WIZYTA STUDYJNA W AUSTRII, NIEMIEC I CZECH W DNIACH 22-26 PAŹDZIERNIKA 2012 W oparciu o Plan Działania KSOW na lata 2012-2013 Sekretariat Regionalny Krajowej Sieci Obszarów Wiejskich Województwa Śląskiego, Działania 2.6.: Wspieranie współpracy międzyinstytucjonalnej, w tym między narodowej, Wydział Terenów Wiejskich Urzędu Marszałkowskiego Województwa Śląskiego zorganizował wizytę studyjną do Austrii, Niemiec i Czech w terminie 22-26 października br. dla doradców Śląskiego Ośrodka Doradztwa Rolniczego w Częstochowie, partnerów Krajowej Sieci Obszarów Wiejskich oraz pracowników innych instytucji działających na rzecz rolnictwa województwa śląskiego (Agencja Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa; Agencja Rynku Rolnego; Śląska Izba Rolnicza; Kasa Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego; Agencja Nieruchomości Rolnej). Celem wyjazdu było zapoznanie uczestników z najbardziej aktualnymi problemami rolnictwa oraz ich rozwiązaniami w krajach partnerskich Unii Europejskiej, a zwłaszcza wykorzystanie i propagowanie odnawialnych źródeł energii, funkcjonowanie systemu wzajemnej zgodności (CC) i jego kontrola. Ponadto, wizyta studyjna umożliwiła osobom biorącym w niej udział zapoznanie się z nowymi technologiami i technikami w produkcji rolniczej, jak również nawiązywanie międzyregionalnej współpracy z instytucjami działającymi w branży rolniczej. Wizyta studyjna została zorganizowana ze środków Krajowej Sieci Obszarów Wiejskich, która realizuje swoje zadania przy znacznym wsparciu instytucjonalnym, współpracy partnerów, poważnym zaangażowaniu osób zainteresowanych (rolników, społeczności lokalnych, uczestników sieci), w powiązaniu z innymi sieciami formalnymi i nieformalnymi, współpracy między instytucjami (szczególnie w państwach członkowskich, w których funkcjonują już regionalne programy rozwoju obszarów wiejskich) oraz współpracy międzynarodowej. 1
DZIEŃ PIERWSZY- 22 października 2012r. Pierwszy dzień wizyty studyjnej rozpoczął się spotkaniem z przedstawicielem firmy Muller Abfallprojekte GmbH, podczas którego poruszano tematy m.in. odnawialnych źródła energii. Prelekcja wzbudziła niemałe zainteresowanie wśród grupy ze Śląska, co skutkowało wieloma pytaniami i żywą dyskusją. Firma Muller AG jest jednym z wielu partnerów Klastra Górny Śląsk- Górna Austria, specjalizująca się w projektowaniu i wytwarzaniu kontenerowych urządzeń do produkcji biogazu z odpadów organicznych, zarówno w gospodarstwach rolnych, jak i w gospodarce komunalnej na obszarach wiejskich. Firma ta zajmuje się również implementacją takich urządzeń w gospodarstwach rolnych i małych przedsiębiorstwach oraz pozyskiwaniem środków pomocowych na ich wdrażanie do produkcji. DZIEŃ DRUGI- 23 października 2012r. W dniu 23 października br. uczestnicy wyjazdu studyjnego wzięli udział w spotkaniach w dwóch gospodarstwach współpracujących z firmą Muller AGbiogazowni i oczyszczalni ścieków. W wizytowanej, w miejscowości Wallern, oczyszczalni ścieków przedstawiono kwestię puryfikacji wody, która pochodzi z sieci kanalizacyjnej pobliskich miejscowości z położonych tam gospodarstw domowych, zakładów przetwórstwa rolnospożywczego i zakładów przemysłowych. Dzięki zastosowaniu wielostopniowego procesu oczyszczania, możliwe jest pozyskanie wody powtórnie zdatnej do wykorzystania dla celów technicznych oraz pozostałego szlamu, wykorzystywanego jako nawóz na użytki rolne. Wizyta w gospodarstwie rolnym w miejscowości Schlüsselberg, gdzie oglądano 2
mobilną pilotażową biogazowni firmy Muller AG, odbierającą odpady z pobliskich gospodarstw domowych oraz gospodarstw rolnych na bazie umów z gminami, była przykładem dywersyfikacji działalności na obszarach wiejskich, a także różnicowania działalności rolniczej w celu generowania dodatkowego dochodu. Uzyskuje się to poprzez produkcję energii elektrycznej i cieplnej dla własnych potrzeb oraz sprzedaż nadwyżek do ogólnokrajowej sieci energetycznej. Prostota, a zarazem funkcjonalność instalacji jest zachętą do jej szerszego stosowania, również poza Austrią. W drodze powrotnej na miejsce noclegu uczestnicy wyjazdu mieli możliwość obejrzeć montaż oglądanych wcześniej kontenerowych urządzeń do produkcji gazu. Są one wykonywane przez firmę Pöttinger w miejscowości Grieskirchen. 3
DZIEŃ TRZECI- 24 października 2012r. Dywersyfikacja działalności rolniczej oraz inwestycje w odnawialne źródła energii były tematem trzeciego dnia wyjazdu studyjnego. Wizyta w dwóch dużych gospodarstwach rolnych (po ok. 200 ha) w miejscowości Elzelberg z produkcją roślinno- zwierzęcą, pokazała zróżnicowane podejście ich właścicieli do kwestii dalszej kontynuacji produkcji rolniczej. Pan Gleisser, właściciel jednego z gospodarstw, zajmujący się chowem bydła, zamierza nadal utrzymywać dotychczasowy profil produkcji z wszelkimi jej obwarowaniami i wymogami. Drugie gospodarstwo, pana Fuchs a, z produkcją trzody chlewnej, gdzie w roku 2012 uruchomiono biogazowni, była przykładem futurystycznego spojrzenia na działalność gospodarczą na obszarach wiejskich, a jednocześnie obaw rolnika związanych z dalszym jego funkcjonowaniem tylko w obrębie gospodarstwa rolnego. Obawy spowodowane są m.in. wahaniami cen produktów rolnych, zbyt wysokimi kosztami dostosowania gospodarstwa rolnego do wymogów wzajemnej zgodności oraz pewną uciążliwością związaną z prowadzeniem stosownej dokumentacji. W planach rolnika jest przekształcenie z czasem gospodarstwa rolnego w park energetyczny obejmujący biogazowni, elektrownię wiatrakową oraz ogniwa fotowoltaiczne. Gospodarstwo rolne będzie stanowiło bazę dostarczającą substrat do biogazowni. Wizyta ww. gospodarstwie zwróciła uwagę uczestników wyjazdu studyjnego na problem dostosowania działalności rolniczej do wymogów rynku i szybkiego reagowania na zmieniające się warunki działalności około rolniczej, w tym umiejętnego wykorzystywania pojawiających się szans różnicowania tej działalności. 4
DZIEŃ CZWARTY- 25 października 2012 W dniu 25 października br. śląska delegacja udała się do miejscowości Schwandorf w regionie Bawaria w Niemczech w celu wizyty w firmie Horsch Maschinen GmbH. Przedsiębiorstwo HORSCH Maschinen GmbH zostało utworzone w 1984 roku przez Michaela Horscha i jego wujka Walter'a Horsch'a, którzy zarządzali nowopowstałą Spółka. Aktualnie, jest to jeden z wiodących producentów maszyn w technologii uprawy i siewu w Niemczech. Głównym celem firmy jest optymalizacja uprawy, siewu i zbioru, a zarazem redukcja kosztów przy jednoczesnym wzroście wysokości i jakości plonów. Wizyta w firmie Horsh oraz współpracującym z nią gospodarstwie rolnym dotyczyła tematu nowoczesnych technologii produkcji, doświadczeń polowych, różnicowania działalności rolniczej oraz jej wzbogacania o nowe rodzaje działalności nieprodukcyjnej, w tym usługowo- handlowej, ale związanej z obszarami wiejskimi. Po krótkim zapoznaniu się z historią i polityką firmy Horsh zwiedzono gospodarstwo rolne specjalizujące się w produkcji trzodu chlewnej w cyklu otwartym. Według jego właściciela Pana Marka Horsch a, bardzo ważnym elementem stabilnego funkcjonowania gospodarstwa rolnego w obecnej chwili jest różnicowanie jego przychodów. Wahania cen produktów rolnych, silna konkurencja producentów oraz ewoluująca polityka państwa dotycząca obszarów wiejskich zmuszają rolników do bieżącego śledzenia wszelkich zmian i tendencji w tym zakresie oraz podejmowania działalności nieprodukcyjnej. Analiza ekonomiczna jest podstawą wszelkich decyzji inwestycyjnych oraz zatrudnieniowych w gospodarstwie, a jego dodatni bilans jest ściśle związany z działalnością pozarolniczą. Następnie zwiedzono linię technologiczną wytwarzającą maszyny uprawowe firmy Horsch, dostosowane do praktycznie wszystkich warunków glebowo- klimatycznych, a skierowanych głównie do dużych gospodarstw produkcyjnych. Szczególną uwagę 5
zwrócił zespołowy system pracy oraz wysokie standardy procesu kontroli produktów i magazynowania elementów konstrukcyjnych i części zamiennych. Przegląd poletek doświadczalnych, z różnymi wariantami uprawowymi, służących jako praktyczne sprawdzenie nowości technologicznych, wdrażanych przez 45 osobową grupę inżynierów stanowił kolejny punkt programu wizyty w firmie Horsh. 6
Program merytoryczny tego dnia zakończył efektowny pokaz pracy polowej trzech wybranych maszyn z oferty firmy, z dokładnym omówieniem ich możliwości, przeznaczenia oraz zastosowania w konkretnych warunkach uprawowych. DZIEŃ PIĄTY- 26 października 2012 W dniu 26 października br. uczestnicy wyjazdu studyjnego spotkali się z przedstawicielami uniwersytetu rolniczego w Pradze, w Instytucie Ekonomi Rolnictwa. Odwiedzono także gospodarstwo rolne współpracujące z Uniwersytetem. Spotkanie skoncentrowane było na dyskusji o zachodzących zmianach w postrzeganiu rolnictwa w społeczeństwach we współczesnym świecie, roli i zadaniach doradztwa rolniczego oraz wymogach wzajemnej zgodności w funkcjonujących gospodarstwach rolnych. Krótka wizyta w jednym z nich dala możliwość porównania warunków dla funkcjonowania produkcji rolniczej w sąsiadujących z Polską regionach. Zwrócono uwagę na zróżnicowanie przepisów krajów członkowskich Unii, uproszczenie wymaganej w działalności rolniczej dokumentacji, a także odmienny sposób funkcjonowania doradztwa publicznego, podyktowany zdecydowanie inną strukturą gospodarstw rolnych. 7