WP YW OBCI ENIA DYNAMICZNEGO NA CHARAKTERYSTYK PRACY STOSOWANEGO W GÓRNICZEJ OBUDOWIE PODATNEJ Z CZA CIERNEGO Z KLINEM OPOROWYM

Podobne dokumenty
WP YW OBCI ENIA DYNAMICZNEGO NA PARAMETRY PRACY Z CZA CIERNEGO. 1. Wst p. Górnictwo i Geoin ynieria Rok 35 Zeszyt

ANALIZA PRACY Z CZA CIERNEGO ODRZWI OBUDOWY GÓRNICZEJ PRZY OSIOWYM CISKANIU I STATYCZNYM ZGINANIU**

WST PNA ANALIZA PRACY PO CZENIA RUBOWEGO W Z CZU CIERNYM. 1. Wst p. Górnictwo i Geoin ynieria Rok 34 Zeszyt

2. Deformacje odrzwi stalowej obudowy podatnej pod wpływem deformacyjnego ciśnienia górotworu w świetle przeprowadzonych pomiarów i obserwacji

HiTiN Sp. z o. o. Przekaźnik kontroli temperatury RTT 4/2 DTR Katowice, ul. Szopienicka 62 C tel/fax.: + 48 (32)

STAN OBCIĄŻENIA ŚRUB W STRZEMIONACH ZŁĄCZY CIERNYCH STATE OF LOAD OF THE BOLTS IN CLAMPS OF FRICTIONAL JOINTS

Badania (PN-EN A1:2010) i opinia techniczna drzwi zewnętrznych z kształtowników aluminiowych z przekładką termiczną systemu BLYWEERT TRITON

PREFABRYKOWANE STUDNIE OPUSZCZANE Z ŻELBETU ŚREDNICACH NOMINALNYCH DN1500, DN2000, DN2500, DN3200 wg EN 1917 i DIN V

Harmonogramowanie projektów Zarządzanie czasem

METODYKA WYZNACZANIA DYNAMICZNEJ NO NO CI CIERNYCH Z CZY STOSOWANYCH W OBUDOWIE GÓRNICZEJ

WYNIK D UGOTRWA EGO BADANIA WSPÓ CZYNNIKA PARCIA BOCZNEGO W O RODKU ROZDROBNIONYM METOD POMIARU OPORÓW TARCIA. 1. Wst p

REGULAMIN KONTROLI ZARZĄDCZEJ W MIEJSKO-GMINNYM OŚRODKU POMOCY SPOŁECZNEJ W TOLKMICKU. Postanowienia ogólne

NACZYNIE WZBIORCZE INSTRUKCJA OBSŁUGI INSTRUKCJA INSTALOWANIA

Transport Mechaniczny i Pneumatyczny Materiałów Rozdrobnionych. Ćwiczenie 2 Podstawy obliczeń przenośników taśmowych

Wyznaczanie współczynnika sprężystości sprężyn i ich układów

Objaśnienia do Wieloletniej Prognozy Finansowej na lata

Spis zawartości Lp. Str. Zastosowanie Budowa wzmacniacza RS485 Dane techniczne Schemat elektryczny

1.3 Budowa. Najwa niejsze cz ci sk adowe elektrozaworu to:

Druk nr 1013 Warszawa, 9 lipca 2008 r.

INSTRUKCJA OBSŁUGI WD2250A. WATOMIERZ 0.3W-2250W firmy MCP

PROCEDURA OCENY RYZYKA ZAWODOWEGO. w Urzędzie Gminy Mściwojów

Projekt MES. Wykonali: Lidia Orkowska Mateusz Wróbel Adam Wysocki WBMIZ, MIBM, IMe

Dr inż. Andrzej Tatarek. Siłownie cieplne

Instrukcja montażu aparatu w obudowie meblowej

Laboratorium z Konwersji Energii. Ogniwo fotowoltaiczne

WZORU UŻYTKOWEGO EGZEMPLARZ ARCHIWALNY. d2)opis OCHRONNY. (19) PL (n) Centralny Instytut Ochrony Pracy, Warszawa, PL

PROJEKT UPRZĘŻY ORTOPEDYCZNEJ DO ODCIĄŻENIA PACJENTÓW W TRAKCIE LOKOMOCJI

Bielsko-Biała, dn r. Numer zapytania: R WAWRZASZEK ISS Sp. z o.o. ul. Leszczyńska Bielsko-Biała ZAPYTANIE OFERTOWE

Drabiny pionowe jednoelementowe

Wzmacniacze. Rozdzia Wzmacniacz m.cz

Od redakcji. Symbolem oznaczono zadania wykraczające poza zakres materiału omówionego w podręczniku Fizyka z plusem cz. 2.

OCENA SKUTKÓW REGULACJI

Lekcja 173, 174. Temat: Silniki indukcyjne i pierścieniowe.

Rodzaj środka technicznego. Stan techniczny obiektu. Opis działania, przeznaczenie środka technicznego. Podstawa metodologiczna wyceny.

KOMISJA WSPÓLNOT EUROPEJSKICH. Wniosek DECYZJA RADY

PL B1. SZWAJCA TADEUSZ STOSOWANIE MASZYN, Katowice, PL BUP 10/11. TADEUSZ SZWAJCA, Katowice, PL

Wyznaczenie sprawności grzejnika elektrycznego i ciepła właściwego cieczy za pomocą kalorymetru z grzejnikiem elektrycznym

UKŁAD ROZRUCHU SILNIKÓW SPALINOWYCH

Sterowanie maszyn i urządzeń

Komentarz technik ochrony fizycznej osób i mienia 515[01]-01 Czerwiec 2009

1) w 1 pkt 4 otrzymuje brzmienie:

PL-LS Pani Małgorzata Kidawa Błońska Marszałek Sejmu RP

Materiały informacyjne

Wymiana nawierzchni chodników oraz dróg dojazdowych wokół budynku, rozbiórka i ponowny montaż prefabrykowanego muru oporowego

PLAN POŁĄCZENIA SPÓŁEK

Moduł. Rama 2D suplement do wersji Konstruktora 4.6

Kto poniesie koszty redukcji emisji CO2?

REGULAMIN PRZEPROWADZANIA OCEN OKRESOWYCH PRACOWNIKÓW NIEBĘDĄCYCH NAUCZYCIELAMI AKADEMICKIMI SZKOŁY GŁÓWNEJ HANDLOWEJ W WARSZAWIE

ROZPORZĄDZENIE MINISTRA EDUKACJI NARODOWEJ 1) z dnia 2011 r.

Dobór nastaw PID regulatorów LB-760A i LB-762

Bazy danych. Andrzej Łachwa, UJ, /15

Zarządzanie projektami. wykład 1 dr inż. Agata Klaus-Rosińska

WYZNACZANIE PRZYSPIESZENIA ZIEMSKIEGO ZA POMOCĄ WAHADŁA REWERSYJNEGO I MATEMATYCZNEGO

SERI A 93 S E RI A 93 O FLUSH GRID WITHOUT EDGE TAB

POPRAWKA do POLSKIEJ NORMY. PN-EN :2008/Ap2. Dotyczy PN-EN :2008 Eurokod 7 Projektowanie geotechniczne Część 1: Zasady ogólne

Lublin, dnia 16 lutego 2016 r. Poz. 775 UCHWAŁA NR XIV/120/16 RADY GMINY MIĘDZYRZEC PODLASKI. z dnia 29 stycznia 2016 r.

WST PNA ANALIZA USZKODZE ELEMENTÓW GÓRNICZEJ KORYTARZOWEJ OBUDOWY PODATNEJ NA PODSTAWIE BADA ANKIETOWYCH JAROSŁAW BRODNY

Ćwiczenie: "Ruch harmoniczny i fale"

z dnia r. Projekt

PROCEDURA REKRUTACJI DZIECI DO KLASY PIERWSZEJ DO SZKOŁY PODSTAWOWEJ W OSTASZEWIE NA ROK SZKOLNY 2015/2016

UMOWA TRÓJSTRONNA nr.. O ORGANIZACJĘ PRAKTYKI. a (nazwa podmiotu)... (adres) (adres)

2.Prawo zachowania masy

PRZEPISY KLASYFIKACJI I BUDOWY STATKÓW MORSKICH

SPECYFIKACJA TECHNICZNA WYKONANIA I ODBIORU ROBÓT BUDOWLANYCH ROBOTY W ZAKRESIE STOLARKI BUDOWLANEJ

Załącznik nr 3 do Stanowiska nr 2/2/2016 WRDS w Katowicach z r.

Dokumentacja Techniczna Zbiorniki podziemne Monolith

Rozbudowa domu przedpogrzebowego na cmentarzu komunalnym w Bierutowie. Specyfikacja techniczna wykonania i odbioru robót budowlanych - Okna i drzwi

KLASYFIKACJI I BUDOWY STATKÓW MORSKICH

Załącznik nr 8. Warunki i obsługa gwarancyjna

Udoskonalona wentylacja komory suszenia

Budowa bytomskiego odcinka Obwodnicy Północnej Aglomeracji Górnośląskiej Etap II oraz Etap III

Przykłady wybranych fragmentów prac egzaminacyjnych z komentarzami Technik górnictwa podziemnego 311[15] Zadanie egzaminacyjne 1

WYMAGANIA EDUKACYJNE SPOSOBY SPRAWDZANIA POSTĘPÓW UCZNIÓW WARUNKI I TRYB UZYSKANIA WYŻSZEJ NIŻ PRZEWIDYWANA OCENY ŚRÓDROCZNEJ I ROCZNEJ

Zestawienie wartości dostępnej mocy przyłączeniowej źródeł w sieci RWE Stoen Operator o napięciu znamionowym powyżej 1 kv

Postanowienia ogólne. Usługodawcy oraz prawa do Witryn internetowych lub Aplikacji internetowych

MODELOWANIE ZA POMOCĄ MES Analiza statyczna ustrojów powierzchniowych

DTR.ZL APLISENS PRODUKCJA PRZETWORNIKÓW CIŚNIENIA I APARATURY POMIAROWEJ INSTRUKCJA OBSŁUGI (DOKUMENTACJA TECHNICZNO-RUCHOWA)

Niniejszy dokument obejmuje: 1. Szablon Umowy zintegrowanej o rachunek ilokata, 2. Szablon Umowy zintegrowanej o rachunek ilokata oraz o rachunek

Korzyści sklepu mobilnego. Błyskawiczne rozpoczęcie sprzedaży. Doskonała forma reklamy i budowania prestiżu. Łatwość adaptacji wyposażenia sklepu 1

U M O W A. zwanym w dalszej części umowy Wykonawcą

INFORMATOR dotyczący wprowadzania do obrotu urządzeń elektrycznych i elektronicznych aparatury, telekomunikacyjnych urządzeń końcowych i urządzeń

tel/fax lub NIP Regon

Metody wyceny zasobów, źródła informacji o kosztach jednostkowych

OŚWIETLENIE PRZESZKLONEJ KLATKI SCHODOWEJ

Komentarz Sesja letnia 2012 zawód: technik eksploatacji portów i terminali 342[03] 1. Treść zadania egzaminacyjnego wraz z załączoną dokumentacją

KONKURS PRZEDMIOTOWY Z FIZYKI dla uczniów gimnazjów województwa lubuskiego 23 marca 2012 r. zawody III stopnia (finałowe)

Warszawa: Dostawa kalendarzy na rok 2017 Numer ogłoszenia: ; data zamieszczenia: OGŁOSZENIE O ZAMÓWIENIU - dostawy

KLAUZULE ARBITRAŻOWE

Badania radiograficzne rentgenowskie złączy spawanych o różnych grubościach według PN-EN 1435.

Ustawienie wózka w pojeździe komunikacji miejskiej - badania. Prawidłowe ustawienie

Badanie bezszczotkowego silnika prądu stałego z magnesami trwałymi (BLDCM)

Wpływ zmian klimatu na sektor rolnictwa

DRGANIA MECHANICZNE. materiały uzupełniające do ćwiczeń. Wydział Samochodów i Maszyn Roboczych studia inżynierskie

INSTRUKCJA RUCHU I EKSPLOATACJI SIECI DYSTRYBUCYJNEJ

Zarząd Dróg Wojewódzkich. Wytyczne Techniczne. Zbigniew Tabor Kraków,

ANALOGOWE UKŁADY SCALONE

Z a r z ą d z e n i e Nr 121 /16 Wójta Gminy Suwałki z dnia 7 marca 2016 roku

Podstawa prawna: Ustawa z dnia 15 lutego 1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (t. j. Dz. U. z 2000r. Nr 54, poz. 654 ze zm.

Pan Waldemar Pawlak Wicepremier Minister Gospodarki

Transkrypt:

Górnictwo i Geoin ynieria Rok 35 Zeszyt 2 2011 Jaros aw Brodny* WP YW OBCI ENIA DYNAMICZNEGO NA CHARAKTERYSTYK PRACY STOSOWANEGO W GÓRNICZEJ OBUDOWIE PODATNEJ Z CZA CIERNEGO Z KLINEM OPOROWYM 1. Wst p Obecne rozwi zania konstrukcyjne z czy ciernych, wykorzystywanych w odrzwiowych obudowach podatnych, charakteryzuj si niestabiln prac. Przy obci eniach statycznych si a przenoszona przez odrzwia ro nie do momentu rozpocz cia zsuwu w z czu ciernym. W czasie zsuwu si a ta spada, a do ponownego zablokowania si z cza ciernego. Nast pnie proces powtarza si, przy czym trudne do przewidzenia s wielko ci zsuwów i warto ci przenoszonych si. Po kilku lub kilkunastu zsuwach nast puje trwa e zablokowanie z cza. Powoduje to, e odrzwia staj si uk adem sztywnym. Obci enia przenoszone przez odrzwia przy obecnie stosowanych z czach ciernych stanowi przy pierwszym zsuwie rednio ok. 50% mo liwo ci no nych odrzwi (wyznaczonych dla uk adu sztywnego), a przy dalszych zsuwach warto ta maleje nawet do ok. 30 40% [3, 4]. Przy obci eniach dynamicznych charakterystyka pracy odrzwi jest równie niekorzystna. W momencie zadzia ania zewn trznej si y dynamicznej odrzwia przenosz obci enie bez zsuwu w z czu. Odrzwia pracuj jako sztywne do chwili rozpocz cia zsuwu. W czasie zsuwu w z czu ciernym, który trwa najcz ciej do ca kowitego zablokowania si z cza zazwyczaj na skutek deformacji kszta towników lub strzemion, odrzwia nie zabezpieczaj wyrobiska. Zako czenie zsuwu, najcz ciej, powoduje ponowne usztywnienie ca ego uk adu. Zasadne jest wi c stwierdzenie, e przy obecnie stosowanych rozwi zaniach konstrukcyjnych z czy ciernych zsuwy wyst puj przy stosunkowo niskich obci eniach i niedostatecznie wykorzystywany jest potencja no ny kszta towników, z jakich wykonane s odrzwia. * Instytut Mechanizacji Górnictwa, Wydzia Górnictwa i Geologii, Politechnika l ska, Gliwice 103

Dla poprawienia stabilno ci i charakterystyki pracy z czy ciernych, przy obci eniu statycznym i dynamicznym, opracowano nowe rozwi zanie konstrukcyjne, wykorzystuj ce dodatkowy element w postaci klina oporowego montowanego pomi dzy wspó pracuj cymi kszta townikami w z czu ciernym. W artykule omówiono now konstrukcj z cza ciernego z klinem oporowym oraz przedstawiono wyniki jej bada stanowiskowych. Zakres bada obejmowa dynamiczne obci enie z cza ciernego z klinem oporowym mas udarow spadaj c z okre lonej wysoko ci. Na podstawie przeprowadzonych bada wyznaczono charakterystyki pracy z cza ciernego z klinem oporowym, charakterystyki zmiany warto ci si osiowych w rubach strzemion z cza oraz wielko ci i przebiegi zsuwów w z czu ciernym. Wyznaczono tak e zale no pomi dzy maksymaln warto ci si y przenoszonej przez z cze cierne a wielko ci k ta nachylenia tworz cej klina oporowego. 2. Charakterystyka konstrukcji z cza ciernego z klinem oporowym Zastosowanie klina oporowego w z czu ciernym ma za zadanie zwi kszenie oporów ruchu w czasie wyst pienia w nim zsuwu. Opory te zwi zane s z procesem odkszta cania si przemieszczaj cego si kszta townika i klina oraz ze skrawaniem klina oporowego. Na rysunku 1 zosta przedstawiony uproszczony schemat z cza ciernego z klinem oporowym. Klin jest montowany pomi dzy wspó pracuj cymi kszta townikami, tak aby wype ni woln przestrze pomi dzy denkami kszta towników. W przedstawionym przyk adzie jest on przyspawany do dna wewn trznego kszta townika, ale mo liwy jest równie inny sposób jego montowania. Rys. 1. Uproszczony schemat z cza ciernego z klinem oporowym Wymiary geometryczne klina dobrano uwzgl dniaj c konieczno zapewnienia atwego monta u oraz potrzeb regulacji oporów ruchu w czasie zsuwu w z czu ciernym. Szeroko klina b jest równa wewn trznej szeroko ci denka kszta townika wewn trznego, k t nachylenia tworz cej klina oraz jego d ugo dobiera si w zale no ci od oczekiwanych parametrów pracy z cza ciernego. Warto k ta nachylenia tworz cej klina ma istotny wp yw na 104

chwilowe opory ruchu kszta towników, czyli na no no i podatno z cza ciernego. Zwi kszenie warto ci tego k ta powoduje wzrost oporów ruchu w czasie zsuwu z cza, a co za tym idzie zmniejsza jego podatno i zwi ksza no no. D ugo klina dobiera si w zale no ci od przewidywanej wielko ci zsuwu w z czu. Na parametry pracy z cza ciernego oprócz wymiarów geometrycznych wp yw ma tak- e materia, z jakiego jest wykonany klin. Na rysunku 2 przedstawiono sposób monta u klina oporowego w z czu ciernym w czasie bada stanowiskowych. Klin zosta wykonany ze stali S235JR o szeroko ci 25 mm i k cie nachylenia tworz cej 6 o. Wysoko klina h w cie szym ko cu jest równa wysoko ci szczeliny pomi dzy wspó pracuj cymi kszta townikami. Powoduje to, e opory ruchu w z czu ciernym rosn praktycznie od pocz tku zsuwu. Rys. 2. Sposób monta u klina oporowego w z czu ciernym w czasie bada stanowiskowych 3. Wyniki bada Z cze cierne wykonane z kszta towników V29 z dwoma strzemionami SDO29 z klinem oporowym poddane zosta o badaniom stanowiskowym. Badanie polega y na osiowym obci eniu z cza ciernego mas udarow spadaj c z okre lonej wysoko ci na trawers spoczywaj c na z czu. W trakcie badania wyznaczana by a charakterystyka dynamiczna z cza ciernego okre- laj ca zale no zmiany warto ci si y przenoszonej przez z cze w funkcji czasu. Rejestrowano tak e zmiany warto ci si osiowych w rubach strzemion. Zastosowanie kamery szybkoobrazkowej umo liwi o wyznaczenie zmian warto ci przemieszczenia elementów z cza w czasie zsuwu. 105

Na rysunku 3 przedstawiono charakterystyk pracy z cza ciernego z klinem oporowym przy obci eniu dynamicznym udarem masy 4000 kg spadaj cej z wysoko ci 0,5 m na trawers o masie 1600 kg spoczywaj c na z czu. Rys. 3. Charakterystyka pracy z cza ciernego z klinem przy obci eniu udarem masy Obci enie przenoszone przez z cze cierne z klinem wzrasta w miar zaciskania si z cza. Zastosowanie klina powoduje znaczne zwi kszanie oporów zsuwu. W analizowanym przypadku maksymalna warto si y przenoszonej przez z cze wynios a 590 kn. W celu okre lenia wp ywu k ta nachylenia tworz cej klina oporowego na maksymaln warto ci si przenoszonych przez z cze cierne z klinem oporowym wyznaczono charakterystyki pracy z cza dla trzech ró nych warto ci tego k ta (tabela 1). Otrzymane wyniki jednoznacznie wskazuj, e wraz ze wzrostem warto ci tego k ta ro nie maksymalna warto si y przenoszonej przez z cze cierne. Z cze staje si mniej podatne, co powoduje wzrost jego reakcji. TABELA 1 Maksymalne warto ci si y przenoszonej przez z cze cierne z klinem oporowym w zale no ci od nachylenia jego tworz cej K t nachylenia tworz cej klinaoporowego ( ), o 6 12 30 Maksymalna warto si y przenoszonej przez z cze cierne z klinem (R max ), kn 590 650 760 Stan deformacji klina oporowego po badaniu zosta przedstawiony na rysunku 4. Wida wyra nie, e w wyniku obci enia dosz o do skrawania klina. Analiza zmiany warto ci si osiowych w rubach strzemion, a w szczególno ci w rubach strzemiona dolnego (rys. 5), pozwala wnioskowa, e nast pi o tak e odkszta cenie przemieszczaj cego si kszta townika. 106

Rys. 4. Stan deformacji klina w z czu ciernym w czasie zsuwu Bardzo istotny wp yw na charakterystyk pracy z cza ciernego maj warto ci si osiowych w rubach strzemion. Decyduj one o jego podatno ci i no no ci. Dlatego te w czasie bada z czy ciernych z klinem wyznaczono charakterystyki zmiany warto ci si osiowych w rubach strzemion. Wykorzystano do tego celu czujniki tulejowe. Zastosowanie tych czujników umo liwi o tak e okre lenie warto ci wst pnych si osiowych w rubach strzemion. Rys. 5. Zmiany warto ci si osiowych w rubach podczas badania z cza ciernego z klinem, uderzenie z wysoko ci 500 mm 107

W badaniach przyj to, e wst pne warto ci si osiowych w rubach strzemion b d wynosi y ok. 80 kn. Na rysunku 5 przedstawiono po jednej charakterystyce zmian warto ci si osiowych w rubach dla ka dego ze strzemion w czasie badania z cza ciernego z klinem oporowym. Strzemiono dolne znajdowa o si bli ej klina oporowego. Analizuj c otrzymane wykresy mo na stwierdzi, e zastosowanie klina oporowego spowodowa o popraw charakterystyk zmian warto ci si osiowych w rubach strzemion. W rubie strzemiona dolnego, montowanego od strony klina oporowego nast pi wyra ny wzrost warto ci si y osiowej, a w rubie strzemiona górnego praktycznie nie nast pi a zmiana warto ci tej si y. Mo na zatem przyj, e zastosowanie klina oporowego powoduje samoczynny wzrost warto ci si osiowych w rubach strzemion. Warto ci si osiowych w rubach strzemion maja tak e du y wp yw na wielko zsuwu w z czu ciernym. W celu wyznaczenia przemieszcze elementów z cza ciernego z klinem oporowym w czasie zsuwu przy obci eniu udarem masy wykorzystano kamer szybkoobrazkow. Sposób oznaczenia punktów na poszczególnych elementach z cza ciernego i ich przemieszczenia w czasie zsuwu przedstawiono na rysunku 6. Rys. 6. Oznaczenie punktów i ich przemieszczenia w czasie zsuwu w z czu ciernym z klinem oporowym, k500-1(1)-kr Punkt 3 znajdowa si na górnym przemieszczaj cym si w czasie zsuwu kszta towniku. Kszta townik ten poprzez zabieraki by po czony ze strzemionem dolnym, na którego jarzmie dolnym znajdowa si punkt 1. W czasie zsuwu charakterystyki przemieszczania si tych punktów s praktycznie identyczne. Nieco wi ksze przemieszczenie punktu 3 jest wynikiem odkszta cania si strzemiona. Punkt 2 zosta zlokalizowany na jarzmie dolnym strzemiona górnego, które poprzez zabieraki jest po czone z kszta townikiem dolnym, który w czasie zsuwu nie powinien si przemieszcza. W rzeczywisto ci 108

jednak na skutek drga ca ego z cza ciernego oraz odkszta cania si strzemiona górnego nast puje przemieszczenie tego punktu, co jest widoczne na rysunku 6. Ca kowita warto zsuwu w z czu przedstawionym na rysunku 6 wynios a 0, 077 m. 4. Podsumowanie Zastosowanie w z czu ciernym elementu konstrukcyjnego w postaci klina oporowego wp ywa w sposób istotny na prac ca ego z cza przy obci eniu dynamicznym i powoduje istotny wzrost warto ci si przez nie przenoszonych. Do wywo ania zsuwu w z czu ciernym z klinem konieczne jest u ycie si y zewn trznej o wi kszej warto ci ni w przypadku z cza bez klina oporowego [2]. Jest to spowodowane wzrostem oporów ruchu w czasie zsuwu na skutek skrawania klina i jego deformacji po czonej z deformacj przesuwaj cego si kszta townika. Zwi kszenie oporów ruchu w czasie zsuwu w z czu z klinem oporowym powoduje wzrost no no ci z cz przy zmniejszonej podatno ci w stosunku do z cza ciernego bez klina. Wp ywa to na popraw charakterystyki pracy z cza umo liwiaj c pe niejsze wykorzystanie no no ci kszta towników przy jednoczesnym zachowaniu podatno ci. Dobór parametrów geometrycznych klina oraz materia u, z jakiego zostanie on wykonany, daje mo liwo wp ywu na charakterystyk pracy z cza ciernego, w którym b dzie on wykorzystywany. Wyznaczone dla trzech ró nych k tów nachylenia tworz cej klina oporowego charakterystyki pracy z czy ciernych wiadcz o tym, e poprzez odpowiedni dobór parametrów geometryczne klina mo na w sposób istotny wp ywa na t charakterystyk i na regulacj si y no nej z cza. Mo na tak dobra kszta t klina, aby jego kontakt z profilem nast pi po jednym lub kilku prognozowanych zsuwach. W tym przypadku po pierwszych zsuwach, spowodowanych np. statycznym oddzia ywaniem górotworu, nast pi wzrost no no ci z cza i dalsze jego upodatnianie b dzie wymaga o znacznie wi kszego obci enia. Zastosowanie klina spowodowa o wzrost warto ci si osiowych w rubach strzemion. Ma to bardzo istotne znaczenie dla poprawnej pracy z cza ciernego. W czasie zsuwów w z czu ciernym bez klina oporowego nast puje bowiem istotne zmniejszenie warto ci tych si [1]. Zastosowanie klina powoduje, e si y te rosn bez konieczno ci dodatkowego dokr cania rub, co w przypadku z czy bez klina jest konieczne dla zapewnienia odpowiednich si docisku wspó pracuj cych kszta towników. Na podstawie uzyskanych wyników mo na stwierdzi, e przedstawione rozwi zanie konstrukcyjne wp ywa na popraw parametrów pracy z cza ciernego przy jego obci eniu dynamicznym i powinno znale praktyczne zastosowanie w odrzwiach obudowy podatnej i w stojakach ciernych. Konstrukcja ta powinna wp yn na bardziej efektywne wykorzystanie parametrów wytrzyma o ciowych obudów podatnych, co wi e si z popraw bezpiecze stwa pracy w górnictwie oraz na popraw parametrów ekonomicznych. 109

LITERATURA [1] Brodny J.: Analiza pracy z cza ciernego z klinem. Przegl d Górniczy nr 11/2010, Katowice 2010, s. 69 73 [2] Brodny J.: Wp yw obci enia dynamicznego na parametry pracy z cza ciernego. Kwartalnik Akademii Górniczo-Hutniczej, Górnictwo i Geoin ynieria. Oddany do druku. Kraków 2011 [3] Brodny J., G uch P.: Wyznaczanie charakterystyki pracy z cza ciernego. XVII Mi dzynarodowa Konferencja Naukowo Techniczna TEMAG, Gliwice 2009 [4] Stoi ski K.: Wybrane problemy wspó pracy obudowy wyrobisk górniczych z górotworem w warunkach obci e dynamicznych t pa. ZN Pol. l., Zeszyt 171, Gliwice 1988