Wymagania edukacyjne na poszczególne oceny do klasy 3GM. - historia Podstawa programowa Wymagania na poszczególne oceny dopuszczający dostateczny dobry bardzo dobry celujący -wymienia idee oświecenia i rozpoznaje je w nauce, literaturze, architekturze i sztuce; -charakteryzuje zasadę trójpodziału władzy Monteskiusza i zasadę umowy społecznej Rousseau; - porównuje reformy oświeceniowe wprowadzone w Prusach, Rosji i Austrii. - przedstawia przyczyny i przejawy kryzysu państwa polskiego w czasach saskich; terminami: oświecenie, racjonalizm właściwie określa ramy czasowe oświecenia wskazuje na mapie Rosję, Prusy i Austrię terminami: wojna północna, Sejm Niemy wymienia przyczyny i skutki pierwszego rozbioru terminami: Szkoła Rycerska, Komisja Edukacji Narodowej charakteryzuje zasadę trójpodziału władzy sformułowaną przez Monteskiusza wymienia najważniejsze reformy przeprowadzone w Rosji, Prusach i Austrii charakteryzuje skutki wojny północnej dla Polski podaje rok koronacji Stanisława Augusta Poniatowskiego 1764 r. dostrzega przejawy ożywienia w gospodarce i kulturze czasów saskich omawia znaczenie odkryć epoki oświecenia przeprowadzonych reform dla układu sił w Europie XVIII w. wyjaśnia okoliczności elekcji Augusta II Mocnego podaje rok zawiązania konfederacji barskiej 1768 r. ocenia wkład Stanisława Augusta w rozwój polskiego oświecenia porównuje klasycyzm z innymi kierunkami artystycznymi porównuje reformy oświeceniowe wprowadzone w Prusach, Rosji i Austrii analizuje politykę wewnętrzną i zewnętrzną Wettinów przedstawia rolę postaci: Maurycego Beniowskiego, Kajetana Sołtyka, Józefa Andrzeja Załuskiego, Wacława Rzewuskiego, Józefa Pułaskiego, Michała Krasińskiego oraz ocenia ich wpływ na dzieje Polski omawia reformy w szkolnictwie w Rzeczypospolitej w XVIII w. wskazuje wpływ epoki oświecenia na kształtowanie się modeli ustrojowych XIX w. analizuje wpływ ideologii oświecenia na powstanie państw absolutyzmu oświeconego dokonuje samodzielnej oceny znaczenia i następstw rządów Wettinów w Rzeczypospolitej samodzielnie ocenia działalność króla w latach 1764 1772 wymienia przykłady sztuki klasycyzmu z uwzględnieniem własnego regionu
- przedstawia przyczyny i następstwa wojny o niepodległość; - wyjaśnia główne przyczyny rewolucji i ocenia jej skutki; - sytuuje w czasie obrady Sejmu Wielkiego oraz uchwalenie Konstytucji 3 maja; wy mie nia reformy Sejmu Wielkiego oraz postanowienia Konstytucji 3 maja; - przedstawia cele i następstwa powstania kościuszkowskiego; - rozpoznaje charakterystyczne cechy polskiego oświecenia i charakteryzuje przy kłady sztuki okresu klasycyzmu z uwzględnieniem własnego regionu. wymienia przytoczone w Deklaracji niepodległości niezbywalne prawa przysługujące wszystkim obywatelom wymienia główne przyczyny rewolucji omawia postanowienia Konstytucji 3 maja terminami: naczelnik, insurekcja, omawia postanowienia Konstytucji 3 maja terminami: ustawa stemplowa, bostońskie picie herbaty, Kongres Kontynentalny, stany charakteryzuje problemy społeczne Francji przed wybuchem rewolucji francuskiej wyjaśnia okoliczności zawiązania konfederacji targowickiej i ocenia jej następstwa wskazuje na mapie zmiany terytorialne po trzecim rozbiorze wyjaśnia, w jaki sposób konstytucja amerykańska realizowała w praktyce zasadę trójpodziału władzy postaci: Thomasa Jeffersona, Benjamina Franklina i Johna Adamsa podaje daty wydarzeń: 14 lipca 1789 r. zdobycie Bastylii, 21 stycznia 1793 r. egzekucja Ludwika XVI charakteryzuje stronnictwa Sejmu Wielkiego przedstawia przebieg powstania kościuszkowskiego wymienia Hugona Kołłątaja i Scypiona Piatollego jako głównych autorów tekstu Konstytucji 3 maja charakteryzuje przebieg wojny o niepodległość USA ocenia zasługi Jerzego Waszyngtona dla uzyskania niepodległości Stanów Zjednoczonych wymienia reformy przeprowadzone przez Konstytuantę ocenia postawę króla Ludwika XVI reform Sejmu Czteroletniego omawia wpływ bitew pod Racławicami, Szczekocinami i Maciejowicami dla przebiegu powstania kościuszkowskiego Konstytucji 3 maja dla dziejów Polski omawia konsekwencje powstania Stanów Zjednoczonych dla sytuacji międzynarodowej porównuje treść Deklaracji praw człowieka i obywatela z Deklaracją niepodległości Stanów Zjednoczonych wskazuje elementy ideologii oświecenia, które znalazły swoje odbicie w Konstytucji 3 maja wewnętrznych i zewnętrznych przyczyn upadku Rzeczypospolitej - ocenia politykę Napoleona wobec sprawy polskiej oraz postawę Polaków wobec Napo leona. - wyjaśnia okoliczności utworzenia Legionów Polskich i Księstwa Warszaw skiego oraz opisuje cechy ustrojowe i terytorium Księstwa Warszawskiego; Napoleona Bonapartego wyjaśnia okoliczności utworzenia Legionów Polskich i Księstwa Warszawskiego opisuje zmiany w Europie w okresie napoleońskim w zakresie stosunków społeczno-gospodarczych i politycznych ocenia politykę Napoleona wobec sprawy polskiej oraz postawę Polaków wobec Napoleona wymienia skutki wyprawy Wielkiej Armii na Rosję postaci: Fryderyka Augusta I, Karola Kniaziewicza charakteryzuje sytuację międzynarodową Francji w epoce napoleońskiej omawia udział Polaków w bitwach na Półwyspie Iberyjskim epoki napoleońskiej w dziejach Europy samodzielnie i szeroko ocenia oraz uzasadnia znaczenie epoki napoleońskiej dla Polaków
- przedstawia zasady i postanowienia kongresu wiedeńskiego, uwzględniając jego decy zje w sprawie polskiej; - wyjaśnia główne założenia idei liberalizmu, socjalizmu oraz idei narodowych w Eu ropie w I połowie XIX w. podaje lata wydarzeń: 1814 r. zwołanie kongresu w Wiedniu, 1815 r. bitwa pod Waterloo terminami: Święte Przymierze, karbonariusze, dekabryści wyjaśnia cel i skutki zawarcia Świętego Przymierza terminami: tańczący kongres, Związek Niemiecki wskazuje na mapie: imperium osmańskie, Grecję, Królestwo Niderlandów, Belgię, Francję, Rosję, Piemont, Królestwo Obojga Sycylii, Państwo Kościelne podaje rok śmierci Napoleona Bonapartego 1821 r. podaje lata wydarzeń: 1815 r. zawarcie Świętego Przymierza, 1825 r. powstanie dekabrystów, 1830 r. rewolucja lipcowa we Francji, 1821 1829 powstanie greckie postaci: Aleksandra I, Fryderyka Wilhelma III, Roberta Stewarta Castlereagha, Klemensa von Metternicha, Charlesa Talleyranda opisuje przebieg wydarzeń w Rosji, Francji, Belgii, Grecji i we Włoszech ocenia, jakie konsekwencje dla Europy przyniosły postanowienia kongresu wymienia przyczyny oraz skutki rewolucji i powstań, które wybuchły w Europie po kongresie wiedeńskim - podaje przykłady pozytywnych i negatywnych skutków procesu uprzemysłowienia, w tym dla środowiska naturalnego; określa przyczyny i charakterystyczne cechy rewolucji przemysłowej terminami: fabryka, industrializacja, urbanizacja, metropolia, kapitaliści, proletariat wskazuje na mapie najbardziej uprzemysłowione regiony Europy wynalazków rewolucji przemysłowej dla rozwoju cywilizacji opisuje zmiany w poziomie życia różnych grup społecznych w XIX w. na podstawie źródeł pisanych, ikonograficznych i statystycznych - wyjaśnia główne założenia idei liberalizmu, socjalizmu oraz idei narodowych w Eu ropie w I połowie XIX w podaje rok wydania Manifestu komunistycznego 1848 r. terminami: socjalizm utopijny, socjalizm naukowy, komunizm. wyjaśnia założenia czartyzmu postaci: Alexisa de Tocqueville a, Adama Smitha, Edmunda Burke a, Giuseppe Mazziniego, Claude a de Saint-Simona, Charles a Fouriera, Roberta Owena, Karola Marksa, Fryderyka Engelsa wymienia skutki powstania nowych ideologii podaje rok rozpoczęcia Wiosny Ludów 1848 r. omawia przyczyny i skutki wojny krymskiej lokalizuje na mapie państwa, w których doszło do powstań i rewolucji, a także obszary, gdzie miały miejsce wystąpienia narodowowyzwoleńcze postaci: Ludwika Napoleona Bonapartego, Fryderyka Wilhelma IV, Franciszka Józefa I, Józefa Bema, Lajosa Kossutha, Giuseppe Mazziniego ocenia wpływ i znaczenie Wiosny Ludów na dzieje Europy drugiej połowy XIX w.
- wyjaśnia okoliczności utworzenia Legionów Polskich i Księstwa Warszaw skiego oraz opisuje cechy ustrojowe i terytorium Księstwa Warszawskiego; podaje rok powstania Królestwa Polskiego 1815 r. charakteryzuje ustrój Królestwa Polskiego postaci: księcia Adama Jerzego Czartoryskiego, Józefa Zajączka, Franciszka Ksawerego Druckiego- Lubeckiego, Stanisława Kostki Potockiego, Stanisława Staszica, Tadeusza Czackiego charakteryzuje i ocenia politykę zaborców wobec Polaków w latach 1815 1830 - sytuuje w czasie i przestrzeni powstanie listopadowe i powstanie styczniowe; podaje datę nocy listopadowej 29/30 listopada 1830 r. wymienia przyczyny wybuchu powstania listopadowego wskazuje na mapie miejsca walk i zasięg powstania listopadowego podaje daty wydarzeń: 25 lutego 1831 r. bitwa pod Grochowem, 26 maja 1831 r. bitwa pod Ostrołęką, 8 września 1831 r. kapitulacja Warszawy omawia przyczyny klęski powstania listopadowego i ocenia jego znaczenie dla Polaków przedstawia międzynarodowe tło wybuchu powstania listopadowego - dostrzega podobieństwa i różnice w procesie jednoczenia Włoch i Niemiec; ocenia postawy Polaków w czasie Wiosny Ludów prezentuje przyczyny i skutki rabacji galicyjskiej wymienia przyczyny wybuchu wyjaśnia znaczenie oraz omawia przebieg powstań rozwoju ukraińskiego krakowskiego i wielkopolskiego ruchu narodowego w Galicji porównuje cele i znaczenie powstania krakowskiego i powstania wielkopolskiego : Camilla Cavoura Ottona von Bismarcka terminem risorgimento charakteryzuje politykę Prus, zmierzającą do zjednoczenia przedstawia sytuację międzynarodową państw włoskich w połowie XIX w. wskazuje na mapie obszar Związku Północnoniemieckiego oraz cesarstwa niemieckiego charakteryzuje zjednoczenie Włoch w kontekście porównania tego wydarzenia z ruchami zjednoczeniowymi w innych częściach Europy porównuje metody polityczne stosowane przez Bismarcka z postawą Cavoura i Garibaldiego w okresie jednoczenia Włoch - opisuje przyczyny i skutki wojny secesyjnej w Stanach Zjednoczonych; Abrahama Lincolna opisuje przyczyny i skutki wojny secesyjnej w Stanach Zjednoczonych przedstawia przebieg wojny secesyjnej w USA charakteryzuje zjawisko emigracji do USA
ocenia pozytywne i negatywne skutki polityki kolonialnej z perspektywy europejskiej oraz kolonizowanych społeczności i państw - identyfikuje najważniejsze wynalazki i odkrycia XIX w. oraz wyjaśnia następstwa ekonomiczne i społeczne ich zastosowania; wskazuje na mapie największe mocarstwa i ich kolonie wymienia najważniejsze odkrycia i wynalazki drugiej połowy XIX w. oraz początku XX w. ocenia pozytywne i negatywne skutki polityki kolonialnej z perspektywy europejskiej oraz z punktu widzenia kolonizowanych społeczności charakteryzuje dokonania postaci: Karola Darwina, Dmitrija Mendelejewa, Pierre a Curie i Marii Skłodowskiej-Curie, Ludwika Pasteura, Wilhelma Roentgena, Grahama Bella, Thomasa Alvy Edisona omawia przyczyny, przebieg i skutki najważniejszych konfliktów kolonialnych w XIX w.. budowy Kanału Sueskiego i Kanału Panamskiego dla rozwoju komunikacji ocenia politykę mocarstw kolonialnych wobec podbitych ludów i państw na przykładzie Wielkiej Brytanii wyjaśnia, jakie czynniki miały wpływ na spadek liczby zachorowań i śmiertelności w XIX w. - przedstawia nowe zjawiska kulturowe, w tym narodziny kultury masowej i przemiany obyczajowe. - porównuje warunki życia społeczeństwa w trzech zaborach w II połowie XIX w., uwzględniając możliwości prowadzenia działalności społecznej i rozwoju narodowego; terminami: społeczeństwo industrialne, nacjonalizm, solidaryzm społeczny, emancypacja omawia nowe zjawiska kulturowe, w tym narodziny kultury masowej oraz przemiany obyczajowe podaje datę wybuchu powstania styczniowego 22 stycznia 1863 r. postaci: Włodzimierza Lenina, Eduarda Bernsteina, Leona XIII postaci: Claude a Moneta, Pierre a de Coubertina omawia przyczyny oraz przebieg powstania styczniowego omawia działalność ruchów emancypacyjnych wymienia twórców kultury przełomu XIX i XX w. i przedstawia ich najważniejsze dzieła podaje datę ostatecznego upadku powstania styczniowego grudzień 1864 r., klęska oddziału księdza Stanisława Brzóski przedstawia koncepcje ideologów anarchizmu omawia rolę organizacji nowożytnych igrzysk olimpijskich w rozwoju kultury masowej i przemian obyczajowych określa znaczenie dekretu o uwłaszczeniu dla klęski powstania - sytuuje w czasie i przestrzeni powstanie listopadowe i powstanie styczniowe; - przedstawia nowe zjawiska kulturowe, w tym narodziny kultury masowej i przemiany obyczajowe. wymienia podstawowe skutki powstania styczniowego podaje rok rewolucji w Rosji i na ziemiach polskich 1905 r. opisuje metody rusyfikacji oraz germanizacji wymienia partie ruchu socjalistycznego, narodowej demokracji, ruchu ludowego wyjaśnia przyczyny zacofania gospodarczego w zaborze austriackim omawia przyczyny oraz przebieg rewolucji 1905 1907 w Królestwie Polskim na przykładzie obrazu Jana Matejki Stańczyk charakteryzuje idee konserwatystów krakowskich opisuje rozwój ruchu spółdzielczego na ziemiach polskich
- charakteryzuje i ocenia zróżnicowane postawy społeczeństwa wobec zaborców terminami: pozytywizm, Młoda Polska porównuje warunki rozwoju kultury narodowej Polaków w trzech zaborach charakteryzuje rozwój pozytywizmu na ziemiach polskich wyjaśnia rolę historii w kształtowaniu polskiej kultury narodowej - przedstawia nowe zjawiska kulturowe, w tym narodziny kultury masowej i przemiany obyczajowe. - wymienia główne przyczyny narastania konfliktów pomiędzy mocarstwami europejskimi na przełomie XIX i XX w. oraz umiejscawia je na politycznej mapie świata i Europy podaje lata wydarzeń: 1882 r. powstanie trójprzymierza, 1907 r. zawarcie trójporozumienia podaje datę kapitulacji Niemiec 11 listopada 1918 r. wymienia główne przyczyny narastania konfliktów pomiędzy mocarstwami europejskimi na przełomie XIX i XX w. oraz lokalizuje je na mapie omawia najważniejsze bitwy lądowe stoczone podczas I wojny światowej opisuje przyczyny, przebieg i skutki wojny japońsko-rosyjskiej i wojen bałkańskich wymienia znaczenie użycia nowych środków technicznych w walkach w czasie wielkiej wojny charakteryzuje politykę głównych mocarstw światowych przed wybuchem I wojny światowej porównuje działania na froncie zachodnim z walkami na froncie wschodnim charakteryzuje zmiany w umundurowaniu wojska w I wojnie światowej - wyjaśnia polityczne i społeczno-gospodarcze przyczyny wybuchu rewolucji w Rosji w 1917 r.; - wyjaśnia międzynarodowe uwarunkowania sprawy polskiej. - wyjaśnia międzynarodowe uwarunkowania sprawy polskiej. wymienia skutki wielkiej wojny podaje datę przewrotu bolszewickiego listopad 1917 r. postaci: Józefa Piłsudskiego, Romana Dmowskiego podaje datę manifestu dwóch cesarzy 5 listopada 1916 r. przedstawia rolę tzw. traktatu brzeskiego dla przebiegu I wojny światowej omawia okoliczności przejęcia przez bolszewików władzy w Rosji charakteryzuje stosunek państw zaborczych do sprawy utworzenia armii polskiej postaci: Ignacego Paderewskiego, Romana Dmowskiego, Józefa Piłsudskiego przedstawia postanowienia traktatu wersalskiego w sprawie Niemiec terminami: eserowcy, mienszewicy, kadeci, Armia Czerwona, Biali postaci: Józefa Hallera, Józefa Dowbora-Muśnickiego wymienia postanowienia traktatu wersalskiego w sprawie polskiej omawia zastosowanie czołgów w I wojnie światowej wyjaśnia rolę Niemiec we wzmocnieniu ugrupowania bolszewików w Rosji omawia cele i działalność Związku Walki Czynnej, Związku Strzeleckiego, Towarzystwa Strzelec, Polskich Drużyn Strzeleckich, Drużyn Podhalańskich, Drużyn Bartoszowych, Naczelnego Komitetu Narodowego, Polskiej Organizacji Wojskowej wyjaśnia międzynarodowe uwarunkowania sprawy polskiej ocenia wpływ i znaczenie wielkiej wojny dla Europy i świata szczegółowo omawia reakcję państw europejskich na wydarzenia w Rosji oraz wpływ rewolucji na sytuację polityczną w Europie