ELEKTRONICZNE SYSTEMY NADZORU STANU TECHNICZNEGO STATKU W ASPEKCIE BEZPIECZEŃSTWA śeglugi

Podobne dokumenty
TRANSCOMP XIV INTERNATIONAL CONFERENCE COMPUTER SYSTEMS AIDED SCIENCE, INDUSTRY AND TRANSPORT

TRANSCOMP XV INTERNATIONAL CONFERENCE COMPUTER SYSTEMS AIDED SCIENCE, INDUSTRY AND TRANSPORT

Bałtyckie Centrum Badawczo-Wdrożeniowe Gospodarki Morskiej i jego rola we wzmacnianiu innowacyjności Pomorza Zachodniego.

SELECTED ISSUES OF EXPLOATATION SAFETY OF THE LNG TERMINAL IN ŚWINOUJŚCIE AS LOGISTICS HUB FOR LNG DISTRIBUTION

lp tematy pracy promotor dyplomant data otrzymania tematu uwagi ZAKŁAD URZĄDZEŃ NAWIGACYJNYCH

Podstawy Automatyzacji Okrętu

Diagnostyka i naprawa samochodowych instalacji elektrycznych

Automatyka przemysłowa na wybranych obiektach. mgr inż. Artur Jurneczko PROCOM SYSTEM S.A., ul. Stargardzka 8a, Wrocław

WARUNKI PRZYZNANIA ŚWIADECTWA PO RAZ PRIERWSZY. ukończenie kursu w ośrodku. szkoleniowym. szkoleniowym

ANALIZA AWARII W UKŁADZIE ELEKTROENERGETYCZNYM SYSTEMU DYNAMICZNEGO POZYCJONOWANIA STATKU

Wydział Mechaniczny Katedra Techniki Cieplnej

COMPRESSED AIR RECEIVER MODULE

Dr inż. Andrzej KAMIŃSKI Instytut Informatyki i Gospodarki Cyfrowej Kolegium Analiz Ekonomicznych Szkoła Główna Handlowa w Warszawie

SYSTEM EIB W LABORATORIUM OŚWIETLENIA I INSTALACJI ELEKTRYCZNYCH

Autodos M1-M2-M3. Automatyczne urządzenie pomiarowo-kontrolne o nowoczesnej konstrukcji, z nową komorą przepływową

Politechnika Gdańska Wydział Oceanotechniki i Okrętownictwa St. inż. I stopnia, sem. IV, Transport. Luty Automatyzacja statku 1.

DiaSter - system zaawansowanej diagnostyki aparatury technologicznej, urządzeń pomiarowych i wykonawczych. Politechnika Warszawska

Mariusz Nowak Instytut Informatyki Politechnika Poznańska

Mariusz Nowak Instytut Informatyki Politechnika Poznańska

DOBÓR ŚRODKÓW TRANSPORTOWYCH DLA GOSPODARSTWA PRZY POMOCY PROGRAMU AGREGAT - 2

Efektywność i bezpieczeństwo biznesu morskiego - impulsy dla wdrożeń IT

Politechnika Gdańska Wydział Elektrotechniki i Automatyki Katedra Automatyki

RAPORT. Gryfów Śląski

ROZWÓJ SYSTEMÓW SZTUCZNEJ INTELIGENCJI W PERSPEKTYWIE "PRZEMYSŁ 4.0"

SYMULATORY SIŁOWNI OKRĘTOWYCH W PROCESIE PODNOSZENIA KWALI- FIKACJI OFICERÓW MECHANIKÓW NA WSPÓŁCZESNYCH STATKACH MOR- SKICH

TELEMATICS SYSTEMS IN THE TRANSPORT COMPANY MANAGEMENT

Dr hab. inż. Jan Duda. Wykład dla studentów kierunku Zarządzanie i Inżynieria Produkcji

nastawa temperatury Sprawd zany miernik Miernik wzorcowy

KONCEPCJA DIAGNOSTYKI ELEKTRYCZNEGO PĘDNIKA OKRĘTOWEGO IDEA OF DIAGNOSTIC FOR SHIP ELECTRICAL THRUSTERS

PROGRAMOWANIE DYNAMICZNE W ROZMYTYM OTOCZENIU DO STEROWANIA STATKIEM

Zarządzanie eksploatacją w elektroenergetyce

WYZNACZANIE OPTYMALIZOWANYCH PROCEDUR DIAGNOSTYCZNO-OBSŁUGOWYCH

KOMPUTEROWE WSPOMAGANIE DECYZJI W PROCESIE PROJEKTOWANIA BEZPIECZEŃSTWA OPERATORÓW SIŁOWNI OKRĘTOWYCH

Urządzenia Elektroniki Morskiej Systemy Elektroniki Morskiej

Autoreferat przedstawiający opis dorobku i osiągnięć naukowych, w szczególności określonych w art. 16 ust. 2 ustawy

UKŁAD ROZRUCHU TYPU ETR 1200 DO SILNIKA PIERŚCIENIOWEGO O MOCY 1200 KW. Opis techniczny

Zintegrowany system wizualizacji parametrów nawigacyjnych w PNDS

POLITECHNIKA RZESZOWSKA PLAN STUDIÓW

Systemy Wspomagania Zarządzania Produkcją (MES) ABB Sp. z o.o.

Numeron. System ienergia

Stabilis Smart Factory

Podstawy diagnostyki środków transportu

Marzec Politechnika Gdańska Wydział Oceanotechniki i Okrętownictwa St. inż. I stopnia, sem. IV, Oceanotechnika, ZiMwGM

Z A K R E S T E M A T Y C Z N Y P R A C D Y P L O M O W Y C H. S T A C J O N A R N Y C H I N I E S T A C J O N A R N Y C H I i I I S T O P N I A

TRANSCOMP XIV INTERNATIONAL CONFERENCE COMPUTER SYSTEMS AIDED SCIENCE, INDUSTRY AND TRANSPORT

O G Ó L N O P O L S K I E P O R O Z U M I E N I E Z W IĄZ K Ó W Z A W O D O W Y C H

BREMACH projekt FSV (Flexible Security Vehicle)

Przykładowy szkolny plan nauczania* /przedmiotowe kształcenie zawodowe/

KLASYFIKACJI I BUDOWY STATKÓW MORSKICH ZMIANY NR 1/2009

Portal Informacji Produkcyjnej dla Elektrociepłowni

INTERFEJS BMW 6.5 INSTRUKCJA OBSŁUGI Strona 1

UWARUNKOWANIA TECHNOLOGICZNE PRÓB SYSTEMÓW ELEKTROENERGETYCZNYCH STATKU

SYSTEM MONITOROWANIA DECYZYJNEGO STANU OBIEKTÓW TECHNICZNYCH

Mobilny system dowodzenia, obserwacji, rozpoznania i łączności

ZBIORNIKOWCÓW LNG PRZY ZASILANIU NATURALNIE ODPAROWANYM GAZEM ŁADUNKOWYM

Portfolio Automatyka sterująca do systemów solarnych

Przykładowy szkolny plan nauczania* /modułowe kształcenie zawodowe/

System monitorus NOWOCZESNE ZARZĄDZANIE ENERGIĄ. energią dla tych, którzy chcą oszczędzać i na bieżąco

Opis systemu CitectFacilities. (nadrzędny system sterowania i kontroli procesu technologicznego)

Pytania egzaminacyjne dla Kierunku Transport. studia II stopnia stacjonarne i niestacjonarne

TECHNIK ŻEGLUGI ŚRÓDLĄDOWEJ

RAMOWY PLAN STUDIÓW NIESTACJONARNYCH II stopnia Mechanika i budowa maszyn RW. Rzeszów r. Przedmioty wspólne

bezpieczeństwo i ekologia AUTOBUSY 12/ Zbigniew Łosiewicz, Dariusz Pielka

o Center SAUTER Vision Center wszystko jak na dłoni.

UWARUNKOWANIA RACJONALNEGO PROCESU UśYTKOWANIA MASZYN I URZĄDZEŃ ROLNICZYCH

Temat pracy dyplomowej Promotor Dyplomant CENTRUM INŻYNIERII RUCHU MORSKIEGO. prof. dr hab. inż. kpt.ż.w. Stanisław Gucma.

Oferta badawcza Politechniki Gdańskiej dla przedsiębiorstw

Słowo mechatronika powstało z połączenia części słów angielskich MECHAnism i electronics. Za datę powstania słowa mechatronika można przyjąć rok

Elektrotechnika II stopień (I stopień / II stopień) ogólnoakademicki (ogólno akademicki / praktyczny)

Postanowienia wstępne

MODELING OF MEASURING SYSTEMS IN VEE PRO PROGRAMMING ENVIRONMENT WITH USE OF VIRTUAL INSTRUMENTS

INTERFEJS VOLVO INSTRUKCJA OBSŁUGI

Spis treści. Przedmowa... 11

EFEKT K_K03 PRZEDMIOT

WYTYCZNE DO SPORZĄDZANIA SPRAWOZDANIA Z PRAKTYKI MORSKIEJ ORAZ ZALICZENIA DZIENNIKA PRAKTYK

OBSZARY BADAŃ NAUKOWYCH

UNIKANIE NIEBEZPIECZNYCH SYTUACJI W ZŁYCH WARUNKACH POGODOWYCH W RUCHU STATKU NA FALI NADĄŻAJĄCEJ

BADANIE WYBRANYCH PROCESÓW REALIZOWANYCH W SZPITALACH NA STYKU Z SYSTEMAMI E-ZDROWIA

CENTRALA SYGNALIZACJI POŻAROWEJ

Wykład nr 1 Podstawowe pojęcia automatyki

Nie musisz kupować detektorów gazów masz do dyspozycji rozwiązania systemu inet Instrument Network

Prowadzący Andrzej Kurek

KLASYFIKACJI I BUDOWY STATKÓW MORSKICH ZMIANY NR 2/2010

CCash Cash Handling Business Solutions

AUTOMATYKA CHŁODNICZA I KLIMATYZACYJNA

PLAN STUDIÓW. Jachty Statki morskie i obiekty oceanotechniczne Semestr III. Semestr IV liczba godzin liczba forma

11. INFORMATYCZNE WSPARCIE LOGISTYKI

Sprawowanie opieki medycznej nad chorym - szkolenie pełne - szkolenie uaktualniające

bo od managera wymaga się perfekcji

INSTYTUT ELEKTROENERGETYKI POLITECHNIKI ŁÓDZKIEJ BADANIE PRZETWORNIKÓW POMIAROWYCH

Wstęp. osobniczo, takich jak odciski linii papilarnych, wygląd tęczówki oka, czy charakterystyczne cechy twarzy.

System zarządzania, monitoringu oraz sterowania eksploatacją pomp i ujęć głębinowych.

Podstawowe zasady projektowania w technice

Komunikat Nr 7. z dnia 1 grudnia 2005 r.

Przedmiot: AUTOMATYKA CHŁODNICZA I KLIMATYZACYJNA

OBSZARY BADAŃ NAUKOWYCH

KONTROLA TOWARÓW PACZKOWANYCH Zgodnie z ustawą,,o towarach paczkowanych

PLAN STUDIÓW NIESTACJONARNYCH STOPNIA II. kierunek TRANSPORT - przedmioty wspólne

TOM III PROGRAM FUNKCJONALNO UśYTKOWY I. CZĘŚĆ OPISOWA WZ-06 ROZRUCH

ZAKŁAD URZĄDZEŃ NAWIGACYJNYCH

Transkrypt:

ŁOSIEWICZ Zbigniew 1 MIRONIUK Waldemar 2 E-systemy nadzoru statku, bezpieczeństwo Ŝeglugi ELEKTRONICZNE SYSTEMY NADZORU STANU TECHNICZNEGO STATKU W ASPEKCIE BEZPIECZEŃSTWA śeglugi Współczesne statki nasycone są elektronicznymi urządzeniami, które mają wspomagać operatora w podejmowaniu decyzji eksploatacyjnych. śeby mogły spełniać swoją rolę powinny wypracowywać trafne i wiarygodne diagnozy. ZaleŜy to od stopnia przystosowania do kontrolowanego obiektu, trafnego rozmieszczenia punktów pomiarów, odpowiedniej dokładności i niezawodności przyrządów pomiarowych oraz rzetelnej wiedzy eksperckiej (koniecznej do odpowiedniego zaprogramowania systemów opracowujących dane). JeŜeli zastosowane systemy są w stanie wyeliminować część błędów popełnianych przez człowieka i mogą wypracować informacje wspomagające operatora w podjęciu trafnych decyzji eksploatacyjnych to przyczynią się tym samym do podniesienia bezpieczeństwa Ŝeglugi. OPERATIONAL VALUES OF THE ELECTRONICAL MANAGEMENT SYSTEM OF THE SHIP IN THE ASPECT OF THE SAFETY OF NAVIGATION Modern ships are filled with electronic equipment, which are to support an operator when making exploitational decisions. For them to act, they should produce accurate and liable diagnosis. It depends on the level of adjustment to control the unit, accurate deployment of the measurement points, appropriate precision and liability of the measurements and appropriate expert know how to program data processing systems the right way. If the applied systems are capable to eliminate some of the mistakes made by a human and can process data supporting an operator in making right exploitation decisions, then they will contribute to improving sailing safety. 1. WSTĘP Katastrofy morskie, w których giną ludzie i zatruwane jest środowisko naturalne wywołują dyskusje i debaty naukowe na temat bezpieczeństwa transportu morskiego. Podmiotem tych rozwaŝań jest statek morski, transportujący towar o ilości i wartości, 1 Zachodniopomorski Uniwersytet Technologiczny w Szczecinie, Wydział Techniki Morskiej i Transportu, Al. Piastów 41, Tel. 600 275 871, e-mail: HORN.losiewicz@wp.pl 2 Akademia Marynarki Wojennej, Katedra Eksploatacji Jednostki Pływającej, Gdynia 81-103; Śmidowicza 69. Telefon: +48 58 626-27-31, E-mail: w.mironiuk@amw.gdynia.pl

2328 Zbigniew ŁOSIEWICZ, Waldemar MIRONIUK niespotykanych u innych środków transportu. Statek morski jest obsługiwany przez ludzi tworzących załogę statku. Współczesny statek morski jest bardzo złoŝonym obiektem technicznym, w którego strukturę wchodzą zarówno urządzenia przetwarzające energię jak i systemy sterowania i dozorowania tych urządzeń. Zarówno zbieranie danych jak i ich przetwarzanie wymaga stosowania najnowszych osiągnięć technicznych, w tym nowych technologii materiałowych oraz elektroniki. Bardzo istotnym elementem jest niezawodność systemów, która zapewnia bezpieczeństwo oraz efektywność eksploatacyjna statku Zaletą zastosowania zaawansowanej elektroniki jest moŝliwość zbierania oraz przetwarzania wielkiej ilości danych, przekraczających zdolności percepcyjne człowieka. Jednak coraz większym problemem staje się język komunikacji między systemami elektronicznymi i eksploatatorami załogą statku. Stopień skomplikowania systemów, nasyconych zabezpieczeniami przekracza w wielu wypadkach wiedzę operatorów, a ufność do nieomylności tych systemów prowadzi do groźnych wypadków. 2. CZYNNIKI MAJĄCE WPŁYW NA PRAWIDŁOWĄ EKSPLOATACJĘ STATKU Na prawidłowa eksploatację statku ma wpływ wiele czynników, które moŝna podzielić wg następujących kryteriów: prawidłowe operacje ładunkowe i nawigacja prawidłowy załadunek (wyładunek) ludzi lub towaru, utrzymanie zalecanej trasy Ŝeglugi, dostosowanie prędkości i kursu statku do warunków atmosferycznych i zagroŝeń trasy (wąskie przejścia, natęŝenie ruchu, itp.), zapewnienie stateczności i pływalności statku niezawodność urządzeń i systemów systemu napędu głównego statku, systemu ładunkowego, systemów pomocniczych i systemów awaryjnych bezpieczeństwo ładunku utrzymanie warunków zgodnych z normami przewozowymi i adekwatnych do realnych warunków morskich Na rynku istnieje wiele rozwiązań elektronicznych systemów wspomagających operatorów w zarządzaniu siłownią i sterowaniem statkiem, które moŝna podzielić na: - systemy aplikacyjne stosowane do kontroli i sterowania wybranymi procesami eksploatacyjnymi (naleŝą do nich systemy kontroli i diagnostyki urządzeń pomocniczych lub napędów systemów okrętowych np. silników głównych (SG) i silników pomocniczych (SP), stery strumieniowe, systemy wyładunkowe (pompy, wytwornice gazu obojętnego itp.), systemy nawigacyjne. - systemy zintegrowane wspomagające operatorów w zarządzaniu całą siłownią, systemami ładunkowymi, systemami pozycjonowania i nawigacji, itp. Producenci systemów kontrolno diagnostycznych koncentrowali się przez długie lata na silnikach napędu głównego (SG) statku i nawigacji, których niezawodność jest głównym czynnikiem przetrwania na morzu. Konieczność stosowania wielokryterialnej oceny czynników mających wpływ na bezpieczeństwo ruchu statku, zwróciła uwagę producentów na wagę niezawodności zarówno samego napędu (SG), nawigacji, jak i urządzeń i systemów pomocniczych oraz odpowiednie zarządzanie częściami wymiennymi i obsługami tych urządzeń. Razem z rozwojem techniki i technologii zmieniła się takŝe specyfika transportu. Powstało wiele typów statków specjalistycznych, stwarzających nowe zagroŝenia (zbiornikowce, samochodowce, statki wycieczkowe, itp.) Zmiana typu zagroŝeń, wymusiła rozwój prawa. zmuszającego konstruktorów do szukania optymalnych rozwiązań w tworzeniu nowych modeli zarządzania statkiem

ELEKTRONICZNE SYSTEMY NADZORU STANU TECHNICZNEGO... 2329 zapewniających bezpieczeństwo eksploatacyjne jak i ekologiczne [1]. Przykładem takiego rozwiązania jest koncepcja silnika zwanego Inteligentnym Silnikiem (IE Inteligent Engine) oraz integralny system zarządzania statkiem. Są one sterowane elektronicznie i wymagają systemu zarządzająco-diagnostycznego najnowszej generacji [2, 6]. 3. WYBRANE SYSTEMY KONTROLNO-DIAGNOSTYCZNE W ostatnich latach zmieniła się znacznie budowa i wyposaŝenie nowoczesnych statków, a co za tym idzie koncepcja eksploatacji statku i jego urządzeń. Równocześnie zmieniły się wymagania stawiane systemom diagnostycznym. Mimo stosowania skomplikowanych systemów diagnostycznych, występują awarie urządzeń i systemów, a ostateczną decyzję eksploatacyjną podejmuje operator i on ponosi odpowiedzialność za konsekwencje swoich decyzji. 3.1. Systemy wspierania decyzji siłowni okrętowej System firmy Wartsila - WECS-9500 (Wartsila Engine Control System) zawiera elementy potrzebne do komputerowego sterowania silnikami firmy Wartsila, w tym programy, złącza, czujniki z oprzyrządowaniem, przetworniki sygnałów, zespoły wykonawcze. Rys.1. Schemat ogólny systemu diagnozującego silnika okrętowego CBM [4,5] Systemy poszczególnych silników moŝna łączyć w grupy (silnika lub silników napędu głównego (w zaleŝności od rodzaju siłowni) oraz silników pomocniczych np. napędzających zespoły prądotwórcze), jako systemy integralne lub włączyć do zintegrowanego systemu zarządzania statkiem. Zachowane są poziomy dostępu do nastaw parametrów jak i do podglądu wybranych danych.

2330 Zbigniew ŁOSIEWICZ, Waldemar MIRONIUK Rys. 2. System WECS-9500 stała łączność z serwerami armatora i producenta [5] Zarówno dane eksploatacyjne jak i alarmy (przekroczenie wartości akceptowanych) są wysyłane do odpowiednich słuŝb technicznych producentów silników oraz słuŝb technicznych armatora. 3.2 Statkowy integralny system diagnostyczno-kontrolny Kongsberg k-chief automation Jest to uniwersalny system firmy KONGSBERG, która dostosowuje program do kaŝdego statku, biorąc pod uwagę jego cechy konstrukcyjne i zastosowanie (typ statku). Podstawowe bloki to: - Zarządzanie alarmami - Automatyzacja procesów operacyjnych urządzeń i systemów (w tym siłowni) - Zintegrowany system zarządzania statkiem - Automatyzacja operacji ładunkowych - System bezpieczeństwa - Pozycjonowanie i manewrowanie - Zarządzanie danymi 2 3 4 5 1 6 7 8 9 Rys.3 Schemat blokowy systemu KONGSBERG K-CHIEF AUTOMATION, 1)Zintegrowany system zarządzania statkiem, 2)zdalne sterowanie z mostka, 3)dynamiczne pozycjonowanie

ELEKTRONICZNE SYSTEMY NADZORU STANU TECHNICZNEGO... 2331 i manewrowanie, 4)nawigacja, 5)urządzenia pomocnicze znajdujące się na mostku (oświetlenie inne niŝ nawigacyjne, system klimatyzacji na mostku, systemy łączności i alarmowe) (6)sterowanie napędem i sterami strumieniowymi, 7) automatyka urządzeń, 8)ładunek. 9 )awaryjne wyłączenia (stop) System jest doskonalony przy współpracy producentów silników, stoczni i producentów elementów automatyki. Wymaga to stworzenia systemu przesyłu danych oraz wizualizacji przyjaznej i zrozumiałej dla operatora. Rys.4. Wizualizacja moŝliwości kontrolno-pomiarowych systemu KONGSBERG K-CHIEF AUTOMATION, automatyka siłowni i mostka, automatyka urządzeń ładunkowych, system bezpieczeństwa System porównuje odpowiednie dane z poszczególnych bloków i wskazuje trend zmian oraz sugeruje podjęcie decyzji eksploatacyjnej. Rys.5 Wizualizacja podstawowych funkcji systemu na schemacie zbiornikowca LNG

2332 Zbigniew ŁOSIEWICZ, Waldemar MIRONIUK JeŜeli parametry nie przekraczają wartości alarmowych (nieakceptowanych), decyzję musi podjąć operator na własną odpowiedzialność, co zawsze wiąŝe się z moŝliwością zarzutu ze strony armatora, Ŝe moŝna było wydłuŝyć międzyremontowy czas eksploatacji urządzenia, systemu lub statku. 4. WNIOSKI Nowoczesne systemy CoCoS, CBM, KONGSBERG K-CHIEF AUTOMATION dąŝą do optymalnego modelu systemu diagnostycznego. Producenci, po starannej analizie potrzeb rynku, stworzyli własne modele racjonalnej eksploatacji systemów okrętowych lub całych statków. W konstrukcjach systemów widoczne są zmiany wynikające z doświadczenia eksploatacyjnego. Systemy oparte na systemach operacyjnych Windows są coraz bardziej przyjazne operatorowi i ułatwiają obsługę. Widoczna jest wzajemna współpraca modułów systemu, dobra komunikacja urządzeń, systemów i człowieka oraz przepływ informacji. Wiedza producentów, zdobyta podczas prac badawczo-rozwojowych, z doświadczeń eksploatacyjnych i serwisowych oraz od uŝytkowników statków jest podstawą do bieŝącego tworzenia i doskonalenia wiedzy eksperckiej systemów. Poprzez ciągłą kontrolę działań operatorów systemy zmuszają ich do ciągłego podnoszenie kwalifikacji. Dają moŝliwość instalowania na burcie statku programów instruktaŝowych, symulacyjnych oraz testów sprawdzających wiedzę i percepcję operatorów. Równocześnie, firmom ubezpieczeniowym i klasyfikacyjnym dają moŝliwość oceny prawidłowości obsługi urządzeń i statku, jak i umoŝliwiają producentom porównanie działań załogi statku z zaleceniami ujętymi w programach systemu. Równocześnie naleŝy zauwaŝyć, Ŝe pełną efektywność systemy mogą osiągnąć tylko przy konkretnym zastosowaniu aplikacyjnym oraz przy ścisłej współpracy z producentami [2,3] Firmy produkujące zintegrowane systemy zarządzania statkami współpracują z producentami silników, urządzeń i systemów okrętowych, co pozwala korzystać z ich doświadczeń eksploatacyjnych, a co za tym idzie współczesne elektroniczne systemy zarządzania statkiem ułatwiają pracę operatorom. Wypracowując sugestię decyzji eksploatacyjnej w sytuacjach kryzysowych i w pewnym stopniu eliminując emocjonalność człowieka, przyczynia się do wzrostu bezpieczeństwa obsługi statku. Nadzór nad całą siłownią, nad operacjami ładunkowymi, monitorując warunki atmosferyczne oraz umoŝliwiając załodze samodoskonalenie umiejętności stosowanie ww. systemów przyczynia się do wzrostu bezpieczeństwa obsługi siłowni, a co za tym idzie bezpieczeństwa Ŝeglugi. NaleŜy jednak pamiętać, Ŝe systemy te są tak dobre jak dobrze są zaprogramowane i zawsze operator powinien dokonywać weryfikacji informacji i sugestii uzyskanych z systemów wg swojej wiedzy i doświadczenia. Mimo stosowania najnowszych zdobyczy techniki, procentowy udział wypadków spowodowanych błędem człowieka utrzymuje się na mniej więcej stałym poziomie, a ok. 80% incydentów na morzu to wejścia na mieliznę i kolizje [1]). Przyczyną tej sytuacji moŝe być brak komunikacji między systemami kontrolno-diagnostycznymi i operatorami i zbyt duŝy stopień zaufania operatorów do moŝliwości opisywanych systemów.

ELEKTRONICZNE SYSTEMY NADZORU STANU TECHNICZNEGO... 2333 5. LITERATURA [1] www.imo.org.com [2] MAN B&W Diesel A/S: CoCoS Ekspert System for Two and Four-stroke Engines, Paper No 16, Kopenhaga 1998 [3] MAN B&W Diesel A/S: CoCoS Maintenance, Designed for Maintenance Excellence, Kopenhaga 2005 [4] Wartsila Corporation: Service News from Wartsila Corporation 2 2002/1 2003, CBM for two stroke engines, Kaidara Software, Wartsila Corporation Helsinki, marzec 2003 [5] Wartsila Corporation, Condition Based Maintenance, Wartsila Corporation, Waasa 2003 [6] www. KONGSBERG.com