Rachunkowość rolna - historia i współczesność. Wiktoria Budakowska-Minut IERiGŻ-PIB Gdańsk 12 kwiecień 2013r

Rachunkowość rolna - historia i współczesność Wiktoria Budakowska-Minut IERiGŻ-PIB Gdańsk 12 kwiecień 2013r

Rachunkowość rolna istnieje w Polsce już 87 lat od 1926 r - do dnia dzisiejszego. Od 1 lipca 1926 r. 500 rolników rozpoczęło prowadzenie rachunkowości rolnej pod opieką Wydziału Ekonomiki Rolnej Drobnych Gospodarstw Wiejskich przy Państwowym Instytucie Naukowym Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie z siedzibą w Puławach.

W ciągu tych 87 lat zmieniane były sposoby zbierania danych z gospodarstw rolnych i ich zakres natomiast opracowany w 1926 r. sposób zamknięć książek rachunkowych i format sprawozdań był stosowany bez większych zmian do 1952 r.

pierwsza rachunkowość rolna prowadzona była metodą uproszczoną, były to tygodniowe raporty prowadzone przez rolników, przekazywane do Wydziału Ekonomiki Rolnej i tam opracowywane,

W lipcu 1931 r. wprowadzono rachunkowość w formie książki, rolnik prowadził zapisy pod opieką instruktora rachunkowości rolnej, który kilkakrotnie odwiedzał gospodarstwo. Na podstawie książki było robione zamknięcie roczne w Wydziale, a książka wracała do rolnika. Książka przyjęła się i zyskała uznanie rolników. Do 1939 roku było jej 8 wydań.

Przedwojenna Książka do prowadzenia rachunkowości rolnej z oryginalnymi zapisami rolnika za 1932/33 r.

Publikacja Indywidualne wyniki rachunkowe gospodarstw włościańskich za 1932/33 r.

W czasie II wojny światowej władze okupacyjne rozbudowały sieć książek rachunkowych do kilku tysięcy gospodarstw. Dane z tych książek nie były wiarygodne i przedstawiały fałszywy obraz sytuacji w gospodarstwach rolnych. Prawdziwa rachunkowość zeszła do podziemia, a prowadziło ją 44 gospodarstwa na początku wojny, a w roku gospodarczym 1944/45 11 gospodarstw.

Okładka książki wykorzystanej przez władze okupacyjne w czasie II wojny światowej

W latach 1945-1949 r. odbudowywano sieć rachunkowości rolnej w Polsce. Starano się dotrzeć do wszystkich przedwojennych rachunkowiczów i pozyskać nowych. Rachunkowość rolna rozwijała się pomimo różnych zawirowań historii Polski w XX wieku. Dane były zbierane, opracowywane i publikowane.

Okładka książki rachunkowej wykorzystanej do prowadzenia rachunkowości tuż po II Wojnie Światowej

1 stycznia 1950 r. powołano w Warszawie Instytut Ekonomiki Rolnictwa, który przejął Wydział Ekonomiki Drobnych Gospodarstw Wiejskich po zlikwidowanym Państwowym Instytucie Naukowym Gospodarstwa Wiejskiego w Puławach, a wraz z nim rachunkowość rolną.

W 1972 r. zaczął się proces wprowadzenia elektronicznej techniki obliczeniowej do tworzenia bazy danych z gospodarstw rolnych.

Arytmometr na korbkę stosowany jeszcze w latach 60-tych.

FACIT były najpopularniejszymi i najbardziej eksploatowanymi maszynami liczącymi w Zakładzie Rachunkowości Rolnej (od połowy lat 70. ub. stulecia do 2001 r.).

Komputer R-11 używany w latach 1983-2004. Jego elementy znajdują się obecnie w Muzeum Techniki w PKiN.

Komputer i formularze książek Polskiego FADN

W 1979 roku zmieniono rok obrachunkowy Od 1926 r do roku 1979/80 okresem obrachunkowym był rok gospodarczy, a od 1980 r. do chwili obecnej jest rok kalendarzowy od 01.I do 31.XII.

W kwietniu 1995r Wiceminister Rolnictwa (prof. Katarzyna Duczkowska-Małysz) powołała grupę roboczą dla opracowania i przygotowania do wdrożenia Zunifikowanego Systemu Rachunkowości Gospodarstw Rolnych (ZSRGR). ZSRGR stworzył podwaliny pod system rachunkowości rolnej Polski FADN.

W ramach dostosowywania polskiego prawa do acquis communautaire Unii Europejskiej, Sejm RP uchwalił 29 listopada 2000 r. Ustawę o zbieraniu i wykorzystywaniu danych rachunkowych z gospodarstw rolnych z późniejszymi zmianami (Dz.U. Nr 3 z 2001r poz 20) Jest to podstawa prawna funkcjonowania Polskiego FADN. Była to pierwsza tzw. ustawa unijna. Ustawa weszła w życie z dniem uzyskania przez Polskę statusu członka Unii Europejskiej tj. z dniem 1.V.2004r

Współczesność Książki rachunkowe Polski FADN

Od 1 stycznia 2004 roku funkcjonuje w Polsce System zbierania i wykorzystywania danych rachunkowych z gospodarstw rolnych Polski FADN

Jednolita szata graficzna, znak graficzny, kolorystyka.

40 lat FADN w Europie 1965 2005 Międzynarodowa konferencja zorganizowana w 40- tą rocznicę powstania FADN w Europie połączona ze 160 Posiedzeniem Wspólnotowego Komitetu ds. FADN odbyła się w Polsce w Białowieży W dniach 6-8.06.2005 r. w posiedzeniu Komitetu ds. FADN, które zorganizowane zostało w Białowieży, woj. podlaskie, uczestniczyli przedstawiciele 25 Krajów Członkowskich Unii Europejskiej, 2 krajów kandydujących do UE (Rumunia i Bułgaria) oraz przedstawiciele Komisji Europejskiej i Eurostatu.

80 Lat Rachunkowości Rolnej w Polsce

Kto prowadzi książki rachunkowości rolnej rolnicy doceniający kontakt z doradcami ODR i szybki dostęp do aktualnej informacji, prowadzący zapisy dla własnych potrzeb, rolnicy żądni wiedzy i otwarci na nowości, życzliwi i otwarci na działalność bezinteresowną.

Korzyści dla rolnika z uczestnictwa w systemie rachunkowości rolnej Polski FADN Bezpośredni kontakt z Doradcą i dostęp do aktualnej informacji, daje to możliwość uzyskania porady z szerokiego zakresu zagadnień związanych z funkcjonowaniem gospodarstwa rolnego.

Przede wszystkim pomoc w sporządzeniu wniosków: obszarowych, o zwrot podatku akcyzowego zawartego w paliwie rolniczym, o dotacje do materiału siewnego, odstępstwo rolne, o dotacje inwestycyjne, dotacje młody rolnik, programów rolnośrodowiskowych i innych, uzyskanie informacji z zakresu zasad CC, zasad dobrostanu zwierząt i innych.

Wielu Rolników twierdzi, że skorzystanie z funduszy unijnych począwszy od SAPARD-u po obecnie dostępne zawdzięcza Doradcom z Ośrodków Doradztwa Rolniczego i prowadzonym na szeroką skalę szkoleniom.

Uzyskanie RI zawierającego pełen zakres informacji o sytuacji ekonomiczno-finansowej i produkcyjnej GR za dany rok, który można: kredyt, przedstawić do banku przy ubieganiu się o wykorzystać przy sporządzaniu biznesplanów, wniosków inwestycyjnych, wykorzystać przy zarządzaniu GR. Możliwość uzyskania Raportu Porównawczego i Raportu Dynamicznego.

Korzyści dla Doradcy z uczestnictwa w systemie rachunkowości rolnej Polski FADN Doradcy prowadzący książki rachunkowe Polskiego FADN nabywają umiejętności przydatne w innych działaniach pracy doradczej. Praca u rolnika na bazie dokumentów źródłowych takich jak: decyzje, polisy, faktury, rachunki, wyciągi bankowe, umowy i inne podnosi wiedzę praktyczną i wzbogaca wiedzę teoretyczną zdobytą na szkoleniach.

Prowadzenie książek rachunkowości rolnej Polski FADN podnosi wiedzę ekonomiczną Doradców, która jest niezbędna w doradztwie, a w szczególności z zakresu podatku VAT, a w przyszłości z zakresu podatku dochodowego.

Zasady obowiązujące w systemie rachunkowości rolnej Polski FADN występują również w systemie podatku VAT, podatku dochodowym:

Prowadzenie książek Polskiego FADN-u pozwala na 1. Poznanie zasady rozdziału gospodarstwa rolnego od gospodarstwa domowego, w systemie podatkowym uwzględnia się tylko koszty działalności gospodarczej, 2. Poznanie pojęcia: działalność operacyjna, inwestycyjna i finansowa, 3. Nabycie umiejętności kwalifikowania kosztów działalności operacyjnej, 4. Poznanie pojęcie wartości netto (bez VAT) i brutto (z VAT), 5. Poznanie obowiązujących stawek VAT, 6. Poznanie pojęcia: rolnik ryczałtowy i podatnik VAT na zasadach ogólnych, 7. Poznanie zasada rozdziału kosztów wspólnych szacowanie przez podatnika, 8. Ewidencja środków trwałych według wartości netto bez VAT.

Wszystkim Rolnikom i Doradcom składam podziękowanie za pracę w rachunkowości rolnej Polski FADN i życzę sukcesów w pracy i w gospodarstwie.

Szczególne wyrazy uznania składam Koordynatorowi i Jego Zastępcy za profesjonalne wykonywanie swojej funkcji i życzę dalszej bardzo dobrej współpracy Audytor Polskiego FADN