Monitoring pyłków wybranych gatunków roślin oraz zarodników grzybów na terenie Kielc i okolic w 2013 roku Opracowanie wykonano w Zakładzie Biologii Komórki i Mikroskopii Elektronowej Instytutu Biologii Uniwersytetu Jana Kochanowskiego w Kielcach
SPIS TREŚCI: 1. Charakterystyka wybranych gatunków roślin 2. Charakterystyka wybranych gatunków grzybów 3. Wyniki miesięcznych obserwacji i pomiarów stężenia pyłków roślin i zarodników grzybów w rejonie Kielc w 2013 roku 4. Wyniki sezonowych obserwacji i pomiarów stężenia pyłków roślin i zarodników grzybów w rejonie Kielc w 2013 roku 5. Komunikaty tygodniowych obserwacji i pomiarów stężenia pyłków roślin i zarodników grzybów w rejonie Kielc w 2013 roku 6. Kalendarz pylenia roślin i grzybów Kielce 2013
Analizę stężenia pyłków wybranych gatunków roślin oraz zarodników grzybów na terenie Kielc i okolic w 2013 roku, wykonano metodą objętościową stosując aparat firmy Lanzoni (Sampler VPPS 2000). Aparat objętościowy symuluje proces oddychania, wciągając powietrze przez pompę o stałej wartości zasysania, tj. 10 litrów powietrza na minutę. Wraz z zasysanym powietrzem do aparatu dostawały się zawieszone w powietrzu pyłki i zarodniki. Urządzenie do poboru materiału badawczego umieszczone było na dachu budynku Wydziału Matematyczno-Przyrodniczego Uniwersytetu Jana Kochanowskiego (na wysokości czwartego piętra). Cykl pracy aparatu wynosił 7 dni. Komunikaty pyłkowe były opracowywane w oparciu o wartości stężeń ziaren pyłku w objętości 1m 3 powietrza na dobę (pomiar był wykonywany dla Kielc i okolic w promieniu 30 km). Sampler VPPS 2000 firmy Lanzoni (fot. Zakład Biologii Komórki i Mikroskopii Elektronowej Instytutu Biologii Uniwersytetu Jana Kochanowskiego w Kielcach). Głowica siedmiodniowa Samplera VPPS 2000 (fot. Zakład Biologii Komórki i Mikroskopii Elektronowej Instytutu Biologii Uniwersytetu Jana Kochanowskiego w Kielcach).
Analizę stężenia pyłków dotyczyła wybranych gatunków roślin takich jak: Leszczyna pospolita Corylus avellana, Olsza czarna Alnus glutinosa, Brzoza brodawkowata Betula verrucosa, Topola czarna Populus nigra, Dąb szypułkowy Quercus robur, Wierzba iwa Salix caprea, Jałowiec pospolity - Juniperus communis, Jesion wyniosły Fraxinus excelsior, Grab pospolity Carpinus betulus, Sosna zwyczajna Pinus sylvestris, Świerk pospolity Picea abies, Trawy Poaceae, Pokrzywa zwyczajna - Urtica dioica, Babka lancetowata Plantago lanceolata, Szczaw zwyczajny Rumex acetosa, Przeprowadzono również analizę stężenia zarodników grzybów pleśniowych z rodzaju: Alternaria Cladosporium
1. Leszczyna pospolita Corylus avellana Leszczyna pospolita pokrój rośliny (fot. Ewa Karpowicz, Zakład Biologii Komórki i Mikroskopii Elektronowej Instytutu Biologii Uniwersytetu Jana Kochanowskiego w Kielcach). Leszczyna pospolita ziarna pyłku leszczyny (powiększenie x 400, fot. Zakład Biologii Komórki i Mikroskopii Elektronowej Instytutu Biologii Uniwersytetu Jana Kochanowskiego w Kielcach).
Jest to gatunek obecny prawie w całej Europie, a w Polsce na obszarze całego kraju (Szweykowscy, 1993). Leszczyna rośnie zwykle w podszyciu lasów liściastych, na żyznych glebach o podłożu wapiennym. Jest tolerancyjna w stosunku do światła (Seneta, 1987). Rozmnaża się z nasion lub pędów odroślowych (Pokorny, 1992). Leszczyna jest dużym krzewem leśnym (Szweykowscy, 1993), osiągającym do 7 metrów wysokości. Liście mają długość od 5 do 10 cm, są okrągłe, z przodu zaostrzone, podwójnie piłkowane, jaśniejsze od spodu, ciemniejsze z wierzchu, ułożone skrętolegle (Bachofer, 2007). Kora ma kolor bladobrunatny lub szaro-biały, jest popękana i bruzdowana, łuszcząca się. Kwiaty leszczyny są rozdzielnopłciowe. Męskie występują w postaci kotek o długości od 5 do 7 cm, zimą zielone i brązowe, a pylące są żółte. Kwiaty żeńskie natomiast pojawiają się jako pączek, z wystającymi, czerwonymi znamionami słupka w okresie kwitnienia. Okres kwitnienia leszczyny zaczyna się zwykle w styczniu a kończy w marcu (Krzyściak-Kosińska i wsp., 2012). 2. Olsza czarna Alnus glutinosa Olsza czarna pokrój rośliny (fot. Ewa Karpowicz, Zakład Biologii Komórki i Mikroskopii Elektronowej Instytutu Biologii Uniwersytetu Jana Kochanowskiego w Kielcach). Gatunek występujący w całej Europie, w Polsce jest pospolita na niżu. Rośnie na stanowiskach wilgotnych i jest silnie związana z wodą (Seneta, 1987). Szybko rośnie osiągając wysokość od 4 do 5 metrów w ciągu 10 lat (Pokorny, 1992). Natomiast wysokość
jaką może osiągnąć maksymalnie to 25 metrów. Koronę ma szeroko rozłożoną, z wiekiem okrągławą. Liście olchy ułożone są skrętolegle, mają długość do 10 cm, są klinowate u podstawy i zaokrąglone na wierzchołku, z wcięciem do nerwu środkowego. Brzeg liścia jest podwójnie piłkowany, z wierzchu nagi a od spodu owłosiony w kątach nerwów. Olsza jest drzewem wiatropylnym. Kwiaty są rozdzielnopłciowe, jednopiennie rozmieszczone na drzewie, ukazują się przed liśćmi. Kwiaty męskie występują w zwisających kotkach długości 6-8 cm, zebrane są po 2 lub 3, po zakwitnięciu są żółtobrązowe. Kwiaty żeńskie zebrane są w kotki długości 1 cm występujące po 2 lub 3 na szypułkach, są koloru zielonkawego. Olsza czarna ziarna pyłku (powiększenie x 400, fot. Zakład Biologii Komórki i Mikroskopii Elektronowej Instytutu Biologii Uniwersytetu Jana Kochanowskiego w Kielcach). Okres kwitnienia olszy czarnej to zwykle marzec i kwiecień, natomiast owoce dojrzewają we wrześniu i październiku (Bachofer, 2007).
2. Brzoza brodawkowata Betula verrucosa (Betula pendula) Brzoza brodawkowata pokrój rośliny (fot. Ewa Karpowicz, Zakład Biologii Komórki i Mikroskopii Elektronowej Instytutu Biologii Uniwersytetu Jana Kochanowskiego w Kielcach). Brzoza brodawkowata ziarna pyłku (powiększenie x 400, fot. Zakład Biologii Komórki i Mikroskopii Elektronowej Instytutu Biologii Uniwersytetu Jana Kochanowskiego w Kielcach).
Jest to gatunek rosnący prawie w całej Europie. W Polsce rośnie na całym niżu i niskich partiach gór, zasiedla tereny suche i piaszczyste (Seneta, 1987). Jest światłolubnym drzewem pionierskim, jako pierwszy zasiedla tereny bezleśne (Bachofer, 2007). Brzoza dorasta do 20 metrów wysokości. Jej korona jest początkowo wąska i spiczasta, potem nieregularna i okrągława. Kora jest gładka, biała, łuszczy się okrężnie. Na młodych gałęziach różowobiała, natomiast u starszych drzew głęboko spękana, z czarnymi listewkami. Pędy pokryte są małymi gruczołowatymi wypukłościami o kształcie brodawek (Kremer, 1995). Brzoza ma liście opadające na zimę, ułożone skrętolegle, osiągające długość 7 cm, a ogonek liściowy 3 cm. Kształt liści może być jajowaty, zaś brzeg jest podwójnie piłkowany. Powierzchnia liścia jest obustronnie owłosiona, z wierzchu zielona od spodu jaśniejsza. Kwiaty brzozy są rozdzielnopłciowe i wiatropylne. Ich rozmieszczenie jest jednopienne na końcach pędów. Kwiaty męskie występują w postaci kotek, tworzą się jesienią i zimują. Zamknięte mają kolor czerwonobrązowy a otwarte są żółtobrązowe, długości 10 cm. Natomiast kwiaty żeńskie (kotki) zimują w formie pąków, wyrastają pojedynczo, są pionowo wzniesione, mają kolor zielony lub czerwonawy i długość 4 cm. Okres kwitnienia brzozy trwa zwykle od marca do maja (Bachofer, 2007). 4. Topola czarna Populus nigra Gatunek ten występuje prawie w całej Europie. Rośnie na glebach piaszczystych i żwirowych, w lasach nad brzegami rzek. Jest drzewem światłolubnym (Pokorny, 1992). Topola osiąga wysokość do 30 metrów, ma wysoką, rozłożystą koronę. Kora u młodych okazów jest gładka i ma kolor jasnoszary, natomiast u starszych staje się czarniawa i głęboko bruzdowana. Liście topoli czarnej ułożone są skrętolegle, osiągają długość do 10 cm, są kształtu trójkątnego z ostrym wierzchołkiem. Brzeg liścia jest karbowano-piłkowany. Liście są obustronnie zielone i nagie. Kwiaty ukazują się przed liśćmi, są rozdzielnopłciowe, dwupiennie rozmieszczone. Kwiaty męskie zebrane są w kotki długości 5-8 cm, są koloru czerwonego, natomiast kwiaty żeńskie również zebrane są w kotki koloru zielonego.
Topola czarna pokrój rośliny (fot. Ewa Karpowicz, Zakład Biologii Komórki i Mikroskopii Elektronowej Instytutu Biologii Uniwersytetu Jana Kochanowskiego w Kielcach). Topola czarna ziarna pyłku (powiększenie x 400, fot. Zakład Biologii Komórki i Mikroskopii Elektronowej Instytutu Biologii Uniwersytetu Jana Kochanowskiego w Kielcach). Okres jej kwitnienia to marzec i kwiecień, owoce dojrzewają w czerwcu (Bachofer, 2007).
5. Dąb szypułkowy Quercus rober L. Jest to gatunek szeroko rozpowszechniony w Europie. Zasiedla tereny wilgotne. Występuje na terenie całej Polski. Dominuje w mieszanych lasach, które porastają doliny rzek, wymaga jednak pełnego nasłonecznienia. Ma silnie rozwinięty system korzeniowy. Drzewa te żyją nawet do 1000 lat (Bachofer, 2007; Pokorny, 1992). Dąb szypułkowy jest drzewem do 45 metrów wysokości. Jego korona jest szeroka i wysoka, dość nieregularna z bardzo rozłożystymi konarami. Kora dębu jest koloru jasnoszarego, już na młodych okazach z bruzdami i listwami (Kremer, 1995). Dąb ma liście opadające na zimę, ułożone skrętolegle, kształtu jajowatego, zaokrąglone na wierzchołku, jaśniejsze od spodu, ciemnozielone z wierzchu (Krzyściak-Kosińska i wsp., 2012). Dąb szypułkowy pokrój rośliny (fot. Ewa Karpowicz, Zakład Biologii Komórki i Mikroskopii Elektronowej Instytutu Biologii Uniwersytetu Jana Kochanowskiego w Kielcach). Długość liści do 12 cm, są one krótkoogonkowe i mają po bokach blaszki po 5-6 klap, które to są zaokrąglone. Dąb jest drzewem jednopiennym o rozdzielnopłciowych kwiatach. Kwiaty męskie zebrane są w kwiatostany na wiszących kotkach, wyrastają u podstawy młodych pędów. Kwiaty męskie zawierają nie więcej niż 10 pręcików i mają żółtozielony okwiat.
Kwiaty żeńskie zebrane są w kwiatostany na długich szypułkach do 6 cm. Składają się z 5 pojedynczych kwiatów. Kwiaty są wiatropylne. Dąb szypułkowy ziarna pyłku (powiększenie x 400, fot. Zakład Biologii Komórki i Mikroskopii Elektronowej Instytutu Biologii Uniwersytetu Jana Kochanowskiego w Kielcach). Dąb szypułkowy kwitnie zwykle w maju, dwa tygodnie przed kwitnieniem dębu bezszypułkowego. Owoce dojrzewają we wrześniu i październiku (Bachofer, 2007). 6. Wierzba iwa Salix caprea Jest to gatunek występujący w całej Europie, a w Polsce najczęściej w północno-wschodniej części kraju. Rośnie na skrajach lasów, na zrębach i nizinach (Seneta, 1987). Wierzba iwa osiąga do 12 metrów wysokości, ma szaro-zieloną korę (Pokorny, 1992). Liście wierzby szerokoeliptyczne lub jajowate, długości do 10 cm, szerokość 5-6 cm, kształtu okrągławojajowatego, brzeg falisty, są szarozielone po górnej stronie, natomiast po dolnej stronie zamszowato owłosione z wyraźnie wypukłą siatką żyłek. Kwiaty ukazują się przed liśćmi, są rozdzielnopłciowe, rozmieszczone na drzewach dwupiennie. Kwiaty męskie zebrane są w jajowate kotki długości 3,5cm-5 cm, natomiast żeńskie są węższe i zielonkawe (Bachofer, 2007). Kwiaty wierzby są miododajne, dostarczają na wiosnę pszczołom pyłku i nektaru. Okres jej kwitnienia trwa zwykle od marca do maja (Bachofer, 2007).
Wierzba iwa pokrój rośliny (fot. Ewa Karpowicz, Zakład Biologii Komórki i Mikroskopii Elektronowej Instytutu Biologii Uniwersytetu Jana Kochanowskiego w Kielcach). Wierzba iwa ziarna pyłku (powiększenie x 400, fot. Zakład Biologii Komórki i Mikroskopii Elektronowej Instytutu Biologii Uniwersytetu Jana Kochanowskiego w Kielcach).
6. Jałowiec pospolity - Juniperus communis L. Jałowiec pospolity pokrój rośliny (fot. Katarzyna Kołaczek, Zakład Biologii Komórki i Mikroskopii Elektronowej Instytutu Biologii Uniwersytetu Jana Kochanowskiego w Kielcach). Jałowiec pospolity ziarno pyłku (powiększenie x 400, fot. Zakład Biologii Komórki i Mikroskopii Elektronowej Instytutu Biologii Uniwersytetu Jana Kochanowskiego w Kielcach).
Jałowiec jest krzewem dwupiennym o bardzo zmiennym pokroju. Może być zarówno stożkowaty, jak i kolumnowy. Wysokość jego wynosi od 2 do 10 metrów. Jest wiecznie zielony. Kłujące igły mają długość około 1,5 cm, są one niebieskozielone i położone po trzy w okółku. Męskie kwiatostany są koloru żółtawego i mają długość poniżej 5 mm. Żeńskie kwiatostany są natomiast zielonkawe. Jałowiec ma granatowo czerwone jagody pokryte woskiem, jadalne w małych ilościach. Jest to krzew szeroko rozpowszechniony. Rośnie on na łąkach ubogich w związki organiczne, wrzosowiskach, wydmach i w jasnych lasach iglastych (borach). Występują także jego ogrodowe odmiany (Bachofer, Mayer, 2010). Czas kwitnienia przypada zwykle na miesiące kwiecień i maj. 8. Jesion wyniosły Fraxinus Excelsior L. Jesion wyniosły pokrój rośliny (fot. Ewa Karpowicz, Zakład Biologii Komórki i Mikroskopii Elektronowej Instytutu Biologii Uniwersytetu Jana Kochanowskiego w Kielcach).
Jesion wyniosły ziarna pyłku (powiększenie x 400, fot. Zakład Biologii Komórki i Mikroskopii Elektronowej Instytutu Biologii Uniwersytetu Jana Kochanowskiego). Jest gatunkiem występującym w zachodniej i środkowej Europie, w Polsce na niżu i w niższych partiach gór, często w pobliżu rzek i strumieni. Rośnie na żyznych, wilgotnych glebach, lecz nie w miejscach z wodą zastojową. Dorosłe drzewa wymagają pełnego nasłonecznienia (Pokorny, 1992). Jesion dorasta do 40 metrów wysokości, ma luźną koronę, nieregularną, okrągławą w zarysie, szeroką u szczytu, wąską na dole. Kora jest koloru szarobrunatnego, gładka u młodych okazów, a u starszych bruzdowana lub pokryta siecią listewek. Pędy są jasnoszare i grube (Kremer, 1995). Liście jesionu pierzaste, złożone z 7 do 11 listków eliptycznych lub eliptycznopodługowatych, na brzegach piłkowanych. Listki są zaostrzone na wierzchołku, długości 6-12 cm, matowe i ciemnozielone na górnej stronie oraz jaśniejsze po stronie dolnej (Krzyściak-Kosińska i wsp., 2012). Kwiaty męskie, żeńskie, obupłciowe, pokazują się przed liśćmi. Kwiat jesionu jest niepozorny, brązowawy bez okwiatu. Kwiat męski ma dwa czerwonobrązowe pręciki. Kwiaty są wiatropylne oraz zebrane w krótkie wiechy. Okres jego kwitnienia przypada zwykle na kwiecień maj, zaś owoce dojrzewają w październiku (Bachofer, 2007).
9. Grab pospolity Carpinus betulus L. Grab pospolity pokrój rośliny (fot. Ewa Karpowicz, Zakład Biologii Komórki i Mikroskopii Elektronowej Instytutu Biologii Uniwersytetu Jana Kochanowskiego w Kielcach). Grab pospolity ziarna pyłku (powiększenie x 400, fot. Zakład Biologii Komórki i Mikroskopii Elektronowej Instytutu Biologii Uniwersytetu Jana Kochanowskiego w Kielcach). Gatunek występuje w zachodniej, środkowej i południowej Europie, w Polsce na terenach północno-wschodnich i wschodnich. Najczęściej rośnie w lasach mieszanych
z dębem, jest drzewem ciepłolubnym, ale dobrze znosi mróz. Rośnie na glebach zasobnych, nie toleruje gleb piaszczystych i kwaśnych, dobrze znosi umiarkowane zacienienie. Ma mocny pień, trzymający szeroką jajowatą koronę. Grab dorasta do wysokości 20 metrów. Kora drzewa jest ciemnoszara lub jasnoszara, gładka, jednak z wiekiem pokrywa się listewkami lub siatkowanym wzorem. Konary są powyginane, stromo wzniesione, a pędy ciemnoszaro brunatne (Kremer, 1995). Liście grabu są ułożone skrętolegle, opadające na zimę, długości 10 cm. Mają jajowaty kształt, z zaostrzonym wierzchołkiem, są krótkoogonkowe i mają podwójnie piłkowany brzeg, a po obu stronach są intensywnie zielone. Blaszka liściowa przypomina falistą tekturę, ponieważ nerwy liściowe zagłębione są w liściu (Krzyściak-Kosińska i wsp., 2012). Grab jest drzewem jednopiennym, kwiaty ma rozdzielnopłciowe, pojawiające się razem z liśćmi. Kwiaty męskie zebrane są w kotki, mają walcowaty kształt, luźno zwisają są bezszypułkowe, żółtobrązowe, o długości 5 cm, występują na bezlistnych krótkopędach w ilości od 1 do 3. Kwiaty żeńskie, zebrane są w kotki na końcach długopędów. Kwiaty są zielone z czerwonymi znamionami słupków i mają trójklapowy liść przykwiatowy. Kwiaty grabu są wiatropylne, a okres jego kwitnienia obejmuje zwykle kwiecień i maj (Bachofer, 2007; Pokorny, 1992). 10. Sosna zwyczajna Pinus sylvestris Drzewo to ma bardzo szeroki zakres występowania. Sezon pylenia przypada zwykle na miesiące kwiecień i maj. Jest to drzewo wiatropylne. Sosna jest drzewem z dużą zdolnością przystosowawczą do bardzo różnych warunków siedliskowych. Wykazuje dużą tolerancję nie tylko względem gleby ale także klimatu. Najczęściej rośnie jednak na ubogich siedliskach np. terenach piaszczystych, jak również torfowcach. W takich bowiem warunkach sosna ma dużą przewagę konkurencyjną jeśli chodzi o inne gatunki. Na glebach bardziej urodziwych jest wypierana przez drzewa liściaste. Igły wieloletnie (2-4 lata) są zebrane po dwie na krótkopędach. Są bardzo różne długości od 4-7 cm, mogą być zarówno jasnozielone jak i niebieskozielone, sztywne i zaostrzone. Igły w zacienionym miejscu są bardziej miękkie.
Sosna zwyczajna pokrój rośliny (fot. Katarzyna Kołaczek, Zakład Biologii Komórki i Mikroskopii Elektronowej Instytutu Biologii Uniwersytetu Jana Kochanowskiego w Kielcach). Sosna zwyczajna ziarna pyłku (powiększenie x 400, fot. Zakład Biologii Komórki i Mikroskopii Elektronowej Instytutu Biologii Uniwersytetu Jana Kochanowskiego w Kielcach).
Kwiaty są rozdzielnopłciowe, jednopiennie. Męskie kwiatostany są licznie ustawione wokół podstawy pędów najmłodszych. Mają kształt od kulistego po jajowaty, kolor od żółtawego do jasnobrązowego. Po zakwitnięciu osiągają długość ok. 2cm i są walcowate. Żeńskie kwiatostany wyrastają na szypułkach w liczbie od 1 do 3 na szczycie kwiatostanu (Bachofer, Mayer, 2010). 11. Świerk pospolity Picea abies Występuje w lasach północnej Europy i lasach górskich Europy środkowej. W Polsce rośnie na terenie całego kraju, lecz jego naturalny zasięg obejmuje dwa ośrodki-niżowy i wyżowy, oddzielone obszarem bezświerkowym. Preferuje gleby świeże i gliniastopiaszczyste oraz stanowiska chłodne (Seneta, 1987). Świerk jest drzewem o wysokości do 30-40 metrów (w naturalnych lasach nawet do 60 metrów), żyje 300-500 lat. Kora ma barwę czerwonobrązową, z wiekiem łuszczącą się. Korona świerku jest wysmukła i stożkowata, dolne gałęzie dotykają ziemi. Igły są zimozielone, mają do 1-2,5 cm długości i są czworokątne w przekroju poprzecznym. Kwiaty męskie są koloru żółtego, a żeńskie czerwonego lub zielonego. Szyszki walcowate, zwisające w dół o barwie brązowo-szarej. Świerk pospolity pokrój rośliny (fot. Ewa Karpowicz, Zakład Biologii Komórki i Mikroskopii Elektronowej Instytutu Biologii Uniwersytetu Jana Kochanowskiego w Kielcach).
Świerk pospolity ziarna pyłku (powiększenie x 400, fot. Zakład Biologii Komórki i Mikroskopii Elektronowej Instytutu Biologii Uniwersytetu Jana Kochanowskiego w Kielcach). Drzewo jest bardzo odporne na mróz, ale wrażliwe na zanieczyszczenia powietrza (Pokorny, 1992) 12. Rodzina: Trawy - Poaceae Rodzina traw liczy około 11 000 gatunków. Trawy zajmują najrozmaitsze siedliska na całej kuli ziemskiej. Rosną zarówno na obszarach tropikalnych i subtropikalnych jak i w krainach o klimacie arktycznym jak i umiarkowanym. W Polsce występuje około 200 gatunków. Spotykane są na nizinach i w górach, na terenie ludzkich osiedli jak i w naturalnych zbiorowiskach. Trawy (z wyjątkiem rosnących wysoko jak drzewa bambusów) są roślinami zielnymi, są roczne, dwuletnie lub wieloletnie. Mają charakterystyczną budowę łodygi, która jest zróżnicowana na zgrubiałe i pełne węzły (zwane kolankami) i puste międzywęźla. Taką specyficzną łodygę nazywa się źdźbłem. Liście traw składają się przeważnie z trzech części. Trawy są roślinami wiatropylnymi a ich kwiaty są drobne i niepozorne (Kozłowska,1984). Główny okres pylenia traw przypada w Polsce na czerwiec i pierwszą połowę lipca. Pierwsze ziarna pyłku pojawiają się w atmosferze już w kwietniu, nieliczne ziarna pyłków traw obserwowane są jeszcze październiku. Pyłki traw
zarówno w kwietniu jak i w październiku z uwagi na bardzo niskie stężenie ( pojedyncze ziarna) nie stanowią zagrożenia klinicznego. Trawy-pokrój rośliny (fot. Katarzyna Kołaczek, Zakład Biologii Komórki i Mikroskopii Elektronowej Instytutu Biologii Uniwersytetu Jana Kochanowskiego w Kielcach). Trawy ziarna pyłku (powiększenie x 400, fot. Zakład Biologii Komórki i Mikroskopii Elektronowej Instytutu Biologii Uniwersytetu Jana Kochanowskiego w Kielcach).
13. Babka lancetowata Plantago lanceolata L. Babka lancetowata pokrój rośliny (fot. Katarzyna Kołaczek, Zakład Biologii Komórki i Mikroskopii Elektronowej Instytutu Biologii Uniwersytetu Jana Kochanowskiego w Kielcach). Babka lancetowata ziarna pyłku (powiększenie x 400, fot. Zakład Biologii Komórki i Mikroskopii Elektronowej Instytutu Biologii Uniwersytetu Jana Kochanowskiego w Kielcach).
W Polsce występują trzy gatunki babki: lancetowata, średnia oraz zwyczajna. Babka lancetowata roślina wieloletnia występująca na łąkach, pastwiskach oraz nieużytkach. Główny korzeń krótki, gruby i wrzecionowaty, zaś korzenie przybyszowe miotełkowate. Bylina o liściach lancetowatych, umieszczonych w odziomkowej różyczce. Łodygi bezlistne, zakończone kulistymi, zakończone kulistymi, jajowatymi kłoskami o długości do 3cm. Babka lancetowata jest owado- i wiatropylna. Czas kwitnienia tej rośliny przypada zwykle od maja do września (Skrzypczak, 1995). 14. Pokrzywa zwyczajna - Urtica dioica L. Pokrzywa zwyczajna pokrój rośliny (fot. Katarzyna Kołaczek, Zakład Biologii Komórki i Mikroskopii Elektronowej Instytutu Biologii Uniwersytetu Jana Kochanowskiego w Kielcach). Pokrzywa występuje w klimacie umiarkowanym i zimnym. Najbardziej pospolita jest pokrzywa zwyczajna (Urtica dioica). Jest to roślina wieloletnia lubiąca żyzną, wilgotną i bogatą w związki azotu ziemię. Rozmnaża się zarówno poprzez nasiona, jak i poprzez podziemne rozłogi. Łodyga pokrzywy jest gęsto ulistniona, może osiągać wysokość 120-150 cm. Liście i łodyga pokrzywy są pokryte parzącymi włoskami.
Pokrzywa zwyczajna ziarna pyłku (powiększenie x 400, fot. Zakład Biologii Komórki i Mikroskopii Elektronowej Instytutu Biologii Uniwersytetu Jana Kochanowskiego w Kielcach). Kwiaty pokrzywy zwyczajnej są wiatropylne, niepozorne, zebrane w zwisające grona. Pokrzywa produkuje dużą ilość pyłku, stężenia jej w atmosferze osiągają bardzo wysokie wartości (Wajszczyk, 2000). 15. Szczaw zwyczajny Rumex acetosa L. Szczaw rośnie w całej Polsce, zasiedla torfowe, średnio wilgotne łąki, pola, ogrody, brzegi rowów oraz przydrożne skraje lasów (gliniastych i ilastych). Łodyga jest wyprostowana u podstawy, czerwonawa o wysokości 40-100 cm. Liście jajowato-lancetowate, w nasadzie oszczepowe lub strzałkowe, w zależności od ustawienia na łodydze mają krótsze lub dłuższe ogonki. Mięsiste liście pokryte są lekkim nalotem. Kwiatostan luźny, gałęzisty, wiechowaty o barwie rdzawej lub czerwonej. Kwiaty męskie i żeńskie na tej samej roślinie. Owoc stanowi orzeszek o kształcie jajowatym, o trzech kanciastych ostrych końcach, długości 1,5-3,0 mm i szerokości 1,0-1,5 mm. Powierzchnia owocu ma kolor brunatno-czarny, jaśniejszy na krawędziach. Czas kwitnienia szczawiu przypada zwykle od maja do lipca włącznie (Skrzypczak, 1995).
Szczaw zwyczajny pokrój rośliny (fot. Katarzyna Kołaczek, Zakład Biologii Komórki i Mikroskopii Elektronowej Instytutu Biologii Uniwersytetu Jana Kochanowskiego w Kielcach). Szczaw zwyczajny ziarno pyłku (powiększenie x 400, fot. Zakład Biologii Komórki i Mikroskopii Elektronowej Instytutu Biologii Uniwersytetu Jana Kochanowskiego w Kielcach)
16. Bylica pospolita - Artemisia vulgaris Bylica pospolita pokrój rośliny (fot. Ewa Karpowicz, Zakład Biologii Komórki i Mikroskopii Elektronowej Instytutu Biologii Uniwersytetu Jana Kochanowskiego w Kielcach). Bylica pospolita ziarno pyłku (powiększenie x 400, fot. Zakład Biologii Komórki i Mikroskopii Elektronowej Instytutu Biologii Uniwersytetu Jana Kochanowskiego w Kielcach).
W Polsce występuje siedem gatunków bylicy w tym bylica pospolita. Jest to roślina o rozłożystym pokroju, czerwonawej kanciastej łodydze, pokrytej pierzasto-podzielnymi liśćmi ułożonymi naprzemianlegle, które po stronie dolnej są białawo-wełniste. W kątach liści w górnej części rozgałęzionej łodygi występują koszyczki złożone z żółtych kwiatów. Owocem jest niełupka. Bylica występuje powszechnie w całej strefie umiarkowanej. Jest to roślina rosnąca w ogrodach i terenach zadarnionych, występuje także jako roślina ruderalna. Bylica pospolita jest także używana jako roślina aromatyczna-przyprawia się nią mięso wołowe, baraninę oraz drób. Okres kwitnienia bylicy przypada na lipiec-wrzesień (Wajszczyk, 2000). ZARODNIKI GRZYBÓW PLEŚNIOWYCH WYWOŁUJĄCE ALERGIĘ Grzyby stanowią jedną z podstawowych grup alergenów inhalacyjnych. Niewielkie rozmiary zarodników grzybów nie przekraczające 10 mikronów, pozwalają na głęboka penetrację drzewa oskrzelowego, co w efekcie prowadzi do reakcji alergicznych. Alergolodzy dzielą grzyby pleśniowe na zewnątrz- i wewnątrzdomowe. Grzyby pleśniowe zewnątrzdomowe najczęściej uczulające to: Alternaria Cladosporium Sezon występowania grzybów pleśniowych zewnątrzdomowych nie jest ściśle określony. Zarodniki pojawiają się wczesną wiosną, szczytowe stężenie osiągają latem i jesienią. Zawartość ich w atmosferze spada do zera po obfitych opadach śniegu. Zarodniki grzybów z rodzaju Alternaria Alternaria jest grzybem pojawiającym się w atmosferze przy dużej względnej wilgotności powietrza oraz przy dużych prędkościach wiatru. Stąd też, ich największe stężenie przypada w porze popołudniowej miesięcy letnich lipiec/sierpień, (Rapiejko i Lipiec, 2009). W badaniach powietrza atmosferycznego, spory z rodzaju Alternaria obejmują około 10 % wszystkich wyłapanych zarodników. Przyjmuję się, iż stężenie progowe dla zarodników omawianego grzyba wynosi 100 spor/m 3 (Zawisza i wsp., 2007). Uważane są one za
najczęściej występujący astmogen wśród pleśni, powodujący również cięższy przebieg choroby, który może doprowadzić nawet do śmierci (Pałczyński i wsp., 2007). Alternaria zarodniki (powiększenie x 400, fot. Zakład Biologii Komórki i Mikroskopii Elektronowej Instytutu Biologii Uniwersytetu Jana Kochanowskiego w Kielcach). Zarodniki grzybów z rodzaju Cladosporium Latem i jesienią stężenie zarodników niektórych gatunków pleśni (w tym Cladosporium) 100-1000 krotnie przekracza stężenie ziaren pyłku w atmosferze. Uwalnianie zarodników zależne jest od gatunku grzyba i od warunków pogodowych. Cladosporium należy do zewnątrzdomowych grzybów pleśniowych najczęściej uczulających. Zarodniki Cladosporium pojawiają się w powietrzu pod koniec stycznia, a zanikają w końcu października. Szczyt sezonu przypada na miesiące letnie od czerwca do września, kiedy to ilość zarodników może dochodzić do kilkunastu tysięcy w m 3 powietrza. Stężenie progowe dla omawianego grzyba, przy którym występują objawy alergii u wszystkich osób uczulonych na alergeny Cladosporium wynosi 3000 zarodników/m 3 powietrza (Rapiejko i wsp., 2007).
Duża liczba zarodników Cladosporium w powietrzu jest efektem szerokiego zakresu ich występowania i dostępności produktów niezbędnych do wzrostu grzybni. Cladosporium zarodniki (powiększenie x 400, fot. Zakład Biologii Komórki i Mikroskopii Elektronowej Instytutu Biologii Uniwersytetu Jana Kochanowskiego w Kielcach). Literatura 1. Bachofer M., Mayer J. 2007. Drzewa. MULTICO Oficyna Wydawnicza, Warszawa. 2. Kozłowska J. Leksykon przyrodniczy. Trawy. Świat książki. Monachium 1984. 3. Kremer B. T. 1995. Leksykon przyrodniczy. Drzewa. Świat Książki. Warszawa. 4. Krzyściak-Kosińska R., Kosiński M., Przybyłowicz Ł. 2012. Atlas drzew i krzewów. Wydawnictwo Dragon, Bielsko-Biała. 5. Pałczyński C., Wiszniewska M., Jolanta Walusiak J. Pleśnie jako alergen zawodowy. Alergia, 2007, 4: 28-32. 6. Pokorny J. 1992. Drzewa znane i mniej znane. Polska Oficyna Wydawnicza BGW, Warszawa. 7. Rapiejko P., Lipiec A. Zarodniki Alternaria w powietrzu Bydgoszczy, Olsztyna i Warszawy w 2009 roku. Alergia, 2009, 4: 32-33.
8. Seneta W. 1987. Dendrologia. Część pierwsza. Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa. 9. Skrzypczak G., Blecharczyk A. Podręczny atlas chwastów. Medix Plus, Poznań 1995. 10. Zawisza E., Bardadin J., Wiśliński P., Lipiec A., Rapiejko P. 2007. Zapalenie alergiczne i niealergiczne wywołane kontaktem z grzybami. Alergia, 2007, 4: 16-20.
TABELE I WYKRESY PRZEDSTAWIAJĄCE WYNIKI MIESIĘCZNYCH OBSERWACJI I POMIARÓW STĘŻENIA PYŁKÓW ROŚLIN I ZARODNIKÓW GRZYBÓW W REJONIE KIELC W 2013 ROKU
KWIECIEŃ 2013
Tabela 1. Stężenie ziaren pyłku olszy, brzozy i topoli mierzone metodą objętościową aparatem Lanzoniego Data Olsza (Liczba ziaren/m 3 powietrza) Brzoza (Liczba ziaren/m 3 powietrza) Topola (Liczba ziaren/m 3 powietrza) 1.04.2013 0 0 0 2.04.2013 0 1,04 5,2 3.04.2013 1,04 5,2 6,24 4.04.2013 0 2,08 8,32 5.04.2013 3,12 1,04 9,36 6.04.2013 1,04 5,2 5,2 7.04.2013 1,04 8,32 14,56 8.04.2013 1,04 8,32 27,04 9.04.2013 1,04 2,08 4,16 10.04.2013 46,8 45,76 4,16 11.04.2013 763,36 891,28 137,28 12.04.2013 2005,12 1612 120,64 13.04.2013 3748,16 1503,84 89,44 14.04.2013 1339,52 357,76 41,6 15.04.2013 1578,72 411,84 172,64 16.04.2013 931,84 422,24 1331,2 17.04.2013 538,72 270,4 1826,24 18.04.2013 133,12 384,8 3105,44 19.04.2013 274,56 490,88 3178,24 20.04.2013 561,6 174,72 811,2 21.04.2013 218,4 341,12 819,52 22.04.2013 183,04 176,8 361,92 23.04.2013 197,6 2533,44 1998,88 24.04.2013 151,84 3236,48 636,48 25.04.2013 87,36 2335,84 1849,12 26.04.2013 87,36 3450,72 447,2 27.04.2013 74,88 2319,2 176,8 28.04.2013 87,36 455,52 106,08 29.04.2013 74,88 2423,2 45,76 30.04.2013 54,08 680,16 52
Rycina 1. Stężenie ziaren pyłku olszy, brzozy i topoli mierzone metodą objętościową aparatem Lanzoniego Tabela 2. Stężenie ziaren pyłku leszczyny, dębu i grabu mierzone metodą objętościową aparatem Lanzoniego Data Leszczyna (Liczba ziaren/m 3 powietrza) Dąb (Liczba ziaren/m 3 powietrza) Grab (Liczba ziaren/m 3 powietrza) 1.04.2013 0 0 0 2.04.2013 1,04 0 0 3.04.2013 0 0 0 4.04.2013 0 0 0 5.04.2013 1,04 0 0 6.04.2013 1,04 0 0 7.04.2013 3,12 0 0 8.04.2013 0 0 0 9.04.2013 0 5,2 1,04 10.04.2013 0 7,28 2,08 11.04.2013 5,2 29,12 10,4 12.04.2013 112,32 128,96 62,4 13.04.2013 41,6 91,52 31,2 14.04.2013 29,12 47,84 39,52 15.04.2013 18,72 39,52 27,04
16.04.2013 2,08 70,72 18,72 17.04.2013 0 24,96 22,88 18.04.2013 0 85,28 27,04 19.04.2013 126,88 74,88 14,56 20.04.2013 97,76 58,24 24,96 21.04.2013 168,48 133,12 10,4 22.04.2013 76,96 39,52 20,8 23.04.2013 151,84 89,44 20,8 24.04.2013 47,84 224,64 12,48 25.04.2013 388,96 135,2 20,8 26.04.2013 74,88 237,12 18,72 27.04.2013 89,44 114,4 18,72 28.04.2013 20,8 72,8 8,32 29.04.2013 16,64 176,8 27,04 30.04.2013 22,88 172,64 39,52 Rycina 2. Stężenie ziaren leszczyny, dębu i grabu mierzone metodą objętościową aparatem Lanzoniego
Tabela 3. Stężenie ziaren pyłku wierzby, jesionu i jałowca mierzone metodą objętościową aparatem Lanzoniego Data Wierzba (Liczba ziaren/m 3 powietrza) Jesion (Liczba ziaren/m 3 powietrza) Jałowiec (Liczba ziaren/m 3 powietrza) 1.04.2013 0 0 0 2.04.2013 0 0 0 3.04.2013 0 0 0 4.04.2013 0 0 0 5.04.2013 0 0 0 6.04.2013 0 0 0 7.04.2013 0 0 0 8.04.2013 0 0 0 9.04.2013 5,2 0 0 10.04.2013 3,12 0 0 11.04.2013 9,36 0 41,6 12.04.2013 18,72 0 39,52 13.04.2013 4,16 0 156 14.04.2013 0 0 224,64 15.04.2013 10,4 0 43,68 16.04.2013 31,2 0 60,32 17.04.2013 8,32 0 149,76 18.04.2013 10,4 0 120,64 19.04.2013 326,56 31,2 249,6 20.04.2013 420,16 18,72 112,32 21.04.2013 1366,56 35,36 126,88 22.04.2013 671,84 6,24 87,36 23.04.2013 765,44 197,6 199,68 24.04.2013 185,12 220,48 262,08 25.04.2013 684,32 158,08 124,8 26.04.2013 131,04 251,68 87,36 27.04.2013 274,56 56,16 45,76 28.04.2013 101,92 101,92 133,12 29.04.2013 185,12 205,92 20,8 30.04.2013 153,92 160,16 70,72
Rycina 3. Stężenie ziaren pyłku wierzby, jesionu i jałowca mierzone metodą objętościową aparatem Lanzoniego Tabela 4. Stężenie zarodników Cladosporium i Alternaria mierzone metodą objętościową aparatem Lanzoniego Data Cladosporium (Liczba zarodników/m 3 powietrza) Alternaria (Liczba zarodników/m 3 powietrza) 1.04.2013 0 0 2.04.2013 58,24 16,64 3.04.2013 299,52 97,76 4.04.2013 185,12 89,44 5.04.2013 160,16 49,92 6.04.2013 293,28 64,48 7.04.2013 355,68 43,68 8.04.2013 235,04 60,32 9.04.2013 268,32 43,68 10.04.2013 432,64 68,64 11.04.2013 424,32 74,88 12.04.2013 220,48 135,2 13.04.2013 755,04 70,72 14.04.2013 208 22,88
15.04.2013 106,08 22,88 16.04.2013 451,36 22,88 17.04.2013 81,12 35,36 18.04.2013 574,08 139,36 19.04.2013 844,48 245,44 20.04.2013 1462,24 93,6 21.04.2013 888,16 232,96 22.04.2013 237,12 56,16 23.04.2013 1514,24 216,32 24.04.2013 276,64 60,32 25.04.2013 790,4 257,92 26.04.2013 447,2 49,92 27.04.2013 287,04 345,28 28.04.2013 2348,32 289,12 29.04.2013 1909,44 54,08 30.04.2013 208 230,88 Rycina 4. Stężenie zarodników Cladosporium i Alternaria mierzone metodą objętościową aparatem Lanzoniego
MAJ 2013
Tabela 5. Stężenie ziaren pyłku olszy, brzozy, topoli i wierzby mierzone metodą objętościową aparatem Lanzoniego Data Olsza (Liczba ziaren/m 3 powietrza) Brzoza (Liczba ziaren/m 3 powietrza) Topola (Liczba ziaren/m 3 powietrza) Wierzba (Liczba ziaren/m 3 powietrza) 1.05.2013 37,44 224,64 33,28 245,44 2.05.2013 8,32 33,28 14,56 14,56 3.05.2013 8,32 180,96 52 29,12 4.05.2013 16,64 218,4 43,68 62,4 5.05.2013 126,88 416 10,4 328,64 6.05.2013 22,88 569,92 24,96 33,28 7.05.2013 14,56 68,64 2,08 149,76 8.05.2013 2,08 39,52 0 33,28 9.05.2013 0 79,04 10,4 37,44 10.05.2013 0 29,12 0 56,16 11.05.2013 0 99,84 10,4 0 12.05.2013 0 0 0 0 13.05.2013 0 10,4 0 0 14.05.2013 0 0 0 0 15.05.2013 0 8,32 0 0 16.05.2013 0 0 0 0 17.05.2013 0 0 0 0 18.05.2013 0 6,24 0 0 19.05.2013 0 0 0 0 20.05.2013 0 0 0 0 21.05.2013 0 0 0 0 22.05.2013 0 0 0 0 23.05.2013 0 0 0 0 24.05.2013 0 0 0 0 25.05.2013 0 0 0 0 26.05.2013 0 0 0 0 27.05.2013 0 0 0 0 28.05.2013 0 0 0 0 29.05.2013 0 0 0 0 30.05.2013 0 0 0 0 31.05.2013 0 0 0 0
Rycina 5. Stężenie ziaren pyłku olszy, brzozy, topoli i wierzby mierzone metodą objętościową aparatem Lanzoniego Tabela 6. Stężenie ziaren pyłku dębu, grabu i jesionu mierzone metodą objętościową aparatem Lanzoniego Data Dąb (Liczba ziaren/m 3 powietrza) Grab (Liczba ziaren/m 3 powietrza) Jesion (Liczba ziaren/m 3 powietrza) 1.05.2013 120,64 10,4 31,2 2.05.2013 4,16 10,4 2,08 3.05.2013 16,64 16,64 20,8 4.05.2013 49,92 16,64 106,08 5.05.2013 24,96 33,28 131,04 6.05.2013 183,04 12,48 434,72 7.05.2013 52 24,96 457,6 8.05.2013 35,36 4,16 782,08 9.05.2013 137,28 29,12 122,72 10.05.2013 20,8 91,52 526,24 11.05.2013 264,16 16,64 112,32 12.05.2013 83,2 4,16 37,44 13.05.2013 199,68 16,64 104 14.05.2013 241,28 29,12 357,76
15.05.2013 116,48 33,28 76,96 16.05.2013 99,84 70,72 158,08 17.05.2013 31,2 274,56 205,92 18.05.2013 60,32 47,84 22,88 19.05.2013 2,08 16,64 29,12 20.05.2013 29,12 33,28 10,4 21.05.2013 8,32 18,72 4,16 22.05.2013 8,32 0 10,4 23.05.2013 8,32 16,64 12,48 24.05.2013 0 6,24 4,16 25.05.2013 0 22,88 2,08 26.05.2013 0 2,08 0 27.05.2013 2,08 4,16 0 28.05.2013 0 4,16 0 29.05.2013 2,08 2,08 0 30.05.2013 0 0 0 31.05.2013 0 0 0 Rycina 6. Stężenie ziaren pyłku dębu, grabu i jesionu mierzone metodą objętościową aparatem Lanzoniego
Tabela 7. Stężenie ziaren pyłku sosny, świerku i jałowca mierzone metodą objętościową aparatem Lanzoniego Data Sosna (Liczba ziaren/m 3 powietrza) Świerk (Liczba ziaren/m 3 powietrza) Jałowiec (Liczba ziaren/m 3 powietrza) 1.05.2013 0 0 49,92 2.05.2013 0 0 4,16 3.05.2013 0 0 29,12 4.05.2013 0 0 22,88 5.05.2013 0 0 31,2 6.05.2013 4,16 0 20,8 7.05.2013 31,2 0 66,56 8.05.2013 79,04 24,96 81,12 9.05.2013 62,4 16,64 41,6 10.05.2013 305,76 89,44 218,4 11.05.2013 131,04 151,84 124,8 12.05.2013 72,8 58,24 10,4 13.05.2013 56,16 14,56 83,2 14.05.2013 68,64 64,48 76,96 15.05.2013 1277,12 151,84 56,16 16.05.2013 1555,84 804,96 35,36 17.05.2013 4954,56 844,48 70,72 18.05.2013 4625,92 101,92 16,64 19.05.2013 4370,08 517,92 18,72 20.05.2013 1888,64 76,96 2,08 21.05.2013 276,64 29,12 2,08 22.05.2013 316,16 43,68 4,16 23.05.2013 613,6 89,44 16,64 24.05.2013 208 49,92 0 25.05.2013 1757,6 120,64 2,08 26.05.2013 911,04 72,8 6,24 27.05.2013 172,64 24,96 2,08 28.05.2013 403,52 49,92 12,48 29.05.2013 513,76 52 2,08 30.05.2013 145,6 10,4 0 31.05.2013 49,92 6,24 4,16
Rycina 7. Stężenie ziaren pyłku sosny, świerku i jałowca mierzone metodą objętościową aparatem Lanzoniego Tabela 8. Stężenie ziaren pyłku babki i traw mierzone metodą objętościową aparatem Lanzoniego Data Babka (Liczba ziaren/m 3 powietrza) Trawy (Liczba ziaren/m 3 powietrza) 1.05.2013 0 0 2.05.2013 4,16 2,08 3.05.2013 27,04 31,2 4.05.2013 41,6 282,88 5.05.2013 185,12 224,64 6.05.2013 62,4 388,96 7.05.2013 10,4 218,4 8.05.2013 166,4 293,28 9.05.2013 87,36 166,4
10.05.2013 195,52 168,48 11.05.2013 139,36 76,96 12.05.2013 24,96 31,2 13.05.2013 93,6 31,2 14.05.2013 176,8 149,76 15.05.2013 122,72 153,92 16.05.2013 147,68 153,92 17.05.2013 151,84 164,32 18.05.2013 76,96 91,52 19.05.2013 99,84 195,52 20.05.2013 62,4 45,76 21.05.2013 35,36 52 22.05.2013 12,48 49,92 23.05.2013 22,88 128,96 24.05.2013 4,16 305,76 25.05.2013 20,8 20,8 26.05.2013 62,4 76,96 27.05.2013 31,2 16,64 28.05.2013 43,68 35,36 29.05.2013 128,96 260 30.05.2013 56,16 95,68 31.05.2013 45,76 79,04 Rycina 8. Stężenie ziaren pyłku babki i traw mierzone metodą objętościową aparatem Lanzoniego
Tabela 9. Stężenie ziaren pyłku pokrzywy i szczawiu mierzone metodą objętościową aparatem Lanzoniego Data Pokrzywa (Liczba ziaren/m 3 powietrza) Szczaw (Liczba ziaren/m 3 powietrza) 1.05.2013 0 0 2.05.2013 4,16 2,08 3.05.2013 27,04 29,12 4.05.2013 10,4 60,32 5.05.2013 64,48 93,6 6.05.2013 74,88 49,92 7.05.2013 76,96 43,68 8.05.2013 361,92 33,28 9.05.2013 143,52 85,28 10.05.2013 222,56 91,52 11.05.2013 93,6 83,2 12.05.2013 33,28 91,52 13.05.2013 736,32 43,68 14.05.2013 208 133,12 15.05.2013 114,4 133,12 16.05.2013 145,6 29,12 17.05.2013 237,12 131,04 18.05.2013 66,56 60,32 19.05.2013 131,04 299,52 20.05.2013 52 104 21.05.2013 37,44 41,6 22.05.2013 31,2 45,76 23.05.2013 41,6 45,76 24.05.2013 31,2 8,32 25.05.2013 12,48 41,6 26.05.2013 60,32 54,08 27.05.2013 14,56 14,56 28.05.2013 41,6 27,04 29.05.2013 39,52 87,36 30.05.2013 62,4 95,68 31.05.2013 22,88 16,64
Rycina 9 Stężenie ziaren pyłku pokrzywy i szczawiu mierzone metodą objętościową aparatem Lanzoniego Tabela 10. Stężenie zarodników Cladosporium i Alternaria mierzone metodą objętościową aparatem Lanzoniego Data Cladosporium (Liczba ziaren/m 3 powietrza) Alternaria (Liczba ziaren/m 3 powietrza) 1.05.2013 954,72 245,44 2.05.2013 2583,36 153,92 3.05.2013 405,6 405,6 4.05.2013 4771,52 112,32 5.05.2013 4193,28 176,8 6.05.2013 603,2 49,92 7.05.2013 2949,44 305,76 8.05.2013 4636,32 174,72 9.05.2013 2263,04 141,44 10.05.2013 2905,76 112,32 11.05.2013 1572,48 128,96 12.05.2013 1372,8 126,88 13.05.2013 4605,12 120,64 14.05.2013 2647,84 210,08 15.05.2013 998,4 87,36
16.05.2013 665,6 151,84 17.05.2013 382,72 185,12 18.05.2013 1508 37,44 19.05.2013 1928,16 212,16 20.05.2013 1849,12 91,52 21.05.2013 3186,56 95,68 22.05.2013 732,16 114,4 23.05.2013 1539,2 87,36 24.05.2013 1603,68 126,88 25.05.2013 1603,68 41,6 26.05.2013 2177,76 56,16 27.05.2013 1335,36 20,8 28.05.2013 1609,92 79,04 29.05.2013 2500,16 37,44 30.05.2013 3787,68 76,96 31.05.2013 1828,32 76,96 Rycina 10. Stężenie zarodników Cladosporium i Alternaria mierzone metodą objętościową aparatem Lanzoniego
CZERWIEC 2013
Tabela 11. Stężenie ziaren pyłku sosny i świerku mierzone metodą objętościową aparatem Lanzoniego Data Sosna (Liczba ziaren/m 3 powietrza) Świerk (Liczba ziaren/m 3 powietrza) 1.06.2013 97,76 2,08 2.06.2013 54,08 22,88 3.06.2013 24,96 2,08 4.06.2013 14,56 6,24 5.06.2013 4,16 0 6.06.2013 6,24 4,16 7.06.2013 2,08 2,08 8.06.2013 10,4 4,16 9.06.2013 24,96 0 10.06.2013 29,12 0 11.06.2013 20,8 0 12.06.2013 2,08 0 13.06.2013 6,24 0 14.06.2013 33,28 0 15.06.2013 16,64 0 16.06.2013 54,08 0 17.06.2013 20,8 0 18.06.2013 4,16 0 19.06.2013 20,8 0 20.06.2013 0 0 21.06.2013 0 0 22.06.2013 8,32 0 23.06.2013 0 0 24.06.2013 0 0 25.06.2013 0 0 26.06.2013 0 0 27.06.2013 0 0 28.06.2013 0 0 29.06.2013 0 0 30.06.2013 0 0
Rycina 11. Stężenie ziaren pyłku sosny i świerku mierzone metodą objętościową aparatem Lanzoniego Tabela 12. Stężenie ziaren pyłku babki i traw mierzone metodą objętościową aparatem Lanzoniego Data Babka (Liczba ziaren/m 3 powietrza) Trawy (Liczba ziaren/m 3 powietrza) 1.06.2013 193,44 74,88 2.06.2013 416 27,04 3.06.2013 174,72 74,88 4.06.2013 62,4 62,4 5.06.2013 79,04 35,36 6.06.2013 91,52 208 7.06.2013 262,08 185,12 8.06.2013 391,04 241,28 9.06.2013 582,4 1092 10.06.2013 349,44 255,84 11.06.2013 605,28 2265,12 12.06.2013 278,72 249,6 13.06.2013 1085,76 1374,88
14.06.2013 557,44 303,68 15.06.2013 1349,92 811,2 16.06.2013 574,08 326,56 17.06.2013 825,76 933,92 18.06.2013 197,6 133,12 19.06.2013 605,28 682,24 20.06.2013 561,6 711,36 21.06.2013 260 272,48 22.06.2013 257,92 1659,84 23.06.2013 91,52 249,6 24.06.2013 35,36 530,4 25.06.2013 41,6 276,64 26.06.2013 74,88 41,6 27.06.2013 172,64 230,88 28.06.2013 56,16 453,44 29.06.2013 436,8 586,56 30.06.2013 99,84 1672,32 Rycina 12. Stężenie ziaren pyłku babki i traw mierzone metodą objętościową aparatem Lanzoniego
Tabela 13. Stężenie ziaren pyłku pokrzywy i szczawiu mierzone metodą objętościową aparatem Lanzoniego Data Pokrzywa (Liczba ziaren/m 3 powietrza) Szczaw (Liczba ziaren/m 3 powietrza) 1.06.2013 106,08 104 2.06.2013 135,2 45,76 3.06.2013 54,08 108,16 4.06.2013 31,2 22,88 5.06.2013 35,36 66,56 6.06.2013 170,56 185,12 7.06.2013 108,16 149,76 8.06.2013 168,48 168,48 9.06.2013 326,56 160,16 10.06.2013 37,44 374,4 11.06.2013 220,48 68,64 12.06.2013 122,72 56,16 13.06.2013 528,32 293,28 14.06.2013 359,84 728 15.06.2013 605,28 530,4 16.06.2013 492,96 1836,64 17.06.2013 990,08 680,16 18.06.2013 255,84 2706,08 19.06.2013 208 1512,16 20.06.2013 316,16 2516,8 21.06.2013 170,56 2789,28 22.06.2013 501,28 1992,64 23.06.2013 68,64 2456,48 24.06.2013 120,64 609,44 25.06.2013 112,32 391,04 26.06.2013 62,4 153,92 27.06.2013 149,76 850,72 28.06.2013 141,44 553,28 29.06.2013 287,04 877,76 30.06.2013 405,6 534,56
Rycina 13. Stężenie ziaren pyłku pokrzywy i szczawiu mierzone metodą objętościową aparatem Lanzoniego Tabela 14. Stężenie zarodników Cladosporium i Alternaria mierzone metodą objętościową aparatem Lanzoniego Data Cladosporium (Liczba ziaren/m 3 powietrza) Alternaria (Liczba ziaren/m 3 powietrza) 1.06.2013 3739,84 70,72 2.06.2013 5830,24 457,6 3.06.2013 2312,96 81,12 4.06.2013 2136,16 52 5.06.2013 2202,72 49,92 6.06.2013 5480,8 139,36 7.06.2013 886,08 70,72 8.06.2013 5840,64 436,8 9.06.2013 7668,96 551,2 10.06.2013 2404,48 122,72 11.06.2013 5110,56 212,16 12.06.2013 345,28 18,72 13.06.2013 3049,28 214,24
14.06.2013 2250,56 126,88 15.06.2013 5091,84 212,16 16.06.2013 4266,08 131,04 17.06.2013 2808 141,44 18.06.2013 3490,24 118,56 19.06.2013 8580 476,32 20.06.2013 5934,24 492,96 21.06.2013 2934,88 584,48 22.06.2013 4195,36 526,24 23.06.2013 952,64 45,76 24.06.2013 4110,08 289,12 25.06.2013 1876,16 180,96 26.06.2013 2348,32 27,04 27.06.2013 4147,52 842,4 28.06.2013 2518,88 201,76 29.06.2013 8725,6 366,08 30.06.2013 9166,56 1333,28 Rycina 14. Stężenie zarodników Cladosporium i Alternaria mierzone metodą objętościową aparatem Lanzoniego
LIPIEC 2013
Tabela 15. Stężenie ziaren pyłku babki i traw mierzone metodą objętościową aparatem Lanzoniego Data Babka (Liczba ziaren/m 3 powietrza) Trawy (Liczba ziaren/m 3 powietrza) 1.07.2013 297,44 2113,28 2.07.2013 249,6 802,88 3.07.2013 364 503,36 4.07.2013 280,8 1859,52 5.07.2013 149,76 611,52 6.07.2013 553,28 1112,8 7.07.2013 218,4 1422,72 8.07.2013 99,84 609,44 9.07.2013 232,96 763,36 10.07.2013 187,2 619,84 11.07.2013 266,24 355,68 12.07.2013 37,44 43,68 13.07.2013 39,52 60,32 14.07.2013 135,2 426,4 15.07.2013 66,56 189,28 16.07.2013 41,6 345,28 17.07.2013 187,2 370,24 18.07.2013 293,28 336,96 19.07.2013 374,4 497,12 20.07.2013 224,64 195,52 21.07.2013 52 104 22.07.2013 93,6 241,28 23.07.2013 33,28 116,48 24.07.2013 29,12 120,64 25.07.2013 41,6 116,48 26.07.2013 58,24 110,24 27.07.2013 133,12 193,44 28.07.2013 214,24 224,64 29.07.2013 172,64 187,2 30.07.2013 35,36 81,12 31.07.2013 24,96 118,56
Rycina 15. Stężenie ziaren pyłku babki i traw mierzone metodą objętościową aparatem Lanzoniego Tabela 16. Stężenie ziaren pyłku pokrzywy, szczawiu i bylicy mierzone metodą objętościową aparatem Lanzoniego Data Pokrzywa (Liczba ziaren/m 3 powietrza) Szczaw (Liczba ziaren/m 3 powietrza) Bylica (Liczba ziaren/m 3 powietrza) 1.07.2013 355,68 255,84 22,88 2.07.2013 183,04 840,32 4,16 3.07.2013 60,32 1241,76 4,16 4.07.2013 723,84 1859,52 60,32 5.07.2013 180,96 2129,92 58,24 6.07.2013 605,28 2013,44 60,32 7.07.2013 416 3637,92 110,24 8.07.2013 235,04 3760,64 22,88 9.07.2013 280,8 2816,32 104 10.07.2013 118,56 1175,2 20,8 11.07.2013 551,2 193,44 70,72
12.07.2013 237,12 37,44 8,32 13.07.2013 106,08 8,32 2,08 14.07.2013 1776,32 99,84 16,64 15.07.2013 584,48 54,08 29,12 16.07.2013 846,56 22,88 14,56 17.07.2013 1901,12 101,92 39,52 18.07.2013 2635,36 191,36 89,44 19.07.2013 1880,32 1241,76 81,12 20.07.2013 767,52 158,08 85,28 21.07.2013 1441,44 52 18,72 22.07.2013 834,08 126,88 45,76 23.07.2013 397,28 43,68 31,2 24.07.2013 667,68 22,88 64,48 25.07.2013 859,04 39,52 37,44 26.07.2013 1880,32 74,88 31,2 27.07.2013 4696,64 99,84 170,56 28.07.2013 3567,2 122,72 603,2 29.07.2013 2433,6 455,52 574,08 30.07.2013 846,56 153,92 287,04 31.07.2013 407,68 81,12 153,92 Rycina 16. Stężenie ziaren pyłku pokrzywy, szczawiu bylicy mierzone metodą objętościową aparatem Lanzoniego
Tabela 17. Stężenie zarodników Cladosporium i Alternaria mierzone metodą objętościową aparatem Lanzoniego Data Cladosporium (Liczba ziaren/m 3 powietrza) Alternaria (Liczba ziaren/m 3 powietrza) 1.07.2013 3238,56 413,92 2.07.2013 1499,68 116,48 3.07.2013 4359,68 366,08 4.07.2013 6922,24 1227,2 5.07.2013 9459,84 651,04 6.07.2013 7808,32 2198,56 7.07.2013 5811,52 1514,24 8.07.2013 4444,96 222,56 9.07.2013 6067,36 732,16 10.07.2013 5152,16 736,32 11.07.2013 3671,2 3506,88 12.07.2013 1281,28 60,32 13.07.2013 576,16 52 14.07.2013 4347,2 767,52 15.07.2013 2968,16 711,36 16.07.2013 6674,72 1560 17.07.2013 4399,2 4399,2 18.07.2013 12182,56 3664,96 19.07.2013 8634,08 7519,2 20.07.2013 3492,32 2939,04 21.07.2013 2789,28 345,28 22.07.2013 3057,6 792,48 23.07.2013 3221,92 553,28 24.07.2013 1803,36 750,88 25.07.2013 2552,16 1146,08 26.07.2013 4324,32 723,84 27.07.2013 7244,64 2213,12 28.07.2013 6237,92 1306,24 29.07.2013 8176,48 2223,52 30.07.2013 5759,52 788,32 31.07.2013 11504,48 1035,84
Rycina 17. Stężenie zarodników Cladosporium i Alternaria mierzone metodą objętościową aparatem Lanzoniego
SIERPIEŃ 2013
Tabela 18. Stężenie ziaren pyłku traw, babki i szczawiu mierzone metodą objętościową aparatem Lanzoniego Data Trawy (Liczba ziaren/m 3 powietrza) Babka (Liczba ziaren/m 3 powietrza) Szczaw (Liczba ziaren/m 3 powietrza) 1.08.2013 68,64 41,6 99,84 2.08.2013 27,04 41,6 58,24 3.08.2013 58,24 6,24 62,4 4.08.2013 43,68 12,48 6,24 5.08.2013 10,4 16,64 27,04 6.08.2013 31,2 18,72 16,64 7.08.2013 39,52 45,76 43,68 8.08.2013 10,4 27,04 27,04 9.08.2013 147,68 128,96 122,72 10.08.2013 47,84 52 66,56 11.08.2013 68,64 81,12 160,16 12.08.2013 97,76 81,12 60,32 13.08.2013 20,8 6,24 12,48 14.08.2013 106,08 33,28 60,32 15.08.2013 22,88 18,72 24,96 16.08.2013 37,44 66,56 37,44 17.08.2013 47,84 56,16 39,52 18.08.2013 47,84 114,4 52 19.08.2013 76,96 31,2 58,24 20.08.2013 10,4 20,8 8,32 21.08.2013 41,6 24,96 16,64 22.08.2013 72,8 108,16 58,24 23.08.2013 70,72 45,76 20,8 24.08.2013 76,96 62,4 20,8 25.08.2013 37,44 14,56 8,32 26.08.2013 12,48 10,4 2,08 27.08.2013 62,4 24,96 6,24 28.08.2013 20,8 6,24 4,16 29.08.2013 14,56 10,4 10,4 30.08.2013 43,68 18,72 0 31.08.2013 52 22,88 0
Rycina 18. Stężenie ziaren pyłku traw, babki i szczawiu mierzone metodą objętościową aparatem Lanzoniego Tabela 19. Stężenie ziaren pyłku pokrzywy i bylicy mierzone metodą objętościową aparatem Lanzoniego Data Pokrzywa (Liczba ziaren/m 3 powietrza) Bylica (Liczba ziaren/m 3 powietrza) 1.08.2013 917,28 260 2.08.2013 1387,36 440,96 3.08.2013 1720,16 700,96 4.08.2013 544,96 316,16 5.08.2013 1612 230,88 6.08.2013 1285,44 405,6 7.08.2013 1052,48 721,76 8.08.2013 992,16 226,72 9.08.2013 399,36 160,16 10.08.2013 39,52 49,92 11.08.2013 280,8 101,92 12.08.2013 247,52 91,52 13.08.2013 39,52 45,76 14.08.2013 116,48 60,32
15.08.2013 60,32 4,16 16.08.2013 104 89,44 17.08.2013 76,96 72,8 18.08.2013 160,16 108,16 19.08.2013 110,24 79,04 20.08.2013 29,12 14,56 21.08.2013 41,6 62,4 22.08.2013 199,68 135,2 23.08.2013 83,2 85,28 24.08.2013 68,64 118,56 25.08.2013 251,68 52 26.08.2013 68,64 33,28 27.08.2013 81,12 141,44 28.08.2013 83,2 20,8 29.08.2013 76,96 24,96 30.08.2013 45,76 91,52 31.08.2013 58,24 114,4 Rycina 19. Stężenie ziaren pyłku pokrzywy i bylicy mierzone metodą objętościową aparatem Lanzoniego
Tabela 20. Stężenie zarodników Cladosporium i Alternaria mierzone metodą objętościową aparatem Lanzoniego Data Cladosporium (Liczba ziaren/m 3 powietrza) Alternaria (Liczba ziaren/m 3 powietrza) 1.08.2013 7167,68 1726,4 2.08.2013 7431,84 2572,96 3.08.2013 4143,36 1842,88 4.08.2013 2246,4 1052,48 5.08.2013 3856,32 1695,2 6.08.2013 6574,88 1331,2 7.08.2013 3677,44 721,76 8.08.2013 5792,8 1206,4 9.08.2013 3706,56 1886,56 10.08.2013 1666,08 626,08 11.08.2013 2918,24 2822,56 12.08.2013 3800,16 2941,12 13.08.2013 4380,48 2358,72 14.08.2013 4049,76 2256,8 15.08.2013 902,72 168,48 16.08.2013 2013,44 856,96 17.08.2013 1691,04 1751,36 18.08.2013 1067,04 1302,08 19.08.2013 1942,72 1245,92 20.08.2013 811,2 499,2 21.08.2013 1406,08 954,72 22.08.2013 1424,8 603,2 23.08.2013 2932,8 1826,24 24.08.2013 2092,48 2242,24 25.08.2013 3656,64 1362,4 26.08.2013 2030,08 933,92 27.08.2013 1272,96 4459,52 28.08.2013 3983,2 865,28 29.08.2013 2624,96 567,84 30.08.2013 3377,92 1520,48 31.08.2013 2535,52 1360,32
Rycina 20. Stężenie zarodników Cladosporium i Alternaria mierzone metodą objętościową aparatem Lanzoniego
WRZESIEŃ 2013
Tabela 21. Stężenie ziaren pyłku babki, traw i szczawiu mierzone metodą objętościową aparatem Lanzoniego Data Trawy (Liczba ziaren/m 3 powietrza) Babka (Liczba ziaren/m 3 powietrza) Szczaw (Liczba ziaren/m 3 powietrza) 1.09.2013 27,04 8,32 4,16 2.09.2013 20,8 0 4,16 3.09.2013 10,4 2,08 0 4.09.2013 12,48 6,24 4,16 5.09.2013 8,32 10,4 6,24 6.09.2013 33,28 12,48 10,4 7.09.2013 33,28 16,64 10,4 8.09.2013 35,36 10,4 6,24 9.09.2013 22,88 12,48 8,32 10.09.2013 22,88 6,24 6,24 11.09.2013 2,08 2,08 0 12.09.2013 6,24 0 6,24 13.09.2013 12,48 4,16 0 14.09.2013 6,24 0 4,16 15.09.2013 4,16 6,24 2,08 16.09.2013 12,48 0 10,4 17.09.2013 10,4 4,16 2,08 18.09.2013 20,8 6,24 0 19.09.2013 20,8 8,32 0 20.09.2013 2,08 0 0 21.09.2013 43,68 20,8 4,16 22.09.2013 16,64 2,08 0 23.09.2013 24,96 6,24 0 24.09.2013 4,16 0 0 25.09.2013 8,32 6,24 0 26.09.2013 24,96 4,16 0 27.09.2013 16,64 0 0 28.09.2013 4,16 0 0 29.09.2013 2,08 0 0 30.09.2013 4,16 0 0