FIZYKA - GIMNAZJUM KRYTERIA WYMAGAŃ EDUKACYJNYCH Sposoby sprawdzania osiągnięć edukacyjnych uczniów. Uczeń: Wykonujemy pomiary wymienia przyrządy, za pomocą których mierzymy długość, temperaturę, czas, szybkość i masę rozpoznaje siłomierz, wskazuje jego zastosowanie odczytuje gęstość substancji z tabeli pokazuje na przykładach, że skutek nacisku ciał na podłoże zależy od wielkości powierzchni zetknięcia podaje zakres pomiarowy przyrządu wymienia jednostki wszystkich mierzonych wielkości mierzy wartość siły w niutonach za pomocą siłomierza mierzy objętość ciał o nieregularnych kształtach za pomocą menzurki podaje jednostkę ciśnienia i jej wielokrotności przelicza jednostki długości, czasu i masy podaje jednostki gęstości wyznacza doświadczalnie gęstość ciała stałego o regularnych kształtach mierzy ciśnienie atmosferyczne za pomocą barometru zapisuje różnice między wartością końcową i początkową wielkości fizycznej wymienia jednostki podstawowe SI wykazuje doświadczalnie, że wartość siły ciężkości jest wprost proporcjonalna do masy ciała projektuje doświadczenie- wyznaczania gęstości mierzy ciśnienie w oponie samochodowej rozpoznaje zjawiska, w których istotną rolę odgrywa ciśnienie atmosferyczne i urządzenia, do działania, których jest ono niezbędne wymienia stany skupienia ciał i podaje ich przykłady podaje przykłady topnienia, krzepnięcia, parowania podaje temperatury krzepnięcia i wrzenia wody Niektóre właściwości fizyczne ciał podaje przykłady rozszerzalności temperaturowej w życiu codziennym i technice podaje przykłady ciał kruchych, sprężystych i plastycznych odczytuje z tabeli temperatury topnienia i wrzenia podaje przykłady rozszerzalności temperaturowej ciał stałych, cieczy i gazów opisuje stałość objętości i nieściśliwość cieczy wykazuje doświadczalnie ściśliwość gazów wymienia i opisuje zmiany stanów skupienia ciał odróżnia wodę w stanie gazowym (jako niewidoczną) od mgły i chmur opisuje anomalną rozszerzalność wody i jej znaczenie w przyrodzie podaje przykłady zmian właściwości ciał spowodowanych zmianą temperatury i skutki 1
spowodowane przez tę zmianę podaje przykłady skraplania, sublimacji i resublimacji opisuje zależność szybkości parowania od temperatury wykazuje doświadczalnie zmiany objętości ciał podczas krzepnięcia opisuje zachowanie taśmy bimetalicznej przy jej ogrzewaniu, wymienia zastosowania praktyczne taśmy bimetalicznej Cząsteczkowa budowa ciał podaje przykłady dyfuzji w cieczach i gazach podaje przyczyny tego, że ciała stałe i ciecze nie rozpadają się na oddzielne cząsteczki podaje przykłady pierwiastków i związków chemicznych opisuje doświadczenie uzasadniające hipotezę o cząsteczkowej budowie ciał podaje przykłady sposobów, którymi można zmienić ciśnienie gazu w zamkniętym zbiorniku, np. w dętce rowerowej podaje przykłady atomów i cząsteczek opisuje zjawisko dyfuzji wyjaśnia, dlaczego na wewnętrzne ściany zbiornika gaz wywiera parcie na wybranym przykładzie opisuje zjawisko napięcia powierzchniowego, demonstrując odpowiednie doświadczenie wyjaśnia, dlaczego gazy są ściśliwe a ciała stałe nie wykazuje doświadczalnie zależność szybkości dyfuzji od temperatury wyjaśnia rolę mydła i detergentów podaje przykłady działania sił spójności i sił przylegania podaje przykłady wykorzystania zjawiska włoskowatości w przyrodzie opisuje różnice w budowie ciał stałych, cieczy i gazów objaśnia, co to znaczy, że ciało stałe ma budowę krystaliczną rozróżnia pojęcia tor ruchu i droga Jak opisujemy ruch? wymienia cechy charakteryzujące ruch prostoliniowy jednostajny podaje przykłady ruchu przyspieszonego i opóźnionego klasyfikuje ruchy ze względu na kształt toru zapisuje wzór v = s/t i nazywa występujące w nim wielkości podaje przykłady ruchu jednostajnie przyspieszonego opisuje ruch ciała w podanym układzie odniesienia na podstawie różnych wykresów st () odczytuje drogę przebywaną przez ciało w różnych odstępach czasu planuje czas podróży na podstawie mapy i oszacowanej średniej szybkości pojazdu opisuje ruch jednostajnie przyspieszony podaje jednostki przyspieszenia oblicza drogę przebytą przez ciało na podstawie wykresu zależności v(t) odróżnia średnią wartość prędkości od chwilowej wartości prędkości z wykresu zależności v(t) odczytuje przyrosty szybkości w określonych jednakowych odstępach czasu 2
Siły w przyrodzie rozpoznaje na przykładach oddziaływania bezpośrednie i na odległość podaje przykład dwóch sił równoważących się na prostych przykładach ciał spoczywających wskazuje siły równoważące się objaśnia zasadę akcji i reakcji na wskazanym przykładzie podaje przykłady, w których na ciała poruszające się w powietrzu działa siła oporu powietrza podaje przykłady parcia gazów i cieczy na ściany zbiornika potrafi pokazać na przykładach, że oddziaływania są wzajemne rozpoznaje zjawisko bezwładności w podanych przykładach wykazuje doświadczalnie, że siły wzajemnego oddziaływania mają jednakowe wartości, ten sam kierunek, przeciwne zwroty i różne punkty przyłożenia wymienia niektóre sposoby zmniejszania i zwiększania tarcia podaje przykłady wykorzystania prawa Pascala w urządzeniach hydraulicznych podaje przykłady działania siły wyporu w powietrzu opisuje ruch ciała pod działaniem stałej siły wypadkowej zwróconej tak samo jak prędkość wyznacza kierunek siły wyporu działającej na ciało zanurzone w cieczy podaje przykłady oddziaływań grawitacyjnych, elektrostatycznych, magnetycznych, elektromagnetycznych analizuje zachowanie się ciał na podstawie pierwszej zasady dynamiki na dowolnym przykładzie wskazuje siły wzajemnego oddziaływania, podaje przykłady pożytecznych i szkodliwych skutków działania sił tarcia wskazuje przyczyny występowania ciśnienia hydrostatycznego opisuje praktyczne skutki występowania ciśnienia hydrostatycznego podaje warunek pływania i tonięcia ciała zanurzonego w cieczy opisuje ruch ciała pod działaniem stałej siły wypadkowej zwróconej tak samo jak prędkość podaje przykłady statycznych i dynamicznych skutków oddziaływań opisuje doświadczenie potwierdzające pierwszą zasadę dynamiki opisuje zjawisko odrzutu podaje przyczyny występowania sił tarcia objaśnia zasadę działania podnośnika hydraulicznego i hamulca samochodowego wyjaśnia pływanie i tonięcie ciał, wykorzystując zasady dynamiki Praca. Moc. Energia podaje przykłady wykonania pracy w sensie fizycznym wyjaśnia, co to znaczy, że ciało posiada energię mechaniczną podaje przykłady ciał posiadających energię potencjalną ciężkości i energię kinetyczną omawia przemiany energii mechanicznej na podanym przykładzie wskazuje w swoim otoczeniu przykłady dźwigni dwustronnej i wyjaśnia jej praktyczną przydatność omawia przemiany energii mechanicznej na podanym przykładzie podaje warunki konieczne do tego, by w sensie fizycznym była wykonywana praca podaje jednostkę pracy (1 J) wyjaśnia, co to znaczy, że urządzenia pracują z różną mocą 3
podaje jednostkę mocy 1 W wymienia czynności, które należy wykonać, by zmienić energię potencjalną ciała podaje jednostkę energii 1 J podaje przykłady przemiany energii potencjalnej w kinetyczną opisuje zasadę działania dźwigni dwustronnej Ocena dobra oblicza pracę ze wzoru W = Fs podaje przykłady urządzeń pracujących z różną mocą odczytuje z tabliczek urządzeń ich moc podaje przykłady zmiany energii mechanicznej przez wykonanie pracy wskazuje każdy z rodzajów energii mechanicznej posługuje się zasadą zachowania energii mechanicznej podaje warunek równowagi dźwigni dwustronnej wyznacza doświadczalnie nieznaną masę za pomocą dźwigni dwustronnej, linijki i ciała o znanej masie Ocena bardzo dobra rozpoznaje odczytuje dane z wykresu interpretuje praktyczną znajomość mocy urządzeń na przykładzie odkurzaczy wyjaśnia pojęcia układu ciał wzajemnie oddziałujących opisuje rodzaje energii mechanicznej stosuje zasadę zachowania energii mechanicznej do rozwiązywania zadań badawczych opisuje zasadę działania bloku nieruchomego i kołowrotu na podstawie odpowiedniego rozumowania wyjaśnia, w jaki sposób maszyny proste ułatwiają nam wykonywanie pracy Przemiany energii w zjawiskach cieplnych podaje przykłady, w których na skutek wykonania pracy wzrosła energia wewnętrzna ciała podaje przykłady przewodników i izolatorów ciepła oraz ich zastosowania wskazuje zjawisko konwekcji na przykładzie odczytuje z tabeli temperaturę topnienia i ciepło topnienia odczytuje z tabeli temperaturę wrzenia i ciepło parowania rozpoznaje przykłady, w których na skutek wykonania pracy wzrosła energia wewnętrzna ciała rozpoznaje przykłady przewodników i izolatorów ciepła oraz ich zastosowania objaśnia zjawisko konwekcji na przykładzie analizuje z tabeli wartości ciepła właściwego analizuje dane z tabeli temperaturę topnienia i ciepło topnienia opisuje zależność szybkości parowania od temperatury analizuje z tabeli temperaturę wrzenia i ciepło parowania wymienia składniki energii wewnętrznej opisuje przepływ ciepła (energii) od ciała o wyższej temperaturze do ciała o niższej temperaturze, następujący przy zetknięciu tych ciał analizuje znaczenie dla przyrody, dużej wartości ciepła właściwego wody opisuje zależność szybkości parowania od temperatury opisuje zjawisko topnienia (stałość temperatury, zmiany energii wewnętrznej topniejących ciał) 4
opisuje rolę izolacji cieplnej w życiu codziennym podaje przykłady występowania konwekcji w przyrodzie podaje przykład znaczenia w przyrodzie dużej wartości ciepła topnienia lodu opisuje proporcjonalność ilości dostarczanego ciepła w temperaturze topnienia do masy ciała, które chcemy stopić analizuje (energetycznie) zjawisko parowania i wrzenia podaje przykłady znaczenia w przyrodzie dużej wartości ciepła parowania wody Drgania i fale sprężyste wskazuje w otoczeniu przykłady ciał wykonujących ruch drgający wskazuje falę poprzeczną i podłużną wytwarza dźwięki o małej i dużej częstotliwości objaśnia, co to są drgania gasnące demonstruje falę poprzeczną i podłużną wymienia, od jakich wielkości fizycznych zależy wysokość i głośność dźwięku podaje różnice między falami poprzecznymi i podłużnymi podaje znaczenie pojęć: położenie równowagi, wychylenie, amplituda opisuje mechanizm wytwarzania dźwięku w instrumentach muzycznych opisuje przemiany energii w ruchu drgającym wykazuje w doświadczeniu, że fala niesie energię i może wykonać pracę wyjaśnia, co nazywamy ultradźwiękami i infradźwiękami opisuje budowę atomu i jego składniki podaje przykłady przewodników i izolatorów rozpoznaje elektroskop O elektryczności statycznej elektryzuje ciało przez potarcie i zetknięcie z ciałem naelektryzowanym opisuje budowę przewodników i izolatorów (rolę elektronów swobodnych) objaśnia budowę i zasadę działania elektroskopu wskazuje w otoczeniu zjawiska elektryzowania przez tarcie bada doświadczalnie oddziaływanie między ciałami naelektryzowanymi przez tarcie i formułuje wnioski objaśnia pojęcie jon opisuje mechanizm zobojętniania ciał naelektryzowanych (metali i dielektryków) wyjaśnia uziemianie ciał objaśnia elektryzowanie przez dotyk, tarcie bada doświadczalnie oddziaływania między ciałami naelektryzowanymi przez zetknięcie i formułuje wnioski opisuje budowę krystaliczną soli kuchennej demonstruje elektryzowanie przez indukcję Prąd elektryczny wskazuje woltomierz, jako przyrząd do pomiaru napięcia wymienia źródła napięcia: ogniwo, akumulator, prądnica wskazuje amperomierz, podaje jednostkę natężenia prądu (1 A) odczytuje dane z tabliczki znamionowej odbiornika 5
podaje jednostkę napięcia (1 V) odczytuje natężenie prądu na tabliczkach urządzeń objaśnia dane z tabliczki znamionowej odbiornika odczytuje zużytą energię elektryczną na liczniku buduje najprostszy obwód składający się z ogniwa, żarówki (lub opornika) i wyłącznika buduje najprostszy obwód prądu i mierzy natężenie prądu w tym obwodzie podaje jednostki pracy prądu 1 J, 1 kwh rysuje schemat najprostszego obwodu, posługując się symbolami elementów wchodzących w jego skład mierzy napięcie na żarówce buduje obwód elektryczny zawierający kilka odbiorników według podanego schematu podaje przykłady pracy wykonanej przez prąd elektryczny wskazuje magnes podaje nazwy biegunów magnetycznych Zjawiska magnetyczne. Fale elektromagnetyczne wskazuje najprostsze przykłady zastosowania fal elektromagnetycznych opisuje oddziaływania między biegunami magnetycznymi podaje przykłady urządzeń z silnikiem elektrycznym nazywa rodzaje fal elektromagnetycznych (radiowe, mikrofale, promieniowanie podczerwone, światło widzialne, promieniowanie nadfioletowe, rentgenowskie) opisuje sposób posługiwania się kompasem wskazuje działanie elektromagnesu na znajdujące się w pobliżu przedmioty żelazne i magnesy wskazuje fale elektromagnetyczne opisuje zachowanie igły magnetycznej w pobliżu magnesu wyjaśnia zasadę działania kompasu wskazuje zastosowania elektromagnesu objaśnia, jakie przemiany energii zachodzą w silniku elektrycznym podaje przykłady zastosowania fal elektromagnetycznych podaje przykłady źródeł światła Optyka wskazuje przykłady odbicia, rozproszenia, załamanie światła wytwarza obraz w zwierciadle płaskim rozpoznaje tęczę jako efekt rozszczepienia światła słonecznego wskazuje soczewki opisuje sposób wykazania, że światło rozchodzi się po liniach prostych opisuje zjawisko tęczy różnicuje soczewki wyjaśnia powstawanie obszarów cienia 6
opisuje zjawisko rozproszenia światła na powierzchniach chropowatych wyjaśnia rozszczepienie światła w pryzmacie posługując się pojęciem światło białe podaje rodzaje soczewek (skupiająca, rozpraszająca) do korygowania każdej z wad wzroku objaśnia zjawiska zaćmienia Słońca i Księżyca doświadczalnie bada zjawisko załamania światła i opisuje doświadczenie wyjaśnia, na czym polegają wady wzroku: krótkowzroczności i dalekowzroczności opisuje zasadę działania prostych przyrządów optycznych (lupa, oko). Ocenę niedostateczną otrzymuje uczeń, który nie opanował podstawowych wiadomości i nie spełnia wymagań określonych dla oceny dopuszczającej. Ocenę celującą otrzymuje uczeń, którego wiedza wykracza znacznie poza obowiązujący program nauczania, twórczo i samodzielnie rozwija swoje zainteresowania i umiejętności, łączy wiedzę międzyprzedmiotową oraz bierze udział i osiąga sukcesy w konkursach i olimpiadach. Sposoby sprawdzania osiągnięć edukacyjnych uczniów: Forma aktywności Prace pisemne Wypowiedzi ustne Kartkówki ok. 10 min Praca na lekcji, doświadczenia, Częstotliwość 1 2 razy w semestrze Min. 1 raz w semestrze Uwagi/Kryteria oceniania - przeprowadzane po zakończeniu każdego działu; - mogą zawierać dodatkowe pytania na ocenę celującą; - sprawdziany są obowiązkowe, - nie ocenia się ucznia po dłuższej nieobecności w szkole; - ocenianiu podlega poprawność merytoryczna wypowiedzi, umiejętność charakteryzowania procesów fizycznych, stosowania języka fizycznego, wnioskowania przyczynowo-skutkowego, logicznego formułowania dłuższej wypowiedzi; - przy odp. ustnej obowiązuje znajomość materiału z trzech ostatnich lekcji, w przypadku lekcji powtórzeniowych z całego działu. nieokreślona - obejmują materiał z trzech ostatnich lekcji (nie muszą być wcześniej zapowiadane, ale mogą); - nie podlegają poprawie; nieokreślona - ocenianiu podlega zaangażowanie w tok lekcji, umiejętność samodzielnego rozwiązywania problemów, praca w grupach, udział w dyskusjach, prowadzących do wyciągania wniosków, prowadzenie obserwacji, wykonywanie doświadczeń; Praca domowa nieokreślona - prace domowe mogą być krótkoterminowe (na kolejną lekcję), lub długoterminowe, np. referaty i doświadczenia przeprowadzane w domu (zapowiedziane wcześniej z wyprzedzeniem uzależnionym stopniem trudności pracy); - ocenianiu podlega poprawność, samodzielność i staranność pracy, Dodatkowe nieokreślona - udział w konkursach i warsztatach fizycznych formy aktywności Próbne Minimum - 1 - ocenianiu podlega poziom wiedzy i umiejętności w cyklu kształcenia egzaminy gimnazjalne Sprawdziany (obejmujące większą partię materiału lub cały dział) - przyjmuje się skalę procentową przeliczaną na oceny: 7
Ocena słowna Ocena cyfrowa % uzyskanych punktów z pracy pisemnej celujący 6 100% - 91% + pytanie (zadanie) dodatkowe bardzo dobry 5 100% - 91% dobry 4 90% - 71% dostateczny 3 70% - 51% dopuszczający 2 50% - 33% niedostateczny 1 32% - 0% Sposób ustalania ocen semestralnych i końcoworocznych: 1. Wystawienie oceny klasyfikacyjnej dokonuje się na podstawie ocen cząstkowych, waga ocen zawarta została w e-dzienniku (większą wagę mają oceny ze sprawdzianów (prac klasowych), w drugiej kolejności są kartkówki i odpowiedź ucznia. Pozostałe oceny są wspomagające). 2. Ocena semestralna (roczna) jest obliczana wg algorytmu wagi oceny ze wszystkich rodzajów aktywności. Ocena roczna jest średnią arytmetyczną ocen semestralnych. Sposoby korygowania braków i poprawiania wyników niekorzystnych: 1. Jeżeli uczeń opuścił sprawdzian (pracę pisemną całogodzinną) z przyczyn losowych (nieobecność usprawiedliwiona), powinien go napisać w terminie nie przekraczającym dwóch tygodni od powrotu do szkoły; czas i sposób do uzgodnienia z nauczycielem, nie zgłoszenie się to wpis nb. 2. W przypadku nieobecności nieusprawiedliwionej na całogodzinnej pracy pisemnej uczeń pisze go na pierwszej lekcji, na której jest obecny. 3. Uczeń ma prawo do uzupełnienia braków z przedmiotu w ramach konsultacji z nauczycielem w przypadku zgłoszenia chęci przez ucznia. 4. Uczeń ma prawo poprawić ocenę z całogodzinnej pracy pisemnej (jeden raz w ciągu 1 tygodnia po oddaniu sprawdzianu). Poprawa jest dobrowolna, odbywa się poza lekcjami. Przy pisaniu poprawy sprawdzianu punktacja nie zmienia się. Do dziennika obok oceny uzyskanej za pierwszym razem wpisuje się ocenę uzyskaną z poprawy (ocena niedostateczna z poprawy nie może być wpisana do dziennika). Pozostałe formy aktywności nie podlegają poprawie. 5. Śródroczna ocena niedostateczna powinna być poprawiona przez ucznia najpóźniej do końca marca, w formie uzgodnionej z nauczycielem; końcoworoczna ocena niedostateczna może być zmieniona jedynie w wyniku egzaminu poprawkowego. Kontrakt między nauczycielem a uczniem: 1. Nauczyciel informuje uczniów z tygodniowym wyprzedzeniem o terminie i formie pracy pisemnej. 2. Nauczyciel oddaje sprawdzone prace pisemne w terminie do dwóch tygodni. 3. Uczeń ma prawo zgłosić nie przygotowanie do lekcji bez podania przyczyny (nie dotyczy zapowiedzianych sprawdzianów) jeden raz w semestrze w przypadku jednej godziny tygodniowo i dwa razy w semestrze w przypadku dwóch godzin tygodniowo. 4. Uczeń jest zobowiązany do prowadzenia zeszytu przedmiotowego. 5. Uczeń nie podlega ocenianiu do trzech dni po dłuższej, usprawiedliwionej nieobecności w szkole. 6. Uczeń może być zwolniony z pisania sprawdzianu lub odpowiedzi ustnej w wyjątkowych, uzasadnionych sytuacjach losowych. Warunki i tryb uzyskania wyższej niż przewidywana rocznej oceny klasyfikacyjnej: Uczeń ma prawo do podwyższenia przewidywanej oceny rocznej o jeden stopień, jeśli w terminie tygodnia od podania oceny przewidywanej zgłosi do nauczyciela chęć poprawy tej oceny. Na sprawdzianie przygotowanym przez nauczyciela, uwzględniającym wymagania programowe na ocenę o jeden stopień wyższą od proponowanej, uczeń winien uzyskać minimum 80% prawidłowych odpowiedzi. Ocena z poprawy nie ma wagi. 8