ZAJĘCIA DLA SZKÓŁ O PROFILU GÓRNICZYM JAK ZAPEWNIĆ BEZPIECZEŃSTWO BUDOWLI PODZIEMNYCH? Zgodny z programem nauczania: FIZYKA, MECHANIKA Ciśnienie górotworu na dużej głębokości. Rozkład stref deformacyjno naprężeniowych w otoczeniu wyrobiska korytarzowego i ich zmiany w trakcie drążenia i użytkowania wyrobiska. Sposoby zabezpieczenia budowli podziemnej: obudowa i jej rodzaje, działania geotechniczne. Sposoby oceny stopnia bezpieczeństwa budowli podziemnych. Uczeń poznaje elementarne podstawy ciśnienia górotworu na różnych głębokościach oraz przebieg podstawowych procesów w czasie drążenia i utrzymywania wyrobisk podziemnych. Poznaje sposoby zapewnienia bezpieczeństwa wyrobisk podziemnych. Prowadzący: Wykład prezentacja multimedialna. Czas: 45 min. dr hab. inż. Stanisław Duży, prof. PŚ, stanislaw.duzy@polsl.pl tel. 32 237 18 23 METRO W GÓRNOŚLĄSKO ZAGŁĘBIOWSKIEJ METROPOLII potrzeba i możliwości w świetle światowych rozwiązań budownictwa podziemnego. Zgodny z programem nauczania: Człowiek-środowisko przyrodnicze a zrównoważony rozwój Czy jest potrzeba budowy metra w GÓRNOŚLĄSKO ZAGŁĘBIOWSKIEJ METROPOLII? Jak to robią inni na świecie? Może to rozwiąże problemy komunikacyjne z uwzględnieniem założeń zrównoważonego rozwoju? Czy nas na to stać? Uczeń na podstawie posiadanych wiadomości o regionalnym dziedzictwie technicznym zaznajamia się z współczesnymi problemami powstałej metropolii Silesia. Poznaje teraźniejszość i przyszłość swojego regionu w świetle założeń zrównoważonego rozwoju. Poznaje światowe rozwiązania w budownictwie podziemnym dla potrzeb rozwoju i poprawy bytu mieszkańców dużych aglomeracji miejskich. Prowadzący: Wykład prezentacja multimedialna. Czas: 45 min. Dr hab. inż. Henryk Kleta, prof. PŚ, henryk.kleta@polsl.pl tel. 32 237 13 58
DFORMACJE NIE CIĄGŁE Zgodny z programem nauczania: GEOGRAFIA, MECHANIKA Tematyka zajęć obejmuje zagadnienia z zakresu: mechanika górotworu oraz oddziaływanie eksploatacji górniczej na powierzchnię, ogólnie rozumiane jako szkody górnicze. Uczeń dowiaduje się w jakich warunkach dochodzi do powstawania na powierzchni deformacji nieciągłych. Jakie są ich rodzaje i wielkości oraz gdzie i z jakiej przyczyny występują na powierzchni. Wykład prezentacja multimedialna. Czas: 45 min. Prowadzący: Dr inż. Katarzyna Szafulera, katarzyna.szafulera@polsl.pl, tel. 32 237 16 96 PROGNOZOWANIE DEFORMACJI TERENU GÓRNICZEGO Zgodny z programem nauczania: GEOGRAFIA, FIZYKA Jak powstają deformacje terenu pod wpływem podziemnej eksploatacji. Rodzaje deformacji, możliwości ich przewidywania (prognozowania). Prognozowanie deformacji ciągłych z wykorzystaniem nowoczesnego oprogramowania komputerowego. Uczeń zapoznaje się przekształceniami powierzchni wywołanymi podziemną eksploatacją górniczą. Poznaje rodzaje deformacji terenu oraz możliwości ich prognozowania. Wykład prezentacja multimedialna. Czas: 45 min. Prowadzący: Dr hab. inż. Roman Ścigała, roman.scigala@polsl.pl, tel. 32 237 14 32 DLACZEGO POWSTAJĄ SZKODY GÓRNICZE? Zgodny z programem nauczania: GEOGRAFIA Wskutek eksploatacji górniczej w może dochodzić do powstawania uszkodzeń obiektów budowlanych oraz infrastruktury technicznej i transportowej. Na podstawie krótkiego wstępu teoretycznego oraz wybranych przykładów zostaną wyjaśnione przyczyny powstania szkód górniczych. Uczeń poznaje przyczyny powstawania szkód górniczych oraz potrafi określać ich genezę. Na podstawie przykładów potrafi rozróżniać szkody powstałe w obiektach wskutek działalności górniczej od uszkodzeń powstałych z przyczyn pozagórniczych. Wykład prezentacja multimedialna. Czas: 45 min. Prowadzący: Dr inż. Marek Kruczkowski, marek.kruczkowski@polsl.pl, tel. 32 237 13 74
DRGANIA POWIERZCHNI TERENU WYWOŁANE TRZĘSIENIAMI ZIEMI I EKSPLOATACJĄ GÓRNICZĄ Zgodny z programem nauczania: GEOGRAFIA, FIZYKA Warsztaty mają na celu przybliżyć uczniom szkół średnich podstawowe wiadomości związane ze występowaniem trzęsień ziemi, strefami sejsmicznymi i asejsmicznymi na świecie, skutkami tych zjawisk dla człowieka. Dynamiczne oddziaływania eksploatacji górniczej na powierzchnię terenu jako mikrotrzęsienia ziemi. W ramach prowadzonych warsztatów uczniowie zapoznają się z występowaniem wstrząsów górotworu, metodami pomiarowymi przez sieci sejsmologiczne oraz aparaturę rejestrującą drgania powierzchni indukowane wstrząsami. Ponadto uczniowie poznają zagadnienia klasyfikacji intensywności tych drgań i ich oddziaływanie na zabudowę powierzchni oraz ludzi. W trakcie prowadzonych zajęć uczniowie zapoznają się także z ofertą kształcenia na Wydziale Górnictwa i Geologii. Uczeń zapozna się ze skutkami przemieszczania się płyt tektonicznych w skorupie ziemskiej oraz z oddziaływanie wstrząsów górotworu na wyrobiska podziemne i powierzchnie terenu górniczego. Wykład prezentacja multimedialna. Czas: 45 min. Prowadzący: Dr inż. Piotr Kołodziejczyk, piotr.kolodziejczyk@polsl.pl, tel. 32 237 11 64 GAZY KOPALNIANE Zgodny z programem nauczania CHEMII Czym się różni powietrze atmosferyczne od powietrza kopalnianego? Jaki jest wpływ poszczególnych gazów na organizm człowieka? Jak dochodzi do wybuchu? Co tojest trójkąt wybuchowości? Uczeń rozróżnia pojęcia NDS i NDSCh. Potrafi podać dopuszczalną zawartość gazów szkodliwych w powietrzu kopalnianym. Uczeń poznaje granice wybuchowości gazów kopalnianych. Umie ocenić stan zagrożenia wybuchowego metodą stałego trójkąta wybuchowości. wykład - prezentacja multimedialna. Czas 45 min Prowadzący: Dr inż. Maria Gajdowska, m.gajdowska@polsl.pl, tel. 32 237 19 52
CO WYBUCHA W KOPALNI? Zgodny z programem nauczania: CHEMIA, EDUKACJA DLA BEZPIECZEŃSTWA Wykład uczestniczący. Co tak naprawdę wybucha w kopalni? Mówi się, że gaz i czasem pył... Ale jaki i kiedy? Można się przed wybuchem i jego skutkami uchronić? Odpowiedzi na te i wiele innych pytań można poznać już teraz! Podczas wykładu omówiony zostanie skład atmosfery kopalnianej, przedstawiona będzie prezentacja multimedialna zjawiska wybuchu metanu oraz pyłu węglowego w kopalni, odbędzie się pokaz metod analizy składu powietrza kopalnianego, zostanie wytworzony i poddamy analizie przykładowy (wybuchowy) skład atmosfery kopalnianej. Przedstawiona zostanie teoria trójkąta wybuchowości, omówiona będzie profilaktyka przeciwwybuchowa oraz zasady bezpieczeństwa w odniesieniu do zagrożenia gazowego. Uczestnicy będą mogli samodzielnie dokonać pomiarów podstawowych parametrów atmosfery kopalnianej (w tym składu powietrza) za pomocą typowych przyrządów używanych w kopalniach oraz dokonać analizy wybuchowości mieszaniny (za pomocą technik komputerowych). Uczeń rozumie podstawowe pojęcia, prawa i zjawiska chemiczne dotyczące mieszanin gazowych; opisuje właściwości wybranych gazów; dostrzega zależność pomiędzy budową substancji a jej właściwościami fizycznymi i chemicznymi; stawia hipotezy dotyczące wyjaśniania problemów chemicznych i planuje eksperymenty dla ich weryfikacji; uczeń bezpiecznie posługuje się sprzętem laboratoryjnym, wykonuje doświadczenia dotyczące analizy składu powietrza. Przygotowanie do sytuacji zagrożeń; uczeń zna zasady postępowania w przypadku zagrożenia wybuchem gazów; wyposażenie uczniów w wiedzę i umiejętności niezbędne do skutecznego rozpoznania i działania w sytuacji zagrożenia gazowego (np. zatrucia tlenkiem węgla). Wykład prezentacja multimedialna. Czas: 45 min. + Warsztaty. Czas: 45 min. Prowadzący: Dr inż. Anna Morcinek-Słota, anna.morcinek-slota@polsl.pl, k. 695 546 464, tel. 32 237 11 36, dr inż. Zbigniew Słota (warsztaty) OBUDOWA PODZIEMNYCH WYROBISK GÓRNICZYCH Zgodny z programem nauczania: FIZYKA, MECHANIKA W ramach zajęć omówiona zostanie ewolucja obudów wyrobisk górniczych, pokazane współczesne sposoby wzmocnień obudowy (zabudowa stojaków drewnianych i ciernych, kotwienie). Ponadto, pokazane i omówione zostaną obecne metody badań obudów wyrobisk korytarzowych oraz górotworu. W ramach zajęć komputerowych pokazane i omówione zostaną programy służące do doboru obudowy Chodnik, Rama 3D. Uczeń poznaje konstrukcje obudowy wyrobisk korytarzowych i ich wzmocnień oraz metody projektowania wyrobisk. Uczeń na bazie stanowisk badawczych znajdujących się w laboratorium Politechniki Śląskiej pozna metody i sposoby badań obudowy. Warsztaty w grupach nie większych niż 15 osób. Czas: 45 min. Prowadzący: Dr inż. Grzegorz Stacha, grzegorz.stacha@polsl.pl, tel. 32 2372961
WENTYLACJA JAKO GŁÓWNY ELEMENT BEZPIECZEŃSTWA PRZY WYSTĘPUJĄCYCH ZAGROŻENIACH AEROLOGICZNYCH Zgodny z programem nauczania: AEROLOGIA GÓRNICZA Wykład ma na celu przybliżyć uczniom szkół średnich sposób udostępnienia i eksploatacji pokładów węgla kamiennego, ale przede wszystkim przedstawić rolę przewietrzania sieci wentylacyjnej w utrzymaniu bezpieczeństwa w zakresie zagrożeń naturalnych, takich jak zagrożenie metanowe, zagrożenie pożarami endogenicznymi, zagrożenie klimatyczne oraz zagrożenie wybuchem pyłu węglowego. Zajęcia prowadzone są przy wykorzystaniu: technik audiowizualnych i nowoczesnych przyrządów pomiarowych do pomiaru podstawowych wielkości fizycznych powietrza. Uczeń rozróżnia główne wyrobiska kopalniane, rozróżnia pojęcia ściana eksploatacyjna oraz wyrobisko korytarzowe, Poznaje przyczyny wybuchów metanu i pyłu węglowego, pożarów egzo- i endogenicznych oraz zagrożenia klimatycznego. Poznaje przyrządy pomiarowe oraz sposoby pomiaru stężeń gazów, i podstawowych parametrów fizycznych powietrza w atmosferze kopalnianej. Wykład - prezentacja multimedialna. Czas: 30 min. Prezentacja przyrządów pomiarowych. Czas: 30 min. Prowadzący: Dr inż. Dariusz Musioł, dariusz.musiol@polsl.pl, tel. 32 237 16 67 GÓRNICTWO: HISTORIA I WSPÓŁCZESNOŚĆ Zgodny z programem nauczania: GÓRNICTWO Warsztaty mają na celu przybliżyć uczniom szkół średnich podstawowe wiadomości związane ze sposobem prowadzenia eksploatacji złóż surowców mineralnych w Polsce. W ramach prowadzonych zajęć uczniowie zapoznają się zarówno z historią górnictwa jak i współczesnymi metodami urabiania w kopalniach głębinowych oraz odkrywkowych. Ponadto w trakcie zajęć uczniowie poznają zagadnienia bezpieczeństwa pracy w zakładach górniczych oraz ochrony i rekultywacji terenów górniczych. W trakcie prowadzonych zajęć uczniowie zapoznają się także z ofertą kształcenia na Wydziale Górnictwa i Geologii oraz dostosowaniem tej oferty do potrzeb współczesnego przemysłu. Uczeń poznaje główne pojęcia związanie z wyrobiskami górniczymi i sposobami prowadzenia eksploatacji surowców mineralnych w Polsce. Ponadto celem prowadzonego wykładu jest przedstawienie słuchaczom zmian innowacyjnych zachodzących w górnictwie Polskim. Prowadzący: Wykład prezentacja multimedialna. Czas: 45 min. Dr hab. inż. Marek Wesołowski, marek.wesolowski@polsl.pl tel. 32 237 19 24
ZNACZENIE TECHNIKI STRZELNICZEJ W ZASTOSOWANIU PRZEMYSŁOWYM I CYWILNYM Podstawowe wiadomości związane z oddziaływaniem wybuchu na ośrodek. Zastosowanie materiałów wybuchowych w technice strzelniczej. Przedstawienie głównych parametrów materiału wybuchowego i skutki oddziaływania jego wybuchu na otoczenie. Rodzaje materiałów wybuchowych i sposób ich produkcji, transportu i ładowania do otworów strzałowych. Rodzaje środków strzałowych i sprzętu strzałowego używanego w technice strzelniczej. Przedstawienie znaczenia górnictwa i techniki strzelniczej w pozyskiwaniu surowców mineralnych. Określenie obszarów naukowych badań związanych z techniką strzelniczą. Scharakteryzowanie własności materiału wybuchowego i ich wpływ na urabianie skał. Wykład prezentacja multimedialna. Czas: 60 min. W przypadku zainteresowania uczniów przedstawianą problematyką dostępne są zdjęcia z zajęć wyjazdowych studentów do kopalń odkrywkowych i producentów MW. Prowadzący: Dr inż. Józef Parchański, jozef.w.parchanski@polsl.pl tel. 32 237 13 25 NH4NO3 ANFO