Podstawy Informatyki Michał Pazdanowski
3 marca 2010 Michał Pazdanowski 2 Praca z komputerem Oprogramowanie: freeware - darmowe shareware - tanie commercial - kosztowne komputer system operacyjny aplikacja hardware software użytkownik
3 marca 2010 Michał Pazdanowski 3 Praca z komputerem Uruchomienie komputera: włączenie zasilania POST (Power( On Self Test) - z części ROM ew. konfiguracja parametrów sprzętowych uruchomienie pozostałych części systemu (wybór konfiguracji - sterowniki) uruchomienie sterowników urządzeń zgłoszenie gotowości do pracy
3 marca 2010 Michał Pazdanowski 4 System Operacyjny Podstawowe oprogramowanie nadzorujące pracę wszystkich komponentów komputera: obsługa dialogu z użytkownikiem, nadzorowanie wymiany informacji między elementami systemu, organizacja zapisu na nośnikach, zarządzanie Pamięcią Operacyjną, umożliwienie uruchamiania innych programów, wykrywanie i sygnalizacja błędów.
3 marca 2010 Michał Pazdanowski 5 System Operacyjny Wielu użytkowników komputera: zdalny lub współbieżny dostęp do zasobów, ograniczenie niepożądanych interakcji, ochrona zasobów systemu przed: niepowołanym dostępem, szkodliwym oprogramowaniem, beztroską użytkowników, ograniczenia w wykorzystaniu przestrzeni roboczej (quota( quota,, priorytety),
3 marca 2010 Michał Pazdanowski 6 System Operacyjny DOS (Disk( Operating System) Windows (3.1, 95, 98, 2000, NT, Me, XP) UNIX: XENIX AUIX LINUX
3 marca 2010 Michał Pazdanowski 7 System Operacyjny Tryb pracy: wsadowy: dla specjalistów trudny w obsłudze interaktywny: przeciętny użytkownik intuicyjna obsługa
3 marca 2010 Michał Pazdanowski 8 DOS, Windows podstawowa jednostka informacji - plik: dane z doświadczeń, kod programu w wersji źródłowej, program w wersji wykonywalnej, zdjęcie, film, nagranie dźwiękowe, zapisane na dysku: A, B - napędy dysków elastycznych, C, D - napędy dysków twardych, E, F - CD-ROM, dyski sieciowe.
3 marca 2010 Michał Pazdanowski 9 DOS, Windows urządzenia: fizyczne (dysk twardy, CD ROM, DVD ROM), logiczne (partycje dysku twardego), każde urządzenie logiczne ma odrębną strukturę katalogów, drzewo katalogów: katalog główny, katalogi niższych poziomów,
3 marca 2010 Michał Pazdanowski 10 DOS, Windows urządzenia fizyczne urządzenia logiczne
3 marca 2010 Michał Pazdanowski 11 DOS, Windows Organizacja zapisu plików - drzewo katalogów urządzenie Pełna nazwa: c:\windows Windows\System\Test.dat..\Msapps Msapps\System.bak plik plik adres: absolutny względny ścieżka dostępu C: Windows Lang Dbase Games System * Win Msapps F19 Race Chess
3 marca 2010 Michał Pazdanowski 12 Ścieżki dostępu.. - katalog nadrzędny..\ala ala.txt. DOS, Windows - katalog bieżący.\ala.txt *? Metaznaki - dowolny łańcuch znaków - dowolny znak lis*?lis?
3 marca 2010 Michał Pazdanowski 13 DOS, Windows struktura katalogów tryb graficzny: drzewo, katalog główny jeden na urządzenie, podkatalogi, pliki
3 marca 2010 Michał Pazdanowski 14 DOS, Windows Podstawowe własności (katalogu, pliku): typ, lokalizacja, rozmiar na dysku, rozmiar rzeczywisty, data utworzenia, atrybuty (zarządzanie!)
3 marca 2010 Michał Pazdanowski 15 DOS, Windows Konwencje nazewnictwa: nazwa dwuczłonowa: część zasadnicza.r.rozszerzenie część zasadnicza - opisuje zawartość pliku rozszerzenie - określa typ pliku:.txt.xls.doc.bat.com.exe.prn.lpt.con
3 marca 2010 Michał Pazdanowski 16 Windows Współużytkowanie: równoczesny odczyt, blokada zapisu, buforowanie zawartości
3 marca 2010 Michał Pazdanowski 17 Windows Bezpieczeństwo: prawa dostępu:» administratorzy,» właściciel,» inni użytkownicy, rodzaj dostępu:» pełny,» ograniczenia
3 marca 2010 Michał Pazdanowski 18 Windows Ograniczenia miejsca: dysk logiczny, ustala administrator:» zakres ograniczeń,» reakcja systemu na wykroczenia
3 marca 2010 Michał Pazdanowski 19 DOS, Konsola Windows polecenia w trybie wsadowym - tekstowym, automatyzacja działań systemu, np. administracyjnych, przetwarzanie potokowe, oprogramowanie archiwalne
3 marca 2010 Michał Pazdanowski 20 DOS, Konsola Windows podstawowe polecenia systemu dir /p /w /s mkdir rmdir cd copy xcopy move type del = erase! attrib more format!!! fdisk!!! chkdsk scandisk diskcopy date time ver cls set path prompt doskey
3 marca 2010 Michał Pazdanowski 21 DOS, Konsola Windows składnia polecenia copy /a ala1.txt+ala2.txt ala2.txt ala.txt parametr numer 2 parametr numer 1 modyfikator polecenie copy /? - opis polecenia
3 marca 2010 Michał Pazdanowski 22 Strumienie c:\>proj1 > dane.wy c:\>proj1 >> dane.wy c:\>proj2 < dane.we c:\>proj2 < dane.we > dane.wy c:\>proj1 proj2 c:\>dir /w more c:\>dir find Potoki find 01.03 /v more
3 marca 2010 Michał Pazdanowski 23 DOS, Konsola Windows pliki konfiguracyjne systemu CONFIG.SYS break=on device=setver setver.exeexe device=c: =c:\dell\rtc device=c: =c:\ansi.syssys device= country=048,852, country.sys AUTOEXEC.BAT date time verify=on prompt $p$g path c:\dos dos;c: ;c:\windows c:\ cd USER doskey
3 marca 2010 Michał Pazdanowski 24 DOS, Konsola Windows plik wsadowy :loop type %1.plt mkdir %1 move %1.* %1 shift if not %1 == == goto loop początek pętli wyświetl plik utwórz katalog przemieść pliki przesuń listę czy koniec?
3 marca 2010 Michał Pazdanowski 25 UNIX cechy systemu Zalety: spójny język poleceń duży wybór: narzędzi programowych programów usługowych przenośność zgodność wersji wielozadaniowość wielodostępność Wady: niedoskonała ochrona zasobów trudny w użyciu
3 marca 2010 Michał Pazdanowski 26 UNIX (LINUX) pamięć procesor dyski KOMPUTER terminal terminal terminal terminal terminal wielodostępność
3 marca 2010 Michał Pazdanowski 27 Administrator pełnia praw w systemie przyznaje uprawnienia użytkownikom ustala hasła i przydziela do grup odpowiada za poprawną pracę komputera tworzy strukturę katalogów archiwizuje zasoby
3 marca 2010 Michał Pazdanowski 28 Użytkownik identyfikator (znany innym) (niejawne) hasło przynależność do grupy (np. studenci) prawa w systemie ograniczenia działania
3 marca 2010 Michał Pazdanowski 29 Rozpoczynanie/kończenie pracy ustalenie parametrów połączenia telnet 149.125.23.1 początek sesji login: michal nazwa użytkownika password: ******** hasło użytkownika $ znak zachęty koniec sesji $ ^D lub logout przerwanie połączenia
3 marca 2010 Michał Pazdanowski 30 Pliki/katalogi plik ciąg znaków nazwa max. 14 znaków (bez []*/?-) typ plik zwykły plik specjalny katalog - ciąg bajtów - obsługa we/wy - plik plików
3 marca 2010 Michał Pazdanowski 31 Hierarchia katalogów / dev bin lib etc tmp usr tmp dict man usr1 usr2 usr3 katalog bieżący katalog macierzysty usr/usr1/dat2/ /usr1/dat2/ala.dat ~/dat2/ala ala.dat dat1 dat2 dat3 - lub $home - adres absolutny - adres względny
3 marca 2010 Michał Pazdanowski 32. Ścieżki dostępu - katalog bieżący./ala.txt.. - katalog nadrzędny../ala ala.txt - katalog macierzysty /ala.txt Metaznaki *? - dowolny łańcuch znaków *lis* - dowolny znak?lis?
3 marca 2010 Michał Pazdanowski 33 Prawa dostępu atrybuty: prawo odczytu prawo zapisu prawo wykonywania modyfikacje: właściciel pliku administrator r w x
3 marca 2010 Michał Pazdanowski 34 Definicje Program - Proces - Powłoka - Współbieżność - plik zawierający wykonywalny kod. wykonywany program wraz ze środowiskiem. proces przyjmujący, interpretujący i wykonujący polecenia. procesy. podział czasu pomiędzy
3 marca 2010 Michał Pazdanowski 35 Polecenia systemu składnia polecenie -modyfikatory obiekty mkdir rmdir cd ls cp mv rm cat more touch find grep man passwd chmod chown hostname who finger talk mail pine mount unmount ps kill sh csh
3 marca 2010 Michał Pazdanowski 36 Przykłady %ls -la ala katalog ala - r-- rw- rw- 1 jozek users 2148 Jan 21 10:21 mesh.dat - --x--x rwx 1 jozek users 23142 Apr 15 23:20 mesh.out d --- --- rwx 3 jozek users Jun 15 11:10 mesh typ wielkość grupa właściciel liczba dowiązań właściciel (u) grupa (g) wszyscy (o) prawa nazwa czas zmiany
3 marca 2010 Michał Pazdanowski 37 Przykłady %mkdir ~/dane nowy katalog %cp mesh.dat dane/mesh mesh.dat kopiowanie pliku %cd ~/dane zmień katalog %cat dane.dat wyświetl zawartość %man passwd opis polecenia passwd %chown jacek mesh.dat zmiana właściciela %chmod go+r mesh.out zmiana praw do pliku %mount /dev/fd0 /usr/jan/a dołączenie katalogu %umount /dev/fd0 odłączenie katalogu
3 marca 2010 Michał Pazdanowski 38 %cc prog.c & Wykonywanie w tle Strumienie %proj1 > dane.wy %proj1 >> dane.wy %proj2 < dane.we %proj2 < dane.we > dane.wy
3 marca 2010 Michał Pazdanowski 39 Potoki %proj1 proj2 %ls -l more %ls -l grep rwx more