Oczyszczenie zbiornika wodnego fosy w obrębie XIX-wiecznego fortu ziemnego Opracowano na podstawie Programu oczyszczania fosy w obrębie XIX-wiecznego fortu ziemnego. 1. Lokalizacja obiektu Teren objęty przedmiotem opracowania znajduje się w Ostrołęce pomiędzy ul. Fortową, Bitwy pod Ostrołęką, Stacha Konwy i Warszawską. Obszar ten (działka nr 10319/7) położony jest na północ od rzeki Narwi w niedalekim jej sąsiedztwie, zajmuje powierzchnię 7.1543 ha. mapa nr 1 1
mapa nr 2 mapa nr 3 - fosa 2
2. Ogólna charakterystyka obiektu Mapy nr 1, 2 i 3 przedstawiają fort ziemny z centralnie umieszczonym pomnikiemmauzoleum. Pomnik otoczony jest dwoma pierścieniami fosy wypełnionej wodą (kolor niebieski na mapie nr 3). W chwili obecnej prowadzona jest rozbudowa i adaptacja pomnika mauzoleum. Do obiektu pomnika prowadzi od strony ul. Warszawskiej częściowo utwardzony chodnik (wjazd). Planowana do oczyszczenia fosa jest częścią dawnych fortów ziemnych. Fosy utraciły swe znaczenie militarne. Są ogólnodostępne. Mogą stanowić miejsce spacerów oraz uzupełniać ofertę turystyczną fortu ziemnego i pomnika mauzoleum poległych w bitwie pod Ostrołęką 26 maja 1831 roku. Obecny stan fos nie może spełniać tej roli. 3. Aktualne uwarunkowania Fosy okalające zabytkowy fort są zanieczyszczone. Jest to obiekt zaniedbany. Na większości powierzchni lustra wody zalega rzęsa wodna. W wodzie zalegają konary i gałęzie drzew. Brzegi porośnięte są trzciną. Fosy ulegają dewastacji. Ten stan rzeczy nie pomaga uatrakcyjnić zabytkowego fortu w Ostrołęce. Dlatego Zamawiający postanowił je częściowo uporządkować likwidując trzcinę, rzęsę oraz wybrać z wody pływające gałęzie i konary. Cały wał skarpy porośnięty jest drzewami i krzewami, których częściowa wycinka, planowana jest w okresie zimowym. 4. Stan zachowania fosy dokumentacja fotograficzna. zdjęcie nr 1 3
zdjęcie nr 2 zdjęcie nr 3 4
zdjęcie nr 4 zdjęcie nr 5 5
zdjęcie nr 6 zdjęcie nr 7 6
zdjęcie nr 8 zdjęcie nr 9 zdjęcie nr 10 5. Charakterystyczne parametry określające wielkość obiektu i zakres prac 7
opis Powierzchnia fos, Powierzchnia lustra wody /wielkość zmienna obecnie w dużej mierze uzależniona od opadów/, j-m ha wielkość 2,05 ha 1,74 m od 10 do 30 m od 2 do 3 m ok. 3 m2 10600 m3 5,3 m2 3600 m3 5,4 Zbiór z wody gałęzi, konarów i innych zanieczyszczeń pływających, transport wodny na odl.. do 100 m ze złożeniem tymczasowo w stosy m-g 24 Załadunek, transport i wywóz gałęzi, konarów. m3 7 Szerokość fos, Głębokość wody w fosie /zmienna uzależniona od opadów/, Wysokość nasypów fortecznych w stosunku do poziomu majdanu fortu, Powierzchnia zalegania rzęsy /przyjęto 60 % pow. lustra wody/, zbiór rzęsy z wody, transport wodny na odl.. do 100 m ze złożeniem tymczasowo w stosy, Załadunek, transport i wywóz rzęsy, Powierzchnia porostu twardego (trzcina, tatarak), wykoszenie porostów ze skarp i dna cieku, częściowe usunięcie trzciny, wodny transport na odl. do 100 m ze złożeniem tymczasowo w stosy, Załadunek, transport i wywóz porostu (trzciny, tataraku) 6. Zakres prac oczyszczania fosy a) usuwanie gałęzi i konarów z wody np. z wykorzystaniem łodzi, b) usuwanie rzęsy wodnej i innej roślinności pływającej z powierzchni wody przez zebranie np. z wykorzystaniem łodzi, c) wykoszenie porostów miękkich ze skarp i korony wałów, wykoszenie porostów gęstych, twardych ze skarp oraz usunięcie trzciny (70% istniejącego porostu) łodyg, kłączy i korzeni przez wyrwanie, hakowanie np. z wykorzystaniem łodzi, d) dokaszanie ręczne porostów ze skarp i korony wałów następnie wygrabienie wykosu, e) cały urobek (usunięte z fosy gałęzie, konary, rzęsa wodna i trzcina i inna roślinność) może być czasowo składowany w miejscu wskazanym przez Zamawiającego a następnie winien być wywieziony przez Wykonawcę (transport i wywóz) w zakresie zamówienia po stronie Wykonawcy). 8
f) załadunek i wywóz urobku obciąża Wykonawcę - postępowanie z odpadami zgodnie z ustawą z dnia 27 kwietnia 2001r. o odpadach (Dz. U. z 2010 r. Nr 185 poz. 1243 ze zm.) g) uprzątnięcie terenu. 7. W zakresie oczyszczenia fosy nie przewiduje się odmulania ani pogłębiania dna zbiornika wodnego. 8. Uwarunkowania przyjętej technologii i sprzętu Występują uwarunkowania w postaci braku danych na temat czy w fosach jako elemencie obronnym nie zalegają w dnie niewypały. To powoduje, że dla zachowania bezpieczeństwa, chcąc uniknąć dotykania dna do wszystkich prac zaleca się wykorzystanie łodzi o możliwie małym zanurzeniu. Dopuszcza się również inne metody i techniki. 9. Usuwanie trzciny Wykonanie prac w zakresie oczyszczania fos nie powinno prowadzić do zniszczenia i zakłócenia ukształtowanego przez lata ekosystemu wodnego. Roślinność wodna oprócz walorów przyrodniczych i krajobrazowych, pełni szereg funkcji biologicznych m.in. w procesie samooczyszczania wód, stworzenia miejsc schronienia i rozrodu dla zwierząt, jest sprzymierzeńcem w walce z glonami itp. W związku z tym planuje się na tym etapie usunięcie 70% porostu trzciny, pozostawiając część dla zachowania funkcji jaką spełnia w ekosystemie. W celu usunięcia porastającej brzegi trzciny proponuje się wykorzystać np. łódź. (Optymalnym rozwiązaniem byłaby łódź wyposażona zarówno w listwę koszącą jak i w urządzenie chwytakowe do zbierania, przemieszczania oraz składowania pokosu. Koszenie odbywa się wówczas wodzie, bez konieczności dotykania dna, co w przypadku fortu ma duże znaczenie. Dopuszcza się również inne metody i techniki.) Po wykoszeniu trzciny oraz, w razie potrzeby innej roślinności należy przystąpić do zbierania z wody roślinności. Miejsce czasowego składowania urobku zostanie uzgodnione z Zamawiającym. Po ok. godzinie /różnica wydajności/ zbierania roślinności z wody można przystąpić do jej załadunku na środki transportowe i wywieźć. Usuwana roślinność jest organiczna, ulegająca rozkładowi, w związku z tym wywóz nie musi się odbywać na wysypisko. Optymalny termin wykonania prac maj. 10. Usuwanie rzęsy Proponuje się do usuwania rzęsy zaadaptować np. łódź z urządzeniem chwytakowym do zbierania roślinności. Dopuszcza się również inne metody i techniki. Dalsze postępowanie tak jak przy zbieraniu wykoszonej roślinności. Optymalny termin realizacji prac maj. 11. Usuwanie gałęzi, konarów i innych zanieczyszczeń pływających Do usuwania gałęzi, konarów proponuje się również wykorzystać np. łódź ( z osprzętem chwytakowym). Dopuszcza się również inne metody i techniki. Postępowanie jak w przypadku zbierana wykoszonej roślinności. 9
Optymalny termin realizacji cały rok gdy nie ma pokrywy lodowej na fosie. 12. Nie przewiduje się stosowania środków chemicznych. W razie wynikającej z nieprzewidzianych okoliczności konieczności zastosowania środka chemicznego lub biologicznego musi on zostać uprzednio skonsultowany i zaakceptowany przez nadzór konserwatorski. 13. Dodatkowe uwarunkowania wykonania przedmiotu zamówienia Wszelkie konieczne prace w zakresie zamówienia powinny być zaplanowane i wykonane tak by nie wprowadzać na nasypy historycznych wałów fortecznych ciężkiego sprzętu, który mógłby uszkodzić ich zabytkową konstrukcję. Należy uwzględnić prace wykonywane ręcznie przy użyciu prostych narzędzi takich jak np.: kosa, łopata, szpadel, haka, grabie, widły, siekiery, piły i taczki. Mechaniczne wykonywanie prac może być prowadzone tam gdzie warunki terenowe pozwolą na użycie odpowiedniego sprzętu mechanicznego np.: łodzi przystosowanej do zbierania i wykaszania roślinności wodnej, ciągników. Wykonawca jest zobowiązany do używania jedynie takiego sprzętu, który nie powoduje niekorzystnego wpływu na jakość wykonywanych robót i na środowisko. Samochody transportowe oraz pozostały ciężki sprzęt winien być zlokalizowany na majdanie fortu w uzgodnieniu z Zamawiającym. Miejsce zwodowania łodzi zostanie uzgodnione z Zamawiającym. 10