Plan adaptacji miasta Gdyni do zmian klimatu do roku 2030 Załącznik 2

Plan adaptacji miasta Gdyni do zmian klimatu do roku 2030 Załącznik 2 Opis głównych zagrożeń klimatycznych i ich pochodnych dla miasta 1

Temperatura maksymalna Temperatura minimalna Stopniodni <17 Stopniodni>27 Fale upałów Fale zimna Temperatura przejściowa Między dobowa zmiana Liczba dni z Tsr -5 do 2.5 i MWC Wzrost poziomu morza Deszcze nawalne Ekstremalne opady śniegu w Długotrwałe okresy Okresy bezopadowe z wysoką Okresy niżówkowe Niedobory wody Powódź od strony rzek Powódź od strony morza Powodzie nagle/miejskie Osuwiska Koncentracja zanieczyszczeń powietrza Silny i bardzo silny wiatr Burze (w tym burze z gradem) 1. Główne zagrożenia klimatyczne i ich pochodne Tabela 1 Lista zjawisk klimatycznych i ich pochodnych w kontekście zmiany trendu zjawisk klimatycznych w Zjawiska klimatyczne i ich pochodne Termika Opady Powiet rze Wiatr + + - + N Gdyni: + - trend rosnący, - - trend malejący, +/- brak istotnych zmian,,n zjawisko nie dotyczy danego miasta (ew. brak zjawiska lub jest sporadyczne). Charakterystyka wskaźników klimatycznych dla miasta Gdyni została opracowana w oparciu o dane pochodzące ze stacji IMGW-PIB znajdującej się w mieście. Charakterystyki dokonano w oparciu o zweryfikowane dane dobowe za okres 1981-2015 (35 lat), jedynie w przypadku opisu warunków anemometrycznych (wietrznych) wykorzystano dostępne dane z Gdańska Portu Północnego z okresu 1987-2012. Do wyznaczenia wszystkich trendów zastosowano funkcje Excela REGLINP. 1.1. Termika + /- +/ - + /- - N + + + /- - N N N + + + + /- - + + Klimat w rejonie Gdyni kształtowany jest przez wpływ Morza Bałtyckiego. Skutkiem tego wiosna na Wybrzeżu zaczyna się stosunkowo późno (w maju), temperatury powietrza latem są niższe od średniej krajowej (odczuwaną temperaturę dodatkowo obniża bryza morska). Jesień jest cieplejsza niż w centralnej części kraju, zimy natomiast są raczej łagodne. Charakterystyczną cechą przebiegu średniej rocznej temperatury powietrza w Gdyni w wieloleciu 1981-2015 jest jej systematyczny, statystycznie istotny wzrost w tempie ok. 0,05 C/rok 2

Średnia roczna temp. powietrza [ C] 12 11 10 9 8 7 6 5 4 y = 0,0316x + 8,1964 R² = 0,1513 1981 1982 1983 1984 1985 1986 1987 1988 1989 1990 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 1981 1982 1983 1984 1985 1986 1987 1988 1989 1990 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 2013 2014 2015 Liczba dni gorących [t max >25 C] Rysunek 1 Wieloletnia zmienność średniej rocznej temperatury powietrza w Gdyni, wraz z linią trendu Temperatura maksymalna powietrza w Gdyni systematycznie rośnie w tempie ok. 0,05 C/rok. Absolutne maksimum (35,0 C) zanotowano w dniu 21 lipca 1998 roku. W Gdyni m.in. ze względu na ochładzający wpływ morza w całym analizowanym okresie (1981-2015) nie zanotowano fal upałów. Ponadto ze względu na niewielką liczbę dni bezwietrznych oraz łagodzący wpływ morza można założyć, że występowanie miejskiej wyspy ciepła będzie w Gdyni sporadyczne i znacznie ograniczone przestrzennie, głównie do terenów centrum miasta. W przypadku Trójmiasta dni upalne (z temperaturą maksymalną >30 C) w analizowanym okresie występowały sporadycznie - od jednego do trzech przypadków w roku. Dni gorące (z temperaturą maksymalną >25 C) występują w Gdyni od kwietnia do września i wynoszą od kilku do ponad 20 w roku. Ich liczba zwiększa się w tempie ok. 0,2 dnia/rok (rys. 2). 40 35 30 25 y = 0,1798x + 5,7059 R² = 0,1827 20 15 10 5 0 Rysunek 2 Liczba dni gorących (z temperaturą maksymalną powietrza powyżej 25 C) w Gdyni wraz z trendem liniowym 3

Ujemna temperatura powietrza w Trójmieście może występować od października aż do maja i może spadać nawet poniżej -20 C. Jednakże w centrum Gdyni, na stacji położonej nad samym brzegiem Zatoki Gdańskiej, w analizowanym okresie najniższa zarejestrowana temperatura powietrza w dniu 11 stycznia 1987 roku wynosiła -18,5 C. Warto zaznaczyć, iż temperatura minimalna powietrza w Gdyni rośnie w tempie ok. 0,04 C/rok. Liczba fal chłodu w Gdyni jest stosunkowo niewielka - zanotowano jedynie 19 przypadków jej wystąpienia. Najdłuższa fala chłodu miała miejsce w styczniu 1987 roku i trwała 12 dni. Dni mroźnych (z temperaturą maksymalną poniżej 0 C) notuje się średnio w roku w Gdyni od ok. 20. Występują od listopada do marca, ze znacznymi zmianami z roku na rok - od kilku w ciepłym roku do ok. 60 dni w najchłodniejszych latach. Ich liczba w analizowanym okresie nie wykazuje większych zmian. Dość poważnym problemem, nie tylko w rolnictwie, mogą być późne przymrozki (dni z temperaturą minimalną powietrza <0 C, które w Gdyni mogą występować od września aż do maja). W skali roku notowano od 21 dni (1990) do maksymalnie 120 dni z przymrozkami w roku 1996. Wskaźnik ten wykazuje niewielką tendencję malejącą. W przypadku Gdyni roczna suma stopniodni <17 (liczba dni grzewczych) systematycznie maleje, natomiast liczba dni chłodzących (stopniodni>25) nieznacznie wzrasta. Ponadto dni grzewcze występują głównie w okresie od października do maja, a dni chłodzące od maja do września. Prognozy zmian klimatu dla Gdyni na podstawie modeli klimatycznych wykazują, że: Do roku 2050 przewidywane jest zwiększenie liczby dni upalnych (dni z temperaturą maksymalną >30 C) w ciągu roku oraz zwiększenie się liczby fal upałów (minimum 3 dni z temperaturą maksymalną >30 C) w ciągu roku. W przyszłości prognozowany jest ponadto wzrost wartości temperatury maksymalnej w okresie letnim. Do roku 2050 przewidywane jest zmniejszenie liczby dni mroźnych (dni z temperaturą maksymalną powietrza <0 C) w ciągu roku, prognozowany jest również nieznaczny spadek liczby fal chłodu wyrażonych jako okresy o długości przynajmniej 3 dni z temperaturą minimalną <-10 C a także wzrost wartości temperatury minimalnej okresu zimowego. Do roku 2050 prognozuje się zmniejszenie liczby dni z przejściem temperatury powietrza przez 0 C oraz niewielki spadek liczby dni w z temperaturą powietrza -5 C do 2,5 C i opadem atmosferycznym w ciągu roku (zagrożenie gołoledzią) Do roku 2050 prognozowane jest znaczące zmniejszenie się wartości indeksu stopniodni dla temperatury średniodobowej <17 C Do roku 2050 prognozuje się wzrost liczby przypadków występowania międzydobowej zmiany temperatury powietrza powyżej 10 C w ciągu roku (najczęściej ma to miejsce od kwietnia do sierpnia). 1.2. Opady atmosferyczne Roczna suma opadów w okresie 1981-2015 w Gdyni wahała się od 330 mm w roku 1982 do 758 mm w roku 2010. Średnia roczna suma opadów wynosiła w tym okresie 530 mm. Można zaobserwować lekko rosnący trend rocznej sumy opadów analizowanym okresie. Maksymalna dobowa suma opadów na posterunku Gdynia wynosiła 82.1 mm i została zarejestrowana w dniu 27.09.2010r. Przeanalizowano również liczbę dni z opadem przekraczającym odpowiednio ilość 10 mm (opad umiarkowany), 20 mm (opad umiarkowanie silny) oraz 30 mm na dobę (opad silny). W Gdyni liczba dni z opadem powyżej 10 mm wahała się od 5 w roku 1992 do 24 w roku 2007, średnio w analizowanym okresie wynosiła 12. Zaobserwowano nieznaczny trend rosnący. Liczba dni z opadem 4

powyżej 20 mm wahała się od 0 do 8 w roku, średnio w analizowanym okresie wynosiła 3. Zaobserwowano nieznaczny trend rosnący (rys. 3). Rysunek 3 Przebieg rocznej liczby dni z opadem atmosferycznym umiarkowanym >= 10mm, umiarkowanie silnym>= 20mm oraz silnym >= 30 mm w Gdyni (1981-2015) Tabela 1 Prawdopodobieństwo wystąpienia maksymalnego opadu dobowego (mm) (metoda Gumbella) dla zadanych wartości P[%] Nazwa stacji Gdynia maksymalny opad dobowy [mm] o prawdopodobieństwie 0,20% 0,50% 1% 2% 3% 5% 10% 20% 50% 86.06 77.52 71.96 64.57 60.55 55.91 49.22 42.25 31.71 W oparciu o prawdopodobieństwo wystąpienia maksymalnego opadu dobowego (mm) (metoda Gumbela) dla zadanych wartości P[%] można stwierdzić, że na terenie Gdyni: 1. Opad 30 mm/dobę występuje z prawdopodobieństwem 50%. Opad ten może powodować lokalne podtopienia i zalania terenów oraz pomieszczeń niżej położonych. 2. Opad 50 mm/dobę występuje z prawdopodobieństwem około 10%. Powoduje powodzie miejskie, występują powierzchniowe zalania terenu oraz niżej położonych pomieszczeń. 3. Opad 70 mm/dobę występuje z prawdopodobieństwem 1%. Powoduje powodzie miejskie. Powierzchnia gruntu nie zdąża wchłaniać spadającej wody, w miastach studzienki burzowe i przekroje rur kanalizacyjnych nie zdążają odbierać wody, ulice stają się korytami rzek opadowych. 4. Opad 100 mm/dobę występuje na posterunku w Gdyni z prawdopodobieństwem 0,05%. Jest to opad katastrofalny. Następuje intensywny, niekontrolowany spływ wody do rzeki na skutek opadu, który w krótkim czasie może osiągać natężenie deszczu nawalnego. Nagły (w ciągu 3 godzin) przybór wody w najbliższym cieku przekracza poziom wody brzegowej, zalewane są tereny wokół cieku, z katastrofalnymi zniszczeniami całej infrastruktury, w tym mostów. Jest to klęska żywiołowa, podczas której mogą wystąpić ofiary śmiertelne. Ponadto przeprowadzono analizę długotrwałych (kilkutygodniowych) okresów bezopadowych lub o opadach bardzo niskich, podczas których opad był mniejszy lub równy 1 mm. Najdłuższy okres bez opadu lub o opadach < 1mm wyniósł 49 dni na przełomie lat 1996/1997. 5

W odniesieniu do indeksów opisujących ilość dni z opadem i wysokość opadu w horyzoncie do roku 2050 zaznacza się trend rosnący. Prognozowany jest znaczny wzrost liczby dni z opadem 10 mm/d w roku oraz wzrost liczby dni z opadem 20 mm/d w roku oraz nieznaczne zmniejszenie długości najdłuższego okresu bezopadowego w ciągu roku 1.3. Pokrywa śnieżna W latach 1981-2015 można zaobserwować niewielki, ale istotny statystycznie, malejący trend liczby dni z pokrywą oraz znaczne zróżnicowanie przestrzenne na obszarze miasta (zdecydowanie więcej śniegu i dłuższy czas zalegania na wysoczyźnie w porównaniu do obszaru nadmorskiego oraz Żuław). W ujęciu miesięcznym średnio najwięcej dni ze śniegiem występuje w styczniu oraz w lutym (czasem przez cały miesiąc), choć w poszczególnych latach zdarzało się, że i w tych miesiącach pokrywa nie wystąpiła. Pokrywa śnieżna na Wybrzeżu pojawiała się najwcześniej w październiku, natomiast zanikała najpóźniej nawet w maju. Skrajne daty w Gdyni to 24X/25IV. Średnia roczna liczba dni z pokrywą śnieżną w okresie 1981-2015 wynosiła w Gdyni ok. 48 dni. Najwięcej dni ze śniegiem zanotowano w 2010 roku 100 dni. Zdarzały się lata, w których przez cały rok zanotowano zaledwie kilka dni z pokrywą (1990, 1992). W latach 1981-2015 nie zaobserwowano istotnej zmiany liczby dni z pokrywą śnieżną w Gdyni. 1.4. Silny wiatr oraz burze Od kilku lat, rok rocznie, odnotowuje się w Gdyni coraz więcej interwencji związanych z silnymi wiatrami i burzami: pożary budynków mieszkalnych w wyniku wyładowania atmosferycznego, usunięcie przewróconych i powalonych drzew i konarów z ulic, posesji oraz chodników, usunięcie powalonych drzew z samochodów, zerwane dachy, zerwane maszty antenowe, zerwana sieć trakcyjna, odpadające elementy z budynków (szyldy, reklamy, dachówki), zerwane linie energetyczne. Szczególnie niebezpieczne są liczne przypadki silnego wiatru mogące powodować znaczne szkody materialne i utrudnienia w funkcjonowaniu poszczególnych sektorów. W analizie zwrócono uwagę na wystąpienie maksymalnych notowanych prędkości wiatru (porywów) oraz liczbę dni z wiatrem powyżej 17 m/s (8 B), czyli wiatrem sztormowym. Opracowanie dla wiatru dokonano w oparciu o zweryfikowane dane terminowe ze stacji Gdańsk Port Północny (1987-2012), reprezentatywne dla Gdyni. Można zaobserwować niewielki wzrost średniej rocznej prędkości wiatru w Trójmieście (rys. 4). 6

Średnia roczna prędkość wiatru [m/s] 7,0 6,0 5,0 4,0 3,0 2,0 1,0 y = 0,0214x + 4,1511 R² = 0,2217 0,0 1987 1988 1989 1990 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009 2010 2011 2012 Rysunek 4 Średnia roczna prędkość wiatru (m/s) w Gdańsku Porcie Północnym (1987-2012), wraz z trendem liniowym. W Gdańsku Porcie Północnym średnia roczna liczba dni z wiatrem silnym, tj. dni w których wystąpiła prędkość wiatru powyżej 11 m/s w którymkolwiek terminie pomiarowym podczas doby, w analizowanym okresie wynosiła 19 dni. Najwięcej takich dni notuje się od grudnia do kwietnia. Najrzadziej silny wiatr występował w okresie od maja do sierpnia (do 2 dni w miesiącu). Można zaobserwować niewielki wzrost średniej rocznej prędkości wiatru w Gdańsku. Wiatr o średniej prędkości powyżej 17 m/s (sztorm) występuje w Gdańsku praktycznie w każdym roku (średnio 1,6/rok). Najwięcej przypadków sztormu (6) zanotowano w roku 2007. Można zauważyć zwiększoną liczbę sztormów w ostatnich kilkunastu latach. Najczęściej sztormy występują w sezonie jesiennozimowym od października do maja. Maksymalne chwilowe prędkości wiatru (porywy) zanotowane w Gdańsku Porcie Północnym w ostatnich latach kilka razy przekraczały nawet 31 m/s, czyli ponad 110 km/h, np.: 4.12.1999 35 m/s; 14.10.2009 32 m/s; 19.01.2007 31 m/s. Bardzo rzadko w Gdańsku zdarzają się dni bezwietrzne. W skali całego roku notuje się średnio 39 przypadków ciszy. W poszczególnych miesiącach są to jedynie pojedyncze dni (nie częściej niż 5 dni w miesiącu). Średnia roczna liczba dni z burzą w Gdyni w analizowanym okresie (1981-2004) wynosiła ok. 14 dni (rys. 5). Najbardziej burzowy był rok 1985 oraz 1997 20 dni z burzą, najmniej przypadków wystąpienia tego zjawiska (8) zanotowano w roku 1994. Burze w Trójmieście mogą występować przez cały rok, jednak od listopada do marca zjawisko jest incydentalne. Burze występują przede wszystkim od maja do sierpnia (średnio 2-4 dni w miesiącu), z maksimum w lipcu (ok. 4 dni/miesiąc).). 7

30 25 y = 0,0957x + 12,554 R² = 0,0341 Liczba dni z burzami 20 15 10 5 0 1981 1982 1983 1984 1985 1986 1987 1988 1989 1990 1991 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 Rysunek 5 Roczna liczba dni z burzą w Gdyni (1981-2004), wraz z trendem liniowym Do roku 2050 prognozuje się wzrost liczby dni silnym i bardzo silnym wiatrem oraz dni z burzą, w tym burz z gradem. 1.5. Zanieczyszczenia powietrza Analizowano PM10, PM2,5, ozon troposferyczny oraz możliwości wystąpienia sytuacji smogowej (smog zimowy i letni). W przeprowadzonych analizach wykorzystano statystyki (wskaźniki) policzone przez GIOŚ oraz wyniki ze stacji pomiarowych tła miejskiego. Analizy koncentracji zanieczyszczeń powietrza pyłem PM10 przeprowadzono w oparciu o dane pomiarowe ze stacji w Gdyni przy ul. Porębskiego (2006-2015). Ze względu na brak danych dotyczących koncentracji pyłu zawieszonego PM2,5 ze stacji w Gdyni w okresie 2010-2015 przedstawiono analizy przeprowadzone dla stacji w Gdańsku przy ul. Powstańców Wielkopolskich. Analiza średniego rocznego stężenia pyłu PM10 nie wykazała przekroczenia poziomu dopuszczalnego 40 µg/m 3. Największe stężenie średnioroczne zanotowano w roku 2006 równe 32,6 µg/m3. Wartości stężeń średniorocznych PM10 w latach 2007-2009 kształtują się powyżej 20 µg/m3, w latach 2011-2015 poniżej 20 µg/m3. W związku z niższymi wartościami stężeń średniorocznych pyłu PM10 w latach 2011-2015, na podstawie danych statystycznych GIOŚ, linia trendu wykazuje tendencję malejącą. Analiza stężenia pyłu PM2,5 w latach 2010-2015 dla stacji pomiarowej przy ul. Powstańców Wielkopolskich nie wykazała przekroczeń poziomów dopuszczalnych. Najwyższe stężenie średnioroczne zanotowano w roku 2006 równe 20 µg/ m3. Najniższe stężenie średnioroczne 13,8 µg/ m3 zanotowano w roku 2013. Linia trendu dla wartości średniorocznych PM2,5 w latach 2010-2015 wykazuje tendencję malejącą 8

Dla stężeń maksymalnych 8-godz kroczących ozonu troposferycznego zanotowanych na stacji pomiarowej przy ul. Porębskiego oraz parametru AOT nie zanotowano przypadków przekroczenia poziomów dopuszczalnych, a linie trendu wykazuję tendencje malejącą. W celu przedstawienia występowania sytuacji smogowych (smog kwaśny) przeprowadzono analizę częstości przekraczania dopuszczalnego stężenia dobowego 50 µg/m 3 pyłu PM10 w roku kalendarzowym. Jedynie w roku 2006 zanotowano przekroczenie dozwolonej liczby przekroczeń poziomu dopuszczalnego o 9 dni dla danych z czujnika zlokalizowanego przy ul. Porębskiego. Analiza możliwości występowania epizodów wysokich stężeń zanieczyszczeń: smog fotochemiczny (letni) nie wykazała zagrożenia dla analizowanego obszaru w latach 2006-2015. Linia trendu liczby dni z przekroczeniem dopuszczalnego stężenia wykazuje tendencję zniżkową. Położenie miasta w bliskim sąsiedztwie morza (występowanie większych prędkości wiatru oraz bryzy morskiej) oraz znaczne obszary leśne sprzyjają czystości środowiska. W związku z wynikami przeprowadzonych analiz można stwierdzić brak lub niską wrażliwość pod względem koncentracji zanieczyszczeń powietrza dla miasta Gdyni w sektorze/obszarze zdrowie publiczne/grupy wrażliwe (osoby>65 roku życia, dzieci<5 roku życia, osoby przewlekle chore) oraz turystyka wraz z ich komponentami. 1.6. Poziom morza i wezbrania sztormowe Na potrzeby analiz w projekcie MPA przeanalizowano zmiany średnich, rocznych poziomów morza. W Gdyni w analizowanym okresie 1981-2015 oraz w wieloleciu 1955-2015 i w obu przypadkach zanotowano niewielkie trendy rosnące. W pierwszym okresie najczęściej (około 46%) wartości średnich rocznych poziomów znajdowało się w przedziale 500-505 cm, natomiast w analizowanym okresie 1981-2015 najwięcej wartości średnich poziomów morza (34%) lokowało się w przedziale 505-510 cm. Rysunek 6 Średni poziom morza w Gdyni w latach 1955-2015 Wezbrania sztormowe występujące na akwenie Bałtyku Południowego stwarzają istotne zagrożenie powodziowe dla miast zlokalizowanych w polskiej strefie brzegowej. Dla wszystkich wskaźników analizy wezbrań sztormowych (liczba wezbrań sztormowych w danym roku, liczba godzin z poziomem powyżej SSW w danym roku, poziom maksymalny w danym roku), występujących w Gdyni, widoczny 9

jest trend o tendencji rosnącej dla uszeregowanego ciągu czasowego. W opracowaniu za wezbranie sztormowe uznano każde przekroczenie przez zwierciadło morza poziomu charakterystycznego SWW (średnia wysoka woda). Dla stacji mareograficznej zlokalizowanej w Gdyni wartość ta wynosiła 588 cm (co odpowiada rzędnej 0.80 m n.p.m.) i została obliczona dla wielolecia 1955-2015. Analiza danych wykazała, iż w tym wieloleciu wystąpiły w Gdyni 64 wezbrania sztormowe. W ostatnim analizowanym 15-leciu (2000-2015) odnotowano 20 wezbrań sztormowych (podczas 3 z nich odnotowano poziom wyższy od 620 cm). Najwięcej wezbrań sztormowych, bo aż 6 przypadków, wystąpiło w 1993 roku. Absolutne maksimum poziomu morza wystąpiło podczas wezbrania sztormowego w 2012 roku. Zarejestrowano wówczas poziom 646 cm. Sumaryczny czas przekroczenia poziomu SWW w roku 2007 wynosił 85 godzin. W 15-leciu (2000-2015) sumaryczny czas przekroczeń poziomu SWW wyniósł 231 godzin (cały okres analizy 511 godziny). Dla wszystkich wskaźników analizy wezbrań sztormowych (liczba wezbrań sztormowych w danym roku, liczba godzin z poziomem powyżej SSW w danym roku, poziom maksymalny w danym roku), występujących w Gdyni, widoczny jest trend o tendencji rosnącej dla uszeregowanego ciągu czasowego 2. Zarejestrowane skutki zagrożeń 2.1. Powodzie Gdynia ze względu na swe położenie jest zagrożona wieloma rodzajami powodzi, zarówno pod względem źródeł, jak i skali możliwych zjawisk. W ostatnim czasie coraz częściej występują tzw. powodzie miejskie (nagłe) definiowane są jako nagłe zalanie i/lub podtopienie terenu w wyniku wystąpienia silnego, krótkotrwałego opadu deszczu o dużej wydajności na stosunkowo niedużym obszarze zlewni rzecznej lub zurbanizowanej zlewni miejskiej (tzw. deszczu nawalnego). W obszarze miasta Gdynia odnotowano 23 przypadki występowania powodzi miejskich (nagłych) w wieloleciu 2003-2016. Rozkład występowania powodzi miejskich (nagłych) w mieście Gdyni charakteryzuje trend o tendencji rosnącej dla uporządkowanego szeregu czasowego (rys. 7). Podobna tendencja była obserwowana dla analizy dotyczącej występowania powodzi miejskich (nagłych) dla całej Polski (projekt Klimat). Rysunek 7 Liczba zjawisk nagłych powodzi lokalnych w Gdyni w latach 2003-2016 10

Tabela 2 Zidentyfikowane powodzie nagłe w Gdyni w latach 2003-2016 wraz ze skutkami. Lp. Data powodzi Wys. Opadu [mm] Czas trwania opadu [min] Data opadu Skutki powodzi FF Źródło 1 28-07-2003 20 28-07-2003 zalane ulice, chodniki Media http://gdansk.naszemiasto.pl/arc hiwum/gwaltowna-ulewaprzeszla-nadtrojmiastem,566830,art,t,id,tm.ht ml 2 13-08-2004 64,2 1440 13-08-2004 Katalog opadów nagłych 2012 3 27-05-2007 17,2 1440 27-05-2007 tzw. powódź błyskawiczna, Katalog nagłych powodzi 2012 zginęła 1 osoba 4 18-05-2009 5,6 15 18-05-2009 zalana większa część miasta, Katalog opadów nagłych 2012 utrudnienia komunikacyjne, ulice zamienione w rzeki 5 01-07-2009 41,3 1440 01-07-2009 zalane ulice, tory kolejowe, paraliż komunikacyjny (ulewa ok. 30-50 min.), zalane piwnice na Karwinach, w Dąbrowie, w Orłowie, Wiczlinie Katalog opadów nagłych 2012 http://www.racibo.pl/2014/02/po wodzie-wczoraj-i-dzis.html, http://www.trojmiasto.pl/wiadom osci/trojmiasto-pod-wodan33563.html 6 18-07-2009 30,7 1440 18-07-2009 zalane ulice, piwnice, garaże Katalog opadów nagłych 2012 7 15-08-2010 11,1 1440 15-08-2010 wylała Chylonka, zalane 5 domów, ewakuacja mieszkańców 8 16-08-2010 19,7 1440 16-08-2010 ewakuacja mieszkańców 4 domów 9 27-09-2010 82,1 1440 27-09-2010 zalane ulice: 10 Lutego, Świętojańska, Węzeł Św. Maksymiliana, zalane garaże, piwnice w Śródmieściu 10 13-07-2011 37 1440 13-07-2011 wylała Chylonka, zalane ulice, piwnice, garaże 11 18-06-2012 10,5 90 18-06-2012 zalane ulice, chodniki m. in. strefa kibica 12 01-07-2012 18,5 60 01-07-2012 zalane ulice, zalany tunel pod wiaduktem - auta zatopione po dach 13 07-07-2012 17,6 doba 07-07-2012 zalane ulice, przejazdy pod wiaduktami, na kilkadziesiąt minut sparaliżowany ruch samochodów, studzienki jak gejzery, zalane piwnice 14 03-08-2012 14,5 120 03-08-2012 "prawdziwy potop" w Trójmieście, powódź błyskawiczna, uwięzieni ludzie w budynkach i samochody na ulicach, zalane tunele, przejścia podziemne, zalane piwnice, budynki, garaże, zniszczone chodniki Katalog opadów nagłych 2012 Katalog opadów nagłych 2012 Media http://sopot.naszemiasto.pl/artyk ul/trojmiasto-zalane-ulice-ipodworka-utrudnienia-wruchu,590092,art,t,id,tm.html Katalog opadów nagłych 2012 Media http://www.trojmiasto.pl/wiadom osci/ulewa-w-trojmiescie- Wylala-Chylonka-zalany-Sopotn49769.html 15 20-08-2012 7,3 20 20-08-2012 ulice zamienione w rwące rzeki, woda zbierała się w tunelach 11

16 18-05-2013 9,5 120 18-05-2013 zalane ulice, zalane samochody, zalane piwnice, gigantyczne kałuże 17 23-06-2013 11 30 23-06-2013 ulice zamienione w rwące potoki, zalane tunele, piwnice, garaże 18 23-06-2013 11,9 60 23-06-2013 zalane ulice zamienione w rwące potoki, częściowo całkowicie nieprzejezdne pod wiaduktami, podmyte tory na stacji Gdynia Redłowo 19 25-06-2013 12,2 60 25-06-2013 zalane ulice, utknęły samochody, autobusy, zalane tory SKM, podmyty nasyp, zalane garaże, piwnice 20 28-07-2014 24,1 30 28-07-2014 zalane ulice na Fikakowie, zalana obwodnica między Osową a Gdynią Media http://www.trojmiasto.pl/wiadom osci/oberwanie-chmury-nad- Gdynia-n81921.html 21 05-08-2014 9,3 40 05-08-2014 zalana obwodnica w kierunku Łodzi, Media http://gdansk.naszemiasto.pl/art ykul/pogoda-na-pomorzu-burzez-intensywnymi-opadamideszczui,2377938,artgal,t,id,tm.html 22 08-09-2014 22,8 1440 08-09-2014 zalana ul. Świętojańska Media http://www.trojmiasto.pl/wiadom osci/zalane-ulice-trojmiasta-poulewie-n83195.html 23 14-07-2016 80 1140 14-07-2016 zalane podziemia hali targowej, zalane piwnice na Dąbrowie, osuwiska w Małym Kacku (ul. Sochaczewska, Łowicka), uszkodzone kładki na Kaczej, osunięcie się schodów na Oksywiu, osuwisko na Trasie Kwiatkowskiego na wysokości Leszczynek Media http://trojmiasto.wyborcza.pl/troj miasto/1,35636,20423619,gdyni a-sprzata-poulewach.html?disableredirects= true, http://gdynia.pl/conowego,2774/trwa-usuwanieszkod-po-czwartkowejulewie,454332 2.2. Osuwiska Na terenie Gdyni szczególne geologiczne predyspozycje do występowania ruchów masowych ziemi występują w czterech badanych rejonach: krawędzi (klifach) Kępy Oksywskiej, krawędzi (klifach) Kępy Redłowskiej, Leszczynkach i w Kolibkach. W pierwszych dwóch rejonach wynikają one głównie z abrazji brzegu morza, w pozostałych rejonach z obecności osadów pylasto-ilastych, którym towarzyszą wysięki i wypływy wód. Rejestr osuwisk i terenów zagrożonych ruchami masowymi ziemi dla Gdyni powstały w wyniku terenowych prac kartograficzno-zdjęciowych przeprowadzonych w r 2012 i 2015 roku wskazuje 82 osuwiska i 78 terenów zagrożonych ruchami masowymi ziemi. Osuwiska nieaktywne (N), w obrębie, których nie obserwowano i nie udokumentowano objawów aktywności w ciągu, co najmniej ostatnich 50 lat stanowią 31% osuwisk wyznaczonych na terenie Gdyni. Najliczniejszą grupę (40% wszystkich osuwisk) stanowią osuwiska okresowo aktywne (O), w obrębie, których objawy aktywności występowały w nieregularnych odstępach czasu, w ciągu ostatnich 50 lat. Osuwiska aktywne (A) będące w ciągłym ruchu oraz te, których objawy aktywności występowały w trakcie prowadzenia 12

rejestracji albo w ciągu, co najmniej ostatnich 5 lat stanowią 7% wszystkich osuwisk. Osuwiska w obrębie, których występują różne strefy aktywności (A/O, A/N, O/N, A/O/N) stanowią 10% wszystkich osuwisk. Główne przyczyny powstawania osuwisk na terenie miasta Gdyni to przyczyny naturalne, najczęściej związane z abrazją morską (klif), infiltracją wód opadowych i roztopowych lub erozyjnym podcięciem zbocza. W wielu przypadkach czynnikiem aktywizującym jest nieprzemyślana działalność ludzka. Na rysunku 8 przedstawiono obszary narażone na osuwanie się mas ziemnych na obszarze Gdyni. Rysunek 8 Obszary narażone na osuwanie się mas ziemnych na terenie Gdyni (http://geoportal.pgi.gov.pl/portal/page/portal/sopo) 13

3. Podsumowanie Z wszystkich przeprowadzonych analiz oraz zarejestrowanych skutków zagrożeń naturalnych wynika, że najpoważniejszym zagrożeniem w Gdyni, ze względu na położenie i ukształtowanie terenu miasta, jest głównie występowanie nagłych powodzi miejskich (typu flash flood) i powodzi od strony rzek oraz powodzi od strony morza (sztormowych), których główną przyczyną jest wiatr i stale obserwowany wzrost poziomu morza. Kolejnym najistotniejszym zagrożeniem, które ma wpływ na jakość funkcjonowania Gdyni, jest występowanie silnych porywów wiatru oraz intensywnych burz i deszczy nawalnych, które niosą możliwość poważnych strat w wielu dziedzinach gospodarki, utrudniają transport oraz stanowią zagrożenie dla życia ludzkiego. Ponadto badania wykazały, iż problemem w Gdyni mogą być osuwiska, jednakże większość z nich znajduje się na terenach niezabudowanych, porośniętych lasami, zaroślami lub na nieużytkach (jedynie około 1/3 wyznaczonych osuwisk stwarza zagrożenie dla zabudowy i infrastruktury komunikacyjnej lub przesyłowej). Mimo obecnie niewielkiego problemu na terenie Gdyni w przyszłości należy zwrócić uwagę na zwiększającą się częstotliwość występowania fal upałów i dni gorących, które mają negatywny wpływ na świat przyrody i człowieka oraz infrastrukturę gospodarczą i komunikacyjną. Dość istotnym stresorem wpływającym na wiele sektorów w mieście może być występowanie pokrywy śnieżnej, które na obszarze Gdyni cechuje duże zróżnicowanie przestrzenne. Należy jednak zaznaczyć, iż w związku z obserwowanym ociepleniem klimatu spodziewane jest dalsze zmniejszenie liczby dni z pokrywą śnieżną. Ze względu na uwarunkowania lokalne i nadmorskie położenie mniejsze zagrożenie w Gdyni stanowi występowanie miejskiej wyspy ciepła oraz zanieczyszczeń powietrza. 14

Instytut Ochrony Środowiska Państwowy Instytut Badawczy ul. Krucza 5/11D 00-548 Warszawa tel.: 22 375 05 25 faks: 22 375 05 01 e-mail: sekretariat@ios.gov.pl www.ios.gov.pl Instytut Meteorologii i Gospodarki Wodnej Państwowy Instytut Badawczy ul. Podleśna 61 01-673 Warszawa tel.: 22 569 4115 00 faks: 22 834 18 01 e-mail: imgw@imgw.pl www.imgw.pl Instytut Ekologii Terenów Uprzemysłowionych ul. Kossutha 6 40-844 Katowice tel.: 32 254 60 31 faks: 32 254 17 17 e-mail: ietu@ietu.pl www.ietu.pl Arcadis Sp. z o.o. Aleje Jerozolimskie 142B 02-305 Warszawa tel.: 22 203 20 00 faks: 22 203 20 01 e-mail: mpa@arcadis.com www.arcadis.com