Diagnoza funkcjonalna, czyli...? będąca synonimem oceny codziennego funkcjonowania dziecka? - diagnoza wielospecjalistyczna odnosząca się do możliwie szerokiej gamy aspektów rozwojowych, czyli pogłębiona diagnoza psychopedagogiczna? - ocena środowiskowa funkcjonowania dziecka, a więc uwzględniająca dodatkowy element diagnozy psychopedagogicznej, dotyczący kontekstu interpersonalnego i społecznego (dająca odpowiedź na pytanie: jaką funkcję pełni zachowanie?)? - wielospecjalistyczna (czyli angażująca kilku specjalistów) procedura identyfikacji źródeł obserwowanych trudności, aby ustalić wspólny wniosek
Ramy diagnozy funkcjonalnej w rozporządzeniu w sprawie pomocy psychologiczno - pedagogicznej Pomoc psychologiczno-pedagogiczna udzielana uczniowi w przedszkolu, szkole i placówce polega na rozpoznawaniu i zaspokajaniu indywidualnych potrzeb rozwojowych i edukacyjnych ucznia oraz rozpoznawaniu indywidualnych możliwości psychofizycznych ucznia i czynników środowiskowych wpływających na jego funkcjonowanie w przedszkolu, szkole i placówce, w celu wspierania potencjału rozwojowego ucznia i stwarzania warunków do jego aktywnego i pełnego uczestnictwa w życiu przedszkola, szkoły i placówki oraz w środowisku społecznym.
Funkcjonalna czyli PO COŚ, czemuś służąca, pełniąca funkcję Bowiem z rozporządzenia wynika, że należy: Aby Rozgraniczać potrzeby rozwojowe i edukacyjne Rozgraniczać potrzeby i możliwości ucznia Wyodrębniać czynniki osobowościowe i środowiskowe Zaspokoić potrzeby Wesprzeć potencjał rozwojowy Stworzyć warunki do aktywności i pełnego uczestnictwa w życiu
Wieloaspektowość - poprzez uwzględnianie obszarów: sfery fizycznej i motorycznej - odnoszącej się do strukturalnego aspektu zdrowia poznawczej uwaga, percepcja, myślenie, pamięć, wyobraźnia, mowa, język emocjonalno społecznej moralnej i duchowej osobowości Każdą z zaobserwowanych trudności należy zinterpretować poprzez odniesienie do tych obszarów, biorąc jednocześnie pod uwagę kontekst środowiskowy
Proces rozpoznawania zasobów i deficytów ucznia oraz katalizatorów i barier środowiskowych Etap 1: diagnoza konstatująca fakty (zasoby i deficyty ucznia) wykorzystująca różnorodne narzędzia pomiarowe, angażująca samego ucznia, jak i osoby reprezentujące kontekst społeczny (nauczyciele, rodzice, rówieśnicy) Etap 2: diagnoza ukierunkowująca działania, projektująca tu opracowanie programu działań naprawczych, profilaktycznych, prorozwojowych oraz strategii stopniowego wdrażania w codzienną praktykę szkolną tu ważna współpraca wielospecjalistyczna (także rodzice, rówieśnicy, on sam) Etap 3: diagnoza weryfikująca celem jest ocena skuteczności udzielonego wsparcia stanowiąca podstawę do decyzji o jego kontynuacji w dotychczasowej lub zmienionej formie.
Waga obserwacji jako narzędzia diagnostycznego nauczyciela Nauczyciele, wychowawcy grup wychowawczych oraz specjaliści w przedszkolu, szkole i placówce prowadzą w szczególności: 1) w przedszkolu obserwację pedagogiczną mającą na celu wczesne rozpoznanie u dziecka dysharmonii rozwojowych i podjęcie wczesnej interwencji, a w przypadku dzieci realizujących obowiązkowe roczne przygotowanie przedszkolne obserwację pedagogiczną zakończoną analizą i oceną gotowości dziecka do podjęcia nauki w szkole (diagnoza przedszkolna); 2) w szkole obserwację pedagogiczną w trakcie bieżącej pracy z uczniami, mającą na celu: rozpoznanie u uczniów trudności w uczeniu się, w tym w przypadku uczniów klas I III szkoły podstawowej deficytów kompetencji i zaburzeń sprawności językowych oraz ryzyka wystąpienia specyficznych trudności w uczeniu się, a także potencjału ucznia i jego zainteresowań oraz szczególnych uzdolnień.
ale też psychologa i pedagoga szkolnego z racji zadań takich jak: 1) prowadzenie badań i działań diagnostycznych uczniów, w tym diagnozowanie indywidualnych potrzeb rozwojowych i edukacyjnych oraz możliwości psychofizycznych uczniów w celu określenia mocnych stron, predyspozycji, zainteresowań i uzdolnień uczniów oraz przyczyn niepowodzeń edukacyjnych lub trudności w funkcjonowaniu uczniów, w tym barier i ograniczeń utrudniających funkcjonowanie ucznia i jego uczestnictwo w życiu przedszkola, szkoły i placówki; 2) diagnozowanie sytuacji wychowawczych w przedszkolu, szkole lub placówce w celu rozwiązywania problemów wychowawczych stanowiących barierę i ograniczających aktywne i pełne uczestnictwo ucznia w życiu przedszkola, szkoły i placówki; 7) pomoc rodzicom i nauczycielom w rozpoznawaniu i rozwijaniu indywidualnych możliwości, predyspozycji i uzdolnień uczniów; 8) wspieranie nauczycieli, wychowawców grup wychowawczych i innych specjalistów w rozpoznawaniu indywidualnych potrzeb rozwojowych i edukacyjnych oraz możliwości psychofizycznych uczniów w celu określenia mocnych stron, predyspozycji, zainteresowań i uzdolnień uczniów oraz przyczyn niepowodzeń edukacyjnych lub trudności w funkcjonowaniu uczniów, w tym barier i ograniczeń utrudniających funkcjonowanie ucznia i jego uczestnictwo w życiu przedszkola, szkoły i placówki,
ICF nowe podejście do oceny potrzeb uczniów Model uwzględnia trzy komponenty: Bio (B) stan zdrowia podmiotu Psycho (P) zasoby psychiczne stanowiące komponent zasobów osobowych podmiotu Społeczny (S) odnoszący się do relacji podmiotu z otoczeniem i oddziaływań środowiska na podmiot
ICF ujmuje następujące składowe: I. Funkcje i niepełnosprawności: 1) Funkcje i struktury ciała czyli procesy fizjologiczne, w tym psychiczne ciała oraz części anatomiczne ciała 2) Aktywność i uczestniczenie czyli wykonanie lub podjęcie działania przez osobę oraz angażowanie się w określone sytuacje życiowe; tu ważne są takie aspekty jak zdolność (czyli możliwość wykonania) i wykonanie (to, co aktualnie osoba robi w środowisku) II. Czynniki kontekstowe: 1) Środowiskowe środowisko fizyczne, społeczne oraz system prezentowanych postaw zasoby i bariery 2) Osobowościowe związane wiekiem życia, płcią, doświadczeniem życiowym
Konsekwencja zmiany Idea, cel diagnozy zmiana z ukierunkowania na identyfikację deficytów na rzecz identyfikacji przeszkód w rozwijaniu potencjału podmiotu Zakres diagnozy nie tylko uczeń, ale też jego środowisko Metody diagnozy ilościowo jakościowe; źródłem wnioskowania jest głównie obserwacja zmian w indywidualnym rozwoju podmiotu w odniesieniu do poprzednich badań, a dopiero potem do normy Edukacja model egalitarny, inkluzyjny, włączający Cel interwencji terapeutycznej - nie tylko ograniczenie negatywnych skutków problemów, ale dobrostan w każdym obszarze Cel edukacji wsparcie ucznia w kształtowaniu indywidualnych, skutecznych strategii radzenia sobie z wyzwaniami życiowymi
Dziękuję za uwagę