Podregion leszczyński

Człowiek najlepsza inwestycja! Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Podregion leszczyński Instytut Naukowo Badawczy im. Zygmunta Wojciechowskiego Poznań, 19.01.2011r. Dokument przygotowany na potrzeby projektu POKL Analiza skutków restrukturyzacji i modernizacji branż dla rynku pracy w Wielkopolsce

Spis treści Wprowadzenie... 2 1. Charakterystyki społeczno-gospodarcze... 3 1.1. PKB... 3 1.1. Ludność... 3 1.2. Rynek pracy... 4 1.3. Wynagrodzenia... 5 1.4. Podmioty gospodarcze... 5 1.5. Inwestycje... 7 1.6. Dochody jednostek samorządu terytorialnego... 7 2. Wybrane branże... 8 2.1. Handel hurtowy i detaliczny... 8 2.2. Budownictwo... 10 2.3. Przemysł chemiczny... 12 2.4. Przemysł poligraficzny... 14 2.5. Działalność związana z kulturą, rekreacją i sportem... 15 2.6. Transport i magazynowanie... 16 2.7. Działalność profesjonalna, naukowa i techniczna... 18 2.8. Przetwórstwo przemysłowe... 20 Uwagi końcowe... 22

Wprowadzenie Podregion leszczyński znajduje się w części południowo-zachodniej województwa i obejmuje powiaty leszczyński, miasta Leszna, wolsztyński, międzychodzki, nowotomyski, kościański, rawicki, gostyński i grodziski. W pięciu powiatach podregionu leszczyńskiego mieszka ponad 540 tysięcy Wielkopolan 1. Na jego terenie, zwłaszcza w stolicy podregionu, sukcesywnie zwiększa się liczba inwestycji, co powoduje, że bezrobocie w tym mieście utrzymuje się na niskim poziomie. Także dość liczni są inwestorzy zagraniczni. Powiat nowotomyski znany jest z uprawy chmielu i wikliny, której początki sięgają XIX wieku. Bardzo dobrze rozwiniętą gospodarkę ma powiat grodziski, gdzie zarejestrowanych jest ok. 1400 podmiotów gospodarczych. Na terenie podregionu znajduje się też zagłębie pieczarkowe i zakłady przetwórstwa owocowo-warzywnego, mięsne i fermy drobiu. Mapa 1 Podregion leszczyński źródło: GUS 2010 1 Na podstawie : Projekt Wyprzedzić zmianę, Akademickie Inkubatory Przedsiębiorczości, http://www.wyprzedziczmiane.pl/

1. Charakterystyki społeczno-gospodarcze 1.1. PKB W 2008 roku produkt krajowy brutto (w cenach bieżących) dla podregionu leszczyńskiego wyznaczony został przez GUS jako wartość 15 189 mln zł i stanowił 12,8% wartości PKB województwa wielkopolskiego. Wkład podregionu w województwo nie zmienił się od 2004 roku. Zmiana wartościowa jaka dokonała się w obrębie podregionu związana była ze wzrostem PKB ogółem o 36%, co jest wzrostem zbliżonym do przeciętnego dla całego województwa i wyjaśnia utrzymanie się wkładu podregionu w PKB Wielkopolski (wzrost w Wielkopolsce wyniósł w tym okresie 35,5%). W przeliczeniu na mieszkańca produkt krajowy brutto w podregionie, mając wartość 28 019 zł, stanowił 80,2% wartości PBK per capita w województwie, a jednocześnie 83,7% tej wartości w odniesieniu do wartości ogólnopolskiej. Zmiana w okresie od 2004 do 2008 roku była mniejsza, niż w przypadku PKB ogółem i wyniosła 34,7%. Warto też zauważyć, że PKB per capita w 2004 roku wynosił w podregionie 85,9% wartości ogólnopolskiej, a więc mimo wzrostu - relatywnie sytuacja podregionu uległa nieznacznemu pogorszeniu. 1.1. Ludność W 2009 roku podregion leszczyński zamieszkiwało 545 tys. osób, przy czym w latach 2004-2009 liczba ludności podregionu wzrosła o 1,4%, zaś w 2009 roku przyrost naturalny wynosił 3,3 na 1000 ludności. Struktura demograficzna charakteryzowała się zbliżonym do podregionów konińskiego i kaliskiego, a nieco mniejszym niż średnia wojewódzka udziałem osób w wieku produkcyjnym, który w 2009 roku wynosił 64,7%, przy czym udział osób w wieku przedprodukcyjnym wynosił 21,3%, zaś poprodukcyjnym - 14%.

Wykres 1. Ludność w wieku produkcyjnym Podregion leszczyński ma więc nieco młodszą populację mieszkańców. Na 100 osób w wieku produkcyjnym w regionie przypadało w 2009 roku prawie 54,6 osób w wieku nieprodukcyjnym i wskaźnik ten zmalał od 2004 roku o 6,5%. Jednak dokonało się przez przejście osób w wieku przedprodukcyjnym w produkcyjny, a ten element odciążenia był nieco większy niż przejście z wieku produkcyjnego do poprodukcyjnego, co przełożyło się zmianę tak obciążenia, jak i nieznaczny wzrost udziału osób w wieku produkcyjnym, wyższy jednak niż w podregionach kaliskim czy konińskim i wynoszący 2,5%. 1.2. Rynek pracy Struktura rynku pracy w podregionie leszczyńskim, w podziale na główne sektory, charakteryzowała się w 2008 roku rozkładem z przewagą przemysłu (37,2% pracujących) nad usługami (35,1%) i mniejszym znaczeniem rolnictwa (27,7%). Najsilniejszy wzrost liczby zatrudnionych dokonał się w obrębie usług i wyniósł 13,15% dla okresu 2004-2008, w sektorze przemysłu był znacznie mniejszy i wynosił 8,6%, zaś w rolnictwie - na poziomie 1,18% i był największy spośród wzrostów w tym sektorze w podregionach województwa. Stopa bezrobocia rejestrowanego w podregionie w 2009 roku wynosiła 9,1%, a więc był taka sama, jak w całej Wielkopolsce. W okresie od 2004 do 2009 roku zmniejszyło się ono o prawie 40%, przy czym zmniejszenie to było najwyraźniejsze w grupach osób w wieku 35-44

oraz 45-54 lata, wśród młodszych było nieco mniejsze, zaś wyjątkiem były osoby w wieku 55 lat i więcej, których udział wśród bezrobotnych wzrósł o 35%. Relacje pomiędzy rynkiem pracy a liczbą podmiotów gospodarczych zmieniały się bardzo nieznacznie, nie ma zasadniczej różnicy we wskaźniku liczby pracujących w jednym podmiocie gospodarczym, zaś relacja liczby mieszkańców przypadających na jeden podmiot gospodarzy nieznacznie zmalała (o 3,74%). 1.3. Wynagrodzenia Przeciętne miesięczne wynagrodzenie brutto stanowiło w 2009 roku w podregionie leszczyńskim 77,9% średniej ogólnopolskiej, 86,8 średniej dla województwa, a wynosiło 2 582 zł. Od 2004 roku wynagrodzenie wzrosło o 37%, a jednak wzrost ten niemal wystarczył dla utrzymania relacji wobec średniej ogólnopolskiej (w 2004 roku średnie wynagrodzenie w regionie stanowiło 78,1% średniej ogólnopolskiej). 1.4. Podmioty gospodarcze W 2009 roku na terenie podregionu leszczyńskiego funkcjonowały ponad 53 tys. podmiotów gospodarczych, z nich zaś 3,2% reprezentowało sektor publiczny. Charakterystyka struktury ich działalności, wg sekcji wyróżnianych i opisanych w ramach PKD 2004 jest następująca:

Tabela 1. Liczba podmiotów w poszczególnych sekcjach PKD Liczba podmiotów Udział w liczbie podmiotów [w %] Ogółem 53 323 100 A - Rolnictwo, łowiectwo i leśnictwo 4 576 8,6 B - Rybactwo 12 0,02 C - Górnictwo 48 0,1 D - Przetwórstwo przemysłowe 5 828 10,9 E - Wytwarzanie i zaopatrywanie w energię elektryczną, 0,1 gaz i wodę 75 F - Budownictwo 7 658 14,4 G - Handel hurtowy i detaliczny; naprawa pojazdów 31,9 samochodowych, motocykli oraz artykułów użytku osobistego i domowego 15 020 H - Hotele i restauracje 1 207 2,4 I - Transport, gospodarka magazynowa i łączność 2 989 6,2 J - Pośrednictwo finansowe 1 354 3,5 K - Obsługa nieruchomości, wynajem i usługi związane 11,8 z prowadzeniem działalności gospodarczej 6 311 L - Administracja publiczna i obrona narodowa; 1,2 obowiązkowe ubezpieczenia społeczne i powszechne ubezpieczenie zdrowotne 624 M - Edukacja 1 336 2,5 N - Ochrona zdrowia i pomoc społeczna 2 491 4,7 O - Działalność usługowa, komunalna, społeczna i indywidualna, pozostała 3 793 7,1 Najistotniejsze pod względem liczby podmiotów sekcje obejmują zatem (podobnie jak ma to miejsce w całym województwie) przede wszystkim handel hurtowy i detaliczny wraz z naprawami, obsługę nieruchomości i usługi związane z obsługą działalności gospodarczej, budownictwo, przetwórstwo przemysłowe oraz działalność usługową, komunalną, społeczną i indywidualną. Łącznie te najistotniejsze liczebnościowo sekcje obejmują 76% wszystkich Rolnictwo, czyli pierwszy sektor gospodarki, najbardziej tradycyjny, obejmuje 8,6% podmiotów, jest to więc region z najbardziej znaczącym udziałem rolnictwa w całym województwie. Udział zaś przetwórstwa przemysłowego jest w odniesieniu do tego regionu niemal identyczny, jak dla całego województwa, podobnie jak handel i naprawy. Z kolei obsługa nieruchomości i usług związane z obsługą działalności gospodarczej mają w regionie znaczenie mierzone liczbą podmiotów prowadzących w tym zakresie działalność mniejsze niż w województwie.

W obrębie tych pięciu najważniejszych sekcji najistotniejsze zmiany w ciągu minionych pięciu lat dotyczyły: - wzrostu o 30% liczby podmiotów zajmujących się działalnością budowlaną - wzrostu o 24,5% liczby podmiotów z sekcji działalności usługowej, społecznej, komunalnej i pozostałej - wzrostu o 1,8% liczby podmiotów z sekcji obsługi nieruchomości i usług związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej - spadku o 2,4% liczby podmiotów z sekcji przetwórstwo przemysłowe - spadku o 2,5% liczby podmiotów zajmujących się handlem hurtowym i detalicznym W pozostałych sekcjach zmiany czasem relatywnie bardziej znaczące, jednak same sekcje nie są szczególnie silnie reprezentowane (np. wzrosła o 33% liczba podmiotów prowadzących działalność górniczą, co oznacza wzrost z 24 do 36 podmiotów). 1.5. Inwestycje Nakłady inwestycyjne przedsiębiorstw w 2008 roku w regionie leszczyńskim wyniosły 1122 mln zł, co dało średnio 2071 zł na mieszkańca. Największy udział wartościowy w inwestycjach miały podmioty z sektora przemysł i budownictwo, objęły one bowiem 68,4% wszystkich nakładów, 22,9% dotyczyło inwestycji w usługach, zaś pozostałe 8,8% - w rolnictwie. Potwierdzałoby to rolnicze nastawienie regionu, choć bowiem wzrost inwestycji w rolnictwo nie jest większy niż w pozostałych sektorach, to jednak jego udział jest znacznie poważniejszy niż w innych podregionach. 1.6. Dochody jednostek samorządu terytorialnego Łączne dochody jednostek z każdego poziomu administracji samorządowej w 2009 roku obejmowały w podregionie leszczyńskim sumę 1 887 mln zł i wzrosły od 2004 o 60%, a więc mniej niż wynosi wzrost charakteryzujący całą Wielkopolskę.

2. Wybrane branże Przytoczone zestawienia oparte na dostępnych w bazie HBI. 2 statystykach ograniczają wnioskowanie do ostrożnych podsumowań o charakterze ilościowym i nie pozwalają na wyprowadzenie konkretniejszych wniosków jakościowych. Należy przypuszczać, że wyciąganie ich będzie możliwe dzięki przeprowadzeniu, planowanych w kolejnym etapie projektu, badań z głównymi aktorami wielkopolskiego rynku pracy w wybranych ośmiu branżach. Wykorzystanie bazy HBI miało na celu eksplorację sytuacji gospodarczej na poziomie podregionu w poszczególnych branżach, co nie było możliwe w opraciu o dane statystyki publicznej ze wględu na brak dostępu do danych na poziomie jednostkowym. Spośród analizowanych ośmiu branż najliczniej w podregionie leszczyńskim reprezentowany jest handel hurtowy i detaliczny (624), następnie przetwórstwo przemysłowe (623) i budownictwo (191). Najmniej podmiotów (biorąc pod uwagę liczbę wskazań pierwszej podstawowej działalności) liczy działalność związana z kulturą, rekreacją i sportem 15. 2.1. Handel hurtowy i detaliczny Struktura przedsiębiorstw ze względu na wielkość zatrudnienia wskazuje na bardzo znaczną przewagę przedsiębiorstw bardzo małych i małych, z przewagą tych najmniejszych - zatrudniających do dziewięciu pracowników, które stanowią prawie połowę wszystkich przedsiębiorstw handlowych w regionie. Przedsiębiorstwa większe, zatrudniające 50 i więcej pracowników to mniej niż 10%. Liczba przedsiębiorstw w bazie: 624 podmioty gospodarcze. Brak danych o zatrudnieniu z 12% przedsiębiorstw. 2 Baz HBI zawiera ponad 204 660 profili polskich firm i ponad 530 000 właścicieli, menedżerów, kierowników. Udostępnia informacje o firmach z sektora B2B. Jest profesjonalnym narzędziem pracy dla działów marketingu i sprzedaży oraz programem umożliwiający budowanie własnych baz danych klientów, https://www.hbi.pl/page.php?page=marketing&lang=pl

Tabela 2. Wielkość zatrudnienia przedsiębiorstw w branży Liczebność % Miary rozkładu ważnych do 9 272 49,5 Mediana: 10 10 do 49 229 41,6 Średnia: 22,77 50 do 99 24 4,4 Q1 5 100 do 249 18 3,3 Q3 18 od 250 7 1,3 Dominanta: 5 Razem - ważnych 74 Podstawowe parametry rozkładu w zakresie miar tendencji centralnej zestawiono poniżej. Dominanta niższa od mediany wskazuje na - widoczną także w rozkładzie liczebności względnych powyżej - przewagę liczebnościową przedsiębiorstw małych - połowa wszystkich podmiotów gospodarczych, których opis był dostępny zatrudnia nie więcej niż dziesięciu pracowników, zaś wartością najczęściej wskazywaną jest pracowników pięciu. Średnia, ze względu na swoją wrażliwość na wartości skrajne, jest wyższa, ale nawet ona nie przekracza granic kolejnej kategorii wartości. Jak widać na podstawie wartości kwartyli tylko co czwarte przedsiębiorstwo zatrudnia przynajmniej 18tu pracowników. Pod względem formy prawnej najistotniejsze liczebnościowo podgrupy to przedsiębiorstwa prywatne - tę formę ma co trzeci podmiot prowadzący działalność handlową oraz spółki z ograniczoną odpowiedzialnością - obejmujące ponad 27% podmiotów. Nieco mniej liczne są spółki jawne, choć i one są reprezentowane przez 23%. Inne formy spółek są mniej liczne, zaś formy inne niż wymienione obejmują m.in. spółdzielnie. Tabela 3. Forma prawna przedsiębiorstw w branży Liczebność % przedsiębiorstwo prywatne 214 34,4 sp. akcyjna 1 0,2 sp. cywilna 52 8,4 sp. jawna 145 23,3 sp. z o.o. 171 27,5 Inna 40 6,4 Ogółem 623 Wiek podmiotów gospodarczych liczony jest od roku podjęcia działalności. Przy prawie 23% przedsiębiorstw w regionie i branży brak w bazie informacji o roku rozpoczęcia działalności.

Adnotacja o podwójnym roczniku wskazuje na liczbę przedsiębiorstw, które obecną działalność podejmują po przerwie, a więc w których przypadku można mówić o dwóch (czasem większej liczbie) początkach. W regionie leszczyńskim stanowiły one zaledwie 1,4% wszystkich przedsiębiorstw handlowych ujętych w bazie. Jak wskazuje to poniższe zestawienie, z 482 podmiotów, których okres działalności był odnotowany, ponad połowa podjęła działalność w dekadzie po 1989 roku, kolei prawie 38% jest młodsze, zaś tylko 8% przedsiębiorstw ma historię działalności sięgającą dalej niż 1989 rok. Tabela 4. Wiek przedsiębiorstw w branży Liczebność % Miary rozkładu przed 1989 39 8,1 Średnia 15,18 1989 do 1999 251 52,1 Mediana 13 od 2000 183 37,9 Q1 8 Podwójny 9 1,4 Q3 19 Ogółem ważnych 482 Dominanta 20 brak danych 142 22,8 Podstawowe miary tendencji centralnej rozkładu wieku wskazują na stosunkowo zaawansowane wiekowo przedsiębiorstwa w branży - połowa z nich ma 13 i więcej lat, przy średniej przekraczającej 15 lat i dominancie osiągającej lat 20. Potwierdzałoby to znaczenie przedsiębiorstw powstałych w okresie 1989-1999. Można jednak zastanawiać się, na ile - szczególnie w tej branży jest to efekt niekompletności danych. W przypadku handlu - szczególnie detalicznego - pojawianie się i likwidacja przedsiębiorstw są stosunkowo szybkie. 2.2. Budownictwo Struktura przedsiębiorstw ze względu na wielkość zatrudnienia wskazuje na znaczenie przedsiębiorstw niewielkich, choć więcej niż tych najmniejszych, o liczbie pracowników do dziewięciu jest podmiotów zatrudniających 10 do 19 pracowników - choć jest to niewielka różnica, 43% wobec prawie 39%. Przedsiębiorstwa nieco większe, o liczbie pracowników do stu stanowią kolejne 12%. Liczba przedsiębiorstw w bazie: 191 podmiotów gospodarczych. Brak danych o zatrudnieniu z 11% przedsiębiorstw.

Tabela 5. Wielkość zatrudnienia przedsiębiorstw w branży Liczebność % Miary rozkładu ważnych do 9 66 38,8 Mediana: 10 10 do 49 73 42,9 Średnia: 32,05 50 do 99 21 12,4 Q1 6 100 do 249 10 5,9 Q3 25 od 250 0 0,0 Dominanta: 5 Razem - ważnych 170 Podstawowe parametry rozkładu w zakresie miar tendencji centralnej zestawiono w tabeli 5. Połowa wszystkich podmiotów gospodarczych, których opis był dostępny zatrudnia nie więcej niż 10ciu pracowników, zaś wartością najczęściej wskazywaną jest pracowników pięciu. Średnia, ze względu na swoją wrażliwość na wartości skrajne, jest zdecydowanie wyższa - jednak widać na podstawie wartości kwartyli tylko co czwarte przedsiębiorstwo zatrudnia przynajmniej 25tu pracowników. Pod względem formy prawnej najistotniejsze wśród przedsiębiorstw z branży budowlanej są przedsiębiorstwa prywatne, stanowiące prawie 44% wszystkich. Spółki z ograniczoną odpowiedzialnością to prawie co trzeci podmiot, natomiast spółki akcyjne i cywilne to nieco rzadziej niż co dziesiąty podmiot. Inne formy prawne są mniej liczne. Tabela 6. Forma prawna przedsiębiorstw w branży Liczebność % przedsiębiorstwo prywatne 84 43,9 sp. akcyjna 1 0,5 sp. cywilna 19 9,9 sp. jawna 18 9,4 sp. z o.o. 62 32,5 Inna 7 3,7 Ogółem 191 W przypadku podmiotów gospodarczych ich wiek liczony jest od roku podjęcia działalności. Przy 24% przedsiębiorstw w regionie i branży brak w bazie informacji o roku rozpoczęcia działalności. Adnotacja o podwójnym roczniku wskazuje na liczbę przedsiębiorstw, które obecną działalność podejmują po przerwie, a więc w których przypadku można mówić o

dwóch (czasem większej liczbie) początkach. W regionie leszczyńskim stanowiły one 2,5% wszystkich przedsiębiorstw handlowych ujętych w bazie. Jak wskazuje to poniższe zestawienie, z podmiotów, których okres działalności był odnotowany, ponad połowa podjęła działalność w dekadzie po 1989 roku, kolei co trzeci jest młodszy, zaś tylko 11% podmiotów ma historię działalności sięgającą dalej niż 1989 rok. Tabela 7. Wiek przedsiębiorstw w branży Liczebność % Miary rozkładu przed 1989 16 11,0 Średnia 14,5 1989 do 1999 76 52,4 Mediana 13,5 od 2000 48 33,1 Q1 8 Podwójny 5 2,6 Q3 19 Ogółem ważnych 145 Dominanta 13 brak danych 46 24,1 Podstawowe miary tendencji centralnej rozkładu wieku wskazują na stosunkowo młody wiek przedsiębiorstw w branży - połowa z nich ma mniej niż 13 lat, przy średniej przekraczającej 14 lat i dominancie osiągającej lat 13. Oznaczałoby to, że w dominującej jako okres rozpoczynania działalności dekadzie 1989-1999 bardziej istotny był jej koniec, dający obecnie przedsiębiorstwom staż kilkunastu lat działalności. 2.3. Przemysł chemiczny Liczba przedsiębiorstw w bazie: 22 podmioty gospodarcze, spośród nich informacje o wielkości zatrudnienia dostępne dla 19, zaś o początku działalności - dla 17. Liczebności zbyt małe dla analiz statystycznych. Zaprezentowano podstawowe dostępne dane na ich temat.

Tabela 8. Lista przedsiębiorstw funkcjonujących w branży nazwa Liczba zatrudnio nych Dane o zatrudnien u Adboard Poland Sp. z o.o. 0 0 AGROPOL Sp. z o.o. 5 2009 AWANTAŻ Sp. z o.o. 56 2009 BIOPAL Sp. z o.o. 12 2008 Carpenter Poland Sp. z o.o. 23 2007 Forma prawna Rok założe nia Spółka z ograniczonš odpowiedzialnociš 2007 odpowiedzialnością 1992 odpowiedzialnością 1990 odpowiedzialnością b/d odpowiedzialnością 2004 Chemiczna Spółdzielnia Pracy TLEN 18 2001 Spółdzielnia 1950 ENIGMA S.j. Majewski, Sternicki 40 2007 Spółka jawna 1992 Grodziskie Zakłady Farmaceutyczne POLFA Sp. z o.o. 760 2007 odpowiedzialnością 1885 HOMCLEAN Sp. z o.o. 12 2003 odpowiedzialnością b/d POLFORM Projektowo-Wdrożeniowe Eugeniusz Poplewski 95 2004 prywatne 1989 Produkcyjno- Handlowe MAKO PLASTICS Manfred Koch 15 2007 prywatne 1982/2 003 Produkcyjno- Handlowo-Usługowe EKO-LUX Wielańczyk, Wilczyński, Paszkiewicz S.j. 800 2006 Spółka jawna b/d Produkcyjno- Handlowo-Usługowe GARCHEM S.c. Arkadiusz Mikołaj Garczarek 17 2006 Spółka cywilna 2000 Produkcyjno- Handlowo-Usługowe LANGNER 12 2006 prywatne 1987 PUR-IZOLACJA Sp. z o.o. 15 2006 odpowiedzialnością 1998 RBE INVEST Sp. z o.o. 10 2009 odpowiedzialnością b/d ROLKO Polsko-Francuska Sp. z o.o. 30 2006 odpowiedzialnością 2005 SAAPPUR Samoraj Wojciech 10 2008 prywatne 1995 Wytwórnia Chemiczna CHEFA Elżbieta Meller 0 0 Wytwórnia Leków Naturalnych APIHERBA Edward Kałużny 0 0 Zakład Chemiczny Paweł Paprocki 0 0 Zakład Produkcji Waty Anna Stakiewicz 13 2007 prywatne 1985 prywatne b/d prywatne 1989 prywatne 1987

2.4. Przemysł poligraficzny Liczba przedsiębiorstw w bazie: 16, zbyt mała do dalszych analiz statystycznych. Zaprezentowano podstawowe dostępne dane na ich temat. Tabela 9. Lista przedsiębiorstw funkcjonujących w branży nazwa Liczba zatrudnion ych Rok danych o zatrudnieni u Agencja Reklamowo-Wydawnicza BIG-ART 6 2008 ARKUSZOWA DRUKARNIA OFFSETOWA Sp. z o.o. 5 2007 CREATIVE HOUSE Sp. z o.o. 5 2009 DB PRINT Polska Sp. z o.o. 5 2009 Drukarnia AKAPIT Sp. z o.o. 7 2007 DRUKARNIA Katarzyna Wesołowska 2 2005 Drukarnia SIERADZKI Sieradzki Bogusław 24 2008 Forma prawna Rok założen ia prywatne b/d odpowiedzialnością 2002 odpowiedzialnością 2006 odpowiedzialnością 2005 odpowiedzialnością 1996 prywatne b 1989/2 prywatne 000 Drukarska Spółdzielnia Pracy 11 2006 Spółdzielnia 1982 Introligatornia INTROMARK 10 2007 prywatne 1995 Leszczyńska Agencja Wydawnicza S.j. 150 2007 Spółka jawna 1992 POLBAG INTERNETIONAL Sp. z o.o. 25 2006 odpowiedzialnością 1990 Produkcyjno- Usługowe WIDRUK BIS S.c. 3 2006 Spółka cywilna 1997 Produkcyjno- Usługowo-Handlowe REAL 6 2006 prywatne b QSEVEN Renata, Jacek Kurlus S.j. 80 2007 Spółka jawna 1994 R Pak Maria Rychlicka 5 2007 prywatne 2007 Zakład Poligraficzny Zbigniew Sołtysiak 8 2006 prywatne 1991

2.5. Działalność związana z kulturą, rekreacją i sportem Liczba przedsiębiorstw w bazie: 15, zbyt mała do dalszych analiz. Zaprezentowano podstawowe dostępne dane na ich temat. Tabela 10. Lista przedsiębiorstw funkcjonujących w branży Nazwa Liczba zatrudnio nych Rok danych o zatrudnie niu Forma prawna Rok założe nia ARTEM X Sp. z o.o. 2 2010 odpowiedzialnością 1992 ASC Agencja Szkoleń i Consultingu Sp. z o.o. 70 2006 odpowiedzialnością b/d Centrum Konferencji i Rekreacji AKWAWIT Sp. z o.o. 420 2006 odpowiedzialnością 2004 Centrum Kultury i Promocji w Milanówku 10 2008 Brak danych b/d Cheval Liberte Polska Sp. z o.o. 25 2009 odpowiedzialnością b/d Groclin-Dyskobolia Sportowa SA 28 2007 Spółka akcyjna 2000 Leszczyńskie Towarzystwo Kulturalne 0 0 Towarzystwo b/d Miejsko Gminny Orodek Kultury TAKLAMAKAN 0 0 Brak danych b/d Paweł Karpiński Production Sp. z o.o. 0 0 odpowiedzialnością b/d POLMAXPOL-ARCHIWA Sp. z o.o. 5 2007 odpowiedzialnością 1997 Pracownia Ceramiczna DECER 0 0 prywatne 1991 Radio BOGORIA 13 2006 Jednostka budżetowa 1998 1995/ RADIO ELKA Sp. z o.o. 36 2008 odpowiedzialnością 2000 SILKPOL Maciej Z. Piotrowski 3 2006 prywatne 1993 Twoje Archiwum-Sp. z o.o. 5 2009 odpowiedzialnością 2006

2.6. Transport i magazynowanie Struktura przedsiębiorstw ze względu na wielkość zatrudnienia obrazuje znaczenie przede wszystkim przedsiębiorstw niewielkich - tych zatrudniających do dziewięciu pracowników jest 43%, zaś 36% zatrudnia od dziesięciu do 49 pracowników. Tylko nieco rzadziej niż co dziesiąte przedsiębiorstwo transportowe w regionie leszczyńskim zatrudnia od 50 do 99 pracowników. Udziały przedsiębiorstw większych są jeszcze mniejsze. Liczba przedsiębiorstw w bazie: 110 podmiotów gospodarczych. Brak danych o zatrudnieniu z 15,5% przedsiębiorstw. Tabela 11. Wielkość zatrudnienia przedsiębiorstw w branży Liczebność % Miary rozkładu ważnych do 9 40 43,0 Mediana: 10 10 do 49 34 36,6 Średnia: 37,34 50 do 99 9 9,7 Q1 5 100 do 249 6 6,5 Q3 30 od 250 4 4,3 Dominanta: 5 Razem - ważnych 93 Podstawowe parametry rozkładu w zakresie miar tendencji centralnej zestawiono w tabeli 11. Potwierdzają one znaczenie przedsiębiorstw o niewielkiej liczbie pracowników. Połowa wszystkich podmiotów gospodarczych, których opis był dostępny zatrudnia nie więcej niż dziesięciu pracowników, zaś wartością najczęściej wskazywaną jest pracowników pięciu. Średnia, ze względu na swoją wrażliwość na wartości skrajne, jest zdecydowanie wyższa i przekracza zatrudnienie 37 pracowników, jednak jak widać na podstawie wartości kwartyli tylko co czwarte przedsiębiorstwo zatrudnia przynajmniej 30tu pracowników. Pod względem formy prawnej dominują w regionie i branży przedsiębiorstwa prywatne - stanowią 45% wszystkich podmiotów, zaś kolejną co do powszechności formą są spółki z ograniczoną odpowiedzialnością reprezentowane są przez 36% przedsiębiorstw. Co dziesiąty podmiot prowadzący działalność z zakresu transportu i magazynowania jest spółką jawną. Inne formy są nieliczne.

Tabela 12. Forma prawna przedsiębiorstw w branży Liczebność % przedsiębiorstwo prywatne 50 45,5 sp. akcyjna 1 0,9 sp. cywilna 5 4,6 sp. jawna 11 10,0 sp. z o.o. 40 36,4 Inna 3 2,7 Ogółem 110 W przypadku podmiotów gospodarczych ich wiek liczony od roku podjęcia działalności wskazuje w podregionie na dominację przedsiębiorstw powstałych po 1989 roku. Te z pierwszej dekady stanowią 48% wszystkich, o których dostępne są dane, zaś powstałe od roku 2000 obejmują 45%. Jednak dla 17% przedsiębiorstw w regionie i branży brak w bazie informacji o roku rozpoczęcia działalności. Tylko nieco ponad 6% przedsiębiorstw jest starsze i rozpoczęło działalność przez 1989 rokiem. Tabela 13. Wiek przedsiębiorstw w branży Liczebność % Miary rozkładu przed 1989 6 6,6 Średnia 12,26 1989 do 1999 44 48,4 Mediana 12 od 2000 41 45,1 Q1 6 Podwójny 0 0,0 Q3 17,5 Ogółem ważnych 91 Dominanta 4 brak danych 19 17,3 Podstawowe miary tendencji centralnej rozkładu wieku wskazują na młody wiek przedsiębiorstwa w branży - połowa z nich ma 12 i mniej lat, przy średniej wynoszącej również 12 lat i dominancie osiągającej zaledwie 4 lata. Co czwarte przedsiębiorstwo przekracza okresem swojej działalności 17 lat. Wskazywałoby na znaczenie końcowych lat okresu 1989-1999 jako terminu podejmowania działalności przez znaczną grupę przedsiębiorstw.

2.7. Działalność profesjonalna, naukowa i techniczna Struktura przedsiębiorstw ze względu na wielkość zatrudnienia wskazuje na bardzo znaczną przewagę przedsiębiorstw bardzo małych - 70% z podmiotów zatrudnia do dziewięciu pracowników, a kolejne 20% od 10 do 49. Zaledwie zatem co dziesiąte przedsiębiorstwo jest większe. Liczba przedsiębiorstw w bazie: 90 podmiotów gospodarczych. Brak danych o zatrudnieniu z 22% przedsiębiorstw. Tabela 14. Wielkość zatrudnienia przedsiębiorstw w branży Liczebność % Miary rozkładu ważnych do 9 49 70,0 Mediana: 5 10 do 49 14 20,0 Średnia: 37,34 50 do 99 3 4,3 Q1 5 100 do 249 3 4,3 Q3 10 od 250 1 1,4 Dominanta: 5 Razem - ważnych 70 Podstawowe parametry rozkładu w zakresie miar tendencji centralnej zestawione w tabeli 14 potwierdzają niewielki rozmiar przedsiębiorstw. Dominanta i mediana wynoszą po pięciu pracowników, a więc najczęściej odnotowaną wartością i jednocześnie taką, której nie przekracza połowa podmiotów gospodarczych jest właśnie pięć. Tylko co czwarte przedsiębiorstwo zatrudnia więcej niż dziesięciu pracowników. Średnia, ze względu na swoją wrażliwość na wartości skrajne, jest zdecydowanie wyższa - jednak przy takiej jak widoczna strukturze, średnia słabo oddaje rzeczywiste właściwości rozkładu cechy, zdecydowanie lepsze są miary pozycyjne. Pod względem formy prawnej najpowszechniejsze są w regionie i branży przedsiębiorstwa prywatne, które stanowią prawie 40% wszystkich podmiotów oraz spółki z ograniczoną odpowiedzialnością obejmujące co trzeci podmiot gospodarczy. Co dziesiąty jest spółką cywilną, a co piętnasty - spółką jawną.

Tabela 15. Forma prawna przedsiębiorstw w branży Liczebność % przedsiębiorstwo prywatne 35 38,9 sp. akcyjna 0 0,0 sp. cywilna 9 10,0 sp. jawna 6 6,7 sp. z o.o. 30 33,3 Inna 10 11,1 Ogółem 90 W przypadku podmiotów gospodarczych ich wiek liczony jest od roku podjęcia działalności. Jednak przy ponad 26% przedsiębiorstw w regionie i branży brak w bazie informacji o roku rozpoczęcia działalności. Jak wskazuje to poniższe zestawienie z podmiotów, których okres działalności był odnotowany, ponad połowa podjęła działalność w dekadzie po 1989 roku, kolej prawie 46% jest młodsze, zaś tylko co jedno przedsiębiorstwo ma historię działalności sięgającą dalej niż 1989 rok. Tabela 16. Wiek przedsiębiorstw w branży Liczebność % Miary rozkładu przed 1989 1 1,5 Średnia 11,91 1989 do 1999 34 52,3 Mediana 12 od 2000 30 46,2 Q1 6 Podwójny 0 0,0 Q3 18 Ogółem ważnych 65 Dominanta 19 brak danych 23 26,1% Podstawowe miary tendencji centralnej rozkładu wieku potwierdzają młody wiek przedsiębiorstw. Dla połowy z nich okres działalności nie przekracza 12 lat, zbliżona do tego wieku jest także średnia. Zatem w dekadzie 1989-1999 znaczenie miał przede wszystkim okres końcowych kilku lat. Tylko co czwarte przedsiębiorstwo działa od więcej niż osiemnastu lat.

2.8. Przetwórstwo przemysłowe Struktura przedsiębiorstw ze względu na wielkość zatrudnienia wskazuje na stosunkowo równomierny rozkład z przewagą przedsiębiorstw zatrudniających od dziesięciu do 49ciu pracowników - stanowią one ponad 40% wszystkich podmiotów przetwórstwa przemysłowego w podregionie leszczyńskim. Jednocześnie co piąte przedsiębiorstwo jest mniejsze, zaś kolejne 30% zatrudnia od 50 do 250 pracowników. Liczba przedsiębiorstw w bazie: 623 podmioty gospodarcze. Brak danych o zatrudnieniu z 5,6% przedsiębiorstw. Tabela 17. Wielkość zatrudnienia przedsiębiorstw w branży Liczebność % Miary rozkładu ważnych do 9 117 19,9 Mediana: 25 10 do 49 250 42,5 Średnia: 87 50 do 99 96 16,3 Q1 10 100 do 249 86 14,6 Q3 80 od 250 39 6,6 Dominanta: 10 Razem - ważnych 588 Podstawowe parametry rozkładu w zakresie miar tendencji centralnej zestawione w tabeli 17 potwierdzają znaczenie przedsiębiorstw niewielkich rozmiarów. Połowa z podmiotów gospodarczych zatrudnia do dziesięciu pracowników, co wskazywałoby na znaczenie dolnych wartości w ramach najobszerniejszej kategorii wielkościowej. Także wynosząca dziesięciu pracowników dominanta potwierdza tę obserwację. Średnia, ze względu na swoją wrażliwość na wartości skrajne, jest zdecydowanie wyższa i choć wskazuje to na konieczność uwzględniania siły i znaczenie przedsiębiorstw dużych, to jednak należy ją traktować z ostrożnością przy interpretacji. Jak widać na podstawie wartości kwartyli co czwarte przedsiębiorstwo zatrudnia przynajmniej 80ciu pracowników, a przecież wartość przeciętna okazała się wyższa niż owe 80. Pod względem formy prawnej dominują w regionie i branży spółki z ograniczoną odpowiedzialnością reprezentowane są przez ponad 40% przedsiębiorstw. Niemal co trzecie jest jednak przedsiębiorstwem prywatnym, a z pozostałych form spółek największe znaczenie mają spółki jawne, obejmujące niemal 15% wszystkich podmiotów przetwórstwa przemysłowego.

Tabela 18. Forma prawna przedsiębiorstw w branży Liczebność % przedsiębiorstwo prywatne 183 29,4 sp. akcyjna 18 2,9 sp. cywilna 28 4,5 sp. jawna 91 14,6 sp. z o.o. 263 42,3 Inna 39 6,3 Ogółem 622 W przypadku podmiotów gospodarczych ich wiek liczony jest od roku podjęcia działalności. Przy ponad 15% przedsiębiorstw w regionie i branży brak w bazie informacji o roku rozpoczęcia działalności. Adnotacja o podwójnym roczniku wskazuje na liczbę przedsiębiorstw, które obecną działalność podejmują po przerwie, a więc w których przypadku można mówić o dwóch (czasem większej liczbie) początkach. W regionie leszczyńskim stanowiły one ponad 5% wszystkich przedsiębiorstw przemysłowych ujętych w bazie. Jak wskazuje to poniższe zestawienie, z podmiotów, których okres działalności był odnotowany, prawie połowa podjęła działalność w dekadzie po 1989 roku, a prawie co piąte ma historię działalności sięgającą dalej niż 1989 rok. W grupie najmłodszych przedsiębiorstw znajduje się ponad 28% z odnotowanych. Tabela 19. Wiek przedsiębiorstw w branży Liczebność % Miary rozkładu przed 1989 99 18,8 Średnia 19 1989 do 1999 244 46,3 Mediana 16 od 2000 150 28,5 Q1 9 Podwójny 34 5,5 Q3 21 Ogółem ważnych 527 Dominanta 20 brak danych 96 15,4 Podstawowe miary tendencji centralnej rozkładu wieku wskazują na stosunkowo zaawansowane wiekowo przedsiębiorstwa w branży - połowa z nich ma 16 i więcej lat, przy średniej wynoszącej 19 lat i dominancie osiągającej lat 20. Jednocześnie tylko co czwarty podmiot działa dziewięć lat lub krócej.

Uwagi końcowe Pod względem struktury demograficznej podregion leszczyński charakteryzuje nieco większy niż średnia wojewódzka udział osób w wieku przedprodukcyjnym, a mniejszy w poprodukcyjnym - przy relacji osób w tych kategoriach wiekowych do osób w wieku produkcyjny zbliżonej do charakteryzującej całe województwo. Jest to zatem podregion o ludności młodszej niż w całej Wielkopolsce. Udziały pracujących w podziale na sektory gospodarki wskazują na znaczenie przemysłu, na drugim miejscu usług. Jednak rolnictwo, choć zatrudnionych w nim jest najmniej pracowników, obejmuje znaczącą część siły roboczej i w efekcie wnosi do charakterystyk województwa co piątego pracującego w tym sektorze. Pod względem dynamiki zatrudnienia najsilniejszy wzrost dokonał się w sektorze usług, zaś pod względem wartości inwestycji - w sektorze przemysłowym. Stopa bezrobocia w podregionie leszczyńskim była zbliżona do charakterystyk wojewódzkich, zaś wynagrodzenie brutto pracujących - niższe niż w województwie (choć nie tak niskie, jak w podregionie kaliskim). Podregion można zatem scharakteryzować jako słabnący rolniczo, a rozwijający się w pozostałych sektorach, z młodszą strukturą ludnościową niż typowa dla województwa, ale też z niższymi wynagrodzeniami i średnim poziomem bezrobocia. W handlu hurtowym i detalicznym w podregionie leszczyńskim, jak wynika z baz HBI, działają 624 podmioty. Struktura przedsiębiorstw ze względu na wielkość zatrudnienia wskazuje na znaczną przewagę przedsiębiorstw bardzo małych i małych, z przewagą tych najmniejszych, które stanowią prawie połowę wszystkich przedsiębiorstw handlowych w regionie. Najpopularniejszą formą prawną jest przedsiębiorstwo prywatne ponad 34% firm. Średnia wieku podmiotów z tej branży to ponad 15 lat. W budownictwie działa w podregionie leszczyńskim 191 podmiotów. Ponad 42% z nich zatrudnia od 10 do 49ciu pracowników, a niecałe 40% - mniej niż 9ciu. Pod względem formy prawnej najistotniejsze wśród przedsiębiorstw z branży budowlanej są przedsiębiorstwa prywatne, stanowiące prawie 44% wszystkich. Średnia wieku tych firm to ponad 14 lat. W przypadku sektora produkcji chemicznej (22 firmy), działalności poligraficznej (16 firm) i działalności związanej z kulturą, rekreacją i sportem (15), zbyt mała liczba podmiotów je reprezentujących nie uzasadnia głębszej analizy statystycznej w zakresie miar tendencji centralnej. Jakkolwiek, na podstawie dostępnych informacji można stwierdzić, że w

przypadku branży chemicznej wielkość zatrudnienia w firmach z listy waha się od 5 do, 800 osób, najpopularniejszą formą prawną jest spółka z ograniczoną odpowiedzialnością, a rozpoczynanie działalności przez te podmioty miało miejsce w okresie 1885-2007. Firmy branży poligraficznej - najczęściej w formie przedsiębiorstw prywatnych zatrudniające od 2 do 150 pracowników rozpoczynały działalność w okresie 1982-2007. Natomiast podmioty prowadzące działalność związaną z kulturą, rekreacją i sportem liczą od 2 do 420 pracowników i na rynek weszły w okresie 1992-2006. Są to najczęściej spółki z ograniczoną odpowiedzialnością. Transport i magazynowanie liczy w podregionie leszczyńskim 110 firm. Struktura przedsiębiorstw ze względu na wielkość zatrudnienia obrazuje znaczenie przede wszystkim przedsiębiorstw niewielkich - tych zatrudniających do dziewięciu pracowników jest 43%, zaś 36% zatrudnia od dziesięciu do 49 pracowników. Pod względem formy prawnej dominują w regionie i branży przedsiębiorstwa prywatne - stanowią 45% wszystkich podmiotów. Natomiast ich wiek, liczony od roku podjęcia działalności, wskazuje w podregionie na dominację przedsiębiorstw powstałych po 1989 roku. Działalność profesjonalną, naukową i techniczną prowadzi w podregionie leszczyńskim 90 firm. Struktura przedsiębiorstw ze względu na wielkość zatrudnienia wskazuje na bardzo znaczną przewagę przedsiębiorstw bardzo małych - 70% podmiotów zatrudnia do dziewięciu pracowników. Pod względem formy prawnej najpowszechniejsze są w regionie i branży przedsiębiorstwa prywatne, które stanowią prawie 40% wszystkich podmiotów oraz spółki z ograniczoną odpowiedzialnością obejmujące co trzeci podmiot gospodarczy. Średni wiek firm prowadzących działalność profesjonalną, naukową i techniczną to niecałe 12 lat. W przetwórstwie przemysłowym zarejestrowane są w podregionie leszczyńskim 623 podmioty. Struktura przedsiębiorstw ze względu na wielkość zatrudnienia wskazuje na stosunkowo równomierny rozkład z przewagą przedsiębiorstw zatrudniających od dziesięciu do 49ciu pracowników, które stanowią ponad 40% wszystkich podmiotów. Pod względem formy prawnej dominują w regionie i branży spółki z ograniczoną odpowiedzialnością reprezentowane przez ponad 40% przedsiębiorstw. Ponad 46% firm powstało w okresie 1989-1999.