MONITORING WÓD PODZIEMNYCH W 2008 R.

MONITORING WÓD PODZIEMNYCH W 2008 R. W 2008 roku na terenie województwa opolskiego przeprowadzone zostały badania jakości wód podziemnych w 27. operacyjnych punktach pomiarowych w ramach sieci krajowej monitoringu wód podziemnych, których lokalizację wraz z wynikiem klasyfikacji elementów fizykochemicznych przedstawiono na mapie. Próby pobierano do badań dwa razy w roku (poza Strzelcami Opolskimi, gdzie pobrano tylko jedną próbę w roku) pierwsza seria w miesiącach kwiecień i czerwiec, druga seria we wrześniu i październiku. W porównaniu z 2007 rokiem sieć pomiarowa uległa modyfikacji, polegającej zwiększeniu liczby punktów operacyjnych dotyczy miejscowości Mały Otok (nr 1868 i 2712), gdzie porano próby z dwóch głębokości. Zakres badań obejmował oznaczenia 38. elementów fizykochemicznych. Wody podziemne kontrolowane w 2008 r spełniały normy pitne tylko w 5 punktach (622-Boguchwałów, 2659-poręba, 2671-Langowo, 2672-Dziećmarów, 2700-Bliszczyce). W pozostałych punktach wody nie odpowiadały normom pitnym ze względu na zanieczyszczenie żelazem i/lub manganem (w 18 punktach), azotanami (4 punkty), azotynami (1 punkt), amoniakiem (1 punkt), magnezem (2 punkty), siarczanami (2 punkty) oraz metalami (arsen i nikiel w 1 punkcie) ocena na podstawie rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 29 marca 2007 r. w sprawie jakości wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi, Dz. U. Nr 61, poz. 417 (tabela). Analiza wyników badań, przeprowadzona w oparciu o nowe rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 23 lipca 2008 r. w sprawie kryteriów i sposobu oceny stanu wód podziemnych (Dz. U. Nr 143, poz. 896) wykazała: a) najczęściej identyczny wynik klasyfikacji elementów fizykochemicznych w obu seriach pomiarowych (wiosennej i jesiennej) dotyczy 21. punktów; w 5. punktach wynik oceny różnił się o jedną klasę oraz w 1. różnica wynosiła 3 klasy (2699-Głubczyce-Gadzowice) ze względu na stwierdzone wiosną zanieczyszczenie wód azotynami w tym punkcie b) zróżnicowany poziom zanieczyszczenia: wody odpowiadające klasom: I, II lub III w 11 punktach (klasa I: 2656-Gogolin, klasa II: 619-Zdzieszowice, 2657-Krapkowice, 2663-Opole, 2700-Bliszcyce) wody odpowiadające IV klasie w 11. punktach wody odpowiadające V klasie w 1. punkcie (1055-Wrzoski) wody odpowiadające III/IV klasie w 2. punktach: 617-Opole-Zawada, 2662- Dobrodzień) wody odpowiadające V/II w 1. punkcie (2699-Głubczyce-Gadzowice) wody odpowiadające IV/V klasie w 1. punkcie (372-Wrzoski) c) zawartość następujących substancji zanieczyszczających wody podziemne (wskaźniki w klasie IV lub V): azotany (621-Bogdanowice, 1868-Mały Otok, 2660-Jemielnica, 2662-Dobrodzień, 2664- Tarnów Op.) potas (371-Wrzoski, 616-Opole-Groszowice, 622-Boguchwałów, 627-Chróstno, 1869- Mały Otok) mangan (371-Wrzoski, 1868-Mały Otok, 1999-Krasne Pole) żelazo(370-wrzoski, 617-Zawada, 1055-Wrzoski) siarczany (371-Wrzoski, 620-Strzelce Opolskie) wapń (371-Wrzoski, 620-Strzelce Opolskie) 1

fluorki (372-Wrzoski, 373-Wrzoski) azotyny (2699-Głubczyce-Gadzowice) amoniak (627-Chróstno) węgiel organiczny (370-Wrzoski) nikiel (1055-Wrzoski) molibden, (620-Strzelce Op.) fosforany (622-Boguchwałów) Ponadto stwierdzono obniżone ph w punkcie 1055-Wrzoski oraz podwyższoną temperaturę w punkcie 372-Wrzoski, odpowiadające klasie IV. Badania przeprowadzone w 2008 r. w operacyjnych punktach zlokalizowanych w jednolitych częściach wód zagrożonych nieosiągnięciem dobrego stanu do 2015 r. wykazały, podobnie jak w ubiegłym roku, że są to wody zanieczyszczone (JCWPd 116 i JCWPd 128). W jednym punkcie wyznaczonym w pobliżu wód zagrożonych zlokalizowanym w JCWPd 114, kontrolowane wody w obu seriach (wiosennej i letniej) pomiarowych odpowiadały II klasie. Nowe rozporządzenie MŚ z dnia 23 lipca 2008 r. wprowadziło zasadniczą zmianę w tabeli klasyfikacyjnej zawierającej graniczne wartości elementów fizykochemicznych, polegającą na uwzględnieniu tła hydrogeochemicznego. W związku z tym nie można wprost porównać ocen sporządzonych na podstawie wcześniejszego rozporządzenia MŚ z dnia 11 lutego 2004 r. Różnice dotyczą np. żelaza, dla którego tło hydrogeochemiczne określono na poziomie 0,02-5 mgfe/l i w konsekwencji górna granica dla dobrego stanu wód została ustanowiona dla 5 mg Fe/l (czyli III klasa), a wg rozporz. z 2004 r. była to wartość 0,5 mg Fe/l. Zgodnie z rozporządzeniem Ministra Środowiska z dnia 23 lipca 2008 r. (Dz. U. Nr 143, poz. 896) w sprawie kryteriów i sposobu oceny stanu wód podziemnych, oceny jakości elementów fizykochemicznych stanu wód podziemnych oraz oceny stanu chemicznego i stanu ilościowego wód podziemnych dokonuje się dla każdego okresu, do którego stosuje się plan gospodarowania wodami na obszarze dorzecza. Zarówno badania jak i oceny stanu wód podziemnych w zakresie elementów fizykochemicznych i ilościowych wykonuje państwowa służba hydrogeologiczna (art. 155a ust. 5 ustawy Prawo wodne, Dz. U. Nr 239 z 2005r. poz. 2019 z późn. zmianami). Pierwszy etap ocen stanu chemicznego, tzn. klasyfikacja elementów fizykochemicznych wód podziemnych badanych w 2008 r., został przeprowadzony dla każdej serii pomiarowej. W następnym etapie przeprowadzone zostaną oceny stanu chemicznego wód podziemnych występujących w jednolitych częściach wód podziemnych w odniesieniu do: - punktu pomiarowego - jednolitej części wód podziemnych. Zgodnie z rozporządzeniem, przy określaniu klasy jakości wód podziemnych (I V) w punkcie pomiarowym dopuszcza się przekroczenie elementów fizykochemicznych, gdy jest ono spowodowane przez naturalne procesy, z zastrzeżeniem, że to przekroczenie nie dotyczy elementów fizykochemicznych oznaczonych w załączniku symbolem H (substancje niebezpieczne) i mieści się w granicach przyjętych dla kolejnej niższej klasy jakości wody. W przypadku większej liczby badań monitoringowych w ciągu roku do porównań przyjmuje się wartość średniej arytmetycznej stężeń badanych elementów fizykochemicznych uzyskanych z rocznych wyników badań monitoringowych w punkcie pomiarowym. 2

Klasy jakości wód podziemnych I, II, III oznaczają dobry stan chemiczny, a klasy jakości wód podziemnych IV, V oznaczają słaby stan chemiczny. Oceny stanu chemicznego wód podziemnych w jednolitych części wód dokonuje się przez porównanie wartości średnich arytmetycznych stężeń badanych elementów fizykochemicznych z punktów pomiarowych, które są reprezentatywne dla jednolitej części wód podziemnych, z wartościami granicznymi określonymi w załączniku do rozporządzenia. Jeżeli wartości średnich arytmetycznych nie przekraczają wartości granicznych elementów fizykochemicznych dla III klasy jakości wód podziemnych (wartości progowych dla dobrego stanu chemicznego) stan chemiczny wód podziemnych w jednolitej części wód podziemnych uznaje się za dobry. Stan chemiczny wód podziemnych w jednolitej części wód podziemnych uznaje się za dobry także w przypadku, gdy w obszarze jednolitej części wód podziemnych występują przekroczenia wartości progowych dla dobrego stanu chemicznego w punktach pomiarowych, ale na podstawie badań ustalono przyczynę tych przekroczeń i oceniono, że te przekroczenia są spowodowane przez zachodzące naturalne procesy lub nie stanowią ryzyka nieosiągnięcia celów środowiskowych, a w przypadku wody przeznaczonej do spożycia - nieosiągnięcia odpowiedniej jakości tej wody przez uzdatnianie. Oprócz ocen stanu chemicznego w okresie planowania gospodarowania wodami, przeprowadza się oceny stanu ilościowego wód podziemnych występujących w jednolitych częściach wód podziemnych. Oceny te sporządzone zostaną dla każdej jednolitej części wód podziemnych Obszar województwa opolskiego obejmuje swym zasięgiem osiem JCWPd, przy czym każda z nich wykracza poza granice Opolszczyzny. Zgodnie z rozporządzeniem MŚ z dnia 23 lipca 2008 r., ocenę stanu ilościowego wód podziemnych przeprowadza się przez ustalenie wielkości rezerw zasobów wód podziemnych jednolitej części wód podziemnych i interpretację wyników badań położenia zwierciadła wód podziemnych. Końcowym wynikiem oceny stanu jednolitych części wód podziemnych jest gorszy ze stanów: ilościowy lub chemiczny. 3

4

Klasyfikacja jakości wód podziemnych w punktach monitoringu operacyjnego w województwie opolskim w 2008 r. Lp. Nr Miejscowość RZGW 1 2 3 4 5 6 7 Data poboru JCWPd Głębokość Wody WG/Z Typ ośrodka Stratygrafia Użytkowanie GZWP Klasa wody 1) w klasie IV w klasie V Przekroczone normy dla wód pitnych 2) Współrzędne geograficzne PUWG X_92 Y_92 370 Wrzoski Wrocław 2008-04-20 116 Q 2 G 1 3 III FET FET,Mn 417897,03 313657,19 370 Wrzoski Wrocław 2008-10-02 116 Q 2 G 1 3 III Corg,FET FET,Mn 417897,03 313657,19 371 Wrzoski Wrocław 2008-04-20 116 P1 16 W 2 3 335 IV Mn,K,SO4,Ca Mg,SO4,FET,Mn,Tw_og 417877,22 313645,15 371 Wrzoski Wrocław 2008-10-03 116 P1 16 W 2 3 335 IV K,SO4,Ca Mg,SO4,FET,Mn,Tw_og 417877,22 313645,15 372 Wrzoski Wrocław 2008-04-19 116 T2 302 W 3 3 IV F F,FET 417877,41 313657,50 372 Wrzoski Wrocław 2008-10-01 116 T2 302 W 3 3 V temp_wody F F,FET 417877,41 313657,50 373 Wrzoski Wrocław 2008-04-19 116 Cr3 169 W 3 3 336 IV F F,FET 417889,28 313663,49 373 Wrzoski Wrocław 2008-10-02 116 Cr3 169 W 3 3 336 IV F F,FET 417889,28 313663,49 616 Opole - Groszowice Wrocław 2008-06-18 116 Q 2,3 G 1 7 IV K Mn 427531,18 306581,40 616 Opole - Groszowice Wrocław 2008-10-02 116 Q 2,3 G 1 7 IV K Mn 427531,18 306581,40 617 Opole - Zawada Wrocław 2008-06-18 116 Q 49 W 1 1 334 III FET FET,Mn 430077,35 316871,96 617 Opole - Zawada Wrocław 2008-10-02 116 Q 49 W 1 1 334 IV FET FET,Mn 430077,35 316871,96 619 Zdzieszowice Wrocław 2008-06-19 116 Tr 74,5 W 1 5 332 II FET,Mn 438929,03 282054,14 619 Zdzieszowice Wrocław 2008-10-03 116 Tr 74,5 W 1 5 332 II FET,Mn 438929,03 282054,14 8 620 Strzelce Opolskie Wrocław 2008-06-19 116 T 40 W 3 1 335 IV Mo,Ca SO4 Mg,SO4,Tw_og 447945,13 295533,71 9 10 11 12 13 14 15 621 Bogdanowice Gliwice 2008-04-18 128 Q 7 G 1 7 IV NO3 NO3,Tw_og 416571,95 255702,54 621 Bogdanowice Gliwice 2008-10-11 128 Q 7 G 1 7 IV NO3 NO3,Tw_og 416571,95 255702,54 622 Boguchwałów Gliwice 2008-06-17 128 Cr3 6,5 G 2 7 IV HPO4,K brak przekroczeń 422099,05 253546,68 622 Boguchwałów Gliwice 2008-10-02 128 Cr3 6,5 G 2 7 IV HPO4,K brak przekroczeń 422099,05 253546,68 627 Chróstno Gliwice 2008-04-18 128 C 6,4 G 3 5 IV NH4,K Mn,NH4 410926,66 251726,92 627 Chróstno Gliwice 2008-10-09 128 C 6,4 G 3 5 IV NH4,K FET,Mn,NH4 410926,66 251726,92 1055 Wrzoski Wrocław 2008-04-19 116 Q 1,7 G 1 3 V ph,fet Ni FET,Mn,As,Ni,pH 417867,51 313651,48 1055 Wrzoski Wrocław 2008-10-01 116 Q 1,7 G 1 3 V ph,fet Ni FET,Mn,As,Ni,pH 417867,51 313651,48 1868 Mały Otok Wrocław 2008-04-23 116 Cr3 50 W 3 3 336 IV Mn,K FET,Mn 417485,32 321002,09 1868 Mały Otok Wrocław 2008-10-03 116 Cr3 50 W 3 3 336 IV NO3 K NO3,Mn 417485,32 321002,09 1999 Krasne Pole Gliwice 2008-06-11 128 Q 26 W 1 7 IV Mn Mn 403383,30 251030,19 1999 Krasne Pole Gliwice 2008-09-23 128 Q 26 W 1 7 IV Mn Mn 403383,30 251030,19 2656 Gogolin Wrocław 2008-06-09 116 T1 27,5 G 3 7 335 I FET,Mn 430374,00 292216,00 2656 Gogolin Wrocław 2008-09-29 116 T1 27,5 G 3 7 335 I FET,Mn 430374,00 292216,00 16 17 2657 Krapkowice Wrocław 2008-06-09 114 Tr 50 G 1 5 332 II FET,Mn 426128,00 288969,00 2657 Krapkowice Wrocław 2008-09-29 114 Tr 50 G 1 5 332 II FET,Mn 426128,00 288969,00 2659 Poręba Wrocław 2008-06-09 116 T1 50 G 3 7 335 III brak przekroczeń 442489,00 287598,00 2659 Poręba Wrocław 2008-09-29 116 T1 50 G 3 7 335 III brak przekroczeń 442489,00 287598,00 5

Lp. Nr Miejscowość RZGW 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 Data poboru JCWPd Głębokość Wody WG/Z Typ ośrodka Stratygrafia Użytkowanie GZWP Klasa wody 1) w klasie IV w klasie V Przekroczone normy dla wód pitnych 2) Współrzędne geograficzne PUWG X_92 Y_92 2660 Jemielnica Wrocław 2008-06-05 116 T2 70,9 G 3 7 333 IV NO3 NO3 456683,00 298138,00 2660 Jemielnica Wrocław 2008-09-29 116 T2 70,9 G 3 7 333 IV NO3 NO3 456683,00 298138,00 2661 Mnichus Wrocław 2008-06-05 116 Q 1 G 1 3 335 II FET,Mn,Tw_og 451198,00 315196,00 2661 Mnichus Wrocław 2008-09-25 116 Q 1 G 1 3 335 III ph FET,Mn,pH,Tw_og 451198,00 315196,00 2662 Dobrodzień Wrocław 2008-06-10 116 Q 9,3 G 1 7 III Mn 461026,00 318629,00 2662 Dobrodzień Wrocław 2008-09-25 116 Q 9,3 G 1 7 IV NO3 NO3,Mn 461026,00 318629,00 2663 Opole Wrocław 2008-06-09 116 Cr 50 G 3 7 336 II FET,Mn 424369,00 312802,00 2663 Opole Wrocław 2008-09-26 116 Cr 50 G 3 7 336 II FET,Mn 424369,00 312802,00 2664 Tarnów Opolski Wrocław 2008-06-10 116 T2 9,3 G 3 3 333 IV NO3 NO3 435436,00 300697,00 2664 Tarnów Opolski Wrocław 2008-09-26 116 T2 9,3 G 3 3 333 IV NO3 NO3 435436,00 300697,00 2671 Langowo Gliwice 2008-06-11 128 Tr 37 G 3 7 III brak przekroczeń 430222,00 249448,00 2671 Langowo Gliwice 2008-09-23 128 Tr 37 G 3 7 III brak przekroczeń 430222,00 249448,00 2672 Dziećmarów Gliwice 2008-06-11 128 Q 56 G 1 3 III brak przekroczeń 425533,00 259488,00 2672 Dziećmarów Gliwice 2008-09-23 128 Q 56 G 1 3 III brak przekroczeń 425533,00 259488,00 2699 Głubczyce-Gadzowice Gliwice 2008-04-17 128 Q 4 G 1 2 V NO2 FET,Mn,NO2 413939,51 260250,27 2699 Głubczyce-Gadzowice Gliwice 2008-10-10 128 Q 4 G 1 2 II Mn 413939,51 260250,27 2700 Bliszczyce Gliwice 2008-04-17 128 Q 10,5 G 1 7 II brak przekroczeń 410981,35 246778,19 2700 Bliszczyce Gliwice 2008-10-10 128 Q 10,5 G 1 7 II brak przekroczeń 410981,35 246778,19 2712 Mały Otok Wrocław 2008-04-23 116 Cr3 17 W 3 3 II FET 417485,32 321002,09 2712 Mały Otok Wrocław 2008-10-03 116 Cr3 17 W 3 3 III FET,Mn 417485,32 321002,09 1) ocena według rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 23 lipca 2008 r. w sprawie kryteriów i sposobu oceny stanu wód podziemnych (Dz. U. Nr 143 poz. 896) 2) wskaźniki niespełniające wymagań rozporządzenia Ministra Zdrowia z dnia 29 marca 2007 r. w sprawie jakości wody przeznaczonej do spożycia przez ludzi (Dz. U. Nr 61, poz. 417) Objaśnienia: Nr - nr punktu w sieci krajowej RZGW Regionalny Zarząd Gospodarki Wodnej Użytkowanie (dominujący sposób użytkowania w promieniu 500 m od punktu badawczego): Stratygrafia: Q - Czwartorzęd JCWPd - Jednolita Część Wód Podziemnych 1 lasy Tr - Trzeciorzęd WG/Z - wody: Wgłębne, Gruntowe, Źródło 2 użytki zielone Cr - Kreda Typ ośrodka: 3 grunty orne gospodarka rozdrobniona T - Trias 1 warstwa porowa 4 grunty orne gospodarka wielkopolowa P - Perm 2 warstwa porowo-szczelinowa 5 nieużytki naturalne C - Karbon 3 warstwa szczelinowo-krasowa 6 nieużytki antropogeniczne 7 obszary zabudowane GZWP Główny Zbiornik Wód Podziemnych 6