TURYSTYKA GDAŃSKA Raport z badania przeprowadzonego w IV kwartale 2017 r.

TURYSTYKA GDAŃSKA Raport z badania przeprowadzonego w IV kwartale 2017 r. styczeń 2018 1

OPRACOWANIE Raport opracowany przez: Pomorski Instytut Naukowy im. prof. Brunona Synaka Adres: ul. Abrahama 1A, 80-307 Gdańsk Tel.: 58 511 22 70 e-mail: biuro@instytutnaukowy.org www.instytutnaukowy.org Autorzy Raportu: Projekt badania i opracowanie naukowe wyników: prof. UG dr hab. Robert Bęben; Oliwia Papis. Pomorski Instytut Naukowy im. prof. Brunona Synaka Turystyka Gdańska: Raport z badania przeprowadzonego w IV kwartale 2017 r. 2017, Pomorski Instytut Naukowy im. prof. Brunona Synaka 2

SPIS TREŚCI WSTĘP..4 ZAŁOŻENIA... 5 1.1. Definicje i pojęcia... 5 1.2. Szacunek wielkości badanej populacji liczby turystów i odwiedzających, zarówno krajowych, jak i zagranicznych... 5 1.3. Dobór próby... 6 1.4. Realizacja i przebieg badania... 7 WYNIKI BADAŃ ANKIETOWYCH... 8 2.1. Profil demograficzno-socjologiczny respondentów... 8 2.2. Miejsce zamieszkania i pochodzenie respondentów... 11 2.3. Który raz respondenci przyjechali do Gdańska... 14 2.4. Długość pobytu w Trójmieście i rola Gdańska w pobycie... 15 2.5. Osoby towarzyszące podczas podróży i pobytu... 18 2.6. Wybierane przez respondentów obiekty noclegowe... 19 2.7. Miejscowości komplementarne w stosunku do Gdańska... 20 2.8. Środki transportu wykorzystywane przez respondentów... 20 2.9. Cel przyjazdu i formy spędzania czasu... 22 2.10. Stopień zadowolenia z pobytu w Gdańsku i czynniki wpływające na to zadowolenie... 28 WYNIKI BADAŃ W KONTEKŚCIE WYBRANYCH ZAGADNIEŃ TEMATYCZNYCH... 37 3.1. Specyfikacja turystów ze względu na cel podróży oraz wpływ tego celu na zachowania i opinie turystów..... 37 3.2. Turystyka biznesowa... 37 3.2.1. Profil respondenta biznesowego (metryczka)... 37 3.2.2. Specyfika podróży respondentów biznesowych... 39 3.2.3. Korzystanie z atrakcji przez respondenta biznesowego... 42 3.2.4. Ocena pobytu przez respondenta biznesowego... 43 3.2.5. Wydatki respondenta biznesowego... 46 3.2.6. Podsumowanie... 46 3.3. Turystyka celowa przyjazd do rodziny/znajomych... 46 3.3.1. Profil respondenta, który przyjechał do rodziny/znajomych (metryczka)... 46 3.3.2. Specyfika podróży respondentów, którzy przyjechali do rodziny lub znajomych... 48 3.3.3. Korzystanie z atrakcji przez respondenta, który przyjechał do rodziny lub znajomych... 51 3.3.4. Ocena pobytu przez respondenta, który przyjechał do rodziny lub znajomych... 52 3.3.5. Wydatki respondenta, który przyjechał do rodziny lub znajomych... 54 3.3.6. Podsumowanie... 54 3.4. Turystyka rekreacyjna... 55 3.4.1. Profil respondenta rekreacyjnego (metryczka)... 55 3.4.2. Specyfika podróży respondentów rekreacyjnych... 57 3.4.3. Korzystanie z atrakcji przez respondenta rekreacyjnego... 60 3.4.4. Ocena pobytu przez respondenta rekreacyjnego... 61 3.4.5. Wydatki respondenta rekreacyjnego... 63 3.4.6. Podsumowanie... 63 PODSUMOWANIE... 65 SPIS RYSUNKÓW... 69 SPIS TABEL... 69 3

WSTĘP Prezentujemy Czytelnikom raport opracowany na potrzeby projektu badania turystyki gdańskiej, realizowanego przez Pomorski Instytut Naukowy im. Profesora Brunona Synaka, we współpracy z Gdańską Organizacją Turystyczną. Niniejszy Raport stanowi podsumowanie wyników sondażu przeprowadzonego w IV kwartale 2017 r. w formie indywidualnych wywiadów, będąc tym samym materiałem porównawczym dla danych uzyskanych w IV kwartale 2016 r. Głównym celem realizowanego projektu badania turystyki gdańskiej jest poprawa jakości turystycznej oferty produktowej Gminy Miasta Gdańsk. Cel ten realizowany jest w oparciu o dane i informacje, umożliwiające kreowanie świadomej polityki produktowej gminy, korespondującej z dynamicznie zmieniającymi się potrzebami różnych grup odbiorców tego produktu. Podejście to opiera się o założenie, że miasto stanowi specyficzny rodzaj produktu turystycznego, składającego się z kompozycji towarów, produktów i usług, jak również innych walorów, z których korzystają turyści i odwiedzający. Docelowo realizacja polityki produktowej ukierunkowanej na potrzeby odbiorców, może umożliwić Gminie Miasta Gdańsk stworzenie oferty turystycznej zgodnej z bieżącymi, jak i potencjalnymi oczekiwaniami gości co z kolei w długim okresie czasu może przyczynić się do systematycznie zwiększającego się ruchu turystycznego na analizowanym obszarze, a co za tym idzie, generowania większych niż obecnie korzyści dla lokalnej gospodarki. Do celów szczegółowych, realizowanego projektu, należą: określenie społeczno-ekonomicznego profilu turystów i odwiedzających przyjeżdżających do Gdańska; zbadanie stopnia zadowolenia odwiedzających i turystów z poszczególnych aspektów pobytu w Gdańsku oraz zależności pomiędzy wskazywaną przez nich oceną tych aspektów, a ogólnym zadowoleniem z pobytu; dokonanie klasyfikacji turystów i odwiedzających wg. kryterium głównego celu podróży i dokonanie analizy różnic w cechach społeczno-ekonomicznych w tych grupach oraz w ich percepcji Gdańska jako produktu turystycznego; oszacowanie wielkości ruchu turystycznego. 4

ZAŁOŻENIA 1.1. Definicje i pojęcia W trakcie opracowywania niniejszego Raportu, Autorzy posługiwali się szeregiem terminów, które zdefiniowali (podobnie, jak w przypadku poprzednich raportów) w następujący sposób: populacja ogół osób spoza Trójmiasta w wieku powyżej 16 lat, przybywających do Gdańska w celach innych niż stałe zatrudnienie lub studia; próba ogół respondentów, którzy wzięli udział w badaniu; turyści osoby z populacji, których pobyt w Gdańsku obejmuje przynajmniej jeden nocleg; odwiedzający - osoby z populacji, których pobyt w Gdańsku nie obejmuje noclegu; respondent/turysta/odwiedzający biznesowy osoba z populacji, która odpowiedziała na pytanie Proszę wskazać główny cel Pana/i podróży? podróż w sprawach zawodowych; respondent/turysta/odwiedzający eventowy - osoba z populacji, która odpowiedziała na pytanie Proszę wskazać główny cel Pana/i podróży? wydarzenie kulturalne, rozrywkowe, sportowe, etc.; respondent/turysta/odwiedzający rekreacyjny - osoba z populacji, która odpowiedziała na pytanie Proszę wskazać główny cel Pana/i podróży? pobyt rekreacyjny; respondent/turysta/odwiedzający, który przyjechał do rodziny/ znajomych - osoba z populacji, która odpowiedziała na pytanie Proszę wskazać główny cel Pana/i podróży? wizyta u rodziny/znajomych. 1.2. Szacunek wielkości badanej populacji liczby turystów i odwiedzających, zarówno krajowych, jak i zagranicznych Szacunku liczby turystów i odwiedzających dokonano w oparciu o prognozowaną liczbę korzystających z noclegów w IV kwartale 2017 roku zgodnie z danymi GUS. Zastosowana metoda służy uzyskania liczby uczestników ruchu turystycznego in capita, a więc osób, a nie odwiedzin/przyjazdów. Szacunku dokonano w oparciu o następującą procedurę. Proces szacunku Liczba turystów została oszacowana wg. wzoru: LT = LGK +LGZ+ NLGK +NLGZ, gdzie: LT całkowita liczba turystów w danym okresie, LGK - liczba krajowych osób korzystających w danym okresie z bazy noclegowej wg. GUS, LGZ - liczba zagranicznych osób korzystających w danym okresie z bazy noclegowej wg. GUS, NLGK - liczba krajowych turystów zakwaterowanych poza bazą noclegową GUS (osoby wybierające zakwaterowanie u rodziny lub znajomych lub w innych jednostkach nie objętych obowiązkiem raportowania do GUS) liczona w oparciu o wyniki przeprowadzonych badań ankietowych wg. wzoru: NLGK = LGK*wynikający z badań ankietowych stosunek turystów krajowych deklarujących zakwaterowanie w obiektach objętych obowiązkiem raportowania do GUS do turystów deklarujących zakwaterowanie u rodziny lub znajomych NLGZ - liczba zagranicznych turystów zakwaterowanych poza bazą noclegową GUS (osoby wybierające zakwaterowanie u rodziny lub znajomych lub w innych jednostkach nie objętych obowiązkiem raportowania do GUS) liczona w oparciu o wyniki przeprowadzonych badań ankietowych wg. wzoru: 5

NLGZ = LGZ*wynikający z badań ankietowych stosunek turystów zagranicznych deklarujących zakwaterowanie w obiektach objętych obowiązkiem raportowania do GUS do turystów deklarujących zakwaterowanie u rodziny lub znajomych Liczbę odwiedzających została oszacowana wg. wzoru: LO = LOK+LOZ, gdzie: LO liczba odwiedzających w danym okresie LOK liczba odwiedzających krajowych liczona w oparciu o wyniki przeprowadzonych badań ankietowych wg. wzoru: LOK = LGK*wynikający z badań ankietowych stosunek turystów krajowych do odwiedzających krajowych LOZ - liczba odwiedzających zagranicznych liczona w oparciu o wyniki przeprowadzonych badań ankietowych wg. wzoru: LOZ = LGZ*wynikający z badań ankietowych stosunek turystów zagranicznych do odwiedzających zagranicznych. Na podstawie wyżej opisanej metodyki, otrzymano liczebność populacji na poziomie 831 147 osób. Nazwa kategorii Krajowi Zagraniczni Ogółem Turyści 242 847 166 723 409 571 Odwiedzający 320 848 100 729 421 577 Ogółem 563 695 267 452 831 147 Należy przy tym zauważyć, że powyższa wartość ma wyłącznie charakter orientacyjny i pomimo, iż nie zastosowano żadnego zaokrąglenia należy ją traktować wyłącznie jako określenie skali badanego zjawiska, a więc ruchu turystycznego. Szczegółowe określenie faktycznej liczby turystów i odwiedzających Gdańsk lub jakiekolwiek inne miasto czy region jest niemożliwe stąd zastosowana metoda ma wyłącznie charakter aproksymacyjny. Jednak już sama wartość szacunkowa, poza zapewnieniem możliwości analizowania wpływu turystyki na wiele aspektów życia społeczno-gospodarczego miasta i kwantyfikacji tego wpływu, umożliwia także monitorowanie zarówno zmian wielkościowych ruchu turystycznego ogółem, jak i zmian zachodzących w samej strukturze tego ruchu. 1.3. Dobór próby Istotnym etapem procesu badawczego, którego sposób przeprowadzenia wpływa na możliwość ekstrapolacji wyników badania na całą badaną populację, jest dobór próby. Etap ten to ściśle określone postępowanie badawcze, polegające na wyodrębnieniu z szerszego zbioru elementów o wspólnych cechach (tzw. populacja generalna), ograniczonej liczby ich reprezentantów, w celu oszacowania ich właściwości lub zachodzących między nimi relacji. Ważnym parametrem cechującym daną próbę badawczą, jest poziom jej reprezentatywności, który określa w jakim stopniu próba badawcza odzwierciedla cechy całej populacji, którą zainteresowani są przeprowadzający badanie. Reprezentatywność badania jest parametrem stopniowalnym, aczkolwiek wyrażenie w postaci np. procentowej tego parametru (stopnia reprezentatywności) jest bardzo trudne i nie należy go mylić ze współczynnikiem prawdopodobieństwa błędu. Charakter badanej w niniejszym opracowaniu populacji nie pozwala na przeprowadzenie badania w pełni reprezentatywnego, z uwagi na brak możliwości przeprowadzenia badania w pełni spełniającego warunki badania losowego. Ponadto, niemożliwym było wykorzystanie także metodologii badań stanowiących uproszczoną formę doboru losowego, np. stosujących dobór systematyczny, co spowodowane było realnym brakiem możliwości zastosowania odpowiedniego interwału, pozwalającego na statystyczne zbadanie próby na całej jej szerokości, który w tym przypadku wynosiłby ponad 1 000 osób, w zależności od ostatecznych założeń. W niniejszym badaniu, ze względu na specyfikę badanej populacji, dobór stosowanych metod był znacząco 6

ograniczony. Z tego względu zastosowano nielosowy kwotowy schemat doboru osób ankietowanych, wykorzystujący próbę okolicznościową (respondenci byli osobami dostępnymi). Zwraca się jednak uwagę, że Autorzy opracowania dołożyli wszelkich starań, zarówno w zakresie oszacowania próby badawczej, jak i nadzorując sam proces przeprowadzanego badania, aby uzyskane w trakcie badania wyniki charakteryzowały się możliwie jak najwyższym poziomem reprezentatywności i aby tym samym możliwe było świadome stosowanie założenia, że ekstrapolacja uzyskanych wyników na ogół badanej populacji obarczona będzie stosunkowo niewielkim błędem. Gdzie: N liczność populacji; p spodziewany rząd wielkości szacowanej frakcji (0,5); q 1 - p; zα 2,05 dla α=0,05; d dopuszczalny błąd szacunku frakcji p (0,05). Ze względu na brak przeprowadzenia badania pilotażowego, spodziewany rząd wielkości szacowanej frakcji został zdefiniowany jako p = 0,5. Dodatkowo założono współczynnik ufności na poziomie 95,00%. Zakładana wielkość populacji została przyjęta na poziomie analogicznym tożsamego okresu 2016 r., a więc ok. 400 000 osób. W oparciu o powyższe założenia minimalna liczebność próby badawczej została oszacowana na poziomie 384 osób. Ostatecznie przeprowadzono 778 skutecznych wywiadów, a na podstawie przeprowadzonego badania wielkość populacji została oszacowana na poziomie 831 147 osób, co oznacza, że błąd maksymalny wynosił 4%. 1.4. Realizacja i przebieg badania Badanie turystyki gdańskiej w IV kwartale 2017 r., będące podstawą do opracowania niniejszego Raportu, zostało przygotowane i przeprowadzone przez Pomorski Instytut Naukowy im. Profesora Brunona Synaka w Gdańsku. Głównym celem badania było określenie profilu turystów i odwiedzających miasto Gdańsk, poznanie ich opinii o mieście oraz uzyskanie informacji na temat ich aktywności podczas pobytu w Gdańsku. Badanie przeprowadzono na podstawie kwestionariusza ankiety, stworzonego przez Pomorski Instytut Naukowy im. Profesora Brunona Synaka we współpracy z Gdańską Organizacją Turystyczną oraz Referatem Badań i Analiz Społeczno-Gospodarczych Wydziału Polityki Gospodarczej Urzędu Miasta Gdańsk. Tabela 1. Zestawienie miejsc oraz zrealizowanej liczby ankiet Miejsce przeprowadzenia badania Liczba zrealizowanych ankiet Stare/Główne Miasto 507 Port Lotniczy 120 Dworzec PKP 151 Plaża 0 RAZEM 778 Źródło: Opracowanie własne. Badanie opierało się na analizie między innymi takich zagadnień jak: miejsce zakwaterowania turystów, środki transportu za pomocą których respondenci przybyli do Gdańska, a także poruszali się po mieście, charakterystyka grup towarzyszących, z którymi przyjechali do Gdańska, etc. Zweryfikowano także źródła, z których respondenci dowiadywali się o Gdańsku oraz zbadano ich opinię na temat miasta. Wyniki badania preferencji respondentów przeanalizowano w podziale na poszczególne grupy, biorąc pod uwagę takie zmienne, jak: wiek, płeć, wykształcenie oraz sytuację zawodową respondentów. 7

WYNIKI BADAŃ ANKIETOWYCH 2.1. Profil demograficzno-socjologiczny respondentów Tożsamo do poprzednich okresów poddanych badaniu, również w IV kwartale 2017 r. analizę wyników badania sondażowego rozpoczęto od weryfikacji profilu demograficzno-socjologicznego respondentów. Analizę przeprowadzono w podziale na turystów i odwiedzających oraz na krajowych i zagranicznych uczestników gdańskiego ruchu turystycznego. Tabela 2. Struktura respondentów według płci z podziałem na turystów i odwiedzających Ogółem % Odwiedzający % Turyści % Mężczyzna 433 55,66% 237 55,37% 196 56,00% Kobieta 345 44,34% 191 44,63% 154 44,00% Razem 778 100% 428 100% 350 100% W badanym kwartale uwidoczniła się nieznaczna przewaga mężczyzn nad kobietami. W sondażu wzięło udział 55,7% mężczyzn i 44,3% kobiet. Przewaga mężczyzn była widoczna zarówno wśród odwiedzających, jak i wśród turystów. Również w IV kwartale 2016 r. przeważający udział stanowili mężczyźni, zaś w IV kwartale 2015 r. nieznacznie w badanej próbie przeważały kobiety. I choć drugi rok z rzędu wśród ankietowanych widoczny był wyższy odsetek mężczyzn, więc można uznać, że trend wskazuje, iż w okresie jesienno-zimowym Gdańsk jest częściej odwiedzany przez tę grupę osób, to z uwagi na rozbieżność widoczną w 2015 r. należałoby się temu zjawisku w dalszym ciągu przyglądać, aby potwierdzić, iż 2015 r. był w zakresie wyników dotyczących płci respondentów, okresem incydentalnym. Tabela 3. Struktura respondentów według płci z podziałem na krajowych i zagranicznych uczestników ruchu turystycznego Mężczyzna 433 55,66% 385 54,92% 48 62,34% Kobieta 345 44,34% 316 45,08% 29 37,66% Razem 778 100% 701 100% 77 100% W IV kwartale 2017 r. przewaga mężczyzn widoczna była zarówno wśród krajowych i zagranicznych uczestników ruchu turystycznego, przy czym dominowali głównie wśród respondentów spoza Polski. Przewaga mężczyzn wśród osób z zagranicy wystąpiła także w IV kwartale poprzedniego roku, a także choć w mniejszym zakresie, również w IV kwartale 2015 r. Zatem można uznać, iż badany okres cechuje się silnym natężeniem przyjazdów mężczyzn spoza obszaru naszego kraju. Tabela 4. Struktura respondentów według wieku z podziałem na turystów i odwiedzających Ogółem % Odwiedzający % Turyści % od 16 do 24 lat 176 22,62% 87 20,33% 89 25,43% od 25 do 34 lat 250 32,13% 151 35,28% 99 28,29% od 35 do 44 lat 195 25,06% 108 25,23% 87 24,86% od 45 do 54 lat 115 14,78% 61 14,25% 54 15,43% od 55 do 64 lat 37 4,76% 19 4,44% 18 5,14% 65 lat i powyżej 5 0,64% 2 0,47% 3 0,86% Razem 778 100% 428 100% 350 100% W analizowanym okresie dwie najliczniejsze grupy stanowiły osoby w wieku od 25 do 34 lat (32,1%) oraz w wieku od 35 do 44 lat (25,1%). Kolejną grupą, niemal tak samo liczną, były osoby w wieku od 16 do 24 lat (22,6%). Te trzy grupy ankietowanych stanowiły razem ponad 79,8% badanych ogółem. W odniesieniu do wyników badania 8

przeprowadzonego w analogicznym kwartale 2016 roku, należy zauważyć przede wszystkim nieznaczny wzrost udziału osób w wieku od 25 do 34 lat, a także znacznie wyższy wzrost udziału osób najmłodszych, tj. do 24 roku życia. Wzrost odsetka osób w dwóch wyżej wskazanych grupach spowodował przede wszystkim spadek udziału osób w wieku od 35 do 44 lat, a także osób starszych, w wieku powyżej 65 lat. Struktura wiekowa wśród odwiedzających i turystów wyglądała podobnie, jak w przypadku ogółu populacji, przy czym wśród turystów uwidocznił się nieznacznie wyższy odsetek osób powyżej 45 roku życia, niż wśród odwiedzających Gdańsk. Tabela 5. Struktura respondentów według wieku z podziałem na krajowych i zagranicznych uczestników ruchu turystycznego od 16 do 24 lat 176 22,62% 169 24,11% 7 9,09% od 25 do 34 lat 250 32,13% 235 33,52% 15 19,48% od 35 do 44 lat 195 25,06% 163 23,25% 32 41,56% od 45 do 54 lat 115 14,78% 93 13,27% 22 28,57% od 55 do 64 lat 37 4,76% 36 5,14% 1 1,30% 65 lat i powyżej 5 0,64% 5 0,71% 0 0,00% Razem 778 100% 701 100% 77 100% Udział poszczególnych grup wiekowych wśród respondentów krajowych był zbliżony do ogólnej struktury cechującej badaną populację, przy czym wśród osób z Polski wyższy był odsetek osób najmłodszych, niż w wieku od 35 do 44 roku życia, niż wśród ogółu respondentów. Znaczna różnica w stosunku do wyników właściwych dla ogółu populacji wystąpiła w przypadku respondentów z zagranicy. W ich przypadku zdecydowanie dominowały osoby w wieku od 35 do 44 lat, którzy stanowili łącznie 41,6% badanej grupy. Wysoki udział stanowili także respondenci w wieku od 45 do 54 lat. Z kolei nieznaczny odsetek stanowiły osoby najmłodsze, czyli do 24 roku życia. Tabela 6. Struktura respondentów według wykonywanego zawodu z podziałem na odwiedzających i turystów Ogółem % Odwiedzający % Turyści % Praca umysłowa 204 26,22% 117 27,34% 87 24,86% Praca fizyczna 195 25,06% 127 29,67% 68 19,43% Pracujący na własny rachunek 185 23,78% 97 22,66% 88 25,14% Student(-ka) 105 13,50% 42 9,81% 63 18,00% Uczeń/uczennica 7 0,90% 5 1,17% 2 0,57% Emeryt(-ka)/rencista(-ka) 21 2,70% 7 1,64% 14 4,00% Niepracująca osoba zajmująca się domem 27 3,47% 15 3,50% 12 3,43% Żadne z powyższych 32 4,11% 16 3,74% 16 4,57% Bezrobotny 2 0,26% 2 0,47% 0 0,00% Razem 778 100% 428 100% 350 100% Ze względu na wykonywany zawód, przeważały trzy grupy, które stanowiły niemal taki sam odsetek respondentów ogółem, tj.: osoby pracujące umysłowo (26,2%), osoby pracujące fizycznie (25,1%) oraz osoby pracujące na własny rachunek (23,8%). Nieco niższy odsetek stanowiły w badanym okresie osoby studiujące, zaś pozostałe grupy stanowiły marginalny udział w całej badanej populacji. Dla porównania w IV kwartale 2016 r. struktura respondentów ze względu na wykonywany zawód była nieco bardziej zróżnicowana. Zdecydowanie najwyższy odsetek stanowiły osoby pracujące umysłowo (38,7%), zaś pozostałe grupy stanowiły poniżej 20% badanej populacji. Wśród turystów i odwiedzających zauważalne były w badanym okresie nieznaczne różnice. Choć w obu grupach najwięcej osób zadeklarowało iż pracuje umysłowo, fizycznie lub na własny rachunek, to wśród odwiedzających przeważały osoby pracujące fizycznie, zaś wśród turystów osoby pracujące na własny rachunek. 9

Tabela 7. Struktura respondentów według wykonywanego zawodu z podziałem na krajowych i zagranicznych uczestników ruchu turystycznego Praca umysłowa 204 26,22% 189 26,96% 15 19,48% Praca fizyczna 195 25,06% 176 25,11% 19 24,68% Pracujący na własny rachunek 185 23,78% 162 23,11% 23 29,87% Student(-ka) 105 13,50% 102 14,55% 3 3,90% Uczeń/uczennica 7 0,90% 7 1,00% 0 0,00% Emeryt(-ka)/rencista(-ka) 21 2,70% 19 2,71% 2 2,60% Niepracująca osoba zajmująca się domem 27 3,47% 18 2,57% 9 11,69% Żadne z powyższych 32 4,11% 26 3,71% 6 7,79% Bezrobotny 2 0,26% 2 0,29% 0 0,00% Razem 778 100% 701 100% 77 100% W porównaniu do IV kwartału 2016 r. na szczególną uwagę zasługuje znaczny spadek osób wykonujących pracę umysłową wśród respondentów z kraju i z zagranicy (w przywołanym okresie stanowili oni kolejno 38,5% i 39,9% badanych grup). Spadek udziału tej grupy spowodował wzrost odsetka osób pracujących fizycznie oraz osób pracujących na własny rachunek. Zarówno w grupie respondentów krajowych, jak i zagranicznych zauważalny był relatywnie niski odsetek emerytów i rencistów, co z pewnością jest konsekwencją struktury wiekowej respondentów, w której niski odsetek osób stanowiły osoby w wieku powyżej 55 roku życia. Tabela 8. Struktura respondentów według wykształcenia z podziałem na odwiedzających i turystów Ogółem % Odwiedzający % Turyści % Wyższe 343 44,09% 187 43,69% 156 44,57% Średnie 279 35,86% 144 33,64% 135 38,57% Zasadnicze zawodowe 148 19,02% 90 21,03% 58 16,57% Gimnazjalne lub poniżej 8 1,03% 7 1,64% 1 0,29% Razem 778 100% 428 100% 350 100% W badanym okresie najliczniejszą grupę, zarówno wśród respondentów ogółem, jak i w podziale na odwiedzających i turystów, stanowili respondenci deklarujący posiadanie wykształcenia wyższego (44,1% wśród respondentów ogółem). Niemniej jednak w porównaniu do IV kwartału 2016 r. i IV kwartału 2015 r. ich odsetek uległ zmniejszeniu (choć w porównaniu do 2015 r. nieznacznie). Zarówno wśród odwiedzających, jak i turystów struktura respondentów ze względu na wykształcenie była bardzo zbliżona. Tabela 9. Struktura respondentów według wykształcenia z podziałem na krajowych i zagranicznych uczestników ruchu Wyższe 343 44,09% 305 43,51% 38 49,35% Średnie 279 35,86% 252 35,95% 27 35,06% Zasadnicze zawodowe 148 19,02% 137 19,54% 11 14,29% Gimnazjalne lub poniżej 8 1,03% 7 1,00% 1 1,30% Razem 778 100% 701 100% 77 100% Wśród krajowych i zagranicznych uczestników ruchu turystycznego dominowały osoby z wykształceniem wyższym i średnim. Osoby z wykształceniem zasadniczym zawodowym oraz z gimnazjalnym i poniżej występowały głównie wśród respondentów krajowych. Mając na względzie dotychczasowe wyniki badań należy, więc zwrócić uwagę, iż zagraniczni uczestnicy ruchu turystycznego są nie tylko starsi, ale też lepiej wykształceni od ich krajowych odpowiedników. 10

Tabela 10. Struktura respondentów według statusu materialnego z podziałem na odwiedzających i turystów Ogółem % Odwiedzający % Turyści % Powodzi mi się bardzo dobrze 178 22,88% 93 21,73% 85 24,29% Powodzi mi się raczej dobrze 436 56,04% 223 52,10% 213 60,86% Powodzi mi się znośnie/średnio 152 19,54% 100 23,36% 52 14,86% Powodzi mi się raczej źle 11 1,41% 11 2,57% 0 0,00% Powodzi mi się bardzo źle 1 0,13% 1 0,23% 0 0,00% Razem 778 100% 428 100% 350 100% Ostatnim analizowanym obszarem, dotyczącym profilu demograficzno-społecznego respondentów, był ich status materialny. I tak ankietowani ogółem najczęściej wskazywali, iż ich sytuacja materialna jest raczej dobra (56,1%) lub bardzo dobra (22,9%). W badanym okresie zdecydowanie bardziej zadowoleni ze swojej sytuacji materialnej byli turyści, niż odwiedzający. W porównaniu do IV kwartału 2016 r. widoczny jest nieznacznie wyższy udział respondentów, którzy stwierdzili, że powodzi im się średnio, źle lub bardzo źle, co w sytuacji utrzymania się tego trendu, może mieć odzwierciedlenie we wpływach ekonomicznych z turystyki dla miasta Gdańska, niemniej jednak należy śledzić tę tendencję w przyszłości. Tabela 11. Struktura respondentów według statusu materialnego z podziałem na krajowych i zagranicznych uczestników ruchu turystycznego Powodzi mi się bardzo dobrze 178 22,88% 152 21,68% 26 33,77% Powodzi mi się raczej dobrze 436 56,04% 387 55,21% 49 63,64% Powodzi mi się znośnie/średnio 152 19,54% 150 21,40% 2 2,60% Powodzi mi się raczej źle 11 1,41% 11 1,57% 0 0,00% Powodzi mi się bardzo źle 1 0,13% 1 0,14% 0 0,00% Razem 778 100% 701 100% 77 100% Poddając analizie sytuację materialną respondentów w podziale na krajowych i zagranicznych uczestników ruchu turystycznego, na uwagę zasługuje przewaga zagranicznych respondentów, nad respondentami krajowymi, wskazujących, iż powodzi im się bardzo dobrze (33,8% respondentów zagranicznych i 21,7% respondentów krajowych). Również wśród osób, którym powodzi się dobrze przeważali respondenci z zagranicy. W porównaniu do IV kwartału 2016 r. udział zagranicznych respondentów, którym powodzi się bardzo dobrze dość znacznie wzrósł (w IV kwartale 2016 r. wynosił 14,1%). Co ciekawe żaden respondent zagraniczny nie wskazał, iż uważa, że jego sytuacja materialna jest zła lub bardzo zła. Wysoki poziom zadowolenia respondentów zagranicznych z ich sytuacji materialnej może pośrednio świadczyć o statusie majątkowym osób decydujących się na podróż do Polski. 2.2. Miejsce zamieszkania i pochodzenie respondentów Podobnie jak w IV kwartale 2016 r., również w bieżącym okresie wśród respondentów zdecydowanie przeważali uczestnicy ruchu turystycznego z Polski, niemniej jednak widać, iż w bieżącym okresie ich udział zdecydowanie wzrósł (osoby z Polski stanowiły 90,1% całej badanej populacji). Tabela 12. Respondenci z Polski i zagranicy w podziale na odwiedzających i turystów Ogółem % Odwiedzający % Turyści % Z Polski 701 90,10% 399 93,22% 302 86,29% Z zagranicy 77 9,90% 29 6,78% 48 13,71% Razem 778 100% 428 100% 350 100% 11

W badanym okresie wśród respondentów z zagranicy zdecydowanie przeważały osoby z Niemiec (37,7% respondentów z zagranicy), Anglii/ Wielkiej Brytanii (24,7%) oraz Rosji (10,4%). Znaczny odsetek stanowili także respondenci z Hiszpanii (6,5%), Austrii (3,9%), Danii (3,9%) oraz Irlandii (3,9%). W porównaniu do tożsamego okresu roku poprzedniego zdecydowanie spadł udział osób ze Skandynawii. Tabela 13. Udział respondentów z zagranicy z poszczególnych państw w liczbie respondentów z zagranicy ogółem Udział w respondentach z zagranicy (%) Anglia 24,68% Austria 3,90% Białoruś 2,60% Dania 3,90% Hiszpania 6,49% Holandia 1,30% Irlandia 3,90% Litwa 1,30% Niemcy 37,66% Rosja 10,39% Szwecja 1,30% Ukraina 1,30% Węgry 1,30% Razem 100% Największy odsetek osób polskiej narodowości wystąpił w przypadku turystów i odwiedzających z Niemiec, Anglii oraz Danii. Z uwagi, iż są tą popularne destynacje wybierane przez Polaków jako miejsca migracji w celach zarobkowych, można przypuszczać, iż ich częste przyjazdy do Gdańska mogą być podyktowane chęcią odwiedzenia rodziny lub znajomych. Tabela 14. Udział odwiedzających i turystów z zagranicy według kraju pochodzenia Odwiedzający Turyści Liczba % W tym osoby polskiej narodowoścskiej narodowości W tym osoby pol- Liczba % Anglia 7 24,14% 5 12 25,00% 6 Austria 1 3,45% 1 2 4,17% 1 Białoruś 0 0,00% 0 2 4,17% 0 Dania 0 0,00% 0 3 6,25% 3 Hiszpania 4 13,79% 0 1 2,08% 0 Holandia 1 3,45% 1 0 0,00% 0 Irlandia 0 0,00% 0 3 6,25% 0 Litwa 0 0,00% 0 1 2,08% 1 Niemcy 11 37,93% 3 18 37,50% 14 Rosja 4 13,79% 0 4 8,33% 1 Szwecja 0 0,00% 0 1 2,08% 0 Ukraina 1 3,45% 0 0 0,00% 0 Węgry 0 0,00% 0 1 2,08% 0 Razem 29 100% 10 48 100% 26 Źródło: Opracowanie własne na podstawie przeprowadzonych badań ankietowych. Wśród trzech, najliczniej reprezentowanych krajów, Gdańsk jako miejsce zakwaterowania najczęściej wskazywany był przez respondentów z Niemiec (66,7% badanej grupy). Nieco mniejsze zainteresowanie Gdańskiem wykazywali goście z Anglii oraz Rosji. W porównaniu z IV kwartałem 2016 r., można zaobserwować w obiektach noclegowych w Gdańsku spadek liczby turystów z Niemiec oraz Anglii. Tabela 15. Zależność pomiędzy miastem zakwaterowania, a krajem stałego zamieszkania respondenta zatrzymującego się na noc w Trójmieście (bez uwzględnienia respondentów, którzy wskazali, iż posiadają polskie obywatelstwo) Niemcy Anglia Rosja Zatrzymujący się w Gdańsku 66,67% 63,16% 57,14% Zatrzymujący się poza Gdańskiem 33,33% 36,84% 42,86% w tym w Sopocie 29,63% 15,79% 42,86% w tym w Gdyni 3,70% 21,05% 0,00% pozostałe 0,00% 0,00% 0,00% 12

Podobnie jak w poprzednich okresach, również w IV kwartale 2017 r. wśród respondentów z Polski najwięcej osób do Gdańska przyjechało z Warszawy (7,3%). Pozostali respondenci byli bardzo rozproszeni terytorialnie, przy czym na wyróżnienie zasługują przyjezdni z: Tczewa, Wejherowa, Krakowa, Torunia, Pruszcza Gdańskiego, Bydgoszczy oraz Słupska. Rysunek 1. Najliczniej reprezentowane przez respondentów miasta w Polsce Reda Łódź Wrocław Puck Leszno Kartuzy Szczecin Rumia Olsztyn Słupsk Bydgoszcz Pruszcz Gdański Toruń Wejherowo Kraków Tczew Warszawa 1,14% 1,14% 1,28% 1,28% 1,28% 1,28% 1,43% 1,43% 1,43% 1,57% 1,85% 2,00% 2,28% 3,00% 3,00% 3,28% 7,28% Wśród respondentów z Polski największy odsetek stanowili mieszkańcy województwa pomorskiego (39,2%). Drugą co do wielkości grupą respondentów z Polski były osoby z województwa mazowieckiego (11,1%). W porównaniu do IV kwartału 2016 r. znacznie wzrósł udział osób z województwa pomorskiego, przy równoczesnym spadku udziału osób z województwa mazowieckiego oraz kujawsko-pomorskiego. Po raz kolejny badany okres jednak cechował się znacznym rozproszeniem terytorialnym przyjezdnych, bowiem z każdego województwa przyjechał przynajmniej jedne turysta i odwiedzający. Tabela 16. Struktura krajowych respondentów w podziale na turystów i odwiedzających według województwa, z którego pochodzą Liczba respondentów % wszystkich respondentów z Polski Odwiedzający % Turyści % dolnośląskie 17 2,43% 8 2,01% 9 2,98% kujawsko-pomorskie 40 5,71% 7 1,75% 33 10,93% lubelskie 11 1,57% 6 1,50% 5 1,66% lubuskie 15 2,14% 4 1,00% 11 3,64% łódzkie 25 3,57% 12 3,01% 13 4,30% małopolskie 32 4,56% 11 2,76% 21 6,95% mazowieckie 78 11,13% 29 7,27% 49 16,23% podkarpackie 7 1,00% 3 0,75% 4 1,32% podlaskie 28 3,99% 5 1,25% 23 7,62% opolskie 12 1,71% 6 1,50% 6 1,99% pomorskie 275 39,23% 245 61,40% 30 9,93% śląskie 23 3,28% 13 3,26% 10 3,31% świętokrzyskie 12 1,71% 5 1,25% 7 2,32% warmińsko-mazurskie 33 4,71% 11 2,76% 22 7,28% wielkopolskie 55 7,85% 21 5,26% 34 11,26% zachodniopomorskie 38 5,42% 13 3,26% 25 8,28% Razem 701 100% 399 100% 302 100% 13

Analiza wyników wyboru miasta zakwaterowania przez krajowych uczestników ruchu turystycznego, którzy przybyli do Trójmiasta na dłużej niż jeden dzień pokazuje, że respondenci ze wszystkich województw Polski najchętniej wybierali miejsca noclegowe znajdujące się w Gdańsku. W innych niż Gdańsk miastach często na nocleg zatrzymywali się głównie respondenci z województwa opolskiego, łódzkiego, śląskiego, lubelskiego oraz dolnośląskiego. Tabela 17. Struktura krajowych turystów według województwa, z którego pochodzą oraz według miejsca zakwaterowania (Gdańsk, poza Gdańskiem) ogółem osoby przebywające w Trójmieście dłużej niż 1 dzień miejsce zakwaterowania - Gdańsk % w respondentach przebywające w Trójmieście dłużej niż 1 dzień miejsce zakwaterowania - poza Gdańskiem % w respondentach przebywające w Trójmieście dłużej niż 1 dzień dolnośląskie 16 9 56,25% 7 43,75% kujawsko-pomorskie 37 33 89,19% 4 10,81% lubelskie 9 5 55,56% 4 44,44% lubuskie 14 11 78,57% 3 21,43% łódzkie 25 13 52,00% 12 48,00% małopolskie 32 21 65,63% 11 34,38% mazowieckie 69 49 71,01% 20 28,99% podkarpackie 7 4 57,14% 3 42,86% podlaskie 27 23 85,19% 4 14,81% opolskie 12 6 50,00% 6 50,00% pomorskie 33 30 90,91% 3 9,09% śląskie 19 10 52,63% 9 47,37% świętokrzyskie 10 7 70,00% 3 30,00% warmińsko-mazurskie 30 22 73,33% 8 26,67% wielkopolskie 51 34 66,67% 17 33,33% zachodniopomorskie 32 25 78,13% 7 21,88% Razem 423 302 71,39% 121 28,61% 2.3. Który raz respondenci przyjechali do Gdańska Przyjmując, iż liczba powrotów stanowi pośredni wskaźnik zadowolenia respondentów z pobytu w danym miejscu, Gdańsk został po raz kolejny wysoko oceniony. Spośród wszystkich ankietowanych aż 87,9% osób odwiedziło Gdańsk już po raz kolejny. Należy podkreślić, iż jest to wynik wyższy od widocznego w tożsamym okresie roku 2015 r. i 2016 r., w których to odsetek osób, które wskazały, iż są w Gdańsku po raz pierwszy wyniósł kolejno: 26,4% i 23,5% (w badanym okresie wyniósł on dla porównania 12,1%). Po raz kolejny osoby, które wskazały, iż jest to ich pierwsza wizyta w Gdańsku wystąpiły przede wszystkim wśród turystów. Odwiedzający, którzy byli już w Gdańsku przynajmniej jeden raz to głównie osoby, które najprawdopodobniej bywają w Gdańsku w miarę regularnie, gdyż wybierały odpowiedź byłem/am tu więcej niż 5 razy. Z kolei wśród turystów wystąpił taki sam udział odpowiedzi jestem tu po raz drugi i byłem/am tu więcej niż 5 razy. Tabela 18. Struktura odpowiedzi respondentów w podziale na turystów i odwiedzających na pytanie: Jak często odwiedza Pan(i) Gdańsk? [pytanie jednokrotnego wyboru] Ogółem % Odwiedzający % Turyści % Jestem po raz pierwszy 94 12,08% 29 6,78% 65 18,57% Jestem po raz drugi 173 22,24% 70 16,36% 103 29,43% Byłem/am tu 3-5 razy 158 20,31% 80 18,69% 78 22,29% Byłem/am tu więcej niż 5 razy 353 45,37% 249 58,18% 104 29,71% Razem 778 100% 428 100% 350 100% W IV kwartale 2017 r. widoczny był dość wysoki udział respondentów z zagranicy, dla których był to pierwszy pobyt w Gdańsku. Jak wynika z uzyskanych wskazań, ta grupa respondentów zdecydowanie częściej niż osoby z Polski wskazywała, iż nie była dotychczas w Gdańsku. Osoby z Polski najczęściej wskazywały, iż były w Gdańsku więcej niż 5 razy. 14

Tabela 19. Struktura odpowiedzi respondentów w podziale na krajowych i zagranicznych uczestników ruchu na pytanie: Jak często odwiedza Pan(i) Gdańsk? [pytanie jednokrotnego wyboru] Jestem po raz pierwszy 94 12,08% 69 9,84% 25 32,47% Jestem po raz drugi 173 22,24% 158 22,54% 15 19,48% Byłem/am tu 3-5 razy 158 20,31% 152 21,68% 6 7,79% Byłem/am tu więcej niż 5 razy 353 45,37% 322 45,93% 31 40,26% Razem 778 100% 701 100% 77 100% W celu przeprowadzenia analizy popularności miasta Gdańska wśród gości z zagranicy, dokonano pogłębienia powyższych wniosków o wskazanie krajów, z których pochodzili respondenci, którzy byli w Gdańsku po raz pierwszy oraz tych, dla których wizyta w mieście była kolejną z odbytych (należy podkreślić, iż analizę tę przeprowadzono z wyłączeniem osób posiadających polskie obywatelstwo). Po raz pierwszy wizytę w Gdańsku odbyli przede wszystkim respondenci z Austrii, Irlandii, Hiszpanii i Anglii. Z kolei osoby, które zadeklarowały iż są w Gdańsku po raz któryś z kolei były głównie z Niemiec. Tabela 20. Struktura odpowiedzi zagranicznych respondentów według kraju pochodzenia na pytanie: Jak często odwiedza Pan(i) Gdańsk? [dwie odpowiedzi - jestem po raz pierwszy, byłem tu więcej niż raz] Bez osób polskiego pochodzenia Jestem po raz pierwszy Byłem tu więcej niż raz Anglia/ Wielka Brytania 75,00% 25,00% Niemcy 16,67% 83,33% Rosja 71,43% 28,57% Hiszpania 80,00% 20,00% Austria 100,00% 0,00% Irlandia 100,00% 0,00% 2.4. Długość pobytu w Trójmieście i rola Gdańska w pobycie Ważnym elementem analizy ruchu turystycznego w Gdańsku jest deklarowana przez respondentów długość ich pobytu w mieście oraz główny cel ich podróży. Te parametry podróży umożliwiają bowiem zidentyfikowanie, czy Gdańsk jest postrzegany jako samodzielna destynacja podróży, czy też stanowi tylko element oferty turystycznej miast ościennych (w tym głównie Gdyni i Sopotu). Tabela 21. Struktura respondentów według długości pobytu w Trójmieście Do 3 godzin 120 15,42% 118 16,83% 2 2,60% powyżej 3 godzin, ale bez noclegu 161 20,69% 160 22,82% 1 1,30% Pobyt z noclegiem, w tym: 497 63,88% 423 60,34% 74 96,10% Jeden nocleg 57 7,33% 53 7,56% 4 5,19% Od 2 do 3 noclegów 168 21,59% 160 22,82% 8 10,39% Od 4 do 7 noclegów 218 28,02% 172 24,54% 46 59,74% 8 i więcej noclegów 50 6,43% 35 4,99% 15 19,48% Brak odpowiedzi 4 0,51% 3 0,43% 1 1,30% Razem 778 100% 701 100% 77 100% W IV kwartale 2017 r. łącznie 63,9% respondentów ogółem zdecydowało się na pobyt w Trójmieście obejmujący przynajmniej jeden nocleg. Zdecydowanie częściej na nocleg w Trójmieście decydowali się respondenci z zagranicy (tylko trzy osoby spoza Polski wskazały, iż nie planują nocować w Trójmieście). Należy jednak wskazać, iż zjawisko to jest naturalne z punktu widzenia efektywności podróży (długa podróż, jaką osoba spoza Polski musi odbyć przekłada się na chęć zobaczenia jak największej liczby rzeczy w danym miejscu). 15

Tym samym w porównaniu do IV kwartału 2016 r. spadł odsetek osób pozostających w Trójmieście na pobyt obejmujący przynajmniej jeden nocleg (spadek z poziomu 77,4%), przy czym spadek ten był zauważalny jedynie wśród respondentów z Polski. Wśród respondentów ogółem, którzy zdecydowali się na nocleg w Trójmieście przeważały osoby, które planowały pobyt obejmujący od 4 do 7 noclegów (28,0% ogółu respondentów) lub pobyt trwający od 2 do 3 noclegów (21,6% ogółu respondentów). Na pobyt dłuższy decydowały się częściej osoby z zagranicy, niż osoby z Polski, co może wynikać zarówno z ekonomiki wyjazdów (wysokie koszty dojazdu rozkładają się na większą liczbę dni pobytu). Następnie badaniu poddano to, czy respondenci przyjechali do Gdańska bezpośrednio z miejsca swojego zamieszkania, czy też nie. Aspekt ten bowiem mógł mieć związek z tym, czy Gdańsk stanowił dla nich główny cel podróży, czy też był tylko jednym z punktów na ich mapie podróży. Tabela 22. Respondenci, którzy przyjechali bezpośrednio lub niebezpośrednio do Gdańska w podziale na odwiedzających i turystów Ogółem % Odwiedzający % Turyści % Bezpośrednio 758 97,43% 414 96,73% 344 98,29% Niebezpośrednio 20 2,57% 14 3,27% 6 1,71% Razem 778 100% 428 100% 350 100% Zgodnie z uzyskanymi odpowiedziami ustalono, iż aż 97,4% respondentów ogółem przyjechało do Gdańska bezpośrednio z miejsca swojego zamieszkania. W porównaniu do IV kwartału 2016 r. odsetek osób odbywających bezpośrednią podróż nieznacznie spadł (wtedy wyniósł on bowiem 98,8% ogółu badanych). Częściej bezpośrednio ze swojego miejsca zamieszkania przyjeżdżali do Gdańska turyści, niż odwiedzający (96,7% odwiedzających, 98,3% turystów). Tabela 23. Respondenci, którzy przyjechali bezpośrednio lub niebezpośrednio do Gdańska w podziale na krajowych i zagranicznych uczestników ruchu turystycznego Bezpośrednio 758 97,43% 695 99,14% 63 81,82% Niebezpośrednio 20 2,57% 6 0,86% 14 18,18% Razem 778 100% 701 100% 77 100% Respondenci krajowi częściej od zagranicznych przyjeżdżali do Gdańska bezpośrednio z miejsca swojego zamieszkania. Może to wynikać z częstego braku możliwości odbycia bezpośredniej podróży z zagranicy do Gdańska (np. z uwagi na ograniczoną dostępność połączeń lotniczych pomiędzy Gdańskiem a innymi zagranicznymi miastami). Niemniej jednak w przypadku obu tych grup odsetek tego typu wskazań był bardzo wysoki. Ponieważ analogiczne wyniki uzyskiwane są w kolejnych badaniach można przyjąć, iż świadczy to o postrzeganiu Trójmiasta jako jednego organizmu, gdyż odpowiedzi takiej udzieliła również większość respondentów zakwaterowanych poza Gdańskiem. 16

Tabela 24. Struktura odpowiedzi respondentów w podziale na turystów i odwiedzających na pytanie: Czy głównym celem Pana(i) podróży jest odwiedzenie Gdańska [pytanie jednokrotnego wyboru] Ogółem % Odwiedzający % Turyści % Tak 490 62,98% 252 58,88% 238 68,00% Nie 288 37,02% 176 41,12% 112 32,00% Nie moim celem podróży jest całe Trójmiasto 215 27,63% 120 28,04% 95 27,14% Nie jest jednym z miejsc w dłuższej podróży 50 6,43% 35 8,18% 15 4,29% Nie inny, jaki? 23 2,96% 21 4,91% 2 0,57% Razem 778 100% 428 100% 350 100% Kolejnym analizowanym aspektem ruchu turystycznego był odsetek respondentów, który wskazał, iż Gdańsk, był ich głównym celem podróży. W badanym kwartale niemal 63,0% respondentów ogółem wskazało, iż głównym celem ich podroży było odwiedzenie Gdańska. Częściej ten główny cel podróży wskazywali turyści, niż odwiedzający. W porównaniu do IV kwartału roku poprzedniego spadł odsetek osób, które uznały, iż odwiedzenia Gdańska było dla nich priorytetem. Spadek ten wystąpił głównie wśród odwiedzających miasto. Tabela 25. Struktura odpowiedzi respondentów w podziale na krajowych i zagranicznych uczestników ruchu turystycznego na pytanie: Czy głównym celem Pana(i) podróży jest odwiedzenie Gdańska [pytanie jednokrotnego wyboru] Tak 490 62,98% 444 63,34% 46 59,74% Nie 288 37,02% 257 36,66% 31 40,26% Nie moim celem podróży jest całe Trójmiasto 215 27,63% 194 27,67% 21 27,27% Nie jest jednym z miejsc w dłuższej podróży 50 6,43% 42 5,99% 8 10,39% Nie inny, jaki? 23 2,96% 21 3,00% 2 2,60% Razem 778 100% 701 100% 77 100% W analizowanym okresie zauważyć można niewielką przewagę respondentów krajowych nad zagranicznymi pod względem odsetka osób deklarujących Gdańsk za główny cel swojej podróży. Jest to wynik tożsamy w stosunku do widocznego w IV kwartale 2016 r. Potwierdza to zatem fakt, iż respondenci z zagranicy często traktują Trójmiasto jako jeden obszar, dlatego też trudno im wskazać, iż Gdańsk jest dla nich najważniejszym elementem podróży. Dlatego też wśród badanych z Polski i z zagranicy, dla których celem wyjazdu nie był konkretnie Gdańsk, większość wskazała, że ma zamiar zwiedzić całe Trójmiasto (27,6%). Tabela 26. Struktura odpowiedzi respondentów, którzy zatrzymali się w Gdańsku i w innej miejscowości na co najmniej 1 nocleg w podziale na krajowych i zagranicznych, na pytanie: W jakiej miejscowości się Pan(i) zatrzymał(a) (ma miejsce zakwaterowania)? [pytanie jednokrotnego wyboru] Gdańsk 350 70,42% 302 71,39% 48 64,86% Gdynia 38 7,65% 33 7,80% 5 6,76% Sopot 94 18,91% 76 17,97% 18 24,32% Inna, jaka? 15 3,02% 12 2,84% 3 4,05% Razem 497 100% 423 100% 74 100% Analiza struktury odpowiedzi respondentów w zakresie wybieranego przez nich miasta zakwaterowania (uwzględniająca tylko osoby, które zdecydowały się na co najmniej jeden nocleg), wykazała, że w IV kwartale 2017 r. respondenci ogółem najchętniej korzystali z miejsc noclegowych zlokalizowanych w Gdańsku (70,4%). Jest to wynik niższy o ok. 18 p.p. w porównaniu do IV kwartału 2016 r. i o ok. 3 p.p. w porównaniu do IV kwartału 2015 r. Kolejno, choć w zdecydowanie mniejszym zakresie, respondenci wykazywali zainteresowanie noclegiem w Sopocie (18,9%) oraz Gdyni (7,7%). Na nocleg poza granicami Trójmiasta zdecydowało się tylko 15 respondentów. 17

Tabela 27. Struktura odpowiedzi turystów, którzy zatrzymali się w Gdańsku oraz odwiedzających, którzy zatrzymali się w innej miejscowości na co najmniej 1 nocleg na pytanie: Czy głównym celem Pana(i) podróży jest odwiedzenie Gdańska [pytanie jednokrotnego wyboru] Tak % Nie % Gdańsk 344 71,97% 6 31,58% Gdynia 36 7,53% 2 10,53% Sopot 83 17,36% 11 57,89% Inna, jaka? 15 3,14% 0 0,00% Razem 478 100% 19 100% W badanym okresie wybór miejsca zakwaterowania przez respondentów nie zawsze był powiązany z celem ich podróży. Wśród osób, które wskazały, iż celem ich podróży był Gdańsk, niemal 72,0% zdecydowało się na nocleg w tym mieście. Z kolei wśród osób, które nie przyjechały tylko w celu odwiedzenia Gdańska, tylko 31,6% osób zdecydowało się na nocleg w tym mieście. 2.5. Osoby towarzyszące podczas podróży i pobytu W trakcie badania sondażowego weryfikowano także towarzystwo, w jakim respondenci przyjechali do Trójmiasta. W analizowanym okresie zdecydowana większość ankietowanych przyjechała do Trójmiasta z osobami towarzyszącymi (72,8%). Najczęściej w podróży respondentom towarzyszyli członkowie ich rodziny (36,9%), zaś nieco rzadziej znajomi (28,3%). W badanym okresie sporadycznie pojawiały się osoby, które przyjechały do Gdańska w towarzystwie grupy mieszanej, składającej się zarówno z członków rodziny, jak i znajomych, a także wraz ze zorganizowaną grupą. Tabela 28. Struktura odpowiedzi respondentów w podziale na turystów i odwiedzających na pytanie: Czy podczas podróży ktoś Panu(i) towarzyszy? i Kto Panu(i) towarzyszy? [pytania jednokrotnego wyboru] Ogółem % Odwiedzający % Turysta % Bez osób towarzyszących 212 27,25% 119 27,80% 93 26,57% Znajomi/znajomy, ile osób: 220 28,28% 127 29,67% 93 26,57% Rodzina/członek rodziny/partner/ka, ile osób: 287 36,89% 150 35,05% 137 39,14% Grupa mieszana (znajomi i rodzina), ile osób: 55 7,07% 31 7,24% 24 6,86% Grupa turystyczna/zorganizowana, ile osób: 4 0,51% 1 0,23% 3 0,86% Razem 778 100% 428 100% 350 100% W badanym okresie podróże w towarzystwie innych osób cieszyły się niemal taką samą popularnością wśród turystów, jak wśród odwiedzających. W przypadku obu wskazanych grup najbardziej popularne były wyjazdy w towarzystwie rodziny (35,1% wśród odwiedzających i 39,1% wśród turystów). W towarzystwie znajomych nieco częściej podróżowali odwiedzający, niż turyści. Podobne wyniki widoczne były w IV kwartale 2016 r., co może wskazywać na specyfikę dłuższych pobytów w Gdańsku, które rzadko odbywane są w pojedynkę. Co więcej może to wskazywać na popularność Gdańska wśród osób, które podróżują w gronie rodziny. Tabela 29. Struktura odpowiedzi respondentów w podziale na krajowych i zagranicznych uczestników ruchu turystycznego na pytanie: Czy podczas podróży ktoś Panu(i) towarzyszy? i Kto Panu(i) towarzyszy? [pytania jednokrotnego wyboru] Bez osób towarzyszących 212 27,25% 196 27,96% 16 20,78% Znajomi/znajomy, ile osób: 220 28,28% 216 30,81% 4 5,19% Rodzina/członek rodziny/partner/ka, ile osób: 287 36,89% 248 35,38% 39 50,65% Grupa mieszana (znajomi i rodzina), ile osób: 55 7,07% 38 5,42% 17 22,08% Grupa turystyczna/zorganizowana, ile osób: 4 0,51% 3 0,43% 1 1,30% Razem 778 100% 701 100% 77 100% Przyjazdy w towarzystwie częściej występowały w przypadku respondentów zagranicznych, niż krajowych, co stanowi tożsamy wynik odmienny od uzyskanego w IV kwartale 2016 r. Może to świadczyć zarówno o wzroście 18

popularności Gdańska, jako ciekawej destynacji wypoczynkowej dla osób podróżujących np. z członkami rodziny, jak również może wynikać ze zdarzenia incydentalnego. Dlatego też niezbędne jest zweryfikowanie tego zjawiska w przyszłości. Zarówno osoby z Polski, jak i z zagranicy najchętniej podróżowały wraz z członkami rodziny, przy czym taką odpowiedź częściej wskazywali respondenci z zagranicy. Z kolei podróże w towarzystwie znajomych były szczególnie popularne wśród osób z Polski, zaś osoby z zagranicy rzadko decydowali się w IV kwartale na tego typu podróż. Rysunek 2. Wielkość grupy w jakiej respondenci przyjechali do Gdańska 2,41 1,92 1,85 2,00 1,86 Ogółem Odwiedzający Turysta Krajowi Zagraniczni W analizowanym okresie średnia liczba osób towarzyszących przyjeżdżającym do Gdańska wynosiła niemal 2 osoby. W porównaniu do IV kwartału 2016 r. liczba osób towarzyszących respondentom w trakcie podróży uległa spadkowi. Dla porównania średnia liczba osób towarzyszących respondentom w IV kwartale 2016 r. wyniosła 2,44. Największy spadek widoczny jest w przypadku odwiedzających oraz krajowych uczestników ruchu turystycznego. 2.6. Wybierane przez respondentów obiekty noclegowe Kolejnym obszarem, który poddano analizie, była specyfika wybieranych przez respondentów miejsc noclegowych. Analizę tę przeprowadzono wśród osób, które zadeklarowały, że ich pobyt w Trójmieście trwać będzie przynajmniej jeden dzień wraz z noclegiem, w podziale na krajowych i zagranicznych uczestników ruchu turystycznego, a także w podziale na miasta, w których respondenci byli zakwaterowani. Ogółem % Krajowi % Tabela 30. Struktura odpowiedzi turystów, którzy zakwaterowali się w Gdańsku na pytanie: Jaki jest rodzaj/typ obiektu Pana(i) zakwaterowania? [pytanie wielokrotnego wyboru] z podziałem na turystów zagranicznych i krajowych Zagraniczni % Zagraniczni z polskim obywatelstwem Hotel * 1 0,20% 1 0,24% 0 0,00% 0 Hotel ** 37 7,44% 33 7,80% 4 5,41% 0 Hotel *** 99 19,92% 76 17,97% 23 31,08% 3 Hotel **** 23 4,63% 21 4,96% 2 2,70% 1 Hotel ***** 3 0,60% 1 0,24% 2 2,70% 1 Pensjonat 26 5,23% 25 5,91% 1 1,35% 1 Motel 25 5,03% 23 5,44% 2 2,70% 0 Hostel/dom wycieczkowy 15 3,02% 15 3,55% 0 0,00% 0 Schronisko młodzieżowe 3 0,60% 3 0,71% 0 0,00% 0 Ośrodek wczasowy 0 0,00% 0 0,00% 0 0,00% 0 Pole namiotowe/kemping (camping) 0 0,00% 0 0,00% 0 0,00% 0 U rodziny / znajomych 141 28,37% 121 28,61% 20 27,03% 17 Pokój gościnny/kwatera prywatna 19 3,82% 17 4,02% 2 2,70% 2 Wynajęte mieszkanie/apartament 78 15,69% 69 16,31% 9 12,16% 1 Własne mieszkanie/dom 32 6,44% 20 4,73% 12 16,22% 12 inne, jakie? 0 0,00% 0 0,00% 0 0,00% 0 19

Zgodnie z wynikami przeprowadzonego badania sondażowego, udział osób, które wybrały nocleg w hotelu (bez względu na liczbę posiadanych przez dany obiekt gwiazdek) wyniósł 32,8% respondentów ogółem. Zdecydowanie wyższy odsetek respondentów nocował w hotelach w IV kwartale 2016 r. Wśród najczęściej wybieranych hoteli zdecydowanie dominowały te o standardzie trzygwiazdkowym. Podobnie jak w poprzednich okresach wysoki odsetek stanowili respondenci deklarujący zakwaterowanie u rodziny lub znajomych (28,3%). Dość znacznym zainteresowaniem cieszyły się także wynajęte mieszkania/apartamenty, które wybrało w badanym okresie 15,7% respondentów ogółem. Pozostałe formy zakwaterowania był wybierane raczej sporadycznie. Tabela 31. Częstotliwość wyboru danego rodzaju zakwaterowania przez respondentów, którzy w Trójmieście przebywają dłużej niż 1 dzień według kryterium miejsca zakwaterowania i obiektu noclegowego Gdańsk Gdynia Sopot U rodziny / znajomych 27,14% 57,89% 14,89% Hotel *** 21,14% 10,53% 22,34% Wynajęte mieszkania/apartamenty 12,57% 5,26% 32,98% Szczegółowa analiza preferowanych obiektów noclegowych wykazała, że respondenci, którzy wybrali zakwaterowanie w Gdańsku i Gdyni najchętniej wybierali nocleg u rodziny lub znajomych. Osoby zakwaterowane w Sopocie najchętniej decydowały się na nocleg w wynajętych mieszkaniach/ apartamentach. 2.7. Miejscowości komplementarne w stosunku do Gdańska Następnie weryfikacji poddano to, czy respondenci zagraniczni i krajowi podczas swojego pobytu w Gdańsku, korzystali także z oferty turystycznej pozostałych miast będących częścią Trójmiasta oraz innych okolicznych miejscowości. Analiza taka pozwala bowiem na stwierdzenie, czy ofertę całego Trójmiasta można uznać za spójną i ciekawą dla odwiedzających i turystów. Tabela 32. Struktura odpowiedzi respondentów w podziale na krajowych i zagranicznych na pytanie: Czy podczas Pana(i) pobytu odwiedza Pan(i) także inne miejscowości poza Gdańskiem? Tak 283 36,38% 241 34,38% 42 54,55% Nie 495 63,62% 460 65,62% 35 45,45% Razem 778 100% 701 100% 77 100% W IV kwartale 2017 r. zarówno krajowi, jak i zagraniczni uczestnicy ruchu turystycznego częściej deklarowali, iż nie zamierzają podczas swojego pobytu odwiedzić innych miejscowości poza Gdańskiem. Odpowiedzi takiej udzieliło 63,6% ogółu respondentów. Również w IV kwartale 2016 r. respondenci najczęściej wskazywali, że skupią się głównie na pobycie w Gdańsku i nie będą odwiedzali innych okolicznych miast w trakcie swojej podróży. Należy jednak wskazać, iż odsetek tego typu odpowiedzi uległ spadkowi. Może to oznaczać, iż tak jak zauważono wcześniej, Gdańsk jest coraz częściej postrzegany jako większa całość, większy obszar warty odwiedzenia. 2.8. Środki transportu wykorzystywane przez respondentów Kolejno analizie poddano specyfikę dokonywanych przez respondentów wyborów w zakresie środka transportu umożliwiającego im dotarcie do Gdańska, a w następnej kolejności poruszanie się po mieście w trakcie całego pobytu. 20