Wełna i gips - idealna izolacja poddasza We współczesnym budownictwie poddasze stało się jednym z najważniejszych elementów budynku. Niekonwencjonalna forma pomieszczeń tzw. strychu i związana z nimi estetyka wnętrza pozwala na stworzenie niepowtarzalnej atmosfery. A budowana jest ona w oparciu o nowoczesne technologie budowlane - system suchej zabudowy i wełnę mineralną. Prawidłowo wykonany dach stanowi zabezpieczenie przede wszystkim od opadów atmosferycznych oraz ujemnych wpływów termicznych otoczenia. Przystosowując poddasze do celów mieszkalnych musimy pamiętać, że najczęściej, pierwotnie strych nie był planowany do zasiedlenia. Dla uzyskania pełnego komfortu przebywania na poddaszu konieczne jest zwrócenie szczególnej uwagi na cztery istotne elementy kształtujące jego mikroklimat : a) izolacji termicznej; b) izolacji akustycznei; c) paroizolacji. Nie mniej ważne wydaje się właściwe zabezpieczenie pożarowe poddasza. Takie prewencyjne działanie nie ma wpływu na komfort przebywania, jednak w momentach krytycznych pozwala na zachowanie, wymaganego przepisami, czasu na ewakuację i ewentualną akcję ratunkową. Nowowydzielone pomieszczenia na poddaszu powinny być przede wszystkim odizolowane termicznie od nagrzewającej się nieraz i do 60OC na powierzchni dachu. Tak jest latem, natomiast zimą poprzez płaski, nieizolowany dach może być oddawane do atmosfery nawet 35% całego traconego w budynku ciepła. Jako materiał izolacyjny dachów skośnych z powodzeniem wykorzystywana jest wełna mineralna, zarówno szklana jak i kamienna. Zalecane jest układanie jej w dwóch warstwach, o grubości całkowitej nie mniejszej niż 20 cm. Wełna mineralna stanowi również dobrą izolację akustyczną. Padające na blaszany dach krople deszczu mogą być zmorą mieszkańców zaadaptowanego poddasza, jeżeli izolacja akustyczna nie zostanie prawidłowo przeprowadzona w trakcie zabudowy poddasza. Te dwa elementy w dużej mierze zależą od właściwego ułożenia wełny mineralnej pomiędzy belkami konstrukcji więźby dachowej. Do tego celu stosowana jest mata z wełny mineralnej o grubości 150 mm oraz mata o grubości 50 mm. Układ dwuwarstwowy zlikwiduje mostki termiczne. page 1 / 5
Bardzo istotny w przypadku poddasza jest problem odprowadzenia pary wodnej. W przypadku, gdy adaptujemy poddasze na cele mieszkalne musimy liczyć się z tym, że jego konstrukcja nie jest przygotowana na odprowadzenie zwiększonej ilości wilgoci, która zawsze powstaje w wyniku funkcjonowania człowieka (oddychanie, zużycie wody). Nie spełnienie warunków odprowadzenia wilgoci może doprowadzić do jej gromadzenia się wewnątrz pomieszczenia, a w efekcie do powstania szkodliwego zagrzybienia. Aby się przed tym zabezpieczyć stosuje się tzw. folie paroizolacyjne - im grubsza folia tym mniej pary wodnej przepuszcza. Należy pamiętać o dokładnym ułożeniu folii, bez szpar i szczelin, przez które para wodna mogłaby się przedostać do termoizolacji. Folie paroizolacyjne umieszcza się pomiędzy warstwą ocieplenia a powierzchnią wykończenia sufitu, np. płytą gipsowo-kartonową. Mocowane są za pomocą taśmy klejącej, dwustronnej przyklejanej do stalowych profili nośnych. (Izolacja poddasza jest skuteczna jeżeli spełnione są różne warunki doboru materiałów i ich parametrów) Zabudowa poddasza oparta jest na dwóch podstawowych, wykończeniowych materiałach budowlanych: wełnie mineralnej i płycie gipsowo-kartonowej. W sprzedaży dystrybuowana jest płyta gipsowo-kartonowa o różnych wymiarach. Z porad udzielanych przez konsultantów technicznych producentów systemów suchej zabudowy wynika, że lepiej wybierać mniejsze, standardowe formaty. Jedna płyta o wymiarach 120x260 cm waży około 30 kg i jej samodzielne wniesienie na poddasze może być problemem. Z kolei producenci wełny mineralnej proponują stosowanie łatwych do układania pomiędzy krokwiami mat z wełny szklanej lub płyt z wełny kamiennej. page 2 / 5
Dlaczego izolujemy wełną mineralną? Dzięki swej strukturze charakteryzuje ona się dobrą izolacyjnością cieplną. Należy do materiałów niepalnych (klasa A1 lub A2). Charakteryzując się bardzo dobrym wskaźnikiem pochłaniania dźwięku przy grubości izolacji powyżej 140 mm prawie całkowicie tłumi fale dźwiękowe wysokich i średnich częstotliwości. Wpływa na lepszy mikroklimat pomieszczeń, należąc do materiałów dyfuzyjnie otwartych (wykazuje niewielki opór dla pary wodnej). Dzięki sprężystości włókien i małemu ciężarowi opakowań z wełny szklanej trwale i łatwo wbudowuje się w konstrukcję, stanowiąc dla niej jedynie niewielkie obciążenie. Odporny jest na pleśń, gryzonie, starzenie się oraz nieszkodliwy dla zdrowia i środowiska. Odcięte kawałki wełny można wykorzystać do ocieplenia na tej samej budowie. Zabudowa poddasza - kolejność prac Jeżeli na poddaszu planujemy zabudowę ściany kolankowej, to ze względów technologicznych prace montażowe rozpoczynamy właśnie od niej. Taka kolejność umożliwi nam prawidłowe wyznaczenie poziomu sufitu na skosach i w części jętkowej dachu. Pomijamy w tym miejscu opis zabudowy (montażu) ściany kolankowej, która jest całkowicie taka sama jak montaż ścianek działowych. - Podczas prac przygotowawczych ustalamy wymiary (w przekroju) belek konstrukcyjnych więźby dachowej - ich wysokość pozwoli nam na dobór grubości wełny mineralnej. Do zabudowy poddasza używany wełny konfekcjonowanej w rolach ub płytach. Najczęściej stosowany układ to dwie warstwy - podstawowa, wykonywana z wełny o grubości 150 mm i dodatkowa, umożliwiająca likwidację mostów cieplnych o grubości 50 mm. Uwaga wełnę ściśle dopasowujemy do rozstawu belek. Połacie wełny docinamy wzdłużnie, każdorazowo, indywidualnie wymiar docinanego kawałka do rozstawu kolejnych belek. Ścisłe przyleganie materiału izolującego i jego wcześniejsze rozprężenie (wstrząśnięcie) to gwarancja dobrej izolacji. W razie kłopotów z samoistnym utrzymywaniem się umieszczonej pomiędzy belkami wełny można podtrzymać ją zwykłym sznurkiem przyczepionym do drewnianych belek za pomocą tackera i zszywek. - Profile stalowe główne (typ CD) montowane są do specjalnych uchwytów systemowych (wieszaków) za pomocą dwóch blachowkrętów. Nie zalecane jest przykręcanie elementów konstrukcji do drewnianych belek stanowiących konstrukcję dachu. To tylko pozorna oszczędność, która doprowadzi po pewnym czasie do spękania płyt gipsowo-kartonowych. Należy pamiętać, że dach to konstrukcja dynamiczna, wstrząsana wiatrem, podlegająca naciskom leżącego na jego powierzchni śniegu. Użycie systemowych wieszaków do podwieszania profili CD pozwala zniwelować te niekorzystne procesy. Systemowe wieszaki to także łatwiejszy montaż profili i ich poziomowanie. Do poziomowania używamy 2-metrowej łaty, która pozwala na łatwe porównanie poziomów, na których zamontowaliśmy poszczególne elementy konstrukcji rusztu stalowego. - Na ścianach bocznych montujemy profile przyścienne UD, które usztywniają całą konstrukcję i łączą ją ze ścianami nośnymi. Przed przykręceniem profili przyściennych do ściany oklejamy je systemową taśmą akustyczną (polietylenową) niwelującą niekorzystne efekty przenoszenia drgań z budynku na konstrukcję sufity wykonanego w systemie suchej zabudowy. Profile główne przebiegają w rozstawie w co najmniej 40 cm, prostopadle do belek konstrukcji dachowej. - Przewody elektryczne rozprowadza się w wolnych miejscach przestrzeni konstrukcyjnej. Warto pamiętać, że puszki gniazdek i przełączników montowane w zabudowie gipsowej muszą być od tyłu oklejone masa szpachlową. To gwarancja skutecznej izolacji akustycznej. Przewody poprowadzone wewnątrz zabudowy gipsowo-kartonowej mogą być wykonane tylko z atestowanych przepustów kablowych spełniających określone wymagania ognioodpornościowe. Stosujemy puszki ścienne i przewody płaszczowe, które nie wymagają dodatkowej ochrony mechanicznej. - Po zamontowaniu wypoziomowanej konstrukcji stalowej szczelnie oklejamy cały sufit folią paraizolacyjną. To bardzo ważny element zabudowy. Od dokładności oklejenia zależy późniejsza trwałość całej zabudowy. Każde przecięcie musi page 3 / 5
być zaklejone, a profile przyścienne, na całej długość oklejone samoprzylepną taśmą dwustronną. Również kolejne fragmenty paraizolacji muszą by dokładnie doklejone do już powieszonych. Kolejny etap prac to właściwy montaż płyt gipsowo-kartonowych. Płyty gipsowo-kartonowe układamy z wzajemnym przesunięciem styków, w taki sposób aby spoiny kolejnych płyt były przesunięte względem siebie co najmniej o 40 cm. (lub wielokrotność tej wielkości). Niedopuszczalne jest tworzenie spoin krzyżowych. - Przed przykręceniem płyty do konstrukcji należy sfazować jej krawędzie, wyrównać tarnikiem i odpylić. Sfazowanie krawędzi płyty pod kątem 60 pozwoli na umieszczenie w tak utworzonej bruździe gipsu szpachlowego. Płyty gipsowo-kartonowe układa się prostopadle do profili montażowych i przykręca do nich za pomocą systemowych wkrętów do gipsu. Rozstaw mocowań powinien rozkładać się mniej więcej co 150 mm. Przy zalecanym w niektórych przypadkach, ze względów na zwiększenie ogniochronności, stosowaniu okładziny dwuwarstwowej, drugą warstwę płyt układamy prostopadle do płyt z pierwszej warstwy. - Wypukłe połączenia koszowe płyt gipsowo-kartonowych należy łączyć za pomocą taśm papierowych lub papierowo-aluminiowych. Narożniki przy oknach dachowych okładamy profilami narożnikowymi mocowanymi na systemowy gips szpachlowy do spoinowania. - Spoinowanie to już końcowy etap prac. Spoiny gruntujemy systemowym środkiem gruntującym, który zwiększa przyczepność masy szpachlowej. Wprowadzony w bruzdę gips ułatwia przyczepienie taśmy maskującej, która przykryje połączenie płyt i przy minimalnej elastyczności przysłoni ewentualne pęknięcia mogące pojawić się w trakcie późniejszego użytkowania poddasza. Zamiast taśmy papierowej często w użyciu są taśmy fizelinowe lub siateczkowe. Adaptacja poddasza w technologii suchej zabudowy to jedyny sposób stworzenia na strychu pełnowartościowych pomieszczeń użytkowych. Systemy suchej zabudowy gwarantują właściwą dla tego typu pomieszczeń odporność ogniową, dają gwarancję utrzymania stałej temperatury przy zmiennych, zewnętrznych warunkach pogodowych, wreszcie dobrze izolują akustycznie. To są czynniki wymierne, fizyczne. Co do estetyki, to można się przekonać jak interesujące efekty można osiągnąć na poddaszu zabudowując go w systemie suchej zabudowy. Złamanie powierzchnie, przenikanie się różnych płaszczyzn, idealna gładkość ścian to niektóre, charakterystyczne cechy zabudowy gipsowej. Podstawowe zasady o których należy pamiętać przy adaptacji poddasza w technologii suchej zabudowy: - Powierzchnie do zabudowy planujemy tak, aby przenikały się na krawędziach prostych i najlepiej równoległych; - W zabudowie stosujemy płyty ogniochronne (płyta g-k typu F, dawniej oznaczana jako GKF) o grubości od 12,5 do 20 mm, wchodzące w skład systemu suchej zabudowy; - Dobra izolacja termiczna i akustyczna zależy od grubości ułożonej wełny mineralnej i dokładności jej ułożenia; - Ułożenie folii paroizolacyjnej musi być szczelne, bez tego płyty mogą podlegać szybkiemu zawilgoceniu i zagrzybieniu. Dlaczego sucha zabudowa poddasza jest taka popularna? Jego adaptacja w technologii suchej zabudowy z wykorzystaniem wełny mineralnej jako izolatora to jedyny sposób stworzenia na strychu pełnowartościowych pomieszczeń użytkowych. Interesujące efekty aranżacji wnętrza: przenikanie się różnych płaszczyzn, dowolne uskoki, załamania lub łuki, idealna gładkość ścian to niektóre, charakterystyczne cechy zabudowy gipsowej. Systemy suchej zabudowy gwarantują również właściwą dla tego typu pomieszczeń odporność ogniową, dają gwarancję utrzymania stałej temperatury przy page 4 / 5
zmiennych, zewnętrznych warunkach pogodowych, wreszcie dobrze izolują akustycznie. To są czynniki wymierne, fizyczne. Wełna mineralna pozwala uzyskać wymagane przepisami wskaźniki izolacyjności cieplnej i akustycznej. Na podstawie materiałów Stowarzyszenia Producentów Wełny Mineralnej: Szklanej i Skalnej page 5 / 5