Samorząd gospodarczy wykład nr 4 i 5: - instytucje samorządu gospodarczego na ziemiach polskich - zadania samorządu gospodarczego - geneza i ewolucja samorządu gospodarczego w Europie - modele izb handlowych dr Karol Dąbrowski
Księstwo Warszawskie (rok 1809) - rady handlowe w 10 miastach (Warszawa, Poznań, Toruń, Bydgoszcz, Płock itd.) - Rada Handlowa przy Ministrze Spraw Wewnętrznych
Dziennik Praw Księstwa Warszawskiego, t. 1, s. 271
Królestwo Polskie (rok 1817) - Izby handlowe i rękodzielnicze w Warszawie, Kaliszu, Płocku i Lublinie - Rada Handlowa i Rękodzieł przy Komisji Spraw Wewnętrznych i Policji
Królestwo Polskie (rok 1847) - Rada Przemysłowa przy Komisji Rządowej Spraw Wewnętrznych i Duchownych Komisja Rządowa Spraw Wewnętrznych (1861-1864) -> Komisja Rządowa Spraw Wewnętrznych i Duchownych (1864-1867) -> Komisja Rządowa Spraw Wewnętrznych (1867-1868)
zabór rosyjski po roku 1864 - giełdy pieniężne w Warszawie (1817) i Łodzi (1898) - stowarzyszenia kupieckie (konfraternie, resursy, zgromadzenia) -> Stowarzyszenie Kupców Polskich gmach szkoły Vetterów w Lublinie Zgromadzenia Kupców m. Lublina http://www.zse.lublin.pl/slide/039-slide.php
zabór pruski izby handlowe w: Bydgoszczy (1875), Grudziądzu (1899), Poznaniu (1851) i Toruniu (1852)
zabór austriacki (rok 1850) izby handlowe i przemysłowe w: Brodach, Krakowie i Lwowie Izba Handlowa i Przemysłowa w Brodach http://polona.pl/item/587243/0/
II Rzeczpospolita 1918 1927/1929 izby przemysłowo-handlowe - Bielsko (1919) - Brody (1850) - Bydgoszcz (1875) - Grudziądz (1899) - Katowice (1922) - Kraków (1850) - Lwów (1850) - Poznań (1851) - Toruń (1852) + izby rolnicze i rzemieślnicze
II Rzeczpospolita 1927/1929 - Bielsko (jako Izba Handlowa i Przemysłowa) - Brody -> likwidacja - Bydgoszcz - Grudziądz - Katowice (jako Izba Handlowa) - Kraków - Lublin - Lwów - Łódź - Poznań - Sosnowiec - Toruń -> likwidacja - Warszawa - Wilno
II Rzeczpospolita 1927/1929 1939 - Bielsko -> oddział Izby katowickiej (1935) - Bydgoszcz -> likwidacja (1933) - Grudziądz -> Gdynia (1931) - Katowice -> przekształcenie (1935) - Kraków - Lublin - Lwów - Łódź - Poznań - Sosnowiec - Warszawa - Wilno
okupacja izby dystryktowe - Kraków - Lublin - Lwów - Radom - Warszawa
Polska Rzeczpospolita Ludowa izby przemysłowo-handlowe - Bydgoszcz - Częstochowa - Gdynia - Katowice - Kraków - Lublin - Łódź - Poznań - Rzeszów - Szczecin - Warszawa - Wrocław
III Rzeczpospolita - izby gospodarcze - izby rolnicze - izby rzemieślnicze i cechy
wyznacznikiem samorządu gospodarczego jest prowadzenie przez jego członków działalności gospodarczej, ale rozumianej szeroko, w tym działalności rolniczej Ustawa z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej, Dz.U. z 2015 r. poz. 584, z późn. zm.
Rzemiosłem - zgodnie z ustawą z dnia 22 marca 1989 r. o rzemiośle (Dz.U. z 2015 r. poz. 1182, z późn. zm.) - jest zawodowe wykonywanie działalności gospodarczej przez osobę fizyczną, z udziałem kwalifikowanej pracy własnej, w imieniu własnym tej osoby i na jej rachunek, przy zatrudnieniu do 50 pracowników.
Ustawowa definicja rzemieślnika jest wadliwa, gdyż nie bierze pod uwagę charakteru jego pracy. Zawód rzemieślnika charakteryzuje się samoistnością, zindywidualizowanym charakterem, pewnym artyzmem, koniecznością długoletniego przygotowania zawodowego i praktycznej nauki zawodu, brakiem podziału pracy, działaniem na zamówienie ze strony klienta, używaniem własnych i powierzonych materiałów, osobistym zaangażowaniem właściciela warsztatu, niskim stopniem mechanizacji, wysokim udziałem wyspecjalizowanej pracy ręcznej, niedużym rozmiarem warsztatu, niskimi obrotami oraz niewielką liczbą zatrudnionych pracowników o specyficznym statusie (czeladnicy i członkowie rodziny)
Rolnikiem - z punktu widzenia samorządu rolniczego - określa się osoby należące do izb rolniczych. Wedle art. 1 ustawy z dnia 14 grudnia 1995 r. o izbach rolniczych (Dz.U. z 2014 r. poz. 1079, z późn. zm.) członkami samorządu rolniczego z mocy prawa są: 1) osoby fizyczne i prawne, będące podatnikami podatku rolnego; 2) osoby fizyczne i prawne, będące podatnikami podatku dochodowego z działów specjalnych produkcji rolnej; 3) członkowie rolniczych spółdzielni produkcyjnych posiadający w tych spółdzielniach wkłady gruntowe.
zrzeszenia handlu i usług oraz zrzeszenia transportu Ustawa z dnia 30 maja 1989 r. o samorządzie zawodowym niektórych podmiotów gospodarczych (Dz.U. Nr 35, poz. 194, z późn. zm.). Izba Bawełny w Gdyni (1934/1935-)
organizacje pracodawców Ustawa z dnia 23 maja 1991 r. o organizacjach pracodawców (Dz.U. Nr 55, poz. 235, z późn. zm.) Izba Wełny w Gdyni (1965) -> Polska Izba Odzieżowo-Tekstylna (2001) -> Związek Pracodawców Przemysłu Odzieżowego i Tekstylnego (2011)
Polska Izba Ubezpieczeń (1990/2004-) Ustawa z dnia 22 maja 2003 r. o działalności ubezpieczeniowej (Dz.U. z 2015 r. poz. 1206, z późn. zm.) Izba Domów Składowych (2003-2009) izby bilateralne polsko-zagraniczne zagraniczno-polskie Polsko-Polonijna Izba Przemysłowo- Handlowa (1982-1989) -> Izba Przemysłowo- Handlowa Inwestorów Zagranicznych (1989-)
Polska Izba Handlu Zagranicznego (1949-1990) Polska Izba Handlu Zagranicznego Certyfikacja Sp. z o.o. (1923/1949/2002)
branżowy samorząd gospodarczy przedsiębiorców Po 1989 r. polskie rządy przyjęły politykę tworzenia branżowego samorządu gospodarczego przedsiębiorców, która polega na branżowym różnicowaniu ilościowego progu koniecznego do założenia izby gospodarczej w przepisach szczególnych wobec ustawy o izbach gospodarczych. Tym sposobem dochodzi do uprzywilejowania przedsiębiorców określonych branż (szczególnie finansowej), którym łatwiej jest niż innym przedsiębiorcom, założyć izbę gospodarczą. Finalnie powstają branżowe izby gospodarcze o faktycznie powszechnym charakterze (gdyż zrzeszają wszystkich przedsiębiorców danej branży), a co za tym idzie tylnymi drzwiami wprowadzany jest branżowy samorząd gospodarczy.
- towarzystwa emerytalne - grupy producentów rolnych - domy maklerskie -> Izba Domów Maklerskich - towarowe domy maklerskie - fundusze inwestycyjne -> Izba Zarządzających Funduszami i Aktywami
zadania izb samorządu gospodarczego ustawa o izbach gospodarczych ustawa o izbach rolniczych ustawa o rzemiośle rozporządzenie z dnia 15 lipca 1927 r. o izbach przemysłowo-handlowych (Dz.U. RP Nr 67, poz. 591, t.j. Dz.U. RP z 1936 r. Nr 45, poz. 335)
Geneza i ewolucja samorządu gospodarczego w Europie * Francja * Niemcy * Wielka Brytania
- model kontynentalny - model anglosaski model izb handlowych a nie model samorządu gospodarczego
KONIEC