Piotr Jermołowicz Inżynieria Środowiska Szczecin Drenaż opaskowy. Drenaże opaskowe stosuje się w celu wyeliminowania negatywnego oddziaływania wód gruntowych jak i infiltrujących na podziemne części obiektów budowlanych. Źle wykonana izolacja ścian fundamentowych, nieuregulowane spływy powierzchniowe szczególnie po opadach nawalnych, wysoki lub zmienny poziom wód gruntowych, awarie instalacji podziemnych, przebicia hydrauliczne i zaburzone warunki gruntowe w podłożu wynikające również z niewłaściwego zasypywania wykopów podczas wykonywania innych obiektów zlokalizowanych w pobliżu może doprowadzić do niekontrolowanego zawodnienia obiektu nowo wznoszonego, szczególnie piwnic - części podziemnych. Przy posadowieniach ponad 2 3 m ppt. drenaż opaskowy okazuje się nieodzowny. Rys. 1. Schemat instalacji drenażu opaskowego. Wcześniejsze zaprojektowanie drenażu opaskowego często łagodzi skutki źle wykonanej izolacji poziomej i pionowej, wówczas drenaż opaskowy powinien spełnić warunki drenażu stałego.
Równoległe wykonanie drenażu wraz z robotami fundamentowymi i wznoszeniem obiektu potania inwestycję, gdyż budowa takiego drenażu po wzniesieniu obiektu wiąże się z dużo większymi nakładami finansowymi. Należy przestrzegać zasady, aby drenaż był zakładany w poziomie posadowienia w poziomie chudego betonu. Fot.1. Szczegóły drenażu opaskowego przy ławie fundamentowej (makieta). Obecnie, bardzo szeroko stosowane są geokompozyty i geodreny do budowy systemów drenaży opaskowych. Możliwości jakie pojawiły się po wdrożeniu wielu rozwiązań opartych na geokompozytach są praktycznie nie ograniczone. Fot. 1. Rurki drenarskie perforowane w oplocie z geowłókniny i włókna kokosowego.
Fot.2. Geokompozyty drenujące: geomembrana + geowłóknina, geomembrana + rdzeń filtracyjny + geowłóknina Fot. 3. Geokompozyt drenujący.
Fot. 4. Geokompozyt drenujący z możliwością wypełnienia rdzeni wewnętrznych mineralnym materiałem filtracyjnym. Połączenie funkcji geomembran, geordzeni filtracyjnych i geowłóknin lub geotkanin w całość umożliwia odprowadzenie wody z przestrzeni wokół konstrukcji budowlanych bardziej optymalnie i wydajniej od rozwiązań konwencjonalnych. Należy jednak pamiętać o odpowiednim doborze materiałów geofiltracyjnych ze sprawdzeniem potrzebnych kryteriów filtracyjnych z kolmatacją włącznie w odniesieniu do gruntów rodzimych jak i projektowanych obsypek. Przy projektowaniu filtrów zalecane są następujące wartości kryteriów : zatrzymywania cząstek filtrowanego gruntu grunty drobnoziarniste O 90 10 d 50 grunty trudne (pylaste) O 90 d 90 grunty grubo-i różnoziarniste O 90 5 d 10 U oraz O 90 d 90 kolmatacji - dla wybranego wyrobu O 90 = (0,2 1) O 90, działania hydraulicznego - materiał geotekstylny drenu powinien zapewnić wystarczający przepływ wody w danym podłożu. W zależnościach tych oznaczono: O 90 - charakterystyczna wielkość porów geowłóknin, d 10, d 50, d 90 - wielkości ziaren gruntu, które wraz z mniejszymi stanowią odpowiednio 10, 50, 90% masy gruntu.
Kryteria dla filtrów, które powinny zapewniać zatrzymanie drobnych cząstek i ziarn, można podsumować następująco: a) grunty niespoiste: warunki obciążenia statycznego Jeżeli U* 5 to O 90 < 10 x d 50 oraz O 90 < d 90 Jeżeli U* < 5 to O 90 < 2,5 x d 50 oraz O 90 d 90 gdzie : U* - oznacza wskaźnik różnoziarnistości definiowany jako d 60 /d 10 warunki obciążenia dynamicznego O 90 < d 50 b) grunty spoiste warunki statyczne/dynamiczne obciążenia O 90 < 10 x d 50 oraz O 90 d 90 i O 90 100μm Za warunki statyczne obciążenia uważa się przepływ laminarny, włączając zmiany kierunku przepływu. Dynamiczne warunki obciążenia są wytwarzane przez przepływ silnie turbulentny.
Struktura geotkaniny w powiększeniu. Struktura geowłókniny w powiększeniu. Należy pamiętać w tego typu projektach, że przepływy wody następują nie tylko prostopadle do płaszczyzny geosyntetyków ale również w ich płaszczyźnie. Źle dobrane otwartości geowłóknin, geotkanin lub geokompozytów mogą doprowadzić do zatkania porów tych materiałów i zahamowania wodoprzepuszczalności ze wszystkimi tego skutkami.