PROFILE 12 HEMATOLOGIA 14 BIOCHEMIA 14 ELEKTROLITY I PIERWIASTKI 16 IMMUNOLOGIA 17 MIKROBIOLOGIA 17

2 PROGRAM2013 Spis Treści Zwierzęta Gospodarskie Preanalityka 4 Czynniki fałszujące wynik badania laboratoryjnego 7 Materiał do badań biochemicznych 8 Sposób przeliczania jednostek 9 Możliwości dostarczania próbek do laboratorium 10 Kontrola jakości 10 Rozliczenia 10 PROFILE 12 HEMATOLOGIA 14 BIOCHEMIA 14 ELEKTROLITY I PIERWIASTKI 16 IMMUNOLOGIA 17 MIKROBIOLOGIA 17 MIKROBIOLOGIA OGÓLNA 17 MIKROBIOLOGIA KIERUNKOWA 18 MOCZ 19 ELEKTROLITY I PIERWIASTKI W MOCZU 19 PARAZYTOLOGIA 20 HISTOPATOLOGIA 20 SEROLOGIA 21 BYDŁO 21 OWCE / KOZY 23 TRZODA CHLEWNA 24 DIAGNOSTYKA MOLEKULARNA (PCR) 27 PRZEŻUWACZE 27 OWCE 28 TRZODA CHLEWNA 28 METALE CIĘŻKIE 30 WITAMINY 30 INDEKS 53 CENNIK BADAŃ LABORATORYJNYCH WAŻNY OD 01.06.2013

CENNIK BADAŃ LABORATORYJNYCH 3 Spis Treści Konie Preanalityka 4 Czynniki fałszujące wynik badania laboratoryjnego 7 Materiał do badań biochemicznych 8 Sposób przeliczania jednostek 9 Możliwości dostarczania próbek do laboratorium 10 Kontrola jakości 10 Rozliczenia 10 PROFILE 32 HEMATOLOGIA 33 KOAGULOLOGIA 33 BIOCHEMIA 33 ELEKTROLITY I PIERWIASTKI 35 HORMONY 36 IMMUNOLOGIA 38 MIKROBIOLOGIA 38 MIKROBIOLOGIA OGÓLNA 39 MIKROBIOLOGIA KIERUNKOWA 40 MOCZ 40 PARAZYTOLOGIA 41 PŁYNY USTROJOWE 42 HISTOPATOLOGIA 42 SEROLOGIA 43 DIAGNOSTYKA MOLEKULARNA CZYNNIKÓW ZAKAŹNYCH (PCR) 44 DIAGNOSTYKA CHORÓB GENETYCZNYCH (PCR) 45 INNE OZNACZENIA Z UŻYCIEM PCR 46 UMASZCZENIE 46 INNE BADANIA 47 WITAMINY 48 METALE CIĘŻKIE, TOKSYKOLOGIA 49 POZOSTAŁOŚCI LEKÓW 49 DIAGNOSTYKA ALERGII 51 ODCZULANIE 52 INDEKS 53 CENNIK BADAŃ LABORATORYJNYCH WAŻNY OD 01.06.2013

4 PROGRAM2013 Preanalityka Podstawą miarodajnego i wiarygodnego wyniku badania laboratoryjnego jest prawidłowa preanalityka, na którą składa się odpowiednie przygotowanie pacjenta, pobranie materiału i jego dostarczenie do laboratorium. Ilość materiału Należy mieć na uwadze, że zazwyczaj istnieje minimalna ilość materiału, która ze względów technicznych jest niezbędna do wykonania badania. Pobieranie materiału Aby uzyskać miarodajne wyniki badań, krew do oznaczeń biochemiczno-hematologicznych należy pobierać od pacjenta na czczo. W innym wypadku wyniki takich parametrów jak leukocyty, cholesterol, glukoza, amylaza, AST, ALT, białko całkowite, bilirubina czy trójglicerydy mogą zostać zafałszowane. Podobnie jak spożycie pokarmu, tak intensywny wysiłek może wpłynąć na wynik następujących oznaczeń: CK, LDH, AST, glukoza. Najważniejsze elementy, na które należy zwrócić uwagę podczas pobierania krwi: 1. Stosowanie stazy - zaciśnięcie naczynia powinno trwać krótko i być w miarę możliwości delikatne. Niewłaściwe stosowanie stazy może doprowadzić do hemolizy oraz wpłynąć na parametry dotyczące układu krzepnięcia. 2. Miejsce wkłucia należy je oczyścić i odkazić, mając jednocześnie na uwadze, że użycie zbyt dużej ilości środka odkażającego może doprowadzić do zanieczyszczenia próbki i np. hemolizy. 3. Objętość krwi pobranej do probówek z antykoagulantem - przekroczenie górnej wskazanej na probówkach granicy może doprowadzić do powstania skrzepów. Z kolei pobór zbyt małej objętości prowadzi do niewystarczającego wymieszania próbki z antykoagulantem i powstawania skrzepów lub do zbytniego rozcieńczenia próbki. 4. Strumień krwi należy kierować do probówki tak, aby krew się nie pieniła, czyli po ściance. Spienienie może powodować hemolizę. 5. Po pobraniu materiału, trzeba: natychmiast delikatnie wymieszać krew z antykoagulantem przez obracanie probówki, dla uniknięcia powstania skrzepów i mikroskrzepów oraz spienienia pozostawić krew pobraną na surowicę na 30 60 minut w temperaturze pokojowej aż do powstania skrzepu i po tym czasie, jeśli to możliwe próbkę odwirować, a surowicę przenieść do nowej probówki. Do próbki należy dołączyć wypełnione pismo przewodnie, które można znaleźć na naszej stronie internetowej.

CENNIK BADAŃ LABORATORYJNYCH 5 Rodzaje materiału do badania Surowica Jest to najbardziej uniwersalny materiał do większości badań biochemicznych, elektrolitów, serologicznych oraz hormonów. Najczęściej stosuje się probówki z perełkami lub z aktywatorami krzepnięcia. Osocze W nielicznych wypadkach, do oznaczeń wymagane jest osocze. W przypadku ACTH jest to osocze krwi pobranej na EDTA. Do oznaczenia kwasu mlekowego używa się osocza krwi pobranej na NaF lub KF. Do parametrów krzepliwości niezbędne jest osocze krwi pobranej na cytrynian (w stosunku 10:1). Krew pobrana na EDTA Jest to materiał szczególnie korzystny do badania hematologicznego. Równie dobrze nadaje się do badań genetycznych. Do innych oznaczeń może być wykorzystywana jedynie w nielicznych przypadkach ze względu na wpływ EDTA na poszczególne parametry, a zwłaszcza elektrolity. Krew pełna Jako materiał również może być wysyłana do laboratorium. Należy jednak mieć na uwadze, że w trakcie jej transportu może dojść do hemolizy, która może spowodować zafałszowanie niektórych parametrów. Mocz Najkorzystniejszy do badania jest mocz pozyskany na drodze cystocentezy. Jest to szczególnie ważne w przypadku badania bakteriologicznego, gdyż w moczu pobieranym ze strumienia może dojść do kontaminacji. Jeśli jednak istnieje tylko taka możliwość pobrania materiału, mocz należy pobrać ze środkowego strumienia po uprzednim umyciu okolicy moczo-płciowej. Kał Jeśli to możliwe należy nadesłać kał niezanieczyszczony, a więc najlepiej pobrany z prostnicy (zwłaszcza badania mikrobiologiczne). Do badań parazytologicznych zaleca się pobranie kału z kilku miejsc lub zbieranie kału z 3 dni. Materiał do badań mikrobiologicznych Materiał do badania mikrobiologicznego należy pobrać we wczesnym etapie choroby, najlepiej przed rozpoczęciem antybiotykoterapii. Pobrany materiał powinien być jak najszybciej przetransportowany do laboratorium, możliwie skrócony czas od pobrania do posiewu, zwiększa szansę wyhodowania szczepów o wysokich wymaganiach (Streptococcus spp., Haemophilus spp., bakterie beztlenowe). Pobieranie materiału na podłoże transportowe pozwala wydłużyć czas dostarczenia do około 2 dni (nie dotyczy to bakterii beztlenowych). Mocz Mocz do badania bakteriologicznego, może zostać pobrany na kilka sposobów: wolno oddany, ze środkowego strumienia, po dokładnym oczyszczeniu okolicy zewnętrznego ujścia cewki moczowej (pierwsza partia moczu zawiera drobnoustroje kolonizujące końcowy odcinek dróg moczowych); pobrany przez cewnikowanie, odrzucając pierwszą porcję moczu; przez cystocentezę (punkcja pęcherza moczowego). Materiał w temperaturze 4 C może być przechowywany przez 2-4 godziny, ponieważ w takich warunkach bakterie zachowują żywotność nie namnażając się. Czas ten można wydłużyć pobierając materiał do specjalnych probówek ze stabilizatorem (kwas borny). Kał Badanie kału należy wykonać przed wprowadzeniem antybiotykoterapii, najlepiej w wczesnym etapie biegunki, kiedy liczba patogenów jest najwyższa. Do analizy należy pobrać wyłącznie świeży kał z domieszką śluzu lub krwi, jeśli są obecne (zaznaczyć na zleceniu obecność nietypowych elementów w kale). Próbkę należy pobrać rano i dostarczyć ją w jałowym pojemniku tego samego dnia. Jeżeli transport materiału do laboratorium jest zbyt długi, grudkę kału należy umieścić w podłożu transportowym. Wymazy Skórę przed pobraniem wymazu należy ogolić i oczyścić jałową solą fizjologiczną, przy suchych zmianach oraz w przypadku zmian na błonach śluzowych, wymazówkę należy zwilżyć jałowym roztworem fizjologicznym. Częstym błędem przedlaboratoryjnym jest pobieranie wymazu ze skóry i umieszczanie w podłożu transportowym sierści okrywającej zmianę skórną.

6 PROGRAM2013 Wydzielinę z worka spojówkowego należy pobrać na wymazówkę z podłożem transportowym najszybciej w ciągu 4 godzin po płukaniu lub podaniu środków przeciwbakteryjnych. Materiał należy przechowywać w temperaturze pokojowej (nie wolno przechowywać w lodówce). W przypadku wydzielin ropnych sposób pobrania uzależniony jest od lokalizacji oraz ilości wydzieliny. W zmianach powierzchownych gdy ropy jest dużo, należy po uprzednim przemyciu jałową solą fizjologiczną, strzykawką pobrać wydzielinę do jałowego pojemnika. W obecności skąpej wydzieliny, zaleca się pobranie dwóch wymazów, do posiewu na podłoża hodowlane oraz na suchą wymazówkę do wykonania preparatu bezpośredniego. W przypadku zmian głębokich należy wykonać badanie w kierunku zarówno bakterii tlenowych jak i beztlenowych. Materiał do badania w kierunku bakterii beztlenowych należy pobrać na wymazówkę z podłożem z węglem i jak najszybciej dostarczyć do laboratorium, nie wolno umieszczać go w lodówce ponieważ niska temperatura sprzyja absorpcji tlenu, który jest toksyczny w stosunku do beztlenowców. Badania w kierunku bakterii beztlenowych (z wyjątkiem ważnych wskazań) nie powinny być rutynowo wykonywane w przypadku próbek kału, moczu, wydzielin z narządów płciowych. Materiał do badań mykologicznych Materiał do badań mykologicznych powinien zostać pobrany przed zastosowaniem terapii przeciwgrzybiczej, bądź po upływie co najmniej 4 tygodni od momentu podania leków. Wymazówki Pobieranie wymazów wskazane jest wyłącznie w przypadku badania w kierunku grzybów drożdżopodobnych z materiałów pochodzących z kanału słuchowego, gardzieli, pochwy oraz szyjki macicy. Wymazówki w podłożu transportowym, ze względu na ryzyko iż próbka nie zostanie odzyskana z podłoża, nie nadają się do badania w kierunku dermatofitów. Włosy Jeśli są materiałem do badania w kierunku dermatofitów należy je pobrać z obrzeża chorobowo zmienionych miejsc. Materiał przenosi się do plastikowych pojemników, woreczków lub folii (np. spożywczej). Zeskrobiny skóry Aby zbadać je na obecność dermatofitów wystarczy pobrać je powierzchniowo po wcześniejszym odkażeniu miejsca. Materiał do badań histopatologicznych Zlecając wykonanie badania histopatologicznego należy podać dokładne dane z wywiadu, dotyczące rodzaju zmiany, lokalizacji oraz czasu trwania procesu. Wycinki narządów Materiał po pobraniu należy umieścić w roztworze 4 10 % formaliny. W razie potrzeby należy kilkukrotnie wymienić formalinę (zwłaszcza gdy wycinek jest silne ukrwiony). Optymalna proporcja objętości formaliny wynosi 10-cio krotność wielkości wycinka. 4% roztwór formaliny można przygotować przez zmieszanie 1 części objętościowych formaldehydu (36%) z 9 częściami wody (może być woda bieżąca). Alternatywnie w razie braku formaliny wycinki można utrwalić w 70% roztworze etanolu (poza wycinkami skóry); należy jednak mieć na uwadze, że taki wycinek będzie bardziej kruchy. Podczas mrozów należy dodać 10% alkoholu w celu ograniczenia artefaktów mrożeniowych. UWAGA: LABORATORIUM NIE PRZYJMUJE CAŁYCH ZWŁOK DO BADANIA SEKCYJNEGO. Wycinki skóry Utrwalanie: jak wyżej. Należy pobrać 3-5 wycinków o średnicy min. 5 mm (najlepiej do tego nadają się jednorazowe sztance biopsyjne). Skóra nie może być myta ani dezynfekowana. W zmianach wieloogniskowych lub o dużej powierzchni materiał zaleca się pobrać z kilku miejsc. Należy również podać informacje o lokalizacji, czasie trwania procesu oraz leczeniu. Materiał do badań cytologicznych Bioptaty Do biopsji najlepiej nadają się igły o grubości 21-25 G. Materiał należy pobrać z różnych lokalizacji omijając zmiany torbielowate oraz nekrotyczne. Pobrany materiał przenieść na szkiełko podstawowe, a następnie przyłożyć drugie szkiełko podstawowe i pozwolić na rozprowadzenie się materiały pomiędzy szkiełkami. W kolejnym kroku wykonujemy rozmaz przesuwając szkiełka względem siebie. Utrwalanie następuje przez suszenie na powietrzu. Należy przygotować kilka (3-6) preparatów.

CENNIK BADAŃ LABORATORYJNYCH 7 Preparat odciskowy Szkiełko podstawowe przykłada się bezpośrednio do zmiany. Jeśli występują strupy, należy je oderwać przed wykonaniem odcisku. Po pobraniu preparat wysuszyć na powietrzu. Wymazy Wymazy do badań cytologicznych stosuje się w badaniu materiału z przetok czy też z pochwy. W sytuacji, kiedy miejsce pobrania jest suche należy zwilżyć wacik wymazówki roztworem soli fizjologicznej. Po pobraniu wymazówkę rolujemy na szkiełku podstawowym i suszymy na powietrzu. Czynniki fałszujące wynik badania laboratoryjnego Różne czynniki, najczęściej spowodowane błędami preanalityczymi, wpływają na wynik badania laboratoryjnego. Dlatego w sytuacji, kiedy nie da się ich uniknąć należy je mieć na uwadze interpretując wynik badania. Hemoliza Przejawia się podbarwioną na czerwono surowicą (wzgl. osoczem), a spowodowana jest uwolnieniem hemoglobiny z erytrocytów. Przyczyny: hemoliza intra vitam (anemia hemolityczna), niewłaściwa technika pobierania krwi: zbyt silne zakładanie stazy, aspirowanie, mieszanie powodujące spienianie się, postępowanie po pobraniu krwi: zbyt późne odwirowanie krwi, zamrożenie, przegrzanie, za duża prędkość wirówki, wstrząsy podczas transportu. Hemoliza wpływa na szereg parametrów, w tym na: K, Mg, PO 4, Fe, CK, LDH, AST (GOT), ALT (GPT), AP, bilirubina, fruktozamina. Lipemia Jest to mętne do mlecznego podbarwienie surowicy spowodowane nagromadzeniem mikroskopijnych kropli tłuszczu. Przyczyny: zaburzenia metabolizmu tłuszczów, cukrzyca, ostre zapalenie trzustki, Cushing, bogato tłuszczowa dieta Aby odróżnić fizjologiczną lipemię po karmieniu od lipemii patologicznej, należy przestrzegać pobierania krwi na czczo. Bilirubinemia/żółtaczka Żółtawe podbarwienie próbki spowodowane wzrostem zawartości barwników żółciowych w surowicy. Przyczyny: schorzenia wątroby fizjologiczne u koni Nie jest powodowana przez błędy w pobieraniu materiału. Glikoliza Rozkład glukozy i związany z tym wzrost poziomu kwasu mlekowego w próbce zawierającej erytrocyty. Można tego uniknąć przez pobranie materiału do odpowiedniej probówki (z NaF) lub przez szybkie odwirowanie i odciągnięcie surowicy.

8 PROGRAM2013 Materiał do badań biochemicznych Oznaczenie Enzymy Surowica Osocze heparynowe EDTA cytrynianowe NaF, KF ALT (GPT) + + + - - α-amylaza + + + - - Amylaza trzustkowa + + + - - AP + + - - - AST (GOT) + + + - - Cholinoesteraza + + + - - CK + + + - - GLDH + + + - - γ-gt + + + - - α-hbdh + + + / - - - LDH + + + - - Lipaza + - - - - Substraty Białko całkowite + + + - - Albuminy + + - - - Bilirubina + + + - - Cholesterol + + + - - Trójglicerydy + + + - - Glukoza - + + - + Mocznik + + + + + Kreatynina + + - - - Kwas mlekowy - - - - + Fruktozamina + + + - - β-hydroksyma + + + - - Kwas moczowy + + - - - Wolne kwasy tłuszczowe + - + + - Amoniak - - + - - Elektrolity Wapń + + - - - Żelazo + + - - - Magnez + + - - - Sód + + - / + - - Fosfor nieorganiczny + + - - - Miedź + - - - - Cynk + - - - - Chlorki + + - - -

CENNIK BADAŃ LABORATORYJNYCH 9 Sposób przeliczania jednostek Parametr Jednostka Konwencjonalna Przelicznik Jednostka układu SI Elektrolity i pierwiastki śladowe Chlorki mg/dl 0,2821 mmol/l Cynk mg/l 15,3 μmol/l Fosfor nieorganiczny mg/dl 0,3229 mmol/l Magnez mg/dl 0,4113 mmol/l Miedź μg/dl 0,1574 μmol/l Potas mg/dl 0,2557 mmol/l Selen μg/l 0,0127 μmol/l Sód mg/dl 0,435 mmol/l Wapń mg/dl 0,2495 mmol/l Żelazo μg/dl 0,1791 μmol/l Substraty Amoniak μg/dl 0,554 μmol/l Białko całkowite g/dl 10 g/l Bilirubina mg/dl 17,104 μmol/l BUN mg/dl 0,357 mmol/l Cholesterol mg/dl 0,0259 mmol/l Glukoza mg/dl 0,0555 mmol/l Karoten μg/l 0,00186 μmol/l Kreatynina mg/dl 88,402 μmol/l Kwas mlekowy mg/dl 0,111 mmol/l Kwas moczowy mg/dl 59,485 μmol/l Mocznik mg/dl 0,1665 mmol/l Trójglicerydy mg/dl 0,0114 mmol/l Hormony Całkowita T 3 ng/ml 1,54 nmol/l Całkowita T 4 μg/dl 12,87 nmol/l Estradiol pg/ml 3,671 pmol/l Kortyzol μg/dl 0,0276 μmol/l Progesteron ng/ml 3,18 nmol/l Testosteron ng/ml 3,467 nmol/l Wolna T 4 ng/dl 12,87 pmol/l Wartość w jednostkach konwencjonalnych x przelicznik = wartość w jednostkach układu SI Mocznik (mg/dl) 0,46 BUN (mg/dl) Mocznik (mmol/l) 2,8 BUN (mg/dl)

10 PROGRAM2013 Możliwości dostarczania próbek do laboratorium Wysyłając materiał do badań należy zadbać o właściwe jego zabezpieczenie, tak aby nie uległ zniszczeniu w trakcie transportu. Próbki muszą być owinięte w materiał chłonny (np. gaza), a następnie umieszczone w opakowaniu zbiorczym (np. kartonik). Kurier TNT teren całego kraju Wystarczy do nas zadzwonić i zlecić odbiór próbek zajmiemy się zamówieniem kuriera. Koszt przesyłki to 10 zł (za paczkę do 0,5 kg). Poza mówieniu kuriera otrzymają Państwo od nas meilem list przewozowy, który należy wydrukować, podpisać i dołączyć do przesyłki. Prosimy wziąć pod uwagę, że przesyłki są zbierane o różnej porze w zależności od lokalizacji, zatem sugerujemy zamówienie kuriera z jednodniowym wyprzedzeniem. Poczta teren całego kraju Próbki można wysłać listem priorytetowym. Przesyłki nadane do godziny 15 w zdecydowanej większości docierają do nas już następnego dnia. Kurier lokalny z rejonu miast, w których znajdują się laboratoria W sprawie szczegółów skontaktuj się z wybranym laboratorium. Dla Klientów firm Bayleg i Kolme Odbiór próbek do badania przez kierowców wybranych hurtowni i ich dostarczenie tego samego lub następnego dnia do laboratorium. Kontrola jakości W celu zapewnienia najwyższej jakości usług laboratoryjnych, na każdym analizatorze przeprowadzana jest codzienna kontrola dokładności i odtwarzalności wykonywanych badań. Oprócz tego prowadzona jest kontrola zewnątrzlaboratoryjna w ramach Krajowego Programu Kontroli Jakości prowadzonego przez Centralny Ośrodek Badań Jakości w Diagnostyce Laboratoryjnej z siedzibą w Łodzi. Rozliczenia Ceny podane w ofercie dotyczą tylko lekarzy weterynarii. Wszystkie podane ceny są cenami brutto (8% VAT.) Rozliczenie (w postaci faktury VAT) następuje w ostatnim dniu miesiąca i obejmuje wszystkie badania wykonane w danym miesiącu.

CENNIK BADAŃ LABORATORYJNYCH 11

12 PROGRAM2013 Profile PROFILE Monitoring metaboliczny w stadzie krów mlecznych Materiał: surowica 2 ml, krew EDTA 1-2 ml 14 x albuminy, ALT, AST, białko całkowite, fosfor nieorganiczny, γ-gt, magnez, mocznik, wapń + wolne kwasy tłuszczowe (NEFA), kw. β-hydroksymasłowy (BHB) (tylko u krów po porodzie) + fibrynogen, haptoglobina Wskazania do wykonania badań laboratoryjnych: okresowe badanie (np. kwartalnie) zdrowych zwierząt w celu monitorowania prawidłowego przebiegu procesów metabolicznych wraz z możliwością wczesnego wykrycia ewentualnych subklinicznych zaburzeń, kontrola w sytuacjach zagrożenia homeostazy np. przy zmianie paszy, sposobu utrzymania, badanie przy pojawieniu się problemów zdrowotnych, czy spadku wydajności. Monitoring metaboliczny w stadzie krów mlecznych pozwala ocenić jak duże jest zagrożenie stada w aspekcie stanów zapalnych, negatywnego bilansu energii po porodzie, które jak już wielokrotnie udowodniono zwiększa ryzyko pojawienia się po porodzie zatrzymania łożyska, ketozy, przemieszczenia trawieńca, zapalenia macicy. Monitoring metaboliczny w stadzie krów mlecznych pozwala ocenić czy stado faktycznie prowadzone jest w sposób prawidłowy. Należy mieć na uwadze, że ocena dotyczy okresu przejściowego. Monitoring metaboliczny w stadzie krów mlecznych wykonywany przez Vetlab obejmuje: oznaczenie najważniejszych parametrów biochemicznych oraz białek ostrej fazy u krów w okresie przejściowym (co najmniej 7 krów przed porodem + 7 krów po porodzie; w większych stadach sugerujemy zwiększenie grup do 10 sztuk), komentarz specjalistów do każdego parametru. Termin pobrania krwi: od 7 krów przed porodem między 14 a 2 dniem przed planowanym terminem, od 7 krów po porodzie między 3 a 14 dniem laktacji. Badanie przesiewowe przeżuwacze Materiał: surowica 3 ml białko całkowite, chlorki, CK, fosfor nieorganiczny, GLDH, glukoza, γ-gt, kw. β-hydroksymasłowy (BHB), magnez, mocznik, potas, sód, wapń, wolne kwasy tłuszczowe (NEFA) Badanie przesiewowe duże przeżuwacze Materiał: surowica 5 ml białko całkowite, chlorki, CK, fosfor nieorganiczny, GLDH, glukoza, γ-gt, kreatynina, kw. β-hydroksymasłowy (BHB), magnez, mocznik, potas, sód, wapń, wolne kwasy tłuszczowe (NEFA) + mangan, miedź, selen Badanie przesiewowe świnie Materiał: surowica 3 ml albuminy, ALT, α-amylaza, AP, AST, białko całkowite, bilirubina całkowita, chlorki, CK, fosfor nieorganiczny, GLDH, glukoza, γ-gt, kreatynina, magnez, mocznik, potas, sód, wapń, żelazo Badanie przesiewowe duże świnie Materiał: surowica 5 ml albuminy, ALT, α-amylaza, AP, AST, białko całkowite, bilirubina całkowita, chlorki, CK, fosfor nieorganiczny, GLDH, glukoza, γ-gt, kreatynina, magnez, mocznik, potas, sód, wapń, żelazo + biotyna, cynk, miedź, selen 7-10 DNI 1-2 DNI

CENNIK BADAŃ LABORATORYJNYCH 13 Elektrolity / pierwiastki śladowe Materiał: surowica 5 ml chlorki, fosfor nieorganiczny, magnez, potas, sód, wapń + mangan, miedź, selen Jonogram chlorki, potas, sód Jonogram poszerzony chlorki, fosfor organiczny, magnez, potas, sód, wapń Profil nerkowy Profile białko całkowite, fosfor nieorganiczny, glukoza, kreatynina, mocznik, potas, sód, wapń Profil wątrobowy albuminy, AP, AST, białko całkowite, bilirubina bezpośrednia, bilirubina całkowita, GLDH, γ-gt, mocznik Profil metaboliczny bilirubina bezpośrednia, bilirubina całkowita, kw. β-hydroksymasłowy (BHB), wolne kwasy tłuszczowe (NEFA) Profil metaboliczny duży Materiał: surowica 3 ml AST, białko całkowite, bilirubina bezpośrednia, bilirubina całkowita, cholesterol, CK, fosfor nieorganiczny, GLDH, glukoza, γ-gt, kw. β-hydroksymasłowy (BHB), magnez, mocznik, wapń, wolne kwasy tłuszczowe (NEFA) Profil rozrodczy Materiał: surowica 3 ml AST, białko całkowite, CK, fosfor nieorganiczny, GLDH, glukoza, γ-gt, kw. β-hydroksymasłowy (BHB), magnez, mocznik, potas, sód, wapń + β-karoten + mangan, miedź, selen Zaleganie krów 1-2 dni 1-2 dni Materiał: surowica 3 ml AST, białko całkowite, CK, fosfor nieorganiczny, glukoza, γ-gt, magnez, mocznik, wapń

14 PROGRAM2013 HEMATOLOGIA BIOCHEMIA HEMATOLOGIA Hematokryt Materiał: krew EDTA 1 ml Morfologia (oznaczenie maszynowe) Materiał: krew EDTA 1 ml liczba leukocytów, leukogram, liczba erytrocytów, hemoglobina, hematokryt, MCV, MCH, MCHC, płytki krwi Rozmaz (leukogram manualny) Materiał: krew EDTA 1 ml pałeczkowate i segmentowane postacie neutrofili + ocena stanu morfologicznego komórek krwi 1-2 dni BIOCHEMIA Albuminy α-amylaza ALT (GPT) AP fosfataza alkaliczna AST (GOT) Białko całkowite Bilirubina bezpośrednia, wrażliwa na światło Bilirubina całkowita, wrażliwa na światło

Cholesterol CK kinaza kreatynowa GLDH Glukoza Materiał: osocze NaF 0,5 ml γ-gt Kreatynina Kwas β-hydroksymasłowy (BHB) Kwas moczowy Kwasy żółciowe LDH Mocznik Trójglicerydy Wolne kwasy tłuszczowe (WKT, NEFA) CENNIK BADAŃ LABORATORYJNYCH 1-2 dni 1-2 dni 15 BIOCHEMIA

16 PROGRAM2013 ELEKTROLITY I PIERWIASTKI ELEKTROLITY I PIERWIASTKI Chlorki Cynk Fosfor nieorganiczny Magnez Mangan Miedź Potas Selen Sód Wapń Żelazo 1-2 DNI 1-2 DNI oraz Elektrolity i pierwiastki w moczu patrz strona 19

IMMUNOLOGIA CRP (białko C reaktywne) Elektroforeza białek Fibrynogen Materiał: krew EDTA 1 ml lub osocze cytrynianowe (1:9) 1 ml Haptoglobina Poziom odporności posiarowej u cieląt Materiał należy pobrać 24-48 h po urodzeniu. CENNIK BADAŃ LABORATORYJNYCH 17 IMMUNOLOGIA MIKROBIOLOGIA MIKROBIOLOGIA MIKROBIOLOGIA OGÓLNA Autoszczepionka bakteryjna Materiał: wymaz Badanie wymazu (bakterie tlenowe) + antybiogram + przygotowanie autoszczepionki. Wycena na podstawie ilości dawek oraz rodzaju szczepu. Autoszczepionka wirusowa Materiał: brodawki umieszczone w roztworze soli fizjologicznej. Do przygotowania autoszczepionki potrzeba 2-3 g tkanki na 1 zwierzę. W przypadku kiedy problem dotyczy większej liczby sztuk w stadzie materiał do przygotowania autoszczepionki można pobrać od kilku sztuk (nie trzeba pobierać od wszystkich chorych osobników). Przed zleceniem wykonania autoszczepionki prosimy o kontakt telefoniczny w celu ustalenia szczegółów oraz dokładnej wyceny. Bakterie beztlenowe Materiał: wymaz Badanie mikrobiologiczne mleka + antybiogram sztuka - 3 dawki Materiał: mleko 5 ml bakterie tlenowe + grzyby drożdżopodobne

18 PROGRAM2013 MIKROBIOLOGIA Badanie mikrobiologiczne narządów + antybiogram Materiał: wymazy z narządów bakterie tlenowe i beztlenowe, grzyby drożdżopodobne; wykrycie i izolacja szczepów oraz antybiogram Ze względu na ryzyko powstania zanieczyszczenia zaleca się pobranie wymazów (podłoże z dodatkiem węgla) zamiast wysyłania narządów. Cena dotyczy badania narządów od 1 zwierzęcia. Badanie mikrobiologiczne kału + antybiogram Materiał: kał bakteriologia i mykologia, wykrycie i izolacja szczepów patogennych: Salmonella spp., Campylobacter spp., E. coli EPEC, grzyby drożdżopodobne W przypadku wyniku dodatniego w kierunku Salmonella spp. czas badania może się wydłużyć ze względu na dodatkowe oznaczenie serotypu Badanie w kierunku dermatofitów Materiał: włosy, naskórek W przypadku grzybic materiał do badań stanowią: zeskrobiny z brzegów ran, fragment rogu racicowego, zeskrobiny skóry z okolicy zmienionych włosów, włosy wraz z cebulkami. Wstępny wynik wydawany jest po 10 dniach. Całkowity czas trwania hodowli, po którym wydawany jest wynik ostateczny, wynosi 21 dni. Badanie wymazu (bakterie tlenowe) + antybiogram Materiał: wymaz (w przypadku braku wzrostu drobnoustrojów lub wzrostu flory saprofitycznej cena badania obniżana jest o 10 zł) Badanie wymazu (bakterie tlenowe + grzyby drożdżopodobne) + antybiogram Materiał: wymaz (grzyby drożdżopodobne identyfikowane w badaniu hodowlanym oraz w bezpośrednim preparacie mikroskopowym) (w przypadku braku wzrostu drobnoustrojów lub wzrostu flory saprofitycznej cena badania obniżana jest o 10 zł) Grzyby drożdżopodobne Materiał: wymaz, mleko 21 dni MIKROBIOLOGIA KIERUNKOWA Actinomyces spp. Materiał: wymaz, wydzielina, ropa, treść z przetoki Campylobacter spp. Materiał: kał Clostridium difficile toksyna A + B (ELISA) Materiał: kał 3-4 tygodnie

CENNIK BADAŃ LABORATORYJNYCH 19 Clostridium perfringens enterotoksyna (ELISA) Materiał: kał Nokardia spp. Materiał: wymaz, wydzielina, punktat, mleko Escherichia coli szczepy enetropatogene /EPEC/ Materiał: kał Escherichia coli oznaczanie czynników wirulencji (PCR) Materiał: wyizolowany szczep bakteryjny Salmonella spp. Materiał: kał W przypadku wyniku dodatniego czas badania może się wydłużyć ze względu na dodatkowe oznaczenie serotypu. Yersinia spp. Materiał: kał 14-21 dni MIKROBIOLOGIA MOCZ MOCZ Badanie podstawowe Materiał: mocz 5 ml ph, białko, glukoza, erytrocyty, leukocyty, ketony, bilirubina, urobilinogen, ciężar właściwy ELEKTROLITY I PIERWIASTKI W MOCZU Chlorki Materiał: mocz 1 ml Fosfor nieorganiczny Materiał: mocz 1 ml Magnez Materiał: mocz 1 ml Potas Materiał: mocz 1 ml

20 PROGRAM2013 PARAZYTOLOGIA HISTOPATOLOGIA Sód Materiał: mocz 1 ml Wapń Materiał: mocz 1 ml PARAZYTOLOGIA Cryptosporidium spp. antygen (IC) Materiał: kał Ektopasożyty Materiał: zeskrobiny Flotacja Materiał: kał Flotacja + sedymentacja Materiał: kał Izolacja larw (test Baermana) Materiał: kał Wykrywanie larw nicieni w kale. Pasożyty krwi Materiał: krew EDTA 1 ml Wykrywanie pasożytów krwi w rozmazie: Babesia spp. i inne. Sedymentacja Materiał: kał 1-2 dni 1-2 dni HISTOPATOLOGIA Badanie cytologiczne Materiał: natywny lub utrwalony na szkiełku Badanie wykonywane w Katedrze Anatomii Patologicznej UP we Wrocławiu.

CENNIK BADAŃ LABORATORYJNYCH 21 Badanie cytologiczne Materiał: utrwalony na szkiełku Badanie wykonywane przez Pracownię Patologii Weterynaryjnej w Monachium. Badanie histologiczne Materiał: wycinek utrwalony w 4% formalinie SEROLOGIA SEROLOGIA BYDŁO Babesia bovis przeciwciała (ELISA) Babesia divergens przeciwciała (ELISA) BTV (wirus choroby niebieskiego języka) przeciwciała (ELISA) BRSV (wirus syncytialny układu oddechowego) przeciwciała (ELISA) BRSV (wirus syncytialny układu oddechowego) antygen (IFT) Materiał: wymaz bogatokomórkowy, BALF BVDV (BVD/MD) antygen (ELISA), wycinek ucha 1-3 dni BVDV (BVD/MD) przeciwciała (ELISA) 1-3 dni BHV-1 gb (IBR/IPV, otręt) przeciwciała (ELISA) 1-3 dni W przypadku większej liczby próbek ceny badań serologicznych ustalane indywidualnie.

22 PROGRAM2013 SEROLOGIA BHV-1 ge (IBR/IPV, otręt) przeciwciała (ELISA) Test różnicuje przeciwciała poszczepienne i po kontakcie z wirusem terenowym. BHV-1 (IBR/IPV, otręt) przeciwciała w mleku (ELISA) Materiał: mleko 10 ml Możliwość wykonywania badania na próbkach mleka zbiorczego. Czułość testu pozwala na pulowanie próbek do 50 sztuk. Chlamydophila przeciwciała (ELISA) Coxiella burnetti (gorączka Q) przeciwciała (ELISA) Fasciola hepatica przeciwciała (ELISA), mleko 5 ml Leptospira spp. (określenie serowarów) przeciwciała (mikroaglutynacja) Mycobacterium avium ssp. paratuberculosis (ch. Johnego) - przeciwciała (ELISA) Mycoplasma bovis przeciwciała (ELISA) Neospora caninum przeciwciała (ELISA) PI-3 (wirus parainfluenzy typu 3) przeciwciała (ELISA) PI-3 (wirus parainfluenzy typu 3) antygen (IFT) Materiał: wymaz bogatokomórkowy, BALF 1-3 dni 1-7 dni 1-7 dni 1-7 dni 1-7 dni W przypadku większej liczby próbek ceny badań serologicznych ustalane indywidualnie.

CENNIK BADAŃ LABORATORYJNYCH 23 Profil biegunkowy (E. coli K99, koronawirus, rotawirus. C. parvum) antygen (IC) Materiał: kał Profil oddechowy (BHV-1, BRSV, BVDV, Mycoplasma, PI-3) przeciwciała (ELISA) 1-2 dni SEROLOGIA OWCE / KOZY BDV (wirus choroby granicznej) przeciwciała (ELISA) BTV (wirus choroby niebieskiego języka) przeciwciała (ELISA) CAE (CAEV, wirusowe zapalenie stawów i mózgu kóz) (kozy) przeciwciała (ELISA) Coxiella burnetti (gorączka Q) przeciwciała (ELISA) Fasciola hepatica przeciwciała (ELISA), mleko 5 ml Mycobacterium avium ssp. paratuberculosis (ch. Johnego) - przeciwciała (ELISA) Wirus Maedi-Visna (owce) przeciwciała (ELISA) W przypadku większej liczby próbek ceny badań serologicznych ustalane indywidualnie.

24 PROGRAM2013 SEROLOGIA TRZODA CHLEWNA Actinobacillus pleuropneumoniae (APP) przeciwciała, screening (ELISA) A. pleuropneumoniae ApxIV (APP) przeciwciała (ELISA) A. pleuropneumoniae (APP), serotypizacja pełna przeciwciała (ELISA) A. pleuropneumoniae (APP), serotyp 1, 9, 11 przeciwciała (ELISA) A. pleuropneumoniae (APP), serotyp 5a, 5b przeciwciała (ELISA) A. pleuropneumoniae (APP), serotyp 2 przeciwciała (ELISA) A. pleuropneumoniae (APP), serotyp 3, 6, 8 przeciwciała (ELISA) A. pleuropneumoniae (APP), serotyp 4, 7 przeciwciała (ELISA) A. pleuropneumoniae (APP), serotyp 10 przeciwciała (ELISA) A. pleuropneumoniae (APP), serotyp 12 przeciwciała (ELISA) W przypadku większej liczby próbek ceny badań serologicznych ustalane indywidualnie.

CENNIK BADAŃ LABORATORYJNYCH 25 Wirus choroby Aujeszky ego gb przeciwciała (ELISA) Wirus choroby Aujeszky ego ge przeciwciała (ELISA) SEROLOGIA Test różnicuje przeciwciała poszczepienne i po kontakcie z wirusem terenowym. Brucella spp. przeciwciała (ELISA) Brucella spp. przeciwciała (Rose Bengal Test) Cirkowirus świń typu 2 (PCV-2) BacuCheck TM przeciwciała (ELISA) Do potwierdzenia szczepienia. Cirkowirus świń typu 2 (PCV-2) IgG przeciwciała (ELISA) Badanie ilościowe. Cirkowirus świń typu 2 (PCV-2) IgG i IgM przeciwciała (ELISA) Do wykrywania wczesnych infekcji. Erysipelothrix rhusiopathiae - przeciwciała jakościowo (ELISA) Erysipelothrix rhusiopathiae miano przeciwciał (ELISA) Haemophilus parasuis przeciwciała (ELISA) W przypadku większej liczby próbek ceny badań serologicznych ustalane indywidualnie.

26 PROGRAM2013 SEROLOGIA Lawsonia intracellularis przeciwciała (ELISA) Leptospira spp. (antygen gatunkowy) przeciwciała (ELISA) Leptospira spp. (wykrywanie serowarów) przeciwciała (mikroaglutynacja) Mycoplasma hyopneumoniae przeciwciała (ELISA) Parvovirus (PPV, SMEDI) przeciwciała (ELISA) Pasteurella multocida (toxa) przeciwciała (ELISA) PRRSV (Wirus zespołu rozrodczo-oddechowego świń) przeciwciała (ELISA) Salmonella LPS przeciwciała (ELISA), sok mięsny Sarcoptes spp. (Sarcoptes scabiei var. suis) przeciwciała (ELISA) Wirus grypy świń (SIV) przeciwciała, screening (ELISA) Wirus grypy świń (SIV/ H 1 N 1, H 1 N 2, H 3 N 2 ) przeciwciała (ELISA) W przypadku większej liczby próbek ceny badań serologicznych ustalane indywidualnie.

CENNIK BADAŃ LABORATORYJNYCH 27 Wirus choroby pęcherzykowej świń (SVDV) przeciwciała (ELISA) Wirus TGE i PRCV przeciwciała (ELISA) DIAGNOSTYKA MOLEKULARNA (PCR) PRZEŻUWACZE BTV (wirus choroby niebieskiego języka ) Materiał: krew EDTA 1 ml BVDV / MD Materiał: krew EDTA 1 ml, wycinek ucha Mycobacterium avium ssp. paratuberculosis (Choroba Johnego) Materiał: kał 5 ml Mycoplasma bovis Materiał: mleko 3 ml, BALF Pasteurella multocida (typizacja) Materiał: wyizolowany szczep bakteryjny Wirus Schmallenberga Materiał: wymaz z narządów (wymazówka bez podłoża transportowego), krew EDTA 1 ml (jedynie w okresie wiremii) Defekt adhezji leukocytów u bydła (BLAD) Materiał: krew EDTA 1 ml Frymartynizm Materiał: krew EDTA 1 ml DIAGNOSTYKA MOLEKULARNA (PCR)

28 PROGRAM2013 DIAGNOSTYKA MOLEKULARNA (PCR) OWCE BTV (wirus choroby niebieskiego języka) Materiał: krew EDTA 1 ml Chlamydia / Chlamydophila spp. Materiał: wymaz, narządy Mycobacterium avium ssp. paratuberculosis (Choroba Johnego) Materiał: kał 5 ml TRZODA CHLEWNA Profil oddechowy (APP, Mycoplasma spp. PCV-2, PRRSV, SIV) Materiał: BALF, TBS, wycinki płuc Profil reprodukcyjny / ronienia (Chlamydia spp., Leptospira spp., PCV-2, PPV, PRRSV) Materiał: wymaz (bez podłoża transportowego), fragment łożyska Actinobacillus pleuropneumoniae (APP) Materiał: BALF, wymaz (bez podłoża transportowego), wycinki (płuc, migdałów) Brachyspira spp. (hyodysenteriae, pilosicoli, intermedia) Materiał: kał, narządy (jelito) Chlamydia / Chlamydophila spp. Materiał: wymaz (bez podłoża transportowego) Clostridium perfringens (oznaczenie typu toksyny) Materiał: kał Lawsonia intracellularis Materiał: wymaz (bez podłoża transportowego), narządy (jelito) Leptospira spp. Materiał: wymaz z poronionych płodów (bez podłoża transportowego)

CENNIK BADAŃ LABORATORYJNYCH 29 Mycoplasma hyopneumoniae Materiał: narządy (płuca), BALF Mycoplasma hyosynoviae Materiał: narządy (płuca), BALF Mycoplasma hyorhinis Materiał: narządy (płuca), BALF Mycoplasma haemosuis (Eperythrozoon) Materiał: krew EDTA 1 ml Parvovirus (PPV, SMEDI) Materiał: kał, narządy, części poronionych płodów Pasteurella multocida (toxa) Materiał: wymaz (bez podłoża transportowego), narządy PCV-2 (cirkovirus świń typu 2) Materiał: węzły chłonne, surowica 1 ml Porcine Teschovirus / Enterovirus Materiał: węzły chłonne, surowica 1 ml PRRSV (Wirus zespołu rozrodczo-oddechowego świń) różnicowanie szczepów EU/US Materiał: narządy, surowica 1 ml PRRSV (Wirus zespołu rozrodczo-oddechowego świń) wykrywanie (szczep szczepionkowy EU) Materiał: narządy, surowica 1 ml PRRSV (Wirus zespołu rozrodczo-oddechowego świń) sekwencjonowanie Materiał: narządy, surowica 1 ml SIV (wirus grypy świń) Materiał: wymaz, narządy DIAGNOSTYKA MOLEKULARNA (PCR)

30 PROGRAM2013 METALE CIĘŻKIE WITAMINY Hipertermia złośliwa Materiał: krew EDTA 1 ml METALE CIĘŻKIE Arsen Materiał: krew EDTA 2 ml, mocz 5 ml Kadm Materiał: krew EDTA 2 ml, mocz 5 ml Ołów Materiał: krew EDTA 2 ml, mocz 5 ml Rtęć Materiał: krew EDTA 2 ml, mocz 5 ml WITAMINY β-karoten, wrażliwa na światło Witamina A, wrażliwa na światło Witamina B 1 (tiamina) Materiał: krew EDTA 3 ml Witamina D 3 (1,25-OH-D 3 ) Materiał: surowica 3 ml, zamrożona Witamina E Materiał: surowica 2 ml, wrażliwa na światło Witamina H (biotyna)

CENNIK BADAŃ LABORATORYJNYCH PROFILE 31

32 PROGRAM2013 PROFILE Badanie przesiewowe Materiał: krew EDTA 1ml, surowica 1,5 ml albuminy, AP, AST, białko całkowite, bilirubina całkowita, chlorki, cholesterol, CK, fosfor nieorganiczny, GLDH, glukoza, γ-gt, kreatynina, LDH, magnez, mocznik, potas, sód, trójglicerydy, wapń + morfologia Badanie przesiewowe duże Materiał: krew EDTA 1ml, surowica 1,5 ml albuminy, AP, AST, białko całkowite, bilirubina całkowita, chlorki, cholesterol, CK, fosfor nieorganiczny, GLDH, glukoza, γ-gt, kreatynina, LDH, magnez, mocznik, potas, sód, trójglicerydy, wapń + morfologia + cynk, miedź, selen Kondycja fizyczna konia Materiał: 4 x osocze NaF 1 ml, 4 x surowica 1 ml 4 x AST, CK, kwas mlekowy, LDH 1 próbka przed wysiłkiem 2 próbka tuż po wysiłku 3 próbka 4 godziny po wysiłku 4 próbka 24 godziny po wysiłku Mięśnie profil Materiał: krew EDTA 1 ml, osocze NaF 1 ml, surowica 1 ml AST, CK, kwas mlekowy, LDH + morfologia Mięśnie profil duży Materiał: krew EDTA 1 ml, osocze NaF 1 ml, surowica 1 ml AST, CK, kwas mlekowy, LDH, selen, witamina E + morfologia Profil Cushing / Syndrom metaboliczny koni (ECS / EMS), osocze NaF 1 ml, osocze EDTA 1 ml zamrożone ACTH, γ-gt, glukoza, insulina, trójglicerydy, T4 Profil biochemiczny albuminy, ALT, AP, AST, białko całkowite, bilirubina bezpośrednia, bilirubina całkowita, cholesterol, CK, fosfor nieorganiczny, GLDH, glukoza, γ-gt, kreatynina, LDH, magnez, mocznik, potas, sód, trójglicerydy, wapń Profil geriatryczny Materiał: krew EDTA 1 ml, surowica 5 ml AP, AST, białko całkowite, bilirubina bezpośrednia, bilirubina całkowita, cholesterol, CK, GLDH, glukoza, γ-gt, α-hbdh, kreatynina, LDH, magnez, mocznik, potas, trójglicerydy, wapń + morfologia + elektroforeza białek + cynk, miedź, selen + witamina A, E 3-7 DNI 3-7 DNI

CENNIK BADAŃ LABORATORYJNYCH 33 Profil nerkowy białko całkowite, fosfor nieorganiczny, glukoza, kreatynina, mocznik, potas, sód, wapń Profil wątrobowy albuminy, ALT, AP, AST, białko całkowite, bilirubina bezpośrednia, bilirubina całkowita, GLDH, γ-gt, kwasy żółciowe HEMATOLOGIA Morfologia (oznaczenie maszynowe) Materiał: krew EDTA 1 ml liczba leukocytów, leukogram, liczba erytrocytów, hemoglobina, hematokryt, MCV, MCH, MCHC, płytki krwi Rozmaz (ocena mikroskopowa) Materiał: krew EDTA 1ml pałeczkowate i segmentowane postacie neutrofili, ocena stanu morfologicznego komórek krwi oraz Pasożyty krwii patrz strona 42 KOAGULOLOGIA Czas kaolinowo kefalinowy (APTT) Materiał: osocze cytrynianowe (1:9) 1 ml, schłodzone Czas protrombinowy (PT), INR Materiał: osocze cytrynianowe (1:9) 1 ml, schłodzone Czas trombinowy (TT) Materiał: osocze cytrynianowe (1:9) 1 ml, schłodzone Fibrynogen Materiał: krew EDTA 1 ml lub osocze cytrynianowe (1:9) 1 ml 1-2 dni profile hematologia koagulologia biochemia BIOCHEMIA Albuminy

34 PROGRAM2013 biochemia ALT (GPT) AP fosfataza alkaliczna AST (GOT) Białko całkowite Bilirubina bezpośrednia, wrażliwa na światło Bilirubina całkowita, wrażliwa na światło Cholesterol Cholinoesteraza CK kinaza kreatynowa GLDH Glukoza Materiał: osocze NaF 0,5 ml γ-gt α-hbdh 2-3 dni 2-3 dni

Kreatynina Kwas mlekowy Materiał: osocze NaF 0,5 ml Kwas moczowy Kwasy żółciowe LDH Mocznik Trójglicerydy CENNIK BADAŃ LABORATORYJNYCH 35 biochemia elektrolity i pierwiastki ELEKTROLITY I PIERWIASTKI Chlorki Cynk Fosfor nieorganiczny Magnez Mangan 1-2 dni

36 PROGRAM2013 elektrolity i pierwiastki hormony Miedź Potas Selen Sód Wapń Żelazo 1-2 dni HORMONY Profil tarczycowy T 4 całkowita + T 3 całkowita ACTH Materiał: osocze EDTA 0,5 ml, zamrożone Estradiol Insulina, schłodzona Kortyzol Pojedyncze oznaczenie kortyzolu w podejrzeniu ch. Cushinga ma małą wartość diagnostyczną, gdyż w większości przypadków wynik znajduje się w normie. 1-3 dni 1-3 dni 1-3 dni

CENNIK BADAŃ LABORATORYJNYCH 37 PMSG, schłodzona Diagnostyka ciąży między 40 a 120 dniem. Progesteron Siarczan estronu Diagnostyka ciąży od 80-90 dnia. Diagnostyka wnętrostwa u ogierów w wieku powyżej 5 lat. T 3 całkowita T 4 całkowita T 4 wolna hormony Test hamowania deksametazonem (2 x kortyzol) Materiał: 2 x surowica 0,5 ml Test do diagnostyki ch. Cushinga u koni, która prawie wyłącznie jest konsekwencją zwiększonego wydzielania hormonów przez część pośrednią przysadki (gruczolak przysadki). Przeprowadzenie testu: 1. Pierwsze pobranie krwi (wartość bazalna) Iniekcja i.m. 40 μg/kg m.c. deksametazonu Odpowiada 2 mg/50 kg m.c. 2. Drugie pobranie krwi po 20 godzinach od podania deksametazonu. Dodatkowo polecamy oznaczenie ACTH w osoczu. Test stymulacji TRH (3 x kortyzol) Materiał: 3 x surowica 0,5 ml Do diagnostyki gruczolaka przysadki jako alternatywa do testu hamowania deksametazonem (kiedy istnieje ryzyko powstania ochwatu po podaniu sterydów). Przeprowadzenie testu: 1. Pierwsze pobranie krwi (wartość bazalna) Iniekcja 0,2 mg TRH/100 kg m.c., powoli i.v. 2. Drugie pobranie krwi 15 minut po podaniu TRH. 3. Trzecie pobranie krwi 60 minut po podaniu TRH. Dodatkowo polecamy oznaczenie ACTH w osoczu.

38 PROGRAM2013 hormony immunologia mikrobiologia Test stymulacji hcg (2 x testosteron) Materiał: 2 x surowica 0,5 ml Do diagnostyki wnętrostwa. Przeprowadzenie testu: 1. Pierwsze pobranie krwi (wartość bazalna) Iniekcja i.m. 5000 10.000 I.E. hcg/konia lub GnRH 2. Drugie pobranie krwi po 1 godzinie od iniekcji. Test stymulacji hcg (3 x testosteron) Materiał: 3 x surowica 0,5 ml Przeprowadzenie testu: 1. Pierwsze pobranie krwi (wartość bazalna) Iniekcja i.m. 5000 10.000 I.E. hcg/konia lub GnRH 2. Drugie pobranie krwi po 1 godzinie od iniekcji. 3. Trzecie pobranie krwi 3 godziny po iniekcji. IMMUNOLOGIA Elektroforeza białek Test Coombsa, bezpośredni Materiał: krew EDTA 1ml Status immunologiczny źrebięcia Materiał: krew EDTA 1 ml, surowica 0,5 ml Materiał należy pobrać w ciągu pierwszych 12-24 godzin życia. MIKROBIOLOGIA Profil biegunkowy koń Materiał: kał Badanie mikrobiologiczne (Campylobacter, Salmonella, Yersinia) + grzyby drożdżopodobne + antybiogram Clostridium difficile toskyna A+B Clostridium perfringens enterotoksyna Flotacja + sedymentacja Profil biegunkowy źrebię Materiał: kał Badanie mikrobiologiczne (Campylobacter, Salmonella, Yersinia) + grzyby drożdżopodobne + antybiogram Clostridium difficile toskyna A+B Lawsonia intracellularis (PCR) Flotacja 3-10 dni 3-10 dni

CENNIK BADAŃ LABORATORYJNYCH 39 MIKROBIOLOGIA OGÓLNA Autoszczepionka bakteryjna Materiał: wymaz Badanie wymazu (bakterie tlenowe) + antybiogram + przygotowanie autoszczepionki. Cena zawiera koszt wysyłki autoszczepionki. Autoszczepionka wirusowa (sarkoid) Materiał: brodawki umieszczone w roztworze soli fizjologicznej Przed wykonaniem autoszczepionki wirusowej należy wykonać badanie histologiczne (patrz dział: Histopatologia) celem upewnienia się, że przyczyną jest wirus. Cena zawiera koszt wysyłki autoszczepionki. Badanie bakteriologiczne moczu + antybiogram Materiał: mocz Posiew oraz badanie ilościowe. Bakterie beztlenowe Materiał: wymaz Materiał pobrany na podłoże transportowe z węglem. W przypadku braku wzrostu bakterii beztlenowych cena obniżona o 20 zł Badanie mikrobiologiczne kału + antybiogram Materiał: kał (bakteriologia i mykologia, wykrycie i izolacja szczepów patogennych: Salmonella spp., Campylobacter spp. Yersinia spp., grzyby drożdżopodobne) Badanie w kierunku dermatofitów Materiał: włosy, naskórek W przypadku grzybic materiał do badań stanowią: zeskrobiny z brzegów ran, fragment rogu kopytowego, zeskrobiny skóry z okolicy zmienionych włosów, włosy wraz z cebulkami. Wstępny wynik wydawany jest po 10 dniach. W przypadku wyniku dodatniego w kierunku Salmonella spp. czas badania może się wydłużyć ze względu na dodatkowe oznaczenie serotypu. Całkowity czas trwania hodowli, po którym wydawany jest wynik ostateczny, wynosi 21 dni. Badanie wymazu (bakterie tlenowe) + antybiogram Materiał: wymaz (w przypadku braku wzrostu flory saprofitycznej cena badania obniżana jest o 10 zł) Badanie wymazu (bakterie tlenowe + grzyby drożdżopodobne) + antybiogram Materiał: wymaz (grzyby drożdżopodobne identyfikowane w badaniu hodowlanym oraz w bezpośrednim preparacie mikroskopowym) (w przypadku braku wzrostu flory saprofitycznej cena badania obniżana jest o 10 zł) Grzyby drożdżopodobne Materiał: wymaz 3-4 tygodnie 21 dni mikrobiologia

40 PROGRAM2013 mikrobiologia mocz MIKROBIOLOGIA KIERUNKOWA Actinomyces spp. Materiał: wymaz, wydzielina, ropa, wydzielina z przetoki. Campylobacter spp. Materiał: kał Clostridium difficile toksyna A + B (ELISA) Materiał: kał Clostridium perfringens enterotoksyna (ELISA) Materiał: kał Dermatophilus congolensis Materiał: krosty, zeskrobiny Nokardia spp. Materiał: wymaz, wydzielina, punktat Rhodococcus equi Materiał: kał, BAL Salmonella spp. Materiał: kał W przypadku wyniku dodatniego czas badania może się wydłużyć ze względu na dodatkowe oznaczenie serotypu. Yersinia spp. Materiał: kał 3-4 tygodnie 14-21 dni MOCZ Analiza kamieni Materiał: kamienie moczowe, min. 0,1 g Badanie ogólne moczu Materiał: mocz 5 ml Badanie podstawowe + badanie osadu

CENNIK BADAŃ LABORATORYJNYCH 41 Badanie osadu Materiał: mocz 5 ml Erytrocyty, leukocyty, nabłonki, bakterie, kryształy, wałeczki Badanie pełne moczu Materiał: mocz 5 ml Badanie ogólne moczu + stosunek białko / kreatynina Badanie podstawowe mocz parazytologia Materiał: mocz 5 ml ph, białko, glukoza, erytrocyty, leukocyty, ketony, bilirubina, urobilinogen, ciężar właściwy, azotany, kwas askorbinowy Elektroforeza moczu w SDS Page Materiał: mocz 5 ml Poszerzona diagnostyka przy podejrzeniu glomerulo-/nefropatii. Stosunek białko / kreatynina Materiał: mocz 5 ml Do diagnostyki ilościowej proteinurii. PARAZYTOLOGIA Badanie ilościowe (McMaster) Materiał: kał Badanie pozwala określić liczbę jaj wydalanych w 1 g kału. W celu określenia skuteczności odrobaczania zaleca się wykonanie dwóch badań: przed odrobaczaniem, a następnie po 1-2 tygodniach. Ektopasożyty Materiał: zeskrobiny Flotacja Materiał: kał Flotacja + sedymentacja Materiał: kał Izolacja larw (test Baermana) 1-2 dni 1-2 dni Materiał: kał Wykrywanie larw nicieni w kale.

42 PROGRAM2013 parazytologia płyny ustrojowe histopatologia Pasożyty krwi Materiał: krew EDTA 1 ml Wykrywanie pasożytów krwi w rozmazie: Babesia spp, Theileria spp. i inne. Sedymentacja Materiał: kał oraz Profile biegunkowe patrz dział mikrobiologii strona 38 PŁYNY USTROJOWE Badanie płynu z jam ciała Materiał: płyn 2-3 ml Białko całkowite, liczba komórek, rozmaz. Badanie popłuczyn z drzewa oskrzelowo-pęcherzykowego (BAL) Materiał: płyn 2-3 ml Badanie przesiewowe służące do rozpoznania ewentualnego stanu zapalnego w obrębie dolnych dróg oddechowych, stanowiące jeden z elementów diagnostycznych w rozpoznawaniu najczęściej występujących chorób układu oddechowego koni (IAD, RAO, SPARAO, EIPH) Ocena składu komórkowego osadu płynu - leukocyty (w tym leukogram na podstawie 300 komórek), erytrocyty, komórki nabłonkowe, obecność śluzu, komórek bakteryjnych Badanie wymazu lub popłuczyn z tchawicy (TTW) Materiał: płyn 2-3 ml Badanie wstępne służące do rozpoznania ewentualnego podrażnienia/stanu zapalnego w obrębie tchawicy. Ocena składu komórkowego wymazu lub osadu płynu - leukocyty (w tym leukogram na podstawie 300 komórek), erytrocyty, komórki nabłonkowe, obecność śluzu, komórek bakteryjnych Punktat mazi stawowej Materiał: punktat 2 ml Liczba komórek, rozmaz. 1-2 dni 1-2 dni 1-2 dni 1-2 dni 1-2 dni HISTOPATOLOGIA Badanie cytologiczne Materiał: utrwalony na szkiełku Badanie wykonywane w Katedrze Anatomii Patologicznej UP we Wrocławiu. Badanie cytologiczne Materiał: utrwalony na szkiełku Badanie wykonywane przez Pracownię Patologii Weterynaryjnej w Monachium. Badanie histologiczne Materiał: wycinek utrwalony w 4% formalinie

CENNIK BADAŃ LABORATORYJNYCH 43 Ocena mikroskopowa struktury włosa Materiał: włosy wraz z cebulkami oraz zeskrobinami z powierzchni skóry Ocenia stanu włosów - rdzenia, końcówek i cebulek, obecność i rodzaj łojotoku, stopnia pigmentacji i rozmieszczenia pigmentu we włosach oraz obecność zmian i ich pochodzenie (mechaniczne lub troficzne). Badanie pozwala również na stwierdzenie obecności ektopasożytów oraz wstępną ocenę dotyczącą obecności dermatofitów. 1-2 dni serologia SEROLOGIA Anaplasma phagocytophilum przeciwciała (IFT) Arteritisvirus (EAV) - przeciwciała (SN) Babesia caballi + Theileria equi przeciwciała (ELISA) Borrelia burgdorferi IgG przeciwciała (ELISA) Borrelia burgdorferi IgG przeciwciała (immunoblotting) Herpesvirus (EHV1/4) przeciwciała (SN) Influenza A1 i A2 przeciwciała (test hamowania hemaglutynacji) Leptospira spp. przeciwciała (aglutynacja) Listeria spp. przeciwciała (aglutynacja) Niedokrwistość zakaźna (test Cogginsa) 1-3 dni 2-3 tygodnie

44 PROGRAM2013 serologia diagnostyka molekularna czynników zakaźnych (pcr) Nosacizna przeciwciała (Burkholderia mallei) (ELISA) Rhinovirus przeciwciała (ELISA) Salmonella abortus equi przeciwciała (ELISA) Wirus ch. Borna przeciwciała (IFT) Wirus zachodniego Nilu przeciwciała IgG/IgM (ELISA), screening Wirus zachodniego Nilu przeciwciała IgM (ELISA) W przypadku dodatniego wyniku badania przesiewowego IgG/IgM Zaraza stadnicza przeciwciała (Trypanosoma equiperdum) (OWD) DIAGNOSTYKA MOLEKULARNA CZYNNIKÓW ZAKAŹNYCH (PCR) Profil - choroby dróg oddechowych (EHV1, EHV4, influenza A, badanie mikrobiologiczne + antybiogram) Materiał: wymaz bogatokomórkowy suchy i z podłożem transportowym z gardła, nosa lub TBS Profil reprodukcyjny / ronienia (Arteritisvirus, EHV1, EHV4, Leptospira spp., badanie mikrobiologiczne (paciorkowce beta hemolizujące, Salmonella abortus equi)) + antybiogram Materiał: wymaz bogatokomórkowy suchy i z podłożem transportowym CEM (Taylorella equigenitalis) Materiał: 3 x wymaz Badanie nie dopuszczone do celów eksportowych.

CENNIK BADAŃ LABORATORYJNYCH 45 Anaplasma phagocytophilum Materiał: krew EDTA 1 ml Babesia spp. Materiał: krew EDTA 1 ml Borrelia spp. Materiał: maź stawowa, wycinek skóry, kleszcz Chlamydia / Chlamydophila spp. Materiał: wymaz bogatokomórkowy Herpesvirus 1/4 Materiał: wymaz bogatokomórkowy (płyn mózgowo rdzeniowy, wymaz z gardła, płód) Herpesvirus 2/5 Materiał: wymaz bogatokomórkowy ze spojówki Influenza A Materiał: wymaz bogatokomórkowy Leptospira spp. Materiał: mocz 5 ml Wirus ch. Borna Materiał: płyn mózgowo-rdzeniowy, materiał z OUN lub oka DIAGNOSTYKA CHORÓB GENETYCZNYCH (PCR) Materiał: krew EDTA 1ml, wymaz bogatokomórkowy Abiotrofia móżdżku Koń arabski Dziedziczna miejscowa astenia skóry koni (HERDA, Hereditary equine regional dermal asthenia) Quarter Horse diagnostyka molekularna czynników zakaźnych (pcr) diagnostyka chorób genetycznych (pcr)

46 PROGRAM2013 diagnostyka chorób genetycznych (pcr) inne oznaczenia z użyciem pcr Choroba spichrzeniowa glikogenu (GBED, Glycogen branching enzyme deficiency) Quarter Horse Hipertermia złośliwa koni wszystkie rasy Pęcherzowe oddzielanie się naskórka typu Herlitza (H-JEB, Herlitz junctional epidermolysis bullosa) Belgijski koń zimnokrwisty Przewlekły mięśniochwat porażenny (PSSM, Polysaccharide storage myopathy) wszystkie rasy Okresowy paraliż hyperkaliemiczny (HYPP, Hyperkaliemic periodic paralysis) Quarter Horse Zespół lawendowego źrebięcia (LFS, Lavender foal syndrome) Egipski koń arabski Zespół białego źrebięcia (LWO, Lethal white foal syndrome) American Paint Horse Ciężki złożony niedobór odporności (SCID, Severe combined immunodeficiency) Koń arabski INNE OZNACZENIA Z UŻYCIEM PCR UMASZCZENIE Materiał: krew EDTA 1ml, wymaz bogatokomórkowy GQ Santana White W10 wszystkie rasy Siwienie wszystkie rasy