edukacyjne z fizyki dla klasy III edukacyjne z fizyki dla klasy III gimnazjum opare na programie nauczania Świa fizyki, auorswa B. Sagnowskiej (wersja 2), wydawnicwa Zamkor, 10. Prąd Tema według 10.1. Prąd w mealach. Napięcie elekryczne konieczne napięcia (1 V) wskazuje wolomierz, jako przyrząd do pomiaru napięcia podsawowe opisuje przepływ prądu w przewodnikach, jako ruch elekronów swobodnych posługuje się inuicyjnie pojęciem napięcia wymienia i opisuje skuki przepływu prądu w przewodnikach rozszerzone (dobra) za pomocą modelu wyjaśnia pojęcie i rolę napięcia zapisuje wzór definicyjny napięcia wykonuje obliczenia, sosując definicję napięcia dopełniające (b. dobra i celująca) 10.2. Źródła prądu. Obwód 10.3. NaęŜenie prądu wymienia źródła napięcia: ogniwo, akumulaor, prądnica buduje najprosszy obwód składający się z ogniwa, Ŝarówki (lub opornika) i wyłącznika naęŝenia prądu (1 A) buduje najprosszy obwód prądu i mierzy naęŝenie prądu w ym obwodzie rysuje schema najprosszego obwodu, posługując się symbolami elemenów wchodzących w jego skład oblicza naęŝenie prądu q ze wzoru I = wskazuje kierunek przepływu elekronów w obwodzie i umowny kierunek prądu mierzy napięcie na Ŝarówce (oporniku) objaśnia proporcjonalność q ~ oblicza kaŝdą wielkość q ze wzoru I = przelicza jednoski ładunku (1 C, 1 Ah, 1 As) wykorzysuje w problemach jakościowych związanych z przepływem prądu zasadę zachowania ładunku 10.4. Prawo Ohma. Wyznaczanie oporu przewodnika podaje jego jednoskę (1 W ) buduje prosy obwód (jeden odbiornik) według schemau mierzy napięcie i naęŝenie prądu na odbiorniku podaje prawo Ohma oblicza opór przewodnika na podsawie wzoru U R = I oblicza opór, korzysając z wykresu I(U) wykazuje doświadczalnie proporcjonalność I ~ U i definiuje opór przewodnika (9.8) oblicza wszyskie wielkości ze wzoru U R = I sporządza wykresy I(U) oraz odczyuje wielkości fizyczne na podsawie wykresów uwzględnia niepewności pomiaru na wykresie zaleŝności I(U)
10.5. Obwody elekryczne i ich schemay mierzy naęŝenie prądu w róŝnych miejscach obwodu, w kórym odbiorniki są połączone szeregowo lub równolegle mierzy napięcie na odbiornikach wchodzących w skład obwodu, gdy odbiorniki są połączone szeregowo lub równolegle wykazuje doświadczalnie, Ŝe odbiorniki połączone szeregowo mogą pracować ylko równocześnie, a połączone równolegle mogą pracować niezaleŝnie od pozosałych rysuje schemay obwodów ch, w skład kórych wchodzi kilka odbiorników buduje obwód zawierający kilka odbiorników według podanego schemau (9.7) objaśnia, dlaczego odbiorniki połączone szeregowo mogą pracować ylko równocześnie, a połączone równolegle mogą pracować niezaleŝnie od pozosałych, dlaczego urządzenia elekryczne są włączane do sieci równolegle oblicza opór zasępczy w połączeniu szeregowym i równoległym odbiorników objaśnia rolę bezpiecznika w insalacji elekrycznej przyczyny zwarcie w obwodzie m przyczyny poraŝeń prądem m oblicza niepewności przy pomiarach miernikiem cyfrowym 10.6. Praca i moc prądu odczyuje i objaśnia dane z abliczki znamionowej odbiornika odczyuje zuŝyą energię elekryczną na liczniku pracy wykonanej przez prąd podaje jednoski pracy prądu 1 J, 1 kwh mocy 1 W, 1 kw podaje rodzaj energii, w jaki zmienia się energia elekryczna w doświadczeniu, w kórym wyznaczamy ciepło właściwe wody za pomocą czajnika oblicza pracę prądu ze wzoru W = UI oblicza moc prądu ze wzoru P = UI przelicza jednoski pracy oraz mocy prądu opisuje doświadczalne wyznaczanie mocy Ŝarówki (9.9) objaśnia sposób, w jaki wyznacza się ciepło właściwe wody za pomocą czajnika (9.5) oblicza kaŝdą z wielkości wysępujących we wzorach W = UI 2 U R W = 2 W = I R opisuje przemiany energii elekrycznej w grzałce, silniku odkurzacza, Ŝarówce objaśnia sposób dochodzenia do wzoru c w =P/m T wykonuje obliczenia zaokrągla wynik do rzech cyfr znaczących rozwiązuje problemy związane z przemianami energii w odbiornikach energii elekrycznej podaje definicję sprawności urządzeń ch moŝliwości oszczędzania energii elekrycznej 11. Zjawiska magneyczne. Fale Tema według 11.1. Właściwości magnesów rwałych konieczne podaje nazwy biegunów magneycznych i opisuje oddziaływania między nimi opisuje sposób posługiwania się kompasem podsawowe opisuje zachowanie igły magneycznej w pobliŝu magnesu zasadę działania kompasu rozszerzone (dobra) opisuje oddziaływanie magnesu na Ŝelazo i podaje przykłady wykorzysania ego oddziaływania do opisu oddziaływania uŝywa pojęcia pola dopełniające (b. dobra i celująca) za pomocą linii przedsawia pole magneyczne magnesu i Ziemi zjawisk związanych z magneyzmem
11.2. Przewodnik z prądem jako źródło pola magneycznego demonsruje działanie prądu w przewodniku na igłę magneyczną umieszczoną w pobliŝu, w ym: zmiany kierunku wychylenia igły przy zmianie kierunku prądu oraz zaleŝność wychylenia igły od pierwonego jej ułoŝenia względem przewodnika (9.10) opisuje działanie elekromagnesu na znajdujące się w pobliŝu przedmioy Ŝelazne i magnesy sosuje regułę prawej dłoni w celu określenia połoŝenia biegunów magneycznych dla zwojnicy, przez kórą płynie prąd opisuje budowę elekromagnesu magneycznego opisuje pole magneyczne zwojnicy opisuje rolę rdzenia w elekromagnesie zasosowania elekromagnesu (np. dzwonek ) ziemskim opisuje właściwości magneyczne subsancji, dlaczego nie moŝna uzyskać pojedynczego bieguna magneycznego 11.3. Zasada działania silnika zasilanego prądem sałym objaśnia, jakie przemiany energii zachodzą w silniku m urządzeń z silnikiem na podsawie oddziaływania elekromagnesu z magnesem wyjaśnia zasadę działania silnika na prąd sały podaje informacje o prądzie zmiennym w sieci elekrycznej buduje model i demonsruje działanie silnika na prąd sały 11.4. Zjawisko indukcji j zjawisko indukcji j wskazuje znaczenie odkrycia ego zjawiska dla rozwoju cywilizacji 11.5. Fale wskazuje najprossze przykłady zasosowania fal nazywa rodzaje fal (radiowe, mikrofale, promieniowanie podczerwone, świało widzialne, promieniowanie nadfioleowe, rengenowskie) podaje inne przykłady zasosowania fal omawia widmo fal podaje niekóre ich właściwości (rozchodzenie się w próŝni, szybkość 8 c = 3 10 m s, róŝne długości fal) opisuje fale jako przenikanie się wzajemne pola magneycznego i 12. Opyka Tema według 12.1. Źródła. Prosoliniowe rozchodzenie się konieczne źródeł podsawowe opisuje sposób wykazania, Ŝe świało rozchodzi się po liniach prosych rozszerzone (dobra) powsawanie obszarów cienia i półcienia za pomocą prosoliniowego rozchodzenia się w ośrodku dopełniające (b. dobra i celująca) objaśnia zjawiska zaćmienia Słońca i KsięŜyca
jednorodnym 12.2. Odbicie. wskazuje ką padania i odbicia od powierzchni gładkiej podaje prawo odbicia opisuje zjawisko rozproszenia na powierzchniach chropowaych 12.3. Obrazy w zwierciadłach płaskich wywarza obraz płaskim podaje cechy obrazu powsającego w zwierciadle płaskim rysuje konsrukcyjnie obraz punku lub odcinka w zwierciadle płaskim rysuje konsrukcyjnie obraz dowolnej figury płaskim 12.4. Obrazy w zwierciadłach kulisych szkicuje zwierciadło kulise wklęsłe wywarza obraz kulisym wklęsłym wskazuje prakyczne zasosowania zwierciadeł kulisych wklęsłych opisuje oś opyczną główną, ognisko, ogniskową i promień krzywizny zwierciadła wykreśla bieg wiązki promieni równoległych do osi opycznej po jej odbiciu od zwierciadła wymienia cechy obrazów orzymywanych w zwierciadle kulisym rysuje konsrukcyjnie obrazy wklęsłym objaśnia i rysuje konsrukcyjnie ognisko pozorne zwierciadła wypukłego 12.5. Zjawisko załamania na granicy dwóch ośrodków wysępowania zjawiska załamania doświadczalnie bada zjawisko załamania i opisuje doświadczenie (9.11) szkicuje przejście przez granicę dwóch ośrodków i oznacza ką padania i ką załamania pojęcie gęsości opycznej (im większa szybkość rozchodzenia się w ośrodku ym rzadszy ośrodek) opisuje zjawisko całkowiego wewnęrznego odbicia budowę świałowodów opisuje ich wykorzysanie w medycynie i do przesyłania informacji 12.6. Przejście przez pryzma. Barwy rozpoznaje ęczę jako efek rozszczepienia słonecznego rozszczepienie w pryzmacie posługując się pojęciem świało białe opisuje świało białe, jako mieszaninę barw pojęcie jednobarwnego (monochromaycznego) i prezenuje je za pomocą wskaźnika laserowego, na czym polega widzenie barwne działanie filrów opycznych 12.7. Soczewki skupiające i rozpraszające posługuje się pojęciem ogniska, ogniskowej i osi głównej opycznej opisuje bieg promieni równoległych do osi opycznej, przechodzących przez soczewkę skupiającą i rozpraszającą doświadczalnie znajduje ognisko i mierzy ogniskową soczewki skupiającej oblicza zdolność skupiającą soczewki ze 1 wzoru z = i wyraŝa f ją w diopriach
12.8. Orzymywanie obrazów za pomocą soczewek. Wady wzroku. Krókowzroczność i dalekowzroczność wywarza za pomocą soczewki skupiającej osry obraz przedmiou na ekranie (9.14) podaje rodzaje soczewek (skupiająca, rozpraszająca) do korygowania kaŝdej z wad wzroku rysuje konsrukcje obrazów wyworzonych przez soczewki skupiające rozróŝnia obrazy rzeczywise, pozorne, prose, odwrócone, powiększone, pomniejszone, na czym polegają wady wzroku: krókowzroczności i dalekowzroczności opisuje zasadę działania prosych przyrządów opycznych (lupa, oko) rysuje konsrukcje obrazów wyworzonych przez soczewki rozpraszające zasadę działania innych przyrządów opycznych np. aparau foograficznego) podaje znak zdolności skupiającej soczewek korygujących krókowzroczność i dalekowzroczność 12.9. Porównanie rozchodzenia się fal mechanicznych i. Maksymalna szybkość przekazywania informacji wymienia ośrodki, w kórych rozchodzi się kaŝdy z ych porównuje szybkość rozchodzenia się obu ranspor energii przez fale spręŝyse i porównuje wielkości fizyczne opisujące e fale i ich związki dla obu opisuje mechanizm rozchodzenia się obu wymienia sposoby przekazywania informacji i wskazuje rolę fal 1. programowe na lekcje powórzeniowe przed egzaminem z zakresu klasy I moŝna znaleźć w WYMAGANIACH PROGRAMOWYCH Z FIZYKI DLA KLASY I. 2. programowe na lekcje powórzeniowe przed egzaminem z zakresu klasy II moŝna znaleźć w WYMAGANIACH PROGRAMOWYCH Z FIZYKI DLA KLASY II. 3. W odpowiednich miejscach w nawiasach podano numery doświadczeń obowiązkowych zgodnie z podsawą programową. 4. PSO PRZEDMIOTOWY SYSTEM OCENIANIA W BLOKU PRZYRODNICZYM umieszczony jes w zeszycie wychowawczym ucznia.