STOMATOLOGIA DZIECIĘCA Prof. dr hab. med. Barbara Adamowicz-Klepalska I. Aktualna sytuacja specjalizacyjna w dziedzinie stomatologii dziecięcej na dzień 31.08. 2009r. 1. W odniesieniu do ogółu 7.626 specjalistów lekarzy dentystów w poszczególnych siedmiu dziedzinach stomatologii łączna liczba specjalistów w dziedzinie stomatologii dziecięcej wraz z dawną dwustopniową i obecną bezstopniową specjalizacją kształtuje się następująco: - stomatologia dziecięca 742 co stanowi 9,7% - chirurgia stomatologiczna 885 - chirurgia szczękowo-twarzowa 219 - ortodoncja 1188 - periodontologia 392 - protetyka stomatologiczna 1687 - stomatologia zachowawcza z endodoncją 2513 Stan po sesjach egzaminacyjnych wiosennej i jesiennej 2009r. wzrósł o 15 specjalistów. 2. Niepokojąca jest struktura wieku 467 wykonujących zawód lekarzy dentystów specjalistów w dziedzinie stomatologii dziecięcej, kształtująca się bardzo niekorzystnie: - w przedziale wieku do 30 r. życia jest 3 czyli ok. 0,6% - w przedziale 31-40 r. życia jest 90 czyli ok. 19% - w przedziale 41-50 r. życia jest 168 czyli ok. 36% - w przedziale 51-60 r. życia jest 58 czyli ok. 12% - łącznie w przedziale do 60 r. życia jest 319 czyli ok. 68% - powyżej 60 r. życia jest 148 czyli ok. 32% 3. Na ogólną liczbę 903 lekarzy dentystów, którzy specjalizują się w rożnych dziedzinach stomatologicznych (stan na 31.12.2008r.): - stomatologia dziecięca 98 - protetyka 173 - stomatologia zachowawcza z endodoncją 210 - chirurgia stomatologiczna 190 - ortodoncja 87 - chirurgia szczękowo-twarzowa 78 - periodontologia 67 4. Specjaliści w dziedzinie stomatologii dziecięcej w poszczególnych województwach z uwzględnieniem liczebności populacji dzieci i młodzieży w wieku 0-18 r. życia oraz w odniesieniu do wieku specjalistów z uwzględnieniem liczby lekarzy wykonujących zawód
L.p. (stan na 30.06.2009r.). Zawodu nie wykonuje 274 z 742 lekarzy dentystów specjalistów stomatologii dziecięcej. Specjaliści w dziedzinie stomatologii dziecięcej w poszczególnych województwach. Stan na dzień 30.VI.2009r w wieku 0-18 lat Przedział wieku ogólnej liczby specjalistów Specjaliści wykonujący zawód razem do 30 31-40 41-50 51-60 61-65 pow. 65 razem 1. zachodniopomorskie 344666 0 6 9 4 2 33 54 31 2. wielkopolskie 737081 0 8 14 5 6 69 102 42 3. warmińskomazurskie 316937 0 2 3 1 3 5 14 11 4. świętokrzyskie 257482 0 0 4 0 0 5 9 7 5. śląskie 874346 0 6 8 5 0 9 28 21 6. pomorskie 487885 1 8 10 3 2 40 64 28 7. podlaskie 250840 0 5 10 5 0 2 22 21 8. podkarpackie 470079 0 1 7 1 0 13 22 14 9. opolskie 195028 0 1 2 1 0 5 9 5 10. mazowieckie 1.047615 1 17 24 9 8 69 128 76 11. małopolskie 714282 0 3 9 1 1 6 20 16 12. łódzkie 484821 0 12 19 11 2 87 131 79 13. lubuskie 211381 0 0 2 2 0 8 12 7 14. lubelskie 460814 1 10 28 6 1 12 58 50 15. dolnośląskie 545598 0 7 13 3 3 12 38 33 16. kujawskopomorskie 440971 0 4 6 1 0 20 31 26 razem 7.840426 3 90 168 58 28 395 742 467 5. populacji w wieku 0-18 roku życia przypadająca na jednego lekarza dentystę specjalistę stomatologii dziecięcej wykonującego zawód w poszczególnych województwach (stan na 30.06.2009r.) Specjaliści w dziedzinie stomatologii dziecięcej Lp. Specjaliści populacji/na wykonujący zawód specjalistę 1. Zachodniopomorskie 31 11.118 2. Wielkopolskie 42 17.549 3. warmińsko-mazurskie 11 28.776 4. Świętokrzyskie 7 36.783 5. Śląskie 21 41.635 6. Pomorskie 28 17.425 7. Podlaskie 21 11.945 8. Podkarpackie 14 33.577 9. Opolskie 5 39.005 10. Mazowieckie 76 13.784 11. Małopolskie 16 44.645 12. Łódzkie 79 6.137 2
13. Lubuskie 7 30.283 14. lubelskie 50 9.216 15. Dolnośląskie 33 16.533 16. kujawsko-pomorskie 26 16.960 467 16.788 6. specjalizujących się lekarzy dentystów w dziedzinie stomatologii dziecięcej (stan na 1.01.2009r.) L. p. lekarzy ogółem rezydentur 1. Dolnośląskie 5 1 2. kujawsko pomorskie 4 3 3. Lubelskie 19 5 4. Lubuskie 0 5. Łódzkie 19 5 6. Małopolskie 5 7. Mazowieckie 12 8. Opolskie 1 9. Podkarpackie 2 10. Podlaskie 6 2 11. Pomorskie 8 12. Śląskie 9 1 13 Świętokrzyskie 0 14 warmińsko-mazurskie 0 15 Wielkopolskie 9 4 16. zachodniopomorskie 1 razem 100 21 7. jednostek akredytowanych do prowadzenia specjalizacji w dziedzinie stomatologii dziecięcej wraz z liczbą miejsc, liczbą lekarzy w trakcie specjalizacji, liczbą wolnych miejsc i miejsc zgłoszonych w poszczególnych województwach jednostek akredytowanych (ogólnie) miejsc szkoleniowych w jednostkach akredytowanych lekarzy w trakcie specjalizacji wolnych miejsc szkoleniowych zgłoszonych miejsc na postępowanie kwalifikacyjne Różnica między kol. 4 a 5 dolnośląskie 1 10 9 1 1 0 kujawskopomorskie 1 2 2 0 0 0 lubelskie 1 20 19 1 1 0 lubuskie 0 0 0 0 0 0 łódzkie 3 19 18 1 1 0 małopolskie 2 12 7 5 5 0 mazowieckie 3 (1) 14 (4) 9 5 5 0 opolskie 1 1 1 0 0 0 podkarpackie 1 2 2 0 0 0 podlaskie 1 6 6 0 0 0 Uwagi 3
pomorskie 2 8 7 1 1 0 brak wolnych miejsc śląskie 1 8 6 2 2 0 świętokrzyskie 0 0 0 0 0 0 warmińsko- 1 2 2 0 0 0 mazurskie wielkopolskie 1 8 7 1 0 1 pismo konsulta nta 4 8 7 1 0 1 zachodniopomorskie 23 (1) 120 102 18 16 2 Dwa województwa lubuskie i świętokrzyskie nie prowadziły i nie prowadzą specjalizacji w dziedzinie stomatologii dziecięcej. Ponadto woj. lubuskie nie miało i nie ma nadal powołanego przez Wojewodę Konsultanta Wojewódzkiego pomimo wielokrotnych monitów Konsultanta Krajowego. Ponadto, wymagają wyjaśnienia poprzez kontrolę budzące wątpliwości akredytacje w woj. łódzkim (2) mazowieckim (1) oraz w zachodniopomorskim (3), jak również liczba miejsc szkoleniowych i liczba kierowników specjalizacji. II. 1. Potrzeby w zakresie stomatologii dziecięcej przede wszystkim uwarunkowane są liczbą jednostek akredytowanych, które są głównie w 10 uczelniach medycznych. Obecnie wątpliwe są już niektóre akredytacje w tzw. byłych Wojewódzkich Przychodniach Stomatologicznych, które uległy przekształceniom z SPZOZ w NZOZ lub uzyskały inną osobowość prawną, bądź uległy likwidacji. Utrudniona jest także realizacja wszystkich obowiązkowych staży oraz kursów wymaganych do specjalizacji w województwach: kujawsko-pomorskie, opolskie, podkarpackie i warmińsko-mazurskie, czyli tam gdzie nie ma uczelni medycznych. Łącznie stomatologia dziecięca najwyższą liczebnie akredytację ma w dziesięciu uczelniach medycznych. Niestety większość danych pozyskanych od Konsultantów Wojewódzkich, z Centrów Zdrowia Publicznego, jak i z CMKP, a także w otrzymanym wykazie, jest między sobą bardzo zróżnicowana. Ponadto istnieje duża rotacja specjalistów będących kierownikami specjalizacji, od liczby których także w dużym stopniu uzależniony jest nabór lekarzy dentystów do specjalizowania się. Zajmowanie miejsc akredytacyjnych, przez aktualnie specjalizujących się lekarzy, niestety przedłuża się o rok lub o półtora roku w zależności od trybu specjalizacji 2- lub 3-letniego, utraty kierownika specjalizacji z powodu odejścia z jednostki akredytowanej, bądź też blokowania z różnych przyczyn miejsca przez już specjalizujących się lekarzy dentystów. 4
Określenie liczba lekarzy w trakcie specjalizacji nie uwzględnia tego, w którym roku specjalizacji jest specjalizujący się obecnie lekarz, dlatego nie można zaplanować, kiedy zostanie przez niego zwolnione miejsce. Uśrednionym wskaźnikiem może być ewentualna średnia liczba lekarzy zdających w każdym roku kalendarzowym egzamin specjalizacyjny. Według posiadanych danych, poczynając od pierwszego państwowego egzaminu bezstopniowej specjalizacji w sesji wiosennej w 2003 roku, liczba zdających kształtowała się następująco: 2003r.- 6, 2004r. -3, 2005r. - 21, 2006r. - 29, 2007r. - 15, 2008r. -10, 2009r. - 15. W latach 1996-2007 w 20 sesjach egzaminacyjnych pod moim przewodnictwem Konsultanta Krajowego w dziedzinie stomatologii dziecięcej specjalizację II stopnia stomatologii dziecięcej uzyskało 166 lekarzy dentystów, z liczbą zdających w danym roku między 11 a 26 lekarzy dentystów. W 13 sesjach Państwowego Egzaminu Specjalizacyjnego od 2003 do 2009 roku z liczbą zdających miedzy 10 a 29 osób specjalizację uzyskało 99 lekarzy dentystów. Wskazane byłoby chociaż utrzymanie dotychczasowej liczby ok. 100 lekarzy rocznie w toku realizacji specjalizacji w dziedzinie stomatologii dziecięcej w latach 2010-2015. Jednocześnie, obecnie bardzo wiele czynników ma i będzie miało wpływ na liczbę lekarzy dentystów chętnych do specjalizowania się w dziedzinie stomatologii dziecięcej, co wymaga szerszego wyjaśnienia, przekraczającego niestety możliwość odpowiedzi na powyższe zagadnienie. 2. Poziom wyszkolenia specjalistów w dziedzinie stomatologii dziecięcej wykazują oceny uzyskiwane przez lekarzy dentystów na Państwowym Egzaminie Specjalizacyjnym, a także przeważająca liczba dobrze zdających, przy bardzo małej liczbie tych, którzy nie zdają egzaminu. Poziom oceniam jako dobry. 3. Najważniejsze, aby po uznaniu stomatologii dziecięcej dziedziną priorytetową, wprowadzić specjalistyczny koszyk świadczeń stomatologicznych w tej dziedzinie. Brak świadczeń specjalistycznych w dziedzinie stomatologii dziecięcej (wg UE paediatric dentistry), jest dyskryminacją specjalistów tej dziedziny medycyny. Należy przede wszystkim zwiększyć dostępność specjalistycznych świadczeń stomatologicznych dla dzieci i młodzieży do 18 roku życia. Populację wieku rozwojowego objęło także wręcz dyskryminacyjne finansowanie świadczeń stomatologicznych ze środków publicznych, świadczeń i tak bardzo rzadko udzielanych również przez ogólniepraktykujących lekarzy dentystów. 5