Sygn. akt XVI l Am E 106/08 Dnia 15 maja 2009 r. Sąd Okręgowy w Warszawie - Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów W składzie: Przewodniczący: SSO Witold Rękosiewicz Protokolant: Piotr Grzywacz po rozpoznaniu w dniu 15 maja 2009 r. w Warszawie na rozprawie sprawy z powództwa Elektrociepłowni K. S.A. z/s w K. przeciwko Prezesowi o wydanie świadectwa pochodzenia na skutek odwołania od decyzji pozwanego z dnia 16 maja 2008 r. znak. USPCHP/.../LW I. Uchyla zaskarżoną decyzję. II. Zasądza od Prezesa na rzecz Elektrociepłowni K. Spółka Akcyjna z/s w K. : a) kwotę 100 zł (sto) tytułem zwrotu opłaty stałej od odwołania, b) kwotę 737 zł (siedemset trzydzieści siedem) tytułem kosztów zastępstwa procesowego. SSO Witold Rękosiewicz 1
Sygn. akt XVII AmE 106/08 UZASADNIENIE Prezes ( - pozwany) decyzją z dnia 16.05.2008 r. znak USPCHP/.../2008/LW postanowił umorzyć przedsiębiorstwu Elektrociepłownia K. S.A. z/s w K. (powód, Elektrociepłownia) świadectwo pochodzenia z kogeneracji nr K0000207/TPP/02/01266/2008 na 329046, 574 MWh energii elektrycznej. Przedmiotową decyzję Prezes wydał na podstawie art.91 ust. 13, 14 i 15 w związku z art. 9a ust. 8d oraz art. 30 ust. l ustawy z dnia 10.04.1997 r. Prawo energetyczne (Dz.U. z 2006 r. nr 89, póz. 625 z późn. zm.) po rozpatrzeniu wniosku Elektrociepłowni o wydanie świadectwa pochodzenia z kogeneracji dla energii elektrycznej wytworzonej w jednostce kogeneracji w okresie, w którym koszty wytworzenia tej energii wynikające z nakładów o których mowa w art. 45 ust. la Prawa energetycznego są uwzględniane w kosztach działalności przedsiębiorstw energetycznych zajmujących się przesyłaniem lub dystrybucją energii elektrycznej. W uzasadnieniu decyzji Prezes stwierdził, że umorzenie niniejszego świadectwa pochodzenia nie daje uprawnień do wypełnienia obowiązku, o którym mowa w art. 9a ust. 8 Prawa energetycznego. W złożonym odwołaniu powód zarzucił zaskarżonej decyzji naruszenie: 1. art. 9a ust. 8d i art. 45 ust. la Praw energetycznego poprze błędne zastosowanie i błędną wykładnię tych przepisów, 2. art. 107 l i 3 kpa poprzez nieuzasadnienie w decyzji, dlaczego w istniejącym stanie faktycznym pozwany zastosował art. 9a ust. 8d Prawa energetycznego. Powód zarzucił też, że ze względu powołanie w uzasadnieniu decyzji art. 9a ust. 8d Prawa energetycznego Prezes błędnie ustalił stan faktyczny poprzez założenie a priori, ze w okresie od 1.01.2008 r. do 31.03.2008 r. operator systemu przesyłowego P.SA i operator systemu dystrybucyjnego -E. SA uwzględniali w kosztach działalności koszty wytwarzania energii elektrycznej 2
przez Elektrociepłownię, które wynikały z nakładów służących poprawie ochrony środowiska i efektywności wytwarzania energii elektrycznej, o których mowa w art. 45 ust. la Prawa energetycznego. W oparciu o postawione zarzuty powód domagał się: - uchylenia w całości zaskarżonej decyzji i wskazanego u niej świadectwa pochodzenia z kogeneracji, - zobowiązania Prezesa do wydania na podstawie wniosku powoda z dn. 14.04.2008 r. świadectwa pochodzenia z kogeneracji dla ilości 329046, 574 MWh energii elektrycznej wytworzonej w wysokosprawnej kogeneracji za okres 1.01.2008r. do 31.03.2008r. odpowiadającej sprzedaży 297209,294 MWH energii P E SA i E. E. sp. z o.o. bez ograniczenia uniemożliwiającego jego wykorzystanie do wypełnienia obowiązku, o którym mowa w art. 9a ust. 8 pkt. l Prawa energetycznego. Powód wniósł także o zasądzenie kosztów postępowania. W uzasadnieniu odwołania powód powołując się na przepisy Prawa energetycznego wskazał, ze Prezes niezasadnie założył (choć nie wyjaśnił tego w ogólnikowym uzasadnieniu decyzji), że zawarte z operatorami przesyłowym i dystrybucyjnym kontrakty długoterminowe na dostawę energii elektrycznej przewidywały ponoszenie nakładów o których mowa w art. 45 ust. la Prawa energetycznego lub stanowiły zabezpieczenie kredytów bankowych przeznaczonych na pokrycie nakładów. Wskazał, iż we wniosku o wydanie świadectwa pochodzenia z kogeneracji zaznaczył, że kontrakty długoterminowe nie stanowił gwarancji zabezpieczającej dla kredytów bankowych przeznaczonych na pokrycie nakładów ponoszonych w latach 1993-1998 na inwestycje służące poprawie ochrony środowiska i efektywności wytwarzania energii elektrycznej, o których mówi art. 45 ust. la Prawa energetycznego. Dodał, że powołane kontrakty długoterminowe zostały zwarte w dniu 6.05.1998 r. więc na koniec okresu wskazanego w art. 45 ust. la Prawa energetycznego. Z tego względu przy kalkulacji cen ustalonych w kontraktach długoterminowych 3
nie były uwzględniane nakłady, o których mówi w/w przepis. Wobec tego zdaniem powoda nie można stwierdzić, że w okresie od 1.01.2008 r. do 31.03.2008 r. koszty wytwarzania energii elektrycznej - wynikające z poniesienia nakładów w latach 1993 98 były uwzględniane w kosztach działalności operatorów sieciowego i dystrybucyjnego. Z uwagi na przedstawione okoliczności powód stwierdził, że art. 9a ust. 8 Prawa energetycznego, na który powołał się Prezes nie znajduje zastosowania do Elektrociepłowni. Brak więc było zdaniem powoda podstaw do zaliczenia wydanego przez Prezesa świadectwa pochodzenia do grupy świadectw wymienionych w art. 9a ust. 8d Prawa energetycznego, nie stanowiących wypełnienia obowiązku określonego w art. 9a ust. 8 ustawy. Prezes wydając na podstawie wniosku powoda zaskarżoną decyzję powinien ograniczyć się do wydania świadectwa pochodzenia bez jego umarzania i zastrzegania o braku wypełnienia obowiązku z art. 9a ust. 8 Prawa energetycznego. Pozwany Prezes wniósł o oddalenie odwołania. Stwierdził, że nietrafny jest pogląd powoda, iż świadectwo pochodzenia wydane na wniosek Elektrociepłowni nie może być zaliczone do świadectw, o których mówi art. 9a ust. 8 pkt. l, Prawa energetycznego. Wskazał, że zgodnie z art. 9a ust. 8d Prawa energetycznego do wypełnienia obowiązku określonego wart. 9a ust. 8 pkt. l ustawy nie zalicza się umorzonych świadectw pochodzenia z kogeneracji, o których mówi art. 91 ust. l ustawy wydanych dla energii elektrycznej wytworzonej w jednostce kogeneracji w okresie, w którym koszty wytworzenia tej energii wynikające z nakładów, o których mowa w art. 45 ust. la Prawa energetycznego są uwzględniane w kosztach działalności przedsiębiorstw energetycznych zajmujących się przesyłaniem lub dystrybucją energii elektrycznej. Prezes podkreślił, ze powód będąc uczestnikiem kontraktów długoterminowych korzysta ze wsparcia wynikającego z tego, że koszty energii objętej kontraktem długoterminowym (KDT) są już zawarte w taryfach 4
przesyłowych i dystrybucyjnych. Energia ta została objęta preferencjami w postaci wchodzącego w skład opłaty systemowej tzw. składnika wyrównawczego. Do czasu rozwiązania KDT inne preferencje nie powinny być stosowane. Prezes stwierdził, że okoliczność podpisania kontraktów przez powoda w końcu okresu 1993 -- 98 nie ma znaczenia, ponieważ wszystkie podmioty, które podpisały tego rodzaju umowy zostały potraktowane przez ustawodawcę jednakowo. Powołał się na ustawę z dnia 29.06.2007 r. o zasadach pokrywania kosztów powstałych u wytwórców w związku z przedterminowym rozwiązaniem umów długoterminowych sprzedaży mocy i energii elektrycznej (Dz.U. z 2007 nr. 130, póz. 905 ze zm. -- dalej ustawa o rekompensatach). Wskazał, ze powód został wymieniony w załączniku do w/w ustawy jako podmiot będący stroną umowy długoterminowej podlegającej rozwiązaniu. W następstwie rozwiązania umowy długoterminowej - powód będzie uprawniony do otrzymywania opłaty przejściowej. Oznacza to zdaniem Prezesa, że powód był uprawniony do uzyskiwania dodatkowych preferencji. Koszty tych preferencji były uwzględniane, na podstawie art. 45 ust. la Prawa energetycznego, w taryfach kalkulowanych przez przedsiębiorstwa energetyczne zajmujące się przesyłaniem i dystrybucją energii elektrycznej. Pozwany powołał się na postanowienia taryf przesyłowych P.SA do dnia 31.12.2007 r. przewidujące stawkę systemową zawierającą składnik wyrównawczy, co umożliwiało realizacje inwestycji wskazanych w art. 45 ust. la ustawy. Prezes wskazał również na postanowienia taryfowe dotyczące innych okresów zawierające analogiczne postanowienia. W świetle przedstawionych wyjaśnień pozwany stwierdził, że wydając zaskarżoną decyzję opierał się na obowiązujących w tym zakresie przepisach i wydanych decyzjach taryfowych. Prezes nie zgodził się z zarzutem powoda dotyczącym nieuzasadnienia w decyzji zastosowania art. 9a ust. 8d Prawa energetycznego. Podniósł, że przepis ten został zastosowany z uwagi na istnienie kontraktów długoterminowych, na które zwrócił uwagę sam powód. 5
W piśmie z dnia 5.12.2008 r. powód odniósł się do odpowiedzi na odwołanie. Podtrzymał stanowisko przedstawione w odwołaniu. Wskazał, ze zgodnie z art. 9a ust. 8e Prawa energetycznego dodanym przez art. 59 ustawy o rekompensatach do wytwórców, o których mowa w art. 2 pkt. 7 tejże ustawy nie stosuje się do przepisu art. 9a ust. 8d Prawa energetycznego. Zdaniem powoda oznacza to, że do świadectw pochodzenia uzyskanych przez Elektrociepłownię nie ma zastosowania art. 9a ust. 8d Prawa energetycznego a uzyskanie przez Elektrociepłownię świadectwo pochodzenia stanowi wypełnienie obowiązku określonego w art. 9a ust. 8 pkt. 1. Prawa energetycznego. W konsekwencji takie świadectwo pochodzenia nie może zostać umorzone w trybie art. 9a ust. 8d tej ustawy. Powód stanął na stanowisku, że wbrew twierdzeniu Prezesa intencją ustawodawcy nie było wprowadzenie automatyzmu polegającego na tym, że samo zawarcie kontraktu długoterminowego przesadza o stosowaniu do niego art. 9a ust. 8d Prawa energetycznego. Zaznaczył, że kontrakty długoterminowe zwarte przez Elektrociepłownie nie były źródłem finansowania inwestycji modernizacyjnych, o których mowa w art. 45 ust. la Prawa energetycznego ani nie stanowiły zabezpieczenia kredytów na tego typu inwestycje, ponieważ środki na inwestycje powód otrzymał z Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej. Korzystał też ze środków własnych, które nie pochodziły z kontraktów długoterminowych. Powód podkreślił także, że przewidziana w kontrakcie długoterminowym zawartym w maju 1998 roku formuła cenowa nie uwzględniała żadnych nakładów ponoszonych przez Elektrociepłownię na przedsięwzięcia inwestycyjne służące poprawie ochrony środowiska i efektywności wytwarzania energii elektrycznej. Dodał, że w związku z rozwiązaniem kontraktu długoterminowego Elektrociepłownia nie otrzymała żadnych środków na pokrycie kosztów osieroconych przewidzianych w ustawie o rekompensatach. Powołał się na załącznik nr.2, do tej ustawy, w którym ustawodawca ustalił dla Elektrociepłowni K. SA rekompensatę z tytułu rozwiązania kontraktu długoterminowgo w wysokości zero złotych. Jest 6
to zdaniem powoda dowód na okoliczność, że w ocenie ustawodawcy kontrakty długoterminowe zawarte przez Elektrociepłownię mają odmienny charakter od kontraktów zawieranych przez innych wytwórców wymienionych w załączniku nr.2 do ustawy rekompensacyjnej. Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów ustalił i zważył co następuje: Wnioskiem z dn. 14.04.2008 r. Elektrociepłownia K. SA wystąpiła do Prezesa o wydanie świadectwa pochodzenia z kogeneracji potwierdzającego wytworzenie energii elektrycznej w wysoko sprawnej kogeneracji w jednostce kogeneracji wymienianej w art. 91 ust. l pkt.2 Prawa energetycznego. Składając przedmiotowy wniosek powód dążył do realizacji nałożonego na Elektrociepłownię obowiązku, o którym mowa w art. 9a ust. 8 pkt. l ustawy. We wniosku podano między innymi informacje o ilościach energii elektrycznej dostarczanych odbiorcom w ramach kontraktów długoterminowych zawartych w 1998 r.. Ponadto wnioskodawca złożył we wniosku oświadczenie, że powołane kontrakty długoterminowe nie stanowiły gwarancji zabezpieczających dla kredytów bankowych przeznaczonych na pokrycie nakładów ponoszonych w latach 1993-98 na przedsięwzięcia inwestycyjne, służące poprawie ochrony środowiska i efektywności wytwarzania energii elektrycznej, o których umowa w art. 45 ust. l a Prawa energetycznego. Po przeanalizowaniu wniosku Prezes wydał decyzję o umorzeniu Elektrociepłowni K. SA świadectwa pochodzenia z kogeneracji. Jednocześnie Prezes powołując się na art. 9 ust. 8d Prawa energetycznego uznał, ze umorzone świadectwo pochodzenia z kogeneracji należy do grupy świadectw pochodzenia, o których mowa w art. 91 ust. l Prawa energetycznego wydanych dla energii elektrycznej wytworzonej w jednostce kogeneracyjnej w okresie, w którym koszty wytworzenia tej energii wynikające z nakładów, o których mówi art. 45 ust. l a ustawy (nakładów ponoszonych w 7
latach 1993-98 na inwestycje służące poprawie ochrony środowiska i efektywności wytwarzania energii elektrycznej) są uwzględniane w kosztach działalności przedsiębiorstw energetycznych będących operatorami przesyłowymi i dystrybucyjnymi. W konsekwencji Prezes stwierdził, że umorzenie wskazanego w decyzji świadectwa pochodzenia nie stanowi wypełnienia obowiązku Elektrociepłowni, o których mowa w art. 9a ust. 8 Prawa energetycznego. Umorzenia wydanego świadectwa pochodzenia Prezes dokonał na podstawie art. 91 ust. 14 Prawa energetycznego. W złożonym odwołaniu skarżący zarzucił Prezesowi URE błędna wykładnię i zastosowanie przepisów Prawa energetycznego oraz naruszenie art. 107 1 i 3 kpc poprzez nieprawidłowe, niepełne uzasadnienie zaskarżonej decyzji, nie pozwalające na ustalenie, dlaczego w istniejącym stanie prawnym zastosowany został art. 9a ust. 8d Prawa energetycznego - Powód stanął na stanowisku, że wymieniony przepis nie powinien mieć zastosowania do energii elektrycznej wytworzonej przez niego na podstawie kontraktów długoterminowych zawartych 6.05.1998 r. Powołał się na art. 9a ust. 8e Prawa energetycznego oraz na fakt, że ustawodawca nie ustanowił dla niego żadnej rekompensaty w załączniku do ustawy określającej zasady pokrywania kosztów powstałych u wytwórców w związku z przedterminowym rozwiązaniem umów długoterminowych sprzedaży mocy i energii elektrycznej. Zważyć należało, że wprowadzony do Prawa energetycznego przez art. 59 wymienionej wyżej ustawy przepis art. 9a ust 8e wszedł w życie w dniu 4.08.2007 r. to jest na co najmniej osiem miesięcy przed złożeniem przez powoda wniosku o wydanie świadectwa pochodzenia oraz wydanie zaskarżonej decyzji. Mimo to Prezes w uzasadnieniu decyzji z dn. 16.05.2008 r. pominął milczeniem art.9 ust. 8 e Prawa energetycznego, nie przeanalizował znaczenia tego przepisu w powiązaniu z wnioskiem powoda oraz nie przedstawił uzasadnienia przyczyn pominięcia tego umorzenia przy rozpatrywaniu wniosku Elektrociepłowni. Zdaniem Sądu dyspozycja przepisu art. 9a ust. 8e Prawa energetycznego ma istotne znaczenie dla oceny, czy 8
składając wniosek o wydanie świadectwa pochodzenia powód spełnił obowiązek, o którym mowa w art. 9a ust. 8 pkt. l Prawa energetycznego. Prezes wydając decyzję o umorzeniu wydanego świadectwa pochodzenia na 329046, 574 MWh energii elektrycznej oparł się na założeniu, iż niekwestionowane uczestnictwo Elektrociepłowni w kontrakcie długoterminowym zawartym w dniu 6.05.1998 r. jest niezaprzeczalnym dowodem, że operatorzy systemu przesyłowego i dystrybucyjnego uwzględnili w kosztach działalności koszty wytworzenia przez Elektrociepłownię energii elektrycznej, które wynikały z nakładów przeznaczonych na poprawę ochrony środowiska i efektywności wytwarzania energii elektrycznej, o których mówi art. 45 ust. l Prawa energetycznego. W uzasadnieniu zaskarżonej decyzji pozwany nie przedstawił żadnych informacji i ustaleń na temat okoliczności faktycznych dotyczących kontraktu długoterminowego zawartego przez powoda w maju 1998 r. i wynikających z tego skutków znajdujących odzwierciedlenie w taryfach przedsiębiorstw, które kupowały tę energię od powoda w ramach kontraktu długoterminowego. Prezes ograniczył uzasadnienie wydanej decyzji do powołania przepisów prawa stanowiących w jego ocenie podstawę rozstrzygnięcia. Zdaniem Sądu jeśli nawet, jak twierdzi Prezes, okoliczność zawarcia kontraktów długoterminowych znalazła odzwierciedlenie w taryfach przedsiębiorstw zajmujących się przesyłaniem i dystrybucją energii elektrycznej, to jednak przed wydaniem zaskarżonej decyzji konieczne było wyjaśnienie, czy tak rzeczywiście było i zawarcie poczynionych ustaleń w uzasadnieniu decyzji o umorzeniu świadectwa pochodzenia. W sytuacji gdy w złożonym wniosku powód zawarł oświadczenie, że kontrakty długoterminowe nie stanowiły zabezpieczenia dla kredytów bankowych przeznaczonych na pokrycie nakładów ponoszonych w latach 1993-1998 na inwestycje służące poprawie ochrony środowiska i efektywności wytwarzania energii, o których mowa w art. 45 ust. l Prawa energetycznego Prezes miał obowiązek 9
zgromadzenia i przedstawienia dowodów oraz dokonania ustaleń dających podstawę do wydania decyzji o umorzeniu świadectwa pochodzenia i stwierdzenia, że nie stanowi to wypełnienia obowiązku określonego w art. 9a ust. 8 Prawa energetycznego. Nietrafnie więc Prezes na podstawie treści samego wniosku zawierającego informację o kontrakcie długoterminowym powoda uznał, że w danej sytuacji zaistniały okoliczności, których dotyczy art. 45 ust. la Prawa energetycznego. Bez przeprowadzenia stosownego postępowania wyjaśniającego, szczególnie w sytuacji, gdy twierdzenia wytwórcy energii są przeciwne, nie można było zdaniem Sądu przyjąć arbitralnie, ze zachodziły przesłanki do umorzenia wydanego świadectwa pochodzenia w trybie art. 91 ust. 14 Prawa energetycznego. Konieczne było bowiem w takich okolicznościach dokonanie ustaleń faktycznych w rozumieniu art. 227 kpc mających istotne znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy i przedstawienie ich w uzasadnieniu decyzji. Uzasadnienie zaskarżonej decyzji było powierzchowne i nie zawierało argumentacji, którą pozwany przedstawił dopiero w odpowiedzi na odwołanie i podczas rozprawy. Przedstawione przez Prezesa okoliczności uzasadniające obowiązywanie w stosunku do powoda art. 9a ust. 8d Prawa energetycznego mimo wejścia w życie art. 9a ust. 8e ustawy powinny być powołane w uzasadnieniu zaskarżonej decyzji. Wobec nie poczynienia takich ustaleń przez Prezesa oraz nie przedstawienia motywów stanowiących podstawę rozstrzygnięcia przy wydawaniu zaskarżonej decyzji uznać należało, ze została ona wydana bez wymaganych podstaw prawnych i zasługuje na uchylenie art. 479 53 2 kpc. O kosztach postępowania orzeczono na podstawie art. 98 i 99 kpc stosownie do wyniku sporu. SSO Witold Rękosiewicz 10