Stanowisko Sejmiku Województwa Kujawsko Pomorskiego z dnia 28 lutego 2005 r. w sprawie ogłoszenia obszaru Województwa Kujawsko Pomorskiego strefą wolną od upraw genetycznie zmodyfikowanych organizmów (GMO) Radni Województwa Kujawsko Pomorskiego wyrażają głębokie zaniepokojenie decyzją Komisji Europejskiej w sprawie wpisania 17 odmian genetycznie zmodyfikowanej kukurydzy genem MON 810 do Wspólnotowego Katalogu Odmian Gatunków Roślin Rolniczych, oznaczającą możliwość ich swobodnej uprawy na terenie wszystkich państw członkowskich. Wprowadzenie na europejski rynek genetycznie modyfikowanego materiału siewnego może również wzbudzić zainteresowanie jego wykorzystaniem wśród polskich rolników. Decyzja Komisji budzi również zaniepokojenie, gdyż jest niespójna z propozycjami działań rolnośrodowiskowych, proponowanych do realizacji w ramach Wspólnej Polityki Rolnej. Z uwagi na dotychczasowe nierozpoznanie możliwych zagrożeń wprowadzania do uprawy, uwalniania do środowiska genetycznie modyfikowanych gatunków, należy zachować daleko idącą ostrożność. Rośliny zmodyfikowane genetycznie mogą stwarzać zagrożenie dla bezpieczeństwa biologicznego, środowiska naturalnego i zdrowia ludzi. Przedostanie się ich do łańcucha pokarmowego może spowodować nieodwracalne zmiany. Niezbędny w tej sytuacji jest rozwój badań i popularyzacja wiedzy potrzebnej dla skutecznej ochrony różnorodności biologicznej, zwłaszcza dotyczącej genotypów roślin uprawnych, zwierząt gospodarskich, w tym szczególnie starych rodzimych ras i odmian. Przez wprowadzenie upraw roślin transgenicznych nasze rolnictwo może stracić dotychczasowy wizerunek proekologicznego producenta wysokiej jakości żywności. W związku z powyższym apelujemy o podjęcie działań związanych z wystąpieniem do Komisji Europejskiej z wnioskiem o zakaz uprawy roślin genetycznie modyfikowanych, a w szczególności kukurydzy MON 810.
Uważamy, że województwo kujawsko pomorskie powinno zostać ogłoszone strefą wolną od GMO i dalej mieć możliwość tworzenia wizerunku regionu postrzeganego i będącego producentem żywności wysokiej jakości, dbającego o zachowanie różnorodności biologicznej. Otrzymują: 1. Prezydent RP 2. Marszałek Senatu RP 3. Marszałek Sejmu RP 4. Przewodniczący Sejmowej Komisji Ochrony Środowiska, Zasobów Naturalnych i Leśnictwa 5. Przewodniczący Sejmowej Komisji Rolnictwa i Rozwoju Wsi 6. Przewodniczący Senackiej Komisji Ochrony Środowiska 7. Przewodniczący Senackiej Komisji Rolnictwa i Rozwoju Wsi 8. Prezes Rady Ministrów 9. Minister Środowiska 10. Minister Rolnictwa i Rozwoju Wsi 11. Minister Zdrowia 12. Parlamentarzyści Województwa Kujawsko Pomorskiego 13. Marszałkowie Województw - wszyscy 14. Przewodniczący Sejmików wszyscy 15. Związek Województw RP
Uzasadnienie Decyzja Komisji Europejskiej z 8 września 2004r. w sprawie wprowadzenia 17 odmian genetycznie modyfikowanej kukurydzy MON 810 do Wspólnotowego Katalogu Odmian Gatunków Roślin Rolniczych oznacza możliwość ich swobodnej uprawy na terenie wszystkich państw członkowskich. Organizmy zmodyfikowane genetycznie to rośliny, zwierzęta i drobnoustroje, których geny zostały celowo zmienione przez człowieka. Występowały i występują zagrożenia zachowania bioróżnorodności typowe dla współczesnej cywilizacji. Wśród nich liczne są przypadki genetycznych modyfikacji gatunków i ich uwalniania do środowiska, czego efekty są w większości przypadków jak dotychczas nierozpoznane. Zagadnienia związane z zachowaniem bioróżnorodności zostały ujęte w Krajowej strategii ochrony i umiarkowanego użytkowania różnorodności biologicznej wraz z programem działań, którą Rada Ministrów zatwierdziła już w dniu 25 lutego 2003r. Dokument ten wskazuje na bardzo ważny aspekt zachowania różnorodności biologicznej, która jest warunkiem koniecznym dalszego rozwoju gospodarczego kraju. Najważniejsze cele działań w tym zakresie to: - poprawa stanu środowiska usunięcie lub ograniczenie zagrożeń dla zachowania różnorodności biologicznej i krajobrazowej; - zachowanie, odtworzenie i wzbogacanie zasobów przyrody; - osiągnięcie powszechnej akceptacji dla zachowania całości spuścizny przyrodniczej i kulturowej Polski. Dokument Krajowej strategii ochrony i umiarkowanego użytkowania różnorodności biologicznej wraz z programem działań wskazuje szereg zagrożeń dla różnorodności biologicznej typowych dla współczesnej cywilizacji, są to również m.in.: genetyczne modyfikacje gatunków i ich uwalnianie do środowiska, czego efekty są w większości przypadków jak dotychczas nierozpoznane. W związku z tym podejmować należy wszelkie działania wobec gatunków obcych, które powinny polegać na: zapobieganiu introdukcjom, eliminacji, powstrzymywaniu rozprzestrzeniania oraz kontroli liczebności gatunków obcych, a także badaniu wpływu
gatunków obcych na rodzime gatunki i ekosystemy oraz społeczne i ekonomiczne skutki tego wpływu. Ważna jest też kontrola organizmów zmodyfikowanych genetycznie pod względem ich ewentualnego wpływu na środowisko i różnorodność biologiczną. Istotny jest również rozwój i popularyzacja wiedzy naukowej potrzebnej do skutecznej ochrony i umiarkowanego użytkowania różnorodności biologicznej m.in. w zakresie genotypów roślin uprawnych, zwierząt gospodarskich i ryb hodowlanych, w tym szczególnie starych rodzimych ras i odmian. Przy efektywnym podjęciu działań związanych z zachowaniem różnorodności biologicznej oczekiwać należy: - zachowania wszystkich populacji rodzimych gatunków zdolnych do trwałego życia, - zachowania zasobów genetycznych użytkowanych przez człowieka dla wyżywienia i rolnictwa w tym przede wszystkim odmian roślin uprawnych oraz ras zwierząt gospodarskich. Kolejnym dokumentem, w którym ujęte są zagadnienia dotyczące genetycznie modyfikowanych organizmów jest Polityka Ekologiczna Państwa na lata 2003 2006 z uwzględnieniem perspektywy na lata 2007 2010 przyjęta przez Sejm RP w dniu 8 maja 2003r. W dokumencie opisany jest stan wyjściowy z zakresu inżynierii genetycznej, cele średniookresowe do 2010 roku, a także zadania na lata 2003 2006. Podstawowymi działaniami jakie należy podjąć w ramach zapewnienia bezpieczeństwa biologicznego kraju są m.in.: - zmniejszenie bezwzględnej restrykcyjności ustaw dotyczących rozpatrywanej problematyki oraz wydanie wszystkich wymaganych ustawowo aktów wykonawczych z tego zakresu ( termin realizacji rok 2003), - kontynuacja działań zmierzających do pełnego wdrożenia w Polsce systemu bezpieczeństwa biologicznego oraz włączenie go do systemu bezpieczeństwa biologicznego Unii Europejskiej (połączenie systemów termin realizacji rok 2003; dalszy rozwój systemu krajowego praca ciągła), - rozbudowa i wdrożenie sprawnego systemu nadzoru i kontroli GMO, w tym laboratoriów referencyjnych zdolnych do wykrywania GMO wprowadzanych na rynek krajowy (termin realizacji rok 2005r.), - ratyfikacja protokołu w sprawie bezpieczeństwa biologicznego (termin realizacji rok 2004r.),
- opracowanie koncepcji i prowadzenie kampanii informacyjnej w zakresie inżynierii genetycznej ze szczególnym uwzględnieniem GMO (praca ciągła), - rozwijanie badań naukowych w zakresie oceny wpływu GMO na różnorodność biologiczną (praca ciągła), - opracowanie i wdrożenie systemu kształcenia kadr naukowych i administracji państwowej w zakresie bezpieczeństwa biologicznego (2003 2004r.), - w ramach dostosowywania krajowego ustawodawstwa do standardów Unii Europejskiej wprowadzanie stosownych zmian legislacyjnych wynikających z nowelizacji dyrektyw w zakresie GMO (2006r.). Wpisane do Katalogu odmiany genetycznie zmodyfikowanej kukurydzy nie były badane w Polsce i ze względu na bardzo wysokie wymagania cieplne prawdopodobnie nie będą przydatne do uprawy w warunkach polskich. Dla pełnego obrazu związanego z informacją o GMO należy zacytować, że w lipcu 2003r. Komitet Naukowy przy European Food Safety Authority (EFSA) dokonał weryfikacji oceny zagrożenia dla kukurydzy MON 810 stwierdzając, że informacje dotyczące negatywnego działania GMO nie powodują zmiany pierwotnej oceny zagrożenia dla zdrowia ludzi i środowiska, która została wykonana w latach dziewięćdziesiątych, zgodnie z zaleceniami dyrektywy 90/220/EEC. Ponadto raport z monitoringu efektu środowiskowego upraw genetycznie zmodyfikowanej kukurydzy w Hiszpanii potwierdzał brak zagrożeń związanych z uprawą omawianej kukurydzy. Wartym podkreślenia jest fakt, że weryfikacja oceny zagrożenia została wykonana w oparciu o obecnie obowiązującą dyrektywę (2001/18/EC). Każde państwo członkowskie UE może sprzeciwić się rozprowadzaniu na jego terenie organizmów modyfikowanych genetycznie. We Francji 14 z 21 regionów ogłosiło się strefami wolnymi od GMO, co razem daje 38 milionów ( z 60 ) żyjących w strefach wolnych od GMO. W Grecji w 53 prefekturach ( na 54 prefektury ) opowiedziano się za utworzeniem stref wolnych od GMO, W Wielkiej Brytanii ponad 44 hrabstwa przedłożyły prośbę o specjalną ochronę swoich obszarów przed GMO, w Austrii 8 z 9 prowincji, we Włoszech 80 % powierzchni kraju stanowi obszar strefy wolej od GMO.
Powołując się na zapisy Krajowej strategii ochrony i umiarkowanego użytkowania różnorodności biologicznej wraz z programem działań, zatwierdzonej w dniu 25 lutego 2003r. przez Radę Ministrów należy podkreślić, iż różnorodność biologiczna Polski należy do najbogatszych w Europie. Należy podjąć wszelkie działania w celu zachowania wartości środowiska przyrodniczego oraz zabezpieczenia upraw rolniczych przed wprowadzaniem roślin transgenicznych, które mogą spowodować nieodwracalne zmiany. Teren województwa jest obszarem intensywnej produkcji rolnej i produkcji metodami ekologicznymi. Jest również przyrodniczo bogaty, czego potwierdzeniem są istniejące parki krajobrazowe, obszary chronionego krajobrazu oraz obszary zakwalifikowane do programu Natura 2000. Dla zachowania tych walorów niezbędny jest rozwój badań i popularyzacja wiedzy potrzebnej dla skutecznej ochrony różnorodności biologicznej, zwłaszcza dotyczącej genotypów roślin uprawnych, zwierząt gospodarskich, w tym szczególnie starych rodzimych ras i odmian. Nasze rolnictwo może stracić dotychczasowy wizerunek proekologicznego producenta wysokiej jakości żywności. W związku z powyższym apelujemy o podjęcie działań związanych z wystąpieniem do Komisji Europejskiej z wnioskiem o zakaz uprawy roślin genetycznie modyfikowanych, a w szczególności kukurydzy MON 810. Uważamy, że województwo kujawsko pomorskie powinno zostać ogłoszone strefą wolną od GMO i dalej mieć możliwość tworzenia wizerunku regionu postrzeganego i będącego producentem żywności wysokiej jakości, dbającego o zachowanie różnorodności biologicznej.