Lublin, dnia 11 lipca 2014 r. Poz. 2473 UCHWAŁA NR XXXVI/269/2014 RADY GMINY JASTKÓW. z dnia 30 maja 2014 r.

DZIENNIK URZĘDOWY WOJEWÓDZTWA LUBELSKIEGO Lublin, dnia 11 lipca 2014 r. Poz. 2473 UCHWAŁA NR XXXVI/269/2014 RADY GMINY JASTKÓW z dnia 30 maja 2014 r. w sprawie przyjęcia Gminnego programu opieki nad zabytkami gminy Jastków na lata 2013-2016. Na podstawie art. 18 ust. 2 pkt 15 ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (tj. Dz.U. z 2013 r. poz. 594) oraz art. 87 ust. 3 ustawy z dnia 23 lipca 2003 r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami (Dz. U. z 2003r. Nr 162 poz. 1568 z późn. zm.), po uzyskaniu opinii Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków - Rada Gminy Jastków uchwala, co następuje: 1. Przyjmuje się Gminny Program Opieki nad Zabytkami gminy Jastków na lata 2013-2016, stanowiący załącznik nr 1 do niniejszej uchwały. 2. Wykonanie uchwały powierza się Wójtowi Gminy Jastków. 3. Uchwała wchodzi w życie po upływie 14 dni po ogłoszeniu w Dzienniku Urzędowym Województwa Lubelskiego. Przewodniczący Rady Gminy Jastków Witold Nakonieczny

Dziennik Urzędowy Województwa Lubelskiego 2 Poz. 2473 Załącznik do uchwały XXXVI/269/2014 z dnia 30.05.2014. GMINNY PROGRAM OPIEKI NAD ZABYTKAMI GMINY JASTKÓW NA LATA 2013-2016 PAŹDZIERNIK 2013 R.

Dziennik Urzędowy Województwa Lubelskiego 3 Poz. 2473 I. Wprowadzenie; II. Podstawa prawna opracowania gminnego programu opieki nad zabytkami; III. Uwarunkowania formalno-prawne; IV. Uwarunkowania zewnętrzne ochrony dziedzictwa narodowego; 1. Strategiczne cele polityki państwa w zakresie ochrony zabytków i opieki nad zabytkami; 2. Zabytki i ich ochrona w krajowych i wojewódzkich dokumentach o charakterze pomocniczym; V. Uwarunkowania wewnętrzne ochrony dziedzictwa kulturowego na poziomie Gminy Jastków; VI. Cele programu w świetle Ustawy z dnia 23 lipca 2003 r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami, cel strategiczny, priorytety i harmonogram działań; VII. Ogólna charakterystyka zasobów: 1.zarys historii Gminy Jastków; 2.zabytki Gminy Jastków: a. obiekty wpisane do Rejestru Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków; b. obiekty uznane za zabytkowe w Gminie Jastków; VIII. Ocena stanu dziedzictwa kulturowego. Analiza szans i zagrożeń. IX. Źródła finansowania Gminnego Programu Opieki nad Zabytkami dla Gminy Jastków na lata 2013-2016.

Dziennik Urzędowy Województwa Lubelskiego 4 Poz. 2473 I. Wprowadzenie Podstawowym celem opracowania programu opieki nad zabytkami jest określenie zasadniczych kierunków działań oraz kluczowych zadań, jakie winny być realizowane w celu poprawy stanu zachowania dziedzictwa kulturowego Gminy Jastków dla zachowania śladów przeszłości. Zachowanie, ochrona i konserwacja zabytków to jeden z najważniejszych interesów publicznych -prawidłowe zachowanie dóbr kultury i dziedzictwa narodowego ma ogromny wpływ na kształtowanie się tożsamości lokalnej. Obowiązek opracowania programu wynika z art. 87 ust. 1 Ustawy z dnia 23 lipca 2003 r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami i ma na celu poprawę stanu zachowanych zasobów kulturowych przez właściwe eksponowanie walorów krajobrazu kulturowego, wykorzystanie w celach edukacyjnych i wychowawczych, rozwój turystyki, a także cele społeczne i gospodarcze. Program opieki nad zabytkami dla Gminy Jastków jest dokumentem pomocniczym i uzupełniającym, nie ma on charakteru aktu prawnego. Program opieki nad zabytkami jest elementem samorządowej polityki strategicznej służącym podejmowaniu działań w celu poprawy stanu zasobów dziedzictwa kulturowego na terenie gminy. Program opieki nad zabytkami wymaga cyklicznej aktualizacji z uwagi na zmieniające się przepisy prawa oraz zmieniające się uwarunkowania gospodarcze i kulturowe a także zmieniający się stan zasobów dziedzictwa kulturowego. Ilekroć w opracowaniu mowa jest o: -ustawie -rozumie się przez to ustawę z dn. 23 lipca 2003 r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami (Dz. U. Nr 162, poz.1568 z późn. zm.), -programie -rozumie się przez to Program opieki nad zabytkami Gminy Jastków na lata 2013-2016 -gminie -rozumie się przez to Gminę wiejską Jastków; -ewidencji -rozumie się Gminną ewidencję zabytków Gminy Jastków, prowadzoną w formie papierowej i elektronicznej; -zabytku -rozumie się nieruchomość lub rzecz ruchomą, ich części lub zespoły, będące dziełem człowieka lub związane z jego działalnością i stanowiące świadectwo minionej epoki bądź zdarzenia, których zachowanie leży w interesie społecznym ze względu na posiadaną wartość historyczną, artystyczną lub naukową; -zabytku nieruchomym -rozumie się w szczególności: krajobrazy kulturowe, układy urbanistyczne, ruralistyczne i zespoły budowlane, dzieła architektury i budownictwa, dzieła budownictwa obronnego, obiekty techniki, cmentarze, parki, ogrody i inne formy zaprojektowanej zieleni, miejsca upamiętniające wydarzenia historyczne lub działalność wybitnych osobistości bądź instytucji (art.6 ust. 1 pkt 1 ustawy); -zabytku ruchomym -rozumie się w szczególności: dzieła sztuk plastycznych, rzemiosła artystycznego i sztuki użytkowej, kolekcje, numizmaty oraz pamiątki historyczne, wytwory techniki, materiały biblioteczne, instrumenty muzyczne, wytwory sztuki ludowej i rękodzieła oraz inne obiekty etnograficzne oraz przedmioty upamiętniające wydarzenia historyczne bądź działalność wybitnych osobistości lub instytucji (art.6 ust. 1 pkt 2 ustawy); -zabytku archeologicznym -rozumie się w szczególności: pozostałości terenowe pradziejowego i historycznego osadnictwa, cmentarzyska, kurhany, relikty działalności gospodarczej, religijnej i artystycznej (art. 6 pkt 3 ustawy);

Dziennik Urzędowy Województwa Lubelskiego 5 Poz. 2473 -krajobraz kulturowy to przestrzeń historycznie ukształtowana w wyniku działalności człowieka, zawierająca wytwory cywilizacji oraz elementy przyrodnicze (art.3 pkt 14 ustawy); Ochronie podlegać mogą nazwy geograficzne, historyczne lub tradycyjne nazwy obiektu budowlanego, placu, ulicy lub jednostki osadniczej (art.6 ust.2 ustawy). I. Podstawa prawna opracowania gminnego programu opieki nad zabytkami: Gminny program opieki nad zabytkami ma na celu w szczególności: 1) włączenie problemów ochrony zabytków do systemu zadań strategicznych, wynikających z koncepcji przestrzennego zagospodarowania kraju; 2) uwzględnianie uwarunkowań ochrony zabytków, w tym krajobrazu kulturowego i dziedzictwa archeologicznego, łącznie z uwarunkowaniami ochrony przyrody i równowagi ekologicznej; 3) zahamowanie procesów degradacji zabytków i doprowadzenie do poprawy stanu ich zachowania; 4) wyeksponowanie poszczególnych zabytków oraz walorów krajobrazu kulturowego; 5) podejmowanie działań zwiększających atrakcyjność zabytków dla potrzeb społecznych, turystycznych i edukacyjnych oraz wspieranie inicjatyw sprzyjających wzrostowi środków finansowych na opiekę nad zabytkami; 6) określenie warunków współpracy z właścicielami zabytków, eliminujących sytuacje konfliktowe związane z wykorzystaniem tych zabytków; 7) podejmowanie przedsięwzięć umożliwiających tworzenie miejsc pracy związanych z opieką nad zabytkami. Program opieki nad zabytkami dla gminy wiejskiej Jastków opracowano również na podstawie: -Ustawy z dnia 8 marca 1990r. o samorządzie gminnym (tekst jednolity Dz. U. z 2001r. Nr 142, poz. 1591 z późn. zm.); -Gminnego programu opieki nad zabytkami -poradnik metodyczny. Praca zespołowa. Krajowy Ośrodek Badań i Dokumentacji Zabytków Warszawa 2008r. ; -Strategii Rozwoju Kraju 2020; - Strategii rozwoju Województwa Lubelskiego na lata 2006-2020, Uchwała Sejmiku Województwa Lubelskiego Nr XXXVI/530/05 z dnia 4.11.2005 r.; -Planu Zagospodarowania Przestrzennego Województwa Lubelskiego, załącznik Nr 1 do Uchwały XLV/597/02 Sejmiku Województwa Lubelskiego: -Regionalnego Planu Operacyjnego Województwa Lubelskiego na lata 2007-2013 z dnia 18 września 2006 r.; -Wojewódzkiego Programu Opieki nad Zabytkami na lata 2011-2014 Załącznik do Uchwały Nr 91/V/11 Sejmiku Województwa Lubelskiego z dnia 28 lutego 2011 roku ; -Strategii Rozwoju Gminy Jastków na lata 2008-2015, Uchwała Nr XVI/117/2012 Rady Gminy Jastków z dnia1 czerwca 2012r. -Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Jastków, Załącznik nr 1 do uchwały Nr XV/147/2008 Rady Gminy Jastków z dnia 28 kwietnia 2008 r. -Miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego Gminy Jastków, Uchwała nr XVI/118/2000 Rady Gminy Jastków z dnia 12 grudnia 2000 roku; -Rejestru i ewidencji zabytków nieruchomych Województwa Lubelskiego; -Rejestru i ewidencji stanowisk archeologicznych Województwa Lubelskiego; -Wykazu Gminnych Ewidencji-Województwa Lubelskiego.

Dziennik Urzędowy Województwa Lubelskiego 6 Poz. 2473 III. Uwarunkowania formalno- prawne. Podstawowym aktem prawnym regulującym przepisy prawa dotyczące ochrony dziedzictwa narodowego jest Konstytucja Rzeczypospolitej z dnia 2 kwietnia 1997 r. Zgodnie z art. 5, art. 6 i art. 86 Ustawy zasadniczej ochrona zabytków jest obowiązkiem państwa i każdego obywatela. Jednym z głównych aktów prawa regulującym szczegółowo zasady ochrony i opieki nad zabytkami jest Ustawa z dnia 23 lipca 2003 r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami ( Dz. U. Nr 162, poz. 1568 z późn. zm.). Ochrona zabytków polega w szczególności na podejmowaniu przez organy administracji publicznej działań władczych (decyzje administracyjne) mających na celu trwałe zachowanie zabytku, kontrolę stanu zachowania, zapobieganie zagrożeniom, a także uwzględnienie zadań ochronnych i w zagospodarowaniu przestrzennym oraz przy kształtowaniu środowiska. Opieka nad zabytkami ma charakter zindywidualizowany, odpowiedzialnym za jej realizację jest właściciel, posiadacz obiektu zabytkowego ( art. 5 ustawy ). Powinien on zachować zabytek w jak najlepszym stanie, a także umożliwić dokonanie badań naukowych i konserwatorskich. Ustawa o samorządzie gminnym określając zadania własne gminy, wymienia również te, które bezpośrednio lub pośrednio odnoszą się do ochrony zabytków. Należą do nich sprawy: -ładu przestrzennego, gospodarki nieruchomościami, ochrony środowiska oraz gospodarki wodnej, -gminnych dróg, ulic, placów oraz organizacji ruchu drogowego, -kultury, w tym bibliotek gminnych i innych instytucji kultury oraz ochrony zabytków i opieki nad zabytkami, -kultury fizycznej i turystyki, zieleni i zadrzewienia, -cmentarzy gminnych, -utrzymania gminnych obiektów, urządzeń użyteczności publicznej oraz obiektów administracyjnych, -promocji gminy. Według art.71.ust. 2.Ustawy z dnia 23 lipca 2003 r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami w przypadku gdy tytuł prawny do zabytku posiada jednostka samorządu terytorialnego, sprawowanie opieki nad zabytkami, określonej w art. 5 ustawy, w tym finansowanie prac konserwatorskich, restauratorskich i robót budowlanych przy zabytku, jest zadaniem własnym tej jednostki. Wykonywanie zadań w zakresie kultury i ochrony zabytków jest również ustawowym zadaniem samorządów, o czym stanowi: Ustawa z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym(tekst jednolity Dz. U. Nr 142 poz. 1591 z 2001 r. z późn. zm. Zgodnie z art. 7, ust. 1 pkt 9 Ustawy o samorządzie gminnym zadaniem własnym gminy jest zaspokajanie zbiorowych potrzeb wspólnoty ( ). W szczególności zadania własne obejmują sprawy (...)kultury, w tym ( ) ochrony zabytków i opieki nad zabytkami. Ochronę zabytków i opiekę nad zabytkami uwzględnia się przy sporządzaniu i aktualizacji koncepcji przestrzennego zagospodarowania kraju, strategii rozwoju województw, planów zagospodarowania przestrzennego województw, planu zagospodarowania przestrzennego morskich wód wewnętrznych, morza terytorialnego i wyłącznej strefy ekonomicznej, analiz i studiów z zakresu zagospodarowania przestrzennego powiatu, strategii rozwoju gmin, studiów uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gmin oraz miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego, a także decyzji o ustaleniu lokalizacji inwestycji celu publicznego, decyzji o warunkach zabudowy, decyzji o zezwoleniu na realizację inwestycji drogowych.

Dziennik Urzędowy Województwa Lubelskiego 7 Poz. 2473 Przepisy dotyczące ochrony zabytków i opieki nad nimi zostały ujęte w wielu aktach prawnych, m.in. w: -Ustawie z dnia 7 lipca 1994 r. -Prawo budowlane (tekst jednolity Dz. U. z 2006 r. Nr 156 poz. 1118 z późn. zm.), -Ustawie z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (Dz. U. Nr 80,poz. 717 z późn. zm.), -Ustawie z dnia 27 kwietnia 2001 r. Prawo ochrony środowiska (tekst jednolity Dz. U. z 2008 r. Nr 25, poz. 150 z późn. zm.), -Ustawie z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami (tekst jednolity Dz. U. z 2010 r. Nr 102,poz. 651), -Ustawie z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i wolontariacie (Dz. U. z 2003 r. Nr 96, poz. 873 z późn. zm.). -Ustawie z dnia 16 kwietnia 2004 r. o ochronie przyrody (Dz. U. Nr 92, poz. 880 z późn. zm.), -Ustawie z dnia 25 października 1991 r. o organizowaniu i prowadzeniu działalności kulturalnej (tekst jednolity: Dz. U. z 2001 Nr 13, poz. 123 z późn. zm.). IV. Uwarunkowania zewnętrzne ochrony dziedzictwa narodowego; 1. Strategiczne cele polityki państwa w zakresie ochrony zabytków i opieki nad zabytkami powinien określać Krajowy program ochrony zabytków i opieki nad zabytkami, którego projekt powstał w 2005 r., jednak do dnia dzisiejszego nie został on uchwalony. Program kształtuje strefę ochrony poprzez wskazanie kilku podstawowych zasad konserwatorskich: -zasady primum non nocere-po pierwsze nie szkodzić, -zasady maksymalnego poszanowania oryginalnej substancji zabytku i wszystkich jego wartości (materialnych i niematerialnych), -zasady minimalnej niezbędnej ingerencji (powstrzymywania się od działań niekoniecznych), -zasady czytelności i odróżnialności ingerencji, -zasady odwracalności metod i materiałów, -zasady wykonywania wszelkich prac zgodnie z najlepszą wiedzą i na najwyższym poziomie. W dniu 10 maja 2004 r. Minister Kultury zatwierdził Tezy do opracowania Krajowego Programu Ochrony Zabytków i Opieki nad Zabytkami. Zgodnie z Tezami KPOZiOnZ powinien uwzględniać: -stan zabytków; -stan służb konserwatorskich; -stan opieki nad zabytkami; -stan uregulowań prawnych; -stworzenie sprawnego systemu finansowania ochrony i opieki konserwatorskiej; Kolejnymi dokumentami określającymi strategiczne cele państwa w zakresie ochrony zabytków i opiece nad nimi są: -Narodowa Strategia Rozwoju Kultury na lata 2004-2013 (Warszawa 2004), która wskazuje główne kierunki narodowej strategii rozwoju kultury, analizę wykorzystania środków EOG w latach 2004-2006 oraz możliwości finansowania kultury ze środków wspólnotowych na programy operacyjne. Dokumentem służącym wdrożeniu Narodowej Strategii Rozwoju Kultury jest Narodowy Program Kultury Ochrona Zabytków i Dziedzictwa Kulturowego na lata 2004-2013. Program ten jest zgodny z narodowym planem rozwoju oraz założeniami do Krajowego Programu Ochrony Zabytków i Opieki nad Zabytkami. Podstawą do sformułowania Narodowego Programu Kultury Ochrona zabytków i dziedzictwa kulturowego jest uznanie sfery dziedzictwa narodowego za

Dziennik Urzędowy Województwa Lubelskiego 8 Poz. 2473 podstawę rozwoju kultury i upowszechniania kultury, a także za potencjał regionów, służący wzrostowi konkurencyjności regionów dla turystów, inwestorów i mieszkańców. 2. Zabytki i ich ochrona w krajowych i wojewódzkich dokumentach o charakterze pomocniczym: a. Strategia Rozwoju Kraju 2020. Rząd przyjął średniookresową Strategię Rozwoju Kraju 2020 r., która określa cele rozwojowe Polski na najbliższe osiem lat. Wskazuje ona najważniejsze zadania państwa (wraz z szacunkami finansowymi), które należy zrealizować, by przyspieszyć rozwój kraju i osiągnąć zakładane cele społeczne i gospodarcze. Przyjęcie przygotowanej przez MRR strategii, potwierdza kluczową rolę resortu jako instytucji odpowiedzialnej za dalekosiężne planowanie strategiczne. Strategia proponuje podejście dwukierunkowe, polegające na jednoczesnym usuwaniu barier i słabości polskiej gospodarki oraz wykorzystaniu jej mocnych stron. Oparta jest na scenariuszu stabilnego rozwoju. Główne zadania w tym obszarze to polepszenie sytuacji finansów publicznych oraz wypracowanie nowych przewag konkurencyjnych polskiej gospodarki, opartych na wiedzy, kapitale intelektualnym, kapitale społecznym i rezultatach cyfryzacji. Działania, które należy podjąć to m.in. dalszy rozwój systemu transportowego (poprawa dostępności komunikacyjnej), modernizacja systemu kształcenia w kierunku najbardziej aktualnej wiedzy i rozwoju kreatywności oraz umiejętności współpracy, upowszechnienie modelu uniwersytetu trzeciej generacji, czyli łączącego edukację i badania z wdrażaniem innowacji i biznesem, ułatwienie finansowania działalności przedsiębiorstw czy wsparcie dla cyfryzacji i nowoczesnych technologii. Wspierana będzie także specjalizacja regionów oparta na ich zasobach i możliwościach rozwojowych. Powyższe działania powinny być prowadzone z poszanowaniem środowiska naturalnego. b. Strategia rozwoju Województwa Lubelskiego na lata 2006-2020, Uchwała Sejmiku Województwa Lubelskiego Nr XXXVI/530/05 z dnia 4.11.2005 r.: Kształtowanie spójnej i atrakcyjnej przestrzeni europejskiej stanowi jeden z głównych celów nowej polityki strukturalnej Unii Europejskiej. Spójność terytorialna (przestrzenna) została zapisana w projekcie Konstytucji Europejskiej na równi ze spójnością gospodarczą i społeczną. Dążenie do budowania spójnej i atrakcyjnej przestrzeni w Europie jest również zasadniczym elementem polityki zrównoważonego rozwoju Unii Europejskiej, polegającej między innymi na zapobieganiu stanom nierównowagi terytorialnej występującym na poziomie unijnym, krajowym i regionalnym. Jakość i spójność przestrzeni decyduje także w dużym stopniu o konkurencyjności regionu i jego zdolności do przyciągania kapitału i wiedzy. Atrakcyjność i spójność przestrzeni może być analizowana w różnych aspektach, ale zwykle większość analiz spójności terytorialnej sprowadza się do oceny takich czynników jak: -stan infrastruktury transportowej i komunikacyjnej w regionie; -stan środowiska przyrodniczego i kulturowego; -ład przestrzenny; -istniejąca sieć osadnicza (w tym występujące relacje rozwojowe między ośrodkami miejskimi i obszarami wiejskimi). (..)Zważywszy na rysującą się perspektywę dostępu do znacznych środków finansowych na rozwój regionalny wydaje się, że województwo powinno dążyć przede wszystkim do poprawy dostępności komunikacyjnej regionu poprzez rozbudowę i modernizację kluczowej infrastruktury i powiązanie jej z europejskim systemem transportowym. Innym strategicznym działaniem zwiększenia atrakcyjności regionu powinna być ochrona i

Dziennik Urzędowy Województwa Lubelskiego 9 Poz. 2473 wzmocnienie bogatego dziedzictwa przyrodniczego, krajobrazowego i kulturowego, które powinno być nie tylko zachowane dla przyszłych pokoleń, ale również wykorzystywane w sposób zrównoważony dla rozwoju turystyki i innych form działalności gospodarczej. Wzmocnieniu bazy ekonomicznej i społecznej miast winien towarzyszyć wielofunkcyjny rozwój obszarów wiejskich, połączony z rewitalizacją ekonomiczną, społeczną i kulturową wsi. (..) Cel 2.5: Wzmocnienie i wykorzystanie kapitału kulturowego i społecznego w regionie: Uzasadnienie W gospodarce opartej na wiedzy coraz większą rolę zaczyna odgrywać kapitał kulturowy i społeczny, tkwiący w danej społeczności. Kapitał kulturowy kształtowany jest między innymi przez takie czynniki jak: kondycja moralna społeczeństwa; stan prawa, w szczególności jego spójność i zgodność z odczuciami społecznymi; obyczajowość społeczna oraz dominujące zwyczaje i rozpowszechnione systemy wartości; obecność i aktywność elit w życiu społecznym; kondycja nauki i jej autorytet w społeczeństwie; bogactwo i siła własnych tradycji i narodowego dziedzictwa; poziom kompetencji kulturowej i cywilizacyjnej w kluczowych dziedzinach życia (kultura polityczna, kultura gospodarcza i organizacyjna, kultura techniczna, kultura życia codziennego, itd.) c. Plan Zagospodarowania Przestrzennego Województwa Lubelskiego, załącznik Nr 1 do Uchwały XLV/597/02 Sejmiku Województwa Lubelskiego: Ochrona dziedzictwa kulturowego: Wiodące działania w zakresie ochrony dziedzictwa kulturowego regionu lubelskiego obejmują takie działania jak: 1) Ochrona miast historycznych poprzez-ochronę, konserwację, rewaloryzację i rewitalizację historycznej substancji i struktury zabytkowej, w tym rehabilitację starych zasobów mieszkaniowych ( ); 2) Rewaloryzacja najcenniejszych założeń kompozycyjnych i krajobrazowych (..); 3) Ochrona zabytkowych założeń sakralnych świadczących o przenikaniu się kultur wschodu i zachodu (..); 4) Ochrona najcenniejszych obszarów archeologicznych; 5) Ochrona krajobrazu kulturowego przez: -opracowanie planu ochrony krajobrazu kulturowego; -powołanie nowych form ochrony takich jak parki kulturowe i strefy ochrony konserwatorskiej; (..) Główne kierunki i priorytety działań w zakresie ochrony obiektów dziedzictwa kulturowego: 1.prowadzenie ochrony konserwatorskiej (..); 2.kształtowanie harmonijnego krajobrazu kulturowego(..); 3.utrzymanie ciągłości tradycji i tożsamości lokalnej poprzez identyfikację z miejscem zamieszkania. W tym celu należy chronić wszelkie przejawy działalności kulturowej i kulturotwórczej, przetrwałe tradycje, obrzędy, strój ludowy oraz współczesne formy kontynuacji tradycji kulturowych (..); d. Regionalnego Planu Operacyjnego Województwa Lubelskiego na lata 2007-2013 z dnia 18 września 2006 r.; Środowisko kulturowe Krajobraz kulturowy województwa lubelskiego pod względem liczby i różnorodności obiektów zabytkowych zaliczany jest do najbogatszych w skali kraju. W strukturze osadnictwa regionu zachowało się ok. 22 tys. obiektów zabytkowych (obiekty budownictwa i architektury, cmentarze, parki, kościoły, cerkwie prawosławne i unickie, bożnice) oraz liczne historyczne układy urbanistyczne miast i wsi(w tym 30 prawnie

Dziennik Urzędowy Województwa Lubelskiego 10 Poz. 2473 chronionych). Wśród nich szczególne miejsce zajmuje Zamość(jego układ urbanistyczny wraz z zespołem 120 zabytków został wpisany na Listę Światowego Dziedzictwa Kultury UNESCO oraz uznany za Pomnik Historii o szczególnym znaczeniu dla kultury narodowej) oraz staropolski zespół urbanistyczny w Kazimierzu Dolnym nad Wisłą(uznany za Pomnik Historii). Poważnym problemem jest jednak pogarszający się stan zabytków. (..) Cel główny RPO osiągany będzie poprzez realizację następujących celów szczegółowych: - Restrukturyzacja oraz zwiększanie konkurencyjności i innowacyjności regionalnej gospodarki - Poprawa warunków inwestowania oraz zwiększenie spójności terytorialnej województwa - Poprawa atrakcyjności regionu jako miejsca do zamieszkania. (..) Strategia realizacji celów Uwzględniając kierunki rozwojowe województwa zawarte w Strategii Rozwoju Województwa Lubelskiego na lata 2006-2020, a także kształt polityki spójności UE, cele i priorytety Strategii Rozwoju Kraju oraz Narodowych Strategicznych Ram Odniesienia - Narodowej Strategii Spójności proponuje się koncentrację środków na realizacji następujących priorytetów: 1.Przedsiębiorczośći innowacje 2.Infrastruktura ekonomiczna 3.Transport 4.Środowisko i czysta energia 5.Kultura, turystyka i współpraca międzyregionalna 6.Infrastruktura społeczna 7.Pomoc techniczna. (..) Priorytet 5. Kultura, turystyka i współpraca międzyregionalna; cel: zwiększenie udziału sektorów kultury i turystyki w gospodarce oraz zwiększenie atrakcyjności regionu dla odwiedzających (..)Priorytet zakłada realizację projektów infrastrukturalnych z zakresu kultury i turystyki o wartości do 20 mln zł, projektów z zakresu informacji i promocji od 20 tys. zł do 400 tys. zł. oraz projektów z zakresu współpracy międzyregionalnej: od 20 tys. zł do 80 mln zł (Małe inicjatywy międzyregionalne) i od 80 tys. zł do 2 mln zł (Partnerskie inicjatywy międzyregionalne): W ramach Priorytetu realizowane będą: - projekty związane z utrzymaniem i ochroną dziedzictwa kulturowego poprawiające dostępność do obiektów i dóbr kultury oraz miejsc atrakcyjnych turystycznie, a także projekty służące rozwojowi aktywnych form turystyki; - projekty polegające na przystosowaniu zabytków do potrzeb turystyki i/lub kultury oraz mające na celu i wspieranie infrastruktury kultury o znaczeniu regionalnym i lokalnym (m.in. sale koncertowe, ośrodki kultury, itd.); - projekty łączące funkcje turystyczne z rekreacyjnymi, edukacyjnym i, ekologicznymi i kulturalnymi; - projekty z zakresu tworzenia i rozwijania kompleksowego systemu informacji i promocji turystycznej i kulturalnej; - projekty związane z przygotowaniem i realizacją programów rozwoju i promocji regionalnych lub lokalnych produktów kulturowych i/lub turystycznych; - projekty polegające na stworzeniu efektywnych powiązań międzyregionalnych w układzie bilateralnym i sieciowym w różnych obszarach życia społecznego.(..) Komplementarność z innymi programami: Działania priorytetu będą komplementarne do działań realizowanych w ramach: PO Infrastruktura i środowisko

Dziennik Urzędowy Województwa Lubelskiego 11 Poz. 2473 -Priorytet XII Kultura i dziedzictwo kulturowe, gdzie wsparcie uzyskają projekty dotyczące rozbudowy i modernizacji infrastruktury kultury oraz ochrony dziedzictwa kulturowego o znaczeniu ponadregionalnym. W ramach PO realizowane będą projekty z zakresu ochrony i zachowania zabytków nieruchomych o znaczeniu ponadregionalnym, w tym wpisane na listę Światowego Dziedzictwa Kulturowego i Naturalnego UNESCO lub uznane przez Prezydenta RP za Pomniki Historii. Wsparciem objęte będą również projekty z zakresu ochrony i zachowania ruchomych obiektów dziedzictwa kulturowego, a także projekty z zakresu rozwoju zasobów cyfrowych w dziedzinie zasobów bibliotecznych i archiwalnych oraz zasobów wirtualnych muzeów. Minimalna wartość projektów realizowanych w ramach PO to 20 mln zł. z wyjątkiem niektórych typów projektów, gdzie minimalna wartość wynosić będzie 4 mln zł. e. Wojewódzki Program Opieki nad Zabytkami na lata 2011-2014 Załącznik do Uchwały Nr 91/V/11 Sejmiku Województwa Lubelskiego z dnia 28 lutego 2011 roku. Cele WPONZ: Cel strategiczny 1: Wzmocnienie potencjału dziedzictwa kulturowego województwa lubelskiego jako elementu rozwoju społeczno-gospodarczego; Cel operacyjny 1: Ochrona zabytków materialnych i opieka nad zabytkami materialnymi; Priorytet 1: Kształtowanie krajobrazu kulturowego - zintegrowanie ochrony dziedzictwa i krajobrazu kulturowego oraz środowiska przyrodniczego; Działanie 1: Działania na rzecz podnoszenia świadomości społeczeństwa na temat wartości opisywanych pod pojęciem krajobrazu kulturowego; Działanie 2: Promowanie wobec jednostek samorządu terytorialnego nowoczesnej formy ochrony krajobrazu kulturowego w postaci parku kulturowego; Działanie 3: Działania na rzecz powstrzymywania na obszarach województwa lubelskiego degradacji krajobrazu kulturowego, jego zachowania oraz wyeksponowania jego wartości estetycznowidokowych; Działanie 4: Monitoring i aktualizacja uregulowań w zakresie ochrony zabytków i opieki nad zabytkami w dokumentach strategicznych jednostek samorządu terytorialnego; Działanie 5: Działania na rzecz opracowania gminnych programów opieki nad zabytkami; Priorytet 1 Rozwój działań w zakresie ochrony zabytków i opieki nad zabytkami w celu zahamowania procesów ich degradacji i poprawy stanu zachowania. Działanie 1 Stała ochrona wartościowych układów przestrzennych: urbanistycznych i ruralistycznych na obszarze województwa lubelskiego. Działanie 2 Działania zmierzające do polepszenia stanu zachowania zabytków na obszarze województwa lubelskiego, ze szczególnym uwzględnieniem budownictwa drewnianego, zabytków i obszarów poprzemysłowych i powojskowych. Działanie 3: Zakończenie prac nad gminnymi ewidencjami zabytków. Działanie 4: Upowszechnianie mechanizmu udzielania dotacji na prace konserwatorskie, restauratorskie lub roboty budowlane przy zabytku wpisanym do rejestru przez organy stanowiące jednostki samorządu terytorialnego na zasadach określonych przez te jednostki.

Dziennik Urzędowy Województwa Lubelskiego 12 Poz. 2473 Działanie 5: Intensyfikacja kompleksowych działań w zakresie ochrony zabytków i opieki nad zabytkami pozostającymi w posiadaniu jednostek samorządu terytorialnego. Działanie skierowane do jednostek samorządu terytorialnego posiadających zabytki. Priorytet 2 Wprowadzanie nowoczesnych form w zarządzaniu, organizacji i działalności instytucji muzeów, muzeów na wolnym powietrzu oraz innych instytucji o charakterze muzealnym. Działanie 1 Promocja instytucji muzeum jako narzędzia ochrony zabytków i miejsca wypracowywania wzorca opieki nad zabytkami. Działanie skierowane do jednostek samorządu terytorialnego, organizacji związanych ze sferą kultury, podmiotów gospodarczych działających w przestrzeni kultury, właściciele i użytkownicy obiektów zabytkowych, odbiorców produktów kulturalnych. Działanie 2 Tworzenie mechanizmów włączających dziedzictwo kulturowe w nowoczesny obieg gospodarczy: przemysłów czasu wolnego i przemysłów kultury. Działanie skierowane do jednostek samorządu terytorialnego, organizacji związanych ze sferą kultury, podmiotów gospodarczych działających w przestrzeni kultury, właściciele i użytkownicy obiektów zabytkowych, odbiorców produktów kulturalnych. Cel operacyjny 2: Ochrona niematerialnego dziedzictwa kulturowego. Priorytet 1: Zachowanie autentycznego regionalnego dziedzictwa kulturowego. Działanie 1: Przyjęcie i upowszechnianie wyróżnika autentyczności regionów Lubelszczyzny. Działanie skierowane do lubelskiego środowiska naukowego, jednostek samorządu terytorialnego. Działanie 3 Pogłębianie form współpracy środowiska naukowego z samorządami w procesie ustalania autentycznych regionalnych wartości kulturowych. Działanie skierowane do lubelskiego środowiska naukowego, jednostek samorządu terytorialnego. Działanie 4 Wspieranie aktywności lokalnej w działaniach mających na celu uświadomienie wagi niematerialnego dziedzictwa kultury dla zachowania własnej tożsamości i znaczenia opieki nad tym dziedzictwem. Działanie skierowane do jednostek samorządu terytorialnego, stowarzyszeń działających w sferze kultury i dziejów regionu, instytucji kultury. Działanie 5 Prowadzenie planowych działań wspierających dziedzictwo niematerialne oraz włączanie jego ochrony do różnych programów edukacyjnych. Działanie skierowane do władz oświatowych, jednostek samorządu terytorialnego, stowarzyszeń działających w sferze kultury i dziejów regionu, instytucji oświatowych i kultury, mediów. Działanie 6 Realizowanie studiów naukowych dotyczących ochrony dziedzictwa niematerialnego, zwłaszcza zagrożonego.

Dziennik Urzędowy Województwa Lubelskiego 13 Poz. 2473 Działanie skierowane do uczelni wyższych, jednostek samorządu terytorialnego, stowarzyszeń działających w sferze kultury i dziejów regionu, instytucji oświatowych i kultury, mediów. Działanie 7 Wspieranie programów badawczych dotyczących dziedzictwa, zapewniających archiwizację i udostępnienie ich efektów. Działanie skierowane do uczelni wyższych, jednostek samorządu terytorialnego, stowarzyszeń działających w sferze kultury i dziejów regionu, instytucji oświatowych, turystycznych i kultury, mediów. Działanie 8 Tworzenie możliwości przekazywania przez twórców ludowych swej wiedzy, umiejętności i doświadczeń zawodowych młodemu pokoleniu. Działanie skierowane do jednostek samorządu terytorialnego, instytucji oświatowych, turystycznych i kultury, organizacji pozarządowych działających w sferze kultury i dziejów regionu, mediów. Działanie 9 Wspieranie działań w zakresie opieki i ochrony niematerialnego dziedzictwa kulturowego. Działanie skierowane do jednostek samorządu terytorialnego, stowarzyszeń działających w sferze kultury i dziejów regionu, instytucji oświatowych, turystycznych i kultury, mediów. Działanie 10 Kontynuacja prac badawczych i dokumentacyjnych zmierzających do stworzenia pełnej inwentaryzacji zasobów niematerialnych dziedzictwa kulturowego. Działanie skierowane do ośrodków naukowych, jednostek samorządu terytorialnego, stowarzyszeń działających w sferze kultury i dziejów regionu, instytucji oświatowych, turystycznych i kultury, mediów. Działanie 11 Staranie o umieszczenie wybranych zabytków na europejskiej i światowej liście dziedzictwa kulturowego. Działanie skierowane do jednostek samorządu terytorialnego, stowarzyszeń działających w sferze kultury i dziejów regionu, instytucji oświatowych, turystycznych i kultury, twórców ludowych, mediów. Działanie 12 Inspirowanie organizacji imprez kultywujących regionalne dziedzictwo kultury niematerialnej. Działanie skierowane do jednostek samorządu terytorialnego, stowarzyszeń działających w sferze kultury i dziejów regionu, instytucji oświatowych, turystycznych i kultury, zespołów artystycznych, animatorów i twórców kultury, mediów. Priorytet 3 Zarządzanie niematerialnym dziedzictwem kulturowym, ze szczególnym uwzględnieniem działań zorientowanych na wymiar ekonomiczno-społeczny. Działanie 1 Stwarzanie dogodnych warunków do rozwoju przemysłów kultury jako drogi przeciwdziałania wykluczeniu społecznemu i wzrostowi gospodarczemu: Działanie 2 Wzmocnienie działań związanych z rozwojem usług turystycznych na terenach wiejskich nie objętych do tej pory takimi programami.

Dziennik Urzędowy Województwa Lubelskiego 14 Poz. 2473 Działanie skierowane do jednostek samorządu terytorialnego, stowarzyszeń działających w sferze kultury i dziejów regionu, instytucji turystycznych i kultury, twórców kultury, mediów. Działanie 3 Aktywny marketing niematerialnego dziedzictwa kulturowego, jako niepowtarzalnej atrakcji turystycznej województwa. Działanie skierowane do jednostek samorządu terytorialnego, stowarzyszeń działających w sferze kultury i dziejów regionu, instytucji turystycznych i kultury, twórców kultury, mediów. Działanie 4 Propagowanie publikacji regionalnych oraz wydawnictw popularyzujących dziedzictwo kulturowe Lubelszczyzny. Działanie skierowane do jednostek samorządu terytorialnego, stowarzyszeń działających w sferze kultury i dziejów regionu, instytucji oświatowych, turystycznych i kultury, twórców kultury. Cel strategiczny II. Wykorzystanie dziedzictwa kulturowego Lubelszczyzny w działaniach promocyjnych i edukacyjnych wpływających na rozwój społeczno - ekonomiczny. Edukacja w zakresie dziedzictwa kulturowego Lubelszczyzny. Priorytet 1 Pogłębianie wiedzy społeczeństwa o dziedzictwie kulturowym w celu podniesienia jego świadomości, wrażliwości i aktywności w tym zakresie. Działanie 1 Pogłębianie wiedzy o materialnym dziedzictwie kulturowym i idei jego ochrony przy użyciu nowoczesnych technologii, mediów oraz różnorodnych form edukacji społecznej. Działanie skierowane do instytucji kultury, środowisk naukowych, jednostek samorządu terytorialnego, służby ochrony zabytków, samorządu województwa, środków masowego przekazu, szkół, jednostek oświatowych, organizacji pozarządowych, stowarzyszeń działających w otoczeniu kultury. Działanie 1 Popularyzacja akcji edukacyjnych na rzecz niematerialnego dziedzictwa kulturowego do wzmacniania społecznej świadomości mieszkańców Lubelszczyzny. Działanie skierowane do instytucji kultury, szkół, środowisk naukowych, jednostek samorządu terytorialnego, samorządu województwa, organizacji pozarządowych. Działanie 2 Wspieranie działań edukacyjnych o charakterze regionalnym związanych z ubieganiem się Lublina o tytuł Europejskiej Stolicy Kultury 2016. Działanie skierowane do instytucje kultury, szkół, środków masowego przekazu, środowisk naukowych, jednostek samorządu terytorialnego, służby ochrony zabytków, samorządu województwa, organizacji pozarządowych. Działanie 3 Edukacja użytkowników i właścicieli obiektów zabytkowych w zakresie zasad konserwatorskich: profilaktyki, etyki, i zabezpieczeń obiektów zabytkowych przed kradzieżą, pożarami, powodzią itp.

Dziennik Urzędowy Województwa Lubelskiego 15 Poz. 2473 Działanie skierowane do instytucji kultury, środowisk naukowych, jednostek samorządu terytorialnego, służby ochrony zabytków, samorządu województwa. Działanie 4 Wspieranie organizowania praktyk studenckich i staży, mających na celu dokumentowanie zasobu dziedzictwa kulturowego województwa. Działanie skierowane do instytucji kultury, uczelni, środowisk naukowych, jednostek samorządu terytorialnego, służby ochrony zabytków, samorządu województwa. Działanie 5 Edukacja na rzecz dialogu międzykulturowego w oparciu o dziedzictwo kulturowe Lubelszczyzny. Działanie skierowane do jednostek samorządu terytorialnego, samorządu województwa, instytucji kultury, środowisk naukowych, organizacji pozarządowych, szkół, środków masowego przekazu. Cel operacyjny 2. Promocja dziedzictwa kulturowego Lubelszczyzny. Priorytet 1 Promowanie zasobów dziedzictwa materialnego i niematerialnego na rzecz wzmocnienia rozwoju społeczno - ekonomicznego województwa. Działanie 1 Rozwijanie nowoczesnych form promocji województwa wykorzystującej bogactwo dziedzictwa materialnego i niematerialnego jako czynnika rozwoju społeczno - ekonomicznego. Działanie skierowane do jednostek samorządu terytorialnego, samorządu województwa, organizacji pozarządowych, służby ochrony zabytków, instytucji kultury, środowisk naukowych, środków masowego przekazu, organizacji turystycznych, stowarzyszeń lokalnych, instytucje naukowe. Działanie 2 Promocja istniejących szlaków kulturowych oraz propagowanie ich tworzenia jako istotnych działań dla promocji regionu. Działanie skierowane jednostek samorządu terytorialnego, samorządu województwa, organizacji pozarządowych, służby ochrony zabytków, środków masowego przekazu, instytucji kultury. Działanie 3 Promocja turystyki kulturalnej poprzez organizację międzynarodowych wydarzeń i przedsięwzięć kulturalnych. Działanie skierowane jednostek samorządu terytorialnego, samorządu województwa, instytucji kultury, organizacji pozarządowych, środków masowego przekazu. Działanie 4 Wzmacnianie współpracy transgranicznej województwa lubelskiego z partnerami białoruskimi i ukraińskimi w zakresie wspólnej promocji.

Dziennik Urzędowy Województwa Lubelskiego 16 Poz. 2473 Działanie skierowane do jednostek samorządu terytorialnego, samorządu województwa, instytucji kultury, organizacji pozarządowych, środków masowego przekazu. Działanie 5 Promocja walorów niewykorzystywanych obiektów zabytkowych, jako miejsc dogodnych do nadania im istotnych funkcji społeczno - ekonomicznych. Działanie skierowane do jednostek samorządu terytorialnego, samorządu województwa, organizacji pozarządowych, służba ochrony zabytków, środki masowego przekazu, instytucji kultury. Działanie 6 Promocja wiedzy społecznej dotyczącej przemysłów kultury jako istotnego potencjału sektora społeczno - ekonomicznego. Działanie skierowane do jednostek samorządu terytorialnego, samorządu województwa, instytucji kultury, organizacji pozarządowych, środków masowego przekazu, instytucji naukowych. Działanie 7 Promocja krajobrazu kulturowego województwa lubelskiego jako atrakcyjnych miejsc dla aktywności filmowej. V. Uwarunkowania wewnętrzne ochrony dziedzictwa kulturowego na poziomie Gminy Jastków: a. Strategia Rozwoju Gminy Jastków na lata 2008-2015, Uchwała Nr XVI/117/2012 Rady Gminy Jastków z dnia 1 czerwca 2012r. Wg opracowanej Strategii Rozwoju główne cele ochrony i opieki nad zabytkami w latach 2008-2015 to: Ochrona walorów przyrodniczych i kulturowych gminy: -Rewitalizacja parku w Panieńszczyźnie; -Dbałość o dziedzictwo kulturowe - renowacja obiektów zabytkowych i kulturalnych; b. -Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Gminy Jastków, Załącznik nr 1 do uchwały Nr XV/147/2008 Rady Gminy Jastków z dnia 28 kwietnia 2008 r. Celem opracowania studium jest określenie polityki przestrzennej gminy, uwzględniającej uwarunkowania jej rozwoju wynikające w szczególności z: a) dotychczasowego przeznaczenia, zagospodarowania i uzbrojenia terenu, b) występowania obiektów i terenów chronionych na podstawie przepisów ogólnych, c) stanu i funkcjonowania środowiska przyrodniczego i kulturowego, w tym stanu rolniczej przestrzeni produkcyjnej, d) prawa własności gruntów, e) jakości życia mieszkańców, f) zadań służących realizacji ponad lokalnych celów publicznych.

Dziennik Urzędowy Województwa Lubelskiego 17 Poz. 2473 Środowisko kulturowe Przez obszar gminy wzdłuż drogi krajowej przebiega historyczny szlak handlowy. Kształtowanie harmonijnego krajobrazu kulturowego powinno odbywać się poprzez: a) kontynuowanie tradycyjnych form osadnictwa, b) utrzymanie regionalno-historycznej skali i struktury jednostek osadniczych, c) skupianie zabudowy na zasadzie dogęszczenia istniejącej struktury jednostek osadniczych, przy kontynuowaniu historycznego układu i charakteru, d) otaczanie wysoką zielenią obiektów dysharmonijnych, e) kształtowanie form zabudowy nawiązujących do tradycyjnego budownictwa, f) utrzymanie obiektów małej architektury współtworzących walory krajobrazu kulturowego. Ochrona wartości kulturowych W celu ochrony wartości krajobrazu kulturowego gminy wyznacza się następujące strefy ochrony: Strefa ścisłej ochrony konserwatorskiej - założenia systemu ochrony Strefa ta obejmuje obiekty i obszary wpisane do rejestru zabytków woj. lubelskiego - na mocy Ustawy z dnia 13 lipca 2003 r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami. Wpis do rejestru obejmuje obiekty lub zespoły obiektów, posiadające cenne walory architektoniczne, kompozycyjne i historyczne. Główną zasadą obowiązująca na tym obszarze jest ochrona i konserwacja zabytkowych obiektów (założeń) w układzie kompozycyjnym i substancji architektonicznej, z dopuszczeniem przekształceń mających na celu rewaloryzację bądź modernizację w oparciu o badania interdyscyplinarne - zatwierdzone przez służbę konserwatorską. Na obszarze strefy i w odniesieniu do obiektów indywidualnie wpisanych do rejestru, wszelka działalność inwestycyjna i budowlana obejmująca m.in.: prace remontowe, modernizacyjne, porządkowe, wtórne podziały terenu, budowę nowych obiektów i urządzeń infrastruktury technicznej oraz wycinkę drzew - wymaga uzgodnienia z Wojewódzkim Konserwatorem Zabytków. Szczegółowe warunki i wytyczne konserwatorskie dla działań inwestycyjnych zostaną określone przez WKZ na etapie uzgadniania projektów decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu. Wymagane jest również uzyskanie decyzji zezwalającej WKZ na realizację prac - w oparciu o projekt techniczny. Ponadto w strefie obowiązują: a) maksymalne zachowanie substancji zabytkowej, jej gabarytów, układu kompozycyjnego i znaczenia w układzie przestrzennym w postaci dominant, akcentów architektonicznych, ekspozycji w naturalnym krajobrazie miejscowości, b) zachowanie historycznych podziałów działek, c) usunięcie obiektów dysharmonijnych lub ich przekształcenie zgodnie z walorami otoczenia, d) dostosowanie inwestycji w zakresie infrastruktury technicznej (niezbędnej do prawidłowego funkcjonowania obiektu) do warunków konserwatorskich. Strefa pośredniej ochrony konserwatorskiej (planistycznej) - założenia systemu ochrony

Dziennik Urzędowy Województwa Lubelskiego 18 Poz. 2473 Strefa ta odnosi się do obiektów zabytkowych proponowanych do objęcia ochroną w miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego. Posiadają one cenne walory architektoniczne, historyczne i kulturowe, tworzą tożsamość kulturową gminy i stanowią o jej odrębności. Ochrona polega na usankcjonowaniu ich w strukturze planu zagospodarowania przestrzennego gminy oraz określenia zasad i działań, które zapewniają prawidłową ochronę i funkcjonowanie obiektu (obszaru) zabytkowego. W strefie obowiązują następujące zasady: a) zachowanie istniejących elementów historycznych i substancji architektonicznej - ich ochrona i konserwacja, b) zachowanie historycznych podziałów działek, c) zakaz zabudowy z wyjątkiem elementów wynikających z rekonstrukcji obiektów historycznych, d) zakaz dokonywania zmian w substancji zabytkowej lub strukturze przestrzennej, e) zapewnienie prawidłowej ekspozycji obiektu (obszaru) zabytkowego f) w bezpośrednim sąsiedztwie obiektów (obszarów) zabytkowych zabrania się wznoszenia obiektów o przeskalowanej kubaturze, nie harmonizujących z zabytkową substancją lub o funkcjach kolidujących oraz degradujących obiekt zabytkowy, g) na terenach położonych w strefie zabrania się zmian kompozycji zieleni, rzeźby oraz ukształtowania terenu, h) podporządkowanie infrastruktury technicznej do warunków konserwatorskich, i) usunięcie obiektów dysharmonijnych lub ich przekształcenie zgodnie z walorami otoczenia. W strefie pośredniej ochrony konserwatorskiej szczegółowe wytyczne konserwatorskie dla działań inwestycyjnych określane są przez WKZ na etapie uzgadniania projektów decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu. Strefa ochrony planistycznej zabytków archeologicznych. Na obszarach koncentracji stanowisk archeologicznych, główną zasadą winna być ich ochrona - w zakresie i formie uzależnionej od układu i koncentracji. Na planszy graficznej wyodrębniono strefy ochrony archeologicznej - obszary potencjalnego występowania zabytków archeologicznych, obejmujące skupiska stanowisk odkrytych oraz tereny domniemanego występowania zabytków kultury materialnej. W ich obrębie planowane duże zamierzenia inwestycyjne m.in. związane z budową nowych budynków (głębokie podpiwniczenia) i inwestycji linowych (drogi, sieci, melioracje, infrastruktura techniczna), którym towarzyszą prace ziemne i przekształcenia naturalnego ukształtowania terenu - muszą być zgłaszane do WKZ - na etapie uzgadniania projektów decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu, w celu uzyskania warunków i wytycznych konserwatorskich dla przedmiotowej inwestycji. W czasie prowadzenia robót budowlanych, osoba kierująca tymi pracami w razie znalezienia przedmiotu, który posiada cechy zabytku (np. naczynia ceramiczne, szklane, kafle, narzędzia

Dziennik Urzędowy Województwa Lubelskiego 19 Poz. 2473 z kamienia i metalu, fragmenty murów) jest obowiązana powiadomić władze konserwatorskie i gminne oraz wstrzymać prace i zabezpieczyć odkryte przedmioty - do chwili wydania odpowiednich zarządzeń. WKZ może nie udzielić zgody na lokalizację danej inwestycji w obrębie strefy ochrony archeologicznej, jeżeli przemawiają za tym względy merytoryczne (ochrona unikatowych wartości naukowych zabytków dla przyszłych badań). Zastrzega się także prawo do nakazania przeprowadzenia wyprzedzających badań wykopaliskowych. Wąwolnicki Park Agroekologiczny Zachodnia część gminy wchodzi w skład proponowanego Wąwolnickiego Parku Agroekologicznego. Głównym celem utworzenia parku jest ochrona przestrzeni rolniczej głównie w aspektach wartości kulturowej i użytkowej. Jako niepożądane na tym obszarze, należy wykluczyć wszelkie działania, mogące prowadzić do: a) deformacji utrwalonych historycznie rozłogów pól, b) zniekształcenia tradycyjnych form i układów zabudowy wiejskiej, c) niszczenia układów zieleni śródpolnej, Należy dążyć do: a) utrzymania charakterystycznych cech tradycyjnej zabudowy występującej na tym obszarze, b) niewprowadzania zabudowy poza istniejącymi, ukształtowanymi historycznie ciągami zabudowy, c) wzbogacania zieleni w sposób najbardziej zbliżony do naturalnego i rozwijania rolnictwa ekologicznego. c. Miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego Gminy Jastków: 1. Zmiany zagospodarowania przestrzennego obszaru gminy uwzględniają zasady rozwoju zrównoważonego. W szczególności nie naruszają walorów przyrodniczych i krajobrazowych gminy, stanowiących elementy krajowego systemu obszarów chronionych. (..) Ochrona wartości kulturowych: 1. Strefa ścisłej ochrony konserwatorskiej. 1) Obowiązuje zachowanie wartości kulturowych z dopuszczeniem przekształceń mających na celu przede wszystkim rewaloryzację, względnie modernizację, pozwalające na rewitalizację zabytku lub zespołu 2) Wszelkie zmiany w sposobie użytkowania i zagospodarowania obiektów zabytkowych objętych ochroną konserwatorską, umieszczonych w rejestrze zabytków, a także wszelkie prace remontowe i inne inwestycje wymagają uzgodnienia z Wojewódzkim Konserwatorem Zabytków. 3) Ustalenia ust. 1 i 2 dotyczą terenów lub obiektów wpisanych do rejestru zabytków województwa lubelskiego, położonych w granicach jednostek funkcjonalno-przestrzennych oznaczonych symbolami na rysunku: 5.8. zespół pałacowo-parkowy w Tomaszowicach obejmujący pałac, kaplicę pałacową, park i ogrodzenie - (nr rej. A/723) 6.11 zespół dworsko-parkowy w Ługowie obejmujący dwór i park - (nr rej. A/737)

Dziennik Urzędowy Województwa Lubelskiego 20 Poz. 2473 zespół pałacowo-parkowy w Snopkowie obejmujący pałac i par (nr rej. A/528) 18.2. zespół pałacowo-parkowy w Jastkowie obejmujący pałac, kordegardę i park z aleją dojazdową (nr rej. A/736) 18.3. cmentarz wojenny Legionistów z I wojny światowej położony w Jastkowie (nr rej. A/1007) 22.37 wieża pałacowa wraz z fundamentami i piwnicami dawnego pałacu w zespole pałacowo-parkowym w Dąbrowicy (nr rej. A/290) 2. Strefa pośredniej ochrony konserwatorskiej (ochrony planistycznej) 1) Wszelkie prace prowadzone przy obiektach objętych ochroną konserwatorską, umieszczonych w ewidencji zabytków podlegają opiniowaniu przez Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków. 2) Obiekty i obszary wymienione w ust. 1 są położone na terenach wyznaczonych na rysunku planu granicą w następujących jednostkach funkcjonalno-przestrzennych (..). 3) W strefie pośredniej ochrony zespołów dworsko-parkowych i kościelnych będącej ich strefą ekspozycji, zabrania się wznoszenia obiektów o kubaturze konkurującej i przesłaniającej zabytek oraz o funkcji kolidującej z nim. 4) Sieć drożna w strefie ochrony planistycznej zespołów dworsko-parkowych pozostaje podporządkowana głównym kierunkom zabytkowego układu dróg. 5) Wymagane jest utrzymanie dawnych otwarć zespołów parkowych na naturalny krajobraz dolin rzecznych. 6) W obrębie wyznaczonych na rysunku planu obszarów potencjalnego występowania zabytków archeologicznych obowiązuje: a) wprowadzenie nadzoru archeologicznego w przypadku dużych inwestycji budowlanych i liniowych, trasy komunikacyjne, zbiorniki wodne itp.), b) zgłaszanie Wojewódzkiemu Konserwatorowi Zabytków wszelkich znalezisk, obiektów i zabytków archeologicznych odsłoniętych lub ujawnionych w trakcie prac ziemnych. VI. Cele programu w świetle Ustawy z dnia 23 lipca 2003 r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami, cel strategiczny, priorytety i harmonogram działań: Ustawa o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami określa, iż opracowanie programu opieki nad zabytkami ma na celu: 1.Włączenie problemów ochrony zabytków do systemu zadań strategicznych, wynikających z koncepcji przestrzennego zagospodarowania przestrzennego kraju; 2.Uwzględnienie uwarunkowań ochrony zabytków, w tym krajobrazu kulturowego i dziedzictwa archeologicznego, łącznie z uwarunkowaniami ochrony przyrody i równowagi ekologicznej, 3.Zahamowanie procesów degradacji zabytków i doprowadzenie do poprawy stanów ich zachowania, 4.Wyeksponowanie poszczególnych zabytków oraz walorów krajobrazu kulturowego, 5.Podejmowanie działań zwiększających atrakcyjność zabytków dla potrzeb społecznych, turystycznych i edukacyjnych oraz wspieranie inicjatyw sprzyjających wzrostowi środków finansowych na opiekę nad zabytkami, 6.Określenie warunków współpracy z właścicielami zabytków, eliminujących sytuacje konfliktowe związane z wykorzystaniem tych zabytków, 7.Podejmowanie przedsięwzięć umożliwiających tworzenie miejsc pracy związanych z opieką nad zabytkami.