ROGRAM NAUZANIA DLA ZAWODU MEHANIK AUTOMATYKI RZEMYSŁOWEJ I URZĄDZEŃ REYZYJNYH, 731102 O STRUKTURZE RZEDMIOTOWEJ Wersja po recenzjach Warszawa 2012
SIS TREŚI 1. TY ROGRAMU: RZEDMIOTOWY... 2 2. RODZAJ ROGRAMU: LINIOWY... 2 3. AUTORZY, REENZENI I KONSULTANI ROGRAMU NAUZANIA:... 2 4. ODSTAWY RAWNE KSZTAŁENIA ZAWODOWEGO... 2 5. ELE OGÓLNE KSZTAŁENIA ZAWODOWEGO... 3 6. KORELAJA ROGRAMU NAUZANIA DLA ZAWODU MEHANIK AUTOMATYKI RZEMYSŁOWEJ I URZĄDZEŃ REYZYJNYH Z ODSTAWĄ ROGRAMOWĄ KSZTAŁENIA OGÓLNEGO... 3 7. INFORMAJA O ZAWODZIE MEHANIK AUTOMATYKI RZEMYSŁOWEJ I URZĄDZEŃ REYZYJNYH... 4 8. UZASADNIENIE OTRZEY KSZTAŁENIA W ZAWODZIE MEHANIK AUTOMATYKI RZEMYSŁOWEJ I URZĄDZEŃ REYZYJNYH... 5 9. OWIĄZANIA ZAWODU MEHANIK AUTOMATYKI RZEMYSŁOWEJ I URZĄDZEŃ REYZYJNYH Z INNYMI ZAWODAMI... 5 10. ELE SZZEGÓŁOWE KSZTAŁENIA W ZAWODZIE MEHANIK AUTOMATYKI RZEMYSŁOWEJ I URZĄDZEŃ REYZYJNYH... 6 11. LAN NAUZANIA DLA ZAWODU MEHANIK AUTOMATYKI RZEMYSŁOWEJ I URZĄDZEŃ REYZYJNYH... 7 12. ROGRAMY NAUZANIA DLA OSZZEGÓLNYH RZEDMIOTÓW... 9 1. Elektrotechnika i elektronika... 10 2. odstawy konstrukcji urządzeń precyzyjnych... 17 3. Techniki wytwarzania... 24 4. Urządzenia automatyki przemysłowej... 28 5. Działalność gospodarcza w branży mechanicznej... 33 6. Język obcy w branży mechanicznej... 38 7. Montaż i obsługa układów automatyki przemysłowej - zajęcia praktyczne... 44 8. Montaż i obsługa urządzeń precyzyjnych - zajęcia praktyczne... 55 ZAŁĄZNIKI... 65 1
TY SZKOŁY: ZASADNIZA SZKOŁA ZAWODOWA 1. TY ROGRAMU: RZEDMIOTOWY 2. RODZAJ ROGRAMU: LINIOWY 3. AUTORZY, REENZENI I KONSULTANI ROGRAMU NAUZANIA: Autorzy: mgr inż. Grzegorz Lis, dr inż. Zbigniew ilch, mgr inż. Roman Ruprecht Recenzenci: mgr inż. Sławomir Duch, mgr inż. Łucja ZielińskaKonsultanci: mgr inż. Robert Wanic 4. ODSTAWY RAWNE KSZTAŁENIA ZAWODOWEGO rogram nauczania dla zawodu MEHANIK AUTOMATYKI RZEMYSŁOWEJ I URZĄDZEŃ REYZYJNYH opracowany jest zgodnie z poniższymi aktami prawnymi: Ustawa z dnia 7 września 1991 o systemie oświaty (Dz. U. z 2004 r. Nr 256, poz. 2572 z późn. zm.) Rozporządzenie MEN z dnia 23 grudnia 2011r. w sprawie klasyfikacji zawodów szkolnictwa zawodowego (Dz. U. z 2012r. poz. 7) Rozporządzenie MEN z dnia 7 lutego 2012r. w sprawie podstawy programowej kształcenia w zawodach (Dz. U. poz. 184) Rozporządzenie MEN z dnia 7 lutego 2012r. w sprawie ramowych planów nauczania w szkołach publicznych (Dz. U. poz. 204) Rozporządzenie MEN z dnia 30 kwietnia 2007r. w sprawie warunków i sposobów oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów i słuchaczy oraz przeprowadzania sprawdzianów i egzaminów w szkołach publicznych (Dz. U. Nr 83, poz. 562 z późn. zm.) Rozporządzenie MEN z dnia 17 listopada 2010 r. w sprawie zasad udzielania i organizacji pomocy psychologiczno-pedagogicznej w publicznych przedszkolach, szkołach i placówkach (Dz. U. Nr 228, poz. 1487) Rozporządzenie MENiS z dnia 31 grudnia 2002 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny w publicznych i niepublicznych szkołach i placówkach (Dz. U. z 2003r. Nr 6, poz. 69 z późn. zm.) Rozporządzenie MEN z dnia 15 grudnia 2010 r. w sprawie praktycznej nauki zawodu (Dz. U. Nr 244, poz. 1626) Rozporządzenie MEN w sprawie dopuszczenia do użytku w szkole programów wychowania przedszkolnego i programów nauczania oraz dopuszczania do użytku szkolnego podręczników 2
5. ELE OGÓLNE KSZTAŁENIA ZAWODOWEGO Opracowany program nauczania pozwoli na osiągnięcie następujących celów ogólnych kształcenia zawodowego: elem kształcenia zawodowego jest przygotowanie uczących się do życia w warunkach współczesnego świata, wykonywania pracy zawodowej i aktywnego funkcjonowania na zmieniającym się rynku pracy. Zadania szkoły i innych podmiotów prowadzących kształcenie zawodowe oraz sposób ich realizacji są uwarunkowane zmianami zachodzącymi w otoczeniu gospodarczo-społecznym, na które wpływają w szczególności: idea gospodarki opartej na wiedzy, globalizacja procesów gospodarczych i społecznych, rosnący udział handlu międzynarodowego, mobilność geograficzna i zawodowa, nowe techniki i technologie, a także wzrost oczekiwań pracodawców w zakresie poziomu wiedzy i umiejętności pracowników. W procesie kształcenia zawodowego ważne jest integrowanie i korelowanie kształcenia ogólnego i zawodowego, w tym doskonalenie kompetencji kluczowych nabytych w procesie kształcenia ogólnego, z uwzględnieniem niższych etapów edukacyjnych. Odpowiedni poziom wiedzy ogólnej powiązanej z wiedzą zawodową przyczyni się do podniesienia poziomu umiejętności zawodowych absolwentów szkół kształcących w zawodach, a tym samym zapewni im możliwość sprostania wyzwaniom zmieniającego się rynku pracy. W procesie kształcenia zawodowego są podejmowane działania wspomagające rozwój każdego uczącego się, stosownie do jego potrzeb i możliwości, ze szczególnym uwzględnieniem indywidualnych ścieżek edukacji i kariery, możliwości podnoszenia poziomu wykształcenia i kwalifikacji zawodowych oraz zapobiegania przedwczesnemu kończeniu nauki. Elastycznemu reagowaniu systemu kształcenia zawodowego na potrzeby rynku pracy, jego otwartości na uczenie się przez całe życie oraz mobilności edukacyjnej i zawodowej absolwentów ma służyć wyodrębnienie kwalifikacji w ramach poszczególnych zawodów wpisanych do klasyfikacji zawodów szkolnictwa zawodowego. 6. KORELAJA ROGRAMU NAUZANIA DLA ZAWODU MEHANIK AUTOMATYKI RZEMYSŁOWEJ I URZĄDZEŃ REYZYJNYH Z ODSTAWĄ ROGRAMOWĄ KSZTAŁENIA OGÓLNEGO rogram nauczania dla zawodu MEHANIK AUTOMATYKI RZEMYSŁOWEJ I URZĄDZEŃ REYZYJNYH uwzględnia aktualny stan wiedzy o zawodzie ze szczególnym zwróceniem uwagi na nowe technologie i najnowsze koncepcje nauczania. rogram uwzględnia także zapisy zadań ogólnych szkoły i umiejętności zdobywanych w trakcie kształcenia w szkole ponadgimnazjalnej umieszczonych w podstawach programowych kształcenia ogólnego, w tym: 1) umiejętność zrozumienia, wykorzystania i refleksyjnego przetworzenia tekstów, prowadząca do osiągnięcia własnych celów, rozwoju osobowego oraz aktywnego uczestnictwa w życiu społeczeństwa; 2) umiejętność wykorzystania narzędzi matematyki w życiu codziennym oraz formułowania sądów opartych na rozumowaniu matematycznym; 3) umiejętność wykorzystania wiedzy o charakterze naukowym do identyfikowania i rozwiązywania problemów, a także formułowania wniosków opartych na obserwacjach empirycznych dotyczących przyrody lub społeczeństwa; 4) umiejętność komunikowania się w języku ojczystym i w językach obcych; 3
5) umiejętność sprawnego posługiwania się nowoczesnymi technologiami informacyjnymi i komunikacyjnymi; 6) umiejętność wyszukiwania, selekcjonowania i krytycznej analizy informacji; 7) umiejętność rozpoznawania własnych potrzeb edukacyjnych oraz uczenia się; 8) umiejętność pracy zespołowej. W programie nauczania dla zawodu MEHANIK AUTOMATYKI RZEMYSŁOWEJ I URZĄDZEŃ REYZYJNYH uwzględniono powiązania z kształceniem ogólnym polegające na wcześniejszym osiąganiu efektów kształcenia w zakresie przedmiotów ogólnokształcących stanowiących podbudowę dla kształcenia w zawodzie. Dotyczy to przede wszystkim takich przedmiotów jak: matematyka i fizyka, a także podstawy przedsiębiorczości i edukację dla bezpieczeństwa. 7. INFORMAJA O ZAWODZIE MEHANIK AUTOMATYKI RZEMYSŁOWEJ I URZĄDZEŃ REYZYJNYH Mechanik automatyki przemysłowej i urządzeń precyzyjnych należy do zawodów często spotykanych w sferze zatrudnienia. Dominującym układem czynności w zawodzie są prace montażowe i obsługowe, które wykonuje pracownik zajmujący się montażem, uruchamianiem, obsługiwaniem obejmującym naprawę i konserwację, urządzeń i układów automatyki przemysłowej i urządzeń precyzyjnych. raca mechanika automatyki przemysłowej i urządzeń precyzyjnych wymaga na ogół zespołowego działania i oparta jest na współpracy, szczególnie w zakresie zadań związanych z montażem układów automatyki przemysłowej. Do typowych zadań zawodowych mechanika automatyki przemysłowej i urządzeń precyzyjnych należy między innymi: Organizowanie własnego miejsca pracy zgodnie z zasadami bhp, ergonomii oraz ochrony przeciwpożarowej i ochrony środowiska, rodukcja, obsługa, naprawa i konserwacja urządzeń i przyrządów precyzyjnych, przede wszystkim aparatury pomiarowo-kontrolnej i automatyki sterującoregulującej. Montowanie i demontowanie układów automatyki przemysłowej, Montowanie i demontowanie urządzeń precyzyjnych, Uruchamiania układów automatyki przemysłowej oraz urządzeń precyzyjnych, Obsługiwania układów automatyki przemysłowej oraz urządzeń precyzyjnych. Lokalizowanie uszkodzeń oraz diagnozowanie przyczyn zaistniałych uszkodzeń w urządzeniach automatyki przemysłowej oraz urządzeniach precyzyjnych. zytanie dokumentacji technicznej urządzeń automatyki przemysłowej i urządzeń precyzyjnych, Instalowanie oraz uruchamianie na stanowisku pracy nowych urządzeń automatyki przemysłowej, Wykonywanie elementów konstrukcyjnych urządzeń automatyki przemysłowej i urządzeń precyzyjnych do celów napraw. rzeprowadzanie prób działania mechanizmów precyzyjnych po naprawie, regulacji lub konserwacji, rzeprowadzanie kontroli jakości wykonanych przez siebie prac z zakresu instalowania, regulowania i naprawiania urządzeń automatyki przemysłowej i urządzeń precyzyjnych. 4
8. UZASADNIENIE OTRZEY KSZTAŁENIA W ZAWODZIE MEHANIK AUTOMATYKI RZEMYSŁOWEJ I URZĄDZEŃ REYZYJNYH Nowoczesne gałęzie przemysłu maszynowego, wykorzystujące osiągnięcia mechaniki precyzyjnej należą do ważnych i rozwijających się gałęzi gospodarki w naszym kraju. W wielu przedsiębiorstwach różnych gałęzi przemysłu coraz powszechniej stosowane są układy automatyki, zautomatyzowane linie produkcyjne wymagające zatrudnienia pracowników o wysokich kwalifikacjach. Mechanicy automatyki przemysłowej i urządzeń precyzyjnych mogą wykonywać prace na stanowiskach monterów i konserwatorów układów automatyki przemysłowej oraz urządzeń precyzyjnych, pracowników technicznej obsługi i serwisu zautomatyzowanych linii przemysłowych. Mechanicy automatyki przemysłowej i urządzeń precyzyjnych mogą znaleźć pracę zarówno w dużych przedsiębiorstwach produkcyjnych(wytwórnie sprzętu elektrycznego i elektronicznego, lotniczego oraz mechaniki precyzyjnej, obrabiarek sterowanych numerycznie N), oraz jako wykwalifikowani pracownicy działu obsługi technicznej. Warunkiem podjęcia pracy w zawodzie jest ukończenie zasadniczej szkoły zawodowej. Mechanik automatyki przemysłowej i urządzeń precyzyjnych z wykształceniem zawodowym jest wykwalifikowanym robotnikiem, pracującym pod nadzorem przełożonego. Może kontynuować kształcenie na poziomie technikum, jednakże wymaga to wyboru zawodu pokrewnego (technik mechanik, technik mechatronik itp.), ponieważ nie ma bezpośredniej kontynuacji kształcenia dla mechanika automatyki przemysłowej i urządzeń precyzyjnych. Może również podnosić swoje kwalifikacje na kursach i szkoleniach (np. tokarz, optyk), co wzmocni jego pozycję na rynku pracy. 9. OWIĄZANIA ZAWODU MEHANIK AUTOMATYKI RZEMYSŁOWEJ I URZĄDZEŃ REYZYJNYH Z INNYMI ZAWODAMI odział zawodów na kwalifikacje czyni system kształcenia elastycznym, umożliwiającym uczącemu się uzupełnianie kwalifikacji stosownie do potrzeb rynku pracy, własnych potrzeb i ambicji. Kwalifikacja M.16. jest kwalifikacją w zawodzie mechanika automatyki przemysłowej i urządzeń precyzyjnych. Inną grupą wspólnych efektów dotyczących obszaru zawodowego są efekty stanowiące podbudowę kształcenia w zawodach określone kodem KZ(M.a). KZ(M.a)występuje w zawodach: mechanik-operator pojazdów i maszyn rolniczych, zegarmistrz, optyk-mechanik, mechanik precyzyjny, mechanik automatyki przemysłowej i urządzeń precyzyjnych, mechanik-monter maszyn i urządzeń, mechanik pojazdów samochodowych, operator obrabiarek skrawających, ślusarz, kowal, monter kadłubów okrętowych, blacharz samochodowy, blacharz, lakiernik, technik optyk, technik mechanik lotniczy, technik mechanik okrętowy, technik budownictwa okrętowego, technik pojazdów samochodowych, technik mechanizacji rolnictwa, technik mechanik, monter mechatronik, elektromechanik pojazdów samochodowych, technik mechatronik, technik transportu drogowego, technik energetyk, modelarz odlewniczy, technik wiertnik, technik górnictwa podziemnego, technik górnictwa otworowego, technik górnictwa odkrywkowego, technik przeróbki kopalin stałych, technik odlewnik, technik hutnik, operator maszyn i urządzeń odlewniczych, operator maszyn i urządzeń metalurgicznych, operator maszyn i urządzeń do obróbki plastycznej, operator maszyn i urządzeń do przetwórstwa tworzyw sztucznych, złotnik - jubiler. Kwalifikacja Symbol zawodu Zawód Elementy wspólne M.16. Montaż i obsługa układów automatyki przemysłowej i urządzeń precyzyjnych 731102 Mechanik automatyki przemysłowej i urządzeń precyzyjnych KZ(M.a) 5
10. ELE SZZEGÓŁOWE KSZTAŁENIA W ZAWODZIE MEHANIK AUTOMATYKI RZEMYSŁOWEJ I URZĄDZEŃ REYZYJNYH Absolwent szkoły kształcącej w zawodzie mechanik automatyki przemysłowej i urządzeń precyzyjnych powinien być przygotowany do wykonywania następujących zadań zawodowych: 1) montowania układów automatyki 2) montowania urządzeń precyzyjnych; 3) uruchamiania układów automatyki przemysłowej oraz urządzeń precyzyjnych; 4) obsługiwania układów automatyki przemysłowej oraz urządzeń precyzyjnych. Do wykonywania zadań zawodowych niezbędne jest osiągnięcie efektów kształcenia określonych w podstawie programowej kształcenia w zawodzie: mechanik automatyki przemysłowej i urządzeń precyzyjnych efekty kształcenia wspólne dla wszystkich zawodów(h, DG, JOZ, KS) efekty kształcenia wspólne dla zawodów w ramach obszaru mechanicznego i górniczo-hutniczego stanowiące podbudowę do kształcenia w zawodzie lub grupie zawodów, stanowiące podbudowę do kształcenia w zawodzie lub grupie zawodów KZ(M.a), efekty kształcenia właściwe dla kwalifikacji wyodrębnionej w zawodzie: M.16. Montaż i obsługa układów automatyki przemysłowej i urządzeń precyzyjnych 700 godz. 6
11. LAN NAUZANIA DLA ZAWODU MEHANIK AUTOMATYKI RZEMYSŁOWEJ I URZĄDZEŃ REYZYJNYH Zgodnie z Rozporządzeniem MEN w sprawie ramowych planów nauczania w zasadniczej szkole zawodowej minimalny wymiar godzin na kształcenie zawodowe wynosi 1600 godzin, z czego na kształcenie zawodowe teoretyczne zostanie przeznaczonych minimum 630 godzin, a na kształcenie zawodowe praktyczne 970 godzin. W podstawie programowej kształcenia w zawodzie mechanik precyzyjny minimalna liczba godzin na kształcenie zawodowe została określona dla efektów kształcenia i wynosi: Efekty kształcenia wspólne dla wszystkich zawodów oraz efekty kształcenia wspólne dla zawodów w ramach obszaru mechanicznego i górniczo-hutniczego stanowiące podbudowę do kształcenia w zawodzie lub grupie zawodów- 350 godz. M,16, Montaż i obsługa układów automatyki przemysłowej i urządzeń precyzyjnych 700 godz. Tabela 3. lan nauczania dla programu o strukturze przedmiotowej Lp. Obowiązkowe zajęcia edukacyjne Klasa I II III I II I II I II Liczba godzin tygodniowo w trzyletnim okresie nauczania 7 Liczba godzin w trzyletnim okresie nauczania rzedmioty w kształceniu zawodowym teoretycznym 1 Elektrotechnika i elektronika 2 2 1 2,5 80 2 odstawy konstrukcji urządzeń precyzyjnych 2 2 2 3 4 6,5 208 3 Techniki wytwarzania 3 3 3 96 4 Urządzenia automatyki przemysłowej 2 2 4 4 6 192 5 Działalność gospodarcza w branży mechanicznej 2 1 32 6 Język obcy w branży mechanicznej 1 1 1 32 Łączna liczba godzin 9 9 7 7 5 3 20 640 rzedmioty w kształceniu zawodowym praktycznym */** Montaż i obsługa układów automatyki przemysłowej - zajęcia 7 praktyczne 2 2 4 4 8 10 15 490 8 Montaż i obsługa urządzeń precyzyjnych - zajęcia praktyczne 3 3 6 6 6 6 15 480 Łączna liczba godzin 5 5 10 10 14 16 30 970 *dla młodocianych pracowników liczbę dni w tygodniu przeznaczonych na praktyczną naukę zawodu u pracodawcy ustala dyrektor szkoły, z uwzględnieniem przepisów Kodeksu racy. **zajęcia odbywają się w pracowniach szkolnych, warsztatach szkolnych, centrach kształcenia praktycznego oraz u pracodawcy. EGZAMIN OTWIERDZAJĄY IERWSZĄ KWALIFIKAJĘ M.16. ODYWA SIĘ NA KONIE KLASY TRZEIEJ.
Wykaz działów programowych dla zawodu Mechanik automatyki przemysłowej i urządzeń precyzyjnych Nazwa przedmiotu Nazwa działu Liczba godzin przewidziana na dział 1. Elektrotechnika i elektronika 1.1. ezpieczeństwo i higiena pracy 16 1.2. Wprowadzenie do elektrotechniki 48 1.3. Wprowadzenie do elektroniki 16 2. odstawy konstrukcji urządzeń precyzyjnych 2.1. Rysunek techniczny 80 2.2. zęści maszyn i połączenia 64 2.3. Materiały konstrukcyjne w urządzeniach precyzyjnych 64 3. Techniki wytwarzania 3.1. odstawy technik wytwarzania 64 3.2. Montaż maszyn i kontrola jakości 32 4. Urządzenia automatyki przemysłowej 4.1. Urządzenia w układach sterowania i regulacji 112 4.2. Montaż i obsługa urządzeń automatyki w układach sterowania i regulacji 80 5. Działalność gospodarcza w branży mechanicznej 5.1. odstawy prawne działalności gospodarczej 16 5.2. Zakładanie i prowadzenie firmy w branży mechanicznej 16 6. Język obcy w branży mechanicznej 6.1. Zagadnienia bezpieczeństwa i higieny pracy w branży mechanicznej 12 6.2. Terminologia w analizie dokumentacji i literatury zawodowej 12 6.3. Działalność gospodarcza i biznesowa 8 7. Montaż i obsługa układów automatyki przemysłowej - zajęcia praktyczne 8. Montaż i obsługa urządzeń precyzyjnych - zajęcia praktyczne 7.1. ezpieczeństwo i higiena pracy podczas prac montażowych i obsługowych 16 7.2. Montowanie układów automatyki przemysłowej 192 7.3. Uruchamianie układów automatyki przemysłowej 192 7.4. Obsługiwanie układów automatyki przemysłowej 90 8.1. ezpieczeństwo i higiena pracy podczas prac montażowych i obsługowych 4 8.2. Montowanie urządzeń precyzyjnych 192 8.3. Uruchamianie urządzeń precyzyjnych 192 8.4. Obsługiwanie urządzeń precyzyjnych 92 8
12. ROGRAMY NAUZANIA DLA OSZZEGÓLNYH RZEDMIOTÓW W programie nauczania dla zawodu mechanika automatyki przemysłowej i urządzeń precyzyjnych zastosowano taksonomię celów A. Niemierko 1. Elektrotechnika i elektronika 80 godz. 2. odstawy konstrukcji urządzeń precyzyjnych 208 godz. 3. Techniki wytwarzania 96 godz. 4. Urządzenia automatyki przemysłowej 192 godz. 5. Działalność gospodarcza w branży mechanicznej 32 godz. 6. Język obcy w branży mechanicznej 32 godz. 7. Montaż i obsługa układów automatyki przemysłowej - zajęcia praktyczne 490 godz. 8. Montaż i obsługa urządzeń precyzyjnych - zajęcia praktyczne 480 godz. 9
1. Elektrotechnika i elektronika 1.1. ezpieczeństwo i higiena pracy 1.2. Wprowadzenie do elektrotechnik 1.3. Wprowadzenie do elektroniki 1.1. ezpieczeństwo i higiena pracy Uszczegółowione efekty kształcenia Uczeń po zrealizowaniu zajęć potrafi: oziom wymagań programowych ( lub ) Kategoria taksonomiczna Materiał kształcenia H(1)1. określić pojęcia związane z bezpieczeństwem i higieną pracy, ochroną przeciwpożarową, ochroną środowiska i ergonomią; H(1)2. zastosować pojęcia związane z bezpieczeństwem i higieną pracy, - prawna ochrona pracy, - czynniki szkodliwe dla zdrowia, uciążliwe i niebezpieczne występujące w procesie pracy, ochroną przeciwpożarową, ochroną środowiska i ergonomią; H(1)3. wyjaśnić zasady ochrony przeciwpożarowej na stanowisku pracy; - ergonomia w kształtowaniu warunków pracy, - wymagania dotyczące pomieszczeń pracy, H(1)4. dobrać środki gaśnicze; - wymagania dotyczące pomieszczeń higienicznosanitarnych H(2)1. określić instytucje oraz służby działające w zakresie ochrony pracy - wymagania bezpieczeństwa dotyczące stanowisk pracy i ochrony środowiska w olsce; H(2)2. określić zadania instytucji oraz służb działających w zakresie ochrony - wymagania bezpieczeństwa dotyczące procesów pracy - bezpieczna praca z urządzeniami i maszynami pracy i ochrony środowiska w olsce; H(2)3. określć uprawnienia instytucji oraz służb działających w zakresie ochrony pracy i ochrony środowiska w olsce; elektrycznymi - ochrona przeciwporażeniowa, - zagrożenia dotyczące urządzeń i maszyn elektrycznych, H(2)4. scharakteryzować zakres kompetencji instytucji oraz służb działających - zagrożenia pożarowe, w zakresie ochrony pracy i ochrony środowiska w olsce; - zasady ochrony przeciwpożarowej, H(2)5. zróżnicować instytucje działające w zakresie ochrony pracy i ochrony - przepisy dotyczące ochrony środowiska, środowiska w olsce; - pierwsza pomoc w przypadku porażenia prądem H(3)1. przytoczać prawa i obowiązki pracownika w zakresie bezpieczeństwa i elektrycznym, higieny pracy; - pierwsza pomoc w przypadku urazów mechanicznych, H(3)2. przytoczać prawa i obowiązki pracodawcy w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy; 10
H(3)3. określić konsekwencje wynikające z nieprzestrzegania praw i obowiązków pracownika w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy; H(5)1. określić substancje niebezpieczne w środowisku pracy; H(5)2. przewidzieć sytuacje i okoliczności mogące stanowić zagrożenie dla D zdrowia i życia człowieka oraz mienia i środowiska związane z wykonywaniem zadań zawodowych; H(5)3. zapobiec ewentualnym zagrożeniom wynikającym z wykonywania zadań zawodowych; H(6)1. wskazać skutki oddziaływania czynników szkodliwych na organizm człowieka; H(6)2. wskazać skutki działania prądu elektrycznego na organizm człowieka; H(6)3. scharakteryzować skutki oddziaływania czynników szkodliwych na organizm człowieka; H(10)1. zorganizować pierwszą pomoc poszkodowanym w wypadkach przy pracy oraz w stanach zagrożenia zdrowia i życia; H(10)2. zastosować pierwszą pomoc poszkodowanym w wypadkach przy pracy D oraz w stanach zagrożenia zdrowia i życia; H(10)3. udzielić pierwszej pomocy porażonemu prądem elektrycznym; KS(3)1. analizować rezultaty działań KS(3)2. uświadomić sobie konsekwencje działań lanowane zadania Twoim zadaniem wraz z grupą jest opracowanie instrukcji H i przeciwpożarowej związanej z lutowaniem ręczną lutownicą. W instrukcji opisz właściwy wygląd stanowiska oraz jego wyposażenie oraz konieczne środki ochrony osobistej oraz wskazać zagrożenia pożarowe. W dalszej kolejności wymień możliwe zagrożenia dla zdrowia pracownika wykonującego operacje lutowania oraz środki zaradcze na wypadek zaistniałego skaleczenia lub wypadku. Efekty pracy zaprezentuj wraz z grupą na forum klasy. Inne grupy uczniów przygotowują podobne opracowania, ale związane z innymi operacjami technologicznymi(spawanie elektryczne, spawanie gazowe, obróbka mechaniczna: toczenie, wiercenie itp.) Dokonaj podziału środków gaśniczych i wskaż te, które przeznaczone są (dopuszczone są) do gaszenia urządzeń elektrycznych. zy są środki gaśnicze pozwalające gasić urządzenie pod napięciem? Na rysunku będącym rzutem pomieszczenia, w którym wykonuje się operacje spawalnicze, rozplanuj lokalizacje środków gaśniczych oraz środków ochrony osobistej. rzed przystąpieniem do zadania przeanalizuj odpowiednie normy i wytyczne związane z zagadnieniem. rzygotuj prezentację, w której przedstawisz zadanie i jego rozwiązanie. Warunki osiągania efektów kształcenia w tym środki dydaktyczne, metody, formy organizacyjne W pracowni, w której prowadzone będą zajęcia edukacyjne powinny się znajdować: Kodeks racy, zbiory ustaw i rozporządzeń w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy, wydawnictwa z zakresu ochrony środowiska, bezpieczeństwa i higieny pracy oraz eksploatacji urządzeń elektromechanicznych i elektronicznych, filmy i prezentacje multimedialne dotyczące zagrożeń dla zdrowia występujących w pracy mechanika automatyki przemysłowej i urządzeń precyzyjnych. Komputer z dostępem do Internetu, urządzenia multimedialne. Środki dydaktyczne Zestawy ćwiczeń, instrukcje do ćwiczeń, pakiety edukacyjne dla uczniów, karty samooceny, karty pracy dla uczniów, czasopisma branżowe, katalogi, filmy i prezentacje multimedialne o tematyce bezpieczeństwa pracy w zawodzie mechanik automatyki przemysłowej i urządzeń precyzyjnych lub pokrewnych. Filmy dydaktyczne dotyczące zagrożeń pożarowych i 11
zachowań na wypadek pożaru, procedury postępowania w razie wypadku przy pracy, typowy sprzęt gaśniczy, odzież ochronna i sprzęt ochrony indywidualnej, wyposażenie do nauki udzielania pierwszej pomocy przedmedycznej (fantom). Zalecane metody dydaktyczne Realizacja programu nauczania działu ma przygotować ucznia do przestrzegania przepisów bhp, ochrony przeciwpożarowej, ochrony środowiska i udzielania pierwszej pomocy osobom poszkodowanym w wypadkach przy pracy. Zalecane metody dydaktyczne dla tego działu nauczania to metoda projektów, przypadków, dyskusji dydaktycznej oraz ćwiczeń praktycznych. Metodę projektów proponuje się zastosować podczas realizacji treści z zakresu wymagań bhp dotyczących pomieszczeń pracy i pomieszczeń higieniczno-sanitarnych oraz wymagań bezpieczeństwa dotyczących procesu pracy także opracowania instrukcji bhp czy poradnika. Formy organizacyjne Zajęcia powinny być prowadzone z wykorzystaniem zróżnicowanych form nauczania. Zajęcia teoretyczne odbywać się mogą w dużej grupie(klasie), zgodnie z zasadami metod aktywizujących. ropozycje kryteriów oceny i metod sprawdzania efektów kształcenia Do oceny osiągnięć edukacyjnych uczących się proponuje się przeprowadzenie testu wielokrotnego wyboru oraz testu praktycznego. Formy indywidualizacji pracy uczniów uwzględniające: dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do potrzeb ucznia. dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do możliwości ucznia. 1.2. Wprowadzenie do elektrotechniki. Uszczegółowione efekty kształcenia Uczeń po zrealizowaniu zajęć potrafi: oziom wymagań programowyc h ( lub ) Kategoria taksonomiczn a Materiał kształcenia M.16.1(1)3. rozpoznać symbole i oznaczenia stosowane na schematach elektrycznych układów automatyki M.16.1(2)3. rozróżnić elementy, urządzenia i układy elektryczne automatyki - wielkości elektryczne w układzie SI - właściwości pola elektrycznego i magnetycznego - prawa dotyczące obwodów prądu stałego M.16.1(3)1. posłużyć się dokumentacją techniczną układów automatyki - rezystory rodzaje, oznaczenia, łączenie - kondensatory rodzaje, oznaczenia, łączenie M.16.1(3)2. posłużyć się normami dotyczącymi układów automatyki - moc i energia prądu stałego - obliczanie obwodów prądu stałego z jednym źródłem M.16.3(1)1. określić własności urządzeń i układów automatyki na podstawie napięcia - wielości i przebiegi w obwodach prądu przemiennego dokumentacji technicznej i instrukcji obsługi; określić prawa i zasady mechaniki technicznej, elektrotechniki, elektroniki i - zjawisko rezonansu w układach prądu przemiennego i jego wykorzystanie 12
automatyki; - podstawowe pojęcia i układy połączeń w obwodach określić elementy obwodów elektrycznych ; trójfazowych określić funkcję elementów w obwodzie elektrycznym; - zabezpieczenia instalacyjne i silnikowe własności, zanalizować obwody elektryczne; D zastosowanie, symbole i oznaczenia. KS(4)1. analizować zmiany zachodzące w branży - cewki, elektromagnesy i sprzęgła elektromagnetyczne KS(4)2. podejmować nowe wyzwania - silniki elektryczne prądu stałego i przemiennego KS(4)3. wykazać się otwartością na zmiany w zakresie stosowanych metod i podstawy budowy i zasady działania technik pracy - elementy stykowe mechaniczne i elektromechaniczne KS(5)1. przewidywać sytuacje wywołujące stres układów sterowania elektrycznego i ich symbole KS(5)2. stosować sposoby radzenia sobie ze stresem - układy stycznikowo-przekaźnikowe KS(5)3. określić skutki stresu - czujniki i przetworniki w układach elektrycznych. KS(6)1. przejawiać gotowość do ciągłego uczenia się i doskonalenia - podstawowe pojęcia metrologii, zawodowego - przyrządy pomiarowe wielkości elektrycznych, KS(6)2. wykorzystać różne źródła informacji w celu doskonalenia umiejętności - elementy i urządzenia elektryczne w katalogach zawodowych lanowane zadania Na podstawie analizy działania układu, stosując właściwe symbole graficzne narysuj schemat części elektrycznej układu sterowania siłownika pneumatycznego, zasilanej prądem stałym o napięciu 24V. Układ ma składać się z włącznika i wyłącznika impulsowego, przekaźnika ze stykami zwiernymi i rozwiernymi, dwóch włączników krańcowych zaworu sterowanego elektromagnetycznie. Układ ma działać w ten sposób, że po załączeniu zasilania siłownik wykonuje ruchy oscylacyjne z jednego do drugiego skrajnego położenia aż do momentu naciśnięcia przycisku wyłącznika. Wykonaną pracę porównaj z otrzymanym wzorcem i dokonaj samooceny prawidłowości wykonania zadania. Warunki osiągania efektów kształcenia w tym środki dydaktyczne, metody, formy organizacyjne Zajęcia edukacyjne powinny być prowadzone w pracowni automatyki przemysłowej i urządzeń precyzyjnych wyposażonej w rzutnik multimedialny, rzutnik pisma, komputer multimedialny z dostępem do Internetu i drukarką, stanowisko do demonstracji. Środki dydaktyczne Elementy elektryczne i elektroniczne, maszyny i urządzenia elektryczne. Osprzęt instalacyjny i próbki przewodów oraz zestawy do wykonywania badań i pomiarów. rzyrządy pomiarowe. Narzędzia, części i materiały do instalowania silników elektrycznych. Katalogi elementów elektronicznych, silników, łączników i przewodów. Schematy instalacji oraz układów elektrycznych i elektronicznych. Normy i akty prawne z zakresu H przy instalacjach i urządzeniach elektrycznych. Elementy automatyki i ich przekroje. lansze i foliogramy dotyczące elementów automatyki. Zestaw narzędzi, mierników, części i materiałów do montowania układów. Instrukcje i teksty przewodnie do ćwiczeń. onadto przydatne będą zestawy ćwiczeń, instrukcje do ćwiczeń, pakiety edukacyjne dla uczniów, karty samooceny, karty pracy dla uczniów, katalogi podzespołów, układy demonstracyjne, foliogramy i fazogramy, plansze poglądowe, filmy dydaktyczne i prezentacje multimedialne związane z treściami kształcenia w zawodzie mechanik automatyki przemysłowej i urządzeń elektronicznych. zasopisma branżowe, katalogi, normy ISO i N. Zalecane metody dydaktyczne Dominującymi metodami powinny być metody: podające (pokaz z objaśnieniem), problemowe (metoda sytuacyjna) i programowe (z użyciem komputera). Nauczyciel dobierając metodę kształcenia powinien zwrócić uwagę na kształtowanie umiejętności rozróżniania wielkości elektrycznych i ich jednostek, poprawnego posługiwania się 13
terminologią techniczną dla zawodu mechanik automatyki przemysłowej i urządzeń precyzyjnych. Do obliczania prostych obwodów elektrycznych ważne jest kształtowanie umiejętności zastosowania prawa Ohma i praw Kirchhoffa. Realizując tematy dotyczące silników prądu stałego i przemiennego należy skupić się na ich budowie, zasadzie działania oraz zastosowaniu. Należy stosować metody podające, problemowe, eksponujące oraz praktyczne. Formy organizacyjne Zajęcia powinny być prowadzone z wykorzystaniem zróżnicowanych form nauczania. Zajęcia teoretyczne odbywać się mogą w dużej grupie (klasie), zgodnie z zasadami metod aktywizujących. ropozycje kryteriów oceny i metod sprawdzania efektów kształcenia Do oceny osiągnięć edukacyjnych uczniów proponuje się przeprowadzenie testów mieszanych, obserwację aktywności ucznia podczas pracy w grupie, pisemne i ustne sprawdziany. Zaleca się, aby wymagania podstawowe obejmowały przede wszystkim umiejętności montowania oraz testowania układów elektrycznych i elektronicznych. Osiągnięcia uczniów należy oceniać na podstawie: - ustnych sprawdzianów wiadomości i umiejętności, - testów osiągnięć szkolnych, - ukierunkowanej obserwacji indywidualnej i zespołowej pracy ucznia podczas wykonywania ćwiczeń. Wiadomości teoretyczne niezbędne do realizacji ćwiczeń, mogą być sprawdzane za pomocą testu z zadaniami zamkniętymi(wielokrotnego wyboru, na dobieranie)i otwartymi(krótkiej odpowiedzi, z luką). Umiejętności praktyczne powinny być sprawdzane na podstawie obserwacji czynności wykonywanych podczas realizacji ćwiczeń. odczas obserwacji należy zwrócić uwagę na: - dobieranie przyrządów pomiarowych, - łączenie układów pomiarowych na podstawie schematu, - wykonywanie pomiarów podstawowych parametrów układów elektrycznych i elektronicznych, - przestrzeganie przepisów bhp podczas pomiarów. Sprawdzanie poprawności wykonania ćwiczenia należy przeprowadzać w trakcie i po jego wykonaniu. Uczeń powinien samodzielnie sprawdzić wyniki swojej pracy według przygotowanego przez nauczyciela arkusza oceny postępów. Następnie nauczyciel powinien dokonać kontroli według tego samego arkusza. Ocena na zakończenie realizacji programu nauczania powinna uwzględniać wyniki wszystkich stosowanych przez nauczyciela sposobów sprawdzania osiągnięć ucznia. odstawą do uzyskania pozytywnej oceny powinno być poprawne wykonanie ćwiczeń. Formy indywidualizacji pracy uczniów uwzględniające: dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do potrzeb ucznia dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do możliwości ucznia 14
1.3 Wprowadzenie do elektroniki Uszczegółowione efekty kształcenia Uczeń po zrealizowaniu zajęć potrafi: oziom wymagań programowych ( lub ) Kategoria taksonomiczna Materiał kształcenia M.16.1(3)3. wykorzystać katalogi układów automatyki - materiały półprzewodnikowe - półprzewodnikowe elementy bierne: termistory, warystory, M.16.3(1)1. określić własności urządzeń i układów automatyki na podstawie - złącze p-n dokumentacji technicznej i instrukcji obsługi; - diody prostownicze rodzaje, oznaczenia, własności M.16.3(1)2. określić parametry pracy urządzeń i układów automatyki na podstawie - tranzystory rodzaje, oznaczenia, własności, zastosowanie, dokumentacji technicznej i instrukcji obsługi; - elektroniczne elementy przełączające: diak, tyrystor, triak określać elementy obwodów elektronicznych ; - elementy i podzespoły optoelektroniczne, określać funkcję elementów w obwodzie elektronicznym; - wskaźniki LED i ciekłokrystaliczne analizować obwody elektroniczne; D - układy scalone, - oznaczenia elementów elektronicznych, KS(4)1. analizować zmiany zachodzące w branży - układy prostownikowe KS(4)2. podejmować nowe wyzwania - filtry prostownicze i stabilizatory napięć, - wzmacniacze- rodzaje, schematy, parametry, zastosowanie, KS(4)3. wykazać się otwartością na zmiany w zakresie stosowanych metod i - system binarny technik pracy KS(5)1. przewidywać sytuacje wywołujące stres - bramki logiczne - elementy elektroniczne w katalogach KS(5)2. stosować sposoby radzenia sobie ze stresem - układy sekwencyjne - mikrokomputer - schemat blokowy, działanie, KS(5)3. określić skutki stresu zastosowanie KS(9)1. stosować techniki negocjacyjne KS(9)2. zachowywać się asertywnie KS(9)3. proponować konstruktywne rozwiązania lanowane zadania Na podstawie podanego schematu układu przełączającego, zbudowanego na bramkach logicznych, określ stan logiczny sygnału wyjściowego dla wybranych kombinacji sygnałów 15
wejściowych. Wyniki wpisz do przygotowanej wcześniej tabeli. Wykonaną pracę porównaj z otrzymanym wzorcem i dokonaj samooceny prawidłowości wykonania zadania. Warunki osiągania efektów kształcenia w tym środki dydaktyczne, metody, formy organizacyjne Zajęcia edukacyjne powinny być prowadzone w pracowni automatyki przemysłowej i urządzeń precyzyjnych wyposażonej w rzutnik multimedialny, rzutnik pisma, komputer multimedialny z dostępem do Internetu i drukarką, stanowisko do demonstracji. Środki dydaktyczne Zestawy ćwiczeń, instrukcje do ćwiczeń, pakiety edukacyjne dla uczniów, karty samooceny, karty pracy dla uczniów, katalogi elementów elektrycznych i elektronicznych, układy demonstracyjne, foliogramy i fazogramy, plansze poglądowe, filmy dydaktyczne i prezentacje multimedialne związane z treściami kształcenia w zawodzie mechanik automatyki przemysłowej i urządzeń elektronicznych, czasopisma branżowe, katalogi, normy ISO i N. Zalecane metody dydaktyczne Nauczyciel dobierając metodę kształcenia powinien zwrócić uwagę na kształtowanie umiejętności rozróżniania wielkości elektrycznych i ich jednostek, poprawnego posługiwania się terminologią techniczną dla zawodu mechanik automatyki przemysłowej i urządzeń precyzyjnych. Ważne jest również kształtowanie umiejętności wykorzystywania praw fizycznych i zależności matematycznych do obliczania parametrów obwodów oraz do analizowania zjawisk występujących w układach elektronicznych. Istotne jest interpretowanie parametrów przyrządów półprzewodnikowych, analizowanie działania układów elektronicznych. Ważnym jest wskazywanie praktycznego zastosowania układów elektronicznych. Dominującymi metodami powinny być metody podające (pokaz z objaśnieniem), problemowe (metoda sytuacyjna) i programowe (z użyciem komputera). Formy organizacyjne Zajęcia powinny być prowadzone z wykorzystaniem zróżnicowanych form nauczania. Zajęcia teoretyczne odbywać się mogą w dużej grupie(klasie), zgodnie z zasadami metod aktywizujących. ropozycje kryteriów oceny i metod sprawdzania efektów kształcenia Do oceny osiągnięć edukacyjnych uczących się proponuje się przeprowadzenie testu wielokrotnego wyboru, testu praktycznego oraz ocenę projektu. Formy indywidualizacji pracy uczniów uwzględniające: dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do potrzeb ucznia. dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do możliwości ucznia. 16
2. odstawy konstrukcji urządzeń precyzyjnych 2.1. Rysunek techniczny. 2.2. zęści maszyn i połączenia. 2.3. Materiały konstrukcyjne w urządzeniach precyzyjnych. 2.1. Rysunek techniczny Uszczegółowione efekty kształcenia Uczeń po zrealizowaniu zajęć potrafi: oziom wymagań programow ych ( lub ) Kategoria taksonomic zna KZ(M.a)(1)1. wykonać rysunki techniczne w rzutach prostokątnych rozmieszczonych wg europejskiej metody E; KZ(M.a)(1)2. stosować zasady wymiarowania od baz obróbkowych i konstrukcyjnych; KZ(M.a)(1)3. stosować zasady zapisu wymiarów tolerowanych, pasowania, tolerancji kształtu i położenia powierzchni na rysunkach technicznych maszynowych; KZ(M.a)(1)4. stosować zasady oznaczeń chropowatości i kierunkowości powierzchni, obróbki cieplnej i cieplno-chemicznej na rysunkach technicznych maszynowych; KZ(M.a)(1)5. rozpoznać symbole i oznaczenia stosowane na rysunkach technicznych maszynowych; KZ(M.a)(2)1. wykonać szkice figur płaskich w rzutach prostokątnych; KZ(M.a)(2)2. wykonać szkice brył geometrycznych w rzutach prostokątnych i aksonometrycznych; KZ(M.a)(2)3. wykonać szkice części maszyn odwzorowujące kształty zewnętrzne i wewnętrzne; KZ(M.a)(2)4. zwymiarować szkice typowych części maszyn; KZ(M.a)(2)5. zastosować uproszczenia rysunkowe do wykonania szkicu części maszyny; KZ(M.a)(2)6. rozróżnić rysunki techniczne: wykonawcze, złożeniowe, zestawieniowe, montażowe, zabiegowe i operacyjne; KZ(M.a)(3)1. wykorzystać oprogramowanie komputerowe wspomagające wykonywanie rysunków technicznych maszynowych; D KZ(M.a)(3)2. wykonać rysunki techniczne typowych części maszyn; KZ(M.a)(2)7. odczytać rysunki wykonawcze i złożeniowe; Materiał kształcenia obszary zastosowań rysunku technicznego maszynowego rodzaje rysunku technicznego(schematy, wykresy, rysunki konstrukcyjne wykonawcze, rysunki podzespołów i zespołów) rzuty aksonometryczne rodzaje, zalety i wady rzut prostokątny założenia, układ rzutni przedstawianie elementów prostych(punkt, odcinek, figura, bryła)w rzutach prostokątnych zasady tworzenia widoków w rzutach prostokątnych, dobór układu rzutów tworzenie przekrojów na rysunkach konstrukcyjnych rodzaje przekrojów i ich oznaczanie na rysunku wzory kreskowania i parametry go opisujące zasady wymiarowania(wymiarowanie od baz wymiarowych itp.) znaki wymiarowe i zasady ich stosowania szkice, jako odręczna forma rysunku technicznego zasady doboru tolerancji wymiarowych zasada stałego otworu i stałego wałka zasady doboru pasować typowe przykłady programy komputerowe w zagadnieniach tworzenia dokumentacji rysunkowej symbole stosowane na schematach instalacji pneumatycznych zasady tworzenia schematów pneumatycznych 17
KZ(M.a)(4)1. rozpoznać części i mechanizmy maszyn i urządzeń, precyzyjnych i symbole stosowane na schematach instalacji automatyki hydraulicznych KZ(M.a)(5)3. wykonać szkice połączeń; zasady tworzenia schematów hydraulicznych KZ(M.a)(6)1. wyjaśnić zasady tolerancji i pasowania; KZ(M.a)(6)2. zastosować układ tolerancji i pasowań; KZ(M.a)(6)3. sklasyfikować przyrządy pomiarowe oraz określić ich właściwości metrologiczne; KZ(M.a)(6)4. dobrać przyrządy do pomiaru i sprawdzania części maszyn; KZ(M.a)(6)5. wykonać pomiary wielkości geometrycznych; KZ(M.a)(6)6. zinterpretować wyniki pomiarów; KZ(M.a)(6)7. obliczyć wymiary graniczne, odchyłki i tolerancje; KZ(M.a)(6)8. wybrać z norm wartości odchyłek dla zadanych pasowań; KZ(M.a)(6)9. obliczyć luzy i wciski oraz tolerancje wybranych pasowań; M.16.1(1)1 rozpoznać symbole i oznaczenia stosowane na schematach hydraulicznych układów automatyki M.16.1(1)2. rozpoznać symbole i oznaczenia stosowane na schematach pneumatycznych układów automatyki M.16.2(4)1. posłużyć się dokumentacją techniczną urządzeń precyzyjnych; M.16.2(4)2. posłużyć się normami dotyczącymi urządzeń precyzyjnych; M.16.2(4)3. wykorzystać katalogi urządzeń precyzyjnych; M.16.2(2)1. rozpoznać symbole i oznaczenia elementów hydraulicznych stosowane na schematach urządzeń precyzyjnych; M.16.2(2)2. rozpoznać symbole i oznaczenia elementów pneumatycznych stosowane na schematach urządzeń precyzyjnych; KS(4)1. analizować zmiany zachodzące w branży KS(4)2. podejmować nowe wyzwania KS(4)3. wykazać się otwartością na zmiany w zakresie stosowanych metod i technik pracy KS(6)1. przejawiać gotowość do ciągłego uczenia się i doskonalenia zawodowego KS(6)2. wykorzystać różne źródła informacji w celu doskonalenia umiejętności zawodowych lanowane zadania(ćwiczenia) Na podstawie przedstawionego rysunku złożeniowego zaworu sterującego 5/2 sterowanego pneumatycznie, określ jego elementy składowe i wybierz z przekazanego przez nauczyciela zbioru elementów. Wykonaj zestawienie elementów znormalizowanych występujących w budowie zaworu. Elementy składowe zaworu przedstaw w postaci szkiców. Wymiary elementów określ poprzez pomiary dobierając właściwe narzędzia. Warunki osiągania efektów kształcenia w tym środki dydaktyczne, metody, formy organizacyjne 18
Zajęcia edukacyjne mogą być prowadzone w systemie klasowo-lekcyjnym i pracowni rysunku technicznego. W miejscach prowadzenia zajęć powinny znajdować się: przybory kreślarskie, modele rzutni, figur i brył, modele części maszyn i połączeń części, modele mechanizmów, przyrządy pomiarowe, dokumentacja techniczna i konstrukcyjna, katalogi części maszyn, tabele tolerancji, olskie Normy z zakresu rysunku technicznego, komputer z dostępem do Internetu i oprogramowaniem do wykonywania rysunków technicznych maszynowych, urządzenie multimedialne. Zajęcia w pracowni rysunku technicznego powinny odbywać się w grupie do 15 uczniów. Środki dydaktyczne Zestawy ćwiczeń, instrukcje do wykonywania ćwiczeń, pakiety edukacyjne dla uczniów, karty samooceny, karty pracy dla uczniów. rezentacje multimedialne z zakresu rysunku technicznego i części maszyn. Zalecane metody dydaktyczne Dział programowy Rysunek techniczny wymaga aktywizujących metod kształcenia z uwzględnieniem metody ćwiczeń, projektów, łączenia teorii z praktyką, korzystania z innych niż podręcznikowe źródeł informacji oraz uwzględnienie techniki komputerowej. Dominującą metodą kształcenia powinna być metoda praktyczna (np. ćwiczenia przedmiotowe i metoda projektów). Metody te zawierają opisy czynności niezbędne do wykonania zadania, a uczniowie mogą pracować samodzielnie i w grupach. Formy organizacyjne Zajęcia powinny być prowadzone indywidualnie i w grupach z wykorzystaniem zróżnicowanych form. Grupy do wykonywania zadań mogą liczyć od 2 do 5 osób. ropozycje kryteriów oceny i metod sprawdzania efektów kształcenia Do oceny osiągnięć edukacyjnych uczących się proponuje się stosowanie testów wielokrotnego wyboru, ćwiczeń, projektów i testów praktycznych zaopatrzonych w kryteria oceny i schemat punktowania. Formy indywidualizacji pracy uczniów uwzględniające: dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do potrzeb ucznia; dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do możliwości ucznia. 19
2.2. zęści maszyn i połączenia Uszczegółowione efekty kształcenia Uczeń po zrealizowaniu zajęć potrafi: oziom wymagań programowych ( lub ) Kategoria taksonomiczna Materiał kształcenia KZ(M.a)(4)2. scharakteryzować osie i wały maszynowe; definicja maszyny, podział maszyn, części składowe definicja zespołu i podzespołu KZ(M.a)(4)3. scharakteryzować budowę i rodzaje łożysk tocznych i ślizgowych,; zagadnienia normalizacji i unifikacji w budowie KZ(M.a)(4)4. dobrać z katalogu na podstawie oznaczeń łożysko toczne; maszyn definicja połączeń w budowie maszyn, ich KZ(M.a)(4)5. wyjaśnić budowę i zasadę działania sprzęgieł i hamulców; klasyfikacja KZ(M.a)(4)6. sklasyfikować przekładnie mechaniczne; połączenia nierozłączne KZ(M.a)(4)7. wyjaśnić budowę przekładni zębatych prostych i złożonych; połączenia rozłączne dobór materiałów konstrukcyjnych w zależności od KZ(M.a)(4)8. wskazać zastosowanie elementów, zespołów i mechanizmów warunków pracy elementu konstrukcyjnego maszyn i urządzeń; konstruowanie elementów typu: przekładnie, KZ(M.a)(5)1. rozróżnić rodzaje połączeń rozłącznych i nierozłącznych; hamulce, sprzęgła KZ(M.a)(5)2. rozpoznać rodzaj połączenia na podstawie dokumentacji dobór z katalogów gotowych rozwiązań elementów konstrukcyjnej zespołu maszyny; zespołów napędowych dostosowanych do potrzeb KZ(M.a)(16)1. sklasyfikować maszyny i urządzenia mechaniki precyzyjnej; danego urządzenia metody łączenia elementów wykonanych a KZ(M.a)(16)2. scharakteryzować elementy funkcjonalne maszyny i urządzenia; identycznych oraz różnych materiałów KZ(M.a)(16)3. określić parametry techniczne maszyn i urządzeń mechaniki konstrukcyjnych precyzyjnej; koszty związane z procesem technologicznym KZ(M.a)(16)4. wyjaśnić działanie i określić zastosowanie maszyn wytwarzania technologicznych stosowanych w przemyśle maszynowym; źródła korozji i jej rodzaje KZ(M.a)(16)5. porównać parametry maszyn i urządzeń mechaniki precyzyjnej na zagadnienia ochrony przed korozją w powiązaniu z podstawie ich charakterystyki technicznej; procesem wytwarzania KZ(M.a)(16)6. rozróżnić elementy napędu hydraulicznego i pneumatycznego zagadnienia planowania transportu elementów, maszyn i urządzeń; podzespołów i zespołów w procesie produkcyjnym 20
KZ(M.a)(17)1. wyjaśnić znaczenie normalizacji, typizacji i unifikacji w budowie maszyn i urządzeń; KZ(M.a)(17)2. analizować schematy strukturalne, funkcjonalne i zasadnicze maszyn i urządzeń; KZ(M.a)(17)3. wykorzystać informacje techniczne z różnych źródeł dotyczące maszyn i urządzeń mechanicznych; KZ(M.a)(18)1. wykorzystać programy komputerowe wspomagające dobór znormalizowanych części maszyn; M.16.1(2)1. rozróżnić elementy, urządzenia i układy hydrauliczne, automatyki M.16.1(2)2. rozróżnić elementy, urządzenia i układy pneumatyczne automatyki M.16.1(2)3. rozróżnić elementy, urządzenia i układy elektryczne automatyki D nowoczesne metody szybkiego prototypowania H(6)3. scharakteryzować skutki oddziaływania czynników szkodliwych na organizm człowieka; KS(5)1. przewidywać sytuacje wywołujące stres KS(5)2. stosować sposoby radzenia sobie ze stresem KS(5)3. określić skutki stresu lanowane zadania(ćwiczenia) rzeanalizuj dokumentację konstrukcyjną układu napędowego urządzenia i zlokalizuj przekładnię zębatą. rzez analizę rysunków konstrukcyjnych wyznacz przełożenie przekładni, biorąc pod uwagę liczby zębów współpracujących kół Wykonaną pracę porównaj z przygotowanym wzorcem i dokonaj samooceny poprawności wykonania zadania. Warunki osiągania efektów kształcenia w tym środki dydaktyczne, metody, formy organizacyjne Zajęcia edukacyjne mogą być prowadzone w systemie klasowo-lekcyjnym w pracowni technologii mechanicznej. W miejscach prowadzenia zajęć powinny znajdować się: komputer z dostępem do Internetu, programy komputerowe wspomagające dobór materiałów konstrukcyjnych pod względem własności mechanicznych, próbki materiałów konstrukcyjnych i eksploatacyjnych, dokumentacja techniczna maszyn i urządzeń. Zajęcia w pracowni technologii mechanicznej powinny odbywać się w grupie do 15 uczniów. Środki dydaktyczne Zestawy ćwiczeń, instrukcje do wykonywania ćwiczeń, pakiety edukacyjne dla uczniów, karty samooceny, karty pracy dla uczniów. rezentacje multimedialne z zakresu materiałów konstrukcyjnych. Zalecane metody dydaktyczne Dział programowy wymaga aktywizujących metod kształcenia z uwzględnieniem metody ćwiczeń, projektów, łączenia teorii z praktyką, korzystania z innych niż podręcznikowe źródeł informacji oraz uwzględnienie techniki komputerowej. Dominującą metodą kształcenia powinna być metoda praktyczna (np. ćwiczenia przedmiotowe i metoda projektów). Metody te zawierają opisy czynności niezbędne do wykonania zadania, a uczniowie mogą pracować samodzielnie i w grupach. Formy organizacyjne 21
Zajęcia powinny być prowadzone indywidualnie i w grupach z wykorzystaniem zróżnicowanych form. Grupy do wykonywania zadań mogą liczyć od 2 do 5 osób. ropozycje kryteriów oceny i metod sprawdzania efektów kształcenia Do oceny osiągnięć edukacyjnych uczących się proponuje się stosowanie testów wielokrotnego wyboru i ćwiczeń. Formy indywidualizacji pracy uczniów uwzględniające: dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do potrzeb ucznia; dostosowanie warunków, środków, metod i form kształcenia do możliwości ucznia. 2.3. Materiały konstrukcyjne w urządzeniach precyzyjnych Uszczegółowione efekty kształcenia Uczeń po zrealizowaniu zajęć potrafi: oziom wymagań programowych ( lub ) Kategoria taksonomiczna Materiał kształcenia KZ(M.a)(7)1. rozróżnić pojęcia z zakresu materiałoznawstwa; metody oceny stanu powierzchni po procesie KZ(M.a)(7)2. określić właściwości i zastosowanie metali i ich stopów; obróbki metody łączenia elementów wykonanych a KZ(M.a)(7)3. rozróżnić procesy otrzymywania stali; identycznych oraz różnych materiałów KZ(M.a)(7)4. sklasyfikować stopy żelaza z węglem; konstrukcyjnych KZ(M.a)(7)5. rozróżnić gatunki stopów żelaza; definicja procesu technologicznego planowanie procesu technologicznego z KZ(M.a)(7)6. określić właściwości i zastosowanie materiałów niemetalowych; uwzględnieniem ilości sztuk KZ(M.a)(7)7. określić właściwości i zastosowanie materiałów eksploatacyjnych; sposoby wytwarzania dla produkcji KZ(M.a)(7)8. uzasadnić dobór materiału z uwzględnieniem własności mechanicznych, jednostkowej, małoseryjnej, seryjnej i technologicznych i rodzaju produkcji; masowej KZ(M.a)(10)1. scharakteryzować powstawanie korozji metali; koszty związane z procesem technologicznym wytwarzania KZ(M.a)(10)2. wskazać sposoby zapobiegania i ochrony przed korozją; źródła korozji i jej rodzaje KZ(M.a)(10)3. scharakteryzować rodzaje powłok ochronnych i techniki ich nanoszenia; zagadnienia ochrony przed korozją w KZ(M.a)(17)4. określić skład chemiczny stali i stopów metali nieżelaznych na podstawie powiązaniu z procesem wytwarzania norm zagadnienia planowania transportu elementów, podzespołów i zespołów w KZ(M.a)(17)5. dobrać sposób zabezpieczenia przed korozją części maszyn procesie produkcyjnym i urządzeń; 22