LOL - 4114-002 - 10/2014 I/14/006 WYSTĄPIENIE POKONTROLNE

LOL - 4114-002 - 10/2014 I/14/006 WYSTĄPIENIE POKONTROLNE

I. Dane identyfikacyjne kontroli Numer i tytuł kontroli Jednostka przeprowadzająca kontrolę Kontroler Jednostka kontrolowana Kierownicy jednostki kontrolowanej I/14/006 - Wykorzystanie przez Lokalne Grupy Rybackie środków finansowych w ramach Programu Operacyjnego Zrównoważony rozwój sektora rybołówstwa i nadbrzeżnych obszarów rybackich 2007-2013. Najwyższa Izba Kontroli Delegatura w Olsztynie. Krzysztof Szliszka - doradca ekonomiczny na podstawie upoważnienia do kontroli Nr 90950 z 30.12.2014 r. Urząd Gminy Giżycko, ul. Mickiewicza 33, 11-500 Giżycko ( Urząd lub Gmina ). Marek Jasudowicz, Wójt Gminy Giżycko ( Wójt ) od 01.12.2014 r. Wcześniej stanowisko Wójta zajmował Andrzej Sieroński. (dowód: akta kontroli str. 1-4) II. Ocena kontrolowanej działalności Ocena ogólna Uzasadnienie oceny ogólnej Najwyższa Izba Kontroli ocenia negatywnie 1 działania Urzędu w zakresie przygotowania do realizacji projektu Zagospodarowanie nadbrzeża Jeziora Niegocin poprzez budowę małej infrastruktury turystyczno-wędkarskiej wraz z budową rybaczówki ( Projekt ) w ramach Programu Operacyjnego Zrównoważony rozwój sektora rybołówstwa i nadbrzeżnych obszarów rybackich 2007-2013 ( PO Ryby ). Realizacja ww. Projektu nie była należycie przygotowana. Nieruchomości, na których miał być realizowany ww. Projekt, Gmina przejęła od Agencji Nieruchomości Rolnych w 2008 r. Od tego czasu nie podjęła jednak działań, które spowodowałby ustalenie faktycznego sposobu ich użytkowania. Zaniechania te spowodowały, iż dopiero przygotowując dokumentację na potrzeby złożenia wniosku o dofinasowanie, Gmina dowiedziała się, iż jej prawo własności do tych nieruchomości jest kwestionowane. Zaznaczyć należy także, iż podpisując umowę o dofinansowanie Projektu o fakcie kwestionowania tego prawa przez inne osoby nie poinformowała drugiej strony umowy, tj. Samorządu Województwa Warmińsko- Mazurskiego ( SW ). Spór prawny dotyczący własności tych nieruchomości skutkował zaniechaniem rzeczowej realizacji Projektu, co stwarza zagrożenie, iż może zostać on niezrealizowany w terminie określonym w umowie, a w konsekwencji nie zostanie osiągnięty jego cel. III. Opis ustalonego stanu faktycznego Opis stanu faktycznego 1. Informację o możliwości ubiegania się o dofinansowanie na realizację Projektu Urząd uzyskał z ogłoszonego w dniu 12.07.2013 r. na stronie internetowej www.mazurylgr.pl konkursu w ramach środka 4.1 Rozwój obszarów zależnych od rybactwa PO Ryby. Pracownicy Urzędu brali również udział w szkoleniach 1 Najwyższa Izba Kontroli stosuje 3-stopniową skalę ocen: pozytywna, pozytywna mimo stwierdzonych nieprawidłowości, negatywna. 2

organizowanych przez Lokalną Grupę Rybacką Wielkie Jeziora Mazurskie ( LGR ), której członkiem jest Gmina Giżycko. W procesie przygotowania wniosku o dofinansowanie ww. Projektu Urząd nie korzystał z pomocy Komitetu LGR ani ekspertów zatrudnionych przez to stowarzyszenie. Przy sporządzaniu załącznika do wniosku aplikacyjnego - uproszczonego planu finansowego operacji korzystano jedynie z pomocy pracowników Biura LGR. (dowód: akta kontroli str. 5-7) 2. Wniosek o dofinansowanie, został sporządzony przez Urząd 11.09.2013 r. i przekazany do LGR. Dołączono do niego m.in.: kopię dokumentu potwierdzającego prawo do dysponowania nieruchomością na cel związany z realizacją operacji, dokumenty potwierdzające planowane koszty operacji, uproszczony plan biznesowy operacji oraz jej szczegółowy opis z podaniem specyfikacji kosztów wraz ze źródłami jej finansowania, pozwolenie budowlane. Pismem z dnia 27.09.2013 r. Urząd został poinformowany przez LGR, że w dniu 24.09.2013 r. Komitet LGR dokonał oceny ww. wniosku i uznał, że wnioskowana operacja jest zgodna z Lokalną Strategią Rozwoju Obszarów Rybackich, otrzymała 89,0 punktów pod względem spełniania kryteriów wyboru operacji i została zamieszczona na 8 miejscu na liście rankingowej ocenianych wniosków. 3 (dowód: akta kontroli str.8-16) Pismem z dnia 28.01.2014 r. SW wezwał Urząd do usunięcia braków we wniosku m.in. w zakresie: zastosowania aktualnego wzoru wniosku, potwierdzenia przez notariusza lub pracownika autentyczności przedłożonych załączników, uzupełnienia informacji dotyczących zakresu operacji i ich szczegółowego opisu, uzupełnienia harmonogramu finansowego operacji oraz zestawienia rzeczowofinansowego, dokonania uzupełnień załączników dołączonych do wniosku dotyczących oświadczeń wnioskodawcy, kosztorysów inwestorskich, zaświadczeń, pozwolenia wodnoprawnego, zgłoszenia o zamiarze przystąpienia do robót budowlanych, wypisu z rejestru gruntów (dwóch działek, tj. nr 83 i 865/6), dostarczenia pozwolenia budowlanego opatrzonego klauzulą ostateczności. W dniu 13.02.2014 r. Urząd przekazał do SW poprawiony wniosek o dofinansowanie ww. Projektu. (dowód: akta kontroli str. 17-22) W dniu 14.03.2014 r. Urząd ponownie otrzymał od SW wezwanie do usunięcia braków/złożenia wyjaśnień w związku z ww. wnioskiem i dotyczących m.in.: zestawienia rzeczowo-finansowego, zgłoszenia o zamiarze przystąpienia do robót budowlanych oraz pozwolenia budowlanego. Urząd w dniu 31.03.2014 r. przekazał poprawiony wniosek wraz z wyjaśnieniami. (dowód: akta kontroli str. 26-29) Pismem z dnia 16.04.2014 r. SW poinformował Gminę o zakończeniu weryfikacji ww. wniosku, jego pozytywnym rozpatrzeniu i przyznaniu dofinansowania na

realizację operacji w wysokości 1.047.038,00 zł, a także o wstrzymaniu podpisania umowy do czasu przedstawienia przez Urząd pozwolenia wodnoprawnego. Urząd dostarczył do SW pozwolenie wodno-prawne wydane w dniu 18.04.2014 r. (wcześniejsze pozwolenie z dnia 23.10.2013 r. zostało uchylone przez Samorządowe Kolegium Odwoławcze w Olsztynie). (dowód: akta kontroli str. 23-32) 3. W dniu 02.06.2014 r. została zawarta umowa o dofinansowanie pomiędzy Gminą i Samorządem Województwa Warmińsko-Mazurskiego, w której Gmina Giżycko zobowiązała się do realizacji operacji pt. Zagospodarowanie nadbrzeża Jeziora Niegocin poprzez budowę małej infrastruktury turystyczno-wędkarskiej wraz z budową rybaczówki w terminie do 31.05.2015 r. (termin przedłożenia wniosku o płatność oraz rozliczenia końcowego zadania). Umowa zawierała elementy określone w art. 15 ustawy z dnia 3 kwietnia 2009 r. o wspieraniu zrównoważonego rozwoju sektora rybackiego z udziałem Europejskiego Funduszu Rybackiego 2 i 39 rozporządzenia Ministra Rolnictwa i Rozwoju Wsi z dnia 15 października 2009 r. w sprawie szczegółowych warunków i trybu przyznawania, wypłaty i zwracania pomocy finansowej na realizację środków objętych osią priorytetową 4 - Zrównoważony rozwój obszarów zależnych od rybactwa, zawartą w programie operacyjnym Zrównoważony rozwój sektora rybołówstwa i nadbrzeżnych obszarów rybackich 2007-2013 ( rozporządzenie wykonawcze ) 3. Postanowienia umowy były zgodne z wnioskiem o dofinansowanie złożonym w LGR. Ustalono w niej m.in., że: operacja zostanie zrealizowana w jednym etapie, w wyniku jej realizacji osiągnięty zostanie cel w postaci wzrostu atrakcyjności Gminy Giżycko i obszaru LGR Wielkie Jeziora Mazurskie oraz wzbogacenie oferty turystyczno-rekreacyjnej poprzez zagospodarowanie nabrzeża jeziora Niegocin w miejscowości Wilkasy na działkach nr 866/6, 866/2, 865/6, 556 i 83, Gminie zostanie wypłacona, jednorazowo po zakończeniu realizacji całości operacji, pomoc w wysokości 1.047.038,00 zł, w tym 785.278,00 zł z Europejskiego Funduszu Rybackiego (w umowie nie przewidziano wypłaty zaliczki), beneficjent zobowiązuje się m.in. do: realizacji operacji zgodnie z postanowieniami umowy, osiągnięcia celu operacji, nieprzenoszenia prawa własności lub posiadania rzeczy nabytych w ramach realizacji operacji lub niezmieniania sposobu ich wykorzystania, sporządzania sprawozdań rocznych i końcowego z realizacji operacji, prowadzenia działań informacyjnych i promocyjnych, informujących o finansowaniu realizacji operacji przez Europejski Fundusz Rybacki. W myśl 14 ust. 1 tej umowy, Urząd nie był zobowiązany do wniesienia zabezpieczenia jej wykonania. (dowód: akta kontroli str. 33-55) 4. Projekt budowlany ww. inwestycji został opracowany w czerwcu 2013 r. przez firmę projektową z Giżycka. Decyzją z 06.09.2013 r. Starosta Giżycki zatwierdził projekt i udzielił pozwolenia na budowę. Na ww. dokumentację techniczną Urząd wydatkował łącznie 50.000 zł. (dowód: akta kontroli str. 56-59) 2 Dz.U. Nr 72, poz. 619 ze zm. 3 Dz.U. z 2014 r., poz. 1540 4

5. Po podpisaniu umowy o dofinansowanie Gmina nie wyłoniła wykonawcy robót budowlanych i nie przystąpiła do rzeczowej realizacji inwestycji. W odpowiedzi na pismo LGR z dnia 10.10.2014 r. w sprawie realizacji inwestycji pt. Zagospodarowanie nadbrzeża Jeziora Niegocin poprzez budowę małej infrastruktury turystyczno-wędkarskiej wraz z budową rybaczówki, pismem z dnia 05.11.2014 r. Urząd poinformował LGR, że proces inwestycyjny został całkowicie wstrzymany ze względu na trwający w Sądzie Rejonowym w Giżycku proces o zasiedzenie nieruchomości, na której inwestycja miała być realizowana. W piśmie tym wskazano, że trwający od lutego 2014 r. proces zagraża w dużym stopniu realizacji zadania i istnieje duże prawdopodobieństwo, że Gmina będzie zmuszona zrezygnować z wykonania inwestycji ze względu na bardzo krótki okres, jaki pozostał do jej zakończenia. (dowód: akta kontroli str. 60) W budżecie Gminy na 2015 r. nie przewidziano realizacji ww. inwestycji i nie zaplanowano żadnych wydatków z nią związanych. Po uzyskaniu pozwolenia na budowę tej inwestycji, przed przystąpieniem do jej realizacji, Urząd wystąpił do czterech właścicieli działek przyległych do działek nr 866/6 i 866/2 o usunięcie z ich terenu urządzeń i rzeczy niebędących własnością Gminy (pisma z 07.02.2014 r.). Dwóch właścicieli nie zastosowało się do ww. wezwania i wystąpiło do Sądu Rejonowego w Giżycku z wnioskiem o zasiedzenie ww. działek (Urząd otrzymał zawiadomienie o rozprawie w sprawie wniosku użytkownika działki nr 866/6 w dniu 07.02.2014 r.). W złożonym wyjaśnieniu odnośnie niezaplanowania w budżecie Gminy na 2015 r. żadnych wydatków na realizację ww. inwestycji, Wójt podał (cyt.):.w związku z koniecznością zakończenia realizacji zadania do dnia 31 maja 2015 r. nierealnym było, przy procesie inwestycyjnym trwającym kilka miesięcy, wykonanie inwestycji i osiągnięcie zakładanego celu operacji w tym terminie. (dowód: akta kontroli str. 61-68, 72-87) Uwagi dotyczące badanej działalności 1. NIK zwraca uwagę, iż o sytuacji prawnej nieruchomości, na której realizowana ma być dofinansowana operacja, Gmina nie poinformowała Instytucji Pośredniczącej, tj. Samorządu Województwa Warmińsko-Mazurskiego, będącego stroną umowy o dofinansowanie Projektu. Wprawdzie 6 ust. 1 pkt 4 lit. h tej umowy stanowi o obowiązku takiego informowania przez 5 lat od dnia dokonania płatności końcowej jednakże, w ocenie NIK, rzetelność postępowania nakazuje dokonanie takiej czynność także w trakcie realizacji operacji. Powzięcie przez SW odpowiednio wcześniej informacji o możliwym niezrealizowaniu umowy mogłoby przyczynić się do podjęcia decyzji o innym wykorzystaniu zagwarantowanych ww. umową środków finansowych. 2. Do wniosku o dofinansowanie z 11.09.2013 r., wbrew obowiązkowi określonemu w 24 ust. 2 rozporządzenia wykonawczego, nie dołaczono dokumentu, określonego w załączniku Nr 1 do tego rozporządzenia, tj. pozwolenia wodnoprawnego dotyczącego budowy pomostu drewnianego, pochylni do wodowania łodzi oraz pomostu pływającego. W złożonym wyjaśnieniu kierownik Referatu Inwestycyjnego w Urzędzie A. Leszczyńska podała, że do wniosku o dofinansowanie nie zostało dołączone pozwolenie wodnoprawne dot. budowy pomostu drewnianego, pochylni do wodowania łodzi oraz pomostu pływającego, ponieważ na dzień składania wniosku o dofinansowanie (11.09.2013 r.) Urząd nie posiadał takiego 5

dokumentu. Procedura wydawania decyzji była w toku i zakończyła się 23.10.2013 r. wydaniem pozwolenia, które zostało dostarczone do SW w dniu 13.02.2014 r., jednakże w dniu 14.02.2014 r. Samorządowe Kolegium Odwoławcze w Olsztynie stwierdziło jego nieważność. (dowód: akta kontroli str. 8-13, 69-71) Ustalone nieprawidłowości Wnioski pokontrolne Prawo zgłoszenia zastrzeżeń Gmina nierzetelnie przygotowała się do realizacji Projektu. Wprawdzie do wniosku o dofinansowanie dołączyła dokument potwierdzający prawo do dysponowania nieruchomością na cel związany z realizacją operacji, ale poprzez wcześniejsze zaniechania nie miała pełnej informacji o faktycznym sposobie użytkowania przedmiotowej nieruchomości. Grunty, na których miała być zrealizowana dofinansowana inwestycja, Gmina otrzymała od Agencji Nieruchomości Rolnych w 2008 roku. Od tego czasu nie podjęła ona żadnych działań mających na celu ustalenie faktycznego sposobu ich użytkowania, a informację o tym, iż właściciele działek przyległych, zamontowali na tych gruntach ogrodzenia i urządzenia, uzyskała dopiero od projektanta sporządzającego projekt budowlany planowanej inwestycji w połowie 2013 r. Dopiero wówczas też pracownicy Urzędu przeprowadzili wizję tych nieruchomości w terenie, stwierdzając iż są one użytkowane przez inne osoby. Konsekwencją ww. zaniechań była sytuacja, iż o roszczeniach innych osób do nieruchomości Gminy, jednostka samorządu terytorialnego dowiedziała się dopiero wówczas, gdy chciała przystąpić do realizacji dofinansowanego Projektu. Zaznaczyć należy, że Gmina, która w dniu 02.06.2014 r. zawarła z SW umowę o dofinansowanie Projektu, miała już wówczas wiedzę o trwjącym sporze prawnym dotyczącym prawa własności nieruchomości, na której realizowany miał być Projekt, a mimo to, o fakcie tym nie poinformwała drugiej strony umowy. W wyjaśnieniu dotyczącym tej kwestii Wójt podał, iż liczono na korzystny dla Gminy wyrok sądowy w sprawie o zasiedzenie, w terminie umożliwiającym zrealizowanie inwestycji. IV. Wnioski (dowód: akta kontroli str. 72-87) Przedstawiając powyższe oceny wynikające z ustaleń kontroli, Najwyższa Izba Kontroli, na podstawie art. 53 ust. 1 pkt 5 ustawy z dnia 23 grudnia 1994 r. o Najwyższej Izbie Kontroli 4, wnosi o: 1. Podjęcie działań zapewniających właściwe przygotowanie planowanych inwestycji. 2. Poinformowanie Samorządu Województwa Warmińsko-Mazurskiego o sytuacji prawnej dotyczącej nieruchomości, na której realizowana ma być dofinansowana inwestycja oraz o potencjalnym zagrożeniu niewywiązania się Gminy z zobowiązań zawartych w umowie o dofinansowanie. V. Pozostałe informacje i pouczenia Wystąpienie pokontrolne zostało sporządzone w dwóch egzemplarzach; jeden dla kierownika jednostki kontrolowanej, drugi do akt kontroli. Zgodnie z art. 54 ustawy o NIK kierownikowi jednostki kontrolowanej przysługuje prawo zgłoszenia na piśmie umotywowanych zastrzeżeń do wystąpienia pokontrolnego, w terminie 21 dni od dnia jego przekazania. Zastrzeżenia zgłasza się do dyrektora Delegatury NIK w Olsztynie. 4 Dz. U. z 2012 r., poz.82 ze zm. 6

Obowiązek poinformowania NIK o sposobie wykorzystania uwag i wykonania wniosków Zgodnie z art. 62 ustawy o NIK proszę o poinformowanie Najwyższej Izby Kontroli, w terminie 21 dni od otrzymania wystąpienia pokontrolnego, o sposobie wykorzystania uwag i wykonania wniosków pokontrolnych oraz o podjętych działaniach lub przyczynach niepodjęcia tych działań. W przypadku wniesienia zastrzeżeń do wystąpienia pokontrolnego, termin przedstawienia informacji liczy się od dnia otrzymania uchwały o oddaleniu zastrzeżeń w całości lub zmienionego wystąpienia pokontrolnego. Olsztyn, dnia lutego 2015 r. Krzysztof Szliszka Doradca ekonomiczny Dyrektor Delegatury Najwyższej Izby Kontroli w Olsztynie...... 7