RAPORT EUROPE HEALTH 2008 Wyniki dotyczące Polski
Spis treści Informacje o badaniu... 3 Wnioski... 3 Wyniki... 8 Stan zdrowia... 8 Troska o zdrowie...10 Dbałość o zdrowie co się zmieniło w ciągu ostatniego roku?...13 Źródła informacji o zdrowiu i ich wiarygodność...20 Lekarstwa i środki lecznicze...26 Opinie dotyczące leków...31 Leki generyczne...33 Zakup leków przez internet...34 Choroby i dolegliwości...35 Na co chorowali Polacy...38 Informacje na temat choroby i dolegliwości...40 Źródła informacji o chorobach i dolegliwościach...42 Lekarz jako źródło informacji...43 Farmaceuta jako źródło informacji...44 Stosowanie leków...45 Stosowanie różnych środków w celu wyleczenia choroby/dolegliwości...48 2
Informacje o badaniu Na zlecenie miesięcznika Reader s Digest w lipcu 2008 roku w Polsce przeprowadzono sondaż dotyczący zdrowia i problematyki zdrowotnej. W badaniu w Polsce wzięło udział 1008 osób. Płeć respondentów 3
Struktura gospodarstwa domowego 4
Wnioski Polska Ponad połowa ankietowanych Polaków określa stan swojego zdrowia jako doskonały lub dobry. Pomimo że wskaźnik ten nieznacznie się zwiększył w porównaniu do wyników sprzed dwóch lat, to jednak nadal jest poniżej średniej europejskiej. Większość respondentów martwi się o własne zdrowie, ale w umiarkowanym stopniu. Raczej nie martwią się o nie osoby o dobrym stanie zdrowia oraz osoby słabo poinformowane na temat chorób i dolegliwości. Mimo to Polacy częściej wykazują troskę o zdrowie niż przeciętny Europejczyk. Większość badanych Polaków deklaruje też, że jest dobrze lub bardzo dobrze poinformowana o chorobach i sposobach ich leczenia. Polacy starają się utrzymać lub polepszyć stan swojego zdrowia, głównie poprzez większą aktywność fizyczną, starają się też, by schudnąć i regularnie uzupełniają swą dietę o witaminy i minerały. Choć ankietowani Polacy w zdecydowanej większości nie wyjeżdżali za granicę, by się leczyć, to znaczna ich część (42%) chciałaby w tym celu wyjechać. Deklaracji tej towarzyszy często przekonanie o lepszej jakości opieki medycznej i krótszym czasie oczekiwania na zabieg w zagranicznych placówkach. Głównym źródłem informacji na temat zdrowia jest LEKARZ (91% wskazań), który jest także uważany za najbardziej wiarygodne źródło informacji zdrowotnych. Informacje o problematyce zdrowotnej często czerpane są także z artykułów w czasopismach, od farmaceuty czy dentysty. Polacy nie lekceważą też informacji zawartych na opakowaniach leków, w poradnikach zdrowotnych, w programach TV lub informacji pochodzących od rodziny czy znajomych. Jednak najczęściej wykorzystywane i postrzegane jako najbardziej wiarygodne są informacje na temat zdrowia pochodzące bezpośrednio od innych osób (czego najlepszym przykładem jest lekarz). Dopiero w dalszej kolejności znalazły się informacje pochodzące z mediów czy broszur lub ulotek. Internet jest stosunkowo rzadko wykorzystywanym źródłem informacji o zdrowiu (44% wskazań). Częściej jest postrzegany jako wiarygodne źródło niż w praktyce wykorzystywany do poszukiwania informacji o zdrowiu. Polacy, częściej niż inni Europejczycy korzystają i darzą większym zaufaniem: artykuły w czasopismach, informacje na opakowaniach leków, poradniki zdrowotne, bezpłatne badania kontrolne, a także programy edukacji zdrowotnej. 5
Według deklaracji ankietowanych leki bez recepty są najczęściej kupowane po ich uprzednim uwiarygodnieniu (polecenie lekarza) czy sprawdzeniu (poprzednie doświadczenia z tym lekiem kupowanym na receptę). Cena częściej determinuje zakup leku bez recepty wśród Polaków (52%) niż wśród objętych badaniem innych Europejczyków (41% wskazań). Zwraca jednak uwagę to, że wskaźnik ten obniżył się w ciągu dwóch ostatnich lat. Reklama leków jest mało znaczącym czynnikiem wyboru przy zakupie leku bez recepty 64% ankietowanych Polaków twierdzi, że ma ona niewielki lub żaden wpływ. Jednak co drugi badany uważa, że informacje zawarte w reklamach leku są przydatne. Przy zakupie leku bez recepty w niewielkim stopniu oddziałują na Polaków promocje leku w punktach sprzedaży. W przypadku leków generycznych najczęściej wyrażany jest pogląd (52% wskazań), że są one równie skuteczne jak ich droższe oryginały, których używali w przeszłości. Główne problemy zdrowotne respondentów to problemy ze wzrokiem, nadciśnienie tętnicze i nadwaga. Uczestnicy sondażu stosunkowo często borykali się z dolegliwościami związanymi z obecnym tempem życia: stresem czy bezsennością. Polacy częściej niż wskazuje na to średnia dla Europy, cierpią na choroby cywilizacyjne (nadciśnienie, nadwaga, stres, bezsenność). W ciągu ostatniego roku ankietowani najczęściej chorowali na przeziębienie, kaszel lub anginę. Często też były to bóle mięśni lub pleców oraz bóle głowy. Osoby, które pozytywnie oceniają stan swojego zdrowia, wydają się bardziej pewne siebie, np. przy zakupie leków, niż osoby o słabym zdrowiu. Chętniej korzystają z informacji pochodzących od farmaceuty czy dentysty na temat leków kupowanych bez recepty. Osoby posiadające dodatkowe ubezpieczenie zdrowotne chętniej niż osoby nieubezpieczone deklarują wyjazd za granicę w celu leczenia. Są przy tym przekonane o tamtejszej lepszej jakościowo opiece medycznej, krótszym okresie oczekiwania na zabieg i mniejszych kosztach leczenia. Osoby te, również częściej korzystają z programów bezpłatnych badań kontrolnych. Chętniej też biorą udział w programach edukacji zdrowotnej. Osoby dobrze poinformowane o chorobach i sposobach leczenia mniej martwią się o stan własnego zdrowia, częściej też chcą wyjechać za granicę w celu leczenia niż osoby słabo zorientowane w sprawach zdrowotnych. Grupa ta szuka informacji na temat zdrowia, ale też wydaje się rozsądnie wykorzystywać swoją wiedzę. Poza 6
głównym źródłem informacji, jakim jest lekarz, chętnie korzystają z innych źródeł informacji, np. korzystają z porad innych specjalistów w dziedzinie medycyny, mediów, stron internetowych o problematyce zdrowotnej. Stosunkowo często też poszukują jak największej ilości informacji przed zakupem leku. Do leków, o których wcześniej nie słyszeli, raczej nie mają zaufania. Kobiety są lepiej (niż mężczyźni) zorientowane w problematyce zdrowotnej. Są też bardziej otwarte na te problemy; częściej poszukują informacji, np. w czasopismach czy broszurach. Są też bardziej aktywne, aby poprawić stan swego zdrowia. Może to być spowodowane częstszym zapadaniem kobiet na choroby (nadciśnienie, cukrzyca, wysoki poziom cholesterolu, problemy ze wzrokiem, stres, bezsenność, zaparcia). 7
Wyniki Stan zdrowia Ponad połowa badanych Polaków (58%) pozytywnie ocenia swoje zdrowie (ocena doskonały i dobry). Jest to średnia nieco niższa niż średnia dla całej Europy (62%). W większości jednak są to oceny dobre (54%), a w stopniu doskonałym swoje zdrowie postrzega jedynie 3% Polaków. Znaczna część ankietowanych (42%) postrzega stan swojego zdrowia jako słaby/średni? (tak jest opisana tabela) lub zły, z czego 37% ocenia go jako średni. W porównaniu do wyników z 2006 roku obecnie nieznacznie wzrósł średni odsetek osób pozytywnie oceniających własne zdrowie (54% odpowiedzi doskonały i dobry w 2006 roku). Ze swojego zdrowia zdecydowanie bardziej zadowolone są osoby młodsze, czyli poniżej 45. roku życia. Stan swojego zdrowia lepiej postrzegają osoby mające dzieci (niż osoby bezdzietne), a także osoby posiadające prywatne ubezpieczenie zdrowotne, jak też osoby korzystające z internetu jako źródła informacji o zdrowiu (w porównaniu do osób korzystających z czasopism). Płeć nie różnicuje ocen stanu zdrowia wśród Polaków. 8
Jak oceniasz ogólny stan swojego zdrowia? (oceny średnie: 1 - doskonały, 4 - zły) Średnia ogółem POLSKA 2,44 Mężczyźni 2,45 Kobiety 2,43 Osoby poniżej 45 lat 2,20 Osoby w wieku 45 lat i więcej 2,65 Osoby mające dzieci w gospodarstwie 2,27 Osoby niemające dzieci w gospodarstwie domowym 2,53 Posiadający prywatne ubezpieczenie medyczne 2,32 Nieposiadający prywatnego ubezpieczenia zdrowotnego 2,49 Korzystający z internetu jako źródła informacji o zdrowiu 2,23 Korzystający z czasopism jako źródła informacji o zdrowiu 2,42 9
Troska o zdrowie Większość badanych Polaków martwi się o własne zdrowie (niemal 65% wskazań), przy czym blisko 60% określa ten poziom troski jako w dość znacznym stopniu. Co trzeci ankietowany deklaruje, że martwi się o swoje zdrowie w niewielkim stopniu. Znikoma liczba respondentów (1%) nie martwi się w ogóle o własne zdrowie. Na tle Europy, Polacy wypadają jako naród deklarujący szczególną troskę o swoje zdrowie (średnia to 65% wśród Polaków i 38% dla mieszkańców 11 krajów Europy). O swoje zdrowie bardziej martwią się osoby o słabym lub złym stanie zdrowia, a także osoby, które są dobrze o nim poinformowane. Jednocześnie w grupie respondentów deklarujących niewielką lub żadną troskę o swoje zdrowie, stosunkowo często występowały osoby zdrowe - o dobrym lub bardzo dobrym stanie zdrowia ale też osoby, które są słabo poinformowane na temat własnego zdrowia. 10
Respondenci zdrowi (tacy, którzy pozytywnie oceniają stan własnego zdrowia) martwią się o swoje zdrowie rzadziej niż osoby o słabym zdrowiu (oceniające swoje zdrowie średnio lub źle) tu aż 71% deklaruje, że martwi się o zdrowie. 11
Poinformowanie o chorobach i dostępnych sposobach leczenia Większość ankietowanych Polaków uważa, że jest poinformowana o chorobach i sposobach leczenia (66% wskazań), z czego 9% uważa, że jest bardzo dobrze poinformowana. Prawie co trzeci respondent (29%) deklaruje niezbyt dobre poinformowanie na ten temat. Znikoma liczba Polaków (3%) uważa, że w sprawie dotyczącej chorób i leczenia jest niedoinformowania. W porównaniu do średniej europejskiej Polacy są gorzej poinformowani (75% średnia dla 11 krajów Europy vs. 66% średniej dla Polski). W przeciągu dwóch ostatnich lat nieznacznie zmniejszył się odsetek osób deklarujących dobre i bardzo dobre poinformowanie o chorobach i ich leczeniu (70% w 2006 roku, 66% w 2008 roku). Kobiety i osoby posiadające ubezpieczenie zdrowotne oraz osoby określające swój stan zdrowia jako dobry lub bardzo dobry, częściej niż pozostali, czują się dobrze poinformowani o chorobach i sposobach leczenia. 12
Dbałość o zdrowie co się zmieniło w ciągu ostatniego roku? W celu utrzymania lub polepszenia stanu własnego zdrowia, w ciągu ostatniego roku, ankietowani Polacy najczęściej zażywali ruchu (blisko 70% odpowiedzi, częściej niż średnia dla Europy). Co drugi ankietowany starał się schudnąć (49%) i niemal co drugi (48%) regularnie zażywał witaminy czy mikroelementy. Prawie 1/3 badanych deklarowała, że regularnie przyjmowała naturalne lub ziołowe suplementy diety. Tylko co piąty spośród badanych włączył pokarmy funkcjonalne do swojej diety. Niewiele też osób (niecałe 20%) próbowało rzucić palenie. Bardzo rzadko też badani Polacy, podejmując próby porzucenia nałogu nikotynowego, stosowali terapie zastępcze. Nieliczni wykupili też w celu utrzymania stanu zdrowia dodatkowe ubezpieczenie (niecałe 10%). Nieliczni (4%) spośród ankietowanych w celu poprawy stanu zdrowia poddawali się kuracjom alternatywnym. 13
*Pytanie dotyczące zażywania ruchu w poprzednich edycjach badania brzmiało inaczej wykonywanie ćwiczeń fizycznych, co mogło wpłynąć na jego interpretację i udzielane odpowiedzi Porównując wyniki z 2006 roku, widać, że teraz Polacy zdecydowanie częściej zażywają więcej ruchu. Więcej też osób deklaruje, że rzuciło palenie. Nieco rzadziej natomiast ankietowani włączali pokarmy funkcjonalne do diety. Zarówno obecnie, jak i dwa lata temu Polacy najczęściej wymieniali 3 rodzaje aktywności, jakie podjęli w celu poprawy lub utrzymania stanu zdrowia (44% respondentów w 2008 roku vs. 36% w 2006 roku). Nieznacznie jednak wzrósł odsetek osób, które wskazały na 4 rodzaje aktywności prozdrowotnej (21% obecnie i 15% w 2006 roku). 14
Grupy, które częściej wskazywały na poszczególne rodzaje aktywności poprawiającej lub pomagającej utrzymać stan swojego zdrowia: Regularne zażywanie witamin i mikroelementów Poddawanie się kuracjom alternatywnym (chiropraktyka, aromoterapia itp.) Włączenie pokarmów funkcjonalnych do diety Regularnie zażywanie naturalnych lub ziołowych suplementów diety Zażywanie większej ilości ruchu Podjęcie starań, by schudnąć Wykupienie dodatkowego ubezpieczenia zdrowotnego Ograniczenie/rzucenie palenia Kobiety Osoby powyżej 60. roku życia Osoby bezdzietne Posiadający ubezpieczenie Szukający informacji o zdrowiu w czasopismach Osoby o słabym lub złym stanie zdrowia Kobiety Osoby powyżej 55 lat Nieposiadający ubezpieczenia Osoby o słabym lub złym stanie zdrowia Osoby, uważające się za dobrze poinformowane w sprawie zdrowia Osoby powyżej 45 lat Osoby bezdzietne Szukający informacji o zdrowiu w czasopismach Osoby o słabym lub złym stanie zdrowia Osoby uważające się za dobrze poinformowane w sprawie zdrowia Kobiety Osoby powyżej 45 lat Szukający informacji o zdrowiu w czasopismach Osoby o słabym lub złym stanie zdrowia Osoby uważające się za dobrze poinformowane w sprawie zdrowia Mężczyźni Osoby do 45. roku życia i osoby powyżej 55 lat Osoby bezdzietne Posiadający ubezpieczenie Osoby określające swój stan zdrowia jako dobry Osoby uważające się za dobrze poinformowane w sprawie zdrowia Kobiety Osoby w wieku 45-64 lat Osoby poszukujące informacji o zdrowiu w Internecie lub czasopismach Osoby o słabym lub złym stanie zdrowia Osoby uważające się za dobrze poinformowane w sprawie zdrowia Mężczyźni Osoby poniżej 40. roku życia Posiadający ubezpieczenie Osoby określające swój stan zdrowia jako dobry Mężczyźni Osoby w wieku 40-59 lat Osoby bezdzietne Posiadający ubezpieczenie Osoby o słabym lub złym stanie zdrowia Kobiety w porównaniu do mężczyzn podejmują nieco inne starania, aby utrzymać dobry stan zdrowia: częściej zażywają suplementy diety w postaci witamin, mikroelementów lub naturalnych czy ziołowych preparatów, poddają się kuracjom alternatywnym oraz częściej starają się schudnąć. Mężczyźni z kolei w ramach dbałości o zdrowie, częściej niż kobiety, zażywają ruchu, ograniczają lub rzucają palenie, ale też wykupują dodatkowe ubezpieczenia zdrowotne. Osoby o słabym lub złym stanie zdrowia, w celu poprawy stanu swego zdrowia, stosunkowo często sięgają po różne środki i metody. Wśród nich są te podobne do sposobów większości kobiet: regularne spożywanie witamin i minerałów oraz naturalnych lub ziołowych suplementów diety. Często też wystarają się schudnąć. Stosują również kuracje alternatywne jak aromaterapia. Włączają do diety produkty funkcjonalne oraz starają się rzucić lub ograniczyć palenie. 15
Osoby pozytywnie oceniające własne zdrowie wybierają inne metody utrzymania go w dobrym stanie. Są to: częstsze zażywanie większej ilości ruchu i wykupienie dodatkowego ubezpieczenia zdrowotnego. 16
Wyjazdy za granicę w celu leczenia Zdecydowana większość polskich respondentów nie wyjeżdżała za granicę w celu leczenia. Jedynie 2% wśród ankietowanych, przyznało, że wyjeżdżało za granicę, aby się tam leczyć. Pomimo to znaczna część ankietowanych Polaków (42%) deklaruje chęć takiego wyjazdu. Jest to wskaźnik prawie dwa razy wyższy niż średnia dla krajów Europy (26%). Wśród Polaków deklarujących taki wyjazd częściej są to osoby młodsze, poniżej 40. roku życia, osoby mające dzieci w wieku do lat 15, osoby posiadające prywatne ubezpieczenie medyczne, a także osoby poszukujące informacji o zdrowiu w internecie i czasopismach oraz osoby, które pozytywnie oceniają stan swojego zdrowia. Częściej też zagraniczny wyjazd leczniczy deklarują osoby słabo poinformowane o swoim zdrowiu (w porównaniu do osób dobrze poinformowanych o nim). 17
Głównym powodem zagranicznego wyjazdu w celu leczenia jest lepsza jakość opieki medycznej (wskazania niemal 40% ankietowanych). Przekonanie o lepszej jakości opieki medycznej występuje w Polsce częściej niż wskazuje na to średnia europejska. Lepszą jakość opieki za granicą częściej wymieniały młodsze osoby i lepiej zorientowane w problematyce zdrowia: osoby w wieku poniżej 40 lat, osoby mające dzieci do lat 15-tu, osoby posiadające prywatne ubezpieczenie, respondenci korzystający z internetu i czasopism jako źródeł informacji o zdrowiu. Na drugim miejscu znalazł się czynnik czasu, czyli przekonanie o krótszym oczekiwaniu na przeprowadzenie zabiegu (tak sądzi prawie 1/3 badanych Polaków, głównie osoby poniżej 45. roku życia, osoby posiadające dzieci do lat 15, osoby posiadające prywatne ubezpieczenie zdrowotne, respondenci korzystający z internetu jako źródła informacji o zdrowiu, respondenci korzystający z czasopism jako źródła informacji o zdrowiu oraz osoby słabo poinformowane o stanie swojego zdrowia). Przekonanie o krótszym oczekiwaniu na przeprowadzenie zabiegu występuje w Polsce częściej w porównaniu do średniej dla Europy. Trzecim istotnym motywem wyjazdu, często wskazywanym przez respondentów, jest opinia dotycząca lepszej opieki pooperacyjnej (24% wskazań, głównie osób młodszych, do 45 lat i osób posiadających prywatne ubezpieczenie). Co piąty badany Polak sądzi, że lekarze za granicą są bardziej kompetentni. Te poglądy dominują wśród osób poniżej 45. roku życia i osób mających dzieci. 18
Polacy nie są przekonani co do tańszych kosztów leczenia za granicą - (opinię o bardziej atrakcyjnych, niższych kosztach leczenia za granicą poparło tylko 7% respondentów i były to głównie osoby młodsze, poniżej 40. roku życia, osoby posiadające prywatne ubezpieczenie zdrowotne. Płeć nie różnicuje poglądów na temat leczenia za granicą, z wyjątkiem opinii o lepszej jakości opieki pooperacyjnej i możliwości połączenia leczenia z urlopem te motywy nieznacznie częściej wskazywali mężczyźni niż kobiety. 19
Źródła informacji o zdrowiu i ich wiarygodność Zdecydowana większość Polaków zasięga informacji o zdrowiu i chorobach u lekarza (91% badanych). Brak tu istotnego zróżnicowania pod względem płci czy wieku. Bardzo istotnymi źródłami informacji na temat zdrowia są także artykuły w czasopismach (korzysta z nich 73% ankietowanych i częściej są to kobiety niż mężczyźni), a także farmaceuta (z jego porad korzysta również 73% ankietowanych i częściej są to osoby do 45. roku życia, osoby posiadające prywatne ubezpieczenie zdrowotne oraz osoby dobrze oceniające stan swojego zdrowia). Kolejnymi często wymienianymi źródłami informacji są: dentysta (71%), opakowania leków (69%), poradniki zdrowotne (68%), rodzina i znajomi (64%) i programy telewizyjne (63%). Dentystę częściej wskazywały osoby młodsze - do 45 lat, osoby mające dzieci, osoby dodatkowo ubezpieczone, osoby o dobrym stanie zdrowia oraz osoby dobrze poinformowane o chorobach i sposobach leczenia. 20
Z informacji na opakowaniach leków korzystają częściej osoby młodsze (w wieku do 40 lat), osoby mające dzieci oraz osoby pozytywnie oceniające stan swojego zdrowia. Informacji na temat zdrowia wśród członków rodziny lub znajomych częściej szukają osoby młodsze (do 45 lat) niż starsze, osoby mające dzieci do lat 15, osoby posiadające prywatne ubezpieczenie zdrowotne i osoby o dobrym stanie zdrowia. Programy telewizyjne jako źródło informacji o zdrowiu są częściej wykorzystywane przez kobiety, osoby w wieku do 50 lat, osoby mające dzieci, osoby posiadające prywatne ubezpieczenie zdrowotne, jak też osoby dobrze poinformowane o chorobach i ich leczeniu. Ponad połowa ankietowanych Polaków korzysta z broszur w aptekach, by zaczerpnąć z nich informacji o zdrowiu, a co drugi ankietowany czyta broszury w gabinetach lekarskich. Ze źródeł tych częściej korzystają kobiety (niż mężczyźni) oraz osoby mające dzieci do lat 15. Znaczne grono respondentów korzysta też z bezpłatnych programów badań kontrolnych (46%, głównie kobiety i osoby do 60. roku życia oraz osoby posiadające dodatkowe ubezpieczenie zdrowotne), z porad innych specjalistów w dziedzinie medycyny (45% odpowiedzi, przy czym częściej są to osoby deklarujące się jako dobrze poinformowane o chorobach i leczeniu). Duża część respondentów korzysta z artykułów w prasie codziennej (44%, częściej osoby młodsze, osoby mające dzieci do lat 15, osoby o dobrym stanie zdrowia oraz osoby dobrze poinformowane o chorobach i leczeniu). Ze stron internetowych dotyczących problematyki zdrowotnej korzysta dwa razy więcej osób (36%) niż ze stron internetowych firm farmaceutycznych (17%). Strony internetowe na temat zdrowia oraz strony internetowe firm farmaceutycznych są częściej odwiedzane przez grupę osób młodszych, osoby posiadające dzieci oraz osoby cieszące się dobrym zdrowiem. Ponad 1/3 Polaków bierze udział w programach edukacji zdrowotnej. Na to źródło częściej wskazywały osoby posiadające prywatne ubezpieczenie zdrowotne. Najmniejszą popularnością cieszą się informacje od instytucji zdrowotnych i firm farmaceutycznych przesyłane SMS-ami. Większego uznania Polaków nie zdobyły także wykłady w szpitalach oraz specjalne numery telefonów, pod którymi można uzyskać porady lekarza. 21
Na tle mieszkańców Europy, Polacy częściej niż wskazuje na to średnia europejska, korzystają z artykułów w czasopismach, ale za to rzadziej - niż przeciętny Europejczyk z artykułów w prasie codziennej. Chętniej też niż inni Europejczycy Polacy korzystają z informacji na opakowaniach leków, poradników zdrowotnych, bezpłatnych badań kontrolnych i programów edukacji zdrowotnej. 22
Najbardziej wiarygodnym źródłem informacji o zdrowiu jest lekarz. Opinię tę wyraża zdecydowana większość Polaków, bo aż 92%. Na drugim miejscu pod względem wiarygodności znalazł się dentysta oraz farmaceuta (po 78% wskazań). To wiarygodne źródła informacji częściej dla osób młodszych - do 45 lat i osób o dobrym stanie zdrowia. Dodatkowo, dentysta jest wiarygodnym źródłem informacji o zdrowiu częściej dla osób mających dzieci (do lat 15). Wysokim poziomem zaufaniem do przekazywanych informacji na temat zdrowia darzą też Polacy: poradniki zdrowotne, informacje na opakowaniach leków, rodzinę i znajomych, artykuły w czasopismach, programy telewizyjne, broszury w aptekach, broszury w gabinetach lekarskich, innych specjalistów w dziedzinie medycyny (innych niż lekarz, dentysta, farmaceuta) i programy bezpłatnych badań kontrolnych. Najmniej wiarygodne są według ankietowanych informacje przesyłane SMS-ami od instytucji zdrowotnych lub firm farmaceutycznych i stoiska informacyjne w supermarketach. Te źródła są również niezwykle rzadko wykorzystywane przez Polaków. Na tle Europy większym zaufaniem darzą Polacy poradniki zdrowotne, opakowania leków, programy bezpłatnych badań kontrolnych. 23
Na ogół źródła informacji o zdrowiu z jakich korzystają Polacy są dla nich wiarygodne. Zdarza się jednak, że ankietowani częściej wierzą pewnym źródłom niż z nich korzystają, np. w przypadku dentysty, broszur w aptekach lub gabinetach lekarskich, programów bezpłatnych badań lekarskich, programów edukacji zdrowotnej czy w przypadku innych specjalistów w dziedzinie medycyny. 24
Informacje o zdrowiu pochodzące bezpośrednio od ludzi (lekarza, dentysty, farmaceuty, innych specjalistów w dziedzinie medycyny lub znajomych czy krewnych) są zarówno najczęściej wykorzystywanymi, jak i wiarygodnymi źródłami. Informacje pochodzące z mediów (programów TV lub artykułów w gazetach lub czasopismach) są także wykorzystywane przez większość ankietowanych, dla większości są też wiarygodne. Wiarygodne dla większości badanych są też broszury i ulotki o zdrowiu, które jednak nie są już tak chętnie wykorzystywane przez ankietowanych. Stosunkowo mało osób korzysta z Internetu, szukając informacji zdrowotnych (44% badanych). Internet jest też częściej postrzegany jako wiarygodne źródło niż w praktyce wykorzystywany do poszukiwania informacji o zdrowiu. Ankietowani w 2008 roku, w porównaniu do respondentów z 2006 roku, częściej wymieniają internet jako źródło informacji zdrowotnych, nieznacznie rzadziej za to broszury i ulotki. 25
Lekarstwa i środki lecznicze Czynniki najbardziej decydujące o zakupie leku bez recepty Głównym powodem zakupu leku bez recepty (OTC) jest jego polecenie przez lekarza (na co wskazuje większość, bo blisko 80% objętych badaniem Polaków). Powodem tym częściej kierują się kobiety, osoby do 54 lat, osoby wykorzystujące internet jako źródło informacji o zdrowiu, a także osoby dobrze poinformowane o chorobach i ich leczeniu. Drugim istotnym czynnikiem zakupu leku bez recepty jest wcześniejszy kontakt, stosowanie tego leku. Na ten aspekt wskazała większość badanych (74%) z czego kobiety nieco częściej niż mężczyźni, częściej też osoby w wieku do 55 lat, osoby mające dzieci do lat 15, osoby pozytywnie postrzegające stan swojego zdrowia, a także osoby dobrze poinformowane o chorobach i ich leczeniu. Większość badanych (64%) decyduje się również na zakup leku bez recepty, ponieważ wcześniej stosowała ten produkt kupowany na receptę lub też lek ten został im polecony przez farmaceutę (wskazania 61% Polaków; średnia poniżej europejskiej). 26
Wcześniejsze stosowanie leku kupionego bez recepty ma większy wpływ na jego późniejszy zakup wśród osób poniżej 45. roku życia, osób mających dzieci w wieku do 15 lat. Na wpływ farmaceuty przy zakupie leku bez recepty częściej wskazują kobiety, osoby młodsze (poniżej 40. roku życia), osoby mające dzieci w wieku do lat 15, osoby posiadające prywatne ubezpieczenie medyczne, osoby korzystające z internetu jako źródła informacji o zdrowiu, a szczególnie osoby postrzegające pozytywnie stan swojego zdrowia Ponad połowa respondentów kupuje leki bez recepty ze względu na jakość składników. Co drugi ankietowany Polak (52%) zakupił lek bez recepty z uwagi na jego cenę - częściej deklarowały tak kobiety, osoby poniżej 45 lat, a także osoby negatywnie oceniające stan swojego zdrowia. Cena częściej determinuje zakup leku bez recepty wśród Polaków niż ogólnie wśród objętych badaniem Europejczyków (41% wskazań). Mniej istotnym czynnikiem wydaje się renoma marki niecałe 40% respondentów przyznało, że znana marka miała wpływ na zakup leku bez recepty. Na ten aspekt częściej wskazują mężczyźni, osoby młodsze (do 40 lat), osoby mające dzieci do lat 15, osoby posiadające prywatne ubezpieczenie zdrowotne, osoby korzystające z internetu i czasopism jako źródła informacji o zdrowiu oraz osoby pozytywnie oceniające swoje zdrowie. 27
Porównując obecne wyniki z wynikami z 2006 roku, widać malejący odsetek osób, które kierują się ceną przy zakupie leku bez recepty. Wzrasta z kolei liczba ankietowanych kierujących się poleceniem leku przez farmaceutę przy zakupie leku bez recepty. 28
Czynniki najmniej decydujące o zakupie leku bez recepty Wśród czynników najmniej decydujących o zakupie leku bez recepty, często występowały: reklama (64% wskazań Polaków mniej niż średnia europejska 73%) oraz opakowanie leku i etykiety (63%). Pomimo że dla większości badanych Polaków reklama nie ma znaczenia przy zakupie leku, to warto wspomnieć, że na jej duży bądź znaczny wpływ częściej wskazywały osoby młode (do 40. roku życia), a także osoby mające dzieci. Z kolei wśród nielicznych (11%) wskazujących na wpływ opakowania i etykiet przy zakupie leku bez recepty, częściej wskazywali mężczyźni, osoby młodsze i osoby korzystające z internetu jako źródła informacji o zdrowiu. Dla większości badanych mało istotna jest również promocja leku w punkcie sprzedaży (58%, częściej osób młodszych poniżej 45 lat, osób mających dzieci do lat 15, osób posiadających prywatne ubezpieczenie zdrowotne, osób korzystających z internetu jako źródła informacji o zdrowiu i osób pozytywnie oceniających stan swojego zdrowia). Ponad połowa respondentów uważa też za mało istotne polecenie leku przez znajomych czy krewnych. Znikomy wpływ znajomych czy krewnych na zakup leku bez recepty był częściej wskazywany przez osoby posiadające prywatne ubezpieczenie zdrowotne, osoby do 60. roku życia, osoby korzystające z internetu jako źródła informacji o zdrowiu i osoby dobrze poinformowane o stanie chorobach i ich leczeniu. Niemal co drugi badany nie kieruje się reputacją producenta przy zakupie leku bez recepty (głównie osoby do 40. roku życia, osoby posiadające prywatne ubezpieczenie zdrowotne i osoby pozytywnie określające stan swojego zdrowia). 29
Dla 41% ankietowanych znana marka ma mały wpływ na zakup leku bez recepty. Warto tu zwrócić uwagę na ten czynnik, który znacząco dzieli Polaków objętych sondażem niemal 40% z nich wskazało znaną markę jako istotny powód zakupu leku bez recepty. Czynniki mające mały wpływ na zakup leków bez recepty nie zmieniły się przez ostatnie dwa lata, brak różnic pomiędzy wynikami z 2008 roku a wynikami z 2006 roku. 30
Opinie dotyczące leków Opinie dotyczące zakupu leków bez recepty Respondenci są ostrożni przy zakupie leków bez recepty: według deklaracji uprzednio zbierają informacje o samym leku i o jego producencie. Polacy częściej niż badani Europejczycy deklarują dobre rozpoznanie na temat produktu przed jego zakupem, poszukują informacji o leku zanim go kupią. Nie zaufaliby także lekowi, o którym wcześniej nie słyszeli. Polacy najczęściej potwierdzali pogląd, że zanim kupią lek bez recepty, szukają jak najwięcej informacji o nim (74% wskazań, częściej osób młodszych - do 45 lat i osób dobrze poinformowanych o chorobach i ich leczeniu oraz osób szukających informacji o zdrowiu w internecie lub w czasopismach). Większość potwierdza też, że nie zaufałaby lekowi, o którym nigdy wcześniej nie słyszała (64%). Deklaracje te częściej padały ze strony osób młodszych (do 45 lat) i osób dobrze poinformowanych o chorobach i ich leczeniu. Większość respondentów deklaruje zaufanie do leków (także tych nowych na rynku) znanych producentów, a co drugi ankietowany jest skłonny zapłacić więcej za lek znanego producenta. Połowa uczestników sondażu uważa, że informacje zawarte w reklamach leków są przydatne. Blisko 40% respondentów zadeklarowało, że inni proszą ich o porady na temat zdrowia. 31
W porównaniu do 2006 roku nieco spadła liczba osób deklarujących wyszukiwanie informacji o leku przed jego zakupem (79%w 2006 roku vs.. 74% w 20087 roku). Obecnie widoczny jest mniejszy odsetek respondentów, którzy uważają informacje zawarte w reklamach leków za przydatne (61% w 2006 roku vs. 50% w 2008 roku) Polscy respondenci raczej nie są skłonni zaufać nowym lekom, jeśli są one firmowane przez znane sieci supermarketów lub aptek. Ponad połowa ankietowanych nie jest skora do wypróbowywania nowych leków czy terapii. Respondenci niechętnie też dzielą się wiedzą na temat leków: niemal co drugi ankietowany niechętnie poleca leki lub terapie krewnym czy znajomym. 21% badanych Polaków nie ma zdania na ten temat. 32
Leki generyczne Nieco ponad połowa badanych Polaków zgadza się z poglądem, że leki generyczne są równie skuteczne jak ich dużo droższe oryginały, których kiedyś używali (pogląd ten częściej wyrażają młodsi respondenci, w wieku do 45 lat). Odsetek osób, które tak uważają zmniejszył się w przeciągu dwóch ostatnich lat w 2006 roku większa liczba Polaków (62%) wierzyła w taką samą skuteczność leków generycznych jak droższych oryginałów. Blisko połowa badanych przyznaje się też do sięgania po tańsze leki generyczne, jeśli takie pojawią się na rynku. 40% ankietowanych jest zdania, że leki generyczne są produkowane przez wielkie firmy farmaceutyczne. Polacy wydają się bardziej ostrożni w poglądach i korzystaniu z leków generycznych niż inni Europejczycy. Opinie na temat takiej samej skuteczności drogich oryginałow jak ich tańszych odpowiedników są podzielane w Polsce rzadziej niż w Europie. Mniejszy odsetek Polaków niż innych Europejczyków zaczyna stosować tańsze leki generyczne, jeśli takie pojawią się na rynku. 33
Zakup leków przez internet Leki za pośrednictwem internetu kupuje znikoma liczba ankietowanych (tylko 6%). Jest to wynik nieco niższy niż średnia dla Europy. 34
Choroby i dolegliwości Najczęściej występującymi problemami zdrowotnymi wśród respondentów lub ich rodzin były problemy ze wzrokiem (57%, głównie kobiet i osób starszych) i nadciśnienie tętnicze (56% także głównie kobiet i osób starszych). Dodać należy, że obecnie problemy ze wzrokiem deklarowane były nieco rzadziej niż dwa lata temu. Trzecią, często wymienianą dolegliwością, jest nadwaga lub otyłość (wymieniła ją prawie połowa badanej populacji). Znaczna część badanych Polaków dotknięta jest chorobami cywilizacyjnymi, takimi jak stres (41%) i bezsenność, zaburzenia snu (36%) lub depresja (22%). Obecnie, stres i depresja występują wśród respondentów nieco rzadziej niż w 2006 roku. Ponad 1/3 ankietowanych cierpi na zbyt wysoki poziom cholesterolu. Problemy ze słuchem ma prawie 1/3 respondentów lub ich rodzin. Ponad 20% rodaków ma problem z zaparciami (częściej niż średnia europejska). Co piąty badany miał problemy z pamięcią. 20% badanych Polaków jest dotkniętych cukrzycą. Rzadko Polacy cierpieli z powodu zaburzeń sprawności seksualnej (9%), dolegliwości związanych z menopauzą (14% wskazań) i nietrzymaniem moczu (15%). Stosunkowo rzadko też badana populacja cierpiała z powodu osteoporozy (17%). 35
Grupy, które najczęściej wskazywały na choroby i dolegliwości - Polska Problemy ze wzrokiem Nadciśnienie tętnicze Nadwaga/otyłość Stres Bezsenność/zaburzenia snu Wysoki poziom cholesterolu Problemy ze słuchem Zaparcia Depresja/ obniżony nastrój Problemy z pamięcią Ograniczona zdolność poruszania się/inwalidztwo Cukrzyca Osteoporoza Nietrzymanie moczu Dolegliwości okołomenopauzalne Zaburzenia sprawności seksualne /impotencja Kobiety Osoby powyżej 45 lat Osoby bezdzietne Nieposiadający ubezpieczenia Osoby o słabym lub złym stanie zdrowia Osoby słabo poinformowane na temat zdrowia Kobiety Osoby powyżej 45 lat Osoby bezdzietne Osoby o słabym lub złym stanie zdrowia Osoby dobrze poinformowane na temat zdrowia Osoby poniżej 60 lat Osoby korzystające z internetu i czasopism jako źródła informacji o zdrowiu Osoby o słabym lub złym stanie zdrowia Osoby słabo poinformowane na temat zdrowia Kobiety Osoby poniżej 45 lat Posiadający dzieci Posiadający ubezpieczenie Osoby korzystające z internetu i czasopism jako źródła informacji o zdrowiu Osoby słabo poinformowane na temat zdrowia Kobiety Osoby powyżej 50 lat Osoby o słabym lub złym stanie zdrowia Osoby słabo poinformowane na temat zdrowia Kobiety Osoby powyżej 45 lat Osoby bezdzietne Osoby o słabym lub złym stanie zdrowia Osoby powyżej 45 lat Osoby bezdzietne Nieposiadający ubezpieczenia Osoby o słabym lub złym stanie zdrowia Osoby słabo poinformowane na temat zdrowia Kobiety Osoby powyżej 60 lat Posiadający dzieci Osoby korzystające z internetu i czasopism jako źródła informacji o zdrowiu Osoby o słabym lub złym stanie zdrowia Nieposiadający ubezpieczenie Osoby o słabym lub złym stanie zdrowia Osoby słabo poinformowane na temat zdrowia Nieco częściej kobiety i posiadający dzieci Osoby powyżej 45 lat Osoby bezdzietne Nieposiadający ubezpieczenia Osoby o słabym lub złym stanie zdrowia Osoby słabo poinformowane na temat zdrowia Mężczyźni Osoby powyżej 45 lat Nieposiadający ubezpieczenia Osoby o słabym lub złym stanie zdrowia Kobiety Osoby powyżej 45 lat Osoby bezdzietne Nieposiadający ubezpieczenia Osoby o słabym lub złym stanie zdrowia Kobiety Osoby powyżej 45 lat Osoby bezdzietne Nieposiadający ubezpieczenia Osoby o słabym lub złym stanie zdrowia Osoby dobrze poinformowane na temat zdrowia Kobiety Osoby powyżej 45 lat Osoby bezdzietne Osoby o słabym lub złym stanie zdrowia Osoby słabo poinformowane na temat zdrowia Kobiety Powyżej 45 lat Osoby korzystające z internetu i czasopism jako źródła informacji o zdrowiu Osoby o słabym lub złym stanie zdrowia Osoby dobrze poinformowane na temat zdrowia 36 Mężczyźni Powyżej 45 lat Osoby o słabym lub złym stanie zdrowia
*średnia dla 11 badanych krajów Przeciętny Polak, częściej niż przeciętny Europejczyk, cierpi na: o nadciśnienie tętnicze, o nadwagę lub otyłość (tu mamy jeden z wyższych wskaźników w Europie, dorównują nam pod tym względem tylko Czesi i Finowie), o problemy ze wzrokiem (najwyższy wynik w Europie, obok Francuzów), o stres (tu także najwyższy wynik w Europie, obok Francuzów), o problemy ze snem. 37
Na co chorowali Polacy W ciągu ostatniego roku Polacy najczęściej chorowali na kaszel, przeziębienie i anginę, bóle pleców i mięśni oraz bóle głowy. Najrzadziej wymieniano migrenę. W ciągu ostatniego roku badani Polacy najczęściej chorowali na przeziębienie, kaszel lub anginę (63%, częściej osoby młodsze, do 45 lat). Choroba ta występowała rzadziej w porównaniu z wynikami sondażu z 2006 roku. Kolejną często występującą chorobą, na którą zapadali ankietowani, był ból pleców lub mięśni (niemal 60% odpowiedzi). Niecała połowa wśród ankietowanych cierpiała na bóle głowy (częściej były to kobiety i osoby poniżej 45. roku życia). Niemal co trzeci badany cierpiał z powodu chorób jamy ustnej czy zębów albo z powodu zapalenia stawów, reumatyzmu. W przypadku chorób jamy ustnej zmniejszył się odsetek osób cierpiących na te dolegliwości w porównaniu do badania z 2006 roku. Na zapalenie stawów i reumatyzm częściej chorowały osoby starsze (powyżej 45 lat), Niestrawność i zgaga, podobnie jak alergia i katar sienny, nie występowały tak często wśród badanych (chorowało na nie niecałe 30% respondentów, częściej 38
osoby młodsze). Niestrawność lub zgaga wystąpiły teraz rzadziej niż dwa lata temu. Co piąty badany miał problemy skórne typu wysypka lub egzema. Rzadko wśród ankietowanych występowały choroby dróg oddechowych np. astma czy zapalenie oskrzeli (20%). Najmniej wskazań dotyczyło migreny (12%, częściej kobiet niż mężczyzn). 39
Informacje na temat choroby i dolegliwości W ciągu ostatniego roku respondenci szukali głównie informacji na temat kaszlu, przeziębienia czy anginy (niemal 60% badanych, rzadziej niż średnia dla Europy) oraz na temat bólu pleców lub mięśni (również blisko 60% ankietowanych). Stosunkowo często też poszukiwane były informacje dotyczące bólu głowy (deklaracje 40% badanych). Co trzeci ankietowany szukał informacji o chorobach jamy ustnej lub zębów. Blisko 1/3 badanej populacji poszukiwała wiedzy na temat zapalenia stawów/ reumatyzmu. Także niemal 1/3 badanych szukała informacji dotyczących alergii i kataru siennego. Najmniejszy odsetek spośród respondentów był zainteresowany poszerzeniem wiedzy na temat migreny (13%). 40
Odsetek osób, które poszukiwały informacji na temat choroby lub dolegliwości Różnice pomiędzy wynikami sondażu z 2006 i 2008 roku. 2006 2008 Kaszel/przeziębienie/ angina 71% 57% Ból pleców/mięśni 58% 55% Bóle głowy 47% 38% Choroby jamy ustnej/zębów (opryszczka, bóle zębów) 40% 30% Zapalenie stawów/reumatyzm 28% 29% Alergia/katar sienny 29% 28% Niestrawność/zgaga 33% 25% Choroby skóry (np. wysypka, egzema) 22% 24% Choroby dróg oddechowych (np. astma, zapalenie oskrzeli) 23% 22% Migrena 14% 13% W porównaniu do wyników sondażu z 2006 roku respondenci w 2008 roku rzadziej deklarowali poszukiwanie informacji na temat takich chorób, jak: niestrawność i zgaga, choroby jamy ustnej i zębów, bóle głowy, a szczególnie na temat kaszlu, przeziębienia czy anginy. 41
Źródła informacji o chorobach i dolegliwościach Skąd czerpałeś informacje/porady na temat choroby/dolegliwości? Ból pleców/mięśni Alergia/katar sienny Bóle głowy Choroby skóry (np. wysypka, egzema) Zapalenie stawów/reumatyzm Lekarz Farmaceuta Krewni/ znajomi Internet Media (np. artykuły w czasopismach ) Inne 39% 12% 11% 8% 12% 7% 21% 8% 4% 4% 6% 3% 18% 15% 8% 4% 6% 4% 20% 6% 3% 4% 5% 3% 25% 7% 3% 4% 8% 4% Migrena 8% 4% 1% 3% 3% 1% Choroby dróg oddechowych (np. astma, zapalenie oskrzeli) 21% 3% 2% 2% 3% 2% Niestrawność/zgaga Choroby jamy ustnej/zębów (opryszczka, bóle zębów) Kaszel/przeziębienie/angina 14% 12% 4% 3% 4% 3% 24% 8% 4% 2% 4% 2% 45% 24% 9% 4% 7% 5% Respondenci poszukiwali informacji głównie u lekarza, szczególnie na temat kaszlu, przeziębienia i anginy (niemal co drugi badany). Na drugim miejscu, jako źródło informacji na temat większości chorób wskazywany był farmaceuta. Wyjątkiem są tu jednak: ból pleców i mięśni oraz zapalenie stawów i reumatyzm, gdzie respondenci równie często szukali informacji w mediach (np. czasopismach) co u farmaceuty. Krewni i znajomi służyli informacją głównie w przypadku dobrze znanych chorób, takich jak: ból pleców, kaszel/przeziębienie czy ból głowy. 42
Lekarz jako źródło informacji Lekarz jest źródłem informacji na temat kaszlu, przeziębienia czy anginy częściej dla kobiet, osób młodszych (do 45 lat), osób mających dzieci do lat 15 i osób posiadających prywatne ubezpieczenie zdrowotne. W przypadku bólu pleców i mięśni lekarz jako źródło informacji na temat tych dolegliwości był częściej wskazywany przez kobiety, osoby starsze (powyżej 50 lat), jak i osoby o słabym lub złym stanie zdrowia. Kobiety częściej niż mężczyźni szukają porady u lekarza w przypadku większości chorób (z wyjątkiem chorób skóry, niestrawności i zgagi oraz chorób jamy ustnej i zębów). Osoby o średnim lub złym stanie swojego zdrowia, w przeciwieństwie do osób cieszących się dobrym zdrowiem, stosunkowo często szukają informacji u lekarza na temat poważniejszych przewlekłych chorób, jak zapalenie stawów i reumatyzm, ból pleców i mięśni, ból głowy, choroby dróg oddechowych, niestrawność i zgaga. W porównaniu do 2006 roku, lekarz był obecnie częściej wskazywany jako źródło informacji o chorobach skóry. Rzadziej zaś niż w 2006 roku lekarz służy informacją na temat chorób jamy ustnej i zębów. 43
Farmaceuta jako źródło informacji Farmaceuta jako źródło informacji o kaszlu, przeziębienia i anginy był częściej wymieniany przez osoby młodsze (w wieku do 45 lat), osoby mające dzieci w wieku do 15 lat i osoby słabo poinformowane o chorobach i ich leczeniu. Porównując wyniki sondażu z 2006 roku, zauważyć można obecnie nieco większą rolę farmaceuty jako źródła informacji na temat zapalenia stawów i reumatyzmu, a z kolei mniejszą w przypadku informacji na temat bólu głowy czy kaszlu lub przeziębienia. 44
Stosowanie leków Uczestnicy sondażu starają się wyleczyć chorobę, jeśli na nią zapadną - odsetek osób chorujących na daną chorobę jest zbliżony do odsetka osób sięgających po środki na tę chorobę. Ankietowani Polacy stosowali jakiekolwiek środki w celu wyleczenia choroby głównie w przypadku podstawowych chorób, na które zapadali: przeziębienie, kaszel, bólu pleców i mięśni oraz ból głowy. Największy odsetek respondentów deklarował używanie środków na kaszel, przeziębienie lub anginę i były to często kobiety, osoby młodsze (do 45 lat), osoby mające dzieci w wieku do 15 lat i osoby posiadające dodatkowe ubezpieczenie zdrowotne. Ponad połowa respondentów zadeklarowała stosowanie jakichkolwiek środków, by wyleczyć bóle pleców i mięśni. Były to przeważnie osoby starsze (w wieku powyżej 45 lat), osoby o złym stanie zdrowia oraz osoby słabo poinformowane na temat chorób i sposobów ich leczenia. Dość znaczny odsetek ankietowanych próbował także leczyć bóle głowy. Po środki i lekarstwa częściej sięgały tu kobiety, osoby młodsze (poniżej 40. roku życia), osoby mające dzieci, osoby posiadające prywatne ubezpieczenie zdrowotne, jak też osoby słabo poinformowane o chorobach i leczeniu. 45
Najmniej osób zadeklarowało stosowanie leków na migrenę, ale też mało osób cierpiało z powodu tej choroby w ciągu ostatniego roku. 46
Stosowanie różnych środków w celu wyleczenia choroby/ dolegliwości W celu leczenia chorób ankietowani Polacy stosowali głównie lekarstwa (te przepisane na receptę, jak i te dostępne bez recepty). Rzadko sięgali po zioła lub leki homeopatyczne, a jeszcze rzadziej, po różnego rodzaju terapie alternatywne. Lekarstwa na receptę Lekarstwa dostępne bez recepty Zioła/ leki homeopaty czne Terapie alternatyw ne Inne Bóle pleców/mięśni 30% 23% 7% 9% 3% Alergia/katar sienny 15% 11% 3% 1% 1% Bóle głowy 12% 34% 4% 3% 1% Choroby skóry (np. wysypka, egzema) 14% 8% 2% 1% 1% Zapalenie stawów/reumatyzm 18% 12% 3% 3% 1% Migrena 6% 7% 1% 1% 1% Choroby dróg oddechowych (np. astma, zapalenie oskrzeli) 17% 5% 3% 0% 0% Niestrawność zgaga 9% 16% 6% 1% 1% Choroby jamy ustnej/zębów (opryszczka, bóle zębów) 10% 16% 3% 1% 1% Kaszel/przeziębienie/angina 38% 38% 13% 3% 1% Kaszel, przeziębienie i angina respondenci leczą przede wszystkim lekami, zarówno tymi na receptę, jak i tymi dostępnymi bez recepty. W przypadku tej choroby, Polacy stosunkowo często sięgają po zioła i leki homeopatyczne. Bóle pleców i mięśni są najczęściej leczone lekarstwami przypisanymi przez lekarza (na receptę). Rzadziej stosowane są w tym przypadku leki dostępne bez recepty. Choroba ta jest również najczęściej ze wszystkich leczona terapiami alternatywnymi (głównie przez osoby starsze). 47
48
Na bóle głowy Polacy stosowali głównie leki dostępne bez recepty. Mniej chętnie sięgali w przypadku bólu głowy po leki przepisane na receptę. Lekarstwa na receptę są najczęściej stosowane przy kaszlu, przeziębieniu czy anginie i sięgają po nie częściej kobiety, osoby poniżej 45. roku życia, osoby mające dzieci oraz osoby ubezpieczone. Leki na receptę są stosunkowo często zażywane w przypadku bólu pleców i mięśni (częściej niż leki bez recepty. Po leki na receptę sięgają wtedy głównie kobiety, osoby powyżej 45. roku życia i osoby negatywnie oceniające stan swojego zdrowia. Leki na receptę częściej niż leki OTC są wykorzystywane także do leczenia chorób dróg oddechowych typu astma czy zapalenie oskrzeli (głównie przez kobiety i osoby o słabym stanie zdrowia), ale też w przypadku zapalenia stawów czy chorób skóry. Stosowanie leków na receptę przy zapaleniu stawów, częściej występuje wśród kobiet, osób starszych: w wieku powyżej 45 lat i osób niemających dzieci do lat 15, osób nieposiadających dodatkowego ubezpieczenia zdrowotnego, a także wśród osób negatywnie oceniających stan swojego zdrowia. 49
Z kolei lekarstwa kupowane bez recepty najczęściej są stosowane na kaszel, przeziębienie i anginę (podobnie jak lekarstwa na receptę). Tu również częściej kupują je kobiety niż mężczyźni (co zapewne wynika z tego, że kobiety ogólnie chętniej leczą tę chorobę). W przypadku przeziębienia, kaszlu lub anginy, leki bez recepty częściej używają także osoby młodsze (poniżej 45 lat), osoby mające dzieci, osoby pozytywnie oceniające stan swojego zdrowia, ale też osoby słabo poinformowane o chorobach i sposobach leczenia. Stosunkowo często ankietowani korzystają z leków dostępnych bez recepty, w razie bólu głowy niemal w takim samym stopniu jak przy kaszlu czy przeziębieniu. Po leki bez recepty przy bólu głowy częściej sięgają kobiety, osoby młodsze (poniżej 45 lat), osoby mające dzieci, osoby posiadające prywatne ubezpieczenie zdrowotne, osoby o dobrym stanie zdrowia, a także osoby słabo poinformowane o chorobach i sposobach leczenia. Leki bez recepty są chętniej (niż leki na receptę) stosowane do leczenia niestrawności i zgagi oraz chorób jamy ustnej. Preparatami dostępnymi bez recepty stosunkowo często leczą niestrawność i zgagę osoby o słabym stanie zdrowia, zaś choroby jamy ustnej osoby mające dzieci i osoby poniżej 45. roku życia. Dodatkowych informacji udzielają: Wydawnictwo Reader s Digest Dział Public Relations tel. (022) 319 32 00 Anna Jabłońska anna.jablonska@readersdigest.pl Tel. 605 278 578 Euro RSCG Sensors Agencja Public Relations reperentująca wydawnictwo Reader s Digest tel. (22) 444 0 666 Paulina Goździewicz - paulina.gozdziewicz@eurorscg.pl Tel: 693 150 037 Ewa Sadowska - ewa.sadowska@eurorscg.pl Tel: 693 330 009 50