Liczniki energii elektrycznej czynnej - Główny Urząd Miar Piknik AMI w Krakowie, 19 listopada 2015 r.
Ustawa z dnia 11 maja 2001 r. Prawo o miarach (Dz. U. z 2013 r. poz. 1069) Art. 1 Celem ustawy jest zapewnienie jednolitości miar i wymaganej dokładności pomiarów wielkości fizycznych w Rzeczypospolitej Polskiej. Prawna kontrola metrologiczna jest jednym z ustawowych środków, za pomocą których ma być realizowany zasadniczy cel ustawy Prawo o miarach, określony w art. 1.
Prawna kontrola metrologiczna jest to działanie zmierzające do wykazania, że przyrząd pomiarowy spełnia wymagania określone we właściwych przepisach Podstawa: Art. 4, pkt 9 ustawy z dnia 11 maja 2001 r. Prawo o miarach (Dz. U. z 2013 r., poz. 1069).
Zagadnienia prawnej kontroli metrologicznej przyrządów pomiarowych regulują: Rozdział 3 ustawy z dnia 11 maja 2001 r. Prawo o miarach (Dz. U. z 2013 r., poz. 1069) oraz rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 7 stycznia 2008 r. w sprawie prawnej kontroli metrologicznej przyrządów pomiarowych (Dz. U. Nr 5, poz. 29 i z 2010 r. Nr 110, poz. 728).
Przyrządy pomiarowe, które mogą być stosowane: 1) w ochronie zdrowia, życia i środowiska, 2) w ochronie bezpieczeństwa i porządku publicznego, 3) w ochronie praw konsumenta, 4) przy pobieraniu opłat, podatków i innych należności budżetowych oraz ustalaniu opustów, kar umownych, wynagrodzeń i odszkodowań, a także przy pobieraniu i ustalaniu podobnych należności i świadczeń, 5) przy dokonywaniu kontroli celnej, 6) w obrocie i są określone w rozporządzeniu Ministra Gospodarki w sprawie rodzajów przyrządów pomiarowych podlegających prawnej kontroli metrologicznej, podlegają prawnej kontroli metrologicznej. Przyrządy pomiarowe wprowadzone do obrotu lub do użytkowania po dokonaniu oceny zgodności z zasadniczymi wymaganiami, które są stosowane w dziedzinach, o których mowa powyżej i zostały określone w powyższym rozporządzeniu podlegają w użytkowaniu prawnej kontroli metrologicznej. Podstawa: Art. 8, ust. 1 oraz ust. 2a ustawy z dnia 11 maja 2001 r. Prawo o miarach (Dz. U. z 2013 r., poz. 1069).
Prawna kontrola metrologiczna przyrządów pomiarowych jest wykonywana przez: 1) zatwierdzenie typu przyrządu pomiarowego na podstawie badania typu przed wprowadzeniem typu przyrządu pomiarowego do obrotu lub 2) legalizację pierwotną albo legalizację jednostkową przed wprowadzeniem danego egzemplarza przyrządu pomiarowego do obrotu lub użytkowania, a także 3) legalizację ponowną w stosunku do przyrządów pomiarowych wprowadzonych do obrotu lub użytkowania. Podstawa: Art. 8, ust. 2 ustawy z dnia 11 maja 2001 r. Prawo o miarach (Dz. U. z 2013 r., poz. 1069).
Rodzaje przyrządów pomiarowych podlegających prawnej kontroli metrologicznej oraz zakres tej kontroli w odniesieniu do każdego rodzaju przyrządu określone są w: Rozporządzeniu Ministra Gospodarki z dnia 27 grudnia 2007 r. w sprawie rodzajów przyrządów pomiarowych podlegających prawnej kontroli metrologicznej oraz zakresu tej kontroli. (Dz. U. z 2014 r., poz. 1066).
Zakres prawnej kontroli metrologicznej liczników energii elektrycznej czynnej aktualnie obejmuje legalizację pierwotną lub ponowną, natomiast po 30 października 2016 r. będzie obejmował wyłącznie legalizację ponowną (po tej dacie liczniki energii elektrycznej czynnej podlegające prawnej kontroli metrologicznej będą mogły być wprowadzane do obrotu wyłącznie w wyniku dokonania oceny zgodności). Liczniki energii elektrycznej czynnej prądu przemiennego, do stosowania w gospodarstwach domowych, w usługach i handlu oraz w przemyśle drobnym, wprowadzone do obrotu lub użytkowania po dokonaniu oceny zgodności z zasadniczymi wymaganiami (klasy dokładności A; B; C) podlegają prawnej kontroli metrologicznej w zakresie: - legalizacji ponownej. Podstawa: 6 pkt 2 rozporządzenia Ministra Gospodarki z dnia 27 grudnia 2007 r. w sprawie rodzajów przyrządów pomiarowych podlegających prawnej kontroli metrologicznej oraz zakresu tej kontroli (Dz. U. z 2014 r., poz. 1066).
legalizacja - zespół czynności obejmujących sprawdzenie, stwierdzenie i poświadczenie dowodem legalizacji, że przyrząd pomiarowy spełnia wymagania; dowód legalizacji - świadectwo legalizacji lub cecha legalizacji umieszczana na przyrządzie pomiarowym, poświadczające dokonanie legalizacji. Podstawa: Art. 4 pkt 13 i 20 ustawy z dnia 11 maja 2001 r. Prawo o miarach (Dz. U. z 2013 r., poz. 1069).
Legalizacja ponowna przyrządu pomiarowego jest dokonywana na wniosek: 1) użytkownika; 2) wykonawcy naprawy lub instalacji przyrządu pomiarowego. Prawna kontrola przyrządów pomiarowych może być przeprowadzona w: 1) siedzibie organu administracji miar; 2) punkcie legalizacyjnym; 3) miejscu zainstalowania lub użytkowania przyrządu pomiarowego, jeżeli wynika to z wymagań; 4) miejscu wykonywania legalizacji pierwotnej lub legalizacji ponownej przez podmiot, któremu Prezes udzielił upoważnienia do wykonywania legalizacji pierwotnej lub legalizacji ponownej. Punkt legalizacyjny - miejsce wykonywania przez organy administracji miar czynności związanych z legalizacją dużej ilości określonych rodzajów przyrządów pomiarowych u producenta, importera albo u przedsiębiorcy dokonującego napraw lub instalacji (art. 4, pkt 17 ustawy z dnia 11 maja 2001 r. Prawo o miarach). Podstawa: Art. 8k ust. 1, art. 8c ustawy z dnia 11 maja 2001 r. Prawo o miarach (Dz. U. z 2013 r., poz. 1069).
Przyrząd pomiarowy powinien być zgłoszony do legalizacji ponownej: 1) przed upływem okresu ważności legalizacji pierwotnej, albo poprzedniej legalizacji ponownej, 2) przed upływem terminu od dokonania oceny zgodności, 3) po zainstalowaniu w miejscu użytkowania, przed upływem okresu ważności legalizacji pierwotnej, jeżeli sprawdzenie zgodności z wymaganiami jest wykonywane przed lub po jego zainstalowaniu w tym miejscu; 4) w przypadku zmiany miejsca instalacji lub użytkowania, w którym była dokonana ocena zgodności albo legalizacja; 5) w przypadku uszkodzenia albo zniszczenia cech legalizacji lub cech zabezpieczających naniesionych podczas legalizacji, 6) w przypadku uszkodzenia albo zniszczenia oznaczeń lub cech zabezpieczających naniesionych podczas dokonywania oceny zgodności, 7) po naprawie. Podstawa: Art. 8k ust. 2 ustawy z dnia 11 maja 2001 r. Prawo o miarach (Dz. U. z 2013 r., poz. 1069).
Wniosek o dokonanie legalizacji ponownej przyrządów pomiarowych powinien zawierać: 1) dane identyfikujące wnioskodawcę: a) imię i nazwisko lub nazwę oraz jego adres, b) numer identyfikacji podatkowej; 2) dane identyfikujące zgłaszany przyrząd pomiarowy, w szczególności: a) nazwę lub znak fabryczny przyrządu pomiarowego, b) numer fabryczny przyrządu pomiarowego, c) liczbę sztuk zgłaszanych przyrządów pomiarowych, jeżeli jest większa niż jeden; 3) datę i podpis wnioskodawcy. Jeżeli dowodem legalizacji przyrządu pomiarowego jest świadectwo legalizacji, do wniosku o dokonanie legalizacji ponownej powinno być dołączone świadectwo legalizacji pierwotnej lub poprzedniej legalizacji ponownej albo ich kopia, a w przypadku przyrządu pomiarowego zgłaszanego do legalizacji ponownej po raz pierwszy po dokonaniu oceny zgodności - kopia deklaracji zgodności. Podstawa: 28 ust. 1 i 2 rozporządzenia Ministra Gospodarki z dnia 7 stycznia 2008 r. w sprawie prawnej kontroli metrologicznej przyrządów pomiarowych (Dz. U. Nr 5, poz. 29 i z 2010 r. Nr 110, poz. 728).
Zgodnie z przepisem Załącznika nr 6 do rozporządzenia Ministra Gospodarki z dnia 7 stycznia 2008 r. w sprawie prawnej kontroli metrologicznej przyrządów pomiarowych, dowodem legalizacji liczników energii elektrycznej czynnej jest cecha legalizacji. Na cechę legalizacji składa się cecha: 1) identyfikująca urząd podległy organowi administracji miar albo podmiot upoważniony i 2) roczna - jeżeli okres ważności legalizacji wyrażony jest w latach, albo 3) roczna i miesięczna - jeżeli okres ważności legalizacji jest wyrażony w miesiącach. Cecha stosowana przez Prezesa GUM Cecha urzędu okręgowego Cecha urzędu obwodowego Cecha podmiotu upoważnionego Cecha roczna Cecha miesięczna Podstawa: 21, ust. 2 rozporządzenia Ministra Gospodarki z dnia 7 stycznia 2008 r. w sprawie prawnej kontroli metrologicznej przyrządów pomiarowych (Dz. U. Nr 5, poz. 29 i z 2010 r. Nr 110, poz. 728)
Dowodem legalizacji pierwotnej EWG licznika energii elektrycznej czynnej jest cecha legalizacji o specjalnym wzorze. 1) pierwszy element stanowi mała litera e, zawierająca: a) w górnej części duże litery PL, ustalone jako oznaczenie Rzeczypospolitej Polskiej, b) w dolnej części wyróżnik cyfrowy identyfikujący właściwy urząd miar albo podmiot upoważniony; 2) drugi element składa się z dwóch ostatnich cyfr roku, w którym dokonano legalizacji, umieszczonych w sześciokącie foremnym. Dotyczy wyłącznie liczników energii elektrycznej czynnej prądu przemiennego indukcyjnych, do przyłączenia bezpośredniego, klasy dokładności 2, którym nadano znak zatwierdzenia typu EWG (potwierdzający zgodność licznika z dyrektywą Unii Europejskiej starego podejścia 76/891/EWG). Podstawa: 25, ust. 2 i ust. 3 rozporządzenia Ministra Gospodarki z dnia 7 stycznia 2008 r. w sprawie prawnej kontroli metrologicznej przyrządów pomiarowych (Dz. U. Nr 5, poz. 29 i z 2010 r. Nr 110, poz. 728).
Cechy zabezpieczające - Legalizacja ponowna Cechy identyfikujące urząd podległy organowi administracji miar albo podmiot upoważniony są umieszczane na przyrządach pomiarowych jako cechy zabezpieczające przed dostępem osób nieuprawnionych we wszystkich przypadkach i miejscach wskazanych w: 1) przepisach określających szczegółowy zakres, sposoby oraz metody przeprowadzania badań i sprawdzeń podczas prawnej kontroli metrologicznej poszczególnych rodzajów przyrządów pomiarowych, wydanych na podstawie art. 9a ustawy Prawo o miarach; 2) decyzji zatwierdzenia typu w przypadku przyrządów pomiarowych podlegających zatwierdzeniu typu, albo 3) certyfikacie badania typu WE, certyfikacie zatwierdzenia typu WE albo certyfikacie badania projektu WE w przypadku przyrządów pomiarowych wprowadzonych do obrotu lub użytkowania po dokonaniu oceny zgodności, albo 4) przepisach określających wymagania dla urządzeń rejestrujących stosowanych w transporcie drogowym tachografów samochodowych. Podstawa: 37, pkt 2 rozporządzenia Ministra Gospodarki z dnia 7 stycznia 2008 r. w sprawie prawnej kontroli metrologicznej przyrządów pomiarowych (Dz. U. Nr 5, poz. 29 i z 2010 r. Nr 110, poz. 728).
Okresy ważności legalizacji liczników wprowadzonych do obrotu lub użytkowania po dokonaniu oceny zgodności: Podstawa: Pkt 2 załącznika Nr 6 do rozporządzenia Ministra Gospodarki z dnia 7 stycznia 2008 r. w sprawie prawnej kontroli metrologicznej przyrządów pomiarowych (Dz. U. Nr 5, poz. 29 i z 2010 r. Nr 110, poz. 728).
Termin zgłoszenia przyrządu pomiarowego po raz pierwszy do legalizacji ponownej po dokonaniu oceny zgodności liczony jest od pierwszego dnia grudnia roku, którego oznaczenie zostało naniesione na przyrządzie podczas dokonywania oceny zgodności Podstawa: Art. 8k ust. 3 ustawy z dnia 11 maja 2001 r. Prawo o miarach (Dz. U. z 2013 r., poz. 1069).
Okresy ważności legalizacji liczników wprowadzonych do obrotu lub użytkowania na podstawie zatwierdzenia typu i legalizacji pierwotnej: Podstawa: Pkt 1 załącznika Nr 6 do rozporządzenia Ministra Gospodarki z dnia 7 stycznia 2008 r. w sprawie prawnej kontroli metrologicznej przyrządów pomiarowych (Dz. U. Nr 5, poz. 29 i z 2010 r. Nr 110, poz. 728).
Okresy ważności dowodów legalizacji liczników energii elektrycznej wprowadzonych do obrotu lub użytkowania na podstawie zatwierdzenia typu i legalizacji pierwotnej liczone są od dnia 1 stycznia roku następującego po roku, w którym legalizacja została dokonana. Podstawa: 27, ust. 2 oraz 38, ust. 2 rozporządzenia Ministra Gospodarki z dnia 7 stycznia 2008 r. w sprawie prawnej kontroli metrologicznej przyrządów pomiarowych (Dz. U. Nr 5, poz. 29 i z 2010 r. Nr 110, poz. 728).
Legalizacja licznika traci ważność w przypadku: 1) stwierdzenia, że przyrząd pomiarowy przestał spełniać wymagania; 2) uszkodzenia przyrządu pomiarowego; 3) uszkodzenia albo zniszczenia cechy legalizacji lub cechy zabezpieczającej. Podstawa: Art. 8n ust. 4 ustawy z dnia 11 maja 2001 r. Prawo o miarach (Dz. U. z 2013 r., poz. 1069).
Ponadto: Jeżeli w wyniku przeprowadzonych czynności sprawdzenia organ administracji miar lub podmiot upoważniony stwierdzą, że przyrząd pomiarowy nie spełnia wymagań, cechy legalizacji umieszczone na przyrządzie pomiarowym podczas legalizacji uprzedniej są kasowane za pomocą znaku: Podstawa: 34, ust. 1 rozporządzenia Ministra Gospodarki z dnia 7 stycznia 2008 r. w sprawie prawnej kontroli metrologicznej przyrządów pomiarowych (Dz. U. Nr 5, poz. 29 i z 2010 r. Nr 110, poz. 728).
Zmiany planowane w prawnej kontroli metrologicznej liczników energii elektrycznej czynnej W przygotowanym projekcie rozporządzenia Ministra Gospodarki w sprawie rodzajów przyrządów pomiarowych podlegających prawnej kontroli metrologicznej oraz zakresu tej kontroli, proponowany jest zapis: 6. Prawnej kontroli metrologicznej w zakresie legalizacji ponownej podlegają następujące rodzaje przyrządów pomiarowych wprowadzonych do obrotu lub użytkowania na podstawie decyzji zatwierdzenia typu lub legalizacji albo po dokonaniu oceny zgodności: ( ) 5) liczniki energii elektrycznej czynnej prądu przemiennego klasy dokładności A, B i C oraz klasy dokładności 2, 1 i 0,5; Propozycja ta oznacza wyłączenie z zakresu prawnej kontroli metrologicznej liczników energii elektrycznej czynnej prądu przemiennego klasy dokładności 0,2 (których typ został zatwierdzony). Projekt rozporządzenia dostępny jest na stronie internetowej BIP GUM: http://bip.gum.gov.pl/pl/bip/projekty_aktow_prawnych/rozporzadzenia
Dziękuję