Zespół Szkół Technicznych w Suwałkach Pracownia Sieci Teleinformatycznych Ćwiczenie Nr 10 INSTALACJA I KONFIGUROWANIE SERWERA USŁUG TELEINFORMATYCZNYCH Opracował Sławomir Zieliński Wersja 1.1 Suwałki 2011
Cel ćwiczenia Nabycie praktycznych umiejętności instalowania i konfigurowania serwerów teleinformatycznych Przygotowanie poprzedzające zajęcia 1. W oparciu o podręcznik [1] wyjaśnij krótko w sprawozdaniu:. a. jaka jest procedura dodawania użytkowników w systemie Windows Server, b. czym się różnią zabezpieczenia NTFS od uprawnień do udostępnionych udziałów serwera, c. w jaki sposób serwer określa wypadkowe uprawnienia do plików na podstawie zabezpieczeń NTFS oraz uprawnień do udostępnionych udziałów. Wymagany sprzęt i oprogramowanie serwer wraz z instrukcją obsługi (Fujitsu PRIMERGY TX100 S1) nośnik z ewaluacyjną wersją oprogramowania serwerowego Microsoft Windows Server 2008 Zadania dwa komputery z przewodowymi kartami sieciowymi Ethernet 2. Na wskazanym przez nauczyciela serwerze (Fujitsu PRIMERGY TX100 S1) zainstalować ewaluacyjną wersję systemu operacyjnego Microsoft Windows Server 2008 Standard. W celu zainstalowania systemu, do czytnika dysków optycznych serwera należy włożyć dołączony do zestawu dysk instalacyjny z oprogramowaniem Microsoft Windows Server 2008, a następnie uruchomić ponownie serwer i postępować zgodnie z wyświetlanymi wskazówkami. Instalując wersję ewaluacyjną należy zignorować komunikat proszący użytkownika o wpisanie kodu aktywacji oraz o aktywację systemu on-line. W trakcie instalacji należy wybrać następującą wersję systemu operacyjnego: Windows Server 2008 Standard (Full Installation) Podczas instalacji dysk twardy serwera należy podzielić na co najmniej dwie partycje, a system operacyjny należy zainstalować na pierwszej z nich. Jednym z ostatnich kroków instalacji będzie nadanie hasła dla konta Administrator. Należy wówczas podać standardowe hasło administratora serwerów używane w pracowni teleinformatyki. Podstawy instalowania i konfigurowania oprogramowania serwerowego firmy Microsoft opisane są w podręczniku [1]. W podręczniku znajdują się również obszerne wyjaśnienia dotyczące sposobu konfiguracji serwera. Pomimo tego, że wersja oprogramowania opisanego w podręczniku jest starsza od wersji używanej w niniejszym ćwiczeniu, ogólne zasady instalacji są podobne. Zaawansowane funkcje systemu Windows Server 2008 opisane są w szczegółach w ośmiotomowej serii Microsoft 2008 Server dostępnej w biblioteczce zawodowej pracowni teleinformatyki. 2
Instalacja systemu operacyjnego może być czasochłonna. Czas ten należy wykorzystać na studiowanie literatury fachowej oraz na zamieszczanie w sprawozdaniu odpowiedzi na opisowe zadania niniejszego ćwiczenia. Proces instalacji systemu zakończy się wyświetleniem okna konfiguracyjnego serwera o nazwie Initial Configuration Tasks. 3. Skonfigurować ustawienia karty sieciowej podłączonej do sieci rozległej WAN. Serwer używany w niniejszym ćwiczeniu posiada dwie karty sieciowe, z których jedna używana będzie jako interfejs sieci lokalnej LAN, natomiast druga jako interfejs sieci rozległej WAN. Bezpośrednio po instalacji nadane przez system nazwy wyżej wymienionych interfejsów są do siebie podobne: Local Area Connection oraz Local Area Connection 2. Zaleca się, aby zmienić ich nazwy używając bardziej intuicyjnych terminów, na przykład: LAN oraz WAN. Wpierw należy skonfigurować ustawienia karty zewnętrznej WAN. Po skonfigurowaniu karty zewnętrznej WAN, należy skonfigurować kartę sieci wewnętrznej LAN. Zaleca się, aby sieć wewnętrzna LAN należała do klasy B adresów IP celem uniknięcia konfliktów adresów z funkcjonującą już w pracowni siecią, w której wykorzystuje się adresy IP należące do klasy C. Opis klasowego adresowania IP znajduje się w podręczniku [1]. Proponowane ustawienia karty LAN podane są w tabeli 1. Adresy bramy i serwerów DNS karty LAN pozostawić niewypełnione. Tabela 1. Zalecane ustawienia kart sieciowych serwera. Karta zewnętrzna (WAN) Karta wewnętrzna (LAN) Adres IP 192.168.200.131 172.16.0.1 Maska 255.255.255.128 255.255.0.0 Brama 192.168.200.129 - Serwer DNS 1 192.168.100.1 - Serwer DNS 2 194.204.152.34 - Zanotować w sprawozdaniu wprowadzone ustawienia karty WAN oraz LAN. Następnie należy podłączyć standardowym kablem sieciowym (UTP) kartę zewnętrzną WAN z jednym z portów routera pracowni wskazanym przez nauczyciela. Przetestować połączenie pomiędzy serwerem a routerem pracowni przy użyciu funkcji ping (adres bramy routera jest podany we wcześniej omówionej tabeli 1). W przypadku niepowodzenia, sprawdzić ustawienia karty. Natomiast w przypadku poprawnego połączenia z routerem pracowni, wykonać dodatkowo test połączenia bieżącego serwera z bramą serwera szkolnego ZST (192.168.100.1). Kolejnym testem poprawności skonfigurowania karty zewnętrznej WAN serwera jest użycie przeglądarki internetowej i sprawdzenie, czy serwer ma łączność z Internetem. W tym celu można użyć przeglądarkę dołączoną do systemu operacyjnego serwera (Internet Explorer). Przeglądarka ta ma domyślnie włączony wysoki poziom bezpieczeństwa (celem ochrony serwera), co może zablokować wyświetlanie stron Internetowych. Dlatego też poziom bezpieczeństwa przeglądarki należy zmniejszyć poprzez użycie Menedżera Serwera (Naciśnij 3
Start, wybierz Server Manager, następnie Configure IE ESC, po czym zaznacz Off przy Administrators ). Po wykonaniu powyższych testów i usunięciu ewentualnych usterek, zanotować w sprawozdaniu przyjęte ustawienia karty WAN. Zademonstrować nauczycielowi: wynik testu połączenia serwera z routerem pracowni, wynik testu połączenia serwera z routerem ZST, przykład połączenia z Internetem. 4. Zmień nazwę serwera na serwer2 i ponownie uruchom serwer. 5. Za zgodą i pod bezpośrednim nadzorem nauczyciela stworzyć w pracowni nową podsieć komputerową składającą się z serwera, dwóch wskazanych przez nauczyciela komputerów PC oraz ze wskazanego przez nauczyciela przełącznika sieciowego. Skonfigurować karty sieciowe w komputerach tak, aby ich adresy IP należały do tej sieci, do której należy sieciowy interfejs lokalny serwera LAN. Zanotować w sprawozdaniu ustawienia kart sieciowych komputerów. Korzystając z serwera przy użyciu funkcji diagnostycznej ping przetestować poprawność połączenia pomiędzy serwerem a komputerami, komputerami i serwerem oraz pomiędzy komputerami. Uwaga! Zapora sieciowa komputerów lub serwera może blokować połączenia. W tym przypadku należy albo wprowadzić do zapory komputerów odpowiednie wyjątki albo czasowo zaporę wyłączyć. Zademonstrować nauczycielowi działanie funkcji ping ilustrującej działające połączenie pomiędzy: serwerem a komputerami, komputerami a serwerem, komputerami. 6. Używając symbole graficzne zgodnych ze standardem Cisco (patrz biblioteczka zawodowa) naszkicować w sprawozdaniu utworzoną sieć komputerową. Zaznaczyć na schemacie adresy IP poszczególnych urządzeń. 4
Uwaga! Przed przestąpieniem do kolejnego zadania zaleca się albo wyłączenie protokołu IPv6 we właściwościach obu interfejsów sieciowych (LAN i WAN) albo skonfigurowanie tego protokołu używając adresów statycznych. 7. Zainstaluj na serwerze usługi domenowe Active Directory ( Active Directory Domain Services ). W tym celu uruchom menedżer serwera Server Manager i wybierz opcję Add Roles i dodaj odpowiednią rolę [1], a następnie postępuj zgodnie z poleceniami wyświetlanymi na ekranie. Uwaga! W celu w pełni funkcjonalnego uruchomienia powyższej roli, po jej instalacji należy uruchomić program dcpromo.exe. Podczas instalacji stwórz nową domenę w nowym lesie ( Create a new domain in a new forest ). Zalecana nazwa nowej domeny jest następująca: informatyk.local 8. Podłącz komputery do nowo zainstalowanej domeny. Jeżeli komputery są już podłączone do jakiejś domeny (np. do domeny teleinformatyk ), to wpierw należy komputery odłączyć od tej domeny poprzez przyłączenie ich do grupy roboczej o dowolnej nazwie. Dopiero później należy dołączyć komputery do domeny informatyk. Przy każdej z operacji należy uruchomić ponownie komputer. Następnie utwórz w domenie konta dla każdego ucznia wykonującego niniejsze ćwiczenie. Przetestuj poprawność systemu logując się na komputerach używając kont domenowych. Zademonstruj nauczycielowi działający system. 9. Zainstaluj na serwerze rolę Network Policy and Access Services. Rola ta umożliwia routing oraz tłumaczenie adresów IP (NAT) [2]. Dzięki tej roli, użytkownicy komputerów w nowoutworzonej sieci będą mogli korzystać z Internetu. Sposób instalacji niniejszej roli jest podobny do powyższej. W celu wykonania niniejszego zadania należy przy użyciu Menedżera Serwera (ang. Server Manager ) wykonać następujące czynności: wybrać Roles, Add Roles oraz kliknąć Next, zaznaczyć Network Policy and Access Services oraz dwukrotnie potwierdzić wybór przyciskając myszką Next, W oknie wyboru ról zaznaczyć Network Policy Server oraz Routing and Remote Access Services i potwierdzić wybór przyciksając Next, zainstalować wybrane role klikając Install. Następnie przy użyciu Menedżera Serwera odnaleźć zainstalowaną rolę routingu. W tym celu rozwinąć drzewo o nazwie Roles, rozwinąć Network Policy and Access Services, po czym kliknąć prawym klawiszem myszki na Routing and Remote Access i uruchomić konfigurator roli ( Configure and Enable Routing and Remote Access ). Teraz należy skonfigurować zainstalowaną rolę wykonując następujące czynności: potwierdzić uruchomienie konfiguratora klikając Next 5
zaznaczyć opcję tłumaczenia adresów sieciowych Network address translation (NAT), po czym potwierdzić wybór klikając Next, w oknie wyświetlającym NAT Internet Connection należy zaznaczyć myszką, który z interfejsów sieciowych ma być używany jako interfejs publiczny. Należy zaznaczyć interfejs WAN i potwierdzić wybór klikając Next zakończyć proces instalacji naciskając Finish oraz OK. Poprawne zainstalowanie powyższej roli umożliwi dostęp do Internetu użytkownikom logującym się do komputerów podłączonych do serwera. Sprawdzić, czy komputery umożliwiają dostęp do Internetu. W przypadku niepowodzenia, sprawdzić w serwerze, w jaki sposób zostały przyporządkowane karty sieciowe w algorytmie tłumaczenia adresów. W opcji NAT karta WAN powinna być oznaczona jako publiczny interfejs, natomiast karta LAN jako interfejs prywatny. Zademonstrować nauczycielowi działającą sieć. 10. Skonfigurować konta użytkowników w ten sposób, aby ich profile miały charakter mobilny [1], [3]. Poprawna konfiguracja mobilnych profili użytkownika powoduje to, że profile użytkowników nie są zapisywane na lokalnym komputerze, lecz są przechowywane na serwerze. Dzięki temu profile użytkowników wędrują wraz z użytkownikami, którzy mogą pracować na dowolnym komputerze przyłączonym do domeny. Logując się do jednego z komputerów (jednej ze stacji klienckich) spersonalizuj swoje konto domenowe poprzez ustawienie ulubionego tła pulpitu oraz stworzenie skrótów na pulpicie. Dodatkowo, stwórz i zapisz kilka dokumentów w katalogu Moje dokumenty. Sprawdź, czy jeżeli zalogujesz się na innym komputerze, to system odtworzy twoje spersonalizowane ustawienia. Sprawdź również, czy elementy pulpitu oraz pliki znajdujące się w katalogu Moje dokumenty są widoczne na dowolnym komputerze dołączonym do domeny. Zademonstrować działający system nauczycielowi. 11. Dodać do domeny trzech użytkowników o danych przedstawionych w tabeli 2. Każdy z użytkowników ma mieć ustawiony profil mobilny. Sprawdzić, czy użytkownicy opisani w tabeli 2 mogą logować się domeny INFORMATYK. Sprawdzić, czy użytkownicy mogą łączyć się z Internetem. Sprawdzić, czy profil każdego z użytkowników wędruje z użytkownikiem niezależnie od używanego komputera. Po wykonaniu powyższych testów zademonstrować nauczycielowi zainstalowany i skonfigurowany system. 6
Tabela 2. Nazwy kont. Nazwisko Nazwa konta Hasło (login) Jan Kowalski j.kowalski qwerty Anna Nowak a.nowak asdfgh Jarosław Kargul j.kargul zxcvbn 12. Stworzyć na serwerze i udostępnić w sieci katalogi o następujących nazwach: Tylko Kowalski Tylko Nowak Tylko Kargul Tylko dla Nielicznych Dla Wszystkich Użytkownik Kowalski powinien mieć prawa modyfikacji jedynie w obrębie folderu Tylko Kowalski i nie powinien mieć wglądu do folderów innych użytkowników. Podobnie użytkownik Nowak powinna mieć prawa modyfikacji jedynie w obrębie folderu Tylko Nowak bez praw wglądu do folderów innych użytkowników. Użytkownik Kargul ma mieć prawa modyfikacji jedynie w obrąbie folderu Tylko Kargul i nie może mieć on wglądu do folderów innych użytkowników. Folder Tylko dla Nielicznych powinien być udostępniony z prawami modyfikacji wyłącznie dla użytkowników Kowalski i Nowak. Folder Dla Wszystkich powinien być udostępniony z prawami modyfikacji dla wszystkich użytkowników. We wszystkich folderach umieścić plik testowe i sprawdzić poprawność działania systemu. Dołączyć do serwera i zainstalować drukarkę lokalną (np. przez port USB lub przez port TCP/IP). Drukarkę tę udostępnić wyłącznie dla użytkowników Kowalskiego i Nowak. Sprawdzić poprawność działania systemu. Zademonstrować nauczycielowi działający system. 13. Na zainstalowanym serwerze uruchomić usługę serwera stron html, a następnie stworzyć i udostępnić na serwerze stronę html o poniższej zawartości: Witamy na testowym portalu Informatyk! Zespół Szkół Technicznych w Suwałkach Pracownia Sieci Teleinformatycznych Nazwiska uczniów instalujących serwer: Plik do pobrania plik.txt 7
Strona ta powinna umożliwiać pobranie pliku plik.txt, w którym należy wpisać imiona i nazwiska uczniów wykonujących niniejsze ćwiczenie. Po odpowiednim przetestowaniu systemu, zademonstrować nauczycielowi stworzony serwis html. 14. Na zainstalowanym serwerze uruchomić usługę transferu plików ftp. Stworzyć serwis ftp, w którym należy zamieścić trzy pliki tekstowe do pobrania. Zawartość serwisu powinna być następująca: Plik1.txt Plik2.txt Plik3.txt Na stacjach klienckich (komputerach PC) zainstalować darmowe oprogramowanie do ściągania plików przy użyciu protokołu ftp. Po przetestowaniu, zademonstrować skonfigurowany system nauczycielowi. 15. Na podstawie podręcznika [1] oraz dostępnej literatury pisemnie odpowiedzieć na następujące pytania: a. Co to jest domena? b. Jaka jest zaleta konfiguracji sieci z użytkownikami domenowymi w porównaniu z konfiguracją wykorzystującą użytkowników lokalnych? c. Co to jest Active Directory? d. Czym jest las oraz drzewa w strukturze domenowej? Opracowanie Pisemne sprawozdanie dokumentujące wykonanie powyższych zadań należy przekazać nauczycielowi na zakończenie zajęć. Literatura [1] K. Pytel, S. Osetek: Systemy operacyjne i sieci komputerowe. WSiP, Warszawa 2010. [2] Microsoft Tech Net: Co to jest NAT? http://technet.microsoft.com/plpl/library/cc753373(ws.10).aspx (data dostępu, styczeń 2011). [3] How to Configure a User Account to Use a Roaming User Profile in a Windows-Based Domain. http://techgurulive.com/2009/06/18/how-to-configure-a-user-account-to-use-a-roaming-userprofile-in-a-windows-based-domain/ (data dostępu, grudzień 2010). 8