Wywiad z dr. n. med. Michałem Michalikiem. Swobodny oddech. Zaćma Zobaczyć świat w pełni barw

Nr 1/2014 Bezpłatny magazyn dla pacjentów Zaćma Zobaczyć świat w pełni barw Pytania do specjalisty Rozmowa z dr. n. med. Jarosławem Kulińskim Tlen na zdrowie Komora hiperbaryczna terapia przyszłości Swobodny oddech Wywiad z dr. n. med. Michałem Michalikiem

W NUMERZE Zaćma Zobaczyć świat w pełni barw 3 WioLEtta MiCHaLiK Redaktor Naczelna Szanowni Państwo, Usunięcie zaćmy Pytania do specjalisty 5 Wywiad Swobodny oddech 7 z dumą oddajemy w Państwa ręce pierwszy numer naszego kwartalnika. Poruszane w nim tematy dotyczą zagadnień medycznych, którymi najczęściej są zainteresowani nasi pacjenci. W tym numerze powiemy, jak radzić sobie z chrapaniem i bezdechami, które powodują, że jesteśmy niewyspani, organizm jest zmęczony i szwankuje nasz metabolizm? Jakie nowoczesne rozwiązania oferujemy w leczeniu choroby starej jak świat, dawniej zwanej kataraktą a współcześnie po prostu zaćmą? O dobroczynnym działaniu tlenu, czyli o terapii w komorze hiperbarycznej. Centrum Medyczne MML to placówka nowoczesna, wychodząca naprzeciw oczekiwaniom świadomych swych potrzeb i praw pacjentom. Jesteśmy przekonani, że zadaniem placówek medycznych XXI wieku jest nie tylko leczenie dolegliwości swoich klientów (... tak klientów, bo współczesny pacjent to przede wszystkim wymagający klient), ich zadaniem jest propagowanie zdrowego trybu życia, wchodzenie w szeroko pojęty dialog społeczny, szukanie nowoczesnych rozwiązań dla medycznych wyzwań naszego stulecia. Serdecznie zapraszam Wioletta Michalik Tlen na zdrowie Komora hiperbaryczna terapia przyszłości 10 WYDAWCA Centrum Medyczne MML ul. Bagno 2, wejście E, 00-112 Warszawa www.mml.com.pl Redaktor Naczelna: Wioletta Michalik Koncepcja i opracowanie: Marketing4Hire Projekt graficzny: Katarzyna Pogrzebska Kontakt z redakcją: kontakt@mml.com.pl 2 ŻYJ ZDROWO 1/2014

ZAĆMA Zobaczyć świat w pełni barw Słowa portugalskiego laureata Literackiej Nagrody Nobla Jose Saramago mówią Każdy ma taki świat, jaki widzą jego oczy. ile jest prawdy w tym stwierdzeniu? Specjaliści z Centrum Medycznego MML podają, że najbardziej uciążliwą przeszkodą w widzeniu świata w pełni barw bywa zaćma. Zaćma, inaczej zwana kataraktą, to choroba oczu prowadząca do zmętnienia soczewki, co w konsekwencji może doprowadzić do całkowitej ślepoty. Dolegliwość ta polega na stopniowym i bezbolesnym pogarszaniu się ostrości widzenia, przez co pacjenci często nie są świadomi choroby. Na soczewce pojawiają się plamki i zmętniałe obszary, przez które promienie słoneczne nie mogą przedostać się do siatkówki. W efekcie widzimy rozmazane obrazy, stopniowo ostrość widzenia jest coraz gorsza, a w bardzo zaawansowanych przypadkach widzimy tylko światło i ciemność lub całkowicie tracimy zdolność widzenia. Zaćma w 90% jest związana z podeszłym wiekiem. Niestety, coraz częściej choroba ta jest diagnozowana u młodszych pacjentów, nawet 40-letnich. Jakość życia u osób dotkniętych tą chorobą ulega znacznemu pogorszeniu, słabe widzenie wiąże się często z zależnością od innych osób, a aktywność w pracy i w domu jest znacznie ograniczona. Warto pamiętać, że zaćma może być też przyczyną ślepoty u dzieci. Jest to wrodzona postać zaćmy i ujawnia się już w pierwszych miesiącach życia. Może być ona skutkiem przyjmowania niektórych leków lub zakażeń wewnątrzmacicznych w czasie ciąży. Jedyną skuteczną metodą leczenia zaćmy jest operacja. Specjaliści z Centrum Medycznego MML rekomendują wykonie zabiegu jak najwcześniej, ponieważ jest to bezpieczniejsze dla chorego, mniejsze ryzyko wystąpienia powikłań po operacji oraz szybsza rekonwalescencja. Operacja usunięcia zaćmy trwa około 20 minut, polega na rozbiciu i usunięciu własnej soczewki, a następnie wszczepieniu sztucznej soczewki zwijalnej o odpowiednio dobranych parametrach. Istotną rolę w przygotowaniu do zabiegu usunięcia zaćmy odgrywa diagnostyka. Leczenie zawsze należy zaczynać od konsultacji kwalifikującej, na której to lekarz okulista dokładnie zbada wzrok pacjenta oraz dobierze odpowiednią do wady sztuczną soczewkę. Współczesna medycyna oferuje szeroki wachlarz sztucznych soczewek, które skutecznie eliminują objawy tej uciążliwej choroby. Dokonując wyboru soczewki, pacjent powinien być poinformowany o jej właściwościach, jakości, mogących wystąpić powikłaniach, ale także o możliwościach poprawy jakości życia, jakie daje mu wszczep wybranej soczewki. Firma, z którą współpracuje Centrum Medyczne MML to lider wśród producentów soczewek wewnątrzgałkowych, oferuje soczewki pozwalające na równoczesną korekcję astygmatyzmu, występującego u bardzo licznej grupy pacjentów. Dodatkowo, dzięki soczewkom zaawansowanym technologicznie, stwarza się wielu pacjentom możliwość rezygnacji z noszenia okularów. Ważne jest, aby podczas konsultacji pacjent poznał W Centrum Medycznym MML wykonaliśmy z sukcesem ponad 1500 zabiegów usunięcia zaćmy. wszystkie szczegóły zabiegu. Wiedza ta da mu poczucie komfortu i bezpieczeństwa. Pacjent odzyskuje wiarę w to, że może widzieć, tak jak przed chorobą i cieszyć się pełną aktywnością życiową. Więcej informacji na stronie http://www. okulistykamml.pl/ 1/2014 ŻYJ ZDROWO 3

USUNIĘCIE ZAĆMY Pytania do specjalisty Rozmowa z dr. n. med. Jarosławem Kulińskim, specjalistą chorób oczu, ordynatorem oddziału okulistycznego w Centrum Medycznym MML. Panie Doktorze, dlaczego warto, żeby pacjent, u którego zdiagnozowano lub podejrzewa się zaćmę trafił do Centrum Medycznego MML? W Centrum Medycznym MML skupiamy się na pacjencie i jego potrzebach. Kiedy trafia do nas pacjent z zaćmą, dobieramy najlepszy sposób leczenia, możliwy do zastosowania u danego pacjenta. Rozmawiamy z pacjentem o jego oczekiwaniach i wymaganiach, prezentujemy najnowsze dostępne technologie, dając możliwość wyboru między procedurą usunięcia zaćmy w trybie jednodniowym zarówno w ramach NFZ, jak i komercyjnie. Do Centrum Medycznego MML może zgłosić się każdy pacjent, który szuka pomocy w zakresie leczenia zaćmy. Jeśli posiada skierowanie do szpitala wystawione przez okulistę może zapisać się na listę osób oczekujących na operację zaćmy w ramach umowy z NFZ lub zdecydować się na zabieg komercyjny, który dodatkowo daje także możliwość wyboru soczewki. Liczba wykonywanych operacji zaćmy w ramach NFZ jest limitowana, co powoduje, że czas oczekiwania wynosi obecnie ponad jeden rok. Zabiegi komercyjne są wykonywane w trybie bieżącym. W Centrum Medycznym MML przykładamy bardzo dużą wagę do prawidłowej diagnostyki. Przed każdym zabiegiem wykonujemy badanie okulistyczne, które ma na celu określenie przedoperacyjnego stanu narządu wzroku, mocy sztucznej soczewki i sporządzenia niezbędnej dokumentacji medycznej. W ramach przygotowania do operacji zaćmy pacjent wykonuje Przebieg operacji zaćmy także badania ogólnego stanu zdrowia, aby określić, czy nie ma przeciwwskazań do operacji zaćmy w trybie jednodniowym. Myślę, że bezpieczeństwo i jakość usług, które gwarantujemy przekonują pacjentów do wyboru naszego ośrodka. Wspomina Pan o komercyjnych zabiegach usunięcia zaćmy. Czy różnią się one od zabiegów w ramach NFZ? Wszystkie zabiegi usunięcia zaćmy, czy to w ramach NFZ, czy komercyjne wykonujemy w taki sam sposób, zachowując wysokie standardy jakości i bezpieczeństwa. Przewagą zabiegów komercyjnych jest możliwość dobrania lepszej soczewki, która może w dużo większym stopniu wpływać na poprawę jakości życia pacjenta. Takiej dowolności wyboru nie daje pacjentowi operacja w ramach NFZ, gdzie wszczepiana soczewka ma spełniać podstawowe zadanie, tj. zapewniać przezierność. Obserwujemy stały wzrost liczby operacji komercyjnych, pacjenci decydują się na nie poznając możliwości, jakie daje im prawidłowo dobrana, nowoczesna soczewka. Dodatkowo, pacjenci decydują się na zabieg komercyjny, żeby przyspieszyć termin operacji. Często jest to konieczność wynikająca ze złego widzenia, które utrudnia wykonywanie codziennych czynności takich, jak higiena osobista, przyrządzanie i spożywanie posiłków, czytanie, oglądanie telewizji, poruszanie się poza domem i robienie zakupów. W przypadku osób starszych złe widzenie to także problem z samodzielnym dawkowaniem i przyjmowaniem leków. Na zabieg płatny często decydują się pacjenci aktywni zawodowo, aby móc kontynuować pracę. W takim razie proszę o informację, jakie rodzaje soczewek stosowane są w Centrum Medycznym MML w przypadku zabiegów komercyjnych? Do operacji płatnych stosujemy soczewki hydrofobowe amerykańskiej firmy Alcon. Są to jedne z najlepszych sztucznych soczewek wszczepianych na świecie. Z tych soczewek pacjenci najczęściej wybierają soczewkę z filtrem światła niebieskiego AcrySof Natural lub AcrySof IQ. Są to soczewki, które nie przepuszczają szkodliwego dla plamki światła niebieskiego podobnie jak naturalne soczewki ludzkiego oka. Dlatego są one zalecane u pacjentów ze zmianami zwyrodnieniowymi w plamce (AMD przyp. red.), które pojawiać się mogą już od 50 roku życia. Mamy też ofertę dla pacjentów, którzy po operacji zaćmy nie chcą stosować okularów do czytania, w postaci soczewki wieloogniskowej AcrySof IQ Restor. Natomiast pacjenci z astygmatyzmem mogą Fakoemulsyfikacja zaćmy. Wszczepienie sztucznej zwijalnej soczewki z filtrem światła niebieskiego firmy Alcon. Oko po wszczepieniu soczewki. 1/2014 ŻYJ ZDROWO 5

USUNIĘCIE ZAĆMY mieć wszczepioną soczewkę AcrySof IQ Toric, korygującą tę właśnie wadę wzroku, jednocześnie pozbywając się okularów. Po zastosowaniu soczewki AcrySof IQ Restor Toric, także okularów do czytania. Istotną zaletą soczewek hydrofobowych z filtrem światła niebieskiego jest także zachowanie dotychczasowej sprawności widzenia barw, co może być ważne dla niektórych pacjentów. W przeciwieństwie do soczewek pozbawionych filtra światła niebieskiego, których zastosowanie często daje u pacjentów wrażenie widzenia obrazu w niebieskim odcieniu. W naszym centrum mamy aktualnie w ofercie 6 rodzajów soczewek. Dlatego pacjentom, którzy decydują się na operacje płatne dajemy do wypełnienia Kwestionariusz dotyczący stylu życia w celu ułatwienia podjęcia decyzji co do wyboru rodzaju soczewki, zwłaszcza jeśli pacjent rozważa zastosowanie soczewki wieloogniskowej. Ostateczną decyzję pacjent podejmuje podczas konsultacji z chirurgiem-okulistą, który wykona operację. Czy pacjent musi być w szczególny sposób przygotowany do operacji zaćmy? Przygotowanie do operacji nie wymaga szczególnych działań, jest standardowe i wynika z zaleceń Polskiego Towarzystwa Okulistycznego (PTO) i Europejskiego Towarzystwa Chirurgów Zaćmy i Refrakcyjnych (ESCRS). Najważniejsze z zaleceń przedoperacyjnych to stosowanie do chorego oka na 3 dni przed zabiegiem kropli okulistycznych zaleconych przez okulistę. Ponadto pacjenci muszą pamiętać o zabraniu do szpitala wyników dotychczasowych badań, dokumentów potwierdzających ubezpieczenie medyczne oraz wykazu stosowanych leków. Do szpitala pacjenci zgłaszają się na czczo lub 6 godzin od ostatniego posiłku po zastosowaniu wszystkich swoich leków. Niezależnie od ustnych zaleceń każdy pacjent otrzymuje w formie pisemnej szczegółowy wykaz zaleceń przedoperacyjnych, skróconą charakterystykę przebiegu operacji fakoemulsyfikacji zaćmy i zasady postępowania po operacji. Jak pacjent powinien zachowywać się po operacji, na co powinien zwrócić uwagę i czy zalecenia pooperacyjne są różne w przypadku różnych soczewek? Po operacji zaćmy zalecenia są takie same niezależnie od rodzaju sztucznej soczewki. Przede wszystkim pacjenci powinni stosować krople do oczu i wykonywać badania kontrolne w terminach: 1 dzień, 7 10 dni, 6 tygodni i 6 miesięcy od operacji. Mimo Kwestionariusz stylu życia pacjenta Kwestionariusz pomoże w zrozumieniu Pani/Pana potrzeb w zakresie sprawności widzenia, w celu indywidualnego doboru rodzaju sztucznej soczewki Nazwisko pacjenta:... Data:... Jaki jest Pani/Pana zawód:... Jakie hobby, sporty lub inne czynności rekreacyjne lubi Pani/Pan:...... Prosimy zakreślić czynności, które wolałaby Pani/Pan wykonywać bez konieczności używania okularów albo używając ich rzadziej: czytanie nakładanie oglądanie sportów książek/gazet makijażu na żywo czytanie etykiet golenie twarzy oglądanie telewizji na lekach patrzenie gry w karty prowadzenie na zegarek lub planszowe samochodu w dzień używanie telefonu praca przy komputerze prowadzenie komórkowego samochodu w nocy krawiectwo, malarstwo wędkarstwo majsterkowanie Prosimy podzielić się jakimikolwiek innymi uwagami o swoim stylu życia lub codziennych czynnościach, które są Pani/Pana zdaniem ważne: Podpis pacjenta:... Kwestionariusz stylu życia pacjenta tego że operacje zaćmy wykonywane są metodą fakoemulsyfikacji z zastosowaniem mikrochirurgicznych narzędzi i mikroskopu operacyjnego, pacjent musi mieć świadomość, że gojenie oka po operacji zaćmy trwa ok. 1 miesiąca i w tym okresie może odczuwać uczucie pieczenia oka, piasku pod górną powieką. Występować też może przejściowe zaczerwienienie lub pobolewania oka. Jeżeli zaczerwienie i ból oka utrzymuje się dłużej lub pojawia się pogorszenie widzenia, to pacjent powinien niezwłocznie zgłosić się do najbliższego ośrodka wykonującego okulistyczne procedury medyczne w trybie pilnym. Chciałbym też zwrócić uwagę na często występujący po operacji zaćmy problem suchego oka, wymagający stosowania dodatkowo kropli nawilżających nawet przez kilka miesięcy po operacji. Po jakim czasie od operacji pacjent dobrze widzi i czy może się zdarzyć, że zabieg trzeba będzie powtórzyć? Poprawa sprawności widzenia po operacji zaćmy zależy od ostrości wzroku przed operacją. Pacjenci z zaawansowaną zaćmą mogą odczuwać znaczną poprawę widzenia już w dniu operacji, a pacjenci z zaćmą początkową mogą odczuwać stopniową poprawę widzenia w ciągu kilku dni. Ponadto uwzględnić należy indywidualną reakcję każdego oka na ingerencję chirurgiczną. Dlatego po każdej operacji zaćmy możliwe jest przemijające przymglenie rogówki lub odczyn zapalny, które mogą pogarszać ostrość wzroku. Istotnym zjawiskiem po operacji jest także, tzw. neuroadaptacja, czyli możliwości adaptacyjne ośrodkowego układu nerwowego do nagłej poprawy widzenia. Zjawisko to częściej występować może u osób z długo trwającą zaćmą, w podeszłym wieku lub po wszczepieniu soczewki wieloogniskowej. Jeśli chodzi o konieczność powtórzenia operacji zaćmy, to chciałbym podkreślić, że takie sytuacje zdarzają się bardzo rzadko i są związane z powikłaniami śródoperacyjnymi lub pooperacyjnymi. Częściej mamy do czynienia z zaćmą wtórną, czyli zmętnieniem torebki soczewki, które pojawia się w kilku procentach przypadków po operacji i leczone jest ambulatoryjnym zabiegiem laserowym. Panie Doktorze dziękuję za rozmowę. Dziękuję i zapraszam do Centrum Medycznego MML. Rozmawiała AS 6 ŻYJ ZDROWO 1/2014

WYWIAD Swobodny oddech Nos jest podstawowym i najważniejszym elementem drogi oddychania musi funkcjonować sprawnie. Zbyt mała porcja tlenu na dobę, oznacza, że jesteśmy niewyspani, organizm jest zmęczony i szwankuje metabolizm. Laryngolog to lekarz, który w gardło zajrzy Otorynolaryngolog dla ścisłości, wedle standardów UE. Lekarz tej specjalności zajmuje się diagnozowaniem chorób górnych dróg oddechowych oraz rejonu głowy i szyi. Laryngolog to też inaczej chirurg głowy i szyi. O, nie wiedziałam, że laryngolog jest jednocześnie chirurgiem. Może dlatego, że w Polsce operuje najwyżej 5proc. laryngologów, podczas gdy w UE proporcje są odwrotne, co najwyżej 5% z nich nie operuje. Nie jest to najłatwiejsza dziedzina medycyny. Kwestie kostne, uszne, szczękowe, krtani, przeszczepy, podstawa czaszki, w tym choroby onkologiczne głowy i szyi i rzecz jasna wszystko, co związane z nosem to robota dla laryngologa. Proszę jednak zwrócić uwagę, że w obszarze głowy i szyi poza laryngologią, którą ja ukochałem, swoje zadanie do spełnienia ma okulistyka, chirurgia twarzowo-szczękowa, neurologia, ortopedia, a nawet gastrologia, bo np. refluksy żołądkowo-przełykowe lokalizują się głównie w okolicach krtani. Dużo tego Owszem, a chodzi o jeden tylko obszar anatomiczny! I w leczeniu tego właśnie obszaru specjalizujemy się w mojej klinice: począwszy od diagnostyki (dysponujemy tomografią komputerową, wykonujemy badania słuchu, błędnika, drożności nosa, endoskopowo oceniamy zatoki, badamy wady zgryzu), poprzez badania laboratoryjne, leczenie ambulatoryjne, na zabiegach chirurgicznych kończąc. Kompleksowa opieka medyczna w klinice to spełnienie moich marzeń. Gratuluję. Proszę opowiedzieć o Pana specjalności. Dlaczego sprawnie działający nos jest taki ważny? Oddychanie przez górne drogi oddechowe jest kluczowe, żeby żyć zdrowo, ba!, żeby w ogóle żyć. Nos jest podstawowym i najważniejszym elementem drogi oddychania musi funkcjonować sprawnie. Jakie schorzenia dręczą Pana pacjentów? Zaburzenia snu. Leczę wszystkie kwestie związane z uporczywym chrapaniem i bezdechami. Kluczowe jest zdiagnozowanie pacjenta, by móc zindywidualizować sposób leczenia. Znaleźć przyczynę, która odpowiada, za to, że pacjent się nie wysypia. I móc mu zaproponować najlepsze leczenie, jeden zabieg, ewentualnie drugi doprecyzowujący. Chrapanie i bezdechy leczone za pomocą skalpela? Niekoniecznie skalpela, chociaż po niego też sięgam. Niektóre zabiegi wykonujemy nawet w ramach gabinetu zabiegowego, trwają godzinę i pacjent wraca do domu. Nowoczesne metody leczenia podpatrywałem i uczyłem się technik w krajach Beneluksu przypominają wizytę u stomatologa. Problemy współczesnego świata nadciśnienie, arytmia, zaburzenia krążeniowooddechowe, choroba wieńcowa itd. bardzo często mają umocowanie w bezdechach, czyli w problemie z niedotlenieniem w czasie snu. Zbyt mała porcja tlenu na dobę, oznacza, że jesteśmy niewyspani, organizm jest zmęczony, szwankuje metabolizm, co może mieć swoje konsekwencje, np. w postaci cukrzycy, itd. Zabieg chirurgiczny w obrębie nosa daje szansę na lepszy komfort życia przy mniejszych dawkach leków. Czyli uporczywe chrapanie, to nie jest jedynie dyskomfort dla współspacza? Męczy się jeden i drugi, ale ten który chrapie, ma o wiele większy problem. Chrapanie oznacza niedotlenienie. Dlaczego ludzie chrapią? Chrapanie to nic innego jak wibracja wiotkich tkanek górnych dróg oddechowych spowodowana przepływem powietrza w czasie snu. Powietrze, którym oddychamy, wprowadza w wibrację gardło, podniebienie miękkie, języczek, łuki podniebienne, czasem nasadę języka, migdałki itd. Chrapacz to człowiek, który za dnia musi normalnie funkcjonować, ale w no- Dr n. med. Michał Michalik, specjalista otolaryngologii, chirurgii głowy i szyi, specjalista medycyny lotniczej, założyciel Centrum Medycznego MML. cy jego tkanki ulegają rozluźnieniu, tracą tonus mięśniowy, czyli napięcie, wtedy wibrują, utrudniając swobodny oddech, tym samym uniemożliwiając efektywny sen i wypoczynek. Ale co jest przyczyną chrapania? Wiotkość tkanek. Każdy będzie chrapał, wcześniej czy później. Łatwiej rozmawia się o tym z panami, bo wiotkość tkanek postępuje wraz z wiekiem. I to nie tylko tkanek zewnętrznych, np. skóry twarzy, ale również tych wewnętrznych. Panowie chrapią częściej, mniej więcej 10:1. Wiąże się to przede wszystkim z różnicami anatomicznymi u panów obręcz szyi jest większa i grubsza, tkanki więc są bardziej upakowane. Poza tym na rozluźnienie tkanek wpływają używki, papierosy i alkohol, przyzwyczajenia żywieniowe panowie przed pójściem spać lubią zajrzeć do lodówki, a po posiłku tkanki puchną, są bardziej ukrwione. To wszystko sprzyja chrapaniu. Czy jest wiek przełomowy dla chrapacza? Panowie szybciej się starzeją, więc w wieku 40-45 lat pochrapuje 80 proc. mężczyzn. Wśród nich 20-30 proc. ma problem z uporczywym chrapaniem destabilizującym życie rodzinne. Bezdechy dotyczą 5 proc. chrapiących. U pań przełomowym momentem jest menopauza, która ma miejsce ok. 50 roku życia. Wtedy lawinowo wzrasta liczba pań, które zaczynają chrapać głównie ze względu na 1/2014 ŻYJ ZDROWO 7

WYWIAD Chrapanie to nic innego jak wibracja wiotkich tkanek górnych dróg oddechowych spowodowana przepływem powietrza w czasie snu zmiany hormonalne i wiotczenie tkanek. Nie chrapią te kobiety, które przyjmują hormonalną terapię zastępczą HTZ. Chrapanie oznacza gorszy sen? O, tak. Chrapiąc bardzo się męczymy. Sen jest coraz płytszy, budzimy się w nocy, pamiętamy momenty przebudzenia, przewracania z boku na bok, przekładania poduszki, która nierzadko jest mokra, a my spoceni. To wszystko to nocna walka o tlen. Pojawia się zespół niespokojnych stóp, czyli wierzganie nogami. Dopiero kiedy rozmawiam z pacjentem, on sobie uświadamia, że rzeczywiście tak miał albo żona mówiła, że on tak ma. Pacjenci miewają koszmary senne. Ciekawe, że po leczeniu, zaczynają mieć lepsze sny. Dlaczego leżąc na wznak chrapie się bardziej, niż na boku? Ta pozycja po prostu wyzwala chrapanie: nasada języka, która działa jak tłok, zaczyna się zapadać i blokować przepływ powietrza przez gardło. Kiedy człowiek leży na boku drogi oddychania otwierają się łatwiej. Śpiąc na wznak, z głową odchyloną do tyłu, właściwie każda osoba ma prawo zachrapać. Bez względu na wiek. Ale też z drugiej strony, możemy zmniejszyć ryzyko chrapania w nocy, kiedy odpowiednio przygotujemy się do snu. 8 ŻYJ ZDROWO 1/2014 Jak? Nie sięgamy po drinka ani po papierosa na dobranoc. Nie wchodzimy do łóżka z kanapką, nie pijemy nic gazowanego ani gorącego. Układamy się na boku, najlepiej na specjalnej poduszce ortopedycznej prostokątnej z wgłębieniem, która prawidłowo pozycjonuje szyję i głowę. Wystarczy, że żuchwa wysunie się o 0,5 cm, a już z tyłu, powiększa nam się przestrzeń do oddychania. Jak leczy się chrapanie? Leczenie może być objawowe albo przyczynowe. Objawowe to podejmowanie prób zmniejszenia wrażeń dźwiękowych. Stosuje się do tego różnego rodzaju spreje, które troszkę usztywniają podniebienie, plasterki rozszerzające nos albo protezy oddechowe, czyli maski, które zakłada się na twarz, by w nocy tłoczyły powietrze. Te sposoby ciężko nazwać leczeniem, raczej wspomaganiem oddechu. Natomiast my w klinice zajmujemy się wyłącznie leczeniem przyczynowym, czyli staramy się ustalić przyczynę chrapania i wyeliminować ją chirurgicznie. Jedyną formą leczenia przyczynowego jest zabieg chirurgiczny, innej możliwości nie ma. Jakie mogą być schorzenia nosa? Nos i zatoki przynosowe to drugi obszar moich zainteresowań. Znaczenie ma diagnostyka w każdym aspekcie alergicznym, mikrobiologicznym, wydolnościowym. Z tym wiążę się współpraca ze stomatologami, implantologiami, którzy przysyłają do nas pacjentów, żebyśmy mogli ocenić, na ile dana osoba ma problemy w zatokach. Bo dzisiaj stomatolog albo implantolog robi zdjęcie szczęki i widzi, że w zatokach dzieje się coś niedobrego. Nie wkręci w ciemno implantów, bo w zatoce może być stan zapalny, który przełoży się na implant. I zamiast poprawić człowiekowi komfort życia, to go pogorszy. My laryngolodzy leczymy zatoki, by stomatolodzy czy implantolodzy mogli działać skutecznie i bezpiecznie. A co w zatokach może być nie tak? Z zatokami jest tym gorzej, im gorzej działa nos. I odwrotnie kiedy nos funkcjonuje sprawnie, to prawdopodobnie i zatoki są w porządku. Jeśli nos jest przyblokowany, to zablokowane są ujścia zatok. Krzywa przegroda nosa, przerośnięte a małżowiny nosowe, zmiany przewlekłe w obrębie nosa (polipy, brodawczaki) to wszystko wpływa na zaburzoną wentylację zatok. A kiedy wentylacja jest zaburzona, tworzy się w zatokach środowisko beztlenowe, do tego jest wilgotno i ciepło, więc mnożą się bakterie beztlenowe i powodują zmiany chorobowe. Czy przewlekły katar to zawsze objaw alergii, czy jego przyczyna może wiązać się z wadami w budowie nosa? Rodzajów kataru jest dużo. Katar wodnisty, sezonowy lub całoroczny, może być objawem alergii. Może też wiązać się z anomaliami wewnątrz nosa, np. skrzywioną przegrodą gęsty albo ściekający, który spływa po gardle i zmusza do odchrząkiwania, chrumkania. Źle funkcjonujący nos bardzo słabo się oczyszcza i wentyluje. Gdzieś w zakamarkach kryje się coś i nie pozwala dokładnie oczyścić nosa. Zdarza się, że pacjent miesiącami krąży po alergologach, dostaje coraz to inne leki, które mu nie pomagają, a potem okazuje się, że ma krzywą przegrodę albo przerośnięte małżowiny. Wtedy wystarczy prosty zabieg i pacjent znów będzie oddychał bez przeszkód.

WYWIAD Przychodzi do laryngologa pacjent i Od czego Pan zaczyna? Od rozmowy, żeby dowiedzieć się, jaki jest jego problem. Już po wstępnej wymianie zdań wiadomo, w którą stronę pójść. Potem robimy badanie, żeby potwierdzić wstępną diagnozę. Przede wszystkim badanie endoskopowe oglądamy wnętrze nosa, wprowadzamy do środka kamerkę i na dużych monitorach dokładnie widzimy, gdzie dzieje się coś niedobrego. Dzisiaj w badaniu zatok zawsze wykorzystujemy tomografię komputerową. Badanie TK w technice CBCT jest bezpieczne, bo dawka promieniowania jest tak niska, jak przy zdjęciu zęba. Trwa zaledwie 10 sekund i wykonywane jest w pozycji siedzącej. Jest ono trójwymiarowe, widać na nim, co dzieje się w nosie i zatokach. Z kolei rhinomanometria i rynometria to badania drożności nosa, w których oceniamy sprawność układu powietrznego nosa i zatok. Badanie wykonujemy przed zabiegiem i po nim. Dzięki porównaniu wyników możemy pokazać pacjentowi, na ile pomogło zastosowane leczenie. Przerośnięte małżowiny nosowe co to jest? Małżowiny nosowe to struktury, które wyrastają z bocznych ścian nosa do jego wnętrza. Pełnią bardzo ważne funkcje, przede wszystkim biorą udział w procesie ogrzewania, nawilżania i oczyszczania powietrza, którym oddychamy. Małżowiny są zawsze bardziej obrzęknięte u alergików, którym puchnie błona śluzowa. I cierpią oni na alergiczny nieżyt nosa. Ale spotykamy się także z tzw. naczynio-ruchowym idiopatycznym nieżytem nosa, czyli takim, którego przyczyna jest niejasna lub nieustalona. Pacjent nie ma alergii, zatoki nie chorują, a katar jest, małżowiny nosowe są większe, przerośnięte. Pacjent mówi: kładę się na jednym boku dziurka się przytyka, kładę na drugim druga dziurka się przytyka. To właśnie charakteryzuje naczynio-ruchowy nieżyt nosa. Albo zmienia się temperatura pomieszczenia (uwaga na klimatyzację!) raz jest zimno, raz ciepło, w nosie zaraz zbiera się wydzielina wodnista. Takie osoby permanentnie stosują krople do nosa, które działają na te Częstym objawem zaburzeń oddychania podczas snu jest zmęczenie w ciągu dnia małżowiny, ale do czasu. Bo małżowiny przerastają i w końcu nos nie działa jak trzeba. Wróćmy do przegrody nosowej. Czy przy jej prostowaniu nie kusi, by przy okazji poprawić sobie kształt nosa? Zabiegi chirurgii estetycznej to znak naszych czasów. Można za jednym zamachem wyleczyć krzywą przegrodę, a przy okazji wyprostować nos. Bardzo często łączymy operację leczenia przegrody nosowej z plastyką nosa zewnętrznego. Zwracam jednak uwagę, że o ile do leczenia małżowin nosa wystarczą fale radiowe, to już przy plastyce nosa konieczny jest skalpel. Ale są sposoby, by wykonać ten zabieg jak najmniej inwazyjnie, bez nacinania zewnętrznych cześci nosa. Obecnie najczęściej operujemy techniką endoskopową, przez otwory naturalne, żeby nie pozostawiać śladów na zewnątrz. W chirurgii laryngologicznej raczej nie stosujemy już młotków, pił czy innych narzędzi ślusarsko-ciesielskich. Oddychanie przez górne drogi oddechowe jest kluczowe, żeby żyć zdrowo, ba, żeby w ogóle żyć. Nos jest podstawowym i najważniejszym elementem drogi oddychania musi funkcjonować sprawnie. Czy są przeciwwskazania do chirurgicznego leczenia nosa? Operujemy już kilkuletnie dzieci, a rekordzista w drugą stronę miał 96 lat prostował nos i przegrodę. Dzisiaj wiemy, że oddychanie przez nos jest ważne w każdym wieku. Sen jest przecież fundamentem sprawności wszystkich narządów i układów. Trafiają do nas pacjenci, którzy usłyszeli od kardiologa: pomożemy panu w niewydolności krążenia, ale najpierw proszę zoperować nos, żeby pan się prawidłowo dotleniał. W USA pacjent, który ma nieleczone bezdechy, nie może mieć założonej endoprotezy biodra, bo procedura jest kosztowna, a jak ktoś źle oddycha, to gorzej goją się u niego tkanki. Proszę wymienić topowe techniki stosowane w laryngologii. Są to wspomniane fale radiowe, ale też pozwalający na niezwykłą precyzję laser diodowy. Technika endoskopowa leczenia przegrody nosa, wykorzystanie noża harmonicznego urządzenia, za pomocą którego jesteśmy w stanie uplastycznić chrząstkę przegrody nosa najmniej inwazyjnie. W nożu harmonicznym energię elektryczną zamienia się na mechaniczną końcówka tego noża przypomina zapałkę, która porusza się z częstotliwością 55 tysięcy razy na sekundę. Przez ruch oscylacyjny końcówki wywoływane jest zjawisko kawitacji, dlatego zbliżając nóż do tkanek sprawiamy, że one uciekają od niego. Za pomocą tej techniki jesteśmy w stanie formować chrząstki przegrody nosa, nieinwazyjnie wymodelować bez uszkadzania tkanki. Opisy metod, które Pan wymienia, przypominają science fiction A jednak to tylko albo aż science. Nauka o technikach z najwyższej półki, bardzo zaawansowanych, które leczą banalne z pozoru schorzenia, jak przegroda nosa czy przerośnięte małżowiny. Ale podkreślę raz jeszcze: prawidłowe oddychanie to warunek sine qua non dobrego życia. Rozmawiała: Agnieszka Fedorczyk Artykuł ukazał się w magazynie Żyjmy dłużej 1/2014 ŻYJ ZDROWO 9

TLEN NA ZDROWIE Komora hiperbaryczna terapia przyszłości Tlenoterapia pod zwiększonym ciśnieniem w przypadku problemów skórnych, za każdym razem daje zaskakujące rezultaty Skuteczność terapii hiperbarycznej w leczeniu i profliaktyce wielu chorób przewlekłych, została potwierdzona w setkach badań naukowych. ale czym ona jest i jak właściwie działa? jące się nie tylko tym, że udostępniają tę formę terapii wszystkim zainteresowanym, ale także posiadają najnowocześniejsze jednoosobowe komory hiperbaryczne. Dobroczynne działanie tlenu Nie ma wątpliwości, że jednym z najważniejszych działań terapii stu procentowym tlenem pod zwiększonym ciśnieniem, powyżej 1,4 ATA, jest jej wpływ na stymulację pracy układu nerwowego dotlenienie mózgu zwiększa jego aktywność, dzięki czemu HBOT znajduje zastosowanie w rehabilitacji po udarach i urazach głowy. Zadaniem tlenu jest zmniejszenie obrzęków w obrębie mózgu oraz pobudzenie neuronów. Pozytywny wpływ na problemy neurologiczne, to także nadzieja w terapii Jestem przekonany, że gdybyśmy zaczęli więcej mówić o skuteczności terapii hiperbarycznej w leczeniu stopy cukrzycowej, zrobilibyśmy naszym pacjentom ogromną przysługę. Mówi dr Jeffrey Niezgoda, dyrektor American College of Hyperbaric Medicine Dobroczynne właściwości tlenu znane są już od ponad 300 lat. Ciągłe starania naukowców, aby odkrywać nowe jego korzyści, owocują ponad setką badań potwierdzających jego dużą rolę w regeneracji i odnowie komórek macierzystych. Dziś takie gwiazdy jak Michael Phelps, Tiger Wood, czy Novak Djokovic korzystają z komór hiperbarycznych, aby osiągnąć lepsze wyniki sportowe, poprawić kondycję i zregenerować organizm. Ale HBOT (hyperbaric oxygen therapy), to nie tylko zbawienie dla sportowców, pomaga także w walce z przewlekłymi infekcjami, przy powikłaniach cukrzycy (stopa cukrzycowa), w profilaktyce i leczeniu nowotworów, jednocześnie poprawiając urodę i samopoczucie. Jego niezastąpione działanie na ludzki organizm w sposób naturalny, zostało docenione już na całym świecie. I chociaż komory hiperbaryczne w Polsce dostępne są od dawna, większość placówek posiadających sprzęt do tlenoterapii przyjmuje pacjentów jedynie w ciężkich przypadkach rozległe poparzenia, zatrucie tlenkiem węgla, choroba dekompresyjna. Ewenementem na Polskim rynku są kliniki Centrum Medycznego VIMED, wyróżnia- autyzmu i leczeniu ADHD wśród dzieci. Jak dowodzą liczne badania HBOT znacznie poprawia komunikatywność, koncentrację oraz zmniejsza lękliwość. Dr Macari z Carmel Clinic twierdzi, że: Dysponujemy wieloma wynikami badań dzieci autystycznych, które dowodzą znacznej poprawy funkcjonowania mózgu po zastosowaniu tlenoterapii hiperbarycznej. HBOT pozwala również zwiększyć dopływ tlenu do serca, co zapobiega chorobom układu krążenia jednej z najczęstszej przyczyny zgonów na świecie. Tlen uelastycznia ścianki żył i rozrzedza krew, dzięki czemu następuje lepsze ukrwienie wszystkich tkanek i narządów. Zwiększone ciśnienie sprawia, że znacząco zwiększa się nasycenie krwi i komórek ciała tlenem, usprawnia się mikrokrążenie w naczyniach włosowatych oraz krążenie limfatyczne, a przy regularnym stosowaniu maleje ryzyko trudno gojących się ran jest to przede wszystkim istotne w leczeniu stopy cukrzycowej i miażdżycy. Jestem przekonany, że gdybyśmy zaczęli więcej mówić o skuteczności terapii hiperbarycznej w leczeniu stopy cukrzycowej, zrobilibyśmy naszym pacjentom ogromną przysługę. Mówi dr Jeffrey Niezgoda, dyrektor American College of Hyperbaric Medicine Pomóż swojej skórze z problemami Ogromną przysługę terapia daje również pacjentom z AZS, łuszczycą, alergiami skórnymi, czy trądzikiem. To choroby, które wpływają nie tylko na wygląd fizyczny, ale również na samopoczucie i samoakceptację. Ciągłe staranie o idealny wygląd skóry sprawia, że nie tylko poświęcamy czas i pieniądze, ale również ryzykujemy zdrowie stosując antybiotyki, sterydy i chemię, które tylko chwilowo 10 ŻYJ ZDROWO 1/2014

TLEN NA ZDROWIE przynoszą poprawę i ukojenie, ponieważ problem wraca niczym bumerang zaraz po ich odstawieniu. Choć przyczyny zmian chorób skórnych są różne, leczenie wielu z nich okazuje się zadziwiająco proste, dzięki zastosowaniu tlenoterapii hiperbarycznej. Jak mówi dr James E. Fulton Jr., dermatolog z Newport Beach: Tlenoterapia pod zwiększonym ciśnieniem w przypadku problemów skórnych, za każdym razem daje zaskakujące rezultaty. HBOT bowiem wspomaga mechanizmy odpornościowe usprawniając regenerację tkanek i gojenie się ran. Sprzyja także neowaskularyzacji, czyli powstawaniu nowych naczyń krwionośnych, a dzięki temu znacząco poprawia wygląd i stan skóry. Brzmi nieprawdopodobnie? Tlenoterapia, to zbawienie dla osób cierpiących na różnego rodzaju choroby skórne. Połączona z dietą eliminacyjno-rotacyjną, w której wyklucza się produkty mające zanieczyszczający i alergizujący wpływ na organizm jest idealną, bezinwazyjną alternatywą dla chemicznych środków, które tylko, w rzeczywistości pogarszają stan organizmu trując go. Badając możliwości zastosowania tlenoterapii w dermatologii, naukowcy zauważyli ponadto, że tlen pod zwiększonym ciśnieniem sprzyja regeneracji nabłonka, zwiększa utlenowanie tkanek, przyspiesza wydalanie toksyn i poprawia metabolizm całego ciała. Chcesz być zdrowy? Dotleń się hiperbarycznie! Medycyna wciąż odkrywa nowe możliwości terapii hiperbarycznej. Tlen działa antybakteryjnie, przeciwzapalnie, przeciwpasożytniczo, rewitalizująco regeneruje tkanki i narządy oraz usprawnia wszystkie procesy wewnątrz organizmu. Tlen jest również wykorzystywany w celu skrócenia rekonwalescencji po zabiegach stomatologicznych, zabiegach chirurgicznych i chirurgii plastycznej. Używa się go również w regeneracji po radio- i chemioterapii u pacjentów onkologicznych, jako terapię wspomagającą leczenie chorób sercowo-naczyniowych, niepłodności, w leczeniu nagłej głuchoty i wielu, wielu innych. W rzeczywistości niewiele jest schorzeń, w przypadku, których HBOT nie znalazłby zastosowania, chociażby, jako terapia pomocnicza, wspomagająca leczenie. A to dlatego, że natura tak zaprogramowała nasz organizm, że powrót do zdrowia nie może mieć miejsca bez wystarczającej ilości tlenu i nasycenia nim tkanek całego ciała. W XXI wieku wielu lekarzy zwłaszcza na Zachodzie nie wyobraża sobie już leczenia pewnych schorzeń bez HBOT. To sprawdzony sposób na zachowanie a nawet odzyskanie urody i pięknej sylwetki. Dzięki temu, że w wyniku działania tlenu pod zwiększonym ciśnieniem wspomagana jest synteza elastyny i kolagenu, poprawia się stan cery i wygładzają zmarszczki. Jak wspomina dr Piotr Zydroń z CM VIMED: Starzenie się to proces naturalny. Jednak niezdrowy styl życia, palenie papierosów, picie alkoholu znacznie ten proces przyspieszają. To wzmaga proces skracania telomerów (części chromosomów) oraz zwiększa liczbę mutacji materiału genetycznego przyspieszając procesy starzenia się. Dodatkowo, niewłaściwa dieta odbija się na układzie naczyniowym zmienione miażdżycowo naczynia w stanach zwiększonego zapotrzebowania nie dostarczają wystarczającej ilości tlenu Dlatego zabieg w komorze to także doskonały sposób na pozbycie się toksyn oraz wolnych rodników uważanych za przyczynę starzenia się organizmu, a dotlenienie organów odpowiedzialnych za procesy metaboliczne, m.in. tarczycy, wątroby, trzustki, owocuje przyspieszeniem procesów przemiany materii i spalania tkanki tłuszczowej czego efektem ubocznym jest pozbycie się kilku nadprogramowych kilogramów. O tym, jak skuteczna bywa to broń w walce z nawagą w połączeniu z odpowiednią dietą, najlepiej świadczą cudowne metamorfozy wielu sław zarówno osób ze świata polityki (Aleksander Kwaśniewski), jak i show-biznesu (Grażyna Szapołowska, Magda Umer, Małgorzata Potocka, Piotr Rubik) którym udało się zachwycić media swoją nową sylwetką. 1/2014 ŻYJ ZDROWO 11

Świat większych możliwości. a Novartis company