FINANSOWANIE INNOWACJI REKOMENDACJE DLA DOLNEGO ŚLĄSKA prof. nzw. dr hab. Beata Filipiak
Unia Europejska stoi wobec konieczności wzmocnienia swojej międzynarodowej pozycji konkurencyjnej w obliczu zmieniających się warunków gospodarowania, a zwłaszcza procesu globalizacji oraz rozwoju e-gospodarki. Proces ten wiąże się m.in. z rosnącą swobodą przepływów handlowych i kapitałowych, silnym rozwojem technologii, szczególnie informacyjnych i komunikacyjnych, oraz rozwojem społeczeństwa opartego na wiedzy. 2
Motywy podejmowania innowacji: Celem działalności przedsiębiorcy jest efektywniejsze i szybsze zaspokajanie potrzeb zgłaszanych przez społeczeństwo. Środkiem pozwalającym na to jest nowoczesna wiedza i technologia. 3
Po co przedsiębiorstwu strategia innowacyjna? Strategia innowacji przedsiębiorstwa powinna zmierzać do identyfikacji prawidłowości na płaszczyźnie relacji firmy z jej otoczeniem społecznogospodarczym oraz do podejmowania stosownych działań mających na celu rozwój oparty na nowej technologii, rozwiązaniach, procesach, czy produktach. 4
W ramach strategii innowacji przedsiębiorstwa podejmowane są decyzje dotyczące: nowej wiedzy, którą przedsiębiorstwo powinno zdobyć i implementować, nowej wiedzy, a zwłaszcza w zakresie B+R stanowiącej podstawę rozwiązań alternatywnych, konstrukcyjnych, technologicznych, organizacyjnych i innych, rozwiązań w zakresie absorpcji procesów technologicznych i technik wytwarza-nia wyrobów (usług) w relacji do konkurentów. 5
Oprócz wskazanych działań, przedsiębiorstwo zazwyczaj rozważa możliwe warianty finansowania strategii innowacyjnej. Częstym przypadkiem, jest brak dostatecznego kapitału pozwalającego na sfinansowanie strategii innowacyjnej. Przedsiębiorstwo oczekuje wsparcia ze strony samorządu i/lub państwa. 6
Pomoc ze strony państwa i JST jest postrzegana jako: Decyzje państwowe w zakresie wzrostu wydatków państwa na badania naukowe i prace rozwojowe prowadzone przez państwowe szkoły wyższe, instytuty i jednostki badawczo-rozwojowe do poziomu, który osiągają inne kraje UE. Współpraca poprzez konsultowanie i oddziaływanie państwa i organizacji przedsiębiorców na wybór podejmowanych tematów badań w sferze B+R, aby ukierunkować je na potrzeby rynku i przemysłu. 7
Pomoc Rozwijanie przez państwo tzw. organizacji pomostowych zapewniających sprawny transfer techniki i technologii do przedsiębiorstw, w szczególności dotyczy to współpracy Polskiej Agencji Rozwoju Przedsiębiorczości, Naczelnej Organizacji Technicznej, Agencji Rozwoju Przemysłu, czy agencji rozwoju regionalnego. 8
Tworzenie systemu organizacyjnego ułatwiającego przedsiębiorcom dostęp do funduszy (w tym zwłaszcza państwowych i unijnych) finansujących rozwój innowacji. Zapewnienie odpowiedniej infrastruktury informacyjnej i informatycznej ułatwiającej małym i średnim firmom dostęp do bieżących informacji technologicznych i biznesowych. Zwłaszcza dotyczy to rozwoju e-informacji i punktów informacyjnych. Pomoc państwa w promocji produktów i technologii na rynku międzynarodowym. 9
Dla rozwoju innowacji w układzie regionalnym, z punktu widzenia przedsiębiorstw, ale również patrząc przez pryzmat realnych możliwości i wspierania ze strony państwa mają finanse. 10
Instrumenty: Kredyt technologiczny który udzielany jest ze środków Funduszu Kredytu technologicznego, tworzonego w przeważającej części z budżetu państwa. Kredyt przeznaczony dla przedsiębiorców na sfinansowanie inwestycji polegającej na wdrożeniu nowej technologii, zarówno własnej jak i nabytej oraz uruchomieniu produkcji nowych wyrobów lub zmodernizowanych wyrobów i usług w oparciu o nową technologię. 11
Status centrum badawczo-rozwojowego - uprawniający przedsiębiorcę, osiągającego co najmniej 50% przychodu ze sprzedaży własnych wyników badań i prac rozwojowych, do pomniejszania podstawy opodatkowania podatkiem dochodowym o kwotę przeznaczoną na Fundusz Innowacyjności oraz do nie płacenia podatku od nieruchomości, rolnego i leśnego w zakresie przedmiotów opodatkowania zajętych na prowadzenie badań i prac rozwojowych. 12
Instrumenty podatkowe: skrócenie amortyzacji zakończonych prac badawczo-rozwojowych z 36 miesięcy do 12 miesięcy, Zaliczenie wydatków na prace badawczorozwojowe w koszty uzyskania przychodów niezależnie od wyniku, jakim się zakończyły, odliczenie od podstawy opodatkowania wydatków na zakup nowej technologii od jednostek naukowych oraz centrów badawczo-rozwojowych, VAT. 13
wykorzystanie środków finansowych Mechanizmu Finansowego Europejskiego Obszaru Gospodarczego oraz Norweskiego Mechanizmu Finansowania, offset, finansowanie nauki ze środków budżetu państwa i Unii Europejskiej, jako wzmocnienie innowacyjności polskiej gospodarki, pożyczka na innowacje, 6 i 7 Program Ramowy Unii Europejskiej Badań, Rozwoju Technicznego, Fundusz Poręczeń Unijnych, Krajowy Fundusz Kapitałowy, venture capital i private equity, business angels. 14
Rekomendacje dla województwa dolnośląskiego w zakresie finansowania innowacji z uwzględnieniem założeń regionalnej strategii innowacyjne:j kluczowe znaczenie dla budowy konkurencyjnej gospodarki w aspekcie regionalnym mają Regionalne Strategie Innowacji (RSI), których celem jest budowa w regionach trwałego partnerstwa pomiędzy jednostkami naukowymi a przemysłem, podnoszenie konkurencyjności małych i średnich przedsiębiorstw poprzez wprowadzanie nowych technologii oraz rozwijanie kompetencji kadr sektora nauki i przedsiębiorstw w zakresie prowadzenia prac B+R, zarządzania tymi pracami oraz komercjalizacji ich wyników; 15
aby uzyskać efekty z przyjętych dokumentów strategicznych: RSI Dolnego Śląska oraz Strategii Rozwoju Województwa Dolnośląskiego koniecznym jest współdziałanie wielu instytucji, organizacji, przedsiębiorców, a zwłaszcza ludzi; 16
bez jasnej, precyzyjnej i powszechnie dostępnej informacji i edukacji informacyjnej, żadna strategia się nie powiedzie; w zakresie podjętych działań w regionie należy postulować promocję informacji i jej szerokie udostępnienie podmiotom regionu dolnośląskiego; chodzi tutaj zwłaszcza o osiągnięcia wynikające z wykorzystania środków Unii Europejskiej na projekty: 17
Dolnośląskie Centrum Studiów Regionalnych wspierające wiedzą i doradztwem instytucje gospodarcze, edukacyjne, badawczo-rozwojowe i proinnowacyjne w zakresie skutecznych rynkowo i społecznie przedsięwzięć; Makroregion innowacyjny. Foresight technologiczny dla województwa dolnośląskiego do 2020 roku którego zadaniem jest podniesienie innowacyjności gospodarki regionu poprzez analizy możliwości rozwoju w zakresie technologii, informatyki i baz informacyjnych; 18
transfer wiedzy pomiędzy sferą B+R a gospodarką Dolnego Śląska poprzez tworzenie regionalnych sieci naukowo-gospodarczych - opierający się na transferze wiedzy dla trzech gałęzi gospodarki i wzroście konkurencyjności regionu; Rozwój Regionalny Systemu Innowacji (Dolnośląskiego) - opierający się na transferze wiedzy i technologii służących wspieraniu firm we wskazanych sektorach; ISKRA Internetowy System Kreowania Aktywności w Innowacji z Dolnego Śląska służący budowie on-line owej platformy informacyjnej, służącej prezentacji działań innowacyjnych w kraju i za granicą. 19
Ważnym elementem budowy innowacyjności Dolnego Śląska jest umiejętność absorpcji środków Unii Europejskiej. Już dzisiaj można powiedzieć, że z absorpcją nie ma problemów, a środki, które są dostępne nie odzwierciedlają rzeczywistych potrzeb. Z jednej strony chodzi o tzw. dobre projekty, zapewniające innowacyjność gospodarce dolnośląskiej, a z drugiej istnieją projekty proinnowacyjne, ale przedsiębiorstwa i instytucje nie dysponują środkami na wkład własny lub zabezpieczenie kredytu, czy emisji obligacji. 20
Rekomendowane dla celów wsparcia jest wykorzystanie instrumentów podatkowych, stworzonych ustawą o niektórych formach wspierania działalności innowacyjnej. Przedsiębiorstwa dolnośląskie powinny nauczyć się korzystania z e-informacji, a przede wszystkim powinny nauczyć się korzystać z opracowań, doradztwa i technologii, które powstały jako produkty wspierające innowacyjność. 21
DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ. beata.filipiak@wzieu.pl