od postanowień zbioru zasad ładu korporacyjnego, o którym mowa w lit. a i b, wskazanie tych postanowień oraz wyjaśnienie przyczyn tego odstąpienia. Projekt dyrektywy Wedle danych Komisji Europejskiej, Organy spółek w Unii Europejskiej charakteryzują się trwałym i wyraźnym brakiem równowagi płci, o czym świadczy fakt, że obecnie w największych spółkach giełdowych kobiety zajmują zaledwie 13,7 % stanowisk w ich organach (wśród dyrektorów niewykonawczych kobiety stanowią 15 %). W porównaniu do innych obszarów życia społecznego, a szczególnie sektora publicznego, niedostateczna reprezentacja kobiet w organach spółek giełdowych jest szczególnie znacząca. 1 Stąd mając na względzie promowanie równości płci w procesie podejmowania decyzji gospodarczych oraz pełne wykorzystanie istniejącej puli talentów kandydatów w celu równiejszej reprezentacji płci w organach spółek, oraz zmniejszenia barier stojących przed kobietami, które starają się o stanowiska w organach spółek, a także poprawienia ładu korporacyjnego i wyników spółek, przedstawiony został projekt Dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie poprawy równowagi płci wśród dyrektorów niewykonawczych spółek, których akcje są notowane na giełdzie i odnośnych środków ( Dyrektywa ). Implementacja Dyrektywy przez państwa członkowskie ma w zamierzeniu ustawodawcy europejskiego przyczynić się m. in. do realizacji postulatu zawartego w art. 8 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, zgodnie z którym, Unia Europejska zmierza do zniesienia nierówności oraz promowania równości mężczyzn i kobiet we wszystkich swoich działaniach. Podmiotami, do których ma być skierowana Dyrektywa mają być spółki giełdowe zarejestrowane w państwie członkowskim, których papiery wartościowe są dopuszczone do obrotu na rynku regulowanym w rozumieniu Dyrektywy 2004/39/WE (tzw. Dyrektywa MiFID), w co najmniej jednym państwie członkowskim. Wyłączenie stosowania Dyrektywy ma objąć jedynie małe i średnie przedsiębiorstwa (MŚP). 2 Projekt Dyrektywy zakłada m. in.: 1 Wniosek Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie poprawy równowagi płci wśród dyrektorów niewykonawczych spółek, których akcje są notowane na giełdzie i odnośnych środków, Bruksela, dnia 14.11.2012 r. COM(2012) 614 final, 2012/0299 (COD), s. 2. 2 Stosownie do postanowień art. 2 pkt. 8 projektu Dyrektywy małe i średnie przedsiębiorstwo lub MŚP oznacza przedsiębiorstwo, które zatrudnia mniej niż 250 pracowników i którego roczny obrót nie przekracza 50 mln EUR lub całkowity bilans roczny nie przekracza 43 mln EUR, bądź - w przypadku MŚP zarejestrowanego w państwie członkowskim, którego walutą nie jest euro - równowartość tej kwoty w walucie tego państwa członkowskiego. G o l d e n B a k e s L a w R e v i e w N r 2 / 2 0 1 4 Strona 3 z 8
wprowadzenie rozwiązań, które zagwarantują, że spółki giełdowe, w których osoby należące do płci niedostatecznie reprezentowanej zajmują mniej niż 40 % stanowisk dyrektorów niewykonawczych powołują kandydatów na przedmiotowe stanowiska na podstawie oceny porównawczej ich kwalifikacji, przeprowadzonej w oparciu o wcześniej określone, jasne, neutralnie sformułowane oraz jednoznaczne kryteria, aby osiągnąć wspomniany odsetek najpóźniej do dnia 1 stycznia 2020 r. lub w przypadku spółek giełdowych będących przedsiębiorstwami publicznymi (spółki Skarbu Państwa lub spółki z udziałem Skarbu Państwa) najpóźniej do dnia 1 stycznia 2018 r. (art. 4 ust. 1 Dyrektywy); 3 wprowadzenie rozwiązań, które zagwarantują, że podczas wyboru dyrektorów niewykonawczych, pierwszeństwo przyznaje się kandydatowi należącemu do niedostatecznie reprezentowanej płci, jeżeli wspomniany kandydat posiada takie same kwalifikacje jak kandydat należący do płci przeciwnej pod względem posiadania umiejętności niezbędnych na tym stanowisku, kompetencji oraz wyników w pracy, chyba że obiektywna ocena uwzględniająca wszystkie kryteria szczególne dotyczące konkretnych kandydatów przechyla szalę na korzyść kandydata należącego do płci przeciwnej (art. 4 ust. 3 Dyrektywy); wprowadzenie rozwiązań, które zagwarantują, że spółki giełdowe są zobowiązane do ujawnienia na wniosek niewybranego kandydata kryteriów kwalifikacji, na których oparto wybór, obiektywnej oceny porównawczej tych kryteriów oraz w stosownych przypadkach względów przechylających szalę na korzyść kandydata należącego do płci przeciwnej (art. 4 ust. 4 Dyrektywy); przyjęcie niezbędnych środków, które zagwarantują, że w przypadku gdy niewybrany kandydat należący do niedostatecznie reprezentowanej płci ustali fakty, na podstawie których można domniemywać, że posiadał on takie same kwalifikacje jak powołany kandydat należący do płci przeciwnej, przy czym to na spółce giełdowej spoczywać ma ciężar dowodu, że nie naruszono zasady ustanowionej w art. 4 ust. 3 Dyrektywy (art. 4 ust. 5 Dyrektywy). Spółki giełdowe będą zobowiązane do podjęcia stosownych działań mających na celu urzeczywistnienie indywidualnych zobowiązań w zakresie reprezentacji obydwu płci wśród dyrektorów niewykonawczych, najpóźniej do dnia 1 stycznia 2020 r. lub w przypadku spółek giełdowych będących przedsiębiorstwami publicznymi (spółki Skarbu Państwa lub spółki z udziałem Skarbu Państwa) najpóźniej do dnia 1 stycznia 2018 r. (art. 5 ust. 1 Dyrektywy). Na spółkach giełdowych spoczywać będzie też obowiązek przekazywania właściwym organom krajowym raz w roku, począwszy od dnia tutaj projekt Dyrektywy zakłada termin dwóch lat od daty przyjęcia Dyrektywy - informacji na temat reprezentacji płci w ich organach z rozróżnieniem na dyrektorów niewykonawczych i wykonawczych oraz na temat środków podjętych w związku z celami określonymi w art. 4 ust. 1 i art. 5 ust. 1 Dyrektywy (art. 5 ust. 2 Dyrektywy). Spółki giełdowe będą także zobowiązane do publikowania powyższych informacji, w odpowiedni i przystępny sposób na swojej 3 Projekt Dyrektywy zakłada jednak, iż państwa członkowskie mogą postanowić, że spółki giełdowe, w których osoby należące do niedostatecznie reprezentowanej płci stanowią mniej niż 10 % siły roboczej, nie są zobowiązane do realizacji celu określonego w art. 4 ust. 1 Dyrektywy (art. 4 ust. 6 Dyrektywy). Dyrektywa pozostawia państwom członkowskim także możliwość przyjęcia, iż cel określony w art. 4 ust. 1 Dyrektywy jest spełniony w sytuacji, gdy spółki giełdowe mogą wykazać, iż osoby należące do niedostatecznie reprezentowanej płci zajmują co najmniej jedną trzecią wszystkich stanowisk dyrektorów, niezależnie od tego, czy są to stanowiska dyrektorów wykonawczych czy niewykonawczych (art. 4 ust. 7 Dyrektywy). G o l d e n B a k e s L a w R e v i e w N r 2 / 2 0 1 4 Strona 4 z 8
korporacyjnej stronie internetowej. W sytuacji, w której spółka giełdowa nie zrealizuje celów określonych w art. 4 ust. 1 Dyrektywy lub własnych, indywidualnych zobowiązań podjętych na podstawie art. 5 ust. 1 Dyrektywy, informacje, przekazywane właściwym organom oraz udostępniane na korporacyjnej stronie internetowej spółki giełdowej, o których mowa w art. 5 ust. 2 Dyrektywy, będą musiały zawierać także uzasadnienie niezrealizowania celów lub zobowiązań oraz opis środków, które spółka przyjęła lub zamierza przyjąć, aby wypełnić te cele lub zobowiązania. Projekt Dyrektywy przewiduje także wprowadzenie sankcji w przypadku naruszenia przez spółki giełdowe krajowych przepisów prawa, w których zostanie dokonana implementacja postanowień Dyrektywy. Sankcje muszą być skuteczne, proporcjonalne i odstraszające i mogą obejmować środki pod postacią grzywien administracyjnych, nieważność lub stwierdzenie nieważności powołania lub wyboru dyrektorów niewykonawczych dokonanego w sposób sprzeczny z przepisami krajowymi, w których implementowano postanowienia Dyrektywy (art. 6 ust. 2 Dyrektywy). Obecnie trwają dyskusje nad ostatecznym kształtem projektu Dyrektywy. Niewątpliwie przyjęcie powyższego aktu normatywnego przez ustawodawcę europejskiego stanie się asumptem do podjęcia przez spółki giełdowe bardziej zdecydowanych działań polegających na praktycznym urzeczywistnieniu zasady równouprawnienia płci. Zasady profesjonalizacji nadzoru w spółkach z udziałem Skarbu Państwa Warto zwrócić uwagę, iż zasada równouprawnienia płci znalazła swoje miękkie unormowanie także w tekście Dobrych praktyk w zakresie zapewnienia zrównoważonego udziału kobiet i mężczyzn w organach spółek z udziałem Skarbu Państwa ( Dobre Praktyki MSP ) opracowanym i rekomendowanym przez Ministerstwo Skarbu Państwa ( MSP ). Dobre Praktyki MSP stanowią element większego programu profesjonalizacji nadzoru w spółkach z udziałem Skarbu Państwa, w którego skład wchodzą także m. in. Dobre praktyki w zakresie kształtowania wysokości i składników wynagrodzeń, w przypadku zawierania kontraktów menedżerskich z członkami zarządów wybranych spółek z udziałem Skarbu Państwa. Niewątpliwie czynnikiem sprawczym przyjęcia Dobrych Praktyk MSP stały się m. in. postanowienia projektowanej Dyrektywy. Jak czytamy w Dobrych Praktykach MSP: W ocenie Ministerstwa Skarbu Państwa, zrównoważony udział kobiet i mężczyzn w organach spółek może przyczynić się do zwiększenia ich efektywności. Właściwym i pożądanym jest wykorzystanie talentów przedstawicieli obu płci w zakresie ich kreatywności i innowacyjności. Zdywersyfikowany pod względem płci skład osobowy będzie sprzyjać wszechstronnej dyskusji w pracach organów spółek oraz podejmowaniu decyzji opartych na zróżnicowanym doświadczeniu, poglądach i wartościach. Biorąc pod uwagę powyżej przedstawione przesłanki, rekomenduje się zapewnienie zrównoważonego udziału kobiet i mężczyzn wśród członków rad nadzorczych oraz promowanie zrównoważonego udziału kobiet i mężczyzn w zarządach spółek z udziałem Skarbu Państwa w przeprowadzanych procesach rekrutacji. Do organów spółek z udziałem Skarbu Państwa powinni być powoływani kandydaci posiadający najlepsze predyspozycje, wiedzę i kwalifikacje, zaś kandydatura każdej osoby powinna podlegać obiektywnej ocenie spełniania wszystkich kryteriów G o l d e n B a k e s L a w R e v i e w N r 2 / 2 0 1 4 Strona 5 z 8
stawianych kandydatom, opartej na analizie porównawczej wszystkich kandydatów. W przypadku kandydatów do rad nadzorczych posiadających takie same predyspozycje, wiedzę i kwalifikacje niezbędne do zajmowania danego stanowiska pierwszeństwo powinno być przyznawane kandydatowi należącemu do niedostatecznie reprezentowanej płci w składzie osobowym organu. Poza obiektywnymi przypadkami braku kandydatów niedostatecznie reprezentowanej płci odstąpienie od niniejszej zasady powinno mieć miejsce jedynie w wyjątkowych okolicznościach, w których obiektywna ocena uwzględniająca kryteria szczególne dotyczące poszczególnych kandydatów wskazywać będzie na konieczność powołania przedstawiciela płci przeciwnej. Dobre Praktyki MSP [ ]wyznaczają standard zachowania, którego Minister Skarbu Państwa będzie przestrzegał w ramach powierzonych kompetencji, przy podejmowaniu decyzji o obsadzie stanowisk nadzorczych i zarządczych, w tych Spółkach z udziałem Skarbu Państwa, gdzie działając jako walne zgromadzenie/zgromadzenie wspólników albo posiadając szczególne uprawnienia podejmuje decyzję o obsadzie danego stanowiska. Rekomenduje się także stosowanie niniejszych dobrych praktyk radom nadzorczym spółek z udziałem Skarbu Państwa w procesie dokonywania wyboru członków zarządów tych spółek. Stosownie do postanowień Dobrych Praktyk MSP stosowanie zasady doboru składu osobowego uwzględniającego zrównoważony udział kobiet i mężczyzn, powinno spowodować zapewnienie przynajmniej 30% średniego udziału niedoreprezentowanej płci wśród wszystkich członków rad nadzorczych wybieranych i powoływanych przez MSP. MSP zakłada, iż w spółkach publicznych Skarbu Państwa oraz w spółkach kluczowych dla państwa osiągniecie tego wskaźnika nastąpi najpóźniej do roku 2015. Ze względu na dane które wskazują, iż najniższy odsetek udziału kobiet w organach zarządczych i nadzorczych, wykazują spółki z udziałem Skarbu Państwa notowane na GPW, MSP rekomenduje stosowanie Dobrych Praktyk MSP spółkom publicznym Skarbu Państwa, których papiery wartościowe są przedmiotem obrotu na rynku regulowanym. Według danych Ministerstwa Skarbu Państwa ok. 17,2% członków rad nadzorczych wszystkich spółek Skarbu Państwa notowanych na GPW stanowią kobiety. 4 Praktyka Praktyka rynku kapitałowego w Polsce pokazuje jednak, iż kobiety nadal stanowią zdecydowaną mniejszość w organach spółek giełdowych. Najdobitniej widać to na przykładzie zarządów spółek giełdowych. W tabeli poniżej zostały zawarte orientacyjne dane dotyczące procentowego udziału kobiet w organach spółek publicznych, zebrane na podstawie ogólnej analizy spółek giełdowych, których papiery wartościowe tworzą indeks WIG30. 4 Źródło: www.msp.gov.pl. G o l d e n B a k e s L a w R e v i e w N r 2 / 2 0 1 4 Strona 6 z 8
Procentowy udział kobiet w organach spółek publicznych Spółki z WIG30 Zarząd 7% Rada Nadzorcza 15% Tabela: Opracowanie własne Co prawda wnioski płynące z powyższej tabeli mogą nieco rozczarowywać, w szczególności w kwestii obsady przez kobiety stanowisk w zarządach spółek giełdowych, to jednak pojawiają się sygnały, które świadczą, iż powyższe dane powinny ulegać stopniowej poprawie. Spółki giełdowe dostrzegają bowiem coraz wyraźniej korzyści także ekonomiczne jakie płyną z prowadzenia polityki równych szans. Same kobiety wychodzą zresztą naprzeciw oczekiwaniom spółek poprzez nieustający wzrost podaży świetnie wykształconych i posiadających niezaprzeczalne kompetencje kobiet-menadżerów. Na pewno wejście w życie Dyrektywy spowoduje przyśpieszenie zmian na rodzimy rynku kapitałowym w zakresie wdrażania zasady równouprawnienia płci w organach spółek giełdowych. Korzyści odniosą nie tylko emitenci papierów wartościowych ale także inwestorzy. GoldenBakes Law Firm świadczy usługi doradcze dla spółek zamierzających zadebiutować na rynku głównym warszawskiej Giełdy Papierów Wartościowych, jak i w alternatywnym systemie obrotu (New Connect) ale także dla emitentów, których akcje są już przedmiotem obrotu na powyższych rynkach. Nasze usługi dla spółek giełdowych obejmują w szczególności: przygotowywanie spółki do debiutu giełdowego, zarówno na rynku regulowanym jak i w alternatywnym systemie obrotu; doradztwo w transgranicznych ofertach papierów wartościowych, jak i w procesie dual listingu; przeprowadzanie due diligence na potrzeby sporządzenia dokumentacji ofertowej papierów wartościowych; przygotowywanie prospektów emisyjnych, memorandów oraz dokumentów informacyjnych związanych z ofertą publiczną papierów wartościowych jak i ich dopuszczaniem do obrotu na rynku regulowanym lub wprowadzaniem do obrotu w alternatywnym systemie obrotu; doradztwo podczas prowadzenia akcji promocyjnej oferty papierów wartościowych, premarketingu oferty, jak i w procesie budowy księgi popytu; reprezentowanie emitentów przed Komisją Nadzoru Finansowego, Giełdą Papierów Wartościowych oraz Krajowym Depozytem Papierów Wartościowych, w związku z ofertą publiczną papierów wartościowych jak i ich dopuszczaniem do obrotu na rynku regulowanym lub wprowadzaniem do obrotu w alternatywnym systemie obrotu; doradztwo przy przejęciach i fuzjach spółek giełdowych; doradztwo w procesie obrony przed wrogim przejęciem spółki giełdowej; doradztwo przy wdrażaniu zasad ładu korporacyjnego (corporate governance) w spółkach giełdowych; G o l d e n B a k e s L a w R e v i e w N r 2 / 2 0 1 4 Strona 7 z 8
przygotowywanie programów motywacyjnych dla kadry menadżerskiej lub pracowników spółek giełdowych; wycofywanie spółek giełdowych z obrotu na rynku regulowanym lub w alternatywnym systemie obrotu (delisting), a także doradztwo przy przejściu spółki giełdowej z alternatywnego systemu obrotu do obrotu na rynku regulowanym; doradztwo w nabywaniu i zbywaniu znacznych pakietów akcji spółek giełdowych; doradztwo w zakresie obowiązków notyfikacyjnych związanych ze zmianą stanu posiadania akcji spółek giełdowych powyżej określonych progów; doradztwo w kwestiach związanych z wykonywaniem obowiązków raportowych przez spółki giełdowe; bieżące doradztwo prawne dla spółek giełdowych. W przypadku jakichkolwiek wątpliwości lub pytań prosimy o kontakt. Kontakt Piotr P. Gołębiowski Partner Zarządzający Adwokat M: +48 512 223 914 E: piotr.golebiowski@goldenbakes.com www.goldenbakes.com GoldenBakes Law Firm GoldenBakes jest niezależną kancelarią prawną zlokalizowaną w Europie Środkowo-Wschodniej, z siedzibą w Warszawie. Nasza praktyka obejmuje m. in.: Prawo antymonopolowe/prawo ochrony konkurencji Prawo lotnicze Bankowość i finanse Rynki kapitałowe i Kwestie regulacyjne Prawo umów Prawo korporacyjne / Fuzje i przejęcia Prawo pracy i Świadczenia pracownicze Prawo energetyczne Prawo ochrony środowiska Dobra szybko zbywalne (FMCG) Własność intelektualną IT/Nowe technologie Prawo upadłościowe i Restrukturyzację Finansowanie Projektów/Infrastrukturę Spory oraz Arbitraż Lobbing Media i Telekomunikację Ochronę danych osobowych Prawo publiczne Nieruchomości i Prawo budowlane Prawo sportowe Podatki. Zastrzeżenie prawne Niniejszy materiał ma charakter wyłącznie informacyjny i wyraża osobiste poglądy autora. Żadna z informacji zawartych w niniejszym materiale nie powinna być traktowana jako świadczenie usług pomocy prawnej, opinia lub rekomendacja prawna. Przed podjęciem jakichkolwiek działań na podstawie informacji zawartych w niniejszym materiale, zaleca się skorzystanie z usług profesjonalnego doradcy prawnego. Wszystkie prawa zastrzeżone. 2014 GoldenBakes Law Firm. Zdjęcie: pressmaster - Fotolia.com G o l d e n B a k e s L a w R e v i e w N r 2 / 2 0 1 4 Strona 8 z 8