nr 2/2014 ROSYJSKIE SIŁY ZBROJNE CZYNNIK ODSTRASZANIA CZY ZAGROŻENIA? Dr Krzysztof Surdyk Ocena zagrożeń, w tym zagrożeń militarnych powinna być punktem wyjścia przy opracowywaniu doktryn i strategii obronnych ( )charakterystyka sił zbrojnych naszego sąsiada, Federacji Rosyjskiej może w pewnym teoretycznym wymiarze być przydatna do takiej oceny.
nr 2/2014 Prawidłowe i przeprowadzone z odpowiednim wyprzedzeniem czasowym, rozpoznanie zagrożenia bezpieczeństwa państwa, a szczególnie zagrożenia militarnego ma podstawowe znaczenie dla każdego państwa i utrzymania niepodległego bytu narodu. Ocena zagrożeń, w tym zagrożeń militarnych powinna być punktem wyjścia przy opracowywaniu doktryn i strategii obronnych, określających działania państwa i jego sił zbrojnych na wypadek kryzysu politycznowojskowego lub wojny. Ocena stopnia zagrożenia państwa wpływa również na potencjał własnych sił zbrojnych. Przedstawiona niżej charakterystyka sił zbrojnych naszego sąsiada, Federacji Rosyjskiej może w pewnym teoretycznym wymiarze być przydatna do takiej oceny. Rosyjskie Siły Zbrojne /SZ/ przechodzą okres totalnego przezbrojenia, które w pierwszej kolejności dotyczy wojsk powietrzno-kosmicznej obrony /WPKO/, strategicznych wojsk rakietowych /SWR/, sił powietrznych /SP/ i sił morskich /SM/. Reforma rozpoczęta w 2008 roku, jest największą w historii rosyjskich SZ od czasu rozpadu ZSRR. Przebudowa następuje na wszystkich frontach. Zamiast 6., utworzono 4 okręgi wojskowe, w skład których weszły elementy SP, obrony powietrznej /OP/, i SM. Aparat kierowniczy sił zbrojnych został zmniejszony dwukrotnie. Podstawowym związkiem taktycznym została brygada, jako najbardziej mobilna i kompaktowa struktura. Strukturę dywizyjną pozostawiono jedynie w wojskach powietrzno-desantowych /WPD/ i w niektórych owianych tradycją jednostkach. W sposób istotny zmienił się system dowodzenia wojskami, zmniejszyła się liczebność wojsk i liczba żołnierzy z poboru. Postawiono głównie na tworzenie armii kontraktowej. Do 2017 roku w jej szeregach ma być 425 tys. żołnierzy kontraktowych /przy ogólnej liczebności SZ 1 mln żołnierzy/. Od 1 stycznia 2012 roku wynagrodzenie żołnierzy zawodowych wzrosło trzykrotnie, a emerytury wojskowych 1,6 razy. Trwa reforma szkolnictwa wojskowego. Tworzy się 10 dużych wojskowych centrów naukowoszkoleniowych. Ale co najważniejsze przyjęto bezprecedensowy program przezbrojenia sił zbrojnych do 2020 roku. Obecnie procentowy udział nowego uzbrojenia w rosyjskiej armii zwiększył się i wynosi ok. 16%. Do końca 2014 roku przewiduje się zwiększenie tego udziału do 30%, a w 2020 roku do poziomu ok. 70%. Strona 2 z 31
nr 2/2014 Rząd Rosji na modernizację SZ wydziela, jak na możliwości tego kraju, ogromne środki. Budżet rosyjskiego MON w 2003 roku wynosił 600 mld rubli, a w tym roku /2014/ - 2,3 biliona rubli. Rubieże kosmiczne. Znaczącą zmianąw SZ FR było utworzenie wojsk powietrzno-kosmicznej obrony /WPKO/. W tym zupełnie nowym rodzaju wojsk połączono: kierowanie systemami uprzedzania o ataku rakietowym, obronę przeciwrakietową, obronę powietrzną, kontrolę przestrzeni powietrznej, starty i kierowanie sputników. Do 2020 roku na wyposażenie WPKO powinno być przekazane ok. 100 aparatów kosmicznych o przeznaczeniu wojskowym. W ramach WPKO uruchamiane są kolejne stacje radiolokacyjne uprzedzania o ataku rakietowym nowej generacji typu Woroneż. "Woroneż" to stacja radiolokacyjna nowej generacji. Zużywa o 40 proc. mniej energii niż starsze rosyjskie konstrukcje. Może też być szybko rozmontowana i przewieziona w inne miejsce. Główna stacja tego typu powstała w 2006 roku w Obwodzie Leningradzkim. Podobna stacja od 2009 roku, działa w Armavir, w Kraju Krasnodarskim. W 2012 roku podobny obiekt został oddany do użytku w regionie Irkucka. 1 grudnia 2011 r., w miejscowości Pionierskij w Obwodzie Kaliningradzkim została uruchomiona kolejna stacja radiolokacyjna należąca do systemu obrony przeciwrakietowej Rosji typu "Woroneż-DM". Ma zasięg 6 tys. mil. Będzie kontrolować przestrzeń powietrzną całej Europy. Zachodniej i pozwoli wykryć rakiety w przestrzeni powietrznej od bieguna północnego po wybrzeże północnej Afryki. Oddziały i związki taktyczne WPKO otrzymują nowe przeciwlotnicze systemy rakietowe. Celem rosyjskiej obrony powietrzno-kosmicznej jest stworzenie strefy obrony obejmującej wszystkie wysokości i odległości, na których potencjalny przeciwnik mógłby pojawić się z zamiarem zaatakowania ochranianych obiektów. Planuje się, że taką strefę stworzą istniejące i konstruowane obecnie rakietowe systemy OP. I tak: system S-500 będzie działał w zakresie obrony przeciwrakietowej, system S-400 - jako system OP dalekiego zasięgu, system Witiaź - jako system OP średniego zasięgu oraz system Morfey jako system bliskiej OP i bardzo małych wysokości. Wg konstruktora - firmy Ałmaz-Antey, systemy te mają być gotowe do 2015 roku. Eksperci twierdzą, że systemy, jakie pojawią się po Strona 3 z 31
nr 2/2014 systemie PRO/OP S-500 będą systemami już nie naziemnego, a powietrznego bazowania. Część z nich już znajduje się w rozpracowaniu i przechodzi próby. System S-500 Triumfator, o zasięgu ponad 500 km i skutecznej wysokości rażenia celu - 40 km, jest nowym pod względem koncepcyjnym systemem OP/PRO. Znajduje się w stanie prób technicznych, a jego wprowadzenie do uzbrojenia przewiduje się na 2016/17 rok. Również nowym rozwiązaniem technicznokonstrukcyjnym jest testowany obecnie system średniego zasięgu Witiaź, który ma przejąć zadania systemu S-300 oraz system bliskiej obrony powietrznej Morfey /zasięg ok. 20 km, wysokość do 15 km/. System S-400 Triumf od ponad roku wchodzi na uzbrojenie rosyjskich SZ. Jego strefa rażenia sięga 400 km w odległości i 30 km w wysokości. Każdy S-400 posiada możliwości jednoczesnego ostrzelania do 36 celów z naprowadzeniem na nie 72 rakiet. Trzy pułki S-400 rozwinięto m.in. w ramach OP Moskwy. Kolejne jednostki pojawiły się w Obwodzie Kaliningradzkim i we Flocie Bałtyckiej. Systemy S-400 zabezpieczane są przed atakiem z powietrza na małych wysokościach. Rolę tę w systemie OP Moskwy spełniają niedawno wprowadzone na uzbrojenie systemy Pancir-S1. Plot zestaw rakietowy Pancir-S1 ma możliwość niszczenia współczesnych i perspektywicznych środków napadu powietrznego /w tym broń wysokiej dokładności rażenia/ na odległości do 20 km i wysokości do 15 km. Prędkość rakiety tego systemu wynosi 1300 m/s, a jednocześnie może ostrzelać 4 cele powietrzne. Wg dowódcy sił powietrznych SZ FR gen. Bondariewa, w Rosji skonstruowano i prowadzi się próby z inteligentnymi pociskami rakietowymi dla systemów OP. Rakieta z wbudowaną sztuczną inteligencją, podczas lotu analizuje sytuację powietrzną i radiolokacyjną i sama podejmuje decyzję na jakiej wysokości, w jakim kierunku i z jaką prędkością ma lecieć. Wg Bondariewa pokonanie sytemu OP dysponującego takimi rakietami, przez strategiczne samoloty bombardujące będzie nieemożliwe. Triada jądrowa. I. Strategiczne Wojska Rakietowe FR przechodzą fazę poważnego przezbrojenia. Dotyczy to zarówno samych zestawów rakietowych, jak i wspomagających je Strona 4 z 31
nr 2/2014 systemów dowodzenia. W br. MO RF rozpoczęło zakupy komponentów do nowego zautomatyzowanego systemu dowodzenia dla SWR. Projekt systemu pod nazwą Wozzwanie / Wyzwanie / powstaje w celu umożliwienia SWR, pokonanie amerykańskiego sytemu obrony przeciwrakietowej /PRO/. W przeciwieństwie do istniejącego obecnie, już po starcie rakiety posiada możliwość zmiany kierunku jej lotu i powtórnego wycelowania. Do 2020 roku wszystkie jednostki SWR mają być wyposażone w system Wozzwanie. Obecnie w FR pojawiają się również propozycje ponownego wprowadzenia na uzbrojenie SWR awaryjnego systemu uruchomienia rakiet balistycznych Perimetr, i jego modernizacji w taki sposób, aby mógł zareagować np. na atak z użyciem rakiet manewrujących Tomahawk. Jeszcze w ZSRR dla zapewnienia odpowiedzi na ewentualny atak jądrowy ze strony USA, skonstruowano awaryjny system łączności, który automatycznie uruchamiał cały rakietowy potencjał jądrowy, w przypadku zniszczenia stanowisk dowodzenia i standardowych systemów łączności. System ten o nazwie Perimetr /na Zachodzie nazwany Martwą Ręką /, zbudowany został w oparciu o specjalny, dowódczy pocisk rakietowy, który wyposażony w mocne nadajniki, przelatywałby nad terytorium kraju, przekazując komendy startowe dla wszystkich rakiet balistycznych. W grudniu 1990 r. na uzbrojenie przyjęto zmodernizowaną wersję nazwaną Perimetr- RC, która funkcjonowała do 1995 roku, kiedy to w ramach porozumienia START-1 zdecydowano o jej wycofaniu. SWR wyposażone były dotąd głównie w stacjonarne ciężkie rakiety na paliwo ciekłe, RS-20 Wojewoda, rakiety RS-12M Topol i w niewielkim stopniu Topol-M /w wersji kołowej RS-12M1 i stacjonarnej RS-12M2/. Rakiety Topol są obecnie wycofywane, a kolejne dywizje wyposażane w rakiety Topol-M w obu wersjach oraz nowsze od nich rakiety RS24 Jars. Szczegółowe dane rakiety RS-24 Jars są objęte tajemnicą, ale specjaliści przypuszczają, że nowa rosyjska rakieta na paliwo stałe ma zasięg 12 tys. km i może dostarczyć w rejon celu od 6 do 10 głowic bojowych indywidualnego naprowadzania o mocy od 150 do 300 KT. Ocenia się, że może ona ustępować starszym rakietom RS- 18 i RS-20 na paliwo ciekłe, jeżeli chodzi o Strona 5 z 31
nr 2/2014 ciężar przenoszonych głowic, ale znacznie wyprzedza je, jeżeli brać pod uwagę charakterystyki eksploatacyjne i prędkość nabierania wysokości. Rakieta może startować z silosów podziemnych, jak i z wyrzutni mobilnych W związku z poważnym już zaangażowaniem Amerykanów w rozwijanie swojej Tarczy Antyrakietowej i nowej koncepcji tzw. programu Natychmiastowego Globalnego Uderzenia /Prompt Global Strike PGS/, rosyjscy stratedzy planują w już istniejących systemach wprowadzać elementy umożliwiające rakietom pokonanie obrony przeciwrakietowej, a także wprowadzenie do arsenałów broni balistycznej kolejnych pocisków rakietowych zdolnych pokonać amerykańską tarczę. Wracają również dawne, skuteczne rozwiązania w postaci ciężkiej rakiety na paliwo ciekłe /w nowej wersji Sarmat / i balistycznej rakiety kolejowej /wzorowanej na rakiecie Mołodiec (wg NATO Stilet )/. Szczególne miejsce w rozwoju SWR zajmują obecnie prace konstruktorskie ciężkiej rakiety balistycznej na paliwo ciekłe, która ma zastąpić rakietę RS-20W "Wojewoda /wg NATO Satana. Przewiduje się, że nowa wzorowana na niej rakieta Sarmat będzie posiadała znacznie lepsze charakterystyki od swojej poprzedniczki. Będzie przenosić ładunek składający się z wielu głowic bojowych. Będzie mogła być wystrzeliwana w różnych kierunkach, nawet przez bieguny północny lub południowy. Będzie również wyposażona w środki niezbędne do pokonania obrony przeciwrakietowej. Wobec wspomnianych zagrożeń dla SWR ze strony nowego amerykańskiego programu Natychmiastowego Globalnego Uderzenia, rosyjscy wojskowi chcieliby na powrót wprowadzić na uzbrojenie pociski rakietowe z głowicami jądrowymi, odpalane ze składów pociągowych, krążących po systemie trakcji kolejowej Federacji Rosyjskiej. Wcześniej pociski rakietowe tego zestawu / Mołodiec, wg kl. NATO Stilet / w b. ZSRR produkowane były na Ukrainie /Biuro Konstruktorskie Jużnoje /. Wg ocen rosyjskich moc uderzeniowa tylko jednego takiego zestawu jest równoważna mocy całej dywizji wyposażonej w rakiety umieszczone w silosach. Radziecki zestaw Mołodiec wycofano z uzbrojenia w 2005 roku na podstawie wcześniejszego porozumienia pomiędzy prezydentami Bushem i Jelcynem. Strona 6 z 31
nr 2/2014 W pierwszej połowie 2014 r. zakończyło się projektowanie nowego Kolejowego Balistycznego Zestawu Rakietowego. Przewiduje się, że nowy zestaw tego typu może wejść na uzbrojenie w latach 2018-20. W SWR pojawiła się również nowa rakieta RS-26 Rubież, która przeszła badania eksploatacyjne bez większego rozgłosu. Pierwszy pułk wyposażony w zestawy rakietowe systemu Rubież wejdzie na uzbrojenie rosyjskich SWR prawdopodobnie jeszcze w 2014 roku. O najnowszej rosyjskiej rakiecie balistyczne R- 26 Rubież wiadomo bardzo niewiele, ale po początkowej ciszy w okresie jej powstawania, obecnie wzbudza sporo emocji. Spowodowała również oficjalne reakcje ze strony Stanów Zjednoczonych, które zarzuciły Rosji, że prowadząc próby z tą rakietą naruszają układ o ograniczeniu rakiet średniego zasięgu. Amerykanie podejrzewają, że rakieta ta działa na odległościach pomiędzy 2000, a 6000 km, co narusza postanowienia układu. Zdaniem strony rosyjskiej, powodem nerwowości Amerykanów są przede wszystkim możliwości nowej rakiety w zakresie pokonywania obrony przeciwrakietowej. Wg specjalistów rosyjskich głowica bojowa po oddzielaniu od samej rakiety leci po niemożliwej do określenia trajektorii. Jej komputer pokładowy co chwilę zmienia kurs na zasadzie wyboru liczb przypadkowych. Dlatego przechwycenie tej rakiety jest praktycznie niemożliwe. II. Ważnym środkiem przenoszenia pocisków rakietowych z głowicami jądrowymi są okręty podwodne. Na wyposażeniu strategicznych podwodnych okrętów atomowych FR od 2007 roku znajdują się balistyczne, wielogłowicowe rakiety na paliwo ciekłe R-29RMU2 Siniewa, które dysponują możliwością przenoszenia największych ładunków spośród światowych rakiet balistycznych, zwiększoną dokładnością strzelania, powiększoną strefą rozdzielenia głowic bojowych i możliwością zastosowania spłaszczonych trajektorii na całej długości lotu, co pozwala na istotne skrócenie czasu dostarczenia głowicy bojowej do celu. W latach 2009-11 opracowano i wprowadzono do uzbrojenia modyfikację Siniewy, rakietę R-29RMU2.1 Lainier. Rakietę tę wyróżnia możliwość przenoszenia różnego typu i mocy głowic bojowych, a także zastosowanie zestawu środków umożliwiających pokonanie obrony przeciwrakietowej. Strona 7 z 31
nr 2/2014 Z problemami na wyposażenie rosyjskich strategicznych okrętów podwodnych klasy Borej wchodzą rakiety balistyczne na paliwo stałe Buława-30. Rakieta ta, o zasięgu 8 tys. km i z możliwością przenoszenia ładunku bojowego o wadze do 1159 kg, pozwala na dostarczenie do celu 6 głowic bojowych małej mocy, czyli ustępuje amerykańskiej rakiecie Trident-2. Dokładność strzelania jest podobna do tej, jaką uzyskuje rakieta Siniewa, jednak Buława dysponuje wystarczającym aktywnym odcinkiem lotu, na którym może ona wykonać manewr antyrakietowy. Wg niektórych danych rakieta ta wyposażona jest w manewrujące głowice bojowe z kompleksem środków niezbędnych do pokonania obrony przeciwrakietowej. Na uzbrojeniu podwodnych okrętów wielozadaniowych znajdują się rakiety manewrujące dalekiego zasięgu z głowicami jądrowymi. Okręty klasy Jasień wyposażone są w różnego rodzaju broń. Po pierwsze, są to torpedy, które umożliwiają niszczenie okrętów podwodnych oraz atakowanie okrętów nawodnych wszystkich klas. Są to także rakiety klasy Onyx / Jachont /. Można nimi atakować uderzeniowe grupy lotniskowców. Ich zasięg wynosi blisko 300 kilometrów. Okręty podwodne klasy Jasień wyposażone są także w rakiety typu Granat, przenoszące głowice jądrowe o mocy 200 kt, które mają zasięg 2500-3000 kilometrów, czyli mogą zaatakować cele na całym terenie europejskiego teatru działań zbrojnych. III. Ostatnim z triady nosicieli broni jądrowej są pociski manewrujące umieszczane na bombowcach strategicznych. Na rosyjskich bombowcach strategicznych Tu-95MS i Tu-160 montowane były pociski manewrujące Raduga Ch-55 (wg NATO AS-15 Kent) będące w uzbrojeniu od 1984. Ch-55 jest wyposażony w bezwładnościowodopplerowski system nawigacyjny z korektą położenia w zadanych regionach. Pocisk napędzany jest silnikiem odrzutowym wysuwanym po starcie pod ogonową częścią pocisku. Głowica bojowa zawiera ładunek jądrowy o równoważniku trotylowym 200 kt. Prace badawczo-rozwojowe nad modernizacją rosyjskich bombowców strategicznych trwają już od ponad dwudziestu lat, a ich wyniki są etapami wdrażane w samolotach seryjnych. Najpierw, około 10 lat temu, seryjne bombowce zostały uzbrojone w zmodernizowany strategiczny pocisk manewrujący Ch-555. Strona 8 z 31
nr 2/2014 Obecnie ruszyła produkcja seryjna rakiet Ch-102. Obrona powietrzna. Siły Powietrzne Rosji przeszły poważne zmiany. Dowództwo operacyjnostrategiczne wojsk obrony powietrznej przekazano utworzonym WPKO. Stworzono 7 silnych baz lotniczych z rozwiniętą infrastrukturą. W Zachodnim Okręgu Wojskowym na bazie grup lotniczych tego Okręgu zostanie rozwiniętych w najbliższym czasie /2014 r./ 5 pułków lotniczych w obwodach karelskim, woroneskim, murmańskim, twerskim i kurskim. Pułki te wejdą w skład dywizji lotniczej z siedzibą w Woroneżu. Tworzone pułki zostaną wyposażone w nowe wersje samolotów myśliwskich m.in. w Mig-29SMT i Mig-31BM, samoloty uderzeniowe Su-34, a także nowe samoloty, które wejdą na uzbrojenie w najbliższym czasie. Modernizuje się sieć lotnisk wojskowych. W tym, na Bałtyckiej Kosie w Obwodzie Kaliningradzkim rozpoczęto prace nad reanimacją porzuconego ponad ćwierć wieku temu lotniska dla hydroplanów. Odbudowa lotniska wiąże się z planami odbudowania w składzie Floty Bałtyckiej lotnictwa zwalczającego okręty podwodne na bazie hydroplanów Be-200. Na podstawie porozumienia FR z Białorusią SP FR tworzą swoją bazę dla samolotów myśliwskich prawdopodobnie w Baranowiczach /Okręg Brzeski/ na terenie 61-szej białoruskiej bazy Lotnictwa Myśliwskiego. Przewiduje się, że do końca 2014 roku w rosyjskiej bazie lotniczej na Białorusi rozwinięty zostanie pułk LM samolotów Su-27SM3 24 samoloty. Nie można wykluczyć, że baza w Baranowiczach stanie się również miejscem stałej dyslokacji rosyjskiego samolotu dalekiego rozpoznania radiolokacyjnego A-50, który już został tam wykorzystany do sprawdzenia gotowości Wspólnego Regionalnego Systemu OP Rosji i Białorusi. Program przezbrojenia SZ FR przewiduje, że w latach 2011-20 ministerstwo obrony FR otrzyma na zakupy nowego uzbrojenia i modernizacje istniejącego, kwotę 20 bilionów rubli /ok. 600 mld USD/. Z tej sumy ok. 5 bilionów zostanie przeznaczone na lotnictwo, w tym na konstrukcję i zakup myśliwca nowej generacji T-50 /PAK FA/. Do 2020 roku siły powietrzne Rosji przejdą gruntowne przezbrojenie. Otrzymają ok. 600 Strona 9 z 31
nr 2/2014 nowoczesnych samolotów, ponad 1 tys. śmigłowców różnych typów, 38 zestawów przeciwlotniczych średniego zasięgu Witiaź Wg planów, w samej tylko firmie Sukhoj zakupionych zostanie 440 samolotów. Wśród nich znajdują się najnowsze myśliwce 5 generacji T-50, a ponadto Su-30SM /zbudowany na bazie rosyjsko-indyjskiego myśliwca Su-30MKI/, samolot uderzeniowy /bombowiec frontowy/ Su-34 i wielofunkcjonalny myśliwiec Su-30M2 oraz nowy wielozadaniowy myśliwiec Su-35S. W grudniu ubiegłego roku lotnictwo miało na stanie 34 myśliwce Su-35. Docelowo ich liczba ma wzrosnąć do 48 i na tym koniec, bo w 2016 roku Rosja planuje wprowadzić myśliwiec piątej generacji PAK FA. Konstrukcja Su-35 jest pod wieloma względami bardzo nowoczesna. W projekcie wykorzystano najnowszą awionikę stworzoną dla potrzeb myśliwców 5 generacji, silniki ze zmianą wektora ciągu umożliwiające tzw. super-manewrowość, zrezygnowano też z przedniego usterzenia poziomego. Aby podkreślić wyższość samolotu nad dotychczasowymi maszynami generacji pośredniej 4+ producent określa go mianem 4++ i twierdzi, iż ustępuje on jedynie amerykańskiemu F-22, który w przeciwieństwie do Su-35S nie jest oferowany na rynki zagraniczne. Su-35S (najnowsza wersja) wszedł do produkcji seryjnej w 2010 r.. W 2015 roku w SP FR powinno być ok. 50 samolotów myśliwskich Su-35, których okres eksploatacji wynosi 30 lat. Tak, więc samoloty te wraz z przygotowywanym do produkcji od 2016 roku samolotem T-50 będą stanowić główną siłę rosyjskich SP. Podstawowym myśliwcem rosyjskim od 2016 roku ma się stać wielozadaniowy, niewykrywalny dla radarów myśliwiec PAK FA, który nosi fabryczne oznaczenie Suchoj T-50. Obecnie najprawdopodobniej istnieje nie więcej niż 5 prototypów tej maszyny i wszystko wskazuje na to, że już wkrótce myśliwiec trafi do seryjnej produkcji. Mówi się nawet o 60 maszynach dla rosyjskiej armii po 2016 roku. Będzie to pierwszy myśliwiec piątej generacji na wyposażeniu rosyjskich SP. W odpowiedzi na amerykańskie F-35 Lighting II oraz F-22 Raptor, zastąpi on świetne, ale gorzej przystające do realiów współczesnego pola walki, maszyny MiG-29 oraz Su- 27. Zagraniczni eksperci, zauważają, że właściwości stealth rosyjskiej maszyny są nieco gorsze od amerykańskich odpowiedników, jednak będzie to myśliwiec szybszy, o większym zasięgu i przede wszystkim o wiele tańszy. Ponadto maszyny, które możemy obec- Strona 10 z 31
nr 2/2014 nie oglądać to prototypy. W ciągu kilku następnych lat, jeszcze przed wdrożeniem ich do seryjnej produkcji, ich właściwości mogą ulec poprawie. PAK FA jest zdolny do osiągania prędkości naddźwiękowej bez użycia dopalacza (supercruise), co jest bardzo ważne w przypadku maszyn wykorzystujących technologię stealth, ponieważ użycie dopalacza zwiększa oprócz zużycia paliwa także sygnaturę cieplną myśliwca, co czyni go łatwym celem dla rakiet naprowadzanych na źródło ciepła. Zgodnie z planami modernizacji SZ FR do 2020 roku lotnictwo dalekiego zasięgu otrzyma 10 zmodernizowanych bombowców strategicznych Tu-160. Zmodernizowane maszyny otrzymają nowe silniki NK32. Samolot otrzyma nowe wyposażenie i uzbrojenie /rakiety manewrujące nowej generacji/. Jego efektywność bojowa w ocenie specjalistów wzrośnie przynajmniej dwukrotnie. Poza tym biuro konstruktorskie Tupolewa zakończyło projektowanie perspektywicznego samolotu bombowego dalekiego zasięgu PAK DA i w najbliższym czasie rozpocznie się produkcja poszczególnych podzespołów jego prototypu. Obecnie w składzie lotnictwa dalekiego zasięgu FR znajdują się bombowce Tu-160, Tu-95MS i Tu-23M3. W tym roku rozpoczęły się również prace doświadczalno-konstruktorskie nad pierwszym rosyjskim bezzałogowym samolotem uderzeniowym. Zgodnie z planami samolot ten ma wejść na uzbrojenie SP FR w 2017 roku. Prace prowadzone są nad dwoma rodzajami bezpilotowców. Jeden przenoszący uzbrojenie i ładunek bojowy o masie 5 ton, drugi - o masie 1 tony. W SP Rosji podejmuje się również działania zmierzające do uczynienia własnych samolotów bardziej niewidzialnymi dla przeciwnika. Jednym z takich rozwiązań jest konstrukcja centrum naukowego im. akademika Berga, które skonstruowało niewielką rozmiarowo stację zakłóceń aktywnych MSP-418K /dla samolotów typu Mig/ i stację radioprzeciwdziałania Omul /dla samolotów typu Su/, dla obrony tych samolotów przed pociskami rakietowymi powietrzepowietrze i dowolnymi środkami obrony przeciwlotniczej, aparatura umieszczona w podwieszanym pod kadłubem samolotu pojemniku, formuje fałszywe elektroniczne Strona 11 z 31
nr 2/2014 zobrazowanie samolotu tzw. fantomy, niczym nie różniące się od rzeczywistego zobrazowania samolotu, ale położone w innym miejscu przestrzeni powietrznej. W 2014 jednostki radiotechniczne SP Rosji otrzymają 10 nowoczesnych stacji radiolokacyjnych Niebo-ME, posiadających możliwości wykrywania celów powietrznych na dużych wysokościach i odległościach przekraczających 1000 km. Poza tym dla stworzenia pełnego przykrycia polem radiolokacyjnym całego terytorium FR wojska otrzymają 30 trasowych stacji radiolokacyjnych Sopka-2, pozwalających na całodobową obserwację przestrzeni powietrznej na odległości do 400 km i wysokości do 30 km. Dodatkowo prowadzi się automatyzację 3 pułków radiotechnicznych wprowadzając zautomatyzowane systemy dowodzenia i kierowania Fundament, pozwalających na pełne opracowanie 400 celów. Dotąd systemy te wprowadzono w 10 jednostkach. wykrywa przeciwnika wyposażonego w środki radioelektroniczne, przekazując uzyskane dane systemom walki radioelektronicznej /WRE/, systemom OP i siłom powietrznym dla neutralizacji celów. W odróżnieniu od zwykłych stacji radiolokacyjnych system Moskwa-1 pracuje na zasadzie pasywnej radiolokacji, wychwytując własne promieniowanie celu, pozostając niewidzialnym dla przeciwnika. W obszarze walki radioelektronicznej w latach 2014-15 na uzbrojenie SP wejdzie 18 stacji walki radioelektronicznej Krasucha-4S (1RŁ257/RB-271A). Stacje te przeznaczone są do przykrycia obiektów naziemnych przed działaniem pokładowych stacji radiolokacyjnych samolotów lotnictwa uderzeniowego. Stacje te można również wykorzystywać dla postawienia zakłóceń radioelektronicznych radarom umieszczonym na pokładach samolotów bezzałogowych. Siły Morskie. Poza tym również w 2014 roku na wyposażenie SP wchodzą systemy pasywnej radiolokacji posiadające możliwość wykrywania celów na odległości 2,5 krotnie większej od swego poprzednika. System Moskwa-1 skanuje przestrzeń powietrzną i W efekcie realizacji państwowego programu przezbrojenia SZ FR, siły morskie /SM/ FR powinny otrzymać do 2020 roku 24 okręty podwodne i 54 okręty nawodne różnych typów. Tylko w 2014 roku planuje Strona 12 z 31
nr 2/2014 się przekazanie SM FR ok. 40 okrętów nawodnych i podwodnych. W tym fregaty projektu 11356, małe okręty rakietowe projektu 21980, okręt ratowniczy Igor Biełousow i inne. Równolegle prowadzi się rozbudowę infrastruktury morskiej, w tym m.in. rozbudowę bazy Floty Północnej w Gadżijewo, bazy Floty Oceanu Spokojnego w Wiljuczijsku i bazy Floty Czarnomorskiej w Noworosyjsku. Po zajęciu Krymu trwa przystosowywanie do rosyjskich potrzeb bazy w Sewastopolu i innych miejscowościach półwyspu. W 2013 roku MO FR postawiło swoim siłom morskim zadanie utworzenia operacyjnej grupy SM dla działań na zasadzie stałego pobytu w basenie Morza Śródziemnego, co jest obecnie realizowane. Pomimo trwających dyskusji na temat możliwości finansowych i celowości Rosja podjęła decyzję o budowie nowego lotniskowca. Dowódca SM FR adm. Czirkow potwierdził w listopadzie 2012 r., że projektowanie okrętu powinno zakończyć się w 2018 roku, po czym nastąpi jego budowa. Przewiduje się, że nowy lotniskowiec oprócz funkcji mocnego środka uderzeniowego będzie spełniał również funkcję okrętu dowodzenia, który będzie kierował działaniami ugrupowań bojowych złożonych z różnych rodzajów wojsk na terenach przybrzeżnych, morskich i oceanicznych teatrów działań wojennych, sam wchodząc w skład takich ugrupowań. Wyporność lotniskowca ma wynosić ok. 50 tys. ton, to jest więcej niż jedynego lotniskowca w rosyjskich SM Admirał Kuzniecow ale mniej niż u współczesnych lotniskowców amerykańskich. Przewiduje się, że w jego hangarach rozmieszconych zostanie 80 samolotów lotnictwa pokładowego. Obecnie podstawę morskich strategicznych sił jądrowych FR stanowią okręty podwodne trzeciej generacji projektów 667 Delfin i Kalmar /wg klasyfikacji NATO Delta-IV i Delta-III/. Sześć Delfinów pełni służbę we Flocie Północnej, a cztery Kalmary we Flocie Oceanu Spokojnego. Jednocześnie podstawowe okręty 4. generacji zaczęły wchodzić na uzbrojenie rosyjskich SM. W okresie najbliższych 15-20 lat podstawę podwodnych sił morskich Rosji stanowić będą okręty podwodne 4. generacji klasy Borej, Jasień i Łada. I tak w styczniu 2013 r. na uzbrojenie wszedł atomowy okręt podwodny 4. generacji Jurij Dołgorukij /projekt 955, klasa Borej /. W tym samym roku przyjęto na uzbrojenie okręt tej samej Strona 13 z 31
nr 2/2014 klasy Aleksander Newskij, a w bieżącym, 2014 roku planuje się przyjęcie w skąd SM trzeciego okrętu tej klasy Władimir Monomach. Tzw. wielozadaniowe atomowe okręty podwodne projektów 945, 949, 971 i inne zostaną zastąpione jedną klasą okrętów 885 Jasień. Główny okręt tej klasy Sevierodvinsk został przyjęty na uzbrojenie w 2013 roku. Okręty podwodne z napędem konwencjonalnym projektów 877 i 636 zostaną zastąpione okrętami z napędem dieslowo-elektrycznym projektu 677 Łada. W 2010 r. siły morskie FR przyjęły do próbnej eksploatacji główny okręt tego projektu Sankt-Petersburg, który jednak do tej pory przechodzi badania eksploatacyjne. Kolejne okręty tej klasy planuje się wyposażyć w napęd niezależny od dostępu powietrza, co znacznie wydłuży możliwości jego przebywania pod wodą i zapewni większa skrytość pływania /mniejsze szumy własne/. W sumie w skład rosyjskich SM do 2020 powinno wejść 24 okrętów podwodnych. Osiem z nich to strategiczne okręty projektu 955 / Borej - 3 jednostki/ i zmodernizowane projektu 955A / Borej A 5 jednostek/. Oprócz tego SM FR otrzymają osiem wielozadaniowych atomowych okrętów podwodnych projektu 855 Jasień, z których główny okręt serii Severodvinsk już został przyjęty na uzbrojenie, a następny z serii ma wejść w skład SM w 2015 roku. Poza tym na uzbrojenie wejdzie osiem okrętów podwodnych z napędem konwencjonalnym. Będą to najprawdopodobniej okręty projektów 677 Łada i 636 Warszawianka. Budowa kolejnych okrętów podwodnych projektu 636 /nowoczesna wersja projektu 877 Paltus/, jest ściśle związana z pokonaniem problemów ujawnionych podczas prób z pierwszym okrętem serii Sankt- Petersburg. Następne okręty tego projektu Kronsztadt i Sewastopol, których konstrukcja została czasowo wstrzymana, będą wykończone. Przy czym planuje się, że Sewastopol zostanie wyposażony jak już wspomniano w nowy typ napędu, niezależnego od dostępu powietrza i wejdzie w skład SM w 2015 r.. W związku z kompleksową modernizacją, dla obniżenia kosztów SM FR zamierzają przyjąć zasadę modułowej budowy okrętów nawodnych. Zasadę tę zamierzają po raz pierwszy zastosować Strona 14 z 31
nr 2/2014 podczas budowy jednej z korwet o niewielkim zanurzeniu. Jednak na razie trwa przezbrojenie floty wg projektów powstałych już wcześniej. Na zamówienie SM powstają nowoczesne okręty wykonane w większości w technologii Stealth wyposażone w nowoczesne rodzaje uzbrojenia. Należą do nich okręty projektu 22350 - seria rosyjskich wielozadaniowych okrętów bojowych dalekiego zasięgu, której głównym okrętem jest fregata Admirał Gorszkow. Okręt o wyporności 4500 t ma długość ok. 130 m. Podstawowym uzbrojeniem fregaty jest uniwersalny system pionowych wyrzutni 3S14U1 z pociskami przeciwokrętowymi 3M55 Onyks lub 3M54 Kalibr, rakietotorpedami 91RE1 (odmiana pocisków Kalibr), zestawy ZOP Pakiet-NK, zestaw przeciwlotniczy 3RK Polimient- Redut z pociskami dwóch typów oraz armata A-192E kal. 130 mm, dwa systemy artyleryjskie samoobrony Palma-E i dwa wkm-y 14,5 mm. Z pokładu lotniczego może operować jeden śmigłowiec Ka-27. Fregaty projektu 22350 są zdecydowanie bardziej nowoczesnymi jednostkami, od produkowanych równolegle nieco mniejszych i starszych technologicznie, fregat projektu 11356R/M Okręt został zaprojektowany przy bardzo szerokim wykorzystaniu technologii stealth, a jego nadbudówki są zbudowane wyłącznie z materiałów kompozytowych, absorbujących fale radarowe. Nowy jest także zestaw napędowy, zestaw uzbrojenia, a przede wszystkim wyposażenie elektroniczne. Okręt jest przeznaczony przede wszystkim do działań na wodach otwartych. Kaliningradzka stocznia Jantar realizuje dla Floty Czarnomorskiej dwa kontrakty, na na budowę serii fregat wg projektu 11356. Budowę głównego okrętu tej serii, fregaty Admirał Grigorowicz rozpoczęto 18 stycznia 2010 r., drugiego Admirał Essen 8 lipca 2011, a trzeciego Admirał Makarow 29 lutego 2012 roku. W sumie sześć fregat z tej serii stocznia Jantar powinna przekazać SM FR w 2016 roku. W 2014 roku najnowsza fregata projektu 11356, Admirał Grigorowicz zostanie przyjęta na uzbrojenie Floty Czarnomorskiej. Flota ta otrzyma jeszcze 6 okrętów podwodnych projektu 636. Pierwsze trzy z nich otrzymają nazwy Noworosyjsk, Rostow-na-Donu i Staryj Oskoł. Oprócz tego w skład tej Floty wejdzie 7 nowych kutrów bojowych o różnym przeznaczeniu i inne okręty. Strona 15 z 31
nr 2/2014 Na wyposażenie Floty Bałtyckiej wejdą kolejne korwety typu Strieguszczyj projektu 20380 i konwencjonalne okręty podwodne /dieslowo-elektryczne/ projektu 677 Łada. Obecnie w składzie Floty Bałtyckiej znajdują się trzy pierwsze korwety projektu 20380: Strieguszczyj, Soobrazitienyj i Bojkij. Okręty projektu 20380 przeznaczone są do działań w bliższej strefie morskiej i prowadzenia walki z nawodnymi okrętami przeciwnika i jego okrętami podwodnymi, a także dla artyleryjskiego wsparcia desantu morskiego w ramach operacji desantowych. Z kolei na wyposażenie Flotylli Kaspijskiej wchodzą okręty projektu 11661K. W 2012 r. na uzbrojenie Flotylli wszedł drugi z serii, okręt rakietowy Dagestan. Okręt wykonany jest wg technologii stealth i posiada w swym uzbrojeniu nowy uniwersalny zestaw rakietowy Kalibr-NK pionowego startu, wykorzystujący kilka typów pocisków rakietowych o dużej dokładności porażenia celu. Może przebywać w morzu ponad dwa tygodnie i przejść w tym czasie ponad 6 tys. mil. Posiada wiele nowych rozwiązań modernizacyjnych w porównaniu z pierwszym z serii okrętem Tatarstan, będącym okrętem flagowym Flotylli Kaspijskiej. W skład Flotylli Kaspijskiej wprowadza się obecnie również małe okręty artyleryjskie projektu 21630 klasy Bujan. Okręt wykonany w technologii stealth oznacza się możliwością przechodzenia obszarów morskich i rzecznych o niewielkiej głębokości zaprojektowany specjalnie do działań na Morzu Kaspijskim i w dorzeczu Wołgi. Obecnie na wyposażeniu Flotylli znajdują się 3 okręty tej klasy Astrachań i Machaczkała, Wołgodonsk. Do 2020 roku wojska obrony wybrzeża FR otrzymają ok. 20 nowych rakietowych zestawów brzegowych Bastion i Bał. Należą one do nowego pokolenia, rosyjskich, systemów przeciwokrętowych, chociaż ich projektowanie rozpoczęło się jeszcze w ZSRR. Bastion wykorzystuje rakiety 3M55 Jachont (P-800 Oniks, SS-N-26 Strobile),o zasięgu 300 km przy wysokim profilu lotu i 120 km przy profilu niskim. Przy powierzchni morza rakieta osiąga prędkość rzędu 2 M (około 680 m/s). Rakiety Jachont, to bardzo groźna nowoczesna broń. Mogą niszczyć okręty nawodne różnych klas wchodzące w skład grup desantowych, konwojów, uderzeniowych grup lotniskowców, a także Strona 16 z 31
nr 2/2014 obiekty naziemne, w warunkach silnego przeciwdziałania ogniowego i radioelektronicznego przeciwnika. Jako wyposażenie uzupełniające do zestawów Bastion, wykorzystuje się pozahoryzontalne stacje radiolokacyjne Monolit- B dla wykrywania i wskazywania celów nawodnych i powietrznych. Na bazie rakiety Jachont został opracowany wspólny, rosyjsko-indyjski pocisk PJ 10 BrahMos. Ten prawdopodobnie najszybszy pocisk przeciwokrętowy na świecie może osiągnąć prędkość do 2,8 M i ma zasięg do 300 kilometrów. Rakieta może być wystrzeliwana z rożnych platform, w tym lądowych. W systemie Bał wykorzystano rakiety przeciw-okrętowe Ch-35 Uran (SS-N-25 Switchblade), osiągające prędkość 0,9 M, i zasięgu od 120 (Ch-35) do 260 km (Ch-35U). Pojedyncza wyrzutnia może przenosić nawet do ośmiu pocisków. Wyrzutnie modułu ogniowego Bał mogą strzelać salwami do 32 rakiet w odstępie co trzy sekundy. Zaniepokojenie wśród zachodnich specjalistów wzbudzają rakiety z rodziny Kalibr / Club ( Club nazwa dla wersji eksportowej). Chodzi oto, że wyrzutnia jednej z odmian systemu Club-K zamontowana w zwykłym kontenerze, na dowolnym statku handlowym może nanieść z dużej odległości dokładne uderzenie rakietowe na żądany obiekt. W rodzinie rakiet Kalibr / Club znajduje się 5 rakiet o różnym przeznaczeniu, zasięgu i mocy. Najmocniejsza z nich manewrująca, przeciwokrętowa rakieta 3M54E1, przeznaczona jest do uderzeń na lotniskowce. Rozwija prędkość 0,8 M /prędkość dźwięku/. Przy podlocie do celu rakieta oddziela się od silnika marszowego, rozpędza do prędkości 3M powyżej 1km/s przy wysokości lotu 5-10 m. Zasięg rakiety wynosi 300 km. Głowica bojowa o głębokiej przenikalności, zawiera 400 kg ładunku wybuchowego. Zintegrowane zestawy rakietowe Kalibr przeznaczone są do niszczenia szerokiej gamy celów nawodnych, podwodnych i naziemnych. Stosowane w nich przeciwokrętowe rakiety 3M-54E/3M-54E1 /wg klasyfikacji NATO SS-N-27/ przeznaczone dla rażenia nawodnych okrętów wszystkich klas, w warunkach silnego przeciwdziałania radioelektronicznego i ogniowego. Rakiety te w różnych kombinacjach wchodzą w skład: - zestawu rakietowego Kalibr-PŁE /wersja eksportowa Club-S/ - na uzbrojeniu okrętów podwodnych; Strona 17 z 31
nr 2/2014 - zestawu rakietowego Kalibr-NKE /wersja eksportowa Club-N/ - na uzbrojeniu okrętów nawodnych; - mobilnego zestawu rakietowego Kalibr- M /wersja eksportowa Club-M /; - zestawu rakietowego bazowania powietrznego Kalibr-A /wersja eksportowa Club-A/. Przeciwokrętowe zestawy rakietowe Kalibr są zamontowane na pierwszych trzech fregatach projektu 11356 budowanych przez stocznię Jantar w Kaliningradzie. W zakresie obrony powietrznej okrętów na uwagę zasługuje nowy system plot Sztil. Sztil jest zestawem rakietowym obrony powietrznej dla okrętów nawodnych średniego zasięgu. Jest zestawem pionowego startu. Jego rakiety wyrzucane są z kontenera startowego przy pomocy katapulty prochowej na wysokość 25 m, gdzie włącza się silnik marszowy. Pierwsze egzemplarze tego systemu pojawiły się w tym roku /2014/. Jako pierwsze zostaną wyposażone w nie budowane w stoczni Jantar, fregaty projektu 11356. System Sztil może być instalowany na okrętach różnej wielkości, dodając kolejne moduły startowe /w jednym module 12 rakiet/. Siły lądowe. W wojskach lądowych FR znajduje się obecnie ponad 100 brygad o charakterze ogólno-wojskowym i specjalnym. Są to związki taktyczne znajdujące się w stałej gotowości bojowej, w większości w pełni ukompletowane, zarówno, jeżeli chodzi o stany osobowe, jak i uzbrojenie. Do 2020 roku planuje się dodatkowo sformować w wojskach lądowych FR ponad 40 brygad bez zwiększenia ogólnej liczebności SZ tj. 1 mln żołnierzy. Ponadto planuje się przeformowanie 5 brygad sił lądowych. W 2015 roku zostanie sformowana pierwsza brygada arktyczna. Przy tym dla zwiększenia mobilności i możliwości ogniowych wojsk lądowych, sformowane będzie 14 brygad lotnictwa wojsk lądowych. Przewidziano uzbrojenie tych jednostek w nowoczesne wzorce broni i techniki wojskowej. Do 2020 roku SL otrzymają na uzbrojenie dziesięć brygadowych zestawów rakiet operacyjnotaktycznych Iskander-M, ponad 2,3 tys. czołgów, ok. 2 tys. samojezdnych zestawów artyleryjskich i dział, a także ponad 17 tys. różnych pojazdów wojskowych. Pierwsze doświadczalne egzemplarze perspektywicznej techniki pancernej czołg Strona 18 z 31
nr 2/2014 Armata, transportery opancerzone Bumerang, samochód pancerny Tajfun siły lądowe mają otrzymać już w roku bieżącym, a od 2015 roku mają zacząć się dostawy seryjne. W ramach realizacji państwowego programu przezbrojenia sił zbrojnych, w wojskach lądowych zaplanowano wprowadzenie nowych, nowoczesnych rodzajów uzbrojenia. Do 2015 roku planuje się m.in.: - dla pododdziałów rozpoznania zakupione zostaną bezpilotowe środki latające różnych typów, zestawy rozpoznawcze, a w szczególności system rozpoznania, kierowania i łączności Strzelec, specjalne pojazdy opancerzone Ryś ; - pododdziały obrony przeciwlotniczej wojsk otrzymają przeciwlotnicze zestawy rakietowe S-300-W4, Buk-M3, Tor-M2 i przenośne przeciwlotnicze zestawy rakietowe Verba ; - dla pododdziałów obrony plot, na bazie samochodu opancerzonego Tigr, stworzono mobilny moduł kierowania obroną plot dla dowódcy plutonu plot, /analogiczny do amerykańskiego systemu kierowania obroną plot na szczeblu taktycznym FAAD C2/. System przeznaczony jest do operacyjnego rozmieszczenia strzelców-przeciwlotników wyposażonych w przenośne rakietowe zestawy plot /np. Igła-S/ i kierowania ich działaniami w sposób zautomatyzowany /przekazywanie komend i meldunków, wskazywanie celów itp./ - do jednostek rakietowo-artyleryjskich wojsk lądowych wprowadzane są operacyjno-taktyczne zestawy rakietowe Iskander-M, wyrzutnie niekierowanych pocisków rakietowych Tornado G(S), samobieżne haubice Msta-S, ze zautomatyzowanym systemem kierowania ogniem ASUNO, samobieżne zestawy rakiet przeciwpancernych Chrizantema-S ; - dla jednostek łączności zaplanowano zakup współczesnych środków łączności i zautomatyzowanych systemów dowodzenia szczebla taktycznego, pojazdów dowódczosztabowych, stacje łączności satelitarnej, stacje radioliniowe; - do jednostek zmechanizowanych i pancernych wprowadza się już czołgi T- 72B1(2), przedstawiające sobą głęboką modernizację czołgu T-72 do poziomu T-90 oraz czołgi T-90S oraz transportery opancerzone BTR-82A będące głęboką modernizacją transporterów T-80 i T-80A /współczynnik efektywności bojowej ok. dwukrotnie większy/; - prawdopodobnie jeszcze w tym roku na uzbrojenie SL FR wejdzie najnowsze opracowanie rosyjskich konstruktorów mina przeciw-śmigłowcowa. W 2013 roku Strona 19 z 31
nr 2/2014 zakończyły się badania techniczne jej skuteczności. Mina ta po wykryciu śmigłowca lub innego aparatu latającego formuje jądro uderzeniowe na zasadzie ładunku kumulacyjnego i niszczy go na wysokości do 200 m. Miny tego typu będą rozmieszczane w terenie na zasadzie zdalnego minowania, w tym za pomocą śmigłowców; - w bieżącym 2014 roku rosyjskie SL otrzymają nowy pod względem koncepcyjnym pojazd inżynieryjny do zdalnego wykrywania i unieszkodliwiania min. Urządzenie o nazwie Listwa wykrywa miny i ładunki wybuchowe na odległości do 100 m w sektorze 30 stopni. Wykrywanie min odbywa się z wykorzystaniem silnego radaru, a ich obezwładnianie przy pomocy przy pomocy silnego promieniowania WCz. Nowa platforma czołgowa Armata mająca stanowić podstawę rozwoju czołgów nowej generacji ma pojawić się w rosyjskich SZ w 2015 roku. Nowa platforma ma być skokiem technologicznym w dziedzinie broni pancernej i ma zostać wykorzystana nie tylko dla czołgów, ale również dla bojowych wozów piechoty i innej techniki pancernej. Wg planów korporacji Uralvagonzawod Armata będzie produkowana seryjnie w latach 2015-20, a SZ FR otrzymają 2,3 tys. takich pojazdów. W zakresie broni pancernej SZ FR w latach 2013-14 uzupełniają uzbrojenie swoich jednostek pancernych i zmechanizowanych czołgami T-90S i zmodernizowanymi bojowymi wozami piechoty BWP-2. Wg dowódcy sił lądowych Rosji gen. Czirkina jest do niezbędne, aby wymienić przestarzałe uzbrojenie do czasu wejścia do seryjnej produkcji tych pancernych pojazdów bojowych, które obecnie znajdują się w stadium prac doświadczalno-konstruktorskich tj. Armata, Kurganiec i Bumerang. Te czołgi i pojazdy opancerzone powinny wejść do seryjnej produkcji w latach 2015-16. W zakresie transporterów opancerzonych trwają przygotowania do wejścia na uzbrojenie kołowego pojazdu Bumerang na platformie 8x8, który będzie stanowił zunifikowane bazową platformę średniej kategorii. Trwają również prace doświadczalno-konstruktorskie nad specjalnymi pojazdami opancerzonymi Miedwied i Wołk dla lekkich brygad. Poza tym Mo FR zakupiło już kilkadziesiąt pojazdów opancerzonych Tigr, które wchodzą na zbrojenie lekkich brygad i brygad specjalnego przeznaczenia. Pojazdy Strona 20 z 31
nr 2/2014 te wejdą również na uzbrojenie jednostek, dla których nie przewiduje się wprowadzanie ciężkiego uzbrojenia. Operacyjno-taktyczny zestaw rakietowy Iskander może niszczyć różne cele od wojsk przeciwnika do podziemnych stanowisk dowodzenia. W razie konieczności rakiety zestawu Iskander mogą przenosić głowicę jądrową. W wersji Iskander-M i Iskander-K zestaw został przyjęty na uzbrojenie rosyjskich SL. W tych wersjach zasięg rakiet wynosi 500 km. W razie konieczności zestaw Iskander-K może wykorzystywać rakiety manewrujące o zasięgu powyżej 2000 km. W wersji Iskander-E - z jedną rakietą na wyrzutni zamiast dwóch i ze skróconym zasięgiem do 280 km - zestaw przeznaczony jest na eksport. Wsparcie ogniowe siłom lądowym z powietrza mają zapewnić m.in. nowe, wprowadzane na uzbrojenie śmigłowce, takie jak: Mi-28N i Ka-52. MI-28N / Nocny Łowca / - podstawowy śmigłowiec uderzeniowy SP FR, przyjęty na uzbrojenie w grudniu 2013 roku. Przeznaczony dla poszukiwania, niszczenia czołgów, pojazdów opancerzonych, siły żywej przeciwnika, niszczenia obiektów umocnionych i porażenia celów powierzchniowych /linie okopów, rejony umocnione/, stawiania zapór minowych, poszukiwania i niszczenia kutrów i innych niewielkich środków pływających, zwalczania szybkich niskolecących celów powietrznych i niszczenia powolnych celów powietrznych itp. Ka-52 Aligator /wg klasyfikacji NATO Hokum B/ - rosyjski śmigłowiec uderzeniowy o możliwościach działania całodobowo, w dowolnych warunkach atmosferycznych. Śmigłowiec może niszczyć opancerzone i nieopancerzone pojazdy przeciwnika, a także siłę żywą i cele powietrzne na polu walki. Jego konstrukcja jest dalszym technicznym rozwinięciem modelu śmigłowca Ka-50 Czarny Rekin. Dla poprawy skuteczności systemów artyleryjskich wprowadza się do WL radiolokacyjny zestaw rozpoznania i kierowania ogniem Zoopark-1 przeznaczony do rozpoznania pozycji środków ogniowych przeciwnika. Radiolokacyjny zestaw rozpoznania i kierowania ogniem Zoopark-1 przeznaczony jest do rozpoznania pozycji środków ogniowych przeciwnika, obliczenia trajektorii lotów pocisków i korekty wskazania celów. System wykrywa wystrzelone przez przeciwnika pociski Strona 21 z 31
nr 2/2014 artyleryjskie i oblicza ich trajektorię lotu, co pozwala na określenie pozycji ogniowej strzelającej artylerii a także pozycji ostrzeliwanego rejonu. Otrzymane dane pozwalają na wykrycie śodków ogniowych przeciwnika i efektywne korygowanie strzelań własnej artylerii. Zestaw jest w pełni autonomiczny, a na jego rozwinięcie potrzeba 5 minut. MO FR podjęło decyzję o zakończeniu we wrześniu 2014 roku badań państwowych rosyjskiej wersji bojowego wyposażenia żołnierza Ratnik i wprowadzeniu tego systemu na szeroką skalę do wojsk. Ratnik to rosyjska wersja bojowego wyposażenia żołnierza przyszłości, na które składa się nowoczesna broń strzelecka, efektywne ukompletowanie ochrony indywidualnej, środki rozpoznania i łączności łącznie ok. 10 podsystemów. Oprócz swojej funkcjonalności system Ratnik umożliwia efektywną ochronę żołnierza przed różnymi czynnikami rażenia na polu walki. W jego ukompletowanie wchodzi ok. 50 różnych elementów, a w tym broń strzelecka, systemy celowania i obrony własnej, elektroniczne środki łączności, nawigacji i wskazywania celów. Już teraz planuje się, że wkrótce system Ratnik zostanie zastąpiony nowym systemem indywidualnego wyposażenia żołnierza, w którym zastosowane zostaną pryncypialnie nowe materiały, i który składać się będzie z ponad 50 elementów. Wg szefa sztabu SZ FR gen. Gerasiomowa, wnioski wypływające z niezapowiedzianych sprawdzeń gotowości bojowych Wschodniego i Centralnego Okręgów Wojskowych wskazują, że jednym z priorytetowych zadań dla SZ FR jest wdrożenie nowoczesnych systemów zautomatyzowanego dowodzenia wojskami. Brak tych systemów i ich niekompatybilność była i prawdopodobnie jeszcze jest piętą achillesową rosyjskich SZ. Obecnie potoki informacji bez właściwej obróbki cyrkulują pomiędzy podsystemami rodzajów wojsk, które są zamknięte na podsystemy dowodzenia i sztabów. W siłach morskich funkcjonuje zautomatyzowany system dowodzenia Morze, w siłach lądowych Akacja, w strategicznych wojskach rakietowych Sygnał. Podobna sytuacja jest w siłach powietrznych i wojskach obrony kosmicznej. Podejmowane są jednak poważne wysiłki, aby ten stan rzeczy zmienić. MO FR zdaje sobie sprawę z konieczności unowocześnienia kierowania wojskami na poziomie strategicznym, operacyjnym i taktycznym. Na dowód tych Strona 22 z 31
nr 2/2014 działań można przytoczyć kilka przykładów dotyczących wprowadzanych ostatnio na wyposażenie SZ FR zautomatyzowanych systemów dowodzenia różnego szczebla i zastosowania. Na uzbrojenie stanowiska dowodzenia obroną powietrzną Centralnego Okręgu Wojskowego wszedł mobilny zautomatyzowany system kierowania Polana-D4M1. System umożliwia dowodzenie ugrupowaniem złożonym z różnorodnych środków obrony powietrznej z dowolnego miejsca na terenie Okręgu. System współpracujący z lotniczymi systemami dozoru radiolokacyjnego, stanowiskami dowodzenia plot zestawów rakietowych, sztabami jednostek nadrzędnych itp. System Polana-D4M1 może jednocześnie opracowywać dane 500 celów i naprowadzać środki OP na 255 z nich, posiada 20 kanałów transmisji danych z prędkością do 32 kbit/s. Próby zunifikowanego systemu dowodzenia wojskami na szczeblu taktycznym /ESU TZ/ Zaria przeprowadzone zostały w 2012 roku podczas strategicznych ćwiczeń dowódczosztabowych Kaukaz-2012. System pozwala integrować z nim wspólny system dowodzenia szczebla taktycznego w celu uzyskania zasady sieciocentryzmu w dowodzeniu wojskami i kierowaniu ogniem uzbrojenia. System pozwala na przekazywanie dowódcy informacji wywiadowczych i z rozpoznania oraz informacje o celach. Na ich podstawie za pomocą tego systemu dowódca może podejmować decyzje o wykorzystaniu konkretnych środków bojowych, otwarciu ognia, zastosowania lotnictwa, artylerii bądź wojsk rakietowych. System przewidziany jest dla jednostek szczebla brygady i niżej, aż do poziomu pojedynczego żołnierza. Z kolei Południowy Okręg Wojskowy otrzymał dwa ukompletowania zautomatyzowanego systemu dowodzenia obroną powietrzną na szczeblu taktycznym Barnauł-T. Systemy weszły na uzbrojenie brygad zmechanizowanych w Kraju Stawropolskim i Obwodzie Wołgogradzkim. Podstawowymi zadaniami realizowanym przez system Barnauł-T jest wykrycie i rozpoznanie celów powietrznych, przyjęcie i zobrazowanie informacji o sytuacji powietrznej, rozdział i wskazanie celów powietrznych do zniszczenia. Wg rosyjskich ocen ze względu na swoją efektywność i liczbę jednocześnie realizowanych zadań, system ten nie ma podobnych sobie analogów na świecie. System może pracować w dowolnych warunkach atmosferycznych Strona 23 z 31
nr 2/2014 na wysokościach do 3 tys. m nad poziomem morza. Dla wykorzystania wyłącznie w siłach zbrojnych i strukturach siłowych FR rosyjski ROSTECH opracował komputer planszetowy /tablet/ rupad. Cechą charakterystyczną rupada jest wzmocniony, wielopoziomowy system ochrony przed utratą informacji oraz przed oddziaływaniem czynników zewnętrznych. Posiada możliwość pracy w temperaturach - 22 do +55 stopnia C, pracy pod wodą, jest chroniony przed upadkami z dużych wysokości. Ochronę danych zapewnia rosyjski system operacyjny RoMos, chroniona platforma aparaturowa i wykorzystanie własnej, wirtualnej sieci. Wojska Powietrzno- Desantowe. Docelowo liczebność ta zostanie osiągnięta w 2019 roku i będzie zrealizowana w ramach istniejącej liczebności SZ FR tj. 1 mln żołnierzy. Już w grudniu 2014 roku 45. samodzielny pułk specnazu WPD zostanie przekształcony w brygadę. Planuje się również sformowanie szeregu nowych związków taktycznych i jednostek WPD rozlokowanych na terenie całej Rosji. Również do 1 grudnia br. w trzech istniejących dywizjach WPD / 76. Pskowska i 7. Noworosyjska Dywizje Desantowo- Szturmowe i 106. Dywizja Powietrzno- Desantowa/ zostaną sformowane samodzielne bataliony rozpoznawcze. WPD planują również rozszerzyć strefy swojej obecności poza granicami FR. Ostatnie informacje mówią również, że rosyjskie MO podjęło decyzję o stworzeniu na bazie wojsk powietrzno-desantowych, wojsk szybkiego reagowania. Wojska Powietrzno-Desantowe /WPD/ zachowały w rosyjskich SZ strukturę dywizyjną. Państwowy program przezbrojenia do 2020 roku przewiduje pełną wymianę uzbrojenia WPD. MO RF zatwierdziło propozycje dowódcy wojsk powietrzno-desantowych /WPD/ SZ FR o dwukrotnym zwiększeniu liczebności tych wojsk, do poziomu 72 tysięcy żołnierzy. Podobne jak inne formacje, WPD otrzymują również nowe uzbrojenie i sprzęt wojskowy. Do 2025 roku na wyposażenie WPD wjedzie 1,5 tys. nowych bojowych wozów desantowych BMD-4M i ponad 2,5 tys. transporterów opancerzonych Rakuszka różnych modyfikacji. Możliwości bojowe WDW również wzrosną po wprowadzeniu na uzbrojenie nowych Strona 24 z 31