PREZES URZĘDU OCHRONY KONKURENCJI I KONSUMENTÓW DELEGATURA UOKIK W KRAKOWIE RKR-61-33/11/ES-25/12 Kraków, dnia 9 października 2012r. DECYZJA Nr RKR-41/2012 Na podstawie art. 27 ust. 1 i 2 w związku z art. 24 ust. 1 i 2 pkt 1 ustawy z dnia 16 lutego 2007 r. o ochronie konkurencji i konsumentów (Dz. U. Nr 50, poz. 331 z późn. zm.) oraz stosownie do art. 33 ust. 4 i 5 tej ustawy w związku z ~ 2 pkt 4 rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z dnia 1 lipca 2009 r. w sprawie właściwości miejscowej i rzeczowej delegatur Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów (Dz. U. Nr 107, poz. 887), po przeprowadzeniu wszczętego z urzędu postępowania w sprawie praktyk naruszających zbiorowe interesy konsumentów - w imieniu Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów - uznaje ~się za praktykę naruszającą zbiorowe interesy konsumentów bezprawne, godzące w interesy konsumentów działania Ewy Kurpińskiej-Straub, prowadzącej działalność gospodarczą pod nazwą: Przedszkole AbeeC w Krakowie, polegające na stosowaniu we wzorcu umowy pod nazwą: Umowa o świadczenie usług w Przedszkolu AbeeC niedozwolonych postanowień umownych wpisanych na podstawie art. 479 45 k.p.c. do Rejestru postanowień uznanych za niedozwolone, tj. postanowień o treści: 1. ABeeC może bez zachowania okresu wypowiedzenia rozwiązać umowę w przypadku (..) - 1 miesięcznej zaległości w opłatach czesnego (...) ( 7 pkt 2 Umowy ) 2. ABeeC i Rodzic zobowiązuje się rozpatrywać wszystkie sprawy sporne polubownie. W razie braku możliwości polubownego rozstrzygnięcia sprawy właściwym do jej rozwiązania będzie sąd dla miejsca siedziby ABeeC ( 9 Umowy ) oraz stwierdza się zaniechanie ich stosowania z dniem 30 września 2011 r. UZASADNIENIE W dniu 2.06.20 11 r. Prezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów - zwany dalej Prezesem UOKIK na podstawie skargi konsumenckiej wszczął z urzędu postępowanie wyjaśniające mające na celu wstępne ustalenie, czy warunki umów o świadczenie usług w Przedszkolu ABeeC w Krakowie nie naruszają chronionych prawem interesów konsumentów w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 16 lutego 2007 r. o ochronie konkurencji i konsumentów (Dz. U. Nr 50, poz. 331 z późn. zm.) zwanej dalej ustawą o ochronie (...).
W toku postępowania ustalono, że niepubliczna placówka Przedszkole ABeeC została założona i jest prowadzona przez Ewę Kurpińską-Straub. Przedszkole ABeeC świadczy odpłatne usługi polegające na edukacji i opiece nad dziećmi w formie wychowania przedszkolnego. W obrocie z konsumentami, do których należą przedstawiciele ustawowi dzieci uczęszczających do placówki edukacyjnej, prowadząca przedszkole posługuje się wzorcami umów pod nazwami: - Umowa o świadczenie usług w Przedszkolu ABeeC - Statut Przedszkola ABeeC - Regulamin ABeeC - Cennik ABeeC Analiza powyższych dokumentów wykazała, że wzorzec umowny pod nazwą: Umowa o świadczenie usług w Przedszkolu ABeeC zawiera klauzule wpisane do Rejestru postanowień wzorców umowy uznanych za niedozwolone, o którym mowa w art. 479 45 2 k.p.c. - zwanego dalej Rejestrem - które mogą prowadzić do naruszenia zbiorowego interesu konsumentów w rozumieniu art. 24 ust. 1 i 2 pkt 1 ustawy o ochronie (...). Pismem z dnia 10.08.2011r. Prezes UOKiK poinformował Ewę Kurpińską-Straub o wynikach przeprowadzonej analizy wzorców umów oraz wskazał na postanowienia umowne, które w jego ocenie naruszają interesy konsumentów. Równocześnie poinformowano o skutkach prawnych w stosunku do podmiotów profesjonalnych stosujących niedozwolone postanowienia umowne w obrocie z konsumentami. W odpowiedzi Ewa Kurpińska-Straub podniosła, że nie zgodziła się ze stanowiskiem Prezesa UOKiK, twierdząc, że nie stosuje abuzywnych klauzul umownych. Dodatkowo zostało podkreślone, że prowadzenie przedszkola podlega regulacjom przepisów Prawa oświatowego, z którego wynika, że przedszkole nie jest podmiotem gospodarczym a wyłącznie prowadzi działalność oświatową. Mając powyższe na uwadze, postanowieniem nr RKR-201/2011 z dnia 19.09.2011r. Prezes UOKIK wszczął z urzędu postępowanie w sprawie podejrzenia stosowania przez Ewę Kurpińską-Straub, prowadzącą przedszkole niepubliczne Przedszkole ABeeC - zwaną dalej Stroną - praktyk naruszających zbiorowe interesy konsumentów, określonych w art. 24 ust. 1 i 2 pkt 1 ustawy o ochronie (...) polegających na stosowaniu we wzorcu umowy pod nazwą: Umowa o świadczenie usług w Przedszkolu ABeeC ~ wykorzystywanego przy zawieraniu umów z konsumentami, postanowień umownych wpisanych na podstawie art. 479 45 k.p.c. do Rejestru postanowień wzorców umowy uznanych za niedozwolone, tj.: - ABeeC może bez zachowania okresu wypowiedzenia rozwiązać umowę wprzypadku (...) - 1 miesięcznej zaległości w opłatach czesnego (...) ( 7 pkt 2 Umowy ); - ABeeC i Rodzic zobowiązuje się rozpatrywać wszystkie sprawy sporne polubownie. W razie braku możliwości polubownego rozstrzygnięcia sprawy właściwym do jej rozwiązania będzie sąd dla miejsca siedziby ABeeC ( 9 Umowy ). W odpowiedzi na zawiadomienie o wszczęciu postępowania, pismem z dnia 5.10.2011r. Strona zobowiązała się do niezwłocznego dokonania zmian we wzorcu umowy, polegających na zawieszeniu wykonywania opisanych dwu punktów, mianowicie par 7 pkt 2 umowy oraz par 9 umowy oraz wskazała, że z dniem otrzymania pierwszej informacji w sprawie zawiesiła stosowanie wskazanych przez UOKiK postanowień umowy do dnia 2
przekazania zarzutów ze strony UOKiK. Ewa Kurpińska-Straub poinformowała, że z dniem 30.09.2011r. Ewa Kurpińska-Straub zaprzestała prowadzenia Przedszkola ABeeC. Jednocześnie w dalszej części pisma Strona podniosła, że nie zgadza się z twierdzeniami Prezesa UOKiK postawionymi w przedmiotowym postępowaniu. W jej ocenie doręczone pismo z dnia 19.09.2011r. nie spełnia wymogów formalnych wynikających z art. 107 w związku z art. 104 Kodeksu postępowania administracyjnego ze względu na brak podania przez organ prowadzący postępowanie podstawy prawnej działania oraz rozstrzygnięcia niezgodnego z konstytucyjną zasadą praworządności. W ocenie Strony powołana w postanowieniu RKR Nr 201/2011 instytucja Rejestru postanowień wzorców umowy uznanych za niedozwolone nie stanowi źródła prawa, a jedynie zbiór orzecznictwa. Pomimo wcześniejszego twierdzenia o zaniechaniu stosowania postanowień będących przedmiotem postępowania, w konkluzji pisma stwierdzono, że żadne postanowienia Umowy o świadczenie usług w Przedszkolu ABeeC nie prowadzą do naruszenia jakiegokolwiek przepisów lub norm prawnych obowiązujących w Rzeczypospolitej Polskiej, a postanowienia umowne oceniane jako tożsame z klauzulami wpisanymi do Rejestru odnoszą się do zupełnie innych przypadków. Strona zawnioskowała o dokonanie ponownej analizy powołanego rozstrzygnięcia w świetle obowiązującego prawa oraz przedstawiła swoje stanowisko w odniesieniu do zastrzeżonych klauzul umownych. Zgodnie z twierdzeniami Strony różnice występują w zakresie podmiotowym, jak i przedmiotowym oraz podstaw regulacji prawnej ich działania a także kręgu odbiorców. W zakresie klauzuli umownej o treści: ABeeC może bez zachowania okresu wypowiedzenia rozwiązać umowę w przypadku zostało podniesione, że umowy o świadczenie usług w Przedszkolu ABeeC nie są umowami zlecenia., Przez co nie mogą mieć do nich zastosowania przepisy dotyczące umowy zlecenia. W piśmie wskazano, że w placówce przedszkolnej wstępuje nagminna praktyka zawierania przez rodziców umów z Przedszkolem ABeeC, które nie są później wypowiadane przez nich, a co w konsekwencji blokuje miejsce w przedszkolu dla kolejnych dzieci. Tym samym celem powyższego postanowienia jest umożliwienie wykreślenia z listy uczniów, których rodzice lub opiekunowie bez wypowiedzenia rezygnują z usług placówki. W nawiązaniu do drugiej klauzuli umownej zakwestionowanej w przedmiotowej sprawie Strona wskazała, że w comiesięcznych raportach przekazywanych do Urzędu Miasta Krakowa jest zobligowana do zamieszczania adresu faktycznego zamieszkania dziecka, co jest warunkiem otrzymywania przez placówkę dotacji z tytułu prowadzonej działalności edukacyjnej. Tym samym prowadzenie postępowań sądowych według miejsca sądu właściwego dla Przedszkola ABeeC jest równocześnie właściwym dla miejsca zamieszkania Rodzica lub opiekuna prawnego dziecka jako, że zgodność zamieszkania Rodzica i siedziby przedszkola wynika z prawa. W odpowiedzi Prezes UOKiK wyjaśnił podstawy prawne swojego działania oraz charakter prawny instytucji Rejestru postanowień uznanych za niedozwolone. Poinformował Stronę o rodzajach orzeczeń kończących postępowania w sprawie naruszenia przez przedsiębiorcę zbiorowych interesów konsumentów, w tym o instytucji określonej w art. 28 ustawy o ochronie (...). W dniu 14.10.2011r. Ewa Kurpińska-Straub wezwana w trybie art. 50 ustawy o ochronie (...) do przedłożenia dokumentów na okoliczność dokonanej zmiany przedsiębiorcy prowadzącego Przedszkole ABeeC oraz do udzielenia informacji w zakresie działań, które zostały podjęte na podstawie zapewnienia udzielonego w piśmie z dnia 5.10.2011r. o treści: 3
(...) Przedszkole ABeeC z dniem dzisiejszym zobowiązuje się do niezwłocznego dokonania zmian w umowie polegających na zawieszeniu wykonywania opisanych dwu punktów, mianowicie par 7pkt 2 umowy oraz par 9 umowy (...). Kolejnym pismem z dnia 26.10.2011r. Prezes UOKiK ponownie wezwał Stronę do dołączenia aktualnego zaświadczenia z Ewidencji Szkół Publicznych i Placówek Niepublicznych na okoliczność zamian w zakresie przedsiębiorcy prowadzącego placówkę. W odpowiedzi złożono pismo z dnia 29.10.2011r. zawierające oświadczenie nowego przedsiębiorcy prowadzącego Przedszkole ABeeC, że z dniem 1.09.2011r. nabył nazwę Przedszkole ABeeC w drodze cesji. Ponadto w piśmie nowy przedsiębiorca prowadzący placówkę złożył wniosek o przesyłanie dalszej korespondencji w tej sprawie na adres prywatny Ewy Kurpińskiej-Straub. Pismo nie zawierało danych osobowych składającego oświadczenie jedynie nieczytelny podpis i pieczątkę Przedszkola ABeeC, na podstawie której ustalono, że doszło do zmiany numeru NIP oraz REGON. Pismem z dnia 16.11.2011r. Prezes UOKiK wezwał zarówno Panią Ewę Kurpińską- Straub, jak i nowego przedsiębiorcę prowadzącego Przedszkole AbeeC w Krakowie do wskazania danych osobowych osoby fizycznej lub prawnej, na którą przeszły prawa i obowiązki z tytułu prowadzenia Przedszkola ABeeC wraz z kopią aktu prawnego, na podstawie którego doszło do przejścia praw. Jednocześnie w trybie art. 72 ustawy o ochronie (...) Prezes UOKiK wystąpił do Prezydenta Miasta Krakowa o wydanie aktualnego zaświadczenia z Ewidencji Szkół i Placówek Niepublicznych dotyczących Przedszkola ABeeC wraz z kopiami dokumentów potwierdzających dokonanie zmian w rejestrze, oraz przesłanie aktualnego wypisu z Ewidencji Działalności Gospodarczej przedsiębiorcy Ewy Kurpińskiej-Straub. Pismem z dnia 22.11.2011r. Pani Ewa Kurpińska-Straub zarzuciła nierzetelną interpretację jej twierdzeń jako, że nie zaprzestała prowadzenia działalności gospodarczej, a jedynie zaprzestała prowadzenia przedszkola. W piśmie ponownie zawnioskowała o niezwłoczne przedstawienie podstawy prawnej rozstrzygnięcia Prezes UOKiK w postaci odpowiednich przepisów prawa obowiązującego. W dniu 28.11.2011r. Prezydent Miasta Krakowa poinformował Prezesa UOKIK, że w oparciu o dokumenty przedłożone przez Ewę Kurpińską-Straub w dniu 2 1.09.2011r. wydał zaświadczenie Nr 48/l1 o dokonaniu zmiany w Ewidencji Szkół i Placówek Niepublicznych Od dnia 30.09.2011r. osobą prowadzącą Przedszkole ABeeC jest Janina Kurpińska. Kopie dokumentów, na podstawie których dokonano wpisu, zostały przesłane do akt niniejszej sprawy, w tym: - zaświadczenie Nr 48/l 1 Prezydenta Miasta Krakowa z dnia 2 1.09.2011r. (znak: EKi1.4430.43200-70.6.201l) o dokonaniu zmiany we wpisie do ewidencji Szkół i Placówek Niepublicznych poprzez wpis - obowiązujący od 30.09.2011r. - jako osoby prowadzącej Przedszkole ABeeC w Krakowie Janiny Kurpińskiej, zamieszkałej w Krakowie przy ulicy Konwisarzy 4/1; - umowę cesji z dnia 1.09.2011r. pomiędzy Ewą Kurpińską-Straub, a Janiną Kurpińską na podstawie której dotychczasowa prowadząca przedszkole przenosi przedszkole o nazwie Przedszkole ABeeC z siedzibą w Krakowie przy ulicy Przemiarki 231L3 (...) Przechodzą na Nabywcę wszelkie prawa i obowiązki wynikające zprowadzenia przedszkola. ( 1 umowy). Pismem z dnia 30.01.2012r. Referat Ewidencji Działalności Gospodarczej Wydziałui 4
Spraw Administracyjnych Urzędu Miasta Krakowa poinformował, że Janina Kurpińska nie jest i nie była wpisana do prowadzonego przez Prezydenta Miasta Krakowa rejestru. Ponadto organ prowadzący postępowanie ustalił, że zmieniono w stosunku do Przedszkola ABeeC dane dotyczące numeru NIP oraz REGON. Pismem z dnia 21.03.2012r. Prezes UOKiK wezwał Stronę do przedłożenia do akt sprawy dokumentu potwierdzającego wysokość przychodu uzyskanego z tytułu prowadzonego Przedszkola ABeeC za rok podatkowy 2011. Wobec braku reakcji na wezwanie w dniu 13.04.2012 r. Strona została wezwana ponownie o dostarczenie danych finansowych i odpowiedź na pismo z 21.03.2012r. Pismo zostało odebrane przez Ewę Kurpińską-Straub w dniu 19.04.2012r. Pismem z dnia 12.04.2012r. (nadanym 16.04.2012r.) Strona poinformowała, że działalność oświatowa polegająca na prowadzeniu przedszkola nie jest działalnością gospodarczą, a przychód jest wydatkowany na cele określone prawem oświatowym, zaś w pozostałym zakresie podlega zwrotowi. Do pisma dołączono zaświadczenie Urzędu Miasta Krakowa Wydziału Edukacji z dnia 30.03.2012r. (znak: EEK- 11.1431.3.22.2012), z którego wynika, że w 2011r. dotacja przekazana na Przedszkole ABeeC z budżetu Miasta Krakowa wyniosła 243.907 złotych (słownie: dwieście czterdzieści trzy tysiące dziewięćset siedem zł 00/100). Strona postępowania wskazała równocześnie, że zeznanie podatkowe za rok 2011 rozliczy w terminie ustawowym. W dniu 7.05.2012r. Prezes UOKiK wezwał Ewę Kurpińską-Straub do przedłożenia informacji o wysokości osiągniętego przychodu w roku 2011 (PIT-36 i PIT-B). Wobec braku odpowiedzi, w dniu 16.05.2012r., działając na podstawie art. 72 ustawy o ochronie (...) zwrócił się do Naczelnika Urzędu Skarbowego Kraków-Prądnik o zeznanie podatkowe Strony za rok podatkowy 2011. Strona przedłożyła zeznanie o wysokości osiągniętego dochodu /poniesionej straty) w roku podatkowym 2011 (brak potwierdzenia złożenia do urzędu skarbowego). Na podstawie przekazanych przez Stronę danych ustalono, że w roku podatkowym 2011 Ewa Kurpińska-Straub z pozarolniczej działalności gospodarczej uzyskała przychód w wysokości 15 720 złotych (słownie: piętnaście tysięcy siedemset dwadzieścia złotych), co potwierdzają dane otrzymane z Urzędu Skarbowego. Prezes UOKIK ustalił, co następuje: Przedszkole niepubliczne pod nazwą: Przedszkole ABeeC w Krakowie do dnia 30.09.2011r. było prowadzone przez przedsiębiorcę Ewę Kurpińską-Straub jako placówka prywatna, prowadząca odpłatne nauczanie i wychowanie w zakresie podstawy programowej wychowania przedszkolnego. W dniu 24.09.2009r. Przedszkole ABeeC zostało wpisane do Ewidencji Szkół i Placówek Niepublicznych prowadzonej przez Prezydenta Miasta Krakowa pod numerem 43200-70. Na mocy zaświadczenia Prezydenta Miasta Krakowa o dokonaniu zmiany we wpisie do ewidencji Szkół i Placówek Niepublicznych z dnia 2 1.09.2011r. (znak: EK-11.4430.43200-70.6.2011) dokonano zmiany osoby prowadzącej placówkę. Od dnia 30.09.2011r. Przedszkole ABeeC w Krakowie jest prowadzone przez Janinę Kurpińską. W ramach prowadzonej działalności Strona stosowała wzorce umowne, które były wykorzystywane przy zawieraniu umów z przedstawicielami ustawowymi dzieci uczęszczających do placówki edukacyjnej. Analiza dokumentów wykazała, że wzorzec umowy pod nazwą: Umowa o świadczenie usług w Przedszkolu ABeeC zawiera klauzule umowne wpisane, na podstawie art. 47945 k.p.c. do Rejestru, o następującej treści: 5
- ABeeC może bez zachowania okresu wypowiedzenia rozwiązać umowę wprzypadku (...) - 1 miesięcznej zaległości w opłatach czesnego (...) ( 7 pkt 2 Umowy ); - ABeeC i Rodzic zobowiązuje się rozpatrywać wszystkie sprawy sporne polubownie. W razie braku możliwości polubownego rozstrzygnięcia sprawy właściwym do jej rozwiązania będzie sąd dla miejsca siedziby ABeeC ( 9 Umowy ). W tym miejscu należy zauważyć, że do Rejestru postanowień wzorców umownych uznanych za niedozwolone zostały wpisane, na podstawie art. 479 45 k.p.c. postanowienia, które są tożsame z przedmiotowymi klauzulami zakwestionowanymi przez Prezesa UOKIK (według numeracji w sentencji decyzji): Ad 1) - nr 1979 w brzmieniu: Zleceniobiorcy przysługuje prawo rozwiązania umowy bez wypowiedzenia w przypadku, kiedy Zleceniodawca spóźnia się z zapłatą za usługi (wpis na podstawie wyroku SOKIK z dnia 9.03.20 10 r., sygn. akt XVII AmC 430/09) Ad 2) - nr 801 w brzmieńiu: W przypadku nie dojścia przez strony do porozumienia, sądem właściwym do rozstrzygnięcia wszelkich sporów będzie Sąd właściwy dla siedziby Uniwersyteckiej Szkoły Kształcenia Indywidualnego (wpis do Rejestru na podstawie wyroku SOKiKz dnia 11.05.2006 r. sygn. akt XVII AmC 176/05) - nr 817 w brzmieniu: Spory, które wynikną na tle wykonywania umowy będą rozstrzygane polubownie. W przypadku braku zgody, co do ich rozstrzygnięcia, wszelkie spory będą rozpatrywane przez Sąd powszechny właściwy dla Krakowa- Śródmieście (wpis do Rejestru na podstawie wyroku SOKIK z dnia 24.05.2006 r., sygn. akt XVII AmC 87/05) - nr 388 w brzmieniu: Za sąd właściwy do rozpoznania spraw spornych strony uznają Sąd miejscowo właściwy dla Impuls School (wpis do Rejestru na podstawie wyroku SOKIK z dnia 22.12.2004 r., sygn. akt XVII AmC 15/04). Mając powyższe ustalenia na uwadze, Prezes UOKIK zważył, co następuje: Treść art. 1 ust. 1 ustawy o ochronie (...) ogranicza zastosowanie jej przepisów wyłącznie do ochrony interesów przedsiębiorców i konsumentów, podejmowanej w interesie publicznym. Oznacza to, że warunkiem koniecznym do uruchomienia procedur i zastosowania instrumentów określonych w tej ustawie jest zaistnienie takiego stanu faktycznego, w którym działania przedsiębiorców - naruszając jej przepisy stanowią potencjalne zagrożenie interesu publicznego. Niniejsze postępowanie dotyczy treści wzorca umowy stosowanego przez przedsiębiorcę Ewę Kurpińską-Straub, prowadzacą do dnia 30.09.2011r. Przedszkole ABeeC w Krakowie wobec nieograniczonego kręgu adresatów, którym przysługiwał status konsumenta. Zdaniem Prezesa UOKIK rozpatrywana sprawa ma charakter publicznoprawny, albowiem wiąże się z ochroną interesu konsumentów, którzy byli lub mogli być przedstawicielami ustawowymi uczęszczających do przedszkola. Interes publicznoprawny przejawia się także w postaci zbiorowego interesu konsumentów, co 6
oznacza, iż naruszenie zbiorowego interesu konsumentów jest jednocześnie naruszeniem interesu publicznoprawnego. Zatem uzasadnione było w niniejszej sprawie podjęcie przez Prezesa UOKIK działań przewidzianych w ustawie o ochronie (...). W tym stanie rzeczy przyjąć należy, iż do oceny stanu faktycznego niniejszej sprawy zastosowanie mają przepisy w/w ustawy, a dotyczące jej postępowanie prowadzone było w interesie publicznym. Stosownie do treści art. 24 ust. 2 ustawy o ochronie (...) przez praktykę naruszającą zbiorowe interesy konsumentów rozumie się godzące w nie bezprawne działanie przedsiębiorcy. Aby możliwe było zatem stwierdzenie stosowania praktyk naruszających zbiorowe interesy konsumentów, niezbędne jest łączne spełnienie dwóch przesłanek: 1. działania przedsiębiorcy winny mieć bezprawny charakter, tzn. być sprzeczne z prawem, tj. przepisami określonych aktów prawnych, a także sprzeczne z zasadami współżycia społecznego i dobrymi obyczajami, a jednocześnie 2. działania te muszą naruszać zbiorowe interesy konsumentów. Odnosząc się do pierwszej z przesłanek art. 24 ust. 2 ustawy o ochronie (...) tj. bezprawności działań przedsiębiorcy, stwierdzić należy, iż bezprawność rozumie się jako sprzeczność zachowania danego podmiotu z przepisami prawa oraz zasadami współżycia społecznego. Chodzi tu mianowicie o sprzeczność z szeroko rozumianym porządkiem prawnym jako całością. Bezprawność jest czynnikiem o charakterze obiektywnym, tzn. niezależnym od wystąpienia szkody, czy zaistnienia zamiaru po stronie podmiotu dopuszczającego się działań bezprawnych. Podkreślenia wymaga okoliczność, że przepisy ustawy o ochronie (...) nie definiują pojęcia bezprawności działań przedsiębiorcy, na co zwrócił uwagę SOKiK w wyroku z dnia 23.06.2006r. (sygn. akt XVII Ama 32/05), stwierdzając, iż art. 23 a ust. 1 ustawy o ochronie (...) z 15 grudnia 2000r. - którego odpowiednikiem w ustawie o ochronie (...) z dnia 16 lutego 2007r. jest art. 24 ust. 2 - nie ma samodzielnego znaczenia prawnego, lecz powinien być interpretowany oraz stosowany w określonym kontekście normatywnym. W związku z tym, w celu konkretyzacji przesłanki bezprawności należy sięgnąć do przepisów innych ustaw, gdyż dopiero na ich podstawie możliwe jest dokonanie oceny działań przedsiębiorcy w aspekcie ich zgodności z prawem. Niemniej, ustawa o ochronie (...) w jednym przypadku wprost identyfikuje działanie przedsiębiorcy jako bezprawne - mianowicie, działanie polegające na stosowaniu postanowień wzorców umownych uznanych za niedozwolone i wpisanych do Rejestru prowadzonego przez Prezesa UOKIK, co SOKIK potwierdził w innym wyroku z dnia 25.03.2004r. (sygn. akt XVII Ama 51/03), stwierdzając, że można sformułować samoistną przesłankę bezprawności, jeżeli ustali się, że przedsiębiorca stosował postanowienia wzorców umów, które zostały wpisane do Rejestru postanowień wzorców umowy uznanych za niedozwolone, o którym mowa w art. 479 45 k.p.c. Zatem wykazanie, że przedsiębiorca wprowadził do obrotu wzorzec umowny zawierający postanowienia o treści już wpisanej do Rejestru klauzul abuzywnych stanowi wystarczaj ącą przesłankę do stwierdzenia bezprawności działania tego przedsiębiorcy. Do stwierdzenia praktyki, określonej w art. 24 ust. 2 pkt 1 ustawy o ochronie (...) konieczne jest wykazanie, iż przedsiębiorca stosuje we wzorcu umownym postanowienia, które zostały wpisane do prowadzonego przez Prezesa UOKIK Rejestru postanowień wzorców umowy uznanych za niedozwolone. Pokreślenia wymaga, że wzorce umowne wykorzystywane przy zawieraniu umów z konsumentami mogą być poddane kontroli abstrakcyjnej. Kontroli abstrakcyjnej wzorca jako takiego (art. 479 36-479 45 k.p.c.) dokonuje 7
się niezależnie od tego, czy postanowienia wzorca były, czy też nie były zastosowane przy konkretnej umowie. Kontrola taka obejmuje klauzule pojedyncze lub zbiorowe (cały wzorzec lub jego fragment). Oceny postanowień w wypadku kontroli abstrakcyjnej dokonuje Sąd Okręgowy w Warszawie SOKiK i wyłącznie do kompetencji tego Sądu należy uznanie postanowień wzorców umownych za niedozwolone. Art. 479 43 k.p.c. rozszerza prawomocność wyroku wydanego w sprawie o uznanie postanowień wzorca umowy za niedozwolone na osoby trzecie. Skutek tzw. prawomocności rozszerzonej następuje od chwili wpisania wzorca umowy do Rejestru postanowień wzorców umowy uznanych za niedozwolone, prowadzonego przez Prezesa UOKiK, o którym mowa w art. 479 45 2 k.p.c. Konsekwencją umieszczenia postanowienia umownego w Rejestrze jest to, że posłużenie się nim będzie miało skutek wprowadzenia do umowy elementu bezwzględnie przez prawo zakazanego. Wpis do rejestru niedozwolonych postanowień umownych oznacza, że od tego momentu stosowanie takiej klauzuli jest zakazane we wszystkich wzorcach umownych, tj. stosowanych także przez innych przedsiębiorców. Prezes UOKIK może stwierdzić stosowanie przez przedsiębiorcę praktyki naruszającej zbiorowe interesy konsumentów polegającej na posługiwaniu się postanowieniem wzorca umownego, które zostało wpisane do rejestru, bez względu na to, czy wpis dotyczy tego przedsiębiorcy, przeciwko któremu jest prowadzone postępowanie, czy też nie. Sąd Apelacyjny w Warszawie w wyroku z dnia 2.12.2005r. (sygn. akt VI ACa 760/05) wskazał, że zgodnie z art. 23 a ust. 2 ustawy z dnia 15 grudnia 2000r. o ochronie konkurencji i konsumentów (Dz. U. z 2005r. Nr 244, poz. 2080 z późń. zm.) praktyką naruszającą zbiorowe interesy konsumentów jest posługiwanie się postanowieniem wpisanym do Rejestru w oderwaniu od zagadnienia, czy wpis do niego powstał w związku ze stosowaniem wzorca umowy przez ten podmiot, co do którego bada się stosowanie praktyki. Sąd wskazał też, że naruszenie interesów konsumentów może nastąpić w wyniku działań podmiotów,. które stosują klauzule abuzywne wpisane do Rejestru, przy czym wpis do Rejestru związany jest z działaniami innych kontrahentów konsumentów. Analogicznie orzekł Sąd Apelacyjny w wyroku z dnia 29.09.2005r. (sygn. akt VI ACa 38 1/05), gdzie powołując się na uchwałę Sądu Najwyższego z dnia 19.12.2003r. (sygn. akt III CZP 95/03), stwierdził, że wyrok uwzględniający powództwo przez uznanie postanowień wzorca umowy za niedozwolone i zakazanie ich stosowania ma, zgodnie z art. 47943 k.p.c., od chwili wpisania do odpowiedniego rejestru, wywiera skutek także wobec osób trzecich. Zgodnie ze stanowiskiem SOKiK wyrażonym w wyroku z dnia 25.05.2005r. (sygn. akt XVII Ama 46/04), dla uznania, iż określona klauzula jest niedozwolonym postanowieniem umownym wpisanym do Rejestru klauzul niedozwolonych wystarczy stwierdzenie, że mieści się ona w hipotezie klauzuli wpisanej do Rejestru i nie jest konieczna literalna zgodność porównywanych klauzul. Czynnikiem przesądzającym o podobieństwie dwóch klauzul powinien być zatem zamiar oraz cel jakiemu ma służyć kwestionowane postanowienie. Jeśli cel utworzenia spornej klauzuli odpowiada celowi sformułowania klauzuli uznanej za niedozwo1ony oba zapisy można uznać za tożsame. Takie stanowisko zajął także Sąd Najwyższy, który w uchwale z dnia 13.07.2006r. (sygn. akt III SZP 3/06) stwierdził, iż (..) stosowanie postanowień wzorców umów o treści tożsamej z treścią postanowień uznanych za niedozwolone prawomocnym wyrokiem Sądu Okręgowego w Warszawie - Sądu Ochrony Konkurencji i Konsumentów i wpisanych do rejestru, o którym mowa w art. 479 45 2 k.p.c., może być uznane w stosunku do innego przedsiębiorcy za praktykę naruszającą zbiorowe interesy konsumentów (..). W uzasadnieniu do powyższej uchwały Sąd wskazał ponadto, że (...) praktyka naruszająca zbiorowe interesy konsumentów art. 23a uokik [obecnie art. 24 - przyp. własny UOKIK] obejmuje również przypadki wprowadzania jedynie zmian kosmetycznych polegających na przestawieniu wyrazów lub zastąpieniu jednych wyrazów innymi, jeżeli tylko wykładnia postanowienia pozwoli stwierdzić, że jego treść mieści się w hipotezie zakazanej klauzuli. Stosowanie klauzuli o zbliżonej treści do klauzuli wpisanej do 8
rejestru godzi przecież tak samo w interesy konsumentów, jak stosowanie klauzuli identycznej, co wpisana do rejestru (...). Przyjęta powyżej rozszerzająca wykładnia art. 23a ustawy o ochronie (...) znajduje również uzasadnienie w dyrektywach 93/13 oraz 98/27 a także orzecznictwie ETS dotyczącym zasady efektywności (...). Nie jest zatem konieczna dokładna, literalna identyczność klauzuli wpisanej do Rejestru i klauzuli z nią porównywanej i stąd niedozwolone będą także takie postanowienia umów, które mieszczą się w hipotezie klauzuli wpisanej do Rejestru, której treść zostanie ustalona w oparciu o dokonaną jej wykładnię. Odnosząc się do drugiej przesłanki, tj. naruszenia zbiorowych interesów konsumentów, stwierdzić należy, iż ustawa o ochronie (...) nie definiuje pojęcia zbiorowego interesu konsumentów, stwierdzając jedynie w treści art. 24 ust. 3, że nie jest nim suma indywidualnych interesów konsumentów. W świetle - powołanego na początku uzasadnienia prawnego niniejszej decyzji - art. 1 ust. 1 ustawy o ochronie (...) należy przyjąć, że ze zbiorowymi interesami konsumentów mamy do czynienia wówczas, gdy działania przedsiębiorcy są powszechne i mogą dotknąć każdego potencjalnego klienta przedsiębiorcy - czyli konsumenta. Stanowisko to potwierdzone zostało również w orzecznictwie Sądu Najwyższego, który w uzasadnieniu wyroku z dnia 12.09.2003r. (sygn. akt I CKN 504/0l) stwierdził, iż nie jest zasadne uznawanie, że postępowanie z tytułu naruszenia ustawy antymonopolowej można wszczynać tylko wtedy, gdy zagrożone są interesy wielu odbiorców, a nie jest to możliwe w sytuacji, gdy pokrzywdzonym jest tylko jeden konsument. Wydawane orzeczenie ma bowiem wymiar znacznie szerszy, pełni także funkcję prewencyjną i służy ochronie nieograniczonej liczby potencjalnych konsumentów. Oceniane w niniejszej decyzji działania Strony odnoszą się do wszystkich jej klientów, którzy zawarli lub mogli zawrzeć umowy z przedsiębiorą, a zatem dotyczą zbiorowych interesów konsumentów. W przedmiotowym postępowaniu Strona wielokrotnie zarzucała bezprzedmiotowość postępowania przed Prezesem UOKiK podnosząc, że działalność oświatowa nie stanowi działalności gospodarczej w świetle ustawy z dnia 7 września 1991r. systemie oświaty (tj. Dz. U. z 2004r., Nr 256, poz. 2572 z późn. zm.). Zgodnie z art. 83 a ust. 1 ustawy o systemie oświaty prowadzenie szkoły lub placówki, zespołu, o którym mowa w art. 90 a ust. 1 oraz innej formy wychowania przedszkolnego nie stanowi działalności gospodarczej. Jednakże należy mieć na uwadze, że w postępowaniu o naruszenie zbiorowego interesu konsumentów definicje są określane zgodnie z treścią ustawy o ochronie (...). Podmiotami legitymowanymi w sprawach prowadzonych przez Prezesa UOKiK nie wyczerpują jedynie przedsiębiorcy w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 2 lipca 2004r. o swobodzie działalności gospodarczej (tj. Dz. U. z 2007r., Nr 155, poza. 1095 z późn. zm.). Stosowanie do art. 4 ust. 1 a ustawy niniejszego ochronie (...) za przedsiębiorcę należy uważać również osoby fizyczne, osoby prawne, a także jednostki organizacyjne nie mające osobowości prawnej, którym ustawa przyznaje zdolność prawną organizującą lub jednostki świadczące usługi o charakterze użyteczności publicznej, które nie są działalnością gospodarczą w rozumieniu przepisów o swobodzie działalności gospodarczej. W orzecznictwie wielokrotnie podkreślano, że prowadzenie niepublicznych placówek edukacyjnych, polegające na organizowaniu i prowadzeniu nauczania stanowi świadczenie o charakterze użyteczności publicznej, a podmiot taki może być uznany za przedsiębiorcę w rozumieniu art. 4 ust. 1a ustawy niniejszego ochronie (...). Takie stanowisko zajął Sąd Najwyższy w wyroku z dnia 9.03.2006r. CSK 13 5/05, czy z dnia 7.04.2004r. sygn. akt III SK 22/04. 9
W tej sytuacji nie może być uznany za uzasadniony zarzut Strony w zakresie naruszenia przez Prezesa UOKiK art. 83 a ust. 1 ustawy o systemie oświaty, gdyż w niniejszej sprawie osoba fizyczna prowadząca niepubliczne przedszkole jest przedsiębiorcą w rozumieniu ustawy o ochronie (...). Kolejny zarzut podniesiony przez Stronę odnosi się do braku podstaw prawnych zarzutów postawionych przez Prezesa UOKiK. W ocenie Strony Rejestr postanowień uznanych za niedozwolone stanowi zbiór orzecznictwa, a nie źródło prawa, które może być podstawą działania organu administracji. W toku postępowania Prezes UOKiK wielokrotnie wykazywał tożsamość stosowanych przez Stronę zapisów umownych z klauzulami umownymi wpisanymi na mocy wyroków SOKiK do przedmiotowego Rejestru, o którym mowa w art. 479 45 k.p.c. Zgodnie z przywołanym przepisem odpis prawomocnego wyroku uznającego postanowienie wzorca umowy za niedozwolony Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów przesyła Prezesowi UOKiK, który prowadzi wspomniany Rejestr. Wyrok uznający konkretne postanowienia wzorca za niedozwolone i zakazujący jego stosowania korzysta z tzw. prawomocności materialnej rozszerzonej od momentu wpisania go do Rej estru. Z tą chwilą dochodzi dó połączenia skutków prawnych orzeczenia w postaci jego rozszerzonej prawomocności materialnej i rozszerzonej powagi rzeczy osądzonej (uchwała Sądu Najwyższego z dnia 19.12.2003r. sygn. akt III CZP 95/03). Zarzut Strony w tym zakresie należy uznać za bezzasadny, gdyż w przedmiotowym postępowaniu podstawa prawna działania Prezesa UOKiK wynika z nąruszenia przepisu art. 24 ust. 1 i 2 pkt 1 ustawy o ochronie (...), czyli przepisu o randze ustawowej. Przedmiotem niniejszego postępowania jest wykazanie, że zakwestionowane przez Prezesa UOKIK zapisy Umowy o świadczenie usług w Przedszkolu ABeeC stosowane przez Stronę w ramach zawieranych z przedstawicielami ustawowymi umowami o świadczenie usług edukacyjnych,: są tożsame z postanowieniami uznanymi za niedozwolone prawomocnymi wyrokami SOKIK wymienionymi w niniejszej decyzji i wpisanymi do Rejestru, o którym mowa w art. 47945 k.p.c. W ocenie Prezesa UOKIK postanowienie wskazane w sentencji decyzji o treści: ABeeC może bez zachowania okresu wypowiedzenia rozwiązać umowę w przypadku (...) - 1 miesięcznej zaległości w opłatach czesnego (...) jest tożsame z treścią abuzywnej klauzuli o treści: Zleceniobiorcy przysługuje prawo rozwiązania umowy bez wypowiedzenia w przypadku kiedy Zleceniodawca spóźnia się z zapłatą za usługi. (wyrok SOKIK z dnia 9.03.2010r., sygn. akt XVII AmC 430/09). Przywołane powyżej klauzule umowne przyznają przedsiębiorcy nieuzasadnione prawo do zakończenia umowy z konsumentem, który pozostaje w zwłoce. Zgodnie z art. 491 1 k.c. jeżeli jedna ze stron dopuszcza się zwłoki w wykonaniu zobowiązania z umowy wzajemnej, druga strona może wyznaczyć jej odpowiedni dodatkowy termin do wykonania, z zagrożeniem, iż w razie bezskutecznego upływu wyznaczonego terminu będzie uprawniona do odstąpienia od umowy. Wydając wyrok z dnia 31.10.2007r. (sygn. akt XVII AmC 90/07) SOKiK zakwestionował podobny zapis o treści: Towarzystwo może również odstąpić od niniejszej umowy ze skutkiem natychmiastowym w przypadku, gdy Partycypant opóźni się powyżej 14 dni z wpłatą: a) którejkolwiek z rat określonych w par. 2 pkt. 3; b) dopłaty wynikającej z par. 2 pkt. 4; c) odsetek określonych w par. 2 pkt. 7, podkreślając, że w umowach o charakterze wzajemnym, odstąpienie przez przedsiębiorcę od umowy bez uprzedniego wezwania konsumenta do spełnienia świadczenia jest sprzeczne z art. 491 k.c. Wypowiedzenie umowy bez wcześniejszego wezwania do zapłaty należy uznać za zbyt rygorystyczne i skutkujące dotkliwą sankcją dla konsumenta. 10
Założenie, iż brak zapłaty w terminie czesnego uprawnia do zakończenia umowy o świadczenie usług należy zakwalifikować jako abuzywną klauzulę umowną i sprzeczną z art. 385 1 k.c. oraz art. 385 pkt 9 k.c jako przyznającą przedsiębiorcy jednostronne prawo do dokonywania interpretacji zapisów umowy. Jako bezzasadne należy potraktować twierdzenie Strony wyrażone w piśmie z dnia 20.11.2011 r., podkreślające że nałożenie obowiązku wysyłania do każdego rodzica, wezwania do rozwiązania umowy nakłada poniesione kosztów, w postaci zatrudnienia pracownika oraz kosztów papieru, druku, kopert, opłat pocztowych, których przedszkole nie ma zagwarantowanych w żadnym akcie prawnym. Prowadząca Przedszkole ABeeC świadczy swoje usługi odpłatnie, a jednym z celów jest generowanie zysków ze swoj ej działalności. Prowadzenie działalności gospodarczej zawsze wiąże się z ponoszeniem ryzyka i nieplanowanymi kosztami. Podniesienie zarzutu tej treści nie może stanowić przesłanki usprawiedliwiającej stosowanie abuzywnej klauzuli umownej wymierzonej w chronione prawem interesy konsumenta. W tym stanie rzeczy należało uznać, że analizowane postanowienie jest tożsame z postanowieniem wpisanym do Rejestru pod pozycją 1979 zarówno pod względem treści, jak i skutków. Kolejną klauzulą umowną zakwestionowaną w przedmiotowym postępowaniu jest postanowienie urnowe o treści: ABeeC i Rodzic zobowiązuje się rozpatrywać wszystkie sprawy sporne polubownie. W razie braku możliwości polubownego rozstrzygnięcia sprawy właściwym do jej rozwiązania będzie sąd dla miejsca siedziby ABeeC. W Rejestrze postanowień wzorców umowy uznanych za niedozwolone znajduje się szereg klauzul zastrzegających jako wyłącznie właściwy do rozstrzygania sporu sąd właściwy dla przedsiębiorcy. Narzucanie konsumentowi we wzorcu umownym sądu właściwego dó rozstrzygania spraw, które mogą w przyszłości wyniknąć z łączącego strony stosunku prawnego, godzi w interesy konsumenta, gdyż utrudnia mu dochodzenie swoich praw na drodze sądowej. Zapis taki niejednokrotnie zmusza konsumenta do prowadzenia sporu sądowego w odległej od jego miejsca zamieszkania miejscowości. Takie postanowienie na podstawie wyroku z 22.12.2004r. (sygn. akt XVII Arnc 15/04) zostało uznane za abuzywne w myśl art. 385 3 pkt 23 k.c., który zakazuje rozpoznanie sprawy przez sąd, który wedle ustawy nie jest miejscowo właściwy. Podobnie orzekł SOKIK w wyroku z 11.05.2006 r. sygn. akt XVII AmC 176/05 uznając za niedozwolony zapis o treści: W przypadku nie dojścia przez strony do porozumienia, sądem właściwym do rozstrzygnięcia wszelkich sporów będzie Sąd właściwy dla siedziby Uniwersyteckiej Szkoły Kształcenia Indywidualnego, a także w wyroku z 24.05.2006r. sygn. akt XVII AmC 87/05, w którym zakwestionowano klauzulę wzorca umowy w brzmieniu: Spory, które wynikną na tle wykonywania umowy będą rozstrzygane polubownie. W przypadku braku zgody, co do ich rozstrzygnięcia, wszelkie spory będą rozpatrywane przez Sąd powszechny właściwy dla Krakowa-Śródmieście. Kwestię właściwości sądu w sprawach cywilnych określają przepisy procedury cywilnej. Sądem właściwym do rozpatrzenia wniesionego powództwa może być zgodnie z art. 27 k.p.c. sąd ogólnej właściwości pozwanego lub zgodnie z art. 34 k.p.c. sąd miejsca wykonania umowy. Kwestionowane powyżej postanowienie narzuca konsumentowi rozpoznawanie spraw wyłącznie przez sąd właściwy dla siedziby Przedszkola ABeeC, który zgodnie z przepisami kodeksu postępowania cywilnego nie zawsze byłby właściwy miejscowo. Przepisy dotyczące właściwości przemiennej przewidują możliwość wytoczenia powództwa o ustalenie istnienia umowy, jej wykonanie, rozwiązanie lub unieważnienie, jak też odszkodowanie z powodu niewykonania lub nienależytego wykonania umowy, przed sąd miejsca jej wykonania (art. 34 k.p.c.). W razie wątpliwości, miejsce to powimio być stwierdzone dokumentem. Przepisy te - 11
na mocy art. 31 i nast. k.p.c. - umożliwiają powodowi dokonanie wyboru pomiędzy sądem właściwości ogólnej, a innym sądem oznaczonym w tych przepisach, w zależności, który sąd jest dla niego dogodniejszy. Nie jest zatem dopuszczalne narzucenie właściwości przez jedną ze stron stosunku prawnego. Dodatkowo, art. 46 k.p.c. przewiduje możliwość zawarcia tzw. umowy prorogacyjnej. Zgodnie z jego treścią, strony mogą umówić się na piśmie o poddanie sądowi pierwszej instancji, który według ustawy nie jest miejscowo właściwy, sporu już wynikłego lub sporów mogących wyniknąć w przyszłości z oznaczonego stosunku prawnego. Sąd ten, jeżeli strony nie postanowiły inaczej, będzie wówczas wyłącznie właściwy. W świetle przytoczonego przepisu możliwe jest odejście od generalnego modelu właściwości ogólnej, jednak tylko wtedy, gdy jest to przedmiotem indywidualnego uzgodnienia umownego. Zasadne jest zatem twierdzenie Prezesa UOKiK, ze postanowienie wykorzystywane przez prowadzącą Przedszkole ABeeC we wzorcu umownym oraz postanowienie wpisane do Rejestru pod pozycjami 388, 801 i 817, określające wyłączność sądu przedsiębiorcy jako właściwego do wytoczenia powództwa, mają charakter tożsamy pod względem treści i wywołujących skutków prawnych. Nie bez znaczenia jest również fakt, że oba postanowienia odnoszą się do umów o świadczenie usług edukacyjnych. Tym samym w opinii Prezesa UDKiK powyższą klauzulę umowną stosowaną przez Stronę do dnia 30.09.20 lir., należy uznać za tożsamą z postanowieniami wpisanymi do Rejestru, zarówno pod względem stanu faktycznego oraz skutków powodujących bezzasadne pokrzywdzenie interesów konsumentów. Uwzględniając powyższy wywód Prezes UOKIK uznał, że zostały spełnione wszystkie przesłanki konieczne do zakwalifikowania działań Strony jako praktyki naruszającej zbiorowe interesy konsumentów, określonej w art. 24 ust. 1 i 2 pkt 1 ustawy o ochronie (...). Pomimo, że Strona w swoich pismach w tym postępowaniu wskazywała, że doszło do zawieszenia, zaprzestania stosowania zastrzeżonych przez Prezesa UOKiK klauzul umownych, nie przedstawiła na tę okoliczność dowodów, z których wynikałoby, że w trakcie prowadzenia Przedszkola ABeeC dokonano modyfikacji wzorców umów. Ze zgromadzonego materiału dowodowego wykazano, że Ewa Kurpińska-Straub z dniem 30.09.2011r. zaprzestała prowadzenia Przedszkola ABeeC w Krakowie. Ze względu, że placówka była prowadzona przez osobę fizyczną wraz z zakończeniem prowadzenia przez nią przedszkola niepublicznego, dokonano wykreślenia jej z Ewidencji Szkół i Placówek Niepublicznych prowadzonej przez Prezydenta Miasta Krakowa. Powyższe zdarzenie spowodowało, że Ewa Kurpińską-Strub przestała być stroną umów zawartych na podstawie kwestionowanego wzorca umowy pod nazwą: Umowa o świadczenie usług w Przedszkolu ABeeC, a zakwestionowane klauzule abuzywne nie są przez nią stosowane w obrocie konsumenckim. W, takich okolicznościach Prezes UOKiK przyjął, że z dniem 30.09.2011r. Strona zaprzestała stosowania praktyk naruszających zbiorowy interes konsumentów. Zgodnie z art. 27 ust. 2 ustawy o ochronie (...) w przypadku zaprzestania stosowania praktyki naruszającej zbiorowe interesy konsumentów Prezes UOKiK wydaje decyzję stwierdzającą praktykę i jej zaniechanie. Ustawa o ochronie konkurencji i konsumentów nie precyzuje, czy zaniechanie stosowania praktyki naruszającej zbiorowe interesy konsumentów powinno być wynikiem świadomego działania przedsiębiorcy, które spowodowało zaprzestanie stosowania praktyki naruszającej zbiorowe interesy konsumentów, czy również wynikiem innych okoliczności, które niezależnie od zamiaru przedsiębiorcy. W przedmiotowym postępowaniu Prezes UOKiK odstąpił jednocześnie od zastosowania art. 106 ust. 1 pkt 4 ustawy o ochronie ( ) i nie nałożył ma Stronę z tytułu naruszenia zbiorowego interesu konsumentów kary pieniężnej. 12
Stosownie do treści art. 81 ust. 1 ustawy o ochronie (...) w związku z art. 47928 ~ 2 k.p.c. od niniejszej decyzji przysługuje odwołanie do Sądu Okręgowego w Warszawie Sądu Ochrony Konkurencji i Konsumentów, w terminie dwutygodniowym od dnia jej doręczenia, za pośrednictwem Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów Delegatura w Krakowie (31-011 Kraków, Pl. Szczepański 5). Z upoważnienia Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów Leszek Piekarz Dyrektor Delegatury Otrzymują: 1 x Pani Ewa Kurpińska Straub, uł. Konecznego 2/32, 31-216 Kraków 1 x a/a 13