Informacja na temat zatrudniania cudzoziemców w Polsce 1 (data opracowania: grudzień 214 r.) Główne wnioski: W 214 r. rośnie skala zatrudnienia cudzoziemców w Polsce, przede wszystkim w ramach tzw. procedury uproszczonej (214 r. będzie rekordowym rokiem pod względem liczby zarejestrowanych oświadczeń). Wzrasta udział obywateli Ukrainy, zarówno w przypadku zezwoleń na pracę jak i oświadczeń o zamiarze powierzenia pracy cudzoziemcowi. Szczególnie silny wzrost zapotrzebowania na pracę cudzoziemców dotyczy takich sektorów jak budownictwo, przetwórstwo przemysłowe czy transport. ZEZWOLENIA NA PRACĘ CUDZOZIEMCÓW 1. W 213 r. wydano 39 78 zezwoleń na pracę cudzoziemca. Liczba zezwoleń zmniejszyła się drugi rok z kolei (spadek o,2% w stosunku do 212 r., po spadku ponad 4% rok wcześniej). Dane za II półrocze 213 r. wskazują jednak na wzrost liczby wydanych zezwoleń na pracę o 9% w stosunku do II półrocza 212 r. i ponad 13 % w stosunku do I półrocza 213 r. Dane za I półrocze 214 r. wskazują na kontynuację rosnącego trendu. Dane za pierwsze 6 miesięcy 214 r. wskazują na wzrost liczby wydanych zezwoleń na pracę o ok. 17 % względem analogicznego okresu 213 r. Wykres 1.1. Liczba wydanych zezwoleń na pracę w latach 21-214 (dane za półrocza oraz pełne dane roczne za lata 21-213) 45 4 35 3 25 2 15 1 5 15839 2783 368 1924 21784 488 266 1978 39144 1836 2772 3978 21335 1 Dane statystyczne dot. zezwoleń na pracę cudzoziemców oraz oświadczeń o zamiarze powierzenia pracy cudzoziemcowi za lata 28 I poł. 214 r. są dostępne na stronie MPiPS: http://www.mpips.gov.pl/analizy-i-raporty/cudzoziemcy-pracujacy-w-polsce-statystyki/. Należy pamiętać, że w rzeczywistości liczba cudzoziemców, którzy podjęli pracę w Polsce na podstawie zezwoleń lub oświadczeń jest niższa, z przyczyn takich, jak np.: rezygnacja cudzoziemca z przyjazdu do Polski, odmowę wydania wizy przez konsula, rejestracja więcej niż 1 oświadczenia lub wydanie więcej niż 1 zezwolenia na 1 cudzoziemca czy niestawienie się cudzoziemca w miejscu pracy. 1
2. Udział zezwoleń na pracę wydanych obywatelom Ukrainy w pierwszym półroczu 214 r. w ogólnej liczbie wszystkich zezwoleń wyniósł 53 % (w 213 r. wyniósł ok. 52 %). Dalsze w kolejności kraje pochodzenia cudzoziemców, to w I półroczu 214 r.: Wietnam (8,24%), Chiny (6,14%), Białoruś (4%). W ostatnich latach zaobserwowano spadek skali zatrudnienia obywateli Chin w Polsce (w I półroczu 214 r. Chiny spadły na 3 miejsce). Wykres 2.1. Zezwolenia na pracę cudzoziemców wydane w I połowie 214 r. według 1 najliczniej reprezentowanych obywatelstw (udział procentowy) Serbia; Turcja; 1,37% 1,93% Rosja; 1,87% Mołdowa; 2,41% Uzbekistan; 2,47% Indie; 3,2% Białoruś; 4,3% Chiny ; 6,14% Wietnam; 8,24% pozostałe; 15,47% Ukraina; 53,5% 3. Najwięcej zezwoleń w I-ej połowie 214 r. wydano w sektorze handlowym 473 (19 %), budownictwie 2896 (13,57%), gospodarstwach domowych zatrudniających cudzoziemców 2716 (12,73 %), transporcie i gospodarce magazynowej 1913 ( 8,97 %) 2. W przypadku budownictwa, po gwałtownym spadku (o 44%), który nastąpił w drugiej połowie 212 r., w 213 r. roku można zaobserwować trend rosnący (w II półroczu znaczący 14% wzrost względem pierwszego półrocza). Dane dot. I półrocza 214 r. (wzrost o 7%) wskazują na kontynuację trendu rosnącego. 2 Należy jednak pamiętać, że w przypadku ok 19 % zezwoleń nie ma informacji o sekcji PKD. 2
Wykres 3.1. Liczba wydanych zezwoleń na pracę cudzoziemców w Polsce w okresie I półrocze 21 r. - I półrocze 214 r. (najczęściej występujące sekcje PKD) 6 budownictwo 5 4782 497 handel hurtowy i detaliczny 4 3 2 1 4163 3757 3762 3588 3435 3366 3411 342 376 2783 2557 2681 2773 2695 2344 2359 2212 2271 2241 1684 1432 1192 473 2896 2716 przetwórstwo przemysłowe gospodarstwa domowe zatrudniające pracowników transport i gospodarka magazynowa działalność związana z zakwaterowaniem i usługami gastronomicznymi działalność profesjonalna, naukowa i techniczna rolnictwo, leśnictwo, łowiectwo i rybactwo Wykres 3.2. Wzrost/spadek liczby zezwoleń wydanych w sektorze budownictwa w okresie I półrocze 211 I półrocze 214 r. 4% 2% % -2% -4% -6% 24% 15% 14% 4% 7% I 211 II 211 I 212 II 212 I 213 II 213-15% I 214-44% 4. Znacznie, bo o 68% (z 45 do 129) spadła w I półroczu br. w porównaniu do I poł. 213 r. liczba decyzji o odmowie udzielenia zezwolenia na pracę. Na podobnym poziomie pozostała liczba decyzji o uchyleniu zezwolenia na pracę (wzrost z 421 do 4146). 5. Liczba pracodawców rośnie nieco wolniej, niż liczba wydawanych zezwoleń (bo o ok. 9,4 %), porównując pierwsze półrocza 213 r. i 214 r. (odpowiednio 7 819 i 8 552). 3
OŚWIADCZENIA O ZAMIARZE POWIERZENIA PRACY CUDZOZIEMCOWI 6. W okresie styczeń-październik 214 r. zarejestrowano 331 278 oświadczeń (wzrost o 55% procent względem analogicznego okresu ubiegłego roku). Jak do tej pory, w 214 r. obserwujemy przyśpieszający trend wzrostowy w liczbie rejestrowanych oświadczeń. Tabela 6.1. Wzrost/spadek liczby oświadczeń zarejestrowanych w powiatowych urzędach pracy w miesiącach od stycznia do października 214 r. w porównaniu do tych samych miesięcy w roku poprzednim oraz miesiąc do miesiąca (styczeń-październik 213 i 214 ) stopa wzrostu miesiąc do miesiąca 213 Rok 214 stopa wzrostu miesiąc do miesiąca 214 stopa wzrostu od stycznia od października 214 względem analogicznego okresu w roku poprzedzającym miesiące Rok 213 I 2 768 131% 21 344 185% 3% II 27 741 34% 29 318 37% 6% III 29 438 6% 37 67 28% 28% IV 25 461-14% 33 787-1% 33% V 2 778-18% 34 22 1% 65% VI 22 67 6% 34 71 1% 57% VII 19 785-1% 37 42 8% 89% VIII 16 44-19% 32 854-12% 15% IX 15 964 -,5% 35 738 9% 124% X 15 158-5% 34 37-4% 126% I-X 213 24 331 278 55% Wykres 6.2. Liczba oświadczeń rejestrowanych w powiatowych urzędach pracy w poszczególnych miesiącach w okresie styczeń - październik 213 i 214 - porównanie 4 35 3 25 2 15 21 344 2 768 29 318 27 741 37 67 29 438 33 787 25 461 34 22 2 778 34 71 22 67 37 42 19 785 32 854 16 44 35 738 15 964 34 37 15 158 oświadczenia rejestrowane w okresie I-X 213 r. oświadczenia rejestrowane w okresie I-X 214 r. 1 I II III IV V VI VII VIII IX X 4
Wykres 6.3. Liczba oświadczeń rejestrowanych w powiatowych urzędach pracy w latach 211 214 (I pół.) - półrocza i pełne lata 3 25 259777 243736 235616 2 19977 15 163984 16276 146253 1 95793 8346 89363 5 I 211 II 211 211 ogółem I 212 II 212 212 ogółem I 213 II 213 213 ogółem I 214 7. W I połowie 214 r., podobnie jak w latach poprzednich, ponad 9% oświadczeń rejestrowano dla obywateli Ukrainy. Od stycznia do października 214 r. w związku z pracą obywateli Ukrainy zarejestrowano 318 727 oświadczenia, co stanowi wzrost o 61 % w stosunku do analogicznego okresu w ubiegłym roku (czyli więcej niż dla ogółu oświadczeń). Tym samym stanowiły one 96 % wszystkich rejestrowanych do końca października br. oświadczeń (dla porównania, w całym 213 r., było to 92 %). Wzrost liczby obywateli Ukrainy w statystykach oświadczeń w pierwszej połowie 214 r. można wiązać z ostatnimi wydarzeniami na Ukrainie, które oprócz niestabilnej sytuacji politycznej doprowadziły także do pogorszenia warunków ekonomicznych 3. Dla porównania, dla obywateli pozostałych 5 państw oświadczeniowych zarejestrowano do września br. 11 447 oświadczeń (najwięcej dla obywateli Mołdowy i Białorusi), a więc odnotowano spadek o 16,5%. Od stycznia br. przepisy dot. możliwości podejmowania pracy na zasadach uproszczonych objęły także obywateli Armenii. Do końca października br. zarejestrowano dla nich 661 oświadczeń, co stanowiło,2 % ogólnej liczby. 3 Wzrost zainteresowania procedurą uproszczoną potwierdzają też dane wizowe. W okresie styczeń-październik 214 r. wydano dla obywateli UA 164 217 wiz typu 5 (wydawanych w związku z rejestracją oświadczeń) przy 115 996 w analogicznym okresie 213 r. (wzrost wyniósł więc ok. 41,6%). Dla pozostałych obywateli państw objętych tzw. procedurą uproszczoną wydano w okresie styczeń październik 214 r. 727 wiz w porównaniu do 881 w analogicznym okresie roku ubiegłego (spadek o 2,2%). 5
8. W pierwszej połowie 214 r. nie zaobserwowano znaczących zmian w strukturze sektorowej rejestrowanych oświadczeń względem 213 r. 4 Najwięcej oświadczeń w pierwszej połowie 214 r. zarejestrowano w sektorze rolniczym (58,21 %), budownictwie (11,92 %) i przetwórstwie przemysłowym (8,51 %). Porównując okresy styczeń-październik w latach 213 i 214 ponadprzeciętny wzrost odnotowano m.in. w przetwórstwie przemysłowym (138 %), transporcie (116 %), sektorze gospodarstw domowych (9 %) i budownictwie (71 %). Wzrost niższy niż przeciętny odnotowano m.in. w rolnictwie (47 %), handlu (22 %) oraz gastronomii i hotelarstwie (16 %) Wykres 8.1. Struktura sektorowa oświadczeń rejestrowanych w I półroczu 214 r. (w procentach) działalność w zakresie usług administrowania i działalność wspierająca Działalność związana z zakwaterowaniem i usługami gastronomicznymi 1,26% Transport i gospodarka magazynowa 2,75% Gospodarstwa domowe zatrudniające pracowników, 2,38% pozostałe 2,83% 5,47% Pozostała działalność usługowa 3,42% Handel hurtowy i detaliczny, 3,24% Budownictwo 11,92% Rolnictwo, leśnictwo, łowiectwo i rybactwo 58,21% Przetwórstwo przemysłowe 8,51% 4 Należy jednak zwrócić uwagę, że od 214 r. dane zbierane są dla wszystkich sekcji PKD, a nie tylko dla wybranych, co nieco utrudnia porównania z latami poprzednimi. 6
Wykres 8.2. Oświadczenia rejestrowane w okresie I półrocze 212 I półrocze 214 (półroczami) według najpopularniejszych sekcji PKD 12 111177 1 8 88423 85543 6 4 2 3344 32937 25271 22769 2564 16583 16256 13151 827 4732 8399 4113 8125 9614 6183 6346 3948 5784 3341 3286 4549 2398 2572 2769 251 2779 I pół. 212 r. II pół. 212 r. I pół. 213 r. II pół. 213 r. I pół. 214 Rolnictwo, leśnictwo, łowiectwo i rybactwo 5252 Budownictwo Przetwórstwo przemysłowe Gospodarstwa domowe zatrudniające pracowników, gospodarstwa domowe produkujące wyroby i świadczące usługi na własne potrzeby Handel hurtowy i detaliczny, naprawa pojazdów samochodowych, włączając motocykle Transport i gospodarka magazynowa 9. Liczba pracodawców rejestrujących oświadczenia rośnie w 214 r. wyraźnie wolniej niż liczba rejestrowanych oświadczeń, bo o ok. 27 % i wynosi szacunkowo nieco powyżej 2 tys. 5 1. W pierwszych 1 miesiącach 214 r. w porównaniu do analogicznego okresu w 213 r. nieznacznie spadł deklarowany udział umów o dzieło (z 56 % do 53 %), wzrósł umów zlecenia (z 31 % do 33 %) i o pracę (z 13 % do 13,4 %). 11. Udział mężczyzn wzrósł z 55,2 % do 6,2 % porównując okresy styczeń-październik w latach 213 i 214. 12. Udział cudzoziemców, którzy już posiadają tytuł pobytowy wzrósł w okresie styczeń październik br. w porównaniu do 213 r. do 2,1 % z 13,9 %. 5 Na podstawie orientacyjnych danych obejmujących ok. 8% oświadczeń (m.in. bez Warszawy) z pierwszych 1 miesięcy 214 r. 7