M I N I S T E R S T W O N A U K I I S Z K O L N I C T W A W Y Ż S Z E G O INFORMACJA O ZMIANACH ZAWARTYCH W ROZPORZĄDZENIU MINISTRA NAUKI I SZKOLNICTWA WYŻSZEGO ZMIENIAJĄCYM ROZPORZĄDZENIE W SPRAWIE SPOSOBU PODZIAŁU DOTACJI Z BUDŻETU PAŃSTWA DLA UCZELNI PUBLICZNYCH I NIEPUBLICZNYCH Materiał dla Podkomisji stałej do spraw nauki i szkolnictwa wyższego Warszawa, grudzień 2016 r.
Projekt rozporządzenia Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego zmieniającego rozporządzenie w sprawie sposobu podziału dotacji z budżetu państwa dla uczelni publicznych i niepublicznych przewiduje wprowadzenie zmian w załącznikach nr 1, 2, 4 i 8 do obecnie obowiązującego rozporządzenia z dnia 27 marca 2015 r. w sprawie sposobu podziału dotacji z budżetu państwa dla uczelni publicznych i niepublicznych (Dz. U. poz. 463). Załącznik nr 1 określa sposób podziału dotacji, o której w art. 94 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 27 lipca 2005 r. Prawo o szkolnictwie wyższym (Dz. U. z 2016 r. poz. 1842) przeznaczonej dla uczelni publicznych na zadania związane z kształceniem studentów studiów stacjonarnych, kształceniem uczestników stacjonarnych studiów doktoranckich, kształceniem kadr naukowych i utrzymaniem uczelni, w tym na remonty, zwanej dalej dotacją podstawową. Załącznik nr 2 określa sposób podziału dotacji, o której mowa w art. 94 ust. 1 pkt 1 ustawy udzielanej uczelniom wojskowym z części budżetu państwa, której dysponentem jest Minister Obrony Narodowej, na zadania związane z kształceniem studentów studiów stacjonarnych, kształceniem uczestników stacjonarnych studiów doktoranckich, kształceniem kadr naukowych i utrzymaniem uczelni, w tym na remonty. Załącznik nr 4 określa sposób podziału dotacji, o której mowa w art. 94 ust. 1 pkt 2 ustawy przeznaczonej dla uczelni wojskowych na zadania związane z obroną narodową. Załącznik nr 8 określa sposób podziału dotacji, o której mowa w art. 94 ust. 1 pkt 6 ustawy przeznaczonej dla publicznych uczelni kształcących personel lotniczy dla lotnictwa cywilnego na zadania związane z utrzymaniem powietrznych statków szkolnych i specjalistycznych ośrodków szkoleniowych kadr powietrznych. Rozporządzenie podpisane przez Wicepremiera, Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego Jarosława Gowina jest wynikiem prac nad nową strategią rozwoju dla polskich uczelni i nauki mającą zagwarantować poprawę kondycji polskich uczelni oraz zapewnić rozwój polskiej nauki. Prace nad zmianą zasad finansowania szkolnictwa wyższego w Polsce rozpoczęły się z początkiem 2016 r. W kwietniu br. powołano zarządzeniem Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego Zespół do spraw analizy systemów finansowania szkolnictwa wyższego i nauki złożony z przedstawicieli środowiska akademickiego, ekspertów zewnętrznych, a także pracowników Ministerstwa. Celem Zespołu było m.in. opracowanie rekomendacji zmian w systemie finansowania szkolnictwa wyższego. Na podstawie wyników prac Zespołu Ministerstwo opracowało propozycję nowych zasad podziału dotacji podstawowej. 2
Celem jaki przyświecał budowie nowych zasad podziału było danie władzom uczelni wyraźnego sygnału o pożądanym kierunku zmian, jakie powinny zajść na uczelni w perspektywie kilkuletniej, tj. podniesienie jakości kształcenia, wzmocnienie potencjału badawczego i naukowego oraz trwałe zainicjowanie procesów umiędzynarodowienia, a w przypadku uczelni zawodowych silniejsze powiązanie kształcenia z jego praktyczną stroną oraz zachęcenie do nawiązywania współpracy z otoczeniem gospodarczym. Elementów tych brakowało dotychczas przy podziale środków. Jednocześnie zapewniono poprzez szerokie spektrum czynników żeby każda uczelnia mogła odnaleźć w nowych zasadach finansowania optymalną dla siebie drogę do osiągania jak najlepszych rezultatów. Mając na uwadze dobro publiczne oraz przejrzystość wprowadzanych zmian odbyło się szereg bilateralnych rozmów z rektorami oraz przekazano we wrześniu br. wstępną koncepcję nowego podziału dotacji podstawowej do zaopiniowania przedstawicielom środowiska akademickiego. Opinie do przedstawionej propozycji przesłały do Ministerstwa m.in. Konferencja Rektorów Akademickich Szkół Polskich oraz Konferencja Rektorów Publicznych Szkół Zawodowych. Wszystkie zgłoszone przez środowisko akademickie opinie zostały wnikliwie rozpatrzone i część z nich uwzględniono w przekazanym do konsultacji społecznych projekcie rozporządzenia. W ramach konsultacji rozporządzenia nowelizującego podział dotacji podstawowej do Ministerstwa zgłoszono ponad 140 uwag i opinii, które zostały poddane wnikliwej analizie. W konsekwencji, wprowadzone zostały zmiany, wychodzące naprzeciw oczekiwaniom partnerów społecznych, m.in. te dotyczące rozłożenia w czasie wprowadzanych zmian. W ramach konsultacji społecznych wszystkie najważniejsze gremia związane ze szkolnictwem wyższym w Polsce, tj. Konferencja Rektorów Akademickich Szkół Polskich, Konferencja Rektorów Polskich Uczelni Technicznych, Rada Główna Nauki i Szkolnictwa Wyższego, Konferencja Rektorów Publicznych Szkół Zawodowych, Krajowa Reprezentacja Doktorantów oraz Uniwersytecka Komisja Finansowa wyraziły, w drodze podjętych uchwał lub stanowisk, swoje poparcie dla kierunku wprowadzanych zmian. W dniu 23 listopada br. rozporządzenie zmieniające rozporządzenie w sprawie sposobu podziału dotacji z budżetu państwa dla uczelni publicznych i niepublicznych zostało podpisane przez Pana Jarosława Gowina Wiceprezesa Rady Ministrów, Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego, a następnie przekazane do podpisu przez pozostałych Ministrów, z którymi dane rozporządzenie jest pospisywane w porozumieniu. 3
Mając na uwadze, że zatwierdzona została ostateczna forma przepisów rozporządzenia, w poniższej informacji przedstawione zostaną faktycznie wprowadzone zmiany w rozporządzeniu, względem dotychczas obowiązujących przepisów. Informacje na temat zmian w załączniku nr 1 do rozporządzenia. W załączniku nr 1 określającym sposób podziału dotacji podstawowej wprowadzono następujące zmiany ogólne dotyczące wszystkich grup uczelni: w miejsce wspólnego dla uczelni publicznych algorytmu podziału kwot części zasadniczej dotacji zaproponowano odrębne algorytmy dla grup uczelni akademickich i zawodowych. Dzięki proponowanemu rozwiązaniu w większym stopniu niż w aktualnie obowiązującym rozporządzeniu uwzględniono specyfikę i misję uczelni akademickich oraz zawodowych, co w konsekwencji zapewni naliczenie kwoty dotacji podstawowej dla tych grup uczelni w sposób bardziej efektywny i adekwatny do stawianych im zadań; ograniczono liczbę wspólnych dla uczelni publicznych składników algorytmu podziału dotacji, tj. studencko-doktoranckiego, kadrowego, proporcjonalnego rozwoju kształcenia, badawczego, uprawnień i wymiany do: czterech składników dla uczelni akademickich, tj.: studencko-doktoranckiego, kadrowego, badawczego i umiędzynarodowienia oraz trzech składników dla uczelni zawodowych, tj.: studencki, kadrowy oraz przychodowy; zaproponowano wspólny dla uczelni akademickich oraz zawodowych przepis ograniczający maksymalny spadek albo wzrost wysokości dotacji podstawowej w danej uczelni publicznej z roku na rok. Zgodnie z tym przepisem, jeżeli kwota części zasadniczej dotacji podstawowej, będzie w danej uczelni publicznej mniejsza niż 95% kwoty dotacji podstawowej z roku poprzedniego w warunkach porównywalnych, minister nadzorujący tę uczelnię, przyznając jej w tym roku dotację podstawową, uzupełni kwotę tej dotacji do wysokości stanowiącej 95% kwoty dotacji podstawowej z roku poprzedniego w warunkach porównywalnych. Jeżeli natomiast kwota części zasadniczej dotacji podstawowej, będzie w danej uczelni publicznej większa niż 105% kwoty dotacji podstawowej z roku poprzedniego w warunkach porównywalnych, minister nadzorujący tę uczelnię, przyznając jej w tym roku dotację podstawową, określi tę dotację na poziomie 105% kwoty dotacji podstawowej z roku poprzedniego 4
w warunkach porównywalnych. Powyższe, korzystne z punktu widzenia zapewnienia stabilności finansowania dla uczelni publicznych rozwiązanie nie zostało ograniczone w czasie. Należy jednocześnie wskazać, że przy podziale dotacji podstawowej w poprzednich latach, tj. na podstawie aktualnie obowiązujących przepisów, część uczelni akademickich notowała coroczne zmniejszenie dotacji rzędu 2 4% (w jednostkowych przypadkach spadki dotacji sięgały 10%). Tym samym określony w projekcie maksymalny poziom spadku dotacji nie jest poziomem, który grozi likwidacją uczelni, a będzie stymulował do wprowadzania zmian; wzmocniono przepis wspólny dla uczelni akademickich oraz zawodowych premiujący uczelnię publiczną za połączenie z inną uczelnią publiczną. Zgodnie z tym przepisem, jeżeli kwota części zasadniczej dotacji podstawowej w roku przypadającym w okresie pięciu lat następujących po roku utworzenia danej uczelni publicznej w wyniku połączenia uczelni publicznych będzie niższa niż 103% (aktualnie 102%) sumy dotacji podstawowych przyznanych połączonym uczelniom w roku połączenia, w warunkach porównywalnych, minister nadzorujący tę uczelnię, przyznając jej w tym roku dotację podstawową, uzupełni kwotę tej dotacji do wysokości stanowiącej nie jak dotychczas 102%, lecz 103% sumy dotacji podstawowych, które przyznał połączonym uczelniom w roku połączenia, w warunkach porównywalnych. Zmiana ma na celu zapewnienie stabilizacji finansowej nowo utworzonej w wyniku połączenia uczelni publicznej, tak aby w okresie pięciu lat od połączenia uczelnia ta miała zapewnione środki na przeprowadzenie niezbędnych zmian organizacyjnych i wzmocnienie wybranych aspektów działalności. Ponadto nadwyżkę środków z dotacji podstawowej przekraczającą koszty połączenia, nowa uczelnia publiczna będzie mogła przeznaczyć na rozwój działalności dydaktycznej. Premia 103% dotacji będzie także przyznawana w przypadku włączenia uczelni publicznej do innej uczelni publicznej. Poniżej zaprezentowane są szczegółowe zmiany dotyczące naliczenia dotacji podstawowej dla grup uczelni akademickich i zawodowych. 1. Zmiany w algorytmie podziału dotacji dla uczelni akademickich: składnik studencko-doktorancki: zwiększono znaczenie uczestników stacjonarnych studiów doktoranckich pobierających stypendia doktoranckie do wartości 6,0 (z dotychczasowej 5,0) oraz niepobierających tych stypendiów do wartości 1,5 (z dotychczasowej 1,0); 5
z liczby uczestników stacjonarnych studiów doktoranckich wyłączono jedynie osoby zatrudnione w uczelni w ramach stosunku pracy w charakterze nauczyciela akademickiego. Dotychczas wykluczani byli wszyscy uczestnicy stacjonarnych studiów doktoranckich zatrudnieni w uczelni w ramach stosunku pracy; uwzględniono dostępność nauczycieli akademickich dla studentów i doktorantów przez wprowadzenie jako mnożnika wskaźnika dostępności dydaktycznej (di). Nowy wskaźnik ma za zadanie skłaniać uczelnie akademickie do rozważniejszego ustalania liczby przyjmowanych studentów i doktorantów, tak aby ich liczba nie była zbyt duża w stosunku do dostępnej kadry. Wyższa liczba studentów i doktorantów w stosunku do zatrudnionej kadry (SSR) będzie wpływała negatywnie na wynik podziału dotacji podstawowej wynikający ze składnika studencko-doktoranckiego. Wskaźnik dostępności dydaktycznej będzie obliczany przy uwzględnieniu referencyjnej liczby studentów i doktorantów studiów stacjonarnych i niestacjonarnych przypadających na nauczyciela akademickiego w danej uczelni akademickiej. Referencyjna wartość wskaźnika dla uczelni akademickich nadzorowanych przez ministra właściwego do spraw szkolnictwa wyższego (oraz uczelni wojskowych w zakresie kształcenia osób cywilnych) została ustalona na poziomie 13. Wartość tę określono w wyniku analiz porównawczych wartości wskaźników odnotowywanych w państwach UE i OECD oraz wartości wskaźników w polskich uczelniach publicznych. Dodatkowo przy ustaleniu wartości referencyjnej ww. wskaźnika wzięto pod uwagę prognozowane przez GUS zmiany demograficzne oraz stopniowe, samoistne zmniejszanie się liczby studentów przypadających na nauczyciela akademickiego w najbliższej dekadzie. Gdy liczba studentów i doktorantów przypadających na nauczyciela akademickiego będzie wyższa od referencyjnej liczby określonej w rozporządzeniu, jako mnożnik liczby studentów i doktorantów przeliczeniowych wykorzystany zostanie wskaźnik mniejszy niż 1,0. Oznacza to, że w przypadku gdy w uczelni akademickiej zostanie przekroczony ww. poziom liczba studentów przeliczeniowych uwzględniana w algorytmie będzie mniejsza niż wynikałoby to z liczby studentów i doktorantów kształconych w tej uczelni. Dla uczelni akademickiej, w której liczba studentów i doktorantów przypadających na nauczyciela akademickiego będzie równa referencyjnej wartości wskaźnika lub mniejsza od tej wartości, wskaźnik przyjmie wartość 1,0. 6
Wykres 1. Działanie mnożnika dostępności dydaktycznej (di) na liczbę studentów i doktorantów przeliczeniowych. Źródło: opracowanie własne MNiSW składnik kadrowy: zrezygnowano z podziału profesorów z zagranicy ze względu na okres na jaki zostali zatrudnieni w uczelni publicznej, a tym samym ujednolicono dla nich wagi (ustalono wspólną wagę na poziomie równym 4,0 w stosunku do dotychczasowych wag 5,0 oraz 4,0). Jednym z celów jaki przyświecał budowie nowych zasad podziału dotacji podstawowej, było wsparcie procesów umiędzynarodowienia. Aby osiągnąć ten cel konieczne jest odpowiednie zróżnicowanie wag dla profesorów z zagranicy oraz dla profesorów z Polski, zatrudnionych w uczelni akademickiej jako w podstawowym miejscu pracy (ta grupa profesorów uwzględniana będzie z wagą 2,5); wprowadzono nowy element, tj. wskaźnik potencjału naukowego w danej uczelni akademickiej (Y), który został tak skonstruowany, aby przez premiowanie uczelni łączących wysoką jakość badawczą z kształceniem korzystnie wpływać na jakość tego kształcenia w danej uczelni akademickiej. Wskaźnik ten będzie określany przy 7
uwzględnieniu liczby jednostek naukowych w danej uczelni akademickiej posiadających kategorię naukową A+ (z wagą 1,5), A (z wagą 1,0), B (z wagą 0,7) i C (z wagą 0,4). Wagi dla poszczególnych kategorii jednostek naukowych są zgodne z wagami wykorzystywanymi przy podziale dotacji na utrzymanie potencjału badawczego, określonymi w rozporządzeniu Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego z dnia 11 września 2015 r. w sprawie sposobu ustalania wysokości dotacji i rozliczania środków finansowych na utrzymanie potencjału badawczego oraz na badania naukowe lub prace rozwojowe oraz zadania z nimi związane, służące rozwojowi młodych naukowców oraz uczestników studiów doktoranckich (Dz. U. poz. 1443). Rozwiązanie takie zachowuje spójność z przepisami dotyczącymi finansowania nauki, co korzystnie wpływa na jakość tworzonych regulacji prawnych i wykazuje konsekwencję w ich stosowaniu. W przypadku gdy w danej uczelni akademickiej nie ma żadnej jednostki naukowej posiadającej kategorię naukową, ustalony dla tej uczelni wskaźnik Y będzie równy najniższej kategorii naukowej C, czyli 0,4. Należy także zaznaczyć, że we wskaźniku potencjału naukowego nie uwzględnia się jednostek, które nie mają kategorii naukowej. Dzięki takiemu rozwiązaniu, podstawowe jednostki organizacyjne (często wydziały) nastawione wyłącznie na kształcenie nie będą negatywnie wpływały na ostateczną wartość tego wskaźnika. Wypracowany w Ministerstwie Nauki i Szkolnictwa Wyższego zaawansowany sposób oceny poziomu naukowego jednostek naukowych w formie oceny parametrycznej przeprowadzanej przez Komitet Ewaluacji Jednostek Naukowych jest miarą powszechnie uznawaną przez środowisko naukowe. Zauważyć trzeba, że jakość nauczania jest bardzo silnie skorelowana z poziomem naukowym uczelni; składnik badawczy: zrównana została istotność projektów realizowanych przez daną uczelnię akademicką samodzielnie lub w ramach konsorcjum. Pozostawiono jedynie rozróżnienie na projekty krajowe, międzynarodowe oraz te realizowane w ramach programu Horyzont 2020; dodatkowo w ramach czynnika premiującego podniesienie jakości dydaktycznej zdecydowano się uwzględnić w składniku badawczym projekty realizowane w ramach działań 1 3 III osi priorytetowej Programu Operacyjnego Wiedza Edukacja Rozwój 2014 2020 (Cel 1. Podniesienie kompetencji osób uczestniczących w edukacji na 8
poziomie wyższym, odpowiadających potrzebom gospodarki, rynku pracy i społeczeństwa. Cel 2. Zwiększenie jakości i efektywności kształcenia na studiach doktoranckich. Cel 3. Poprawa dostępności międzynarodowych programów kształcenia dla osób uczestniczących w edukacji na poziomie wyższym z Polski oraz dla cudzoziemców). Zmiany w składniku badawczym istotnie ograniczą również poziom skomplikowania naliczania dotacji podstawowej. składnik umiędzynarodowienia (stanowiący modyfikację dotychczasowego składnika wymiany): jak dotychczas uwzględniana będzie liczba studentów i doktorantów przyjeżdżających oraz wyjeżdżających na krótkotrwałe kształcenie w ramach wymiany międzynarodowej między uczelniami; modyfikacji ulegnie znaczenie osób przyjeżdżających do polskich uczelni na krótkotrwałe kształcenie (ustalono dla nich wagę 2,0 w stosunku do dotychczasowej wagi 3,0); dodano element, w którym uwzględniana będzie z wagą 3,0 liczba studentów i uczestników studiów doktoranckich niebędących obywatelami polskimi, którzy w poprzednim roku akademickim odbywali w danej uczelni akademickiej pełny cykl kształcenia. Celem opisanej zmiany jest zachęcenie uczelni akademickich do promocji na arenie międzynarodowej, a także do wprowadzania nowych, obcojęzycznych programów kształcenia, a tym samym przyciągnięcie studentów, którzy przyjadą do Polski po dyplom polskiej uczelni; zrezygnowano z uwzględniania uznanego za niezwykle skomplikowany i niejasny dla uczelni akademickich składnika proporcjonalnego rozwoju kształcenia, zrezygnowano z składnika uprawnień, którego zadanie dotyczące opisania jakości uczelni przejęły dwa nowe wskaźniki: dostępności dydaktycznej (di) oraz potencjału naukowego (Y); wprowadzono zmiany wag poszczególnych składników i parametrów algorytmu podziału części zasadniczej dotacji podstawowej dla uczelni akademickich. Poszczególne wagi zostały określone na takim poziomie, by w jak największym stopniu odpowiadały 9
specyfice poszczególnych grup uczelni akademickich oraz motywowały te uczelnie do wprowadzania pożądanych zmian; w odniesieniu do grupy uczelni akademickich nadzorowanych przez ministra właściwego do spraw szkolnictwa wyższego oraz uczelni wojskowych w zakresie kształcenia osób cywilnych wprowadzono następujące zmiany wag składników: - zmniejszono wartość stałej przeniesienia, która została określona na poziomie 0,5 (w stosunku do dotychczasowego poziomu 0,65). Oznacza to, że 50% dotacji podstawowej na dany rok będzie określane na podstawie bieżących parametrów. Dzięki zmianie wartości stałej przeniesienia z roku poprzedniego dla uczelni nadzorowanych przez ministra właściwego do spraw szkolnictwa wyższego oraz uczelni wojskowych w zakresie kształcenia osób cywilnych działania podejmowane przez te uczelnie będą szybciej i w większym stopniu odzwierciedlane w wysokości przyznawanej dotacji podstawowej. Jednocześnie zdecydowano w drodze konsultacji społecznych, że w 2017 r. parametr stałej przeniesienia, dla tych uczelni, będzie miał wartość 0,57. Rozwiązanie to zapewnieni omawianym uczelniom dodatkowy element zabezpieczający stabilność finansowania w początkowym okresie obowiązywania zmienionego rozporządzenia; - zwiększono wagę dla składnika studencko-doktoranckiego z 0,35 do 0,40. Zmiana jest podyktowana włączeniem do tego składnika wskaźnika dostępności dydaktycznej (di), opisanego wyżej. Pozostawienie niezmienionej wagi dla składnika studencko-doktoranckiego przy zastosowaniu mnożników d i mniejszych niż 1 wyraźnie ograniczyłoby znaczenie studentów i doktorantów uwzględnianych przy podziale dotacji podstawowej; - zwiększeniu uległa również waga dla składnika kadrowego (z 0,35 do 0,45). Zmiana jest podyktowana uwzględnieniem w tym składniku wskaźnika potencjału naukowego, który ostatecznie może redukować znaczenie składnika kadrowego w ogólnym podziale dotacji; w odniesieniu do grupy uczelni medycznych nadzorowanych przez ministra właściwego do spraw zdrowia wprowadzono następujące zmiany wag: - stała przeniesienia uległa zmniejszeniu (z poziomu 0,65 do 0,60), co wiąże się z analogicznymi skutkami jak w przypadku uczelni nadzorowanych przez 10
ministra właściwego do spraw szkolnictwa wyższego oraz uczelni wojskowych w zakresie kształcenia osób cywilnych. - zwiększono (z 0,35 do 0,45) wagę dla składnika studencko-doktoranckiego; - zwiększono (z 0,35 do 0,45) wagę dla składnika kadrowego; - zmniejszono wagę składnika badawczego (z 0,10 do 0,05); - z uwagi na specyfikę uczelni medycznych, parametr referencyjnej liczby studentów i doktorantów przypadających na nauczyciela akademickiego określono dla tej grupy uczelni na poziomie 8. w odniesieniu do grupy uczelni artystycznych nadzorowanych przez ministra właściwego do spraw kultury i ochrony dziedzictwa narodowego wprowadzono następujące zmiany wag: - zwiększono wagę składnika kadrowego (z 0,43 do 0,44); - zmniejszono wagę składnika badawczego (z 0,02 do 0,01); - zwiększono wagę składnika umiędzynarodowienia (z 0,00 do 0,10). - zmniejszono parametr przeliczania liczby nauczycieli akademickich (Z) do wartości 0,50 (w stosunku do aktualnej 0,80); - uwzględniając specyfikę prowadzenia zajęć w uczelniach artystycznych, mających charakter bardziej zindywidualizowany określono parametr referencyjnej liczby studentów i doktorantów przypadających na nauczyciela akademickiego na poziomie 5,5. w odniesieniu do grupy uczelni morskich nadzorowanych przez ministra właściwego do spraw gospodarki morskiej wprowadzono następujące zmiany wag: - podniesiono wartość dla stałej przeniesienia z roku poprzedniego z poziomu 0,65 do poziomu 0,90. Ustalenie stałej przeniesienia na tak wysokim poziomie pozwoli dwóm Akademiom Morskim na zapewnienie stabilnego finansowania w kolejnych latach bez znaczących wahań pomiędzy kolejnymi latami, co powinno skutkować lepszym planowaniem rozwoju bazy dydaktycznej; - dla składnika umiędzynarodowienia ustalono wagę na poziomie 0,0. Jest to powrót do rozwiązania, które obowiązywało do roku 2014. Kadry morskie kształcone w Polsce znajdują zatrudnienie głównie na rynku międzynarodowym, 11
więc niezasadne jest premiowanie przy podziale środków dotacji podstawowej wymiany międzynarodowej; - dla uniknięcia znaczących zmian w ramach składnika badawczego, co związane jest z ograniczoną liczbą realizowanych projektów badawczych związanych z gospodarką morską, zmniejszono wagę tego składnika do 0,05 z poziomu 0,10; - natomiast z uwagi na redukcję parametrów algorytmu zwiększeniu uległy wagi dla składników studencko-doktoranckiego i kadrowego, odpowiednio z 0,35 do 0,50 oraz z 0,35 do 0,45. Wszelkie jednostkowe zmiany w parametrach algorytmu wpływałyby wyłącznie na przesunięcia środków między funkcjonującymi obecnie dwoma morskimi ośrodkami akademickimi. - dla parametru referencyjnej liczby studentów i doktorantów przypadających na nauczyciela akademickiego w tej grupie uczelni ustalono wartość 13. Poziom ten jest analogiczny z poziomem określonym dla uczelni akademickich nadzorowanych przez ministra właściwego do spraw szkolnictwa wyższego. 2. Zmiany w algorytmie podziału dotacji dla uczelni zawodowych: Składniki zaprojektowane w ramach algorytmu podziału części zasadniczej dotacji podstawowej dla uczelni zawodowych uwzględniają część zmian zaproponowanych w algorytmie dla uczelni akademickich, zawierając jednocześnie elementy premiujące kształcenie na studiach pierwszego stopnia i na profilu praktycznym. składnik studencki (stanowiący modyfikację składnika studencko-doktoranckiego dla uczelni akademickich): wprowadzono premię za kształcenie w uczelniach zawodowych na studiach pierwszego stopnia (uwzględniono w składniku liczbę studentów studiów stacjonarnych na studiach pierwszego stopnia i jednolitych studiach magisterskich, które muszą być prowadzone w tej formie kształcenia zgodnie z przepisami rozporządzenia wydanego na podstawie art. 9 ust. 3 pkt 1a ustawy, ustalono wagę 1,0, natomiast dla studiów II stopnia i pozostałych jednolitych magisterskich wagę 0,6). 12
Zmniejszenie znaczenia kształcenia na studiach drugiego stopnia powinno stanowić bodziec dla uczelni zawodowych do kształcenia praktycznego na studiach pierwszego stopnia, jednocześnie nie zniechęcając tych uczelni do otwierania kierunków studiów, które z uwagi na swą specyfikę powinny być prowadzone jako jednolite studia magisterskie. Studenci pragnący kontynuować naukę na studiach drugiego stopnia będą zachęcani do podjęcia nauki w ośrodkach akademickich, co powinno wpłynąć pozytywnie na mobilność studentów; zwiększono z 1,2 do 1,4 przelicznik dla studentów studiujących na kierunkach o profilu praktycznym. Wprowadzone w 2014 r. do ustawy zmiany, nakładające na uczelnie zawodowe obowiązek zmiany profilu kształcenia z ogólnoakademickiego na praktyczny, spowodują z czasem, że zastosowanie większej wagi nie będzie miało znaczenia. Jednakże na obecnym etapie, gdy nadal w uczelniach zawodowych kształci się około 33% studentów na profilu ogólnoakademickim, zwiększenie wagi dla profilu praktycznego będzie stanowiło zachętę do intensyfikacji działań w kierunku zmiany profilu działalności uczelni zawodowych; wprowadzono analogicznie jak dla uczelni akademickich wskaźnik dostępności dydaktycznej (d i ), w ramach którego uwzględniana jest liczba studentów (studiów stacjonarnych i niestacjonarnych) przypadających na nauczyciela akademickiego w danej uczelni zawodowej, odniesiona do referencyjnej liczby studentów przypadających na nauczyciela akademickiego w tej grupie uczelni. Referencyjna wartość tego parametru została określona na poziomie równym 13; waga składnika studenckiego została zwiększona do 0,55 (w stosunku do aktualnie obowiązującej 0,35); składnik kadrowy: modyfikacji uległy analogicznie jak dla uczelni akademickich wagi dla liczby profesorów z zagranicy (wynoszą 4,0 w stosunku do dotychczasowych wag 5,0 i 4,0). dla składnika kadrowego zwiększono wagę do 0,40 (w stosunku do aktualnie obowiązującej 0,35). w miejsce zlikwidowanego składnika proporcjonalnego rozwoju kształcenia wprowadzono składnik przychodowy. Nowy składnik będzie premiował uczelnie 13
zawodowe, które uzyskują przychody pozadotacyjne, w szczególności przychody z organizowania dodatkowych szkoleń, kursów podyplomowych, realizacji programów dydaktycznych finansowanych ze środków Unii Europejskiej, a także współpracy z lokalnym otoczeniem gospodarczym. Dane do określenia tego składnika będą pozyskiwane ze sprawozdań z wykonania planów rzeczowo-finansowych składanych w roku poprzedzającym rok przyznania dotacji. Dla składnika przychodowego ustalono wagę 0,05. Informacje na temat zmian w załączniku nr 2 do rozporządzenia. Zmiany wprowadzone w algorytmie podziału kwoty części zasadniczej dotacji podstawowej z budżetu MON (załącznik nr 2 do aktualnie obowiązującego rozporządzenia) wynikają z konieczności zachowania gotowości do szkolenia wojskowego poszczególnych uczelni wojskowych w okresach, gdy resort obrony narodowej czasowo zmniejsza zapotrzebowanie na kształcenie kandydatów na żołnierzy zawodowych, a środki otrzymywane w tym czasie nie gwarantują pokrycia kosztów stałych. W ramach składnika studencko-doktoranckiego wprowadzono współczynnik utrzymania gotowości do szkolenia wojskowego. Współczynnik ten stosowany będzie w przypadku, gdy całkowita liczba studentów studiów stacjonarnych oraz uczestników stacjonarnych studiów doktoranckich będących żołnierzami zawodowymi i kandydatami na żołnierzy zawodowych jest mniejsza niż 200. Istota proponowanych zmian opiera się na założeniu, że pula dotacji podstawowej z budżetu MON do podziału dla uczelni wojskowych pozostanie stała, nastąpi natomiast przesunięcie środków dotacji podstawowej z budżetu MON między uczelniami wojskowymi. Informacje na temat zmian w załączniku nr 3 do rozporządzenia. Załącznik nr 3 do rozporządzenia dotyczy podziału dotacji dla uczelni wojskowych na zadania związane z obroną narodową (wprowadza on zmiany w załączniku nr 4 do aktualnie obowiązującego rozporządzenia). Wprowadzono w nim następujące modyfikacje: w części dotacji dotyczącej kształcenia funkcjonariuszy i żołnierzy w czynnej służbie wojskowej skierowanych przez właściwy organ wojskowy na kursy dokształcające, studia podyplomowe oraz inne formy kształcenia uwzględniono funkcjonariuszy pełniących służbę w resorcie obrony narodowej (np. w Służbie Kontrwywiadu Wojskowego, w Służbie Wywiadu Wojskowego). Włączenie ww. funkcjonariuszy do kręgu odbiorców tej części dotacji na zadania związane z obroną narodową dotyczącej 14
kształcenia da możliwość centralnego kierowania tych funkcjonariuszy na szkolenia finansowane w ramach ww. części dotacji; wyodrębniono w ramach wzoru, według którego oblicza się przeliczeniowe liczby funkcjonariuszy i żołnierzy z grupy stacjonarnych studiów podyplomowych: studium oficerskie, ze wskaźnikiem 1,5 z uwagi na fakt, iż szkolenia te realizowane są na podstawie odrębnej decyzji Ministra Obrony Narodowej; Podyplomowe Studia Polityki Obronnej o wskaźniku kosztochłonności 2,5; Podyplomowe Studia Operacyjno-Taktyczne o wskaźniku kosztochłonności 2,0; Wyżej wymienione studia podyplomowe zostały wyodrębnione z uwagi na szczególny charakter tych studiów oraz wysokie koszty ponoszone na ich realizację. w części dotacji dotyczącej zadań wykonywanych przez uczelnie jako jednostki wojskowe wprowadzono następujące zmiany: umożliwiono finansowanie wypłat uposażeń i innych należności pieniężnych dla żołnierzy uczestniczących w szkoleniu rezerw osobowych. Dotychczas wypłatę uposażeń i innych należności pieniężnych mogli otrzymać wyłącznie kandydaci na żołnierzy zawodowych; zrezygnowano z odrębnego wskazywania na możliwość przekazania dotacji na zadania dotyczące utrzymania w sprawności środków łączności wykorzystywanych do osiągania wyższych stanów gotowości bojowej, ponieważ zadania te są finansowane i rozliczane w ramach zadań związanych z przygotowaniem i utrzymaniem bazy mobilizacyjnej, które są już wymienione w tej dotacji. Informacje na temat zmian w załączniku nr 4 do rozporządzenia. Załącznik nr 4 do rozporządzenia nowelizującego dotyczy podziału dotacji dla publicznych uczelni kształcących personel lotniczy dla lotnictwa cywilnego na zadania związane z utrzymaniem powietrznych statków szkolnych i specjalistycznych ośrodków szkoleniowych kadr powietrznych i wprowadza zmiany w załączniku nr 8 do aktualnie obowiązującego rozporządzenia. wprowadzono parametr stałej przeniesienia o wartości 0,4, co zapewnieni wspomnianym uczelniom środki finansowe na kontynuację rozpoczętego procesu szkolenia; 15
w składniku lotniczym studenckim doprecyzowano definicję grupy studentów studiów stacjonarnych objętych kształceniem lotniczym, uwzględnianych w ramach tego składnika; w finansowaniu w zakresie kształcenia pilotów uwzględnia się studentów: - którzy pozytywnie przeszli proces kwalifikacji oraz posiadają już licencję PPL; - którzy nie posiadają licencji PPL ale spełniają warunki do jej uzyskania, tzn. odbyli co najmniej 45 godzin szkoleń w locie według obecnie obowiązujących przepisów; - nieposiadających licencji PPL ani niespełniających warunków do jej uzyskania (na poziomie nieprzekraczającym 10% przyjętych na specjalność pilota samolotowego i śmigłowcowego, po pozytywnym przejściu procesu kwalifikacji); w finansowaniu w zakresie w szkoleń, które kończą się uzyskaniem uprawnień do uzyskania uprawnień specjalistycznego personelu lotniczego (np. mechanik lotniczy obsługi, kontroler lotniczy) uwzględnia się liczbę studentów podlegających praktycznemu szkoleniu lotniczemu w uczelnianym ośrodku szkolenia lotniczego; wprowadzono nowy składnik efektywności szkolenia, w którym uwzględnia się liczbę studentów studiów stacjonarnych objętych kształceniem lotniczym i kształconych w uczelnianych ośrodkach kształcenia lotniczego, dla których w danym roku wystawiono ostateczne pozytywne zaświadczenie o ukończeniu szkolenia lotniczego uprawniające do przystąpienia do egzaminu państwowego do wydania licencji. Intencją wprowadzenia tego składnika jest wzmocnienie efektywności wydatkowanych środków i powiązanie wydatków z realnymi efektami. W pozostałym zakresie zachowano rozwiązania przyjęte w dotychczas obowiązującym rozporządzeniu. 16