INFORMACJA Podlaskiego Wojewódzkiego Inspektora Ochrony Środowiska o stanie środowiska na terenie powiatu sokólskiego

Wojewódzki Inspektorat Ochrony Środowiska w Białymstoku 15-264 Białystok, ul. Ciołkowskiego 2/3 tel. 85 742-53-78 fax 85 742-21-04 e-mail: sekretariat@wios.bialystok.pl INFORMACJA Podlaskiego Wojewódzkiego Inspektora Ochrony Środowiska o stanie środowiska na terenie powiatu sokólskiego WIOŚ BIAŁYSTOK, czerwiec 2015

spis treści WSTĘP... 3 PODSTAWOWE INFORMACJE O POWIECIE... 3 DZIAŁALNOŚĆ INSPEKCYJNO KONTROLNA I BADAWCZA... 4 POWIETRZE... 5 PRESJE EMISJA ZANIECZYSZCZEŃ DO POWIETRZA... 5 STAN OCENA JAKOŚCI POWIETRZA... 6 PRZECIWDZIAŁANIA DZIAŁALNOŚĆ KONTROLNA... 6 STAN CZYSTOŚCI WÓD POWIERZCHNIOWYCH... 7 PRESJE ŹRÓDŁA ZANIECZYSZCZEŃ WÓD... 7 STAN OCENA JAKOŚCI WÓD POWIERZCHNIOWYCH... 9 PRZECIWDZIAŁANIA DZIAŁALNOŚĆ KONTROLNA... 12 WODY PODZIEMNE... 14 PRESJE... 14 STAN - OCENA JAKOŚCI WÓD PODZIEMNYCH... 14 GOSPODARKA ODPADAMI... 15 PRESJE... 15 STAN... 17 PRZECIWDZIAŁANIA KONTROLE SKŁADOWISK I ZAKŁADÓW PRZEMYSŁOWYCH... 18 HAŁAS KOMUNIKACYJNY I PRZEMYSŁOWY... 22 PRESJE ŹRÓDŁA HAŁASU... 22 STAN POMIARY HAŁASU... 23 PRZECIWDZIAŁANIA... 24 POLA ELEKTROMAGNETYCZNE... 28 PRESJE ŹRÓDŁA PROMIENIOWANIA ELEKTROMAGNETYCZNEGO... 28 STAN POMIARY MONITORINGOWE... 29 OCHRONA ŚRODOWISKA PRZED AWARIAMI... 30 NIEBEZPIECZNE SUBSTANCJE CHEMICZNE W ZAKŁADACH PRZEMYSŁOWYCH... 30 TRANSPORT... 31 KONTROLE INTERWENCYJNE... 31 2

WSTĘP PODSTAWOWE INFORMACJE O POWIECIE Położenie Powiat sokólski położony jest w środkowo-wschodniej części województwa podlaskiego, na obszarze Wzgórz Sokólskich, będących częścią Niziny Północnopodlaskiej. Od wschodu graniczy z Białorusią, od południa z powiatem białostockim, od zachodu z monieckim, a od północy z augustowskim. Zajmuje powierzchnię 2054,51km 2, co stanowi 11% obszaru województwa podlaskiego. Struktura administracyjna i ludność W skład powiatu wchodzą 4 gminy miejsko-wiejskie: Dąbrowa Białostocka, Sokółka, Suchowola i Krynki oraz 6 gmin wiejskich: Janów, Korycin, Kuźnica, Nowy Dwór, Sidra i Szudziałowo. Liczba ludności ogółem wynosi 70,060 osób, co plasuje powiat na 3 miejscu w województwie. Powiat charakteryzuje się średnim wskaźnikiem zaludnienia w województwie (34 os./km 2 ). Gospodarka Na obszarze powiatu pod koniec 2014 roku zarejestrowanych było 3879 podmiotów gospodarczych, z czego 199 należało do publicznego sektora własności. Największy udział w działalności podmiotów gospodarczych stanowiły firmy: handlowe, usługowe i produkcyjne. Przemysł rozwija się głównie w oparciu o miejscowe surowce: drewno, kruszywo, płody rolne. Na terenie powiatu prowadzi się działalność związaną z produkcją spożywczą (mleczarstwo, wytwórnia wód gazowanych), produkcją drzewną, wydobyciem surowców mineralnych na potrzeby budownictwa. Znaczna część obszaru powiatu 67% to użytki rolne. Obszar ma predyspozycje do produkcji zdrowej żywności. W produkcji roślinnej dominują zboża okopowe, uprawy truskawek, tytoniu, rzepaku i porzeczki. W produkcji zwierzęcej hoduje się bydło mleczno-opasowe, trzodę chlewną i drób. Przez powiat przebiega droga międzynarodowa nr 19 Warszawa - Białystok - Kuźnica Grodno. W sąsiedztwie zlokalizowane są terminale przeładunkowe, które stwarzają dogodne warunki handlu z rynkami wschodnimi. Walory przyrodnicze Szczególnie cenne obszary są objęte siecią Natura 2000, która obejmuje tereny najważniejsze dla zachowania zagrożonych lub bardzo rzadkich gatunków roślin, zwierząt czy charakterystycznych siedlisk przyrodniczych, mających znaczenie dla ochrony wartości przyrodniczych Europy. Na terenie powiatu sieć Natura 2000 tworzą: Obszary specjalnej ochrony ptaków (OSO): Ostoja Biebrzańska (149 929 ha) i Puszcza Knyszyńska (136 145 ha), Specjalne Obszary Ochrony Siedlisk (SOO): Dolina Biebrzy (121 003 ha) i Ostoja Knyszyńska (136 084 ha). Szczególnie cenne rezerwaty przyrody to: Budzisk - zachowany w naturalnym stanie fragment Puszczy Knyszyńskiej z grądami i torfowiskami, Stare Biele - fragment Puszczy Knyszyńskiej z wieloma chronionymi gatunkami flory i fauny, Góra Pieszczana - fragment Puszczy Knyszyńskiej z naturalnym drzewostanem świerkowo sosnowym, Stara Dębina - fragment Puszczy Knyszyńskiej z drzewostanem dębowym, 3

Woronicza - zachowana w stanie naturalnym dolina strumienia Woronicza oraz przyległe wzniesienia morenowe, Międzyrzecze - fragment Puszczy Knyszyńskiej z urozmaiconą rzeźbą terenu i dużą ilością źródlisk, Bahno w Borkach - torfowiskowe zbiorowiska o charakterze borealnym, Starodrzew Szyndzielski - fragment Puszczy Knyszyńskiej z starodrzewem typu ciepłolubnego lasu sosnowo - świerkowo dębowego, Nietupa - ostoja bobrów w zatorfionej dolinie rzeki Nieputa, Kozłowy Ług fragment rozległego torfowiska niskiego w początkowym stadium sukcesji leśnej. DZIAŁALNOŚĆ INSPEKCYJNO KONTROLNA I BADAWCZA Prawne podstawy funkcjonowania Inspekcji Ochrony Środowiska określono w ustawie z dnia 20 lipca 1991 r., która nałożyła na nią obowiązek: kontrolowania przestrzegania przepisów prawa o ochronie środowiska przez podmioty gospodarcze, prowadzenia badania stanu środowiska, informowania społeczeństwa o wynikach tych badań. Szczegółowe cele działalności inspekcyjno kontrolnej WIOŚ są corocznie ustalane w planach pracy, tworzonych na podstawie wytycznych Głównego Inspektoratu Ochrony Środowiska, analizy wyników dotychczasowej działalności, propozycji przekazanych przez Marszałka, Wojewodę oraz przez organy samorządowe. ZAKRES DZIAŁALNOŚCI INSPEKCYJNO-KONTROLNEJ Podstawowym celem kontroli jest wymuszenie na jednostkach organizacyjnych podejmowania działań, które w konsekwencji mają spowodować zmniejszenie ich negatywnego wpływu na środowisko. Inspekcja Ochrony Środowiska zgodnie z przysługującymi kompetencjami może zastosować różnego rodzaju środki dyscyplinujące, między innymi: wydać zarządzenia pokontrolne, wydać decyzję wyznaczającą termin usunięcia zaniedbań, a w przypadku stwierdzenia zagrożenia życia lub zdrowia czy znacznych szkód w środowisku, w porozumieniu z Wojewodą, decyzję wstrzymującą działalność zakładu, wymierzyć karę pieniężną za naruszanie warunków korzystania ze środowiska, skierować wystąpienia do innych organów administracji państwowej, rządowej i samorządu terytorialnego z wnioskiem o podjęcie działań związanych z ich właściwością, zastosować karę grzywny (mandat karny), skierować wniosek do sądu i organów ścigania. W tym miejscu należy zwrócić uwagę na możliwości prawnych działań własnych samorządów, zbieżnych z kompetencjami lub celami działań przypisanymi Inspekcji Ochrony Środowiska, które pozwalają przeciwdziałać negatywnemu oddziaływaniu na środowisko, a także minimalizować problemy środowiskowe. W okresie od czerwca 2014 r. 1 na terenie powiatu przeprowadzono łącznie 89 kontroli w najbardziej uciążliwych podmiotach i obiektach. W wyniku przeprowadzonych kontroli, w przypadkach stwierdzanych przekroczeń, wymierzono kary pieniężne za naruszenie warunków korzystania ze środowiska. MONITORING ŚRODOWISKA W ramach działalności badawczej, główny zakres prac Inspekcji Ochrony Środowiska prowadzony jest w oparciu o Program Państwowego Monitoringu Środowiska (PMŚ), którego koordynatorem jest Główny Inspektorat Ochrony Środowiska. System PMŚ składa się z 3 głównych bloków - zagadnień: jakość środowiska, emisja oraz oceny i prognozy. 1 okresu opublikowania poprzedniej wersji Informacji o stanie środowiska na terenie powiatu 4

Zadania PMŚ realizowane są przez różnorodne instytucje w kraju, a w znacznym zakresie przez Wojewódzkie Inspektoraty Ochrony Środowiska. Dane uzyskiwane w Programie PMŚ tworzą wojewódzką bazę informacji o stanie środowiska. Program badawczy realizowany przez WIOŚ obejmuje następujące komponenty środowiska: monitoring powierza atmosferycznego, monitoring wód powierzchniowych płynących i stojących, monitoring wód podziemnych, monitoring hałasu, monitoring pól elektromagnetycznych, monitoring odpadów niebezpiecznych. W każdym podsystemie badawczym, na potrzeby wykonywanych ocen, wyszczególnia się 3 elementy: presje, stan i przeciwdziałanie. Aktualne wyniki kontroli i badań stanu środowiska przedstawiono poniżej. POWIETRZE PRESJE EMISJA ZANIECZYSZCZEŃ DO POWIETRZA Głównymi źródłami zanieczyszczeń atmosfery na terenie powiatu sokólskiego są rozproszone źródła emisji z sektora komunalno bytowego, a także zanieczyszczenia komunikacyjne związane z ruchem pojazdów, głównie na trasie samochodowej Białystok Sokółka Kuźnica Białostocka. Największa emisja zanieczyszczeń pochodzi z miast gdzie głównymi źródłami są miejskie przedsiębiorstwa energetyki cieplnej i zakłady przemysłowe zlokalizowane w Sokółce i Dąbrowie Białostockiej. Substancjami zanieczyszczającymi, mającymi największy udział w emisji zanieczyszczeń, pochodzącymi głównie z procesów spalania energetycznego są: tlenki azotu (NO-NO 2 ), dwutlenek siarki (SO 2 ), tlenek węgla (CO) i pyły. Od środków transportu największy udział w emisji zanieczyszczeń mają: tlenek węgla (CO), tlenki azotu (NO-NO 2 ) i benzen (C 6 H 6 ). Według danych GUS w 2014 r. emisja zanieczyszczeń pyłowych ogółem z terenu powiatu wyniosła 17 ton. W porównaniu do roku ubiegłego odnotowano nieznaczny spadek, a na przestrzeni lat widoczny jest trend malejący. Emisja zanieczyszczeń gazowych ogółem w 2014 r. wynosiła 20 034 ton. Tu zaobserwowano nieznaczny spadek w porównaniu do roku ubiegłego. Emisję z powiatu na tle województwa przedstawiono w tabeli. EMISJA ZANIECZYSZCZEŃ POWIETRZA Z ZAKŁADÓW SZCZEGÓLNIE UCIĄŻLIWYCH Emisja zanieczyszczeń pyłowych woj. podlaskie ogółem powiat sokólski jm 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 t/r 2 004 1 740 1 748 1 324 1 146 1 096 977 919 874 934 ogółem t/r 36 38 38 29 5 22 23 21 20 17 ze spalania paliw t/r 35 37 38 29 5 22 23 21 18 15 5

Emisja zanieczyszczeń gazowych woj. podlaskie ogółem powiat sokólski t/r 1 799 787 1 703 946 1 716 244 1 602 796 1 597 587 1 616 560 1 646 078 1 480 002 1 974 984 2 014 565 ogółem t/r 24 673 20 037 20 910 20 251 7 094 13 094 19 185 20 998 21 477 20 034 ogółem (bez CO2)) t/r - 161 117 129 54 125 125 134 160 128 dwutlenek siarki t/r 40 43 46 47 10 24 27 32 45 26 tlenki azotu t/r 41 41 40 37 10 14 20 20 15 14 tlenek węgla t/r 43 45 22 36 27 81 76 79 66 57 dwutlenek węgla t/r 24 519 19 876 20 793 20 122 7 040 12 969 19 060 20 864 21 317 19 906 Zanieczyszczenia zatrzymane lub zneutralizowane w urządzeniach do redukcji woj.podlaskie pyłowe powiat sokólski t/r 118 417 116 765 117 089 83 472 68 884 86 589 98 981 84 857 85518 84926 pyłowe t/r 395 403 407 390 164 251 37 68 33 34 dane: GUS STAN OCENA JAKOŚCI POWIETRZA Ocena stopnia zanieczyszczenia powietrza na terenie woj. podlaskiego dokonywana jest w oparciu o pomiary kontrolne głównych zanieczyszczeń bezpośrednio emitowanych do atmosfery (emisja) oraz badania monitoringowe substancji powstających w atmosferze (imisja). Na terenie Strefy Podlaskiej która obejmuje wszystkie, za wyjątkiem Aglomeracji Białostockiej, powiaty województwa podlaskiego, wykonywana corocznie (zgodnie art. 89 Ustawy Prawo ochrony środowiska) Ocena poziomów substancji w powietrzu i klasyfikacji stref województwa podlaskiego wykazała za rok 2014 przekroczenia normy pyłu PM2,5 oraz benzo(a)pirenu dla kryterium oceny - ochrona zdrowia. Do oceny jakości powietrza na terenie całego województwa służą również pomiary na potrzeby oceny narażenia ekosystemów. Badania prowadzone są na stacji tła wiejskiego w m. Borsukowizna (gm. Krynki). Wykonywany jest tam pomiar automatyczny dwutlenku siarki, tlenków azotu i ozonu. W 2014 r. stwierdzono przekroczenia poziomów celów długoterminowych dla ozonu zarówno dla kryteriów: ochrony zdrowia i ochrona roślin. Taką ocenę potwierdzają wyniki badań prowadzonych od 2004 r. PRZECIWDZIAŁANIA DZIAŁALNOŚĆ KONTROLNA Na terenie powiatu największymi źródłami zanieczyszczenia powietrza są ciepłownie miejskie i osiedlowe oraz zakłady przemysłowe zlokalizowane w Sokółce. Wyniki przeprowadzonych kontroli przedstawiono poniżej: Barter S.A. - Terminal Przeładunkowy w Sokółce (kontrola: luty-marzec 2014 r.; luty-marzec 2015 r.) Źródłami emisji zanieczyszczeń są procesy technologiczne oraz 2 kotły o mocy nom. 83 kw każdy. Moc nominalna kotłów pozwala na zakwalifikowanie ich jako źródła zwolnionego z ustawowego obowiązku posiadania decyzji o emisji dopuszczalnej. Obie kontrole nie wykazały nieprawidłowości. ESKIMOS S.A. Chłodnia w Sokółce (kontrola: kwiecień-maj 2014 r.) Źródłem emisji zanieczyszczeń do powietrza jest kocioł o mocy 680 kw. Ponadto wpływ na wielkość emisji ma również instalacja amoniakalna i związane z jej eksploatacją procesy odpowietrzania, emitory wentylacji mechanicznej. Moc nominalna kotła pozwala na zakwalifikowanie go jako źródła zwolnionego z ustawowego obowiązku posiadania decyzji o emisji dopuszczalnej. Kontrola nie wykazała nieprawidłowości. Spółdzielnia Kółek Rolniczych w Janowie (kontrola: czerwiec 2014 r.) Źródłami emisji zanieczyszczeń do są 3 kotły o następującej mocy: 2 kotły po 15 kw każdy i 1 o mocy 25 kw. Źródłem emisji niezorganizowanej mieszaniny węglowodorów są procesy rozładunkowo-nalewcze. Kontrola nie wykazała nieprawidłowości. Pracowniczy Ośrodek Maszynowy w Dąbrowie Białostockiej (kontrola: czerwiec-sierpień 2014 r.) Źródłami zanieczyszczeń są kocioł o mocy cieplnej 278 kw, palnik przy piecu o mocy 130 kw oraz instalacja technologiczna. Moc nominalna kotła pozwala na zakwalifikowanie ich jako źródła emisji zwolnionego z ustawowego obowiązku posiadania pozwolenia na wprowadzanie gazów lub pyłów do powietrza. Podmiot posiadania pozwolenie na wprowadzanie gazów lub pyłów do powietrza z instalacji technologicznej. 6

Przeprowadzona kontrola pomiarów emisji z hali laminowania nie wykazała przekroczeń wielkości dopuszczalnych. Kontrola nie wykazała nieprawidłowości. Terminal Paliw w Sokółce (kontrola: wrzesień 2014 r.) Źródłami emisji zanieczyszczeń są 2 kotły o łącznej mocy cieplnej 143 kw oraz 2 generatory o mocy cieplnej 360 kw. Na terminalu znajduje się pracująca w systemie automatycznym instalacja odzysku par benzyn. Łączna moc nominalna kotłów oraz generatorów pozwala na zakwalifikowanie ich jako źródła zwolnionego z ustawowego obowiązku posiadania decyzji o emisji dopuszczalnej. Instalacja została zgłoszona do Starosty Powiatowego. Kontrola nie wykazała nieprawidłowości. AGROMAK Sp. z o.o. w Makowlanach (kontrola: czerwiec 2014 r.) Źródłami emisji zanieczyszczeń są wyloty systemów wentylacyjnych funkcjonujących w obiektach inwentarskich. Poprzez układy wentylacji odprowadzane są gazy i pyły powstające podczas chowu drobiu oraz w wyniku spalania gazu propan w nagrzewnicach i promiennikach w celu ogrzania pomieszczeń. Do ogrzewania pomieszczeń inwentarskich służy 8 nagrzewnic o mocy 63 kw i 38 promienników gazowych o mocy max 5 kw każdy. Ferma dysponuje agregatem prądotwórczym o mocy 125 kw. Agregat jest uruchamiany sporadycznie, w przypadku przerwy w dostawie energii elektrycznej. Kontrola nie wykazała nieprawidłowości. CELSIUM Sp. z o.o. Wydział Eksploatacji w Sokółce (kontrola: październik-listopad 2014 r.) Źródłami emisji zanieczyszczeń są 3 kotły o mocy nominalnej 11,5 MW każdy oraz kocioł o mocy 4MW. Drugim źródłem zanieczyszczeń są zbiorniki do magazynowania wiórów i trocin przy kotłowni. Firma posiada pozwolenie na wprowadzanie gazów i pyłów do powietrza przez źródła i emitory zakładu. Podczas kontroli przeprowadzono pomiary emisji do powietrza, które nie wykazały przekroczeń wartości dopuszczalnych. Podmiot wywiązuje się z obowiązku prowadzenia pomiarów stężeń substancji zanieczyszczających w gazach odlotowych z eksploatowanych kotłów. Kontrola nie wykazała nieprawidłowości. Samodzielny Publiczny Zakład Opieki Zdrowotnej w Sokółce (kontrola: listopad-grudzień 2014 r.) Źródłami emisji zanieczyszczeń są 3 kotły o mocy 950 kw każdy podczas kontroli nie były one używane. Kolejnymi źródłami zorganizowanej emisji są dwa kotły parowe o łącznej mocy nominalnej 1900 kw. Moc nominalna pozwala na zakwalifikowanie ich jako źródeł emisji zwolnionych z ustawowego obowiązku posiadania pozwolenia na wprowadzanie gazów lub pyłów do powietrza. Kontrola nie wykazała nieprawidłowości. PECTUR Sp. z o.o. w Kumiale (kontrola: grudzień 2014r.-styczeń 2015 r.) Źródłami emisji zanieczyszczeń jest kotłownia zakładowa oraz procesy technologiczne. Kontrola wykazała, że zakład nie posiada decyzji określającej rodzaje i ilości substancji zanieczyszczających dopuszczonych do wprowadzenia do powietrza z procesów technologicznych (wędzenia wędlin) w wyniku czego pouczono kontrolowanego. "SMAK" Mięso Wędliny w Dąbrowie Białostockiej (kontrola: luty-marzec 2015 r.) Źródłami emisji zanieczyszczeń są 2 kotły o łącznej mocy nominalnej 180 kw oraz procesy technologiczne (wędzenie wędlin). Ze względu na moc cieplną kotłów, firma zwolniona jest z ustawowego obowiązku posiadania decyzji o emisji dopuszczalnej oraz obowiązku zgłoszenia. Zakład posiada decyzję Starosty określającą rodzaje i ilości substancji zanieczyszczających dopuszczonych do wprowadzenia do powietrza z procesów wędzenia wędlin. Kontrola wykazała, że ze względu na istotne zmiany dotyczące źródeł emisji (zainstalowanie dwóch komór wędzarniczych tradycyjnych) przedmiotowa decyzja wymaga uaktualnienia. Wydano zarządzenie pokontrolne nakazujące uregulowanie nieprawidłowości. W czasie kontroli wykonano kontrolne pomiary emisji zanieczyszczeń gazowych z pracującej w tym czasie komory wędzarniczo-parzelniczej, które wykazały przekroczenia wartości dopuszczalnych emisji dwutlenku siarki oraz dwutlenku azotu. Wydano decyzję o karze biegnącej. STAN CZYSTOŚCI WÓD POWIERZCHNIOWYCH PRESJE ŹRÓDŁA ZANIECZYSZCZEŃ WÓD Wielkość presji na wody prezentuje stopień wyposażenia w infrastrukturę obsługującą gospodarkę wodnościekową. 7

Długość czynnej sieci wodociągowej w 2013 roku 2 wynosiła 1373,1 km. Korzystało z niej ok. 78,1% ludności, najwięcej w gminie Suchowola 87,3%, najmniej w gminie Szudziałowo 57,2%. Wyposażenie w wodociąg w gminach prezentuje tabela poniżej. Korzystający z sieci wodociągowej w % ogółu ludności Jednostka terytorialna 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 Powiat sokólski 73,4 74,9 75,4 75,9 76,2 75,8 77 77,8 78,0 78,1 Dąbrowa Białostocka 79,2 79,4 79,7 79,8 79,9 80,0 80,8 82,2 82,6 82,9 Janów 67,3 67,9 68,1 68,3 68,3 68,6 69,1 71 70,5 70,6 Korycin 70,8 72,7 72,8 73,2 73,3 73,3 74,6 75,1 74,7 74,8 Krynki 75,3 75,6 76,8 77,7 78,3 62,7 80,6 80,6 80,6 80,7 Kuźnica 46,1 50,6 52,7 52,9 53,1 55,6 55,8 58,6 58,9 59,0 Nowy Dwór 74,8 74,9 76,6 76,7 76,7 77,5 77,9 78 78,0 78,1 Sidra 49,6 54,7 54,7 55,6 55,6 56,1 56,3 57 60,3 60,3 Sokółka 79,4 81,1 81,3 82,3 82,3 82,5 82,7 82,7 82,8 82,9 Suchowola 85,1 86,4 86,6 86,7 86,7 86,8 87,2 87,2 87,2 87,3 Szudziałowo 50,5 51,1 51,3 51,4 51,4 54,2 56 57,1 57,1 57,2 Długość czynnej sieci kanalizacyjnej w 2013 roku w powiecie sokólskim wynosiła 164,4 km. Swoim zasięgiem obejmowała ponad 41,2% ludności. Najwyższy wskaźnik skanalizowania odnotowano w gminie Sokółka 59,0%, najniższy w gminie Korycin 13,3%. Wyposażenie w sieć kanalizacyjną prezentuje tabela poniżej. Korzystający z sieci kanalizacyjnej w % ogółu ludności Jednostka terytorialna 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 Powiat sokólski 38,4 38,8 39 39,8 39,9 40,0 40,3 40,5 40,8 41,2 Dąbrowa Białostocka 43,4 43,3 43,7 43,5 43,5 43,5 43,5 43,9 43,9 44,1 Janów 17,2 17,4 17,6 17,7 17,7 17,7 17,7 17,7 17,8 18,3 Korycin 10,9 10,9 11,2 11,3 11,6 11,7 12,2 12,9 12,9 13,3 Krynki 53,7 53,9 54,1 54,2 54,2 53,5 53,8 51,6 51,7 51,5 Kuźnica 31,5 31,6 31,8 32,1 32,4 32,6 32,8 33,2 33,7 33,9 Nowy Dwór 22,5 22,5 22,5 22,6 22,6 22,6 22,8 23 23,0 23,1 Sidra 0 0 0 11,9 11,9 11,9 13 13,5 13,6 13,6 Sokółka 57 57,9 58,1 58,6 58,6 58,7 58,7 58,8 58,9 59,0 Suchowola 22,4 22,7 22,7 23 23,2 23,3 23,9 24,5 24,6 27,9 Szudziałowo 17,7 17,7 17,8 17,8 17,8 17,8 17,9 17,8 21,1 21,2 Na terenie powiatu funkcjonowało 13 komunalnych i przemysłowych oczyszczalni ścieków. Tylko 1 była wyposażona w system podwyższonego usuwania biogenów. Komunalne i przemysłowe oczyszczalnie ścieków - ogółem ilość obiektów Jednostka terytorialna 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 Powiat sokólski 10 10 10 10 11 11 12 12 12 13 Dąbrowa Białostocka 2 2 2 2 2 2 2 2 2 2 Janów 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 Korycin 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 Krynki 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 Kuźnica 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 Nowy Dwór 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 Sidra 0 0 0 0 1 1 1 1 1 1 Sokółka 1 1 1 1 1 1 2 2 2 2 Suchowola 1 1 1 1 1 1 1 1 1 2 Szudziałowo 1 1 1 1 1 1 1 1 1 1 dane: GUS 2 aktualnie dostępne dane GUS 8

Oczyszczalnie oczyszczały ścieki odprowadzane przez prawie 48,3% mieszkańców powiatu. Najmniejsza liczba mieszkańców korzystających z oczyszczalni zamieszkuje na terenie gminy Korycin, najwyższa w gminie Sokółka. Ludność korzystająca z oczyszczalni ścieków w % ogólnej liczby ludności Jednostka terytorialna 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 Powiat sokólski 43,06 44,01 44,41 45,59 46,84 43,02 44,5 45,2 47,9 48,3 Ogólna liczba mieszkańców obsługiwana przez oczyszczalnie ścieków - dane GUS Jednostka terytorialna 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 Powiat sokólski 31 602 32 021 31 997 32 620 33 272 30 335 32174 32407 34085 34090 Dąbrowa Białostocka 6 466 6 405 6 364 6 324 6 330 5 705 6258 6274 6230 6185 Janów 865 865 865 865 867 865 865 865 865 860 Korycin 800 800 800 800 800 800 800 800 800 470 Krynki 2 260 2 290 2 300 2 310 2 310 1 296 2334 2340 2340 2340 Kuźnica 1 220 1 240 1 176 1 235 1 260 1 263 1263 1324 1320 1310 Nowy Dwór 766 766 768 775 778 778 778 778 780 751 Sidra 0 0 0 0 420 488 536 536 536 536 Sokółka 16 600 16 900 17 000 17 600 17 800 18 000 18200 18350 18494 18658 Suchowola 2 125 2 255 2 224 2 211 2 207 640 640 640 1920 2180 Szudziałowo 500 500 500 500 500 500 500 500 800 800 dane: GUS STAN OCENA JAKOŚCI WÓD POWIERZCHNIOWYCH Zasady monitoringu wód uwzględniają badania i ocenę jakości wód w sposób odpowiedni do celów jej użytkowania i prowadzonej działalności na obszarze zlewni. Badania na terenie powiatu objęły: monitoring wód dla celów ogólnej oceny jakości wody, w tym stopnia eutrofizacji poprzez badania stężeń związków azotu i fosforu oraz w celu określenia odcinków wód wrażliwych na zanieczyszczenie związkami azotu ze źródeł rolniczych. monitoring jakości wód przeznaczonych do bytowania ryb, skorupiaków i mięczaków w warunkach naturalnych, monitoring wód prowadzony w ujęciach zaopatrujących ludność w wodę do spożycia oraz w obszarach ochronnych zbiorników wód śródlądowych, KLASYFIKACJE WÓD Zakres, częstotliwość i sposób prowadzenia badań monitoringowych wód powierzchniowych oraz sposób oceny wód zależy od sposobu ich użytkowania i charakterystyki zagrożenia. Ocen jakości wód dokonuje się w tzw. Jednolitej Części Wód Powierzchniowych 3. Rodzaje sporządzanych ocen to: Ocena stanu wód. Stan wód jest definiowany jako dobry lub zły. Aby stan wód uznano za dobry musi być spełniony warunek, iż oceniony stan ekologiczny (lub potencjał ekologiczny w przypadku wód sztucznych lub silnie zmienionych 4 ) jest dobry lub powyżej dobrego oraz stan chemiczny wód oceniono jako dobry. - Stan ekologiczny określa się w ciekach naturalnych, jeziorach lub innych zbiornikach naturalnych, wodach przejściowych oraz przybrzeżnych. Ocena dokonywana jest na podstawie wyników klasyfikacji elementów fizykochemicznych, biologicznych i hydromorfologicznych. Stan ekologiczny jest definiowany jako: bardzo bobry, dobry, umiarkowany, słaby i zły. - Potencjał ekologiczny określa się dla wód sztucznych lub silnie zmienionych. Ocena dokonywana jest na podstawie wyników klasyfikacji zbadanych elementów biologicznych, fizykochemicznych i hydromorfologicznych. Potencjał ekologiczny jest definiowany jako: maksymalny, dobry, umiarkowany, słaby, zły. 3 Jednolita część wód powierzchniowych (JCWP) - oznacza oddzielny i znaczący element wód powierzchniowych, taki jak: jezioro lub inny naturalny zbiornik wodny, sztuczny zbiornik wodny, struga, strumień, potok, rzeka, kanał, lub ich części, morskie wody wewnętrzne, wody przejściowe lub przybrzeżne. 2 wody te zostały tak przekształcone przez człowieka, że niemożliwe jest przywrócenie im stanu naturalnego 9

- Stan chemiczny wód klasyfikuje się na podstawie chemicznych wskaźników jakości wód. Stan chemiczny jest definiowany jako dobry oraz poniżej dobrego. Ocena przydatności do bytowania ryb. Określa czy woda spełnia warunki do naturalnego bytowania ryb. Ocena jest dokonywana w oparciu o kryteria bytowania ryb karpiowatych oraz w oparciu o kryteria bytowania ryb łososiowatych. Ocena przydatności do zaopatrzenia ludności w wodę do spożycia. Określa kategorię ujmowanej wody. Na potrzeby oceny wyznaczono 3 kategorie jakości, dla których określono warunki kryterialne oraz wymagany sposób jej uzdatniania. Ocena spełnienia wymogów dla obszarów chronionych wrażliwych na eutrofizację wywołaną zanieczyszczeniami pochodzącymi ze źródeł komunalnych. Ocena polega na sprawdzeniu wartości kryterialnych wskaźników charakteryzujących zjawisko eutrofizacji wody. Parametrami branymi pod uwagę są: fitoplankton (wskaźnik fitoplanktonowy - IFPL), fitobentos (wskaźnik okrzemkowy - IO), makrofity (makrofitowy indeks rzeczny - MIR), Biologiczne Zapotrzebowanie Tlenu (BZT 5 ), azot amonowy, azot Kjeldahla, azot azotanowy, azot ogólny, fosforany, fosfor ogólny. Ocena spełnienia wymogów dla obszarów chronionych narażonych na zanieczyszczenia związkami azotu ze źródeł rolniczych. Ocena polega na sprawdzeniu wartości kryterialnych wskaźników charakteryzujących zjawisko eutrofizacji wody. Parametrami branymi pod uwagę są: chlorofil "a", azot azotanowy, azot ogólny, azotany, fosfor ogólny. OMÓWIENIE WYNIKÓW BADAŃ RZEK W latach 2010-2013 (wyniki za 2014 r. są aktualnie w opracowaniu) na terenie powiatu w ramach realizacji programu monitoringu wód płynących prowadzono badania następujących rzek: Łosośnej, Krynki Kamiennej Kropiwnej i Sokołdy. Klasyfikację stanu wód przedstawia poniższa tabela Klasyfikacja stanu/potencjału ekologicznego, stanu chemicznego i stanu wód za lata 2010-2013. Lp. Nazwa ocenianej jcw Kod jcw STAN / POTENCJAŁ EKOLOGICZNY STAN CHEMICZNY STAN wód 1 Łosośna od źródeł do granicy państwa PLRW80001763271 DOBRY DOBRY DOBRY 2 Krynka PLRW80001762729 UMIARKOWANY DOBRY ZŁY 3 Kamienna PLRW2000172621589 UMIARKOWANY PSD_sr ZŁY 4 Kropiwna PLRW200023262152 SŁABY PSD_sr ZŁY 5 Sokołda od źródeł do Jałówki z Jałówką PLRW20002326162369 UMIARKOWANY ZŁY Legenda: Stan / potencjał ekologiczny stan ekologiczny potencjał ekologiczny potencjał ekologiczny (jcw (jcw sztuczne) silnie zmienione) BARDZO DOBRY stan bdb / potencjał maks. MAKSYMALNY LUB DOBRY stan db / potencjał db DOBRY MAKSYMALNY LUB DOBRY UMIARKOWANY stan / potencjał umiarkowany UMIARKOWANY UMIARKOWANY SŁABY stan / potencjał słaby SŁABY SŁABY ZŁY stan / potencjał zły ZŁY ZŁY Stan chemiczny DOBRY stan dobry PSD_sr przekroczone stężenia średnioroczne PSD_max poniżej stanu dobrego przekroczone stężenia maksymalne PSD przekroczone stężenia średnioroczne i maksymalne Stan DOBRY stan dobry ZŁY stan zły Poniżej omówiono wyniki klasyfikacji jakości wód w jednolitych częściach wód (JCWP) na terenie powiatu: 10

Łosośna jest lewobrzeżnym dopływem Niemna (uchodzi do niego po stronie białoruskiej). Na obszarze Polski znajduje się górny odcinek rzeki (o długości 17 km od źródeł do granicy państwa). Łosośna jest odbiornikiem ścieków z Kuźnicy Białostockiej. Ocena jakości wód JCWP: Łosośna od źródeł do granicy państwa, kod : PLRW80001763271, Ocena stanu ekologicznego wody zakwalifikowano do II klasy stan dobry. Ocena stanu chemicznego - wskazała stan dobry. Stan wód - będący wypadkową stanu ekologicznego i stanu chemicznego oceniono jako dobry. Ocena w obszarach chronionych wrażliwych na eutrofizację wywołaną zanieczyszczeniami pochodzącymi ze źródeł komunalnych wykazała, iż jcw nie jest wrażliwa na eutrofizację komunalną. Krynka jest lewobrzeżnym dopływem Świsłoczy o długości ok. 4,5 km na terenie Polski. Swój początek bierze na północny zachód od miejscowości Krynki. Jest odbiornikiem ścieków z Krynek. Ocena jakości wód JCWP: Krynka, kod: PLRW80001762729, Ocena stanu ekologicznego wody zakwalifikowano do III klasy stan umiarkowany. O klasyfikacji zadecydował wskaźnik biologiczny: makrobezkręgowce bentosowe (indeks MMI). Ocena stanu chemicznego - wskazała stan dobry. Stan wód - będący wypadkową stanu ekologicznego i stanu chemicznego oceniono jako zły. Ocena w obszarach chronionych wrażliwych na eutrofizację wywołaną zanieczyszczeniami pochodzącymi ze źródeł komunalnych wykazała, iż jcw nie jest wrażliwa na eutrofizację komunalną. Kamienna jest lewostronnym dopływem Biebrzy, o długości 15,3 km. Powierzchnia zlewni całkowitej rzeki wynosi 55,5 km 2. Rzeka jest uregulowana, odwadnia zlewnię rolniczą. Ocena jakości wód JCWP: Kamienna, kod: PLRW2000172621589, Ocena stanu ekologicznego wody zakwalifikowano do III klasy stan umiarkowany. O klasyfikacji zadecydowało przekroczenie wartości dopuszczalnej stężenia ChZT-Cr i zasadowości ogólnej. Ocena stanu chemicznego - wskazała stan poniżej dobrego ze względu na ponadnormatywne stężenie ftalanu di(2-etyloheksyl) (DEHP). Stan wód - oceniono jako zły. Ocena w obszarach chronionych wrażliwych na eutrofizację wywołaną zanieczyszczeniami pochodzącymi ze źródeł komunalnych wykazała, iż jcw nie jest wrażliwa na eutrofizację komunalną. Kropiwna jest lewostronnym dopływem Biebrzy o długości 8,5 km. Powierzchnia zlewni całkowitej wynosi 23,9 km 2. Koryto jest uregulowane. Rzeka przepływa przez Dąbrowę Białostocką i jest odbiornikiem ścieków z miasta. Ocena jakości wód JCWP: Kropiwna, kod: PLRW200023262152, Ocena stanu ekologicznego wody zakwalifikowano do IV klasy stan słaby. O klasyfikacji zadecydował wskaźnik biologiczny: makrobezkręgowce bentosowe (indeks MMI) oraz przekroczenie wartości dopuszczalnej stężeń: BZT 5, ChZT-Mn, ChZT-Cr, zasadowości ogólnej, azotu amonowego, azotu Kjeldahla, fosforanów, fosforu ogólnego. Ocena stanu chemicznego - wskazała stan poniżej dobrego ze względu na ponadnormatywne stężenia ftalanu di(2-etyloheksyl) (DEHP) oraz oraz benzo(g,h,i)perylenu i indeno(1,2,3-cd)pirenu. Stan wód - oceniono jako zły. Ocena w obszarach chronionych wrażliwych na eutrofizację wywołaną zanieczyszczeniami pochodzącymi ze źródeł komunalnych wykazała, iż jcw jest wrażliwa na eutrofizację komunalną. Sokołda jest prawostronnym dopływem Supraśli, o długości 54 km. Powierzchnia zlewni wynosi 484,2,1 km 2. Rzeka ma charakter rzeki typowo nizinnej o stosunkowo niewielkim spadku i prędkości przepływu. W górnym i dolnym biegu koryto dość silnie meandruje. Jej zlewnia należy do obszaru pośredniej strefy ochronnej ujęcia. Większymi dopływami są: Poganica, Jałówka i Kamionka. Największą cześć zlewni zajmują lasy Puszczy Knyszyńskiej (podlegające szczególnej ochronie ze względu na swoje unikalne walory przyrodnicze), stąd też wszelkie zmiany stosunków wodnych w obrębie zlewni mają wyraźny wpływ na ten ekosystem leśny. Ocena jakości wód: Sokołda od źródeł do Jałówki z Jałówką, kod: PLRW20002326162369, 11

Ocena stanu ekologicznego wody zakwalifikowano do III klasy stan umiarkowany. O klasyfikacji zadecydował wskaźnik biologiczny: makrofitowy indeks rzeczny (MIR). Stan wód - oceniono jako zły. Ocena w obszarach chronionych wrażliwych na eutrofizację wywołaną zanieczyszczeniami pochodzącymi ze źródeł komunalnych wykazała, iż jcw nie jest wrażliwa na eutrofizację komunalną PRZECIWDZIAŁANIA DZIAŁALNOŚĆ KONTROLNA Od czasu wydania poprzedniego raportu, Inspektorat przeprowadził następujące kontrole podmiotów w zakresie gospodarki wodno-ściekowej, których wyniki opisano poniżej: Barter S.A. - Terminal Przeładunkowy w Sokółce (kontrola: luty-marzec 2014 r.). Wodę na potrzeby zakładu dostarczano z sieci miejskiej (na cele socjalno-bytowe) oraz z własnego ujęcia (do instalacji zraszaczowej i ppoż.). Stan formalno-prawny na pobór wody podziemnej z własnego ujęcia został uregulowany. Ścieki socjalno-bytowe zgromadzone były w 2 zbiornikach bezodpływowych, które opróżniano przeciętnie 2 razy w miesiącu (w przypadku potrzeby dodatkowo na każde zgłoszenie telefoniczne). Wody opadowe po oczyszczeniu w separatorach odprowadzane były do rowu melioracyjnego. Przeglądy eksploatacyjne separatorów, połączone z czyszczeniem, przeprowadziła specjalistyczna firma posiadająca stosowne uprawnienia. Stan formalnoprawny na odprowadzanie wód opadowych do rowu odwadniającego został uregulowany. W wyniku kontroli nie stwierdzono nieprawidłowości z zakresu gospodarki wodno-ściekowej. ESKIMOS S.A., Chłodnia Sokółka (kontrola: kwiecień-maj 2014 r.). Wodę pobierano z własnej studni wierconej i wykorzystywano na cele produkcyjne, gospodarcze, socjalno-bytowe oraz do utrzymania zieleni. Podmiot posiadał pozwolenie wodnoprawne na pobór wód. Ścieki technologiczne i socjalnobytowe były oczyszczane na własnej oczyszczalni mechaniczno biologicznej, a następnie odprowadzane poprzez rów, stanowiący własność Spółdzielni Mleczarskiej SOMLEK w Sokółce, do rzeki Sokołdy. Stan formalnoprawny w zakresie odprowadzania oczyszczonych ścieków z oczyszczalni i z chłodni został uregulowany. Zakład posiadał własne urządzenie do pomiaru ilości odprowadzanych ścieków; laboratorium, w którym na własne potrzeby prowadził badania ścieków (w zakresie: ph, BZT 5, ChZT, zawiesina ogólna, azot ogólny, fosfor ogólny). Ponadto zlecał badania ścieków dla laboratorium zewnętrznego. Zakład regularnie przekazywał do WIOŚ wyniki pomiarów prowadzonych w związku z eksploatacją oczyszczalni ścieków. Ścieki opadowe z placu zakładu po oczyszczeniu w separatorze lamelowym odprowadzano do rowu melioracyjnego, z którego trafiały do kanału a następnie do rzeki Sokołdy. Stan formalnoprawny w zakresie odprowadzania ścieków opadowych został uregulowany. Podmiot regularnie wykonywał przeglądy eksploatacyjne urządzeń oczyszczających ścieki. W wyniku kontroli nie stwierdzono nieprawidłowości z zakresu gospodarki wodno-ściekowej. Gospodarstwo Rodzinne A. Gremza, Szumowo gm. Korycin (kontrola: maj-czerwiec 2014 r.). Wodę pobierano z wodociągu gminnego i zużywano na cele produkcyjne oraz potrzeby socjalno-bytowe pracowników. Powstająca w wyniku produkcji odtłuszczona serwatka była gromadzona w zbiorniku, a następnie odbierana przez rolników. W wyniku prowadzonej działalności powstawały ścieki technologiczne i socjalno-bytowe. Ścieki socjalno-bytowe oraz ścieki z mycia maszyn odprowadzano do przydomowej oczyszczalni. Ponieważ grunt na którym znajdowała się oczyszczalnia był mało chłonny, część podczyszczonych ścieków kierowano do studzienki zbiorczej, z której je wypompowano, a następnie przewożono na oczyszczalnię ścieków w Janowie. W wyniku intensywnych opadów deszczu w studzience zbiorczej gromadziły się również wody opadowe, co powodowało sporadyczne przelewanie się wód ze studzienki. W wyniku kontroli stwierdzono, iż eksploatacja przydomowej oczyszczalni ścieków wymaga ścisłego nadzoru nad funkcjonowaniem oraz regularnego opróżniania studzienki zbiorczej. W związku z powyższym udzielono instruktażu. Centrum Logistyczne w Łosośnej Sp. z o.o., gm. Kuźnica (kontrola: czerwiec-lipiec 2014 r.). Wodę na potrzeby zakładu pobierano z własnego ujęcia, a wodę do picia kupowano. Ścieki bytowe odprowadzano do przydomowej oczyszczalni, która posiadała dekretację zgodności. W wyniku kontroli nie stwierdzono nieprawidłowości z zakresu gospodarki wodno-ściekowej. ORLEN GAZ Sp. z o.o. w Sokółce (kontrola: czerwiec 2014 r.). Stan formalno-prawny w zakresie poboru wody został uregulowany. Wodę na potrzeby socjalno-bytowe oraz gospodarcze pobierano ze studni wierconej eksploatowanej przez podmiot. Ścieki opadowe zbierane były poprzez wpusty punktowe, a następnie odprowadzane do zakładowej sieci kanalizacji deszczowej wyposażonej w separator 12

koalescencyjny. Po odprowadzeniu ich zbiornika wypompowywano je na przyległe tereny zielone i leśne. Stan formalno-prawny w zakresie odprowadzania wód opadowych do ziemi został uregulowany. Ścieki socjalno-bytowe odprowadzane były do 2 bezodpływowych, szczelnych zbiorników, okresowo opróżnianych według potrzeb przez wyspecjalizowane podmioty. W wyniku kontroli nie stwierdzono nieprawidłowości z zakresu gospodarki wodno-ściekowej. Spółdzielnia Kółek Rolniczych w Janowie (kontrola: czerwiec 2014 r.). Wodę na potrzeby Spółdzielni pobierano ze studni wierconej. Stan formalno-prawny na eksploatację urządzeń i pobór wody z ujęcia został uregulowany. Ścieki socjalno-bytowe odprowadzano do kanalizacji sanitarnej. Ścieki opadowe z terenu stacji paliw zbierane były poprzez wpusty, a następnie oczyszczane i odprowadzane do ziemi poprzez studnię chłonną. Stan formalnoprawny w zakresie odprowadzania wód opadowych do ziemi został uregulowany. W wyniku kontroli nie stwierdzono nieprawidłowości z zakresu gospodarki wodnościekowej. Miejskie Przedsiębiorstwo Wodociągów i Kanalizacji Sp. z o.o., Sokółka (kontrola: czerwiec-lipiec 2014 r.). Stan formalnoprawny w zakresie eksploatacji urządzeń oczyszczających i odprowadzania ścieków do rzeki Sokołdy został uregulowany. Na oczyszczalnię doprowadzano ścieki komunalne oraz przemysłowe (z firm EKO-GRIL oraz Spółdzielni Mleczarskiej SOMLEK ). Ponadto dowożono ścieki z nieskanalizowanej części gminy. Ilość ścieków podlegała codziennemu pomiarowi i rejestracji. Analiza posiadanych przez podmiot wyniki badań ścieków oczyszczonych nie wykazywała przekroczeń warunków pozwolenia wodnoprawnego. W toku kontroli ustalono, że podmiot nie przekazywał do WIOŚ wszystkich wykonywanych wyników badań ścieków odprowadzanych z oczyszczalni, w związku z powyższym kontrolowanego pouczono. Terminal Paliw w Sokółce PKN ORLEN SA (kontrola: wrzesień 2014 r.). Źródło zaopatrzenia obiektu w wodę stanowiła własna studnia wiercona. Wodę zużywano na potrzeby socjalno-bytowe pracowników oraz na potrzeby gospodarcze - głównie do napełniania zbiorników przeciwpożarowych. Stan formalnoprawny w zakresie poboru wody został uregulowany. Kontrola prowadzonego rejestru nie wykazała przekroczeń ilości pobieranej wody. Ścieki socjalno-bytowe odprowadzano do bezodpływowych zbiorników szczelnych, okresowo opróżnianych przez wyspecjalizowaną firmę posiadającą odpowiednie zezwolenia. Ścieki opadowe z terenu zmodernizowanej części bazy paliw, narażone na zanieczyszczenia produktami ropopochodnymi były zbierane zakładowym systemem kanalizacji deszczowej poprzez wpusty liniowe i punktowe. Podlegały oczyszczeniu na osadniku zawiesiny i separatorze koalescencyjnym. Oczyszczone ścieki przepompowywano do rowu melioracyjnego połączonego z kanałem Sokółka mający ujście do rzeki Sokołda. Stan formalno-prawny w zakresie odprowadzania części wód opadowych do ziemi został uregulowany. Wody opadowe z tac i peronu stanowiska przeładunkowego podczyszczano w piaskowniku oraz separatorze koalescencyjnym i odprowadzano do rowu melioracyjnego. Przeprowadzone badania ścieków oczyszczonych w separatorze nie wykazały przekroczeń. W wyniku kontroli nie stwierdzono nieprawidłowości z zakresu gospodarki wodno-ściekowej. Oczyszczalnia ścieków w Krynkach (kontrola: wrzesień-październik 2014 r.). Stan formalnoprawny w zakresie eksploatacji oczyszczalni został uregulowany. Ścieki badano w laboratorium akredytowanym zgodnie z wymogami pozwolenia wodnoprawnego. Wyniki badań ścieków odprowadzanych do rzeki Krynki nie wykazały przekroczeń w zakresie wskaźników zanieczyszczeń określonych w pozwoleniu wodnoprawnym. W wyniku kontroli nie stwierdzono nieprawidłowości z zakresu gospodarki wodnościekowej. PPHU SKÓREX S.C. Marek Kułakowski, Wacław Kurcewicz, gm. Krynki (kontrola: październik 2014 r.). Po ostatniej kontroli interwencyjnej przeprowadzonej we wrześniu 2013 r. WIOŚ wstrzymał od dnia 27.01.2014 r. użytkowanie instalacji do garbowania skór z powodu wprowadzania ścieków do ziemi bez wymaganego pozwolenia oraz stwierdzenia znacznego zanieczyszczenia związkami chromu sąsiadujących nieruchomości rolnych. Dnia 05.09.2014 r. podmiot poinformował o zaprzestaniu wylewania nieczystości ciekłych na pola uprawne. W trakcie kontroli 03.10.2014 r. przeprowadzono oględziny sąsiadujących terenów rolnych, Nie stwierdzono zastoisk ścieków, które mogłyby świadczyć o fakcie pozbywania się nieczystości na pola. Wodę na potrzeby zakładu dostarczał Zakład Komunalny w Krynkach na podstawie umowy. Ścieki garbarskie zawierające chrom odbierała specjalistyczna firma posiadająca stosowne zezwolenia. Usługę odbioru ścieków innych niż chromowe świadczyła wyspecjalizowana firma asenizacyjna. W wyniku kontroli nie stwierdzono nieprawidłowości z zakresu gospodarki wodnościekowej. Barter S.A. - Terminal Przeładunkowy w Sokółce (kontrola: luty-marzec 2015 r.). Wodę na potrzeby zakładu dostarczano z sieci miejskiej (na cele socjalno-bytowe) oraz z własnego ujęcia (do instalacji 13

zraszaczowej ppoż.). Stan formalno-prawny na pobór wody z własnego ujęcia został uregulowany. Ścieki socjalno-bytowe gromadzono w 2 zbiornikach bezodpływowych, które opróżniano w miarę potrzeb (przeciętnie 2 razy w miesiącu). Wody opadowe po oczyszczeniu w separatorach odprowadzane były do rowu melioracyjnego. Przeglądy eksploatacyjne separatorów, połączone z czyszczeniem, przeprowadziła specjalistyczna firma posiadająca stosowne uprawnienia. Stan formalnoprawny na odprowadzanie wód opadowych do rowu odwadniającego został uregulowany. W wyniku kontroli nie stwierdzono nieprawidłowości z zakresu gospodarki wodno-ściekowej. Miejskie Przedsiębiorstwo Wodociągów i Kanalizacji Sp. z o.o., Sokółka (kontrola: luty-marzec 2015 r.). Ponowna kontrola przeprowadzona w 2015 roku nie wykazała nieprawidłowości z zakresu gospodarki wodno-ściekowej. Oczyszczalnia ścieków w Nowym Dworze (kontrola: kwiecień-maj 2015 r.). Stan formalnoprawny w zakresie odprowadzania ścieków z gminnej oczyszczalni został uregulowany. W dniu kontroli urządzenia oczyszczające pracowały sprawnie. Przedstawione wyniki pomiarów nie przekraczały wartości wskaźników dopuszczalnych. W wyniku kontroli nie stwierdzono nieprawidłowości z zakresu gospodarki wodnościekowej. Gmina Korycin oczyszczalnia ścieków (kontrola: marzec 2015 r.). Stan formalnoprawny w zakresie gospodarki wodno-ściekowej na pobór wody oraz odprowadzanie ścieków został uregulowany. Pobór wody prowadzono z dwóch studni głębinowych. Ścieki oczyszczone odprowadzano poprzez rów melioracyjny do rzeki Kumiałka. Ilość odprowadzanych ścieków oraz stężenia zanieczyszczeń w ściekach oczyszczonych nie przekraczały wielkości określonych w pozwoleniu. W wyniku kontroli nie stwierdzono nieprawidłowości z zakresu gospodarki wodno-ściekowej. WODY PODZIEMNE PRESJE Wody podziemne należące do zasobów naturalnych, są coraz bardziej zagrożone zanieczyszczeniami z powierzchni ziemi. Konieczna jest ich szczególna ochrona, gdyż są to zasoby nieodnawialne. W szczególności niezbędna jest ochrona znacznych obszarów, pod którymi znajdują się Główne Zbiorniki Wód Podziemnych. W Polsce jest ich około 180, a ich obszar obejmuje ponad 52 % powierzchni kraju. Wody podziemne zanieczyszczone są rozmaitymi związkami chemicznymi. Najczęściej są to: azotany, fosforany, substancje ropopochodne, chlorki, siarczany i inne. Najpowszechniej występującymi przyczynami zanieczyszczeń wód podziemnych są wycieki z nieizolowanych składowisk odpadów, z baz paliwowych i stacji sprzedaży paliw do pojazdów samochodowych. Zanieczyszczenia siarczanami występują przede wszystkim na terenach uprzemysłowionych, azotanami i fosforanami na terenach rolniczych (są one także przyczyną degradacji powierzchniowych zbiorników wodnych). STAN - OCENA JAKOŚCI WÓD PODZIEMNYCH KLASYFIKACJA WÓD PODZIEMNYCH Ocena wód podziemnych jest wykonywana na podstawie Rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 23 lipca 2008 r. w sprawie kryteriów i sposobu oceny stanu wód podziemnych (Dz.U. Nr 143 poz. 896). Klasyfikacja elementów fizykochemicznych stanu wód podziemnych obejmuje pięć następujących klas jakości wód podziemnych: Klasa I wody bardzo dobrej jakości, w których: a) wartości elementów fizykochemicznych są kształtowane wyłącznie w efekcie naturalnych procesów zachodzących w wodach podziemnych i mieszczą się w zakresie wartości stężeń charakterystycznych dla badanych wód podziemnych ( tła hydrogeochemicznego) b) wartości elementów fizykochemicznych nie wskazują na wpływ działalności człowieka Klasa II wody dobrej jakości, w których: a) wartości niektórych elementów fizykochemicznych są podwyższone w wyniku naturalnych procesów zachodzących w wodach podziemnych 14

b) wartości elementów fizykochemicznych nie wskazują na wpływ działalności człowieka albo jest to wpływ bardzo słaby Klasa III wody zadowalającej jakości, w których wartości elementów fizykochemicznych są podwyższone w wyniku naturalnych procesów zachodzących w wodach podziemnych lub słabego wpływu działalności człowieka Klasa IV wody niezadowalającej jakości, w których wartości elementów fizykochemicznych są podwyższone w wyniku naturalnych procesów zachodzących w wodach podziemnych oraz wyraźnego wpływu działalności człowieka Klasa V wody złej jakości, w których wartości elementów fizykochemicznych potwierdzają znaczący wpływ działalności człowieka Oceny stanu chemicznego wód podziemnych dokonuje się w Jednolitej Części Wód Podziemnych (JCWPd) porównując wartości średnich arytmetycznych stężeń badanych elementów fizykochemicznych w zadanych punktach pomiarowych, które są reprezentatywne dla jednolitej części wód podziemnych, z wartościami granicznymi elementów fizykochemicznych określonych w załączniku do rozporządzenia. Klasy jakości wód podziemnych I, II, III oznaczają dobry stan chemiczny, a klasy jakości wód podziemnych IV, V oznaczają słaby stan chemiczny. Monitoring jakości wód podziemnych prowadzi Państwowy Instytut Geologiczny w sieci otworów badawczych obejmujących wszystkie JCWPd. W powiecie sokólskim ostatnie badania prowadzone były w 2012 roku w Ostrówku, Sokółce, Sieruciowcach i Kuźnicy. Klasyfikację wód przedstawiono poniżej. Klasyfikacja elementów fizykochemicznych wód podziemnych w powiecie sokólskim w 2012 roku wskaźniki wskaźniki Głębokość w w do stropu Klasa Numer granicach granicach Miejscowość Gmina JCWPd warstwy Użytkowanie jakości otworu stężeń III stężeń IV wodonośn wody klasy klasy ej [m] jakości jakości 741 Ostrówek Szudziałowo 56 14,7 Zabudowa wiejska III O2 - - 743 Sokółka Sokółka 55 65 Zabudowa miejska luźna 749 Sieruciowce Nowy Dwór 34 33 Zabudowa wiejska III wskaźniki w granicach stężeń V klasy jakości II - O2, Ca, 1241 Kuźnica Kuźnica 56 63 Zabudowa wiejska III O2, Fe dane: PIG HCO3 Fe - geogenicze pochodze+ nie wskaźnika Ocena wód podziemnych w studni w Sokółce wykazała wody II klasy dobrej jakości. W pozostałych studniach (w Ostrówku, Sieruciowcach i Kuźnicy) III klasy wody zadowalającej jakości. W Ostrówku stwierdzono obniżoną zawartość tlenu rozpuszczonego. W Sieruciowcach stwierdzono obniżoną zawartość tlenu rozpuszczonego, podwyższoną zawartość wapnia, jonów wodorowęglanu i jonów żelaza (z powodu geologicznego pochodzenia jonów żelaza wskaźnik został wykluczony z oceny). W Kuźnicy stwierdzono obniżoną zawartość tlenu rozpuszczonego i podwyższoną zawartość jonów żelaza. We wszystkich studniach stan chemiczny wód podziemnych był dobry. Należy podkreślić, że przedstawiona klasyfikacja wód podziemnych skierowana jest na ocenę stopnia zanieczyszczenia wód i nie obejmuje oceny stanu sanitarnego oraz badań pod kątem przydatności wody do picia (po uzdatnieniu). Oceny te wykonuje Państwowa Inspekcja Sanitarna. GOSPODARKA ODPADAMI PRESJE ODPADY PRZEMYSŁOWE 15

Ilość odpadów wytworzonych (z wyłączeniem odpadów komunalnych), na terenie powiatu sokólskiego w 2013 5 r. wyniosła 638,4 tys. ton, co stanowiło 35 % odpadów wytworzonych na terenie całego województwa. Ilość odpadów przemysłowych poddanych procesom odzysku wyniosła 59 %, natomiast pozostałe 41% magazynowano czasowo. Ilość odpadów wytworzonych (z wyłączeniem komunalnych), na terenie powiatu w 2013 r. (tys. ton) Jednostka terytorialna 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 powiat sokólski 10,0 9,1 12,6 19,2 18,4 16,5 16,6 22,3 638,4 woj. podlaskie 927,9 957,4 1057,2 838,3 737,9 713,5 707,6 1467,5 1827,5 źródło: GUS ODPADY KOMUNALNE W 2013 r. zebrano 9305,97 ton odpadów, co w przeliczeniu na jednego mieszkańca wyniosło 131,3 kg/rok. Podstawowym sposobem unieszkodliwiania odpadów komunalnych jest ich kierowanie na składowiska. Ilość zmieszanych odpadów komunalnych zebranych na terenie powiatu w latach 2005-2013 źródło: GUS Od 1 stycznia 2012 r. obowiązuje znowelizowana ustawa o utrzymaniu czystości i porządku w gminach. Gmina ma za zadanie zapewnić odbieranie i właściwe - ekologicznie bezpieczne zagospodarowanie wszystkich odpadów komunalnych z możliwością selektywnego zbierania. Zgodnie z głównymi założeniami nowelizacji przepisów, zmieszane odpady komunalne, odpady zielone (z pielęgnacji terenów zielonych oraz targowisk), pozostałości po sortowaniu odpadów komunalnych przeznaczone do składowania należy kierować do regionalnych instalacji do przetwarzania odpadów komunalnych (tzw. RIPOK). Odpady te powinny zostać zagospodarowane w regionie gospodarki odpadami (z wyjątkiem kierowania ich do instalacji zastępczej wyznaczonej w WPGO w sytuacji awaryjnej lub braku RIPOK). Odpady od mieszkańców odbierane będą przez wyłonioną w drodze przetargu firmę. Istnieją dwa modele wyboru instalacji przez gminę ze względu na rodzaj ogłoszonego przetargu. W przypadku przetargu na odbieranie odpadów podmiot odbierający będzie przewoził je do instalacji wskazanych przez gminę. W przypadku przetargu na odbieranie i zagospodarowanie podmiot odbierający będzie wybierał i wskazywał w ofercie instalację, do której przekazywał będzie odebrane odpady komunalne (akceptacja instalacji poprzez wybór oferty przez gminę). 5 brak danych GUS za 2013 r. w trakcie opracowania niniejszej informacji 16

Za odbiór odpadów wszyscy mieszkańcy uiszczają jedną podstawową stawkę, dzięki czemu nikomu nie powinno opłacać się wyrzucanie odpadów w miejscach niedozwolonych. Ponadto osoby segregujące odpady będą płacić mniej. Gminy miały termin do połowy 2013 r. na wprowadzenie na swoim terenie nowego sposobu zarządzania odpadami oraz poinformowanie mieszkańców o tych zasadach. Dzięki nowej ustawie zyskują nowe kompetencje i narzędzia do działania. Dysponując środkami z opłat za odpady od mieszkańców, gminy pokryją z nich koszty obsługi systemu gospodarowania odpadami komunalnymi, w tym np. punkty selektywnego zbierania odpadów komunalnych. Od 16 lipca 2013 r. Inspekcja Ochrony Środowiska kontroluje gminy pod kątem wywiązywania się z nowych obowiązków. Gmina Sokółka zaliczona została do Regionu Centralnego gospodarki odpadami komunalnymi w którym funkcjonuje: regionalna instalacja do mechaniczno-biologicznego przetwarzania zmieszanych odpadów komunalnych - ZUOK w Hryniewiczach oraz CIGO w Studziankach; regionalna instalacja do składowania odpadów - ZUOK w Hryniewiczach Brak jest regionalnej kompostowni na odpady zielone. Instalacje przewidziane w wojewódzkim planie gospodarki odpadami do zastępczej obsługi regionu to: instalacja MBP: CIGO w Studziankach, ZZO w Hajnówce; kompostownia na odpady zielone: ZZO w Hajnówce oraz ZUOK w Hryniewiczach; składowiska: SOK w Studziankach, SOK w Odnodze, SOK w Sidrze, SOK w Knyszynie. Gmina Sokółka zorganizowała przetarg na usługę Odbiór i zagospodarowanie odpadów komunalnych z nieruchomości zamieszkałych na terenie Gminy Sokółka. W wyniku wyboru oferty zawarto umowę z Miejskim Przedsiębiorstwem Oczyszczania Sp. z o.o. Na terenie gminy ustanowiono selektywne zbieranie odpadów komunalnych. Roczne sprawozdanie z realizacji zadań z zakresu gospodarowania odpadami komunalnymi zostało przekazane do WIOŚ w terminie. STAN SKŁADOWISKA Na terenie powiatu nie są eksploatowane składowiska odpadów innych niż niebezpieczne i obojętne przyjmujące odpady komunalne. Nie ma składowisk odpadów przemysłowych, brak jest również wyznaczonego miejsca do składowania produktów zneutralizowanych w wyniku przeprowadzonych akcji ratowniczych o znamionach poważnych awarii. Monitoring składowisk Zgodnie z art. 147a ustawy Prawo ochrony środowiska (Dz. U. 2008 Nr 25 poz. 150 z późn. zm.) prowadzący instalację jest zobowiązany do prowadzenia monitoringu składowiska. Za 2013 rok Inspektorat otrzymał wyniki badań ze składowiska w Dąbrowie Białostockiej. Wyniki badań wód podziemnych przy składowiskach na terenie powiatu w 2014 roku Lp. 1 Nazwa składowiska SOK w Dąbrowie Białostockiej Data pobrań prób do badań czerwiec, grudzień 2014 r. Monitoring wód podziemnych Wody podziemne w najbliższym otoczeniu składowiska monitorowane były za pomocą 3 piezometrów: P1, P2 oraz P3. Analizy laboratoryjne pobranych próbek wody obejmowały podstawowy zakres wskaźników (Dz. U. 2002, Nr 220, poz.1858, 3.1., pkt. 3 i 4 Rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 9 grudnia 2002 r. w sprawie zakresu, czasu, sposobu oraz warunków prowadzenia monitoringu składowisk odpadów). Odczyn badanych wód wahał się od 6,9 do 7,9. Są to wartości charakterystyczna dla wód 17