Ocenę dopuszczającą otrzymuje uczeń, który opanował wiedzę i umiejętności: KLASYFIKACJA ŚRÓDROCZNA (I półrocze)

Transkrypt

1 HISTORIA - KLASA III Ocenę dopuszczającą otrzymuje uczeń, który opanował wiedzę i umiejętności: KLASYFIKACJA ŚRÓDROCZNA (I półrocze) ROZDZIAŁ I: EUROPA I POLSKA W CZASACH OŚWIECENIA - poprawnie posługuje się terminami: oświecenie, klasycyzm - przedstawia dokonania postaci: Izaaka Newtona, Karola Monteskiusza, Woltera, Jamesa Watta - właściwie określa ramy czasowe epoki oświecenia - podaje rok ogłoszenia Prus królestwem 1701 r. - wskazuje na mapie Rosję, Austrię i Prusy; - wymienia dynastie panujące w XVIII w. w Austrii, Prusach i Rosji - poprawnie posługuje się terminami: wojna północna, Sejm Niemy - wskazuje na mapie zasięg terytorialny Rzeczypospolitej za panowania Sasów - podaje lata wydarzeń: 1697 r. koronacja Augusta II Mocnego, 1699 r. pokój w Karłowicach, 1717 r. Sejm Niemy, 1763 r. śmierć Augusta III Sasa - poprawnie posługuje się terminami: wojna północna, Sejm Niemy - przedstawia dokonania postaci: Augusta II Mocnego, Augusta III Sasa, Stanisława Leszczyńskiego - wskazuje na mapie zasięg terytorialny Rzeczypospolitej za panowania Sasów - podaje datę elekcji Stanisława Augusta Poniatowskiego; - wymienia państwa uczestniczące w pierwszym rozbiorze Polski; - wskazuje na mapie tereny utracone przez Polskę w wyniku pierwszego rozbioru i podaje jego datę; - wyjaśnia pojęcia: rozbiór, anarchia. - wyjaśnia pojęcia: mecenat, obiady czwartkowe; - podaje jeden przykład zmian w gospodarce w czasach stanisławowskich; - wymienia jedno nazwisko malarza związanego z dworem Stanisława Augusta; - wskazuje przykład stylu stanisławowskiego w architekturze. ROZDZIAŁ II: CZAS WIELKICH ZMIAN - podaje daty wydarzeń: ogłoszenie niepodległości Stanów Zjednoczonych Ameryki, uchwalenie konstytucji Stanów Zjednoczonych - poprawnie posługuje się terminami: bostońskie picie herbaty", stany, konstytucja, prezydent - przedstawia dokonania postaci: Jerzego Waszyngtona, Tadeusza Kościuszki, Kazimierza Pułaskiego - wymienia najważniejsze postanowienia konstytucji USA - wymienia trzy stany, z których składało się społeczeństwo francuskie; - podaje lata wydarzeń: 1789 r. wybuch Wielkiej Rewolucji Francuskiej, 1791 r. uchwalenie konstytucji francuskiej - poprawnie posługuje się terminami: konstytucja, monarchia konstytucyjna, republika, - wymienia trzy ustroje panujące we Francji w czasach rewolucji: monarchię absolutną, monarchię konstytucyjną i republikę. - wymienia skutki Wielkiej Rewolucji Francuskiej - podaje lata wydarzeń: 1791 r. uchwalenie Konstytucji 3 maja, 1793 r. drugi rozbiór Polski - poprawnie posługuje się terminami: Sejm Wielki, konfederacja targowicka, drugi rozbiór Polski - przedstawia dokonania postaci: Stanisława Małachowskiego, Stanisława Augusta Poniatowskiego, Hugona Kołłątaja - wymienia co najmniej jedno z postanowień Konstytucji 3 maja. - wskazuje na mapie zmiany terytorialne po drugim rozbiorze Rzeczypospolitej - podaje daty wydarzeń: 24 marca 1794 r. wybuch powstania kościuszkowskiego, 1795 r. trzeci rozbiór Rzeczypospolitej - poprawnie posługuje się terminami: naczelnik, insurekcja, kosynierzy, - przedstawia dokonania Tadeusza Kościuszki, - wymienia państwa zaborcze i wskazuje na mapie zmiany terytorialne po trzecim rozbiorze - definiuje określenie rozbiór Polski;

2 - podaje daty wydarzeń: 1787 r. uchwalenie konstytucji USA, 1791 r. Konstytucja 3 maja, 3 września 1791 r. konstytucja francuska - poprawnie posługuje się terminami: konstytucja, ustawa zasadnicza, monarchia konstytucyjna - przedstawia dokonania postaci: Karola Ludwika Monteskiusza, Benjamina Franklina ROZDZIAŁ III: EUROPA OD NAPOLEONA DO WIOSNY LUDÓW - określa ogólną przyczynę przejęcia władzy we Francji przez Napoleona; - wyjaśnia pojęcia: zamach stanu i kodeks; - nazywa ustrój polityczny, wprowadzony przez Napoleona we Francji. - przedstawia najważniejsze dokonania Napoleona Bonapartego - podaje lata wydarzeń: 1804 r. koronacja cesarska Napoleona Bonapartego, 1805 r. bitwa pod Austerlitz, 1813 r. bitwa pod Lipskiem - podaje lata wydarzeń: 1797 r. powstanie Legionów Polskich we Włoszech, 1807 r. utworzenie Księstwa Warszawskiego - przedstawia dokonania postaci: Jana Henryka Dąbrowskiego, Józefa Wybickiego, księcia Józefa Poniatowskiego - wskazuje na mapie Księstwo Warszawskie, Raszyn - podaje lata wydarzeń: 1814 r. zwołanie kongresu w Wiedniu, 1815 r. bitwa pod Waterloo - poprawnie posługuje się terminami: restauracja, równowaga europejska, legitymizm, - wymienia decyzje kongresu w sprawie polskiej - wskazuje na mapie Królestwo Polskie, Wielkie Księstwo Poznańskie i Rzeczpospolitą Krakowską - podaje ogólną przyczynę rewolucji przemysłowej; - podaje znaczenie określenia wynalazek; - wymienia najważniejsze osiągnięcia techniczne i wynalazki II poł. XIX w.; - przedstawia ogólnie w jaki sposób rozwój przemysłu wpłynął na życie polityczne i codzienne społeczeństw w państwach europejskich. - podaje nazwy nurtów politycznych ukształtowanych w drugiej połowie XIX w.; ROZDZIAŁ IV: ZIEMIE POLSKIE W I POŁOWIE XIX WIEKU - podaje datę utworzenia Królestwa Polskiego, - poprawnie posługuje się terminami: ziemie zabrane, Królestwo Kongresowe, Wielkie Księstwo Poznańskie, Wolne Miasto Kraków, uwłaszczenie, romantyzm - charakteryzuje ustrój Królestwa Polskiego - podaje datę rozpoczęcia powstania listopadowego - przedstawia dokonania postaci: Waleriana Łukasińskiego, Piotra Wysockiego, Józefa Chłopickiego, - wymienia przyczyny wybuchu powstania listopadowego - poprawnie posługuje się terminami: rusyfikacja, Wielka Emigracja, - przedstawia dokonania postaci: Juliusza Słowackiego, Adama Mickiewicza - wymienia bezpośrednie skutki powstania listopadowego - podaje lata wydarzeń: 1846 r. powstanie krakowskie, 1848 r. wybuch Wiosny Ludów - poprawnie posługuje się terminem rabacja - przedstawia dokonania Edwarda Dembowskiego, - prezentuje przyczyny i skutki rabacji galicyjskiej KLASYFIKACJA ROCZNA (obejmuje wiedzę i umiejętności z I i II półrocza) ROZDZIAŁ V: ŚWIAT W II POŁOWIE XIX WIEKU - określa ogólną przyczynę dążenia Włochów do zjednoczenia; - podaje lata wydarzeń: 1861 r. powstanie Królestwa Włoskiego, 1871 r. ogłoszenie Rzymu stolicą Włoch - omawia stosunek Francji i Austrii do procesu zjednoczenia Włoch - podaje datę powstania cesarstwa niemieckiego (II Rzeszy Niemieckiej)

3 - przedstawia dokonania postaci: Ottona von Bismarcka, Wilhelma I Hohenzollerna - podaje lata wydarzeń: wojna secesyjna w USA, - poprawnie posługuje się terminami: Północ, Południe, secesja, - przedstawia dokonania Abrahama Lincolna, - poprawnie posługuje się terminami: kolonializm, protektorat, dominium - wskazuje na mapie największe mocarstwa i ich kolonie - charakteryzuje dokonania postaci: Karola Darwina, Dmitrija Mendelejewa, Pierre a Curie i Marii Skłodowskiej-Curie, Ludwika Pasteura, Wilhelma Roentgena, Grahama Bella, Thomasa Alvy Edisona - wymienia najważniejsze odkrycia i wynalazki drugiej połowy XIX w. oraz początku XX w. - poprawnie posługuje się terminami: anarchizm, socjaldemokracja, nacjonalizm, chadecja, - przedstawia dokonania postaci: Claude a Moneta, Pierre a de Coubertina ROZDZIAŁ VI: ZIEMIE POLSKIE PO WIOŚNIE LUDÓW - podaje datę wybuchu powstania styczniowego 22 stycznia 1863 r., dekret o uwłaszczeniu - poprawnie posługuje się terminami: Czerwoni, Biali, branka, partie, uwłaszczenie - przedstawia dokonania postaci: Jarosława Dąbrowskiego, Aleksandra Wielopolskiego, Romualda Traugutta - podaje 2 przyczyny powstania styczniowego - ogólnie omawia przebieg powstania styczniowego - wskazuje na mapie zasięg powstania styczniowego - podaje datę strajku we Wrześni 1901 r. - poprawnie posługuje się terminami: rusyfikacja, germanizacja, rugi pruskie - przedstawia dokonania postaci: Michała Drzymały, Hipolita Cegielskiego - wymienia bezpośrednie następstwa powstania styczniowego - opisuje metody rusyfikacji oraz germanizacji - przedstawia dokonania postaci: Józefa Piłsudskiego, Romana Dmowskiego, - poprawnie posługuje się terminami: pozytywizm, Młoda Polska ROZDZIAŁ VII: I WOJNA ŚWIATOWA - podaje lata wydarzeń: 1882 r. powstanie trójprzymierza, 1907 r. powstanie trójporozumienia - poprawnie posługuje się terminami: trójprzymierze, państwa centralne, entente cordiale, ententa, trójporozumienie, - wymienia główne przyczyny narastania konfliktów pomiędzy mocarstwami europejskimi na przełomie XIX i XX w. oraz lokalizuje je na mapie - podaje daty wydarzeń: 28 czerwca 1914 r. zamach w Sarajewie, 1916 r. bitwa pod Verdun, 11 listopada 1918 r. kapitulacja Niemiec - poprawnie posługuje się terminami: wojna pozycyjna, gazy bojowe - podaje daty wydarzeń: 11 listopada 1918 r. zakończenie I wojny światowej, 28 czerwca 1919 r. podpisanie traktatu wersalskiego - wymienia skutki I wojny światowej - podaje datę roczną rewolucji październikowej - poprawnie posługuje się terminami: dwuwładza, bolszewicy, - przedstawia rolę postaci: Mikołaja II, Włodzimierza Lenina - wyjaśnia polityczne i społeczno-gospodarcze przyczyny wybuchu rewolucji w Rosji w 1917 r. - omawia okoliczności przejęcia przez bolszewików władzy w Rosji - podaje datę utworzenia Legionów Polskich 1914 r. - poprawnie posługuje się terminami: orientacja prorosyjska, orientacja proaustriacka, Kompania Kadrowa, kryzys przysięgowy - przedstawia dokonania postaci: Józefa Piłsudskiego, Romana Dmowskiego, Ignacego Paderewskiego, - podaje datę 28 czerwca 1919 r. traktat wersalski

4 Ocenę dostateczną otrzymuje uczeń, który opanował wiedzę i umiejętności na ocenę dopuszczającą, a ponadto: KLASYFIKACJA ŚRÓDROCZNA (I półrocze) ROZDZIAŁ I: EUROPA I POLSKA W CZASACH OŚWIECENIA - poprawnie posługuje się terminami: empiryzm, racjonalizm, deizm, ateizm, encyklopedyści, wolnomularstwo, masoneria - wyjaśnia zastosowanie maszyny parowej - wymienia idee oświecenia i rozpoznaje ich wpływ na naukę, literaturę, filozofię, architekturę i sztukę - charakteryzuje zasadę trójpodziału władzy sformułowaną przez Monteskiusza - omawia hasła równości społecznej głoszone przez Jeana Jacques a Rousseau - poprawnie posługuje się terminami: junkrzy, absolutyzm oświecony - wymienia najważniejsze reformy przeprowadzone w Rosji, Prusach i Austrii - podaje lata wydarzeń: 1697 r. koronacja Augusta II Mocnego, 1699 r. pokój w Karłowicach, 1717 r. Sejm Niemy, 1763 r. śmierć Augusta III Sasa - wymienia postanowienia Sejmu Niemego - przedstawia dokonania postaci: Augusta II Mocnego, Augusta III Sasa, Stanisława Leszczyńskiego - charakteryzuje skutki wojny północnej dla Polski - wymienia przyczyny i przejawy kryzysu państwa polskiego w czasach saskich - wyjaśnia zmiany położenia międzynarodowego Rzeczypospolitej w XVIII w. - poprawnie posługuje się terminami: Familia, konfederacja barska, sejm rozbiorowy, Rada Nieustająca - przedstawia rolę postaci: Tadeusza Rejtana, Mikołaja Repnina - omawia okoliczności elekcji Stanisława Augusta Poniatowskiego - wymienia prawa kardynalne; - wskazuje na mapie zmiany terytorialne po pierwszym rozbiorze Polski - wymienia przyczyny i skutki pierwszego rozbioru - podaje lata wydarzeń: 1765 r. utworzenie Szkoły Rycerskiej, 1773 r. powołanie Komisji Edukacji Narodowej - poprawnie posługuje się terminami: Collegium Nobilium, Szkoła Rycerska, Komisja Edukacji Narodowej, Towarzystwo do Ksiąg Elementarnych, oświecenie stanisławowskie - przedstawia dokonania postaci: Stanisława Konarskiego, Stanisława Leszczyńskiego, Ignacego Krasickiego, Stanisława Staszica, Hugona Kołłątaja, Bernarda Bellotta zwanego Canalettem, Dominika Merliniego - charakteryzuje projekty reform ustrojowych Stanisława Konarskiego i Stanisława Leszczyńskiego - dostrzega przejawy ożywienia w gospodarce i kulturze czasów saskich - wymienia okoliczności powstania, główne zadania i osiągnięcia Komisji Edukacji Narodowej - rozpoznaje charakterystyczne cechy polskiego oświecenia ROZDZIAŁ II: CZAS WIELKICH ZMIAN - wymienia przytoczone w Deklaracji niezbywalne prawa przysługujące wszystkim obywatelom - wyjaśnia zasady funkcjonowania federacji - podaje przyczyny i skutki wojny o niepodległość Stanów; - ocenia wkład Polaków w walkę o niepodległość Stanów Zjednoczonych - podaje datę uchwalenia konstytucji Stanów Zjednoczonych 1787 r. i krótko przedstawia jej znaczenie dla Stanów i dla Europy; - wyjaśnia co oznacza wyrażenie bostońskie picie herbaty. - poprawnie posługuje się terminami: Zgromadzenie Narodowe, Stany Generalne, Zgromadzenie Konstytucyjne, Konstytuanta, Deklaracja praw człowieka i obywatela, monarchia konstytucyjna - charakteryzuje problemy społeczne Francji przed wybuchem rewolucji francuskiej - wymienia główne przyczyny rewolucji francuskiej - opisuje najważniejsze zasady ideowe rewolucji francuskiej zawarte w Deklaracji praw człowieka i

5 obywatela - poprawnie posługuje się terminami: Konwent Narodowy, żyrondyści, jakobini, gilotyna, Trybunał Rewolucyjny, dyrektoriat - wskazuje różnice pomiędzy monarchią absolutną a monarchią konstytucyjną; - wymienia w porządku chronologicznym kolejne etapy rewolucji. - wymienia i ocenia skutki Wielkiej Rewolucji Francuskiej - wskazuje charakterystyczne cechy dyktatury jakobińskiej - poprawnie posługuje się terminami: ustawa o sejmikach, ustawa o miastach królewskich, - podaje daty obradowania Sejmu Wielkiego ( ); - wymienia reformy Sejmu Wielkiego - omawia postanowienia Konstytucji 3 maja - wymienia nazwiska twórców Konstytucji 3 maja; - wyjaśnia, czym była czarna procesja. - wyjaśnia okoliczności zawiązania konfederacji targowickiej i ocenia jej następstwa - przedstawia dokonania postaci: Jana Kilińskiego i Jakuba Jasińskiego - poprawnie posługuje się terminami: Uniwersał połaniecki - wymienia cele i następstwa powstania kościuszkowskiego - rozróżnia wewnętrzne i zewnętrzne przyczyny upadku Rzeczypospolitej - podaje imię władczyni Rosji, odpowiedzialnej za dokonanie II i III rozbioru; - definiuje pojęcie abdykacja. - wymienia główne instytucje ustrojowe Stanów Zjednoczonych - wyjaśnia, w jaki sposób konstytucja amerykańska realizowała w praktyce zasadę trójpodziału władzy - omawia postanowienia Konstytucji 3 maja - określa prawa, które gwarantowała obywatelom konstytucja francuska ROZDZIAŁ III: EUROPA OD NAPOLEONA DO WIOSNY LUDÓW - podaje lata wydarzeń: 1799 r. zamach 18 brumaire a, 1812 r. wyprawa na Moskwę, - poprawnie posługuje się terminami: konsulat, pierwszy konsul, Kodeks Napoleona, departament, konkordat, blokada kontynentalna, hegemonia, Związek Reński - przedstawia dokonania Napoleona Bonapartego - opisuje zmiany w Europie w okresie napoleońskim w zakresie stosunków społeczno-gospodarczych i politycznych - wyjaśnia okoliczności utworzenia Legionów Polskich i Księstwa Warszawskiego - opisuje ustrój i terytorium Księstwa Warszawskiego - ocenia politykę Napoleona wobec sprawy polskiej oraz postawę Polaków wobec Napoleona - poprawnie posługuje się terminami: tańczący kongres, Związek Niemiecki - przedstawia zasady i postanowienia kongresu wiedeńskiego - podaje lata wydarzeń: 1769 r. opatentowanie maszyny parowej, 1837 r. opatentowanie silnika elektrycznego - poprawnie posługuje się terminami: rewolucja agrarna, fabryka, rewolucja przemysłowa, industrializacja, urbanizacja, metropolia, kapitaliści, proletariat - przedstawia dokonania postaci: Roberta Fultona, George a Stephensona, Michaela Faradaya - określa przyczyny i charakterystyczne cechy rewolucji przemysłowej - prezentuje przykłady pozytywnych i negatywnych skutków procesu uprzemysłowienia, w tym dla środowiska naturalnego - poprawnie posługuje się terminami: strajk, konserwatyzm, liberalizm, socjalizm utopijny, socjalizm naukowy, komunizm - przedstawia okoliczności powstania ruchu robotniczego - wyjaśnia główne założenia liberalizmu, socjalizmu oraz idei narodowych w Europie w pierwszej połowie XIX w. ROZDZIAŁ IV: ZIEMIE POLSKIE W I POŁOWIE XIX WIEKU - podaje lata wydarzeń: 1816 r. założenie Uniwersytetu Warszawskiego, 1828 r. utworzenie Banku

6 Polskiego - poprawnie posługuje się terminami: Rada Stanu, Zagłębie Dąbrowskie, Zagłębie Staropolskie, - wskazuje na mapie nowy układ granic państw zaborczych na ziemiach polskich po kongresie wiedeńskim - charakteryzuje ustrój Królestwa Polskiego - ocenia osiągnięcia Królestwa Polskiego w gospodarce, kulturze i szkolnictwie - przedstawia dokonania postaci: Wincentego i Bonawentury Niemojowskich, Adama Czartoryskiego, Mikołaja I, Emilii Plater - wskazuje na mapie miejsca walk i zasięg powstania listopadowego - poprawnie posługuje się terminami: Statut organiczny, noc paskiewiczowska, Komitet Narodowy Polski, emisariusze - przedstawia dokonania postaci: Joachima Lelewela, Adama Jerzego Czartoryskiego, Tadeusza Krępowieckiego, - wymienia długofalowe skutki powstania listopadowego - wskazuje na mapie państwa europejskie, do których udawali się Polacy po upadku powstania listopadowego - przedstawia początki pracy organicznej na ziemiach polskich, wymienia główne założenia oraz najwybitniejszych przedstawicieli tego nurtu - poprawnie posługuje się terminami: serwituty, powstanie wielkopolskie, - przedstawia dokonania postaci: Jana Tyssowskiego, Ludwika Mierosławskiego - omawia działania podejmowane podczas Wiosny Ludów na ziemiach polskich - charakteryzuje poczynania zaborców wobec mieszkańców ziem dawnej Rzeczypospolitej w okresie Wiosny Ludów - ocenia postawy Polaków w czasie Wiosny Ludów - wskazuje na mapie tereny objęte rabacją galicyjską i powstaniem wielkopolskim KLASYFIKACJA ROCZNA (obejmuje wiedzę i umiejętności z I i II półrocza) ROZDZIAŁ V: ŚWIAT W II POŁOWIE XIX WIEKU - poprawnie posługuje się terminem risorgimento - przedstawia dokonania postaci: Camilla Cavoura, Wiktora Emanuela II, Giuseppe Garibaldiego - wskazuje na mapie trasę, którą przebył Garibaldi podczas wyprawy tysiąca czerwonych koszul w 1860 r., oraz tereny przyłączone do Królestwa Sardynii w 1859 r. - podaje lata wydarzeń: 1864 r. wojna Austrii i Prus z Danią, 1867 r. utworzenie Związku Północnoniemieckiego, - omawia koncepcje zjednoczenia Niemiec - charakteryzuje politykę Prus, zmierzającą do zjednoczenia - dostrzega podobieństwa i różnice w procesie zjednoczenia Włoch i Niemiec - podaje datę zniesienia niewolnictwa w Stanach Zjednoczonych - poprawnie posługuje się terminami: demokraci, republikanie - przedstawia dokonania postaci: Jeffersona Daviesa, Roberta Lee - opisuje przyczyny i skutki wojny secesyjnej w Stanach Zjednoczonych - wyjaśnia przyczyny ekspansji kolonialnej - wymienia kierunki oraz określa zasięg ekspansji kolonialnej państw europejskich w XIX w. - ocenia pozytywne i negatywne skutki polityki kolonialnej z perspektywy europejskiej oraz z punktu widzenia kolonizowanych społeczności - podaje lata wydarzeń: 1859 r. ogłoszenie teorii ewolucji Karola Darwina, 1886 r. odkrycie fal radiowych, 1903 r. pierwszy lot samolotem - charakteryzuje dokonania postaci: Karola Darwina, Dmitrija Mendelejewa, Pierre a Curie i Marii Skłodowskiej-Curie, Ludwika Pasteura, Wilhelma Roentgena, Grahama Bella, Thomasa Alvy Edisona - omawia znaczenie rozpowszechnienia nowych środków transportu - określa skutki przewrotu technicznego i postępu cywilizacyjnego, w tym dla środowiska

7 naturalnego - wskazuje na mapie Kanał Sueski i Kanał Panamski - podaje lata wydarzeń: 1848 r. wprowadzenie powszechnego prawa wyborczego we Francji, 1869 r. nadanie po raz pierwszy prawa wyborczego kobietom, 1891 r. ogłoszenie encykliki Rerum novarum - poprawnie posługuje się terminami: społeczeństwo industrialne, I Międzynarodówka, II Międzynarodówka, solidaryzm społeczny, emancypacja, sufrażystki - przedstawia dokonania postaci: Włodzimierza Lenina, Eduarda Bernsteina, Leona XIII - charakteryzuje przyczyny i następstwa procesu demokratyzacji życia politycznego - podaje lata wydarzeń: 1874 r. pierwsza wystawa impresjonistów, 1896 r. pierwsze nowożytne igrzyska olimpijskie - poprawnie posługuje się terminami: realizm, naturalizm, impresjonizm, historyzm, secesja, kultura masowa - omawia nowe zjawiska kulturowe, w tym narodziny kultury masowej i przemiany obyczajowe ROZDZIAŁ VI: ZIEMIE POLSKIE PO WIOŚNIE LUDÓW - podaje datę dekretu o uwłaszczeniu 2 marca 1864 r. - omawia przyczyny oraz przebieg powstania styczniowego - wskazuje na mapie zasięg powstania styczniowego - podaje datę utworzenia Hakaty 1894 r. - poprawnie posługuje się terminami: Kraj Przywiślański, kulturkampf, stańczycy, trójlojalizm - rozróżnia bezpośrednie i długofalowe następstwa powstania styczniowego - charakteryzuje i ocenia zróżnicowane postawy społeczeństwa wobec zaborców - porównuje możliwości prowadzenia działalności społecznej i rozwoju narodowego w trzech zaborach w drugiej połowie XIX w. - podaje lata wydarzeń: 1892 r. powstanie PPS, 1893 r. powołanie Ligi Narodowej, 1895 r. utworzenie Stronnictwa Ludowego, 1905 r. rewolucja w Rosji i na ziemiach polskich - przedstawia dokonania postaci: Ludwika Waryńskiego, Ignacego Daszyńskiego, Wincentego Witosa - wymienia partie ruchu socjalistycznego, narodowej demokracji, ruchu ludowego - podaje datę przyznania literackiej Nagrody Nobla dla Henryka Sienkiewicza 1905 r. poprawnie posługuje się terminami: szkoła krakowska i warszawska, modernizm - porównuje warunki rozwoju kultury narodowej Polaków w trzech zaborach ROZDZIAŁ VII: I WOJNA ŚWIATOWA - podaje datę wybuchu wojny japońsko-rosyjskiej 1904 r. - poprawnie posługuje się terminami: panslawizm, kocioł bałkański - charakteryzuje specyfikę działań wojennych ze szczególnym uwzględnieniem nowych środków technicznych - omawia najważniejsze bitwy lądowe stoczone podczas I wojny światowej - wymienia państwa walczące w wielkiej wojnie po stronie państw centralnych i po stronie ententy - omawia znaczenie zawieszenia broni na froncie wschodnim, spowodowanego rewolucją w Rosji - przedstawia rolę tzw. traktatu brzeskiego dla przebiegu I wojny światowej - podaje daty wydarzeń: 15 marca 1917 r. abdykacja cara Mikołaja II, listopad 1917 r. przewrót bolszewicki, 1922 r. utworzenie ZSRR - poprawnie posługuje się terminem tezy kwietniowe - opisuje bezpośrednie następstwa rewolucji lutowej i październikowej dla Rosji oraz Europy - charakteryzuje reakcję Europy na wydarzenia w Rosji - podaje lata wydarzeń: 1908 r. powołanie Związku Walki Czynnej, 1917 r. powstanie Błękitnej Armii we Francji - charakteryzuje stosunek państw zaborczych do sprawy utworzenia armii polskiej - opisuje poglądy zwolenników różnych polskich orientacji politycznych - ocenia wysiłek zbrojny Polaków

8 - podaje daty wydarzeń: 5 listopada 1916 r. manifest dwóch cesarzy, 8 stycznia 1918 r. orędzie prezydenta Thomasa Woodrowa Wilsona, - poprawnie posługuje się terminami: Tymczasowa Rada Stanu, Rada Regencyjna, Akt 5 listopada - charakteryzuje stosunek państw zaborczych do sprawy polskiej Ocenę dobrą otrzymuje uczeń, który opanował wiedzę i umiejętności na ocenę dostateczną, a ponadto: KLASYFIKACJA ŚRÓDROCZNA (I półrocze) ROZDZIAŁ I: EUROPA I POLSKA W CZASACH OŚWIECENIA - przedstawia dokonania postaci: Karola Linneusza, Benjamina Franklina, Edmunda Cartwrighta, Johna Kaya, Johna Locke a, Andersa Celsjusza, Denisa Diderota - wymienia najważniejsze wynalazki XVIII w. - omawia znaczenie odkryć epoki oświecenia - charakteryzuje styl rokoko - podaje lata wydarzeń: 1689 r. początek samodzielnych rządów Piotra I, wojna siedmioletnia - omawia przyczyny i skutki reform przeprowadzonych w Rosji, Prusach i Austrii - ocenia znaczenie przeprowadzonych reform dla układu sił w Europie XVIII w. - podaje lata wydarzeń: i panowanie Stanisława Leszczyńskiego, 1709 r. bitwa pod Połtawą, 1721 r. pokój w Nystad, 1736 r. sejm pacyfikacyjny - poprawnie posługuje się terminami: konfederacja warszawska, konfederacja sandomierska, Order Orła Białego - wyjaśnia okoliczności elekcji Augusta II Mocnego - wymienia państwa, z którymi Polska zawierała unie personalne; - przedstawia przyczyny słabości gospodarczej i politycznej Rzeczypospolitej; - wyjaśnia wyrażenie od Sasa do Lasa, - omawia znaczenie oraz skutki wojny północnej - opisuje przebieg wojny północnej - wymienia pozytywne i negatywne następstwa unii polsko-saskiej - podaje rok zawiązania konfederacji barskiej 1768 r. - poprawnie posługuje się terminami: prawa kardynalne, innowierca, Rada Nieustająca - wyjaśnia znaczenie utworzenia Komisji Edukacji Narodowej dla rozwoju oświaty w Polsce. - wylicza postanowienia sejmu rozbiorowego; - podaje lata wydarzeń: 1740 r. utworzenie Collegium Nobilium, 1747 r. otwarcie Biblioteki Załuskich - poprawnie posługuje się terminami: Biblioteka Załuskich, Operalnia - przedstawia dokonania postaci: Antoniego Tyzenhausa, Andrzeja Zamoyskiego, Adama Naruszewicza, Wojciecha Bogusławskiego, Franciszka Zabłockiego, Juliana Ursyna Niemcewicza, Marcella Bacciarellego ROZDZIAŁ II: CZAS WIELKICH ZMIAN - podaje lata wydarzeń: 1777 r. bitwa pod Saratogą, 1781 r. bitwa pod Yorktown, 1783 r. zawarcie pokoju w Paryżu - uzasadnia oświeceniowy charakter Deklaracji niepodległości Stanów Zjednoczonych - omawia podstawowe zasady konstytucji amerykańskiej. - przedstawia dokonania postaci: Thomasa Jeffersona, Benjamina Franklina i Johna Adamsa - charakteryzuje przebieg wojny o niepodległość USA - przedstawia prawa obywatelskie zawarte w Deklaracji praw człowieka i obywatela; - podaje daty wydarzeń: 14 lipca 1789 r. zdobycie Bastylii, 21 stycznia 1793 r. egzekucja Ludwika XVI - wymienia reformy przeprowadzone przez Konstytuantę - omawia postawę króla Ludwika XVI wobec wybuchu rewolucji.

9 - podaje daty wydarzeń: 20 września 1792 r. bitwa pod Valmy, 27 lipca 1794 r. (9 thermidora roku II) przewrót thermidoriański - poprawnie posługuje się terminami: rojaliści, przewrót thermidoriański - przedstawia dokonania postaci: Maksymiliana Robespierre a, Jeana Paula Marata, Georges a Dantona, Jacques a Pierre a Brissota - charakteryzuje ugrupowania polityczne Konwentu Narodowego - omawia etapy rewolucji francuskiej - wskazuje na mapie tereny przyłączone do Francji w okresie republiki oraz obszary objęte działaniami kontrrewolucyjnymi - przedstawia dokonania postaci: Jana Dekerta, księcia Józefa Poniatowskiego, Tadeusza Kościuszki - charakteryzuje stronnictwa Sejmu Wielkiego - ocenia znaczenie reform Sejmu Czteroletniego - podaje najważniejsze postanowienia Konstytucji 3 maja; - wymienia najważniejsze bitwy wojny w obronie Konstytucji 3 maja: pod Dubienką i Zieleńcami - wskazuje na mapie Targowicę, Zieleńce i Dubienkę - przedstawia przebieg powstania kościuszkowskiego - wymienia przyczyny klęski insurekcji kościuszkowskiej - wyjaśnia rolę wydania przez Tadeusza Kościuszkę Uniwersału połanieckiego - omawia wpływ bitew pod Racławicami, Szczekocinami i Maciejowicami dla przebiegu powstania kościuszkowskiego - wymienia w porządku chronologicznym wydarzenia omawianego okresu, które przywołano na lekcjach dotyczących kryzysu Rzeczypospolitej w XVIII w.; - określa przyczyny i konsekwencje kolejnych rozbiorów Polski; - podaje dokładne daty najważniejszych wydarzeń omawianego okresu, które przywołano na lekcjach. - wymienia Hugona Kołłątaja i Scypiona Piatollego jako głównych autorów tekstu Konstytucji 3 maja ROZDZIAŁ III: EUROPA OD NAPOLEONA DO WIOSNY LUDÓW - podaje lata wydarzeń: 1806 r. bitwy pod Jeną i Auerstedt, 1807 r. bitwy pod Iławą Pruską i Frydlandem - omawia zmiany, jakie zostały wprowadzone na mocy Kodeksu Napoleona - opisuje przebieg wojen napoleońskich do 1813 r. - wymienia skutki wyprawy Wielkiej Armii na Rosję - wskazuje na mapie trasę wyprawy Napoleona na Moskwę - poprawnie posługuje się terminami: Legia Naddunajska, dekret grudniowy - przedstawia dokonania postaci: Fryderyka Augusta I, Karola Kniaziewicza - podaje rok śmierci Napoleona Bonapartego 1821 r. - poprawnie posługuje się terminami: 100 dni Napoleona, system Metternicha - przedstawia dokonania postaci: Aleksandra I, Fryderyka Wilhelma III, Roberta Stewarta Castlereagha, Klemensa von Metternicha, Charlesa Talleyranda - wskazuje na mapie Europy zmiany terytorialne wprowadzone w 1815 r. - podaje lata wydarzeń: 1815 r. zawarcie Świętego Przymierza, 1825 r. powstanie dekabrystów, 1830 r. rewolucja lipcowa we Francji, powstanie greckie - poprawnie posługuje się terminami: Święte Przymierze, karbonariusze, dekabryści - wyjaśnia cel i skutki zawarcia Świętego Przymierza - wskazuje na mapie najbardziej uprzemysłowione regiony Europy - opisuje zmiany w poziomie życia różnych grup społecznych w XIX w. na podstawie źródeł pisanych, ikonograficznych i statystycznych - przedstawia dokonania postaci: Adama Smitha, Edmunda Burke a, Giuseppe Mazziniego, Karola Marksa, Fryderyka Engelsa - wymienia skutki powstania nowych ideologii - podaje lata wydarzeń: 1848 r. początek Wiosny Ludów, wojna krymska - podaje przykłady uczestnictwa Polaków w wydarzeniach Wiosny Ludów w innych krajach europejskich.

10 - poprawnie posługuje się terminami: rewolucja lutowa, parlament frankfurcki, wojna krymska ROZDZIAŁ IV: ZIEMIE POLSKIE W I POŁOWIE XIX WIEKU - przedstawia dokonania postaci: księcia Adama Jerzego Czartoryskiego, Józefa Zajączka, Franciszka Ksawerego Druckiego-Lubeckiego, Stanisława Kostki Potockiego, Stanisława Staszica, Tadeusza Czackiego - podaje daty wydarzeń: 25 lutego 1831 r. bitwa pod Grochowem, 26 maja 1831 r. bitwa pod Ostrołęką, 8 września 1831 r. kapitulacja Warszawy - przedstawia dokonania postaci: Iwana Dybicza, Iwana Paskiewicza, Ignacego Prądzyńskiego, Macieja Rybińskiego, Jana Skrzyneckiego, Jana Krukowieckiego - przedstawia międzynarodowe tło wybuchu powstania listopadowego - omawia przyczyny klęski powstania listopadowego - przedstawia dokonania postaci: Szymona Konarskiego, Edwarda Dembowskiego, Piotra Ściegiennego, Karola Marcinkowskiego, Hipolita Cegielskiego - charakteryzuje cele i działalność Hotelu Lambert, Towarzystwa Demokratycznego Polskiego, Gromad Ludu Polskiego - omawia wydarzenia Wiosny Ludów na ziemiach polskich na tle wydarzeń europejskich - wymienia przyczyny wybuchu oraz omawia przebieg powstań krakowskiego i wielkopolskiego KLASYFIKACJA ROCZNA (obejmuje wiedzę i umiejętności z I i II półrocza) ROZDZIAŁ V: ŚWIAT W II POŁOWIE XIX WIEKU - przedstawia sytuację międzynarodową państw włoskich w połowie XIX w. - wymienia wydarzenia polityczne w Europie, które wpłynęły na zjednoczenie Włoch - wymienia przyczyny i skutki wojny prusko-francuskiej w latach wskazuje na mapie obszar Związku Północnoniemieckiego oraz cesarstwa niemieckiego - omawia rozwój terytorialny Stanów Zjednoczonych w XIX w. - przedstawia przebieg wojny secesyjnej w USA - omawia przyczyny, przebieg i skutki najważniejszych konfliktów kolonialnych w XIX w. - wyjaśnia, jakie czynniki miały wpływ na spadek liczby zachorowań i śmiertelności w XIX w. - przedstawia koncepcje ideologów anarchizmu - omawia działalność ruchów emancypacyjnych - wymienia twórców kultury przełomu XIX i XX w. i przedstawia ich najważniejsze dzieła ROZDZIAŁ VI: ZIEMIE POLSKIE PO WIOŚNIE LUDÓW - charakteryzuje okres odwilży posewastopolskiej - podaje datę ostatecznego upadku powstania styczniowego grudzień 1864 r., klęska oddziału księdza Stanisława Brzóski - określa znaczenie dekretu o uwłaszczeniu dla klęski powstania - porównuje rozwój gospodarczy w trzech zaborach - wyjaśnia przyczyny zacofania gospodarczego w zaborze austriackim - opisuje rozwój ruchu spółdzielczego na ziemiach polskich - omawia przyczyny oraz przebieg rewolucji w Królestwie Polskim - wskazuje na mapie ośrodki wystąpień robotniczych w okresie rewolucji wymienia polskich przedstawicieli pozytywizmu i podaje przykłady ich twórczości ROZDZIAŁ VII: I WOJNA ŚWIATOWA - charakteryzuje politykę głównych mocarstw światowych przed wybuchem I wojny światowej - wymienia znaczenie użycia nowych środków technicznych w walkach w czasie I wojny światowej - wskazuje na mapie linię frontu na wschodzie i zachodzie pod koniec 1914 r. oraz w momencie zawieszenia broni - charakteryzuje walki na Bałkanach w I wojnie światowej - wymienia najważniejsze bitwy morskie stoczone podczas I wojny światowej

11 - przedstawia postanowienia traktatu wersalskiego w sprawie Niemiec - poprawnie posługuje się terminami: eserowcy, mienszewicy, kadeci, Armia Czerwona, Biali - wskazuje na mapie rejony walk Legionów Polskich - przedstawia dokonania postaci: Józefa Hallera, Józefa Dowbora-Muśnickiego - przedstawia stosunek państw ententy do sprawy polskiej - wymienia postanowienia traktatu wersalskiego w sprawie polskiej Ocenę bardzo dobrą otrzymuje uczeń, który opanował wiedzę i umiejętności na ocenę dobrą, a ponadto: KLASYFIKACJA ŚRÓDROCZNA (I półrocze) ROZDZIAŁ I: EUROPA I POLSKA W CZASACH OŚWIECENIA - porównuje klasycyzm z innymi kierunkami artystycznymi - wymienia główne idee oświecenia i rozpoznaje je w literaturze, polityce i sztuce - charakteryzuje rozwój terytorialny Rosji, Prus i monarchii austriackiej - porównuje reformy oświeceniowe wprowadzone w Prusach, Rosji i Austrii - krótko omawia dzieje państwa pruskiego; - wymienia idee oświeceniowe, które miały wpływ na decyzje podejmowane przez władców; - wymienia i charakteryzuje unie Polski z Węgrami, Litwą, Szwecją i Saksonią; - dokonuje oceny polityki międzynarodowej królów z dynastii Saskiej; - porównuje sytuację gospodarczą i polityczną Polski z państwami sąsiednimi Rosją, Austrią i Prusami. - analizuje politykę wewnętrzną i zewnętrzną Wettinów - szczegółowo omawia znaczenie oraz skutki wojny północnej - charakteryzuje przyczyny wzrostu nietolerancji religijnej w Polsce - poprawnie posługuje się terminami: konfederacja słucka, konfederacja toruńska, konfederacja radomska - przedstawia rolę postaci: Maurycego Beniowskiego, Wacława Rzewuskiego, Józefa Pułaskiego, Michała Krasińskiego - omawia reformy sejmu konwokacyjnego - wyjaśnia, dlaczego Stanisław August Poniatowski nie cieszył się poparciem polskiej szlachty; - omawia przyczyny i skutki konfederacji barskiej z uwzględnieniem kontekstu międzynarodowego; - na podstawie mapy charakteryzuje rozwój oświaty i gospodarki na ziemiach polskich - omawia reformy w szkolnictwie w Rzeczypospolitej w XVIII w. - wskazuje na specyfikę kultury polskiego oświecenia, łączącej w sobie elementy tradycji sarmackiej oraz elementy zachodnioeuropejskiego oświecenia; - ocenia działalność Stanisława Augusta Poniatowskiego w sferze kultury i gospodarki. ROZDZIAŁ II: CZAS WIELKICH ZMIAN - analizuje sytuację kolonii angielskich w Ameryce Północnej w XVIII w. - wyjaśnia, dlaczego Francja popierała kolonistów amerykańskich w walce o niepodległość - wskazuje idee oświeceniowe, które znalazły zastosowanie w konstytucji Stanów Zjednoczonych - wskazuje te prawa obywatelskie zawarte w Deklaracji praw człowieka i obywatela, które obowiązują do dzisiaj; - omawia zmiany, jakie zaszły w społeczeństwie francuskim w wyniku rewolucji; - wymienia najważniejsze wydarzenia rewolucji francuskiej i podaje ich daty; - omawia wpływ rewolucji na inne państwa europejskie. - przedstawia wpływ wydarzeń międzynarodowych na sprawy Polski w latach ; - wyjaśnia, jak zmieniły się prawa mieszczan w wyniku uchwalenia ustawy o miastach w 1791 r.; - przedstawia poglądy stronnictw politycznych działających podczas obrad Sejmu Wielkiego. - określa przyczyny i skutki wojny z Rosją z 1792 r. - omawia rolę tradycji związanej z Orderem Virtuti Militari - wyjaśnia, dlaczego Austria nie brała udziału w drugim rozbiorze Polski; - omawia wojnę w obronie Konstytucji jako konflikt między zwolennikami złotej wolności a

12 zwolennikami reform; - wyjaśnia, dlaczego pojęcie targowica stało się synonimem zdrady narodowej. - określa przyczyny i konsekwencje występujących w omawianym okresie zagadnień szczegółowych, np. wybuchu powstania przeciw Prusakom w Wielkopolsce; - ujmuje zagadnienia problemowo, dokonuje oceny działań Tadeusza Kościuszki jako dyktatora powstania; - dokonuje oceny powstania kościuszkowskiego; - potrafi przedstawić przebieg działań militarnych w czasie powstania z wykorzystaniem mapy - wymienia i charakteryzuje wewnętrzne i zewnętrzne przyczyny upadku Rzeczypospolitej - ujmuje zagadnienia problemowo, dostrzega związek wad ustrojowych Rzeczypospolitej z ingerencją sąsiadów w jej sprawy wewnętrzne; ROZDZIAŁ III: EUROPA OD NAPOLEONA DO WIOSNY LUDÓW - charakteryzuje sytuację międzynarodową Francji w epoce napoleońskiej - lokalizuje na mapie terytoria przyłączone do Francji przed 1812 r. - omawia udział Polaków w bitwach na Półwyspie Iberyjskim - opisuje uzbrojenie armii Księstwa Warszawskiego - ocenia, jakie konsekwencje dla Europy przyniosły postanowienia kongresu - wskazuje na mapie: imperium osmańskie, Grecję, Królestwo Niderlandów, Belgię, Francję, Rosję, Piemont, Królestwo Obojga Sycylii, Państwo Kościelne - wymienia przyczyny i skutki rewolucji i powstań, które wybuchły w Europie po kongresie wiedeńskim - opisuje przebieg wydarzeń w Rosji, Francji, Belgii, Grecji i we Włoszech - ocenia znaczenie wynalazków rewolucji przemysłowej dla rozwoju cywilizacji - przedstawia dokonania postaci: Alexisa de Tocqueville a, Claude a de Saint Simona, Charles a Fouriera, Roberta Owena - wyjaśnia założenia czartyzmu - wymienia przyczyny, przebieg i skutki wydarzeń Wiosny Ludów we Francji, w Niemczech, w monarchii austriackiej, we Włoszech - przedstawia dokonania postaci: Ludwika Napoleona Bonapartego, Fryderyka Wilhelma IV, Franciszka Józefa I, Józefa Bema, Lajosa Kossutha, Giuseppe Mazziniego - omawia przyczyny i skutki wojny krymskiej - lokalizuje na mapie państwa, w których doszło do powstań i rewolucji, a także obszary, gdzie miały miejsce wystąpienia narodowowyzwoleńcze ROZDZIAŁ IV: ZIEMIE POLSKIE W I POŁOWIE XIX WIEKU - charakteryzuje i ocenia politykę zaborców wobec Polaków w latach ocenia znaczenie powstania listopadowego dla Polaków - charakteryzuje działalność Rządu Narodowego w okresie powstania listopadowego - przedstawia dokonania postaci: Seweryna Goszczyńskiego, Karola Libelta, Walentego Stefańskiego, Henryka Kamieńskiego, Dezyderego Chłapowskiego - przedstawia dokonania postaci: Krzysztofa Mrongowiusza, Józefa Lompy, Franza von Stadiona - wyjaśnia znaczenie rozwoju ukraińskiego ruchu narodowego w Galicji - ocenia znaczenie działalności Polaków dla wydarzeń Wiosny Ludów w Europie - porównuje cele i znaczenie powstania krakowskiego i powstania wielkopolskiego KLASYFIKACJA ROCZNA (obejmuje wiedzę i umiejętności z I i II półrocza) ROZDZIAŁ V: ŚWIAT W II POŁOWIE XIX WIEKU - omawia przebieg i wyróżnia kolejne etapy procesu zjednoczenia Włoch - omawia przebieg wydarzeń związanych z Komuną Paryską - charakteryzuje rolę Jarosława Dąbrowskiego w wydarzeniach rewolucyjnych w Paryżu - wskazuje na mapie miejsca przełomowych bitew wojny secesyjnej

13 - charakteryzuje zjawisko emigracji do USA - wymienia postanowienia konferencji berlińskiej z1885r. - ocenia znaczenie budowy Kanału Sueskiego i Kanału Panamskiego dla rozwoju komunikacji - wymienia możliwości wykorzystania wynalazków XIX w. w różnych dziedzinach życia oraz wskazuje pozytywne i negatywne zastosowania tych odkryć - opisuje założenia syjonizmu - charakteryzuje przebieg procesu demokratyzacji życia politycznego - omawia rolę organizacji nowożytnych igrzysk olimpijskich w rozwoju kultury masowej i przemian obyczajowych ROZDZIAŁ VI: ZIEMIE POLSKIE PO WIOŚNIE LUDÓW - charakteryzuje działalność Tymczasowego Rządu Narodowego - na przykładzie obrazu Jana Matejki Stańczyk charakteryzuje idee konserwatystów krakowskich - przedstawia dokonania postaci: Stanisława Wojciechowskiego, Bolesława Limanowskiego, Róży Luksemburg, Juliana Marchlewskiego - przedstawia skutki rewolucji z lat na ziemiach polskich - charakteryzuje rozwój pozytywizmu na ziemiach polskich - charakteryzuje sztukę Młodej Polski jej reprezentantów i główne dzieła ROZDZIAŁ VII: I WOJNA ŚWIATOWA - opisuje przyczyny, przebieg i skutki wojny japońsko-rosyjskiej i wojen bałkańskich - charakteryzuje zmiany w umundurowaniu wojska w I wojnie światowej - wskazuje na mapie kolonie niemieckie opanowane przez wojska ententy w 1914 r. - podaje daty wydarzeń: styczeń 1918 rozwiązanie Zgromadzenia Konstytucyjnego w Rosji, lipiec 1918 utworzenie RFSRR - przedstawia rolę postaci: Aleksandra Kiereńskiego, lwa Trockiego, Feliksa Dzierżyńskiego - charakteryzuje działalność Rządu Tymczasowego, kierowanego przez Aleksandra Kiereńskiego - omawia losy rodziny carskiej po przewrocie bolszewickim - wyjaśnia znaczenie uznania przez Francję i Wielką Brytanię Komitetu Narodowego Polskiego za reprezentację narodu polskiego - omawia cele i działalność Związku Walki Czynnej, Związku Strzeleckiego, Towarzystwa Strzelec, Polskich Drużyn Strzeleckich, Drużyn Podhalańskich, Drużyn Bartoszowych, Naczelnego Komitetu Narodowego, Polskiej Organizacji Wojskowej - wyjaśnia międzynarodowe uwarunkowania sprawy polskiej - wskazuje na przełomowe znaczenie dla sprawy polskiej orędzia prezydenta USA Thomasa Woodrowa Wilsona Ocenę celującą otrzymuje uczeń, który opanował wiedzę i umiejętności na ocenę bardzo dobrą, a ponadto: KLASYFIKACJA ŚRÓDROCZNA (I półrocze) ROZDZIAŁ I: EUROPA I POLSKA W CZASACH OŚWIECENIA - wyjaśnia dlaczego omawianą epokę nazywano oświeceniem - porównuje próby wzmocnienia władzy królewskiej Zygmunta III Wazy i Augusta II Mocnego; - ocenia postać Augusta II Mocnego i znajduje wytłumaczenie popularności, jaką cieszył się wśród polskiej szlachty. - ocenia rządy Wettinów w Rzeczypospolitej - ocenia pierwsze lata panowania Stanisława Augusta Poniatowskiego. - uzasadnia tezę, że pierwszy rozbiór był klęską polityki rosyjskiej wobec Rzeczypospolitej. - udowadnia tezę, że gdyby nie oświecenie w Polsce i rozwój szkolnictwa i sztuki w drugiej połowie XVIII w., kultura polska nie przetrwałaby rozbiorów;

14 - porównuje oświecenie w Polsce i na zachodzie Europy. - omawia znaczenie powstania Stanów Zjednoczonych dla Europy; - wskazuje idee oświeceniowe, które znalazły zastosowanie w konstytucji Stanów Zjednoczonych. - porównuje społeczeństwo francuskie do innych społeczeństw osiemnastowiecznej Europy - wyjaśnia, dlaczego gilotyna stała się jednym z symboli rewolucji francuskiej; - porównuje okoliczności ścięcia Ludwika XVI we Francji i Karola I w Anglii - porównuje postawę Tadeusza Rejtana w 1773 r. i zachowanie Jana Suchorzewskiego podczas uchwalania Konstytucji 3 maja w 1791 r. - polemizuje z tezą, że gdyby nie Konstytucja 3 maja, nie byłoby drugiego rozbioru Polski; - porównuje przyczyny, przebieg i skutki konfederacji targowickiej i konfederacji barskiej. - ocenia znaczenie Konstytucji 3 maja dla dziejów Polski Ponadto: - samodzielnie formułuje opinie i wnioski - rozwiązuje problemy w twórczy sposób - wykazuje dużą aktywność w czasie zajęć ROZDZIAŁ II: CZAS WIELKICH ZMIAN - omawia znaczenie powstania Stanów Zjednoczonych dla Europy; - ocenia zasługi Jerzego Waszyngtona dla uzyskania niepodległości Stanów Zjednoczonych - ocenia postawę króla Ludwika XVI - porównuje społeczeństwo obywatelskie i społeczeństwo starego ładu; - ocenia rządy jakobinów, przedstawiając ich pozytywne i negatywne skutki; - uzasadnia oświeceniowy charakter konstytucji amerykańskiej, francuskiej i Konstytucji 3 maja - ocenia znaczenie wewnętrznych i zewnętrznych przyczyn upadku Rzeczypospolitej - dokonuje ogólnego bilansu politycznego i oceny omawianych wydarzeń z ostatnich lat istnienia Rzeczypospolitej. Ponadto: - samodzielnie formułuje opinie i wnioski - rozwiązuje problemy w twórczy sposób - wykazuje dużą aktywność w czasie zajęć ROZDZIAŁ III: EUROPA OD NAPOLEONA DO WIOSNY LUDÓW - ocenia działalność Legionów Polskich; - ocenia politykę Napoleona Bonapartego w Europie; - omawia i ocenia działania Świętego Przymierza i jego przeciwników; - ocenia, formułuje wnioski na temat decyzji podjętych na kongresie - omawia znaczenie twierdzenia na temat kongresu wiedeńskiego bal, który zmienił Europę - porównuje liberalizm, konserwatyzm, znajdując punkty wspólne i różnice - porównuje stopień rozwoju przemysłowego poszczególnych państw - dokonuje ogólnego bilansu politycznego i oceny Wiosny Ludów; Ponadto: - samodzielnie formułuje opinie i wnioski - rozwiązuje problemy w twórczy sposób - wykazuje dużą aktywność w czasie zajęć ROZDZIAŁ IV: ZIEMIE POLSKIE W I POŁOWIE XIX WIEKU - szczegółowo charakteryzuje postać i politykę Franciszka Druckiego-Lubeckiego - ocenia działania polityczne i wojskowe w czasie powstania listopadowego - ocenia postawę cara w stosunki do Polaków i rozumie jej konsekwencje dla sytuacji Królestwa - uzasadnia dlaczego dla Europy powstanie stało się symbolem walki o wolność przeciw despotyzmowi - porównuje i ocenia ugrupowania polityczne Wielkiej Emigracji - ocenia życie polityczne, gospodarcze i kulturalne Polaków w trzech zaborach - ocenia skutki wydarzeń związanych z Wiosną Ludów

15 KLASYFIKACJA ROCZNA (obejmuje wiedzę i umiejętności z I i II półrocza) ROZDZIAŁ V: ŚWIAT W II POŁOWIE XIX WIEKU - ocenia znaczenie zjednoczenia Włoch dla rozwoju idei narodowych w Europie - charakteryzuje zjednoczenie Włoch w kontekście porównania tego wydarzenia z ruchami - zjednoczeniowymi w innych częściach Europy - porównuje metody polityczne stosowane przez Bismarcka z postawą Cavoura i Garibaldiego w okresie jednoczenia Włoch - ocenia znaczenie zniesienia niewolnictwa w Stanach Zjednoczonych - ocenia politykę mocarstw kolonialnych wobec podbitych ludów i państw na przykładzie Wielkiej Brytanii - ocenia znaczenie rozwoju ruchu robotniczego w XIX w. - ocenia znaczenie kina dla rozwoju kultury masowej - potrafi ocenić wpływ wynalazków na różne strefy życia, wskazuje ich strony pozytywne i negatywne - zauważa podobieństwa pomiędzy XIX wieczną strukturą społeczną i dzisiejszą - zajmuje i uzasadnia stanowisko wobec działalności A. Wielopolskiego - ocenia politykę Bismarcka - ocenia znaczenie pozycji Stanów Zjednoczonych dla gospodarki światowej - wyjaśnia i ocenia wpływ rywalizacji o kolonie na sytuację międzynarodową - ocenia i uzasadnia swoje opinie na temat nowych ideologii - charakteryzuje style awangardowe początku XX w. Ponadto: - samodzielnie formułuje opinie i wnioski - rozwiązuje problemy w twórczy sposób - wykazuje dużą aktywność w czasie zajęć ROZDZIAŁ VI: ZIEMIE POLSKIE PO WIOŚNIE LUDÓW - ocenia wpływ manifestacji patriotycznych z lat na wybuch powstania styczniowego - ocenia politykę zaborców w poszczególnych zaborach wobec rozwoju kultury polskiej - wyjaśnia rolę historii w kształtowaniu polskiej kultury narodowej - porównuje i ocenia sytuację Polaków w trzech zaborach, uzasadniając różnice - omawia poglądy partii politycznych na odzyskanie niepodległości, prezentuje swoje stanowisko na ten temat - omawia i ocenia inicjatywy społeczne w rozwoju polskiej kultury Ponadto uczeń: - samodzielnie formułuje opinie i wnioski - rozwiązuje problemy w twórczy sposób - wykazuje dużą aktywność w czasie zajęć ROZDZIAŁ VII: I WOJNA ŚWIATOWA - ocenia znaczenie wyścigu zbrojeń dla wybuchu konfliktu światowego - porównuje działania na froncie zachodnim z walkami na froncie wschodnim - wyjaśnia rolę Niemiec we wzmocnieniu ugrupowania bolszewików w Rosji - ocenia postawy i programy różnych opcji w przededniu wojny, podaje argumenty - omawia i prezentuje swoją opinię na temat przyjęcia przez Niemców warunków rozejmu - ocenia wysiłek militarny i dyplomatyczny Polaków w czasie wojny; potrafi poszerzyć swą wiedzę o - bohaterach walki o niepodległość Polski Ponadto: - samodzielnie formułuje opinie i wnioski - rozwiązuje problemy w twórczy sposób - wykazuje dużą aktywność w czasie zajęć

16