Przyszły budżet UE Kluczowe elementy propozycji KE dla polityki spójności w nowym okresie programowania 2021-2027 16 kwietnia 2019r.
Komisja Europejska przyjęła projekt budżetu UE na lata 2021-2027 w wysokości 1,279 biliona euro.
Cele polityki 11 celów tematycznych uproszczono i skonsolidowano do 5 celów politycznych CP 1 CP 2 CP 3 CP 4 CP 5 Inteligentniejsza Europa (innowacyjna i inteligentna transformacja gospodarcza) Bardziej ekologiczna, niskoemisyjna Europa (w tym transformacja sektora energetycznego, przejście na gospodarkę o obiegu zamkniętym, dostosowanie do zmian klimatu i zarządzanie ryzykiem) Bardziej skomunikowana Europa (mobilność i łączność TIK) Bardziej prospołeczna Europa (europejski filar praw socjalnych) Europa bliższa obywatelom (zrównoważony rozwój obszarów miejskich, wiejskich i przybrzeżnych oraz inicjatywy lokalne)
Obszary/działania, które nie będą mogły otrzymywać wsparcia: EFRR, m.in.: bezpośrednie wsparcie na rzecz dużych przedsiębiorstw, infrastruktura portów lotniczych, niektóre rodzaje gospodarowania odpadami (np. składowanie odpadów), zakup taboru kolejowego, (z wyjątkiem realizacji obowiązku świadczenia usługi publicznej). EFS: zakup gruntów i nieruchomości oraz zapewnienie infrastruktury, zakup mebli, wyposażenia i pojazdów (z wyjątkiem przypadków zakupu niezbędnego do osiągnięcia celu operacji).
Główne instrumenty prawne Rozporządzenie ogólne obejmuje jeden zbiór przepisów wpólny dla 7 funduszy: EFRR, FS, EFS+, EFMR, AMIF (Fundusz Azylowy, Migracyjny i bezpieczeństwa), ISF (fundusz bezpieczeństwa) Rozporządzenie w sprawie EFRR/FS Jedno rozporządzenie dla obu funduszy Priorytety polityczne (konkretne cele, wymogi dotyczące koncentracji tematycznej, itp.) BMVI (zarządzanie granicami i instrument wizowy)
Harmonogram prac nad WRF 2021-2027 Budżet WRF 2021-2027 relatywnie mniejszy gospodarczo w stosunku do obecnego (redukcja z 1,16% DNB UE-27 do 1,11%, w cenach stałych z 2018 r.) nowa struktura budżetu wynikająca z nowych priorytetów politycznych (bezpieczeństwo wewnętrzne i zewnętrzne, migracje) wzrost wydatków w obszarach uznanych za te, o największej europejskiej wartości dodanej badania, innowacje, cyfryzacja, klimat i środowisko, młodzież, migracje cięcia w tradycyjnych politykach uznanych jako mniej użyteczne w podejmowaniu nowych wyzwań: polityka spójności i Wspólna Polityka Rolna więcej zadań, mniej pieniędzy
Metoda berlińska (% oznacza wagę finansową) 2014 2020 2021-2027 PKB (w tym DNB dla funduszu spójności) 86% 81% Rynek pracy, edukacja, dane demograficzne 14% 15% Klimat - 1% Migracja - 3% Łącznie 100% 100% Rynek pracy: stopa bezrobocia, stopa bezrobocia młodzieży, stopa zatrudnienia Edukacja: osoby przedwcześnie kończące naukę, poziom wykształcenia wyższego, niski poziom wykształcenia Demografia: populacja regionów, mała gęstość zaludnienia Klimat: Emisja gazów cieplarnianych w sektorach nieobjętych systemem ETS Migracja: migracja netto osób spoza UE
FS 41,3 mld EUR EFRR 200,6 mld EUR EFS+ 88,6 mld EUR Polityka Spójności 2021 2027 330,6 mld EUR Proponowana alokacja dla Polski: 64,39 mld EUR (w cenach z 2018 r.)
Alokacje według państw członkowskich Państwo członkowskie Alokacja na lata 2021 27 (mld, ceny z 2018 r.) Zmiana w stosunku do okresu 2014 2020 (%) Intensywność pomocy (EUR/mieszkańca) Zmiana w stosunku do okresu 2014 2020 (%) BG 8,9 8 178 15 RO 27,2 8 196 17 HR 8,8-6 298 0 LV 4,3-13 308 0 HU 17,9-24 260-22 EL 19,2 8 254 12 PL 64,4-23 239-24 LT 5,6-24 278-12 EE 2,9-24 317-22 PT 21,2-7 292-5 SK 11,8-22 310-22 CY 0,9 2 147-5 SI 3,1-9 213-11 CZ 17,8-24 242-25 ES 34,0 5 105 3 MT 0,6-24 197-28 IT 38,6 6 91 5 FR 16,0-5 34-9 FI 1,6 5 42 2 BE 2,4 0 31-5 SE 2,1 0 31-6 DE 15,7-21 27-20 DK 0,6 0 14-3 AT 1,3 0 21-4 NL 1,4 0 12-3 IE 1,1-13 33-17 LU 0,1 0 16-14 EU27 331-9,9 106-11
PS 2021-2027 i koperta narodowa alokacja na politykę spójności systematycznie spadała w kolejnych perspektywach, zarówno w ujęciu kwotowym, jak i w relacji do DNB redukcja budżetu PS 2021-2027 o ok. 10% (z 367,6 do 330,6 mld EUR) propozycja dla Polski to 64,4 mld EUR (w cenach z 2018 r.), co stanowi 19,4% budżetu polityki spójności Polska pozostaje największym beneficjentem PS, ale następuje redukcja koperty narodowej o 23% w stosunku do 2014-2020 (z 83,9 mld EUR) PL spada na 10 pozycję pod względem intensywności pomocy (239 EUR na mieszkańca) redukcja kopert dotknęła głównie wybrane kraje kohezyjne (spadki alokacji rzędu 23-24% notują również: Węgry, Litwa, Estonia, Czechy, Słowacja i Malta)
KONCENTRACJA TEMATYCZNA EFRR - będzie dotyczyć poziomu krajowego Koncentracja na najważniejszych priorytetach, w których UE może osiągnąć najlepsze wyniki: innowacje, rozwój technologii cyfrowych, wsparcie małych przedsiębiorstw budowa gospodarki o obiegu zamkniętym, gospodarka niskoemisyjna włączenie społeczne, integracja migrantów Ale rezygnacja z dotychczasowych narzędzi wymuszających zorientowanie na rezultaty: strategii rozwojowej UE ewaluacji ex-ante rezerwy wykonania
KONCENTRACJA TEMATYCZNA EFRR Większość inwestycji ze środków EFRR i FS będzie ukierunkowana na dwa podstawowe cele: 6% budżetu przeznaczane na rozwój obszarów miejskich Nowy dedykowany cel szczegółowy (w ramach CP 5) na rzecz zintegrowanego rozwoju obszarów miejskich
KONCENTRACJA TEMATYCZNA EFS+ min. 25% środków na włączenie społeczne i walkę z ubóstwem, w tym integrację imigrantów 10% środków na walkę z bezrobociem wśród młodzieży w ramach oddzielnej osi priorytetowej (jeśli wskaźnik NEET dla grupy 15-29 wśród młodych przekroczy w PCz średnią UE) min. 2% środków na pomoc materialną dla najbardziej potrzebujących w ramach oddzielnej osi priorytetowej lub oddzielnego PO
Niższe stopy współfinansowania Limit wkładu UE 70% Regiony słabiej rozwinięte Fundusz Spójności Interreg 55% Regiony w okresie przejściowym 40% Regiony lepiej rozwinięte VAT kwalifikowalny dla operacji o całkowitym koszcie poniżej 5 mln EUR. We wszystkich innych przypadkach podatek VAT niekwalifikowalny. Brak szczególnych zasad dla projektów generujących dochód Brak dużych projektów; zamiast tego operacje o znaczeniu strategicznym nadzorowane przez komitet monitorujący Zwiększenie skali zastosowania IF Szersze zastosowanie kosztów uproszczonych (obowiązkowo dla projektów o całkowitym koszcie do 200 000 EUR z wyjątkiem operacji objętych pomocą publiczną)
Co obejmuje? Prostsze zarządzanie i kontrola Bardziej proporcjonalny system dla programów o niskim poziomie błędu: poleganie na systemach krajowych, brak kontroli systemów, próba kontrolna na maksymalnie 30 operacjach. Czego nie obejmuje? Brak procedury desygnacji: przepisy wspierają przeniesienie istniejących systemów. Zasada pojedynczego audytu: projekt powinien być przedmiotem jednego audytu/ kontroli (brak powielania się czynności kontrolnych). Prostszy proces akceptacji rachunków (brak zerowych rachunków ). Jasność w odniesieniu do okresu przechowywania dokumentów obowiązującego beneficjentów (5 lat od końca roku, w którym nastąpił ostatni zwrot kosztów). Mniejsza liczba poziomów kontroli NOWOŚĆ! Instytucje certyfikujące zostaną zastąpione funkcją księgową, która nie będzie powielać kontroli. Administracyjna weryfikacja 100% wniosków o płatność. Po roku 2020: próba oparta na ryzyku.
Wykonanie, monitorowanie i ewaluacja Co nowego? Ramy wykonania obejmą wszystkie wskaźniki produktu i rezultatu Co wyeliminowano? Rezerwa wykonania Lepsze wykorzystanie elektronicznego systemu wymiany danych w celu monitorowania postępów we wdrażaniu (open data): PCz będą przesyłać do KE co 2 miesiące wszystkie dane z postępów w realizacji działań, które będą zamieszczane na otwartej platformie danych Ustrukturyzowany i dynamiczny dialog polityczny między Komisją a państwami członkowskimi na corocznym spotkaniu przeglądowym Roczne sprawozdania z realizacji i sprawozdania z postępów w zakresie polityki spójności Obowiązkowa ocena ex-ante
Komunikacja i widoczność Zharmonizowane przepisy UE: jednolite oznaczenie UE, jeden portal internetowy zapewniający dostęp do wszystkich programów Specjalna widoczność dla operacji o znaczeniu strategicznym i operacji o wartości powyżej 10 mln EUR (ważne wydarzenie komunikacyjne) Koordynatorzy ds. komunikacji w państwach członkowskich i specjalista ds. komunikacji w ramach programu Obowiązki instytucji zarządzających i beneficjentów korekta finansowa do 5% z tytułu nieprzestrzegania przepisów przez beneficjentów
Inne propozycje warunek wstępny oparty na praworządności, nie powiązany bezpośrednio z PS (należyte zarządzanie finansami) podział perspektywy finansowej na 5+2 (przegląd w 2025 r. i ponowne programowanie na 2026-27) Przegląd śródokresowy określi czy na okres dwóch ostatnich lat funkcjonowania programu niezbędne jest wprowadzenie zmian. powrót do zasady n+2 brak projektów parasolowych
Programowanie PO nie później niż 3 mies. po przedłożeniu UP dodatkowe obciążenie administracyjne + nie wiemy, jakie będą priorytety nowej KE przy przygotowaniu PO należy ocenić czy spełnione zostały warunki podstawowe związane z wybranymi celami szczegółowymi możliwość przesunięcia 5% wartości priorytetu bez formalnej zgody KE cross-financing na poziomie 10% większa rola Komitetów Monitorujących w nadzorze nad wynikami programu
Harmonogram prac nad WRF 2021-2027 Oś czasu
Ramy strategiczne - region Strategia na rzecz Odpowiedzialnego Rozwoju (SOR) Strategia Rozwoju Województwa Krajowa Strategia Rozwoju Regionalnego (KSRR) Regionalny Program Operacyjny Województwa Świętokrzyskiego na lata 2021-2027 Umowa Partnerstwa Regionalna Strategia Innowacji Lokalne Strategie Rozwoju Strategia ZIT i inne Lokalne Strategie Rozwoju Lokalne Strategie Rozwoju
Założenia RPO 2021-2027 PO1: Bardziej inteligentna Europa (Smarter Europe) Dotacja: Infrastruktura B+R przedsiębiorstw służąca realizacji agend badawczych firm Projekty badawczo-rozwojowe realizowane przez przedsiębiorstwa lub ich konsorcja, w tym transfer technologii, zakup aparatury, Bony na innowacje, Usługi świadczone przez IOB dla MŚP, doradztwo dla MŚP, Infrastruktura jednostek naukowych spoza Polskiej Mapy Drogowej Infrastruktury Badawczej, Platformy e-usług publicznych szczebla lokalnego, Inkubatory przedsiębiorczości, rozwój ośrodków wspierających przedsiębiorczość akademicką, Tereny inwestycyjne Wdrożenia prac B+R przez MŚP (bez poprzedzającego etapu prac B+R lub stanowiące kontynuację wcześniej przeprowadzonych prac B+R), Wsparcie promocji i internacjonalizacji innowacyjnych przedsiębiorstw, Wsparcie powstawania regionalnych/ponadregionalnych agend badawczych, Sieciowanie w ramach RIS,
Założenia RPO 2021-2027 PO1: Bardziej inteligentna Europa (Smarter Europe) Instrumenty zwrotne: Zakup aparatury specjalistycznej niezbędnej do prowadzenia prac badawczorozwojowych uzupełniającej w stosunku do posiadanych zasobów, Rozwój produktów i usług opartych na TIK / aplikacje webowe i systemy sprzedażowe Wsparcie dla nowopowstałych firm, Seed capital
PO2: Bardziej ekologiczna, niskoemisyjna Europa bardziej przyjazna dla środowiska bezemisyjna Europa (a greener, carbon free Europe) Dotacja Założenia RPO 2021-2027 EWE w MŚP (np. ograniczenie energochłonności, wymiana oświetlenia na ledowe, modernizacja systemu grzewczego, minimalizacja strat ciepła, obiegi zamknięte) wraz z audytem, Kompleksowa modernizacja energetyczna obiektów użyteczności publicznej wraz z audytem, Wsparcie dla OZE (jednostki wraz z przyłączeniem do sieci), Projekty z zakresu energii rozproszonej (np. klastry energetyczne), Zakup sprzętu do prowadzenia akcji ratowniczych i usuwania skutków zjawisk katastrofalnych lub poważnych awarii chemiczno-ekologicznych, Projekty w zakresie dostosowania do zmiany klimatu oraz ochroną przed zagrożeniami związanymi z klimatem, np. erozją, pożarami, powodziami, burzami, suszami, osuwiskami, Kompleksowe projekty z zakresu gospodarki wodno-ściekowej (oczyszczalnie i sieci) w ramach KPOŚK, Indywidualne systemy oczyszczania ścieków poza KPOŚK,
PO2: Bardziej ekologiczna, niskoemisyjna Europa bardziej przyjazna dla środowiska bezemisyjna Europa (a greener, carbon free Europe) Dotacja Założenia RPO 2021-2027 Budowa instalacji odwadniania i kompostowania osadów ściekowych na oczyszczalniach ścieków, Kompleksowe projekty z zakresu gospodarki odpadami komunalnymi (RIPOK, PSZOK, ZZO, kompostownie, sortownie, recykling, selektywna zbiórka), Ekoinnowacje i zarządzanie efektywnością środowiskową w kierunku gospodarki zasobooszczędnej (np. programy czystszej produkcji, Ecolabel, zielona przedsiębiorczość, technologie bezodpadowe), Ochrona, regeneracja i zrównoważone wykorzystanie obszarów chronionych (N2000, parki krajobrazowe i narodowe, rezerwaty przyrody), Rekultywacja/dekontaminacja/remediacja obszarów zdegradowanych i poprzemysłowych na cele środowiskowe/miejskie, Tworzenie centrów ochrony różnorodności biologicznej na obszarach miejskich i pozamiejskich w oparciu o gatunki rodzime np. banki genowe, parki miejskie, ogrody botaniczne, ekoparki,
PO2: Bardziej ekologiczna, niskoemisyjna Europa bardziej przyjazna dla środowiska bezemisyjna Europa (a greener, carbon free Europe) Dotacja Zakup oraz modernizacja niskoemisyjnego taboru szynowego, trolejbusowego i autobusowego dla połączeń miejskich i podmiejskich z niezbędną infrastrukturą, Budowa i przebudowa infrastruktury transportu publicznego, Inwestycje ograniczające indywidualny ruch zmotoryzowany w centrach miast (np. system roweru miejskiego z infrastruktura rowerową), Inwestycje (budowa, rozbudowa) związane z systemami zarządzania ruchem i energią (ITS), Inwestycje związane z energooszczędnym oświetleniem ulicznym i drogowym, Inwestycje w infrastrukturę drogową transportu publicznego, Działania informacyjno-promocyjne i edukacyjne promujące transport zbiorowy i bezpieczeństwo ruchu w transporcie publ., Instrumenty Zwrotne Założenia RPO 2021-2027 Kompleksowa modernizacja energetyczna wielorodzinnych budynków mieszkalnych wraz z elementami instalacji grzewczej i źródłami ciepła wraz z audytem,
Założenia RPO 2021-2027 PO3: lepiej połączona Europa (a more Connected Europe) Dotacja Budowa, przebudowa dróg wojewódzkich w TENT, Rozwój transportu kolejowego poza siecią TENT, Budowa obwodnic na drogach wojewódzkich poza TENT, Rozwój sieci drogowej poza TENT: Rozwój transportu multimodalnego, Zakup taboru kolejowego. Instrumenty zwrotne brak
Założenia RPO 2021-2027 PO4: Europa o silniejszym wymiarze społecznym (a more Social Europe) Dotacja (EFS i EFRR) - Inwestycje w infrastrukturę edukacyjną: przedszkoli lub innych form edukacji przedszkolnej wraz z niezbędnym wyposażeniem, szkół podstawowych i ponadpodstawowych, w tym obiektów służących wzmacnianiu sprawności fizycznej uczniów, szkół zawodowych oraz centrów i placówek prowadzących kształcenie zawodowe i ustawiczne. Inwestycje w infrastrukturę społeczną, m.in. ośrodków wsparcia, rodzinnych domów pomocy, placówek reintegracyjnych (CIS, ZAZ, KIS,WTZ), noclegowni i domów dla bezdomnych domów pomocy społecznej, placówek zapewniających całodobową opiekę osobom z niepełnosprawnościami, przewlekle chorym lub osobom w podeszłym wieku, itd. mieszkania o charakterze wspomaganym: chronione, treningowe i wspierane i socjalne infrastruktura prowadzona przez podmioty opieki nad dziećmi do 3 roku życia (np. żłobki, kluby malucha).
Założenia RPO 2021-2027 PO4: Europa o silniejszym wymiarze społecznym (a more Social Europe) Dotacja Inwestycje w ochronę zdrowia: zakup sprzętu medycznego oraz wyposażenia niezbędnego do świadczenia usług medycznych, inwestycje w regionalne podmioty lecznicze oraz w ponadregionalne podmioty lecznicze wprost wskazane w RPO - sprzęt, wyposażenie, roboty budowlane, wdrażanie modeli opieki koordynowanej (zdrowotnej i społecznej), programy profilaktyczne, działania w zakresie deinstytucjonalizacji. Instrumenty zwrotne Brak
Założenia RPO 2021-2027 PO5: Europa bliżej obywateli (a Europe closer to citizens) Dotacja konserwacja zabytków ruchomych digitalizacja zasobów dziedzictwa restauracja i adaptacja obiektów dziedzictwa kulturowego i naturalnego wsparcie instytucji kultury wspieranie endogenicznych potencjałów w zakresie rozwoju uzdrowisk wspieranie rozwoju turystyki rewitalizacja obszarów miejskich Instrumenty zwrotne (EFRR) wsparcie instytucji kultury
Założenia RPO 2021-2027 W przypadku przedsiębiorstw i przedsiębiorców korzystających z unijnego wsparcia nowe ramy oznaczają mniej biurokracji, prostsze sposoby składania wniosków o płatności z zastosowaniem uproszczonych opcji kosztów. Aby ułatwić uzyskanie efektu synergii, zastosowanie ma teraz jednolity zbiór przepisów dla siedmiu funduszy UE wdrażanych w ramach partnerstwa z państwami członkowskimi ( zarządzanie dzielone ). Komisja proponuje również uproszczone kontrole w przypadku programów z dobrymi wynikami, korzystanie w większym stopniu z systemów krajowych i rozszerzenie zasady pojedynczego audytu, aby uniknąć powielania kontroli.
Urząd Marszałkowski Województwa Świętokrzyskiego Departament Inwestycji i Rozwoju Oddział Zarządzania RPO Anna Kucharczyk Dziękuję za uwagę