Uniwersytecki Biuletyn Meteorologiczny Borucino-Kościerzyna-Ostrzyce KATEDRA METEOROLOGII I KLIMATOLOGII Instytut Geografii, Uniwersytet Gdaoski Nr 4 (53) PAŹDZIERNIK 2010 ISSN 2081-884X
Od Redakcji: Opracowanie i publikację warunków meteorologicznych na stacjach kaszubskich, z inicjatywy prof. M. Miętusa, kierownika Katedry Meteorologii i Klimatologii (KMiK) Uniwersytetu Gdańskiego, zapoczątkował dr J.Filipiak w czerwcu 2006 r. Początkowo porównywane były dane ze stacji Borucino i Ostrzyce (Złota Góra). W styczniu 2007 r. do analiz włączono kolejną stację kaszubską - Kościerzyna. W przyszłości planowane jest zwiększenie liczby stacji o Gdańsk UG (stacja KMiK w Kampusie Oliwa UG). Wszystkie dotychczasowe opracowania są dostępne w formacie.pdf, na stronie domowej Katedry: http://julia.univ.gda.pl/~geokmk/borucko/ostrzyce.html Począwszy od stycznia 2009 r. analizy prowadzone są przez dra A. Wyszkowskiego. Od maja 2010 r. ich wyniki ukazują się w postaci Uniwersyteckiego Biuletynu Meteorologicznego, a począwszy od lipca 2010, oprócz analiz porównawczych, w Biuletynie zamieszczana jest ogólna ocena warunków meteorologicznych Borucina za dany miesiąc, opracowywana przez dra M. Marosza. Uzupełniają ją wykresy zmienności natężenia promieniowania. Uniwersytecki Biuletyn Meteorologiczny Adres redakcji: Katedra Meteorologii i Klimatologii Instytut Geografii, Uniwersytet Gdaoski 80-958 Gdaosk, ul. Bażyoskiego 4, B-324 tel. 58-523-65-24, e-mail: klimat@ug.gda.pl Redaktor Naczelny: Andrzej Wyszkowski (geoaw@ug.gda.pl) Współpraca: Michał Marosz (geocelt@ug.gda.pl) Projekt graficzny i skład: Andrzej Wyszkowski Wydawca: Katedra Meteorologii i Klimatologii IG UG 2
Spis treści: Rozmieszczenie stacji meteorologicznych... 4 Ogólna ocena warunków meteorologicznych w Borucine w październiku 2010... 5 Natężenie promieniowania słonecznego w Borucinie... 6 Charakterystyka porównawcza przebiegu elementów meteorologicznych - Borucino i Ostrzyce (Złota Góra) Wartości średnie miesięczne, odchylenia standardowe i współczynniki korelacji... 9 Charakterystyka porównawcza przebiegu elementów meteorologicznych - Borucino i Kościerzyna Wartości średnie miesięczne, odchylenia standardowe i współczynniki korelacji... 21 Zmiennośd czasowa temperatury powietrza (2 m)... 10 Zmiennośd czasowa temperatury powietrza (2 m)... 22 Zmiennośd czasowa temperatury powietrza przy gruncie... 11 Zmiennośd czasowa temperatury powietrza przy gruncie... 23 Zmiennośd czasowa wilgotności względnej powietrza... 12 Zmiennośd czasowa wilgotności względnej powietrza... 24 Zmiennośd czasowa średniej prędkości wiatru... 13 Zmiennośd czasowa średniej prędkości wiatru... 25 Zmiennośd czasowa maksymalnej prędkości wiatru... 14 Róże kierunkowo prędkościowe wiatru... 26 Róże kierunkowo prędkościowe wiatru... 15 Sumy dobowe i miesięczne opadu atmosferycznego... 27 Sumy dobowe i miesięczne opadu atmosferycznego... 17 Odchylenia standardowe temperatury powietrza (2 m)... 28 Odchylenia standardowe temperatury powietrza (2 m)... 18 Odchylenia standardowe temperatury powietrza przy gruncie... 28 Odchylenia standardowe temperatury powietrza przy gruncie... 18 Odchylenia standardowe wilgotności względnej powietrza... 29 Odchylenia standardowe wilgotności względnej powietrza... 19 Odchylenia standardowe średniej prędkości wiatru... 29 Odchylenia standardowe średniej prędkości wiatru... 19 Odchylenia standardowe maksymalnej prędkości wiatru... 20 3
Rozmieszczenie stacji meteorologicznych Stacja szerokośd geograficzna długośd geograficzna wysokośd n.p.m. właściciel stacji Borucino 54 15 N 17 59 E 163 m UG Kościerzyna 54 08 N 17 58 E 200 m IMGW Ostrzyce 54 16 N 18 06 E 224 m IMGW 4
OGÓLNA OCENA WARUNKÓW METEOROLOGICZNYCH W BORUCINE PAŹDZIERNIK 2010 Regularne pomiary na Stacji Limnologicznej UG w Borucinie rozpoczęły się na początku lat 60-tych ubiegłego stulecia. W roku 2005, dzięki podpisaniu umowy między UG a IMiGW, zainstalowano automatyczną stację pomiarów meteorologicznych opartą o system akwizycji danych MILOS-500. Zakres pomiarów obejmuje: temperaturę powietrza, temperaturę przy powierzchni gruntu, opady atmosferyczne, wilgotnośd względną powietrza, prędkośd i kierunek wiatru oraz ciśnienie atmosferyczne. W listopadzie 2009 roku zapoczątkowano pomiary aktynometryczne (CNR-1). TEMPERATURA POWIETRZA Średnia miesięczna temperatura powietrza we wrześniu wynosiła 6,0 C. Stosując kryteria klasyfikacji kwantylowej warunków termicznych (Miętus M., i inni, 2002) październik był miesiącem CHŁODNYM. Najwyższe wartości średniej dobowej temperatury powietrza (td sr ) były notowane w pierwszej (4.10.10) oraz trzeciej (29.09.10) dekadzie i wynosiły odpowiednio 9,5 C oraz 8,9 C. Środek miesiąca (15-19.10.2010) charakteryzował się niskimi td sr, kiedy to wartości nie przekraczały 5 C. Najniższą średnią dobową temperaturę powietrza (2,2 C) zanotowano 17.10. W przebiegu maksymalnej dobowej temperatury powietrza notowane były dwa wyraźne maksima - w pierwszej dekadzie z wartościami przekraczającymi 15 C (10.10-15,3 C) oraz w dekadzie ostatniej (30.10 13,9 C). Wartości temperatury minimalnej wahały się od -2,1 C (18.10) do 13,4 C (29.10). OPADY ATMOSFERYCZNE Miesięczna suma opadów wynosiła 26,4mm. Na tle wielolecia wrzesieo był miesiącem SUCHYM - według kwantylowej klasyfikacji opadowej (Miętus i in., 2005). Odnotowano 12 dni z opadem atmosferycznym. Przy czym aż w ośmiu przypadkach dobowa suma opadu nie przekraczała 1 mm. Najwyższe dobowe sumy opadów zarejestrowano 21 i 22 października i wynosiły one odpowiednio 5,4 mm oraz 10,8 mm. Łączny opad zanotowany w ciągu tych dwóch dni stanowił ponad 60% sumy miesięcznej. PRĘDKOŚD I KIERUNEK WIATRU Struktura kierunkowa wiatru jest charakterystyczna dla stacji zlokalizowanych w dnach rynien polodowcowych i wskazuje na znaczną dominację kierunków zgodnych z osią jeziora tj. SW-NE. W październiku zaobserwowano przewagę kierunków z sektora SW (SSW, SW, WSW łącznie 43,5% przypadków) oraz (dosyd nietypowo), wględnie duży udział kierunku SE (11,8%). Średnia miesięczna prędkośd wiatru we wrześniu wynosiła 2,5 ms -1, a najwyższą średnią wartośd dobową zanotowano 24 października (6,0 ms -1 ). Maksymalne zarejestrowane prędkości wiatru (porywy) kształtowały się od 1,5 ms -1 (17.10) do 15,1ms -1 (22.10). 5
NATĘŻENIE PROMIENIOWANIA SŁONECZNEGO () 6
7
8
CHARAKTERYSTYKA PORÓWNAWCZA PRZEBIEGU ELEMENTÓW METEOROLOGICZNYCH NA STACJACH W BORUCINIE i OSTRZYCACH (Złota Góra) Element Wskaźnik Ostrzyce Borucino Temperatura powietrza * C+ Temperatura powietrza przy powierzchni gruntu * C+ Wilgotnośd względna *%+ Prędkośd średnia wiatru *ms -1 ] Średnia 5,4 6,0 Odchylenie standardowe 1,9 Współczynnik korelacji 0,99 Średnia 4,9 5,6 Odchylenie standardowe 2,1 2,1 Współczynnik korelacji 0,99 Średnia 81,9 82,2 Odchylenie standardowe 7,2 7,0 Współczynnik korelacji 0,98 Średnia 3,7 2,5 Odchylenie standardowe 1,8 1,6 Współczynnik korelacji 0,74 Prędkośd średnia maksymalna wiatru *ms -1 ] 5,8 4,7 Opady atmosferyczne [mm] suma miesięczna 16,3 26,4 9
0:00 1 1 2 2 2 0:00 1 1 2 2 2 1 2 2 2 2 2 2 1 2 2 2 2 2 2 TEMPERATURA POWIETRZA * C+ 10 TEMPERATURA POWIETRZA 1,2 TEMPERATURA POWIETRZA - RÓŻNICE 8 0,8 6 0,6 4 0,4 2 0,2 0-0,2-10 TEMPERATURA POWIETRZA 0,9 TEMPERATURA POWIETRZA - RÓŻNICE 0,8 8 0,7 0,6 6 0,5 0,4 4 0,3 0,2 0,1 2-10
0:00 1 1 2 2 2 0:00 1 1 2 2 2 1 2 2 2 2 2 2 1 2 2 2 2 2 2 TEMPERATURA POWIETRZA PRZY POWIERZCHNI GRUNTU * C+ 10 TEMPERATURA POWIETRZA PRZY GRUNCIE 1,4 TEMPERATURA POWIETRZA PRZY GRUNCIE - RÓŻNICE 8 1,2 6 0,8 4 0,6 2 0,4 0,2 0-12 TEMPERATURA POWIETRZA PRZY GRUNCIE TEMPERATURA POWIETRZA PRZY GRUNCIE - RÓŻNICE 10 1,6 8 1,2 6 4 0,8 2 0,4 0-11
0:00 1 1 2 2 2 0:00 1 1 2 2 2 1 2 2 2 2 2 2 1 2 2 2 2 2 2 WILGOTNOŚĆ WZGLĘDNA POWIETRZA[%] 100 WILGOTNOŚD WZGLĘDNA POWIETRZA 5,0 WILGOTNOŚD WZGLĘDNA POWIETRZA - RÓŻNICE 4,0 90 80 70 - - 60 - - 100 WILGOTNOŚD WZGLĘDNA POWIETRZA WILGOTNOŚD WZGLĘDNA POWIETRZA - RÓŻNICE 90 80 70-60 - - 12
0:00 1 1 2 2 2 0:00 1 1 2 2 2 1 2 2 2 2 2 2 1 2 2 2 2 2 2 PRĘDKOŚĆ ŚREDNIA WIATRU [ms -1 ] 8 PRĘDKOŚD ŚREDNIA WIATRU PRĘDKOŚD ŚREDNIA WIATRU - RÓŻNICE 7 6 5-4 - 3 2 1 - -4,0 0-5,0-5,0 PRĘDKOŚD ŚREDNIA WIATRU PRĘDKOŚD ŚREDNIA WIATRU - RÓŻNICE 4,5 4,0-0,4 3,5-0,8 2,5-1,2 1,5-1,6-13
0:00 1 1 2 2 2 0:00 1 1 2 2 2 1 2 2 2 2 2 2 1 2 2 2 2 2 2 PRĘDKOŚĆ MAKSYMALNA WIATRU [ms -1 ] 12 10 8 6 4 2 0 PRĘDKOŚD MAKSYMALNA WIATRU 1,5 0,5-0,5 - -1,5 - -2,5 - -3,5-4,0 PRĘDKOŚD MAKSYMALNA WIATRU - RÓŻNICE - 8,0 PRĘDKOŚD MAKSYMALNA WIATRU PRĘDKOŚD MAKSYMALNA WIATRU - RÓŻNICE 7,0-0,4 6,0-0,8 5,0-1,2 4,0-1,6 - - 14
KIERUNEK i PRĘDKOŚĆ WIATRU KIERUNKOWO-PRĘDKOŚCIOWA RÓŻA WIATRÓW KIERUNKOWO-PRĘDKOŚCIOWA RÓŻA WIATRÓW NW NNW N NNE NE >0-5 >5-10 >10 m. s -1 NW NNW N NNE NE >0-5 >5-10 >10 m. s -1 WNW ENE WNW ENE W E 0% 5% 10% 15% 20% 25% W E 0% 5% 10% 15% 20% 25% WSW ESE WSW ESE SW SE SW SE SSW S SSE SSW S SSE 15
KIERUNEK i PRĘDKOŚĆ WIATRU KIERUNKOWO-PRĘDKOŚCIOWA RÓŻA WIATRÓW - CZUJNIK WEKTOROWY N NW NNW NNE NE >0-5 >5-10 >10 m. s -1 WNW ENE W E 0% 5% 10% 15% 20% 25% WSW ESE SW SE SSW S SSE 16
01-paź 02-paź 03-paź 04-paź 05-paź 06-paź 07-paź 08-paź 09-paź 10-paź 11-paź 12-paź 13-paź 14-paź 15-paź 16-paź 17-paź 18-paź 19-paź 20-paź 21-paź 22-paź 23-paź 24-paź 25-paź 26-paź 27-paź 28-paź 29-paź 30-paź 31-paź OPADY ATMOSFERYCZNE [mm] 1 1 9,0 8,0 7,0 6,0 5,0 4,0 Opady atmosferyczne - suma miesięczna Ostrzyce Borucino 16,3 mm 26,4 mm 17
1 2 2 2 2 2 2 1 2 2 2 2 2 2 1 2 2 2 2 2 2 1 2 2 2 2 2 2 ODCHYLENIE STANDARDOWE 6,0 TEMPERATURA POWIETRZA - ODCHYLENIE STANDARDOWE 1,2 TEMPERATURA POW. - ODCHYLENIE STANDARDOWE RÓŻNIC 5,0 4,0 0,8 0,6 0,4 0,2-7,0 TEMPERATURA PRZY GRUNCIE - ODCHYLENIE STANDARDOWE 2,5 TEMPERATURA PRZY GRUNCIE - ODCH. STANDARDOWE RÓŻNIC 6,0 5,0 4,0 1,5 0,5-18
1 2 2 2 2 2 2 1 2 2 2 2 2 2 1 2 2 2 2 2 2 1 2 2 2 2 2 2 25,0 WILGOTNOŚD WZGLĘDNA - ODCHYLENIE STANDARDOWE 1 WILGOTNOŚD WZGL. - ODCHYLENIE STANDARDOWE RÓŻNIC 2 8,0 15,0 6,0 1 4,0 5,0-2,5 PRĘDKOŚD ŚREDNIA WIATRU - ODCHYLENIE STANDARDOWE PRĘDKOŚD ŚREDNIA - ODCHYLENIE STANDARDOWE RÓŻNIC 2,5 1,5 1,5 0,5 0,5-19
1 2 2 2 2 2 2 1 2 2 2 2 2 2 3,5 PRĘDKOŚD MAKS. WIATRU - ODCHYLENIE STANDARDOWE PRĘDKOŚD MAKS. - ODCHYLENIE STANDARDOWE RÓŻNIC 2,5 2,5 1,5 1,5 0,5 0,5-20
CHARAKTERYSTYKA PORÓWNAWCZA PRZEBIEGU ELEMENTÓW METEOROLOGICZNYCH W BORUCINIE i KOŚCIERZYNIE Element Wskaźnik Kościerzyna Borucino Temperatura powietrza * C+ Temperatura powietrza przy powierzchni gruntu * C+ Wilgotnośd względna *%+ Prędkośd średnia wiatru [ms -1 ] Średnia 5,4 6,0 Odchylenie standardowe 2,1 1,9 Współczynnik korelacji 0,99 Średnia 5,0 5,6 Odchylenie standardowe 2,4 2,1 Współczynnik korelacji 0,96 Średnia 82,8 82,2 Odchylenie standardowe 6,6 7,0 Współczynnik korelacji 0,96 Średnia 2,4 2,5 Odchylenie standardowe 1,1 1,6 Współczynnik korelacji 0,78 Opady atmosferyczne [mm] suma miesięczna 20,7 26,4 21
0:00 1 1 2 2 2 0:00 1 1 2 2 2 1 2 2 2 2 2 2 1 2 2 2 2 2 2 TEMPERATURA POWIETRZA * C+ 12 TEMPERATURA POWIETRZA 1,6 TEMPERATURA POWIETRZA - RÓŻNICE 10 1,4 8 1,2 6 4 2 0,8 0,6 0,4 0 0,2-2 KOŚCIERZYNA -KOŚCIERZYNA 10 TEMPERATURA POWIETRZA 1,6 TEMPERATURA POWIETRZA - RÓŻNICE 8 1,2 6 0,8 4 0,4 2 0-0,4 KOŚCIERZYNA - KOŚCIERZYNA 22
0:00 1 1 2 2 2 0:00 1 1 2 2 2 1 2 2 2 2 2 2 1 2 2 2 2 2 2 TEMPERATURA PRZY POWIERZCHNI GRUNTU * C+ 10 TEMPERATURA POWIETRZA PRZY GRUNCIE TEMPERATURA POWIETRZA PRZY GRUNCIE - RÓŻNICE 8 2,5 6 1,5 4 2 0,5 0-2 -0,5 - -1,5 KOŚCIERZYNA -KOŚCIERZYNA 15 TTEMPERATURA POWIETRZA PRZY GRUNCIE TEMPERATURA POWIETRZA PRZY GRUNCIE - RÓŻNICE 12 1,5 9 0,5 6 3-0,5-0 -1,5 KOŚCIERZYNA - KOŚCIERZYNA 23
0:00 1 1 2 2 2 0:00 1 1 2 2 2 1 2 2 2 2 2 2 1 2 2 2 2 2 2 WILGOTNOŚĆ WZGLĘDNA POWIETRZA [%] 100 WILGOTNOŚD WZGLĘDNA 6,0 WILGOTNOŚD WZGLĘDNA - RÓŻNICE 90 80 70-60 -6,0 KOŚCIERZYNA -KOŚCIERZYNA 100 WILGOTNOŚD WZGLĘDNA POWIETRZA 4,0 WILGOTNOŚD WZGLĘDNA POWIETRZA - RÓŻNICE 90 80-70 - - 60-4,0 KOŚCIERZYNA - KOŚCIERZYNA 24
0:00 1 1 2 2 2 0:00 1 1 2 2 2 1 2 2 2 2 2 2 1 2 2 2 2 2 2 PRĘDKOŚĆ ŚREDNIA WIATRU [ms -1 ] 6 PRĘDKOŚD ŚREDNIA WIATRU 2,5 PRĘDKOŚD ŚREDNIA WIATRU - RÓŻNICE 5 1,5 4 3 0,5 2-0,5 1 0 - -1,5 - KOŚCIERZYNA -KOŚCIERZYNA 4,0 PRĘDKOŚD ŚREDNIA WIATRU PRĘDKOŚD ŚREDNIA WIATRU - RÓŻNICE 3,5 0,8 0,6 0,4 0,2 2,5-0,2-0,4 1,5-0,6 KOŚCIERZYNA - KOŚCIERZYNA 25
KIERUNEK i PRĘDKOŚĆ WIATRU KIERUNKOWO-PRĘDKOŚCIOWA RÓŻA WIATRÓW KIERUNKOWO-PRĘDKOŚCIOWA RÓŻA WIATRÓW KOŚCIERZYNA NW NNW N NNE NE >0-5 >5-10 >10 m. s -1 NW NNW N NNE NE >0-5 >5-10 >10 m. s -1 WNW ENE WNW ENE W E 0% 5% 10% 15% 20% 25% W E 0% 5% 10% 15% 20% 25% WSW ESE WSW ESE SW SE SW SE SSW S SSE SSW S SSE 26
01-paź 02-paź 03-paź 04-paź 05-paź 06-paź 07-paź 08-paź 09-paź 10-paź 11-paź 12-paź 13-paź 14-paź 15-paź 16-paź 17-paź 18-paź 19-paź 20-paź 21-paź 22-paź 23-paź 24-paź 25-paź 26-paź 27-paź 28-paź 29-paź 30-paź 31-paź OPADY ATMOSFERYCZNE [mm] 1 1 9,0 8,0 7,0 6,0 5,0 4,0 KOŚCIERZYNA Opady atmosferyczne - suma miesięczna Kościerzyna Borucino 20,7 mm 26,4 mm 27
1 2 2 2 2 2 2 1 2 2 2 2 2 2 1 2 2 2 2 2 2 1 2 2 2 2 2 2 ODCHYLENIE STANDARDOWE 7,0 6,0 5,0 TEMPERATURA POWIETRZA - ODCHYLENIE STANDARDOWE 1,8 1,6 1,4 1,2 TEMPERATURA POW. - ODCHYLENIE STANDARDOWE RÓŻNIC 4,0 0,8 0,6 0,4 0,2 KOŚCIERZYNA -KOŚCIERZYNA 1 9,0 TEMPERATURA PRZY GRUNCIE - ODCHYLENIE STANDARDOWE 4,5 4,0 TEMPERATURA PRZY GRUNCIE - ODCH. STANDARDOWE RÓŻNIC 8,0 3,5 7,0 6,0 5,0 4,0 2,5 1,5 0,5 KOŚCIERZYNA -KOŚCIERZYNA 28
1 2 2 2 2 2 2 1 2 2 2 2 2 2 1 2 2 2 2 2 2 1 2 2 2 2 2 2 3 25,0 WILGOTNOŚD WZGLĘDNA - ODCHYLENIE STANDARDOWE 1 9,0 8,0 WILGOTNOŚD WZGL. - ODCHYLENIE STANDARDOWE RÓŻNIC 2 7,0 6,0 15,0 5,0 1 4,0 5,0 KOŚCIERZYNA -KOŚCIERZYNA 2,5 PRĘDKOŚD ŚREDNIA WIATRU - ODCHYLENIE STANDARDOWE 1,8 PRĘDKOŚD ŚREDNIA - ODCHYLENIE STANDARDOWE RÓŻNIC 1,6 1,4 1,5 1,2 0,8 0,6 0,5 0,4 0,2 KOŚCIERZYNA -KOŚCIERZYNA 29
stacja UG w Borucinie (fot. A.Wyszkowski) stacja IMGW w Kościerzynie (fot. A.Wyszkowski) stacja IMGW na Złotej Górze (fot. A.Wyszkowski) 30