Józefów, 27 marca 2008 r. Zarządzanie i finansowanie działań na obszarach Natura 2000 Możliwości finansowania działań na obszarach Natura 2000 z instrumentu finansowego LIFE+ Bartosz Szeszko Departament PO Infrastruktura i Środowisko Ministerstwo Środowiska
1. LIFE+ w latach 2007-2013 / informacje ogólne 2. Finansowane działania i projekty 3. Przykłady zrealizowanych projektów 4. LIFE+ w krajowym systemie finansowania ochrony przyrody
LIFE+ informacje ogólne
LIFE+ na lata 2007-13 Rozporządzenie (EC) 614/2007 z 23 maja 2007 r. 3 komponenty Przyroda i różnorodność biologiczna Polityka i zarządzanie w zakresie ochrony środowiska Informacja i komunikacja Centralne zarządzanie programem Alokacja krajowa Większy udział państw członkowskich
Zakres tematyczny LIFE+ Komponent I Przyroda i różnorodność biologiczna Komponent II Polityka i zarządzanie w zakresie ochrony środowiska Komponent III Informacja i komunikacja
Zarządzanie Wnioskodawca Instytucja Krajowa Ministerstwo Środowiska Komisja Europejska Ocena formalna Ocena merytoryczna decyzja o współfinansowaniu płatności, raportowanie
Alokacja krajowa kwoty przydzielone na realizację projektów na obszarach poszczególnych państw - określane na podstawie powierzchni kraju, powierzchni i udziale procentowym obszarów Natura 2000, zagęszczenia ludności - środki nie wykorzystane przez dane państwo w roku kalendarzowym zostają przesunięte do puli wspólnej (na realizację projektów w innych państwach) - alokacja dla Polski wyniesie od 9 (2007) do 11 (2010) mln euro rocznie 12 12000 10 10000 8 000 000 tys tys euro 6 000 000 4 000 000 2 000 000 0 UE UE UE UE 2007 2008 2009 2010 Alokacje roczne Polski na tle średniej alokacji UE
Rola państw członkowskich Etap przygotowania wniosku Deklaracje poparcia (Przyroda i różnorodność ) Przekazanie wniosków do KE Komentarze do wniosków A także Określenie krajowych priorytetów
Finansowane działania i projekty
Beneficjenci Finansowanie poprzez LIFE+ mogą otrzymywać jednostki, podmioty i instytucje publiczne lub prywatne. Art. 7 Rozporządzenia ws. LIFE+ Każdy podmiot prawny zarejestrowany na terytorium Wspólnoty Europejskiej organy administracji publicznej pozostałe instytucje publiczne przedsiębiorstwa organizacje prywatne, w tym o charakterze non-profit
Zasady współfinansowania Dofinansowanie projektów ze środków Unii Europejskiej: 50% - standardowy maksymalny poziom dofinansowania 75% - projekty służące wdrażaniu dyrektywy ptasiej lub siedliskowej (KOMPONENT I) Płatność zaliczkowa ( 40% dotacji ) Nie określono minimalnej wartości projektu
Podstawowe zasady kwalifikowalności wydatków: (wg rozporządzenia ws. LIFE+) I. Współfinansowane projekty powinny być zgodne z celami polityki ochrony środowiska UE (VI Wspólnotowy Program Działań w zakresie Środowiska Naturalnego), a tam gdzie to możliwe, łączyć cele wskazane w ramach poszczególnych priorytetów IV EAP. II. Powinny być wykonalne w praktyce, spójne pod względem finansowym i technicznym oraz opłacalne.
Podstawowe zasady kwalifikowalności wydatków: (wg rozporządzenia ws. LIFE+) III. Powinny spełniać co najmniej jedno z kryteriów dodatkowych: - projekty demonstracyjne lub tzw. best practice w zakresie wprowadzania postanowień dyrektyw ptasiej i siedliskowej ; - działania i projekty innowacyjne, projekty w zakresie wprowadzania technik najlepszej praktyki, wiedzy specjalistycznej i technologii; - kampanie na rzecz zwiększenia świadomości społecznej - sprzyjać rozwojowi międzynarodowych, kompleksowych systemów monitorowania oddziaływania lasów i środowiska naturalnego
W szczególności: dobre praktyki lub projekty pilotażowe związane z wdrażaniem Dyrektywy Ptasiej lub Dyrektywy Siedliskowej; dobre praktyki lub projekty pilotażowe dotyczące ochrony obszarów lub gatunków, w tym niezbędne badania i działania mające na celu poprawę ekologicznej spójności sieci Natura 2000;
opracowanie wskazań dotyczących ochrony obszarów Natura 2000, tworzenie planów ochrony tych obszarów jak również opracowanie i wdrażanie programów ochrony, planów działań, strategii ochrony gatunków i siedlisk; badania i inwentaryzacje konieczne do określenia potrzeb w zakresie ochrony morskich gatunków i siedlisk przyrodniczych oraz wybrania obszarów morskich do włączenia ich do sieci Natura 2000;
badania i inwentaryzacje konieczne do określenia bieżących i potencjalnych oddziaływań ze strony obcych gatunków na różnorodność biologiczną; dobre praktyki oraz projekty pilotażowe mające na celu niedopuszczenie do wprowadzenia, kontrolę lub usuwanie inwazyjnych obcych gatunków, które zagrażają ekosystemom, siedliskom i gatunkom; dobre praktyki oraz projekty pilotażowe w celu zachowania i poprawy różnorodności biologicznej na wszystkich terenach niezurbanizowanych;
publikacje i działania informacyjne w zakresie podnoszenia świadomości ekologicznej, w tym: wystawy, wydarzenia medialne, kampanie reklamowe, organizacja spotkań i seminariów z ekspertami i podmiotami zainteresowanymi ochronąśrodowiska, produkcja materiałów audiowizualnych oraz tworzenie stron internetowych; kampanie na rzecz kształtowania świadomości społeczeństwa w zakresie zapobiegania pożarom lasów oraz specjalistyczne szkolenia dla jednostek straży pożarnej uczestniczących w działaniach zapobiegających pożarom lasów;
monitorowanie stanu ochrony gatunków i siedlisk przyrodniczych będących przedmiotem zainteresowania Wspólnoty, w tym tworzenie i wdrażanie procedur i struktur zharmonizowanego monitoringu, które umożliwią uzyskanie porównywalnych danych z krajów członkowskich; rozwój Europejskiego Systemu Informacji o Pożarach Lasu (European Forest Fire Information);
Przykłady zrealizowanych projektów
Morze Wadden rekultywacja ujścia rzeki Varde i przywrócenie jej naturalnego środowiska / Wadden Sea improvement of the Varde estuary and its natural environment [LIFE99 NAT/DK/006456] Beneficjent: Duńska Narodowa Agencja Lasów i Przyrody Działania Inwentaryzacja warunków hydrologicznych Rozbudowa sieci zapór i śluz Negocjacje z rolnikami /ograniczenie nawożenia, koszenie/ Rekultywacja gruntów Rezultaty Stworzenie i wdrażanie planów zarządzania gruntami rolnymi Wzrost poziomu wód gruntowych Wzrost bioróżnorodności (m.in. powrót derkacza)
Ochrona dużych drapieżników Słowenii / Conservation of large Carnivores in Slovenia LIFE02 NAT/SLO/008585 ] Beneficjent: Forests Institute of Slovenia Działania określenie stanu populacji wyznaczenie granic ostoi sporządzenie planów zarządzania gatunkiem / zapobieganie konfliktom udoskonalenie istniejącego systemu kompensacji za szkody spowodowane przez zwierzęta kampania na rzecz zwiększenia wiedzy w społeczeństwie wsparcie międzynarodowych programów badawczych Rezultaty wdrożenie szczegółowego planu działań do strategii zarządzania gatunkiem ochrona ostoi gatunku, udrożnienie korytarzy migracyjnych wzrost świadomości społecznej wprowadzenie lepszego systemu kompensacji szkód nawiązanie współpracy z państwami ościennymi w zakresie wspólnej strategii ochrony niedźwiedzi Źródło: http://www.quantum-conservation.org
Ochrona francuskiej populacji żmiji łąkowej (Vipera ursinii) / Vipère d Orsini [LIFE06 NAT/F/000143] Beneficjent: Regionalna Agencja Ochrony Środowiska Prowincji Côte d Azur Cele ochrona i przywracanie siedlisk ograniczenie rekreacyjnego użytkowania miejsc występowania gatunku ograniczenie nielegalnego odłowu osobników nawiązanie międzynarodowej współpracy naukowej przygotowanie podręcznika ochrony gatunku Działania Organizacja międzynarodowych warsztatów Inwentaryzacja miejsc występowania gatunku Usuwanie zadrzewień Kampania społeczna, publikacje, warsztaty Źródło: www.redbook.ru
LIFE+ w krajowym systemie finansowania ochrony przyrody
25 projektów zgłoszonych do KE lata 2004-2006 5 projektów zatwierdzonych do dofinansowania Komponent 1 Przyroda Ochrona bałtyckich torfowisk wysokich na Pomorzu Ochrona Wodniczki w Polsce i w Niemczech Ochrona żubra w Puszczy Białowieskiej Ochrona siedlisk rzadkich gatunków motyli łąk podmokłych Komponent 2 Środowisko Menadżer środowiska
LIFE - NATURE Projekty w ramach Obszarów Specjalnej Ochrony Ptaków w latach 1992-2002 Na podst. LIFE and NATURE, wyd. LIFE focus, 2003
LIFE - NATURE Projekty w ramach Specjalnych Obszarów Ochrony Siedlisk w latach 1992-2002 Na podst. LIFE and NATURE, wyd. LIFE focus, 2003
LIFE - NATURE Udział beneficjentów wg rodzaju Na podst. LIFE and NATURE, wyd. LIFE focus, 2003
LIFE+ nie będzie finansować działań, które kwalifikują się do pomocy lub otrzymują taką pomoc na ten sam cel w ramach innych instrumentów finansowych Wspólnoty. (art. 10 Rozporządzenia)
Demarkacja Ograniczenia będą rozpatrywane na poziomie całych projektów, a nie poszczególnych działań / wydatków V oś priorytetowa POIiŚ: Projekty realizowane z wykorzystaniem metod i narzędzi o potwierdzonej skuteczności. Competitiveness and Innovation framework Programme (CIP) Projekty dotyczące pojedynczych przedsiębiorstw, a nie całego sektora. VII Program Ramowy na rzecz Badań (FP7) Projekty nie zawierające etapu wdrażania rozwiązań.
Działania i projekty, które nie będą mogły uzyskać dofinansowania z LIFE+ Działania przygotowawcze w ramach określania obszarów specjalnej ochrony wspólnotowej Działania regularnie powtarzane, związane z gospodarowaniem obszarem WYJĄTEK: nie istnieją inne źródła finansowania oraz działania zaczną się po zakończeniu projektu Działania związane z naprawianiem szkód wyrządzonych obiektowi przez inne programy lub projekty
Harmonogram 2008 15 lipca Ogłoszenie naboru wniosków 21 listopada Ostateczny termin nadsyłania wniosków do instytucji krajowej 5 stycznia 2009 r. Rejestracja wniosków w KE 1 stycznia 2010 r. Początek okresu kwalifikowalności wydatków dla projektów z 2008 r.
www.ekoportal.pl /Fundusze UE /Fundusz LIFE+ Departament Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko Ministerstwo Środowiska tel. (22) 5792 417 fax. (22) 5792 629 life@mos.gov.pl Fot. Piotr Pukos http://www.przyrodapolska.pl/sierpien/reportaz08_00.html