SPIS TREŚCI Głoski Strona

SPIS TREŚCI Głoski Strona Głoska P... 3 Głoska B... 7 Głoska T... 10 Głoska D... 14 Głoska F... 17 Głoska W... 22 Głoska Ć... 26 Głoska Ś... 31 Głoska Ź... 36 Głoska Sz... 40 Głoska Ż (RZ)... 47 Głoska CZ... 54 Głoska S... 60 Głoska Z... 66 Głoska C... 72 Głoska K... 78 Głoska G... 84 Głoska L... 90 Głoska R... 96

2 LITERATURA 1. E.M. Skorek, Z logopedią na ty, Podręczny słownik logopedyczny, Oficyna Wydawnicza "Impuls", Kraków 2002. 2. G. Krzysztoszek, M. Piszczek, Materiał Wyrazowo-Obrazkowy do Utrwalania Poprawnej Wymowy Głosek Dentalizowanych, Oficyna Wydawnicza "Impuls", Kraków 2005. 3. H. Rodak, R - Uczymy się poprawnie mówić, WSiP, Warszawa 1998.

3 P Opracowała : Maria Marciniak -Kraśko - logopeda P (zapis fonetyczny: p) - spółgłoska bezdźwięczna, ustna, wargowa, zwarta, twarda. Występuje w nagłosie, śródgłosie i wygłosie form wyrazowych. Prawidłowa artykulacja polega na zwarciu warg, biernym położeniu języka. Sylaby i wyrazy pa po pu pe pi py pani, palec, Paweł, pan, pantofle, pajac, pasek, pole, podłoga, policja, potok, pudło, puzon, perły, pyzy, plecak, płótno, półka, pies, pisak, piosenka, Pinokio, apa opo upu epe ipi ypy kapa, kanapa, opaska, opona, kopyto, ciepło, lampa, łopata, stopa, stoper, koper, upał,

4 ap op up ep ip yp Filip, okap, słup, chłop, sklep, syrop, ukrop, trop, Wyrażenia zdaniowe pole kapusty zapach tulipanów zupa pomidorowa ciepłe palto pudełko zapałek pomalowany płot

5 Zdania Pani pisze podanie. Paweł pomalował podłogę. Na półce stoi lampa. Mama podała pyszny placek. Poszukaj przedmiotów w nazwie których występuje głoska "p"

6 Zamaluj małą i dużą literę "p,p" R o z w i ą ż r Rebus POLE CIĄGNIK

7 B Opracowała : Maria Marciniak - Kraśko B (zapis fonetyczny: b) - spółgłoska dźwięczna, ustna, wargowa, zwarta, twarda. B - występuje w nagłosie i śródgłosie wyrazów. Prawidłowa artykulacja polega na zwarciu warg, nieco słabiej jak przy wymowie głoski "p", język zajmuje położenie zbliżone do naturalnego. Struny głosowe drgają. Sylaby i wyrazy ba bo bu be bi by balon, banan, basen, but, bułka, bukiet, budyń, burak, butelka, blok, błoto, byk, aba obo ubu ebe ibi yby kubek, śruba, żaba, cebula, niebo, obrus, obraz, wróbel, mebel, jabłoń, ubranie,

8 Wyrażenia zdaniowe bochenek chleba gruby kabel torba bułek zabawny Bolek brudna tablica Zdania Basia boi się burzy. Obok budy stoi pies Burek. Bocian szuka żabek i rybek. Basia bawi się zabawkami.

9 Połącz sylaby BA BO BU BE RZA RET LEK NAN /banan, burza, Burek, Bolek/ Zamaluj małą i dużą literę "b,b"

10 T Opracowała: Maria Marciniak - Kraśko T (zapis fonetyczny: t) - spółgłoska bezdźwięczna, ustna, przednojęzykowo-zębowa, zwarta, twarda. Wymawiana jest w nagłosie, śródgłosie i wygłosie. Prawidłowa artykulacja: wargi są lekko uchylone, czubek języka zwiera się z wewnętrzną powierzchnią górnych zębów. Sylaby i wyrazy ta to tu te ti ty tama, taca, tablica, Tomek, topola, talerz, tapeta, tona, tunel, telefon, tenis, taczka, taniec, tułów, tulipan, ata oto utu ete iti yty mata, wata, kareta, metka, stopa, łopata, ciotka, cytryna, gazeta, chata, kopytka, luneta, zabytek, buty, młotek, sałata,

11 at ot ut et it yt but, brat, bat, młot, kot, aparat, alfabet, blat, lot, samolot, most, omlet, pilot, klejnot, zakręt, robot, sztylet, maszt, bilet, kwiat, bit, kit, mit, lit, Wyrażenia zdaniowe teczka Tomka żółty tulipan pusta taca utalentowany pilot prosty tunel bilet autobusowy

12 Zdania Brat Bronka ma żółty telefon. Tola czyta elementarz. Tomek je z apetytem kopytka. Tata smaży omlet. Ułóż rymy do podanych słów bratek - łopata - złotówka - Tomek - wata - młotek - / krata, armata, żarówka, kwiatek, kotek, domek /

13 Zamaluj małą i dużą literę "t, T" Narysuj dwa przedmioty w nazwach, których słychać głoskę "t"

14 D Opracowała: Maria Marciniak - Kraśko D (zapis fonetyczny: d) - spółgłoska dźwięczna, ustna, przedniojęzykowo-zębowa, zwarta, twarda. Wymawiana jest w nagłosie i śródgłosie. Prawidłowa artykulacja: wargi sa lekko uchylone, czubek języka przylega do wewnętrznej powierzchni górnych zębów. Struny głosowe drgają Sylaby i wyrazy da do du de di dy dach, dół, doniczka, deser, data, delfin, dom, dym, dachówka, drabina, dywan, dyplom, dynia, dolina, dotyk, dolar, droga, dinozaur, ada odo udu ede idi ydy budyń, jodła, kreda, jagody, pudełko, lodówka, moda, soda, pogoda, panda, studnia, widelec, wydra, jeden, widok,

15 Wyrażenia zdaniowe duża buda długa droga ładny dywan czekoladowy budyń jagodowe lody Zdania Darek idzie do domu. Na podłodze leży duży dywan. Indyk usiadł na drabinie. Danusia lubi lody.

16 Narysuj dwa przedmioty w nazwach których występuje głoska "d" Zamaluj małą i dużą literę "d, D"

17 Opracowała: Maria Marciniak - Kraśko F F (zapis fonetyczny: f) - spółgłoska bezdźwięczna, ustna, wargowo-zębowa, szczelinowa, twarda. Wymawiana jest w nagłosie, śródgłosie i wygłosie. Prawidłowa artykulacja: krawędzie górnych siekaczy dotykają dolnej wargi, między wargami a krawędzią siekaczy tworzy się wąska szczelina. Wargi lekko rozciągnięte. Ćwiczenia wskazane przy wadliwej realizacji głosek wargowo zębowych f,w Ćwiczenia warg: -przygryzanie dolnej wargi -ssanie dolnej wargi -zbieranie z talerzyka za pomocą samych warg drobnych ciasteczek, lub cukierków -przeczesywanie dolnej wargi zębami -naprzemienne zaokrąglanie i spłaszczanie warg -półuśmiechy (przemienne naciąganie jednego kącika ust) -chowanie warg do środka Ćwiczenia oddechowe: - studzenie brody - dmuchanie do dołu przy schowanej dolnej wardze -dmuchanie na gorącą herbatę -dmuchanie przez słomkę itp Sylaby i wyrazy fa fo fu fe fi fy fala, fant, fałda, fajka, fagot, foka, fotel, fosa, futro, fujarka, funt, fryzjer, figa, firanka, fontanna, Felek,

18 afa ofo ufu efe ifi yfy kufer, delfin, grejpfrut, agrafka, lufa, sufit, magnetofon, mikrofon, szafa, żyrafa, szufelka, pantofle, af of uf ef if yf kilof, fotograf, autograf, szeryf,

19 Wyrażenia zdaniowe olejne farby miękki fotel piękny flakon grube futro polska flaga Zdania Maciek maluje farbami. Dziadek pali fajkę. Zenek ma flagę. Na stole stoi flakon. Felek myje kafel.

20 Rozwiąż zagadkę /odpowiedź narysuj/ Urządzenie do którego mówi się lub śpiewa. Zamaluj kontury małej i wielkiej litery "f, F"

21 Narysuj dwa przedmioty w nazwach, których słychać głoskę "f" Rozwiąż rebus FOKA TELEWIZOR /fotel/

22 W Opracowała : Maria Marciniak - Kraśko W (zapis fonetyczny: v) - spółgłoska dźwięczna, ustna, wargowo-zębowa, szczelinowa, twarda. Wymawiana jest w nagłosie i śródgłosie. Prawidłowa artykulacja: wargi lekko rozciągnięte. Górne siekacze stykają się z dolną wargą. Struny głosowe drgają. Ćwiczenia wskazane przy wadliwej realizacji głosek wargowo zębowych f,w Ćwiczenia warg: -przygryzanie dolnej wargi -ssanie dolnej wargi -zbieranie z talerzyka za pomocą samych warg drobnych ciasteczek, lub cukierków -przeczesywanie dolnej wargi zębami -naprzemienne zaokrąglanie i spłaszczanie warg -półuśmiechy (przemienne naciąganie jednego kącika ust) -chowanie warg do środka Ćwiczenia oddechowe: - studzenie brody - dmuchanie do dołu przy schowanej dolnej wardze -dmuchanie na gorącą herbatę -dmuchanie przez słomkę itp Sylaby i wyrazy wa wo wu we wi wy wał, wata, wałek, wazon, walizka, wanna, wakacje, woda, Wacek, welon, wełna, wojsko, worek, wóz, wujek, wulkan, wybuch, wyboje, wiosna, Witek,

23 awa owo uwu ewe iwi ywy kawa, ława, Ewa, Iwan, Paweł, kowal, mowa, myśliwy, ulewa, oliwa, owoce, rower, sława, śpiewak, mewa, sowa, uwaga, nowy, trawa, kiwi, Wyrażenia zdaniowe wesołe wakacje wybuch wulkanu siwe wąsy nowa waga surowe owoce czarna wrona Zdania Wanda wnosi węgiel do piwnicy. Nad wodą rosną kwiaty. Wujek ma siwe wąsy.

24 Wanda wlewa wodę do wanny. W wazonie są piwonie. Połącz cyfry od 1 do 10. Ilustrację nazwij i podpisz 1* 2* 10* 3* 9* 4* 8* 5* /wazon/ 7* 6*

25 Rozwiąż zagadki 1. Cienki, przezroczysty materiał, który ozdabia głowę panny młodej. 2. Twardy, czarny kamień wydobywany przez górników. 3. Włosy, które rosną mężczyźnie pod nosem. 4. Długie zwierzę bez nóg. / welon, węgiel, wąsy, wąż/ Zamaluj kontury małej i wielkiej litery "w, W" Narysuj dwa przedmioty w nazwach, których słychać głoskę "w"

26 Ć Opracowała: Maria Marciniak - Kraśko Ć (zapis fonetyczny ć) - spółgłoska bezdźwięczna, ustna, środkowojęzykowa, zwartoszczelinowa, miękka. Występuje w nagłosie, śródgłosie i wygłosie. Prawidłowa artykulacja: wargi nieco spłaszczone, napięte, kąciki ust zaciskają się, język wysklepiony w kierunku podniebienia twardego, gdzie dochodzi do całkowitego zwarcia z przednią częścią grzbietu języka. Zęby widoczne. Ćwiczenia wskazane przy wadliwej realizacji głosek ciszących: Ćwiczenia grzbietu języka: -kształtowanie umiejętności głośnego ssania cukierka, środek grzbietu języka ćwiczącego dziecka całkowicie przylegał do podniebienia twardego -lizanie talerza posmarowanego czymś smacznym np. miodem, dżemem -wylizywanie środkiem języka wnętrza kieliszka do koniaku lub kubeczka - język na gumce - ćwiczenie polegające na przyklejeniu powierzchni języka do podniebienia twardego i jednoczesne poruszanie żuchwą w górę i w dół - koci grzbiet wypychanie dolnych ząbków językiem i wyginanie jego grzbietu ku górze -lizanie językiem wewnętrznej powierzchni dolnych zębów i dziąseł -naprzemienne dotykanie czubkiem języka, przy otwartych ustach górnych i dolnych dziąseł od wewnątrz -liczenie językiem dolnych zębów od wewnątrz Ćwiczenia warg: -cmokanie ustami w różnym ułożeniu -nakładanie górnej wargi na dolną i odwrotnie -zwijanie warg do wewnątrz -układanie warg jak przy u, a następnie i - żabka - naprzemienne zamykanie i otwieranie środkowej części warg przy zaciśniętych kącikach -zbieranie z talerzyka ciasteczek,chrupek, owoców samymi wargami bez pomocy rąk Ćwiczenia oddechowe: -puszczanie baniek mydlanych, -dmuchanie do naczynia z wodą przez rurkę, -rozdmuchiwanie wacików -dmuchanie koralików - rozdmuchiwanie za pomocą słomki ziarenek kaszy, ryżu, soli -udawanie śmiechu w różnych tonacjach,na przemian głośno i cicho hhiiii,hiiii,hiiii -udawanie konia: hihihi,ihihihihi -wymawianie szeptem a potem głośno iiiii,jjjj,hihihih Należy pamiętać, że w przypadku międzyzębowej realizacji głosek ciszących nie są wskazane ćwiczenia angażujące język na zewnątrz jamy ustnej, a jedynie te, które wykonuje się za zębami.

27 Sylaby i wyrazy cia cio ciu cie ci ciało, ciasto, ciotka, ciupaga, cień, cielę, cienki, ciepło, ciemno, ciężki, ćma, ćwikła, acia ocio uciu ecie ici bucik, kocioł, maciejka, pociąg, wycieczka, kociak, waciki, babcia, dowcip, kącik, bocian, kociołek,

28 ać oć uć eć ić yć płakać, malować, nić, łokieć, pięć, pamięć, myć, być, wyć, tyć, Wyrażenia zdaniowe cienka nić ciepły bucik łaciate ciele ciemny berecik ciągłe ćwiczenie

29 Zdania Dzieci lubią ciastka. Babcia ma stare kapcie. Bocian odleciał do ciepłych krajów. Marcin obcina paznokcie. Naucz się wiersza na pamięć " Nasionka " Lećcie nasionka z wiatrem po świecie, może gdzieś w ziemi kącik znajdziecie. Da wam ziemia kącik mały w nim będziecie kiełkowały... L. Krzemieniecka

30 W pociągu Wyszukaj ilustracje w nazwach których występuje głoska "ć" ciepłe buciki

31 Ś Opracowała : Maria Marciniak - Kraśko Ś - (zapis fonetyczny: ś)- spółgłoska bezdźwięczna, ustna, środkowo językowa, szczelinowa, miękka. Wymawiana jest w nagłosie, śródgłosie i wygłosie. Prawidłowa artykulacja: wargi lekko zaokrąglone, wysunięte do przodu, ich kąciki zaciskają się, język przesuwa się do przodu jamy ustnej i ku górze, mięśnie języka są silnie napięte, grzbiet języka mocno wysklepiony ku górze, ku przedniej części podniebienia twardego. Ćwiczenia wskazane przy wadliwej realizacji głosek ciszących: Ćwiczenia grzbietu języka: -kształtowanie umiejętności głośnego ssania cukierka, środek grzbietu języka ćwiczącego dziecka całkowicie przylegał do podniebienia twardego -lizanie talerza posmarowanego czymś smacznym np. miodem, dżemem -wylizywanie środkiem języka wnętrza kieliszka do koniaku lub kubeczka - język na gumce - ćwiczenie polegające na przyklejeniu powierzchni języka do podniebienia twardego i jednoczesne poruszanie żuchwą w górę i w dół - koci grzbiet wypychanie dolnych ząbków językiem i wyginanie jego grzbietu ku górze -lizanie językiem wewnętrznej powierzchni dolnych zębów i dziąseł -naprzemienne dotykanie czubkiem języka, przy otwartych ustach górnych i dolnych dziąseł od wewnątrz -liczenie językiem dolnych zębów od wewnątrz Ćwiczenia warg: -cmokanie ustami w różnym ułożeniu -nakładanie górnej wargi na dolną i odwrotnie -zwijanie warg do wewnątrz -układanie warg jak przy u, a następnie i - żabka - naprzemienne zamykanie i otwieranie środkowej części warg przy zaciśniętych kącikach -zbieranie z talerzyka ciasteczek,chrupek, owoców samymi wargami bez pomocy rąk Ćwiczenia oddechowe: -puszczanie baniek mydlanych, -dmuchanie do naczynia z wodą przez rurkę, -rozdmuchiwanie wacików -dmuchanie koralików - rozdmuchiwanie za pomocą słomki ziarenek kaszy, ryżu, soli -udawanie śmiechu w różnych tonacjach,na przemian głośno i cicho hhiiii,hiiii,hiiii -udawanie konia: hihihi,ihihihihi -wymawianie szeptem a potem głośno iiiii,jjjj,hihihih Należy pamiętać, że w przypadku międzyzębowej realizacji głosek ciszących nie są wskazane ćwiczenia angażujące język na zewnątrz jamy ustnej, a jedynie te, które wykonuje się za zębami.

32 Sylaby i wyrazy sia sio siu sie si siano, siatka, sionka, siedem, siewnik, siniak, sito, sikawka, siodło, siekiera, sidła, siniak, ślimak, ślina, śpiew, śniadanie, śmietana, asia osio usiu esie ysi isi nasiona, gosposia, mamusia, maślak, uśmiech, jesień, sąsiad, jaśmin, naleśnik, taśma, myśliwy, wiśnia, huśtawka

33 aś oś uś eś yś iś ktoś, miś, struś, tatuś, ptyś, wieś, coś, Jaś, Wyrażenia zdaniowe siedem maślaków głośny śmiech jesienne siewy naleśnik z wiśniami uśpiona wieś uśmiechnięty Jaś

34 Zdania Jaś się śmieje. Tatuś sieje siewnikiem. Kasia nabiła sobie siniaka. Leśnik niesie siano dla sarenek. Wyszukaj ilustrację w nazwach których występuje głoska "ś"

35 Rozwiąż zagadkę /odpowiedź narysuj/ O nocleg nie prosi, wędruje po świecie. Bo swój domek nosi na własnym grzbiecie. Połącz kropki /odczytaj cyfrę/..................

36 Ź Opracowała: Maria Marciniak - Kraśko Ź - (zapis fonetyczny: ź) - spółgłoska dźwięczna, ustna, środkowo językowa, szczelinowa, miękka. Występuje w nagłosie, śródgłosie. Prawidłowa artykulacja: kąciki warg zaciskają się, przednia część grzbietu języka tworzy szczelinę, mocno wysklepiając się ku przedniej części podniebienia twardego. Mięśnie języka są napięte, boki przylegają do sklepienia jamy ustnej słabiej niż przy /ś/. Podniebienie miękkie przywiera do tylnej ściany jamy gardłowej słabiej niż przy /ś/. Ćwiczenia wskazane przy wadliwej realizacji głosek ciszących: Ćwiczenia grzbietu języka: -kształtowanie umiejętności głośnego ssania cukierka, środek grzbietu języka ćwiczącego dziecka całkowicie przylegał do podniebienia twardego -lizanie talerza posmarowanego czymś smacznym np. miodem, dżemem -wylizywanie środkiem języka wnętrza kieliszka do koniaku lub kubeczka - język na gumce - ćwiczenie polegające na przyklejeniu powierzchni języka do podniebienia twardego i jednoczesne poruszanie żuchwą w górę i w dół - koci grzbiet wypychanie dolnych ząbków językiem i wyginanie jego grzbietu ku górze -lizanie językiem wewnętrznej powierzchni dolnych zębów i dziąseł -naprzemienne dotykanie czubkiem języka, przy otwartych ustach górnych i dolnych dziąseł od wewnątrz -liczenie językiem dolnych zębów od wewnątrz Ćwiczenia warg: -cmokanie ustami w różnym ułożeniu -nakładanie górnej wargi na dolną i odwrotnie -zwijanie warg do wewnątrz -układanie warg jak przy u, a następnie i - żabka - naprzemienne zamykanie i otwieranie środkowej części warg przy zaciśniętych kącikach -zbieranie z talerzyka ciasteczek,chrupek, owoców samymi wargami bez pomocy rąk, Ćwiczenia oddechowe: -puszczanie baniek mydlanych, -dmuchanie do naczynia z wodą przez rurkę, -rozdmuchiwanie wacików -dmuchanie koralików - rozdmuchiwanie za pomocą słomki ziarenek kaszy, ryżu, soli -udawanie śmiechu w różnych tonacjach,na przemian głośno i cicho hhiiii,hiiii,hiiii -udawanie konia: hihihi,ihihihihi -wymawianie szeptem a potem głośno iiiii,jjjj,hihihih Należy pamiętać, że w przypadku międzyzębowej realizacji głosek ciszących nie są wskazane ćwiczenia angażujące język na zewnątrz jamy ustnej, a jedynie te, które wykonuje się za zębami.

37 Sylaby i wyrazy zia zio ziu zie zi ziarno, zioła, ziemia, ziemniak, ziółko, zielony, zięba, zima, źle, źródło, źrebię, źrenica, azia ozio uziu ezie izi bazie, mazidło, koziołek, poziomka, buzia, guzik, jeziora, wąziutki, rzeźba, koźlę, woźna, późno, bliźniak, zakaźny,

38 Wyrażenia zdaniowe zielone gałęzie mroźna zima groźne koźlę zimny październik tuzin guzików miłe bliźniaki Zdania W zielonym wazonie są bazie. Na gałęzi siedzi zięba. Mama kupiła tuzin guzików. Józia ma pełną buzię poziomek.

39 Naucz się wiersza na pamięć "Koźlę" Grymasiło koźlę, - I to źle!. I to źle!. Woda jest za mokra, słonko za gorące. Za zielona trawa, rośnie tam na łące. Aż się koza rozzłościła. Koźlę w kącie postawiła. Narysuj 2 przedmioty, w nazwach których słychać głoskę "zi"

40 SZ Opracowała: Maria Marciniak - Kraśko Sz - (zapis fonetyczny: Š) - spółgłoska bezdźwięczna, ustna, przedniojęzykowo-dziąsłowa, szczelinowa, twarda. Występuje w nagłosie, śródgłosie i wygłosie. Prawidłowa artykulacja: wargi są lekko wysunięte do przodu, ich kąciki lekko się zsuwają. Język uniesiony, odsunięty w okolicy wałka dziąsłowego (czubek języka wytwarza szczelinę). Zęby zbliżone. Ćwiczenia wskazane przy wadliwej realizacji głosek szumiących: Ćwiczenia języka: -klaskanie językiem naśladowanie odgłosu konia uderzającego kopytami o bruk; - liczenie ząbków dotykanie czubkiem języka górnych zębów po wewnętrznej stronie, podczas szerokiego otwierania jamy ustnej; - mycie zębów oblizywanie językiem górnych zębów po wewnętrznej stronie przy zamkniętych, a następnie otwartych ustach; - zaczarowany język przytrzymanie przez kilka sekund czubka języka na podniebieniu przy szeroko otwartych ustach; - krasnoludek zagląda do gardła cofanie języka w głąb jamy ustnej, zaczynając od górnych zębów, a kończąc na podniebieniu miękkim; -zlizywanie czubkiem języka z podniebienia, np. kawałka czekolady lub gumy rozpuszczalnej, kremu czekoladowego, mleka w proszku (przy szeroko otwartych ustach); -ssanie czubkiem języka na podniebieniu małego pudrowego cukierka, musującej witaminy C, opłatka lub naśladowanie ssania pożywienia; -przytrzymywanie czubkiem języka przy podniebieniu rodzynek, pastylek pudrowych, cukierków z wgłębieniem w środku; - język malarzem język to pędzel, którego czubkiem dzieci mają naśladować malowanie różnych wzorów (kropek, kółek, linii, kwadratów, trójkątów). Moczenie pędzla w farbie oznacza dotykanie czubkiem języka wałka dziąsłowego. Płukanie pędzla to oblizywanie językiem dolnych dziąseł od wewnętrznej strony; - słoń dosięganie językiem (jak słoń trąbą) do ostatniego zęba na górze i na dole, z prawej i lewej strony; - wahadełko kierowanie czubka języka w kąciki ust; - młotek wbijamy gwoździe w ścianę uderzając o dziąsła tuż za górnymi zębami, naśladując wbijanie gwoździa; - schodki czubek języka dotyka górnych jedynek, górnej wargi, a następnie nosa (buzia otwarta); -oblizywanie językiem podniebienia - oblizywanie górnych zębów i wargi -ostrzenie czubka języka o górne siekacze - masowanie czubkiem języka wałka dziąsłowego ( należy zwracać uwagę, by ćwiczenia te były wykonywane przez dziecko z dużą precyzją i przy szeroko otwartych ustach) -żucia brzegów języka włożonych między zęby trzonowe, -zakładania tzw. szerokiego języka na górną wargę (język ma przykryć czerwień wargi), -sięgania tzw. szerokim językiem do nosa i oblizywania płaszczyzny powyżej górnej wargi -ćwiczenia w szybkim powtarzaniu głoski l-l-i-l..., przy szeroko otwartych ustach,

41 Ćwiczenia warg: - przesadna realizacja samogłosek A-U,A-U,A-U,E-O,E-O,E-O -zbieranie z talerzyka za pomocą samych warg drobnych ciasteczek, lub cukierków -ssanie dolnej a następnie górnej wargi -przytrzymywanie ustami wysuniętymi do przodu wąsów z rurki lub ołówka -nadymanie policzków w balonik -przesadnie długie wymawianie e-u,e-u,e-u -wydawanie odgłosów (muuuu,ku-ku,hau-hau-hau,puku-puku,tup-tup,bum-bum) Ćwiczenia oddechowe: -dmuchanie przez słomkę na piórka, kuleczki, piłeczki -dmuchanie przez słomkę na rozlaną po kartonie farbę itp. -nadymanie policzków w balonik Należy pamiętać, że w przypadku międzyzębowej realizacji głosek szumiących nie są wskazane ćwiczenia angażujące język na zewnątrz jamy ustnej, a jedynie te, które wykonuje się za zębami. Sylaby i wyrazy sza szo szu sze szy szafa, szata, szalik, szabla, szachy, szopa, szampon, szuka, szuflada, szum, szelki, szept, szew, szyna, szyba, szydło, szynka, szyszka, Szymon, szyja, szkoła, szkło,

42 asza oszo uszu esze yszy iszy kasza, maszyna, pasza, kaszel, daszek, cisza, ptaszek, koszyk, koszula, poszewka, puszek, uszy, wieszak, kieliszek, wujaszek, nosze, myszka, puszka, podeszwa, asz osz usz esz ysz isz kosz, mysz, tusz, plusz, kalosz, kapelusz, afisz, Łukasz, Mateusz, kalosz, listonosz, klosz, nasz, pisz, Tomasz,

43 Wyrażenia zdaniowe szklana szyba szkolna szatnia pyszna szynka pszenna kasza szara myszka kalosz Szymka Zdania Szymek szuka szelek. Pani pisze na maszynie. Dzieci szukają szyszek. Mieszko wkłada kalosze Mama szyje koszulę.

44 Naucz się wiersza na pamięć " W szufladzie" Do moich skarbów w szufladzie biurka Dołożę dzisiaj kawałek sznurka, Muszlę, kasztanki, drewniane szpulki, Szyszkę i szklaną kulkę Urszulki. Narysuj dwa przedmioty, w nazwach których słychać głoskę "sz"

45 Nazwij obrazki, zaznacz te, w nazwach których w nagłosie słychać głoskę "sz"

46 Rozwiąż zagadki Myjemy nim włosy. Uczą się w niej dzieci. Można znaleźć ją nad morzem. Wkładamy je na nogi gdy pada deszcz. /szampon, szkoła, muszla, kalosze/ Rozwiąż zagadkę (odpowiedź narysuj). Ma długi ogonek, oczka jak paciorki gdy zobaczy kota, ucieka do norki. /myszka/ Połącz sylaby, odczytaj wyrazy. SZA SZO SZU SZY FLA TA BA PA /szafa, szopa, szufla, szyba/

47 Ż (RZ) Opracowała: Maria Marciniak - Kraśko Ż - (zapis fonetyczny: Ž) - spółgłoska dźwięczna, ustna, przedniojęzykowodziąsłowa, szczelinowa, twarda. Występuje w nagłosie i śródgłosie. Prawidłowa artykulacja: wargi są nieco zaokrąglone, wysunięte do przodu. ich kąciki lekko się zsuwają. Język uniesiony, odsunięty w okolicy wałka dziąsłowego (czubek języka wytwarza szczelinę). Zęby zbliżone. Ćwiczenia wskazane przy wadliwej realizacji głosek szumiących: Ćwiczenia języka: -klaskanie językiem naśladowanie odgłosu konia uderzającego kopytami o bruk; - liczenie ząbków dotykanie czubkiem języka górnych zębów po wewnętrznej stronie, podczas szerokiego otwierania jamy ustnej; - mycie zębów oblizywanie językiem górnych zębów po wewnętrznej stronie przy zamkniętych, a następnie otwartych ustach; - zaczarowany język przytrzymanie przez kilka sekund czubka języka na podniebieniu przy szeroko otwartych ustach; - krasnoludek zagląda do gardła cofanie języka w głąb jamy ustnej, zaczynając od górnych zębów, a kończąc na podniebieniu miękkim; -zlizywanie czubkiem języka z podniebienia, np. kawałka czekolady lub gumy rozpuszczalnej, kremu czekoladowego, mleka w proszku (przy szeroko otwartych ustach); -ssanie czubkiem języka na podniebieniu małego pudrowego cukierka, musującej witaminy C, opłatka lub naśladowanie ssania pożywienia; -przytrzymywanie czubkiem języka przy podniebieniu rodzynek, pastylek pudrowych, cukierków z wgłębieniem w środku; - język malarzem język to pędzel, którego czubkiem dzieci mają naśladować malowanie różnych wzorów (kropek, kółek, linii, kwadratów, trójkątów). Moczenie pędzla w farbie oznacza dotykanie czubkiem języka wałka dziąsłowego. Płukanie pędzla to oblizywanie językiem dolnych dziąseł od wewnętrznej strony; - słoń dosięganie językiem (jak słoń trąbą) do ostatniego zęba na górze i na dole, z prawej i lewej strony; - wahadełko kierowanie czubka języka w kąciki ust; - młotek wbijamy gwoździe w ścianę uderzając o dziąsła tuż za górnymi zębami, naśladując wbijanie gwoździa; - schodki czubek języka dotyka górnych jedynek, górnej wargi, a następnie nosa (buzia otwarta); -oblizywanie językiem podniebienia - oblizywanie górnych zębów i wargi -ostrzenie czubka języka o górne siekacze - masowanie czubkiem języka wałka dziąsłowego ( należy zwracać uwagę, by ćwiczenia te były wykonywane przez dziecko z dużą precyzją i przy szeroko otwartych ustach) -żucia brzegów języka włożonych między zęby trzonowe, -zakładania tzw. szerokiego języka na górną wargę (język ma przykryć czerwień wargi), -sięgania tzw. szerokim językiem do nosa i oblizywania płaszczyzny powyżej górnej wargi -ćwiczenia w szybkim powtarzaniu głoski l-l-i-l..., przy szeroko otwartych ustach,

48 Ćwiczenia warg: - przesadna realizacja samogłosek A-U, A-U, A-U, E-O,E-O, E-O -zbieranie z talerzyka za pomocą samych warg drobnych ciasteczek, lub cukierków -ssanie dolnej a następnie górnej wargi -przytrzymywanie ustami wysuniętymi do przodu wąsów z rurki lub ołówka -nadymanie policzków w balonik -przesadnie długie wymawianie e-u, e-u, e-u -wydawanie odgłosów (muuuu, ku-ku, hau-hau-hau, puku-puku, tup-tup, bum-bum) Ćwiczenia oddechowe: -dmuchanie przez słomkę na piórka, kuleczki, piłeczki -dmuchanie przez słomkę na rozlaną po kartonie farbę itp. -nadymanie policzków w balonik Należy pamiętać, że w przypadku międzyzębowej realizacji głosek szumiących nie są wskazane ćwiczenia angażujące język na zewnątrz jamy ustnej, a jedynie te, które wykonuje się za zębami. Sylaby i wyrazy ża żo żu że ży żal, żaba, żagiel, rzodkiewka, rzeka, żakiet, żarówka, żona, żołądek, rzodkiewka, żółw, żółtko, rzepa, żyto, żyła, żyrafa, żniwa, żołędzie, żubr, żyletka, żuk,

49 aża ożo użu eże yży plaża, marzenie, bażant, burza, warzywa, jarzyna, nożyk, kożuch, orzech, kałuża, orzeł, pierze, wieża, talerzyk, węże, piżama, grzyby, grzebień, łyżwy, Wyrażenia zdaniowe żółta róża dojrzałe żyto brzeg morza duża wieża zakurzony kożuch różne warzywa

50 Zdania Żaba wpadła do kałuży. Jerzy ma nowy grzebień Rzeka płynie do morza. Wiatr uderzył w żagle. Jarzębina ma potężne korzenie. Naucz się wiersza na pamięć "Nad kałużą" Duża żaba nad kałużą Napotkała żuka Żuk na nóżki włożył buty, obcasami stukał. Nad kałużą podskakiwał, żółte buty pokazywał, aż je usmarował błotem oj, co było potem?... /wymyśl zakończenie/ Rozwiąż zagadki Zielona i skacze. Ma ją pies na szyi. Rosną w lesie po deszczu. W środku jajka. /żaba, obroża, grzyby, żółtko/

51 Rozwiąż zagadkę /odpowiedź narysuj/ Jakie zwierzę drogie dziecię ma najwyższą szyję w świecie. /żyrafa/ Połącz sylaby, odczytaj wyrazy. ŻA ŻO ŻY RZE NA KA BA TO /żaba, żyto, żona, rzeka/

52 Nazwij obrazki, zaznacz te, w nazwach których w nagłosie słychać głoskę "ż,rz"

53 Narysuj dwa przedmioty, w nazwach których słychać głoskę "ż,rz" Rozwiąż rebus ŻAGLÓWKA BALON /żaba/

54 CZ Opracowała: Maria Marciniak - Kraśko Cz - (zapis fonetyczny: Č) - spółgłoska bezdźwięczna, ustna, przedniojęzykowodziąsłowa, zwarto - szczelinowa, twarda. Występuje w nagłosie, śródgłosie i wygłosie. Prawidłowa artykulacja: wargi są nieco zaokrąglone, wysunięte do przodu. ich kąciki lekko się zsuwają. Język ma układ płaski, po bokach przylega do górnych zębów i dziąseł. Czubek języka wytwarza szczelinę jak przy wymowie głoski "sz"). Zęby zbliżone. Ćwiczenia wskazane przy wadliwej realizacji głosek szumiących: Ćwiczenia języka: -klaskanie językiem naśladowanie odgłosu konia uderzającego kopytami o bruk; - liczenie ząbków dotykanie czubkiem języka górnych zębów po wewnętrznej stronie, podczas szerokiego otwierania jamy ustnej; - mycie zębów oblizywanie językiem górnych zębów po wewnętrznej stronie przy zamkniętych, a następnie otwartych ustach; - zaczarowany język przytrzymanie przez kilka sekund czubka języka na podniebieniu przy szeroko otwartych ustach; - krasnoludek zagląda do gardła cofanie języka w głąb jamy ustnej, zaczynając od górnych zębów, a kończąc na podniebieniu miękkim; -zlizywanie czubkiem języka z podniebienia, np. kawałka czekolady lub gumy rozpuszczalnej, kremu czekoladowego, mleka w proszku (przy szeroko otwartych ustach); -ssanie czubkiem języka na podniebieniu małego pudrowego cukierka, musującej witaminy C, opłatka lub naśladowanie ssania pożywienia; -przytrzymywanie czubkiem języka przy podniebieniu rodzynek, pastylek pudrowych, cukierków z wgłębieniem w środku; - język malarzem język to pędzel, którego czubkiem dzieci mają naśladować malowanie różnych wzorów (kropek, kółek, linii, kwadratów, trójkątów). Moczenie pędzla w farbie oznacza dotykanie czubkiem języka wałka dziąsłowego. Płukanie pędzla to oblizywanie językiem dolnych dziąseł od wewnętrznej strony; - słoń dosięganie językiem (jak słoń trąbą) do ostatniego zęba na górze i na dole, z prawej i lewej strony; - wahadełko kierowanie czubka języka w kąciki ust; - młotek wbijamy gwoździe w ścianę uderzając o dziąsła tuż za górnymi zębami, naśladując wbijanie gwoździa; - schodki czubek języka dotyka górnych jedynek, górnej wargi, a następnie nosa (buzia otwarta); -oblizywanie językiem podniebienia - oblizywanie górnych zębów i wargi -ostrzenie czubka języka o górne siekacze - masowanie czubkiem języka wałka dziąsłowego ( należy zwracać uwagę, by ćwiczenia te były wykonywane przez dziecko z dużą precyzją i przy szeroko otwartych ustach) -żucia brzegów języka włożonych między zęby trzonowe, -zakładania tzw. szerokiego języka na górną wargę (język ma przykryć czerwień wargi), -sięgania tzw. szerokim językiem do nosa i oblizywania płaszczyzny powyżej górnej wargi -ćwiczenia w szybkim powtarzaniu głoski l-l-i-l..., przy szeroko otwartych ustach,

55 Ćwiczenia warg: - przesadna realizacja samogłosek A-U,A-U,A-U,E-O,E-O,E-O -zbieranie z talerzyka za pomocą samych warg drobnych ciasteczek, lub cukierków -ssanie dolnej a następnie górnej wargi -przytrzymywanie ustami wysuniętymi do przodu wąsów z rurki lub ołówka -nadymanie policzków w balonik -przesadnie długie wymawianie e-u,e-u,e-u -wydawanie odgłosów (muuuu,ku-ku,hau-hau-hau,puku-puku,tup-tup,bum-bum) Ćwiczenia oddechowe: -dmuchanie przez słomkę na piórka, kuleczki, piłeczki -dmuchanie przez słomkę na rozlaną po kartonie farbę itp. -nadymanie policzków w balonik Należy pamiętać, że w przypadku międzyzębowej realizacji głosek szumiących nie są wskazane ćwiczenia angażujące język na zewnątrz jamy ustnej, a jedynie te, które wykonuje się za zębami. Sylaby i wyrazy cza czo czu cze czy czapka, czajnik, czajka, czekolada, czeladnik, czad, czarodziej, czubek, czółno, czupryna, czyta, czytanka, czytelnia, człowiek, cztery, czwartek, czołg,

56 acza oczo uczu ecze yczy baczki, beczka, boczek, doniczka, kaczka, kolczyk, maczek, naczynie, poczta, obojczyk, policzek, uczeń, pocztówka, uczony, wieczór, tyczka, włóczka, łucznik, acz ocz ucz ecz ycz Apacz, badacz, bicz, biegacz, bogacz, kicz, klacz, klucz, kołacz, kopacz, królewicz, mecz, miecz, płacz, poręcz, puchacz, tułacz, warkocz, derkacz,

57 Wyrażenia zdaniowe czapka czarodzieja czujny puchacz uczynny chłopczyk czubek choineczki czółno Apacza teczka ucznia Zdania Uczeń poszedł do czytelni. Babcia piecze pączki. Mama ma kolczyki z czerwonym oczkiem. Czarek wkłada czapkę. Mam pudełeczko patyczków. Kaczuszki poczłapały dróżką.

58 Rozwiąż zagadki Nosisz ją zimą na głowie. Gotujesz w nim wodę na herbatę. Jest na niebie po deszczu. Otwierasz nim drzwi. Rosną w nich kwiatki. /czapka, czajnik, tęcza, klucz, doniczka/ Połącz sylaby, odczytaj wyrazy. CZ0 CZY CZE KA ŁO TA /czoło, czyta, czeka/ Narysuj dwa przedmioty, w nazwach których słychać głoskę "cz"

59 Nazwij obrazki, zaznacz te, w nazwach których w nagłosie słychać głoskę "cz"

60 S Opracowała: Maria Marciniak - Kraśko S - (zapis fonetyczny: s) - spółgłoska bezdźwięczna, ustna, przedniojęzykowozębowa, szczelinowa, twarda. Wymawiana jest w nagłosie, śródgłosie i wygłosie. Prawidłowa artykulacja: wargi są lekko rozciągnięte od zewnętrznej strony siekaczy i oddalone od siebie, kąciki ust cofają się lekko ku tyłowi. Język leży płasko, podczas artykulacji znajduje się w pobliżu dolnych siekaczy. Zęby zbliżone. Powietrze przechodzi po środkowej linii języka. Ćwiczenia wskazane przy wadliwej realizacji głosek syczących: Ćwiczenia języka -układanie szerokiego języka na dnie jamy ustnej i przy lekko otwartej buzi - swobodnie układanie bezwładnego języka na dolnej wardze- spłaszczonego i rozszerzonego tak, by jego boki dotykały kącików warg - delikatne żucie brzegów języka zębami trzonowymi -wodzenie języka za dolnymi zębami -wypychanie czubkiem języka dolnych zębów -liczenie od wewnątrz dolnych zębów od wewnątrz -wysuwanie szerokiego języka z jemy ustnej, a następnie cofanie, język powinien być tak szeroki, aby jego brzegi dotykały zębów trzonowych - wysuwanie szerokiego języka daleko na brodę - lizanie talerza posmarowanego czymś, co trudno zlizać np..nutellą -oblizywanie językiem wewnętrznej powierzchni dolnych zębów; -dotykanie czubkiem języka wewnętrznej powierzchni dolnych siekaczy z równoczesnym wybrzmiewaniem głoski e ; -zlizywanie czubkiem języka dżemu lub masła czekoladowego z dolnych dziąseł; - wymiatanie śmieci energiczne wyrzucanie czubka języka zza dolnych zębów. Ćwiczenia warg -rozchylanie warg jak w uśmiechu wargi płaskie, przylegają do zębów (zęby widoczne); -rozciąganie warg do uśmiechu i wymawianie głoski i ; -pokazywanie szerokiego uśmiechu, a następnie ściąganie ust, jak przy głosce u. -naprzemienny uśmiech z pokazywaniem zębów, a następnie zasłanianiem ich wargami; -układanie ust do uśmiechu i powrót do pozycji neutralnej; -wydawanie odgłosów z rozciągniętymi kącikami ust: kozy me, me; barana be, be; kurczątka pi, pi; śmiechu hi, hi; straży pożarnej eo,eo,eo -przeciągłe wymawianie iii iii Ćwiczenia oddechowe: -dmuchanie na chorągiewki i wiatraczki; - tańczący płomyczek dmuchanie na płomień świecy w odległości niepozwalającej zdmuchnąć płomyka, lecz wyginać go; -dmuchanie na papierowe łódki pływające w misce z wodą; -zawody kto dmuchnie dalej zdmuchiwanie kulek waty z ręki; -wydmuchiwanie baniek mydlanych; -dmuchanie na papierowe ozdoby zawieszone na nitkach o różnej długości ponad głową ćwiczącego; - wyścigi samochodowe dmuchanie na papierowe kulki po wytyczonej trasie narysowanej

61 na podłodze; - mecz piłkarski przedmuchiwanie piłeczki pingpongowej do osoby siedzącej na przeciwko; - gotowanie wody dmuchanie przez rurkę do wody, aby tworzyły się pęcherzyki powietrza; -nadmuchiwanie balonów, zabawek i piłek; -próby gwizdania; -zdmuchiwanie lekkiego przedmiotu z ręki, np. piórka, kłębka waty, papierowej kulki; -rozdmuchiwanie: chrupek, ryżu, kaszy, pociętej gąbki lub kawałków styropianu; -gra na instrumentach muzycznych: organkach, trąbce, gwizdku; -gra na grzebieniu owiniętym cienką bibułą; -dmuchanie na piórko, aby unosiło się ponad głową osoby ćwiczącej; -rozdmuchiwanie plamki farby wodnej na podkładce z tworzywa. Należy pamiętać, że w przypadku międzyzębowej realizacji głosek syczących nie są wskazane ćwiczenia angażujące język na zewnątrz jamy ustnej, a jedynie te, które wykonuje się za zębami. Sylaby i wyrazy sa so su se sy sala, sanki, salon, sałata, salwa, samolot, samochód, sandały, sowa, sopel, solniczka, sosna, sobota, sukienka, sypialnia, sylaba, syrop, schody, słowik,

62 asa oso usu ese ysy isy basen, masa, kasa, klasa, pasek, piasek, kiełbasa, piosenka, fasola, misa, osoba, osa, kosa, masło, nosek, włosy, opaska, ognisko, most, zaspa, deska, wiosna, as os us es ys is as, las, bas, pas, kwas, hałas, atlas, kompas, ananas, kos, los, włos, głos, kaktus, bambus, autobus, pies, owies, lis, napis, bigos, całus, magnes,

63 Wyrażenia zdaniowe spokojny sen jasna smuga smutna piosenka pusta sala wiosenna sałata stary stół Zdania Sylwia ma skakankę. Smok pilnuje wawelskich skarbów. Obok stawu stoi stado koni. Mała Tereska ma dwa pieski. Sławek wysłał list.

64 Naucz się wiersza na pamięć "Skakanka" Hela ma skakankę, ma skakankę Hanka. Hop, hop! podskakują od samego ranka. Rozwiąż zagadki Co pozwala przejść na drugą stronę rzeki?. Pływa po morzach i oceanach. Jak nazywa się zwierzę, które szczeka?. Jedzie ulicą. /most, statek, pies, samochód/ Rozwiąż zagadkę /odpowiedź narysuj/ Choć dziurek w nim sporo, łatać ich nie trzeba. Zjesz go z apetytem, razem z kromką chleba. /ser/

65 Wyszukaj ilustrację w nazwach których występuje głoska "s"

66 Z Opracowała: Maria Marciniak - Kraśko Z - (zapis fonetyczny: z) - spółgłoska dźwięczna, ustna, przedniojęzykowozębowa, szczelinowa, twarda. Wymawiana jest w nagłosie i śródgłosie. Prawidłowa artykulacja: wargi są lekko rozciągnięte od zewnętrznej strony siekaczy i oddalone od siebie, kąciki ust cofają się lekko ku tyłowi. Język leży płasko, podczas artykulacji znajduje się w pobliżu dolnych siekaczy. Zęby zbliżone. Powietrze przechodzi po środkowej linii języka. Ćwiczenia wskazane przy wadliwej realizacji głosek syczących: Ćwiczenia języka -układanie szerokiego języka na dnie jamy ustnej i przy lekko otwartej buzi - swobodnie układanie bezwładnego języka na dolnej wardze- spłaszczonego i rozszerzonego tak, by jego boki dotykały kącików warg - delikatne żucie brzegów języka zębami trzonowymi -wodzenie języka za dolnymi zębami -wypychanie czubkiem języka dolnych zębów -liczenie od wewnątrz dolnych zębów od wewnątrz -wysuwanie szerokiego języka z jemy ustnej, a następnie cofanie, język powinien być tak szeroki, aby jego brzegi dotykały zębów trzonowych - wysuwanie szerokiego języka daleko na brodę - lizanie talerza posmarowanego czymś, co trudno zlizać np..nutellą -oblizywanie językiem wewnętrznej powierzchni dolnych zębów; -dotykanie czubkiem języka wewnętrznej powierzchni dolnych siekaczy z równoczesnym wybrzmiewaniem głoski e ; -zlizywanie czubkiem języka dżemu lub masła czekoladowego z dolnych dziąseł; - wymiatanie śmieci energiczne wyrzucanie czubka języka zza dolnych zębów. Ćwiczenia warg -rozchylanie warg jak w uśmiechu wargi płaskie, przylegają do zębów (zęby widoczne); -rozciąganie warg do uśmiechu i wymawianie głoski i ; -pokazywanie szerokiego uśmiechu, a następnie ściąganie ust, jak przy głosce u. -naprzemienny uśmiech z pokazywaniem zębów, a następnie zasłanianiem ich wargami; -układanie ust do uśmiechu i powrót do pozycji neutralnej; -wydawanie odgłosów z rozciągniętymi kącikami ust: kozy me, me; barana be, be; kurczątka pi, pi; śmiechu hi, hi; straży pożarnej eo,eo,eo Ćwiczenia oddechowe: -dmuchanie na chorągiewki i wiatraczki; - tańczący płomyczek dmuchanie na płomień świecy w odległości niepozwalającej zdmuchnąć płomyka, lecz wyginać go; -dmuchanie na papierowe łódki pływające w misce z wodą; -zawody kto dmuchnie dalej zdmuchiwanie kulek waty z ręki; -wydmuchiwanie baniek mydlanych; -dmuchanie na papierowe ozdoby zawieszone na nitkach o różnej długości ponad głową ćwiczącego; - wyścigi samochodowe dmuchanie na papierowe kulki po wytyczonej trasie narysowanej na podłodze;

67 - mecz piłkarski przedmuchiwanie piłeczki pingpongowej do osoby siedzącej na przeciwko; - gotowanie wody dmuchanie przez rurkę do wody, aby tworzyły się pęcherzyki powietrza; -nadmuchiwanie balonów, zabawek i piłek; -próby gwizdania; -zdmuchiwanie lekkiego przedmiotu z ręki, np. piórka, kłębka waty, papierowej kulki; -rozdmuchiwanie: chrupek, ryżu, kaszy, pociętej gąbki lub kawałków styropianu; -gra na instrumentach muzycznych: organkach, trąbce, gwizdku; -gra na grzebieniu owiniętym cienką bibułą; -dmuchanie na piórko, aby unosiło się ponad głową osoby ćwiczącej; -rozdmuchiwanie plamki farby wodnej na podkładce z tworzywa. Należy pamiętać, że w przypadku międzyzębowej realizacji głosek syczących nie są wskazane ćwiczenia angażujące język na zewnątrz jamy ustnej, a jedynie te, które wykonuje się za zębami. Sylaby i wyrazy za zo zu ze zy zamek, zapał, zagon, zamęt, zakład, zachód, zapałki, zabawki, zakładka, zatoka, zaleta, zabytek, zuch, zupa, zebra, zadanie, zgoda, złoto, znak, zlew, złotówka,

68 aza ozo uzu eze yzy izy waza, wazon, błazen, gazeta, koza, wozy, płazy, kuzyn, muzyka, muzeum, pyzy, lizak, ogryzek, waliza, język, pauza, izba, gniazdo, gwizdek, ozdoba, benzyna, Wyrażenia zdaniowe zapalona zapałka zapchany zlew zepsuty zamek brązowa waliza zamknięte ZOO złoty zegarek

69 Zdania Kuzyn zdał egzamin. Zenek kupił gazetę. Zuzia znalazła złoty zegarek. Koza zajada kapustę. Naucz się wiersza na pamięć "Kozy" Z zagrody zerkają. Dwie ciekawe kozy. Na zieloną kapustę. Którą wiozą wozy. Rozwiąż zagadki Nie je, nie pije, a chodzi i żyje. Jak się nazywa zwierzę w czarno-białe paski?. Niebo jest nimi usiane, świecą nocą, gasną ranem. Mięsisty, różowy mieszka w każdej buzi, przy jego pomocy ludzie mogą mówić. /zegar, zebra, gwiazdy, język/

70 /uzupełnij brakujące elementy w zegarku/ Narysuj dwa przedmioty w nazwach których występuje głoska"z"

71 Nazwij obrazki, z pierwszych liter utwórz słowo. /zlew, agrest, mazak, Eskimos, koza/ /Odczytaj słowo, odpowiedź narysuj/

72 Opracowała: Maria Marciniak - Kraśko c - (zapis fonetyczny: c) - spółgłoska bezdźwięczna, ustna, przedniojęzykowozębowa, zwarto - szczelinowa, twarda. Wymawiana jest w nagłosie, śródgłosie i wygłosie. Prawidłowa artykulacja: wargi są lekko uchylone, zęby zbliżone do siebie. Język - jego czubek zwiera się z pograniczem górnych siekaczy i dziąseł: zwarcie następnie przechodzi w szczelinę. C Ćwiczenia wskazane przy wadliwej realizacji głosek syczących: Ćwiczenia języka -układanie szerokiego języka na dnie jamy ustnej i przy lekko otwartej buzi - swobodnie układanie bezwładnego języka na dolnej wardze- spłaszczonego i rozszerzonego tak, by jego boki dotykały kącików warg - delikatne żucie brzegów języka zębami trzonowymi -wodzenie języka za dolnymi zębami -wypychanie czubkiem języka dolnych zębów -liczenie od wewnątrz dolnych zębów od wewnątrz -wysuwanie szerokiego języka z jemy ustnej, a następnie cofanie, język powinien być tak szeroki, aby jego brzegi dotykały zębów trzonowych - wysuwanie szerokiego języka daleko na brodę - lizanie talerza posmarowanego czymś, co trudno zlizać np. Nutellą -oblizywanie językiem wewnętrznej powierzchni dolnych zębów; -dotykanie czubkiem języka wewnętrznej powierzchni dolnych siekaczy z równoczesnym wybrzmiewaniem głoski e ; -zlizywanie czubkiem języka dżemu lub masła czekoladowego z dolnych dziąseł; - wymiatanie śmieci energiczne wyrzucanie czubka języka zza dolnych zębów. Ćwiczenia warg -rozchylanie warg jak w uśmiechu wargi płaskie, przylegają do zębów (zęby widoczne); -rozciąganie warg do uśmiechu i wymawianie głoski i ; -pokazywanie szerokiego uśmiechu, a następnie ściąganie ust, jak przy głosce u. -naprzemienny uśmiech z pokazywaniem zębów, a następnie zasłanianiem ich wargami; -układanie ust do uśmiechu i powrót do pozycji neutralnej; -wydawanie odgłosów z rozciągniętymi kącikami ust: kozy me, me; barana be, be; kurczątka pi, pi; śmiechu hi, hi; straży pożarnej eo, eo, eo -przeciągłe wymawianie iii iii Ćwiczenia oddechowe: -dmuchanie na chorągiewki i wiatraczki; - tańczący płomyczek dmuchanie na płomień świecy w odległości niepozwalającej zdmuchnąć płomyka, lecz wyginać go; -dmuchanie na papierowe łódki pływające w misce z wodą; -zawody kto dmuchnie dalej zdmuchiwanie kulek waty z ręki; -wydmuchiwanie baniek mydlanych; -dmuchanie na papierowe ozdoby zawieszone na nitkach o różnej długości ponad głową ćwiczącego; - wyścigi samochodowe dmuchanie na papierowe kulki po wytyczonej trasie narysowanej na podłodze;

73 - mecz piłkarski przedmuchiwanie piłeczki pingpongowej do osoby siedzącej na przeciwko; - gotowanie wody dmuchanie przez rurkę do wody, aby tworzyły się pęcherzyki powietrza; -nadmuchiwanie balonów, zabawek i piłek; -próby gwizdania; -zdmuchiwanie lekkiego przedmiotu z ręki, np. piórka, kłębka waty, papierowej kulki; -rozdmuchiwanie: chrupek, ryżu, kaszy, pociętej gąbki lub kawałków styropianu; -gra na instrumentach muzycznych: organkach, trąbce, gwizdku; -gra na grzebieniu owiniętym cienką bibułą; -dmuchanie na piórko, aby unosiło się ponad głową osoby ćwiczącej; -rozdmuchiwanie plamki farby wodnej na podkładce z tworzywa. Należy pamiętać, że w przypadku międzyzębowej realizacji głosek syczących nie są wskazane ćwiczenia angażujące język na zewnątrz jamy ustnej, a jedynie te, które wykonuje się za zębami. Sylaby i wyrazy ca co cu ce cy cały, cokół, cukier, córka, cal, Celina, Cecylia, cela, celnik, cebula, cement, cygan, cymbałki, cynamon, cypel, cywil, cytryna, cerata, cyrkiel,

74 aca oco ucu ece ycy icy Jacek, Wacek, baca, ocet, abecadło, klocek, kamienica, kocyk, kucyki, taca, owoce, ocean, motocykl, placek, ulica, tablica, owca, lejce, łańcuch, lekcja, ac oc uc ec yc ic plac, pajac, owoc, noc, moc, koc, kloc, pomoc, północ, lipiec, widelec, palec, chłopiec, taniec, hamulec, koniec, lipiec, goniec, widelec, latawiec, zając,

75 Wyrażenia zdaniowe bolący palec mocny ocet placek owocowy pachnący cynamon gorący piec Zdania Celina ceruje koc. Baca pilnuje owiec. Owoce leżą w piwnicy na półce. Chłopcy myją ręce w misce. Na tacy leżą pachnące owoce.

76 /nazwij owoce, pomaluj obrazek/ Naucz się wiersza na pamięć "Jacek" Oto mały Jacek, co ulepił placek, cały placek dla Celiny i dla lalki jej Aliny.

77 Nazwij figury geometryczne występujące w pajacyku, ułóż swojego pajacyka z figur geometrycznych

78 Opracowała: Maria Marciniak - Kraśko K - (zapis fonetyczny: k) - spółgłoska bezdźwięczna, ustna, tylnojęzykowa, zwarta, twarda. Wymawiana jest w nagłosie, śródgłosie i wygłosie. Prawidłowa artykulacja: wargi przybierają położenie obojętne, żuchwa lekko obniża się, język leży płasko za dolnymi zębami, górna część wysklepia się do tyłu i zwiera z pograniczem podniebienia miękkiego i twardego. Ćwiczenia wskazane przy wadliwej realizacji głosek tylnojęzykowych k,g K Sposób powstawania głosek k,g wymaga określonej sprawności tylnych partii mięśni języka i tylnej ściany gardła.w związku z tym na etapie wstępnym przeprowadza się ćwiczenia polegające na unoszeniu języka i tworzeniu jego zwarcia z podniebieniem twardym oraz na opuszczaniu go na dno jamy ustnej tak, aby doszło do wysklepienia grzbietu języka w tylnej części jamy ustnej i wytworzenia się w tym miejscu zwarcia. Ćwiczenia wstępne, usprawniające motorykę narządów mowy: - wysuwanie i chowanie języka w głąb jamy ustnej (usta szeroko otwarte, język nie powinien dotykać zębów) - opieranie czubka języka o dolne zęby, unoszenie środka języka do podniebienia miękkiego i twardego - ssanie cukierka. - mlaskanie środkiem języka, przyssanie języka do podniebienia przy szeroko otwartych ustach -picie przez długą słomkę bardzo gęstych napojów np.jogurtu -lizanie lizaka językiem mocno wysuniętym z buzi -udawanie ziewania, swobodnie przy nisko opuszczonej żuchwie: wdech przez nos, wydech ustami przy szeroko otwartej jamie ustnej - krótkie wymawianie samogłosek przy otwartych szeroko ustach Ćwiczenia oddechowe: - odtajanie zamarzniętej szyby - mocno przedłużone chuchanie - chuchanie na ręce, bo zmarzły - naśladowanie odgłosów zwierząt, (np. przeciąganie dźwięku muuuu, hu-hu-hu,miauuuu) - naśladowanie śmiechu różnych ludzi np. he, he, he, he, (staruszki); ha, ha, ha, ha, (kobiety) ; ho, ho, ho, ho, (mężczyzny) ; hi, hi, hi, hi, (dziewczynki) -ziewanie długie i przesadne -wdychanie powietrza nosem i wydychanie ustami, podczas szerokiego otwierania ust -przysysanie drobnych papierków przez rurkę i przenoszenie ich na plansze - chrapanie na wdechu i na wydechu

79 Sylaby i wyrazy ka ko ku ke ky kapa, kawa, kasa, kanał, kamień, kabel, kafel, kajak, kaktus, kanapa, kalosze, komin, kolega, kowal, kot, koc, kubek, kolacja, kula, kuzyn, klej, klasa, klucz, aka oko uku eke akacja, Jakub, apteka, kakao, makaron, oko, pokój, okulary, mleko, muzyka, pakunek, plakat, płukać, aktor, ławka, balkon, lalka, maska,

80 ak ok uk ek ik yk Eryk, Jacek, mak, lak, hak, ptak, burak, język, kajak, piesek, placek, zamek, wianek, stolik, piątek, szalik, plecak, łuk, ślimak, chomik, guzik, rak, smak, Wyrażenia zdaniowe kasa kolejowa kubek kawy bańka mleka kropla soku kolorowe klocki

81 Zdania Janek ma pieska Burka. Kury mieszkaja w kurniku. Na łóżku leży kolorowa poduszka. Kolega Jacka ma nowy plecak. Naucz się wiersza na pamięć "Bąk" W Chotomska Kolorowy bąk ucieka mi z rąk. Poszedł w tany bąk blaszany na blaszanej nodze i wiruje i kołuje po całej podłodze. Ej Agatko, Agatko nie siedź sama w kącie choć się bawić z gromadką kolorowym bąkiem.

82 Nazwij obrazki i powiedz, w nazwach których głoska "k" występuje w nagłosie, a w których, w wygłosie

83 Narysuj dom. Zwróć uwagę, aby miał komin, okna, klamkę, balkon. Obok domu narysuj kota. Nad domem narysuj słonko. Przed domem drogę.

84 G Opracowała: Maria Marciniak - Kraśko G - (zapis fonetyczny: g) - spółgłoska dźwięczna, ustna, tylnojęzykowa, zwarta. Wymawiana jest w nagłosie i śródgłosie. Prawidłowa artykulacja: wargi przybierają położenie obojętne, żuchwa lekko obniża się, język leży płasko za dolnymi zębami, górna część wysklepia się do tyłu i zwiera z pograniczem podniebienia miękkiego i twardego. Drgają struny głosowe. Ćwiczenia wskazane przy wadliwej realizacji głosek tylnojęzykowych k, g Sposób powstawania głosek k, g wymaga określonej sprawności tylnych partii mięśni języka i tylnej ściany gardła. W związku z tym na etapie wstępnym przeprowadza się ćwiczenia polegające na unoszeniu języka i tworzeniu jego zwarcia z podniebieniem twardym oraz na opuszczaniu go na dno jamy ustnej tak, aby doszło do wysklepienia grzbietu języka w tylnej części jamy ustnej i wytworzenia się w tym miejscu zwarcia. Ćwiczenia wstępne, usprawniające motorykę narządów mowy: - wysuwanie i chowanie języka w głąb jamy ustnej (usta szeroko otwarte, język nie powinien dotykać zębów) - opieranie czubka języka o dolne zęby, unoszenie środka języka do podniebienia miękkiego i twardego - ssanie cukierka. - mlaskanie środkiem języka, przyssanie języka do podniebienia przy szeroko otwartych ustach -picie przez długą słomkę bardzo gęstych napojów np. jogurtu -lizanie lizaka językiem mocno wysuniętym z buzi -udawanie ziewania, swobodnie przy nisko opuszczonej żuchwie: wdech przez nos, wydech ustami przy szeroko otwartej jamie ustnej - krótkie wymawianie samogłosek przy otwartych szeroko ustach Ćwiczenia oddechowe: - odtajanie zamarzniętej szyby - mocno przedłużone chuchanie - chuchanie na ręce, bo zmarzły - naśladowanie odgłosów zwierząt, (np. przeciąganie dźwięku muuuu, hu-hu-hu, miauuuu) - naśladowanie śmiechu różnych ludzi np. he, he, he, he, (staruszki); ha, ha, ha, ha, (kobiety) ; ho, ho, ho, ho, (mężczyzny) ; hi, hi, hi, hi, (dziewczynki) -ziewanie długie i przesadne -wdychanie powietrza nosem i wydychanie ustami, podczas szerokiego otwierania ust -przysysanie drobnych papierków przez rurkę i przenoszenie ich na plansze - chrapanie na wdechu i na wydechu