Krajowa Lista Oczekuj¹cych na przeszczepienie (KLO)

Krajowa Lista Oczekuj¹cych na przeszczepienie (KLO) Zgodnie z rozporz¹dzeniem Ministra Zdrowia dotycz¹cym KLO z 4.12.2009 r., chorego do przeszczepienia narz¹du, po zakwalifikowaniu w Oœrodku Kwalifikacyjnym, zg³asza do KLO kierownik zespo³u kwalifikuj¹cego do przeszczepienia. Data takiego zg³oszenia jest dat¹ wpisania chorego na listê osób oczekuj¹cych. Ka dy chory zg³oszony do KLO otrzymuje niezw³ocznie po zakwalifikowaniu, listem poleconym, potwierdzenie umieszczenia na liœcie osób oczekuj¹cych z podaniem daty zarejestrowania w KLO. W 2011 r. wys³ano 1913 listów zawiadamiaj¹cych o umieszczeniu na liœcie. Do ka dego listu do chorego oczekuj¹cego na przeszczepienie nerki lub w¹troby KLO do³¹cza Broszurê informacyjn¹ o przeszczepianiu narz¹dów od dawcy ywego, w powstaniu której bra³ udzia³ Poltransplant w ramach programu Unii Europejskiej EULID. Chorzy zg³oszeni do przeszczepienia nerki, poza potwierdzeniem o zakwalifikowaniu do przeszczepienia, musz¹ mieæ oznaczone HLA oraz PRA i zdeponowan¹ w ka dej Pracowni Zgodnoœci Tkankowej surowicê do typowania tkankowego. Niezw³ocznie po zg³oszeniu chorego do listy, w przypadku braku wy ej wymienionych badañ immunologicznych, KLO przypomina lekarzom prowadz¹cym chorych o koniecznoœci ich wykonania. W 2011 r. wys³ano 1000 listów przypominaj¹cych. KLO przesy³a tak e kierownikom zespo³ów kwalifikuj¹cych informacje zbiorcze o osobach zg³oszonych do listy przez dany oœrodek. W 2011 r. z KLO wys³ano 299 zbiorczych listów do kierowników oœrodków kwalifikuj¹cych chorych do przeszczepienia nerki, w¹troby, serca, p³uca, trzustki lub wysp trzustkowych, przytarczyc, jelit. Na pocz¹tku listopada 2011 r. Krajowa Lista Osób oczekuj¹cych na przeszczepienie nerki zosta³a przeniesiona do rejestrów transplantacyjnych (www.rejestry.net) i tylko w tym rejestrze jest baz¹ czynn¹. Wszystkie dane zapisane przed 4 listopada 2011 r. w poprzednim systemie tzw. starej bazie s¹ w nim dostêpne w postaci archiwum lub w zak³adce informacje z KLB w ka dej karcie zg³oszenia chorego, którego dane zosta³y przeniesione do rejestrów. Dostêp do rejestrów mo na uzyskaæ wy³¹cznie po za³o eniu konta na stronie www.rejestry.net i wys³aniu poczt¹ lub faksem do KLO dostêpnego na tej stronie formularza podpisanego przez kierownika danej jednostki wspó³pracuj¹cej z KLO. Po weryfikacji w Poltransplancie za³o one konto zostanie aktywowane. Krajowa lista osób oczekuj¹cych na przeszczepienie nerki w 2011 r. W 2011 r. w Krajowej Liœcie Osób oczekuj¹cych na przeszczepienie nerki zarejestrowanych by³o 2623 chorych, w tym 1151 zosta³o zg³oszonych do KLO po raz pierwszy w 2011 r. W 2011 r. istotnie wzros³a liczba potencjalnych biorców nerki w wieku powy ej 60 r.., mimo e liczba nowozg³oszonych chorych do przeszczepienia nerki w 2011 r. nie zwiêkszy³a siê w stosunku do lat poprzednich. Wp³ynê³o to te na œredni wiek osób oczekuj¹cych na przeszczepienie nerki. 34

Tabela 1. Krajowa Lista Osób oczekuj¹cych na przeszczepienie nerki (nerki i trzustki, nerki i w¹troby, nerki i serca) w latach 2008 2011. 2008 2009* 2010* 2011 Ca³kowita liczba osób zarejestrowanych w KLO 2651 2603 2578 2623 Osoby zarejestrowane <18 r 79 95 96 88 * Osoby zarejestrowane >60 r 192 227 387 453 * Œredni wiek osób oczekuj¹cych 45 lat i 6 m-cy 45 lat i 11 m-cy 46 lat i 2 m-ce 47 lat i 3 m-ce * Osoby zg³oszone po raz pierwszy 1030 1124 1340 1151 Liczba wszystkich przeszczepieñ nerki 830 805 1018 1075 Liczba przeszczepieñ nerki od dawcy zmar³ego 789 757 947 998 Liczba przeszczepieñ nerki od dawcy ywego 20 23 50 40 Liczba jednoczasowych przeszczepieñ nerki i trzustki 20 20 19 33 Liczba jednoczasowych przeszczepieñ nerki i w¹troby 1 5 2 4 Osoby zmar³e na liœcie 67 41 48 64 * Dyskwalifikacje sta³e 48 13 26 42 * Wycofana zgoda na przeszczepienie 18 10 14 25 * Oczekuj¹cy w dniu 31 grudnia na przeszczepienie Nerki 1463 1209 1438 1469 Nerki i trzustki 15 26 30 15 Nerki i w¹troby 1 3 3 3 Nerki i serca - - 1 *Liczba skorygowana w stosunku do Biuletynu za rok 2010. *Liczba wyliczona na dzieñ 4.11.2011 r. Tabela 2. Krajowa Lista Osób oczekuj¹cych na przeszczepienie nerki (nerki i trzustki, nerki i w¹troby, nerki i serca) 31 grudnia danego roku. 2008 2009 2010 * 2011 * Oczekuj¹cy na pierwsze przeszczepienie 1214 983 1204 1258 Oczekuj¹cy na drugie przeszczepienie 236 226 242 272 Oczekuj¹cy na trzecie przeszczepienie 27 28 26 30 Oczekuj¹cy na czwarte przeszczepienie 2 1 1 *Liczba skorygowana w stosunku do Biuletynu za rok 2010. *Liczba wyliczona na dzieñ 4.11.2011 r. Na koniec 2011 r. wiêkszoœæ chorych zg³oszonych do KLO oczekiwa³a na pierwsze przeszczepienie nerki ale systematycznie roœnie liczba chorych oczekuj¹cych na kolejne przeszczepienia nerki. Mo liwoœci medyczne i immunologiczne pozwalaj¹ na udane przeszczepienie po raz kolejny nerki ale nadal pozostaje to grupa osób zwiêkszonego ryzyka immunologicznego, która wymaga rozszerzonego przygotowania immunologicznego przed transplantacj¹ (PRA, anty-hla), aby te przyczyny nie by³y problemem istotnie sprzyjaj¹cym wczesnej utracie kolejnej przeszczepionej nerki. W 2011 r. na 1075 przeszczepionych nerek 123 wykonano biorcom oczekuj¹cych na drugie i 12 na trzecie przeszczepienie nerki. 35

Tabela 3. Lista osób oczekuj¹cych na przeszczepienie nerki w trybie pilnym 2008 2011. 2008 2009 2010 2011 Liczba osób zarejestrowanych 35 40 31 23 Liczba osób, którym przeszczepiono nerkê 20 29 20 21 Liczba osób skreœlonych z listy pilnej3 7 5 2 Osoby zmar³e 1 Liczba osób oczekuj¹cych 31.12 12 4 5 Lista pilna dotyczy chorych wymagaj¹cych szybkiego przeszczepienia nerki w zwi¹zku z brakiem mo liwoœci dalszego dializowania. Chory umieszczony na liœcie pilnej otrzymuje nerkê od dawcy zmar³ego zgodnego w zakresie grupy krwi po ujemnej próbie krzy owej z tym dawc¹ (tryb obligatoryjny). W 2011 r. istotnie zmniejszy³a siê liczba osób zg³oszonych do przeszczepienia nerki w trybie pilnym. U wszystkich osób z listy pilnej dokonano przeszczepienia w 2011 r. Na koniec roku 2011 nie by³o ani jednej osoby oczekuj¹cej na pilne przeszczepienie nerki. W 2011 r. podobnie jak w roku poprzednim wyraÿnie wzros³a liczba chorych, którzy otrzymali nerkê od dawcy zmar³ego z 6 zgodnymi HLA. W 2010 r. by³y to 4 osoby natomiast w 2011 r. osób takich by³o 6, w latach wczeœniejszych zwykle by³ 1 taki przypadek w roku. Jest to zas³uga szerszej dostêpnoœci surowic chorych zg³oszonych do przeszczepienia nerki w ca³ym kraju poprzez ich dystrybucjê w RCKiK Poznañ do wszystkich Pracowni Zgodnoœci Tkankowej. Tabela 4. Osoby z cukrzycow¹ chorob¹ nerek oczekuj¹ce na przeszczepienie nerki w latach 2010 2011. 2010 2011* L. osób zarejestrowanych w KLO z cukrzycow¹ chorob¹ nerek (I i II typ) oczekuj¹cych na przeszczepienie nerki 140 172 L. osób, którym przeszczepiono nerkê od dawcy zmar³ego 81 61 L. osób, którym przeszczepiono nerkê od dawcy ywego 1 1 Osoby zdyskwalifikowane na liœcie oczekuj¹cych na przeszczepienie nerki 3 2 Osoby zmar³e na liœcie oczekuj¹cych na tx nerki 6 9 *dane wyliczone na dzieñ 4.11.2011 r. Tabela 5. Osóby z cukrzycow¹ chorob¹ nerek oczekuj¹ce na przeszczepienie nerki i trzustki w latach 2010 2011. 2010 2011 Liczba osób z cukrzycow¹ chorob¹ nerek (I typ) oczekuj¹cych na przeszczepienie nerki i trzustki 71 62* w tym de novo w 2011 r 42 35 Liczba osób, którym przeszczepiono nerkê i trzustkê 19 33 Liczba osób zakwalifikowanych do przeszczepienia nerki i trzustki, które otrzyma³y przeszczepienie nerki 19 9* Osoby zmar³e na liœcie oczekuj¹cych na przeszczepienie nerki i trzustki 3 1* Osoby oczekuj¹ce na przeszczepienie nerki i trzustki 31.12.2011 r.: 30 15 w tym wykluczone czasowo 4 3 *dane wyliczone na dzieñ 4.11.2011 r. 36

W 2011 r. zarejestrowano w KLO 234 osoby z cukrzycow¹ chorob¹ nerek, w tym wiêkszoœæ do przeszczepienia samej nerki. Mimo, e w 2011 r. nie wzros³a liczba osób zg³oszonych po raz pierwszy do przeszczepienia nerki lub nerki i trzustki to odnotowano istotny wzrost liczby osób, którym wykonano przeszczepienie nerki i trzustki w 2011 r. Spowodowa³o to istotne zmniejszenie liczby osób oczekuj¹cych na przeszczepienie nerki i trzustki na koniec 2011 r. Tabela 6. Osoby zg³oszone do wyprzedzaj¹cego przeszczepienia nerki lub nerki i trzustki (pre-emptive, przed rozpoczêciem dializ) w latach 2008 2011. 2008 2009 2010 2011* Liczba osób zarejestrowanych 191 177 109 157 Liczba osób, którym przeszczepiono nerkê od dawcy zmar³ego 34 25 24 22 Liczba osób, którym przeszczepiono nerkê od dawcy ywego 10 8 16 10 Liczba osób, którym przeszczepiono nerkê i trzustk¹ 2 2 2 4 Liczba osób, którym przeszczepiono nerkê i w¹trobê - 1 2 Osoby zdyskwalifikowane + wycofanie zgody 7 1 2 Osoby zmar³e 3 2 4 * dane wyliczone na dzieñ 4.11.2011 r. Spoœród 2642 osób oczekuj¹cych na przeszczepienie nerki, 157 osób zg³oszono przed rozpoczêciem dializ, co stanowi 5,9% wszystkich zg³oszonych. W grupie tej przeszczepiono nerkê 32 osobom. Cztery osoby otrzyma³y nerkê z trzustk¹. Dwie osoby otrzyma³y nerkê z w¹trob¹. U dwóch zdyskwalifikowanych osób dosz³o do poprawienia czynnoœci w³asnych nerek. Niepokoj¹cy jest zgon a 4 osób zg³oszonych do wyprzedzaj¹cego przeszczepienia nerki. Wiêkszoœæ chorych, mimo zg³oszenia w KLO do wyprzedzaj¹cego przeszczepienia nerki rozpoczê³a leczenie dializami i nadal pozostaje na liœcie oczekuj¹cych. Tabela 7. Osoby o podwy szonym ryzyku immunologicznym (PRA 50 100%) oczekuj¹ce w KLO na przeszczepienie nerki w latach 2008 2011. 2008 2009 2010 2011* Liczba osób oczekuj¹cych: 111 95 141 139 PRA 80-100% 37 27 49 59 PRA 50-79% 74 68 92 80 Osoby, które otrzyma³y przeszczep nerki 16 15 43 45 PRA 80-100% 5 3 17 17 PRA 50-79% 11 12 26 28 Osoby zdyskwalifikowane + wycofana zgoda 2 5 5 PRA 80-100% 1 1 3 PRA 50-79% 1 4 2 Osoby zmar³e na liœcie 4 4 4 4 PRA 80-100% 1 2 2 1 PRA 50-79% 3 2 2 3 Liczba osób oczekuj¹cy 31.12. 89 76 89 85 PRA 80-100% 30 23 29 38 PRA 50-79% 59 53 60 47 *dane wyliczone na dzieñ 4.11.2011 r. 37

Mimo istotnego w ci¹gu ostatnich 2 lat wzrostu liczby przeszczepieñ nerki osobom o podwy szonym ryzyku immunologicznym (PRA>50%) nie zmniejszy³a siê liczba osób oczekuj¹cych w tej grupie ryzyka immunologicznego. Œwiadczy to o stale rosn¹cej liczbie chorych wysokoimmunizowanych zg³aszanych do przeszczepienia nerki. Z informacji potwierdzonych przez immunologów wstêpnymi badaniami wynika, e dane te s¹ nadal zani one i wprowadzenie nowoczesnych metod oznaczania PRA czy anty-hla u chorych oczekuj¹cych na przeszczepienie narz¹du pozwoli na wyodrêbnienie rzeczywistej liczby osób wysokiego ryzyka immunologicznego by w najbli szej przysz³oœci starannie przygotowywaæ tych chorych do przeszczepienia nerki. Tabela 8. Osoby oczekuj¹ce na przeszczepienie nerki po przeszczepieniu serca w latach 2008 2011. 2008 2009 2010 2011 Liczba oczekuj¹cych 7 6 3 6 Liczba osób, którym przeszczepiono nerkê - 3 1 3 Liczba osób zdyskwalifikowanych od przeszczepienia 3 1 2 Liczba osób oczekuj¹cych 31 grudnia 4 2 2 1 Tabela 9. Osoby oczekuj¹ce na przeszczepienie nerki po przeszczepieniu w¹troby w latach 2008 2011. 2008 2009 2010 2011 Liczba oczekuj¹cych 3 4 3 2 Liczba osób, którym przeszczepiono nerkê 2 2 Liczba osób zdyskwalifikowanych 2 1 2 Liczba zmar³ych 1 Liczba osób oczekuj¹cych 31 grudnia 1 1 Mimo rosn¹cej z roku na rok liczby pacjentów po przeszczepieniu w¹troby czy serca, nie roœnie liczba chorych, którzy w zwi¹zku z tym rozwijaj¹ niewydolnoœæ nerek i wymagaj¹ leczenia nerkozastêpczego. Najlepszym rozwi¹zaniem dla tych chorych jest przeszczepienie nerki, co premiowane jest w alokacji dodatkowymi punktami preferencyjnymi. Tabela 10. Osoby oczekuj¹ce na jednoczasowe przeszczepienie nerki i w¹troby w latach 2008 2011. 2008 2009 2010 2011 Liczba oczekuj¹cych 7 10 6 8 Liczba osób, którym przeszczepiono nerkê i w¹trobê 1 5 2 4 Liczba osób zdyskwalifikowanych 4 1 1 Liczba zmar³ych 1 1 1 1 Liczba osób oczekuj¹cych 31 grudnia 1 3 3 2 Osoby oczekuj¹ce na jednoczasowe przeszczepienie dwóch narz¹dów (nerka z w¹trob¹, nerka z sercem, nerka z trzustk¹) w sytuacji pojawienia siê odpowiedniego dawcy wielonarz¹dowego otrzymuj¹ je w trybie obligatoryjnym. 38

Tabela 11. Œredni czas oczekiwania na przeszczepienie nerki lub nerki i trzustki od rozpoczêcia dializ do przeszczepienia. œredni czas oczekiwania na przeszczepienie Grupa chorych od rozpoczêcia dializ do przeszczepienia 2008 2009 2010 2011* zg³oszeni do 1 TX 2 lata 10 m-cy 2 lata 8,5 m-ca 2 lata 10 m-cy 2 lata 11 m-cy wysokoimmunizowani 4 lata 6 m-cy 6 lat 11 m-cy 4 lata 8,5 m-ca 3 lata 11 m-cy zg³oszeni do nerki i trzustki 3 lata 2 lata 3,5 m-ca 2 lata 4 m-ce 2 lata 7 m-cy *dane wyliczone na dzieñ 4.11.2011 r. Tabela 12. Œredni czas oczekiwania na przeszczepienie nerki lub nerki i trzustki od zakwalifikowania do przeszczepienia. œredni czas oczekiwania na przeszczepienie Grupa chorych od zakwalifikowania do przeszczepienia 2008 2009 2010 2011* zg³oszeni do 1 TX 10 m-cy 7 m-cy 9 m-cy 11 m-cy urgens naczyniowy 32 dni 38 dni 42 dni 63 dni wysokoimmunizowani 9 m-cy 15 m-cy 15,5 m-ca 17 m-cy zg³oszeni do nerki i trzustki 4 m-ce 8,5 m-ca 8,5 m-ca 11,5 m-ca pre emptive 4,5 m-ca 6,5 m-ca 7,5 m-ca 8,5 m-ca *dane wyliczone na dzieñ 4.11.2011 r. W 2011 r. œredni czas oczekiwania na przeszczepienie nerki, czyli od momentu zg³oszenia do KLO, wynosi³ 11 miesiêcy. Niezmienny od lat pozostaje d³ugi czas dializoterapii przed przeszczepieniem nerki, który œrednio wynosi³ w 2011 r. 2 lata i 11 miesiêcy. Mimo priorytetów w postaci obligatoryjnoœci u chorych wysokoimmunizowanych czy zg³aszanych w trybie URGENS NACZYNIOWY roœnie czas oczekiwania na przeszczepienie nerki w tych grupach chorych. Z jednej strony jest to wynikiem ogólnego wyd³u enia czasu oczekiwania, a z drugiej strony dodatkowych problemów tych chorych, u których mimo obci¹ eñ, trudno dobraæ odpowiedni narz¹d (biorcy pediatryczni, po poprzednich przeszczepieniach narz¹dów). W 2011 r. œredni czas oczekiwania chorych, którzy pozostawali na aktywnej liœcie oczekuj¹cych na przeszczepienie nerki 4.11.2011 r. wynosi³ 2 lata 1 miesi¹c od rozpoczêcia dializoterapii a od zakwalifikowania do przeszczepienia 1 rok i 4 miesi¹ce. Przyczyny niewydolnoœci nerek chorych zg³oszonych do KLO w2011r. Podobnie jak w poprzednich latach wœród chorób, które stanowi³y przyczynê niewydolnoœci nerek w grupie pacjentów oczekuj¹cych na przeszczepienie nerki czy przeszczepionych dominowa³y choroby k³êbuszkowe nerek, g³ównie glomerulopatie pierwotne. Wzros³a, w stosunku do lat poprzednich zarówno liczba osób z cukrzycow¹ chorob¹ nerek zg³aszanych do wyprzedzaj¹cego przeszczepienia nerki jak i przeszczepionych przed rozpoczêciem dializ. 39

Nadal odnotowujemy wysoki odsetek chorych z nierozpoznan¹ przyczyn¹ niewydolnoœci nerek co jest szczególnie niepokoj¹ce w grupie chorych zg³aszanych do przeszczepienia przed rozpoczêciem dializ jak te u chorych, którzy otrzymali narz¹d od dawcy ywego. Tabela 13. G³ówne przyczyny niewydolnoœci nerek u chorych zg³oszonych do KLO (dane wyliczone na dzieñ 4.11.2011 r.) Wszyscy Wszyscy, Zg³oszeni Dokonano Dokonano Nowo- oczekuj¹cy u których przed przeszcze- przeszczezg³oszeni 04.11. dokonano rozpoczêciem pienia przed pienia 2011 r. przeszcze- dializ do rozpoczêciem od dawcy pienia pierwszego dializ ywego w 2011 r. przeszczepienia Liczba 1023 1561 892 157 38 34 G³ówne przyczyny niewydolnoœci nerek % % % % % % Glomerulopatie pierwotne 32 34 33 31 31 47 Cukrzycowa choroba nerek 11 9 10 17 17 3 Glomerulopatie wtórne inne 5 5 4 4 3 Torbielowatoœæ nerek 12 12 10 13 14 6 Œródmi¹ szowe zapalenia nerek 9 10 12 9 10 21 Nefropatia nadciœnieniowa 8 9 9 4 3 Inne 4 5 5 4 3 6 Nieznane 18 17 18 18 21 15 Krajowa lista osób oczekuj¹cych na przeszczepienie trzustki oraz wysp trzustkowych w 2011 r. Tabela 14. Krajowa lista osób oczekuj¹cych na przeszczepienie trzustki lub wysp trzustkowych w latach 2010 2011. 2010* 2011 Liczba przeszczepieñ trzustki 31.12. 1 1 Oczekuj¹cy na przeszczepienie trzustki 31.12. 5 4 Oczekuj¹cy na przeszczepienie wysp trzustkowych 31.12. 2 3 Oczekuj¹cy na przeszczepienie trzustki lub wysp trzustkowych 31.12. 1 5 *Liczba skorygowana w stosunku do Biuletynu za rok 2010. Roœnie liczba osób kwalifikowanych do przeszczepienia samej trzustki lub wysp trzustkowych. Nie ka da osoba zakwalifikowana do przeszczepienia wysp trzustkowych mo e mieæ 40

przeszczepion¹ wymiennie trzustkê. Szczegó³ow¹ kwalifikacjê do przeszczepienia trzustki lub wysp trzustkowych prowadz¹ oœrodki transplantacyjne, które wykonuj¹ tego typu zabiegi i tylko stamt¹d KLO przyjmuje zg³oszenia do przeszczepienia samej trzustki lub wysp trzustkowych. Z regu³y w tej grupie chorych znajduj¹ siê osoby po przeszczepieniu nerki, ale z cukrzyc¹ typu 1 lub chorzy ze Ÿle kontrolowan¹ cukrzyc¹ typu 1. Oœrodki kwalifikuj¹ce chorych do przeszczepienia nerki Du ¹ aktywnoœci¹ wykazuj¹ siê oœrodki kwalifikuj¹ce chorych do przeszczepienia nerki. W 2011 r. w listopadzie powsta³ nowy oœrodek kwalifikacyjny w Lublinie, który kwalifikuje i zg³asza chorych do przeszczepienia nerki z województwa lubelskiego. Do listopada 2011 r. województwo lubelskie by³o konsultowane przez ROK Warszawa. Tabela 15. Dzia³alnoœæ oœrodków kwalifikuj¹cych chorych do przeszczepienia nerki (ROK) w 2011 r. Oœrodek kwalifikacyjny Liczba chorych zg³oszonych do przeszczepienia nerki po raz pierwszy w 2011 r. Bia³ystok 41 Bydgoszcz 95 Gdañsk 116 Katowice 93 Kraków 159 Lublin 2 ódÿ 40 Poznañ 72 Szczecin 83 Warszawa 283 Warszawa CZD 56 Wroc³aw 107 Razem 1147 Krajowa lista osób oczekuj¹cych na przeszczepienie narz¹dów klatki piersiowej w 2011 r. Biorcy serca W 2011 r. w Polsce do leczenia przeszczepieniem serca zg³oszono 220 nowych chorych i by³a to liczba niewiele wiêksza od liczby zg³oszeñ w latach poprzednich. Najwiêcej chorych zg³oszono do przeszczepienia serca w Œl¹skim Centrum Chorób Serca w Zabrzu 111 chorych, a najmniej w Akademickim Centrum Klinicznym w Gdañsku 12 osób. ¹czna liczba chorych oczekuj¹cych na przeszczepienie serca wynios³a 443. Spoœród wszystkich oczeku- 41

j¹cych, przeszczep w 2011 r. otrzyma³o 80 osób (18%), zdyskwalifikowano stale lub czasowo 58 osób ( 13%), zmar³o w trakcie oczekiwania 53 chorych (12%), a 252 osoby (57%) oczekiwa³o nadal na przeszczepienie 31 grudnia 2011 r., z czego najwiêcej w Zabrzu 159 chorych (Tabela 16). Tabela 16. Realizacja zapotrzebowania na leczenie przeszczepieniem serca w Polsce w 2011 r. Warszawa Instytut Kardiologii Kraków Zabrze Gdañsk Poznañ KSS SCCS UM UM ¹cznie Liczba oczekuj¹cych 31.12.2010 r. 24 38 144 12 5 223 Nowe zg³oszenia w 2011 r. 38 29 111 12 30 220 Przeszczepienia ogó³em 23 10 36 4 7 80 (urgens + planowe) (14 + 9) (9 + 1) (25 + 11) (2 + 2) (6 + 1) (56 + 24) Dyskwalifikacje sta³e i czasowe 6 11 26 8 7 58 Zgony 8 3 31 4 7 53 Liczba aktywnie oczekuj¹cych 24 43 159 10 16 252 31.12.2011 r Œredni czas oczekiwania chorych, którzy otrzymali w 2011 r. przeszczep serca wyniós³ œrednio 7,5 miesi¹ca. Czas oczekiwania dla osób, które nie otrzyma³y przeszczepu na koniec 2011 roku i nadal znajdowali siê na liœcie, wyniós³ œrednio 18 miesiêcy, a chorzy, którzy zmarli nie doczekawszy przeszczepienia oczekiwali œrednio 11,5 miesi¹ca (Tabela 17). Tabela 17. Czas oczekiwania chorych zg³oszonych do leczenia przeszczepieniem serca (œrednio w miesi¹cach) w 2011r. Warszawa Instytut Kardiologii Kraków Zabrze Gdañsk Poznañ POLSKA KSS SCCS UM UM ³¹cznie Chorzy przeszczepieni 9,5 7 8 8,5 3 7,5 Oczekuj¹cy na HTx 31 XII 2011 11 26 24 14 17 18 Chorzy zmarli przed przeszczepieniem 22 4 18 5 9 11,5 Biorcy kombinowanego przeszczepu serca i p³uc Na liœcie osób oczekuj¹cych na jednoczasowe przeszczepienie serca i p³uc w 2011 r. by- ³o 7 chorych, wszyscy chorzy zostali zakwalifikowani do zabiegu w latach poprzednich. W 2011 r. tak jak w latach poprzednich nie wykonano w Polsce ani jednego kombinowanego przeszczepienia serca wraz z p³ucami, 2 osoby zmar³y nie doczekawszy zabiegu, 31 grudnia 2011 r. na liœcie oczekuj¹cych pozostawa³o 5 osób (Tabela 18). 42

Tabela 18. Lista oczekuj¹cych na przeszczepienie serca i p³uc 2006 2011 r. 2006 2007 2008 2009 2010 2011 Chorzy u których dokonano przeszczepienia 1 Oczekuj¹cy na przeszczepienie serca i p³uc 31 grudnia 13 16 8 19 7 5 Chorzy zmarli przed przeszczepieniem 5 2 2 2 Biorcy p³uc Na liœcie osób oczekuj¹cych na przeszczepienie p³uc w 2011 r. znajdowa³o siê 70 chorych, z czego 32 zosta³o zg³oszonych w tym w³aœnie roku. Biorcy zostali zg³oszeni przez Œl¹skie Centrum Chorób Serca w Zabrzu oraz Oddzia³ Kliniczny Chirurgii Klatki Piersiowej PAM Specjalistycznego Szpitala im. prof. A. Soko³owskiego w Szczecinie-Zdunowie. W 2011 r. wykonano ³¹cznie 15 przeszczepieñ pojedynczego p³uca lub pary p³uc (14 w Zabrzu, 1 w Szczecinie). 31 grudnia 2011 r. na przeszczepienie oczekiwa³o 41 chorych, 12 chorych zmar³o nie doczekawszy przeszczepienia. Zdyskwalifikowano czasowo lub stale 2 osoby. (Tabela 19). Tabela 19. Lista oczekuj¹cych na przeszczepienie p³uca 2008 2011. 2008 2009 2010 2011 Chorzy u których dokonano przeszczepienia 11 10 12 15 Oczekuj¹cy na przeszczepienie p³uca 31 grudnia 20 20 29 41 Chorzy zg³oszeni po raz pierwszy 21 17 34 32 Chorzy zdyskwalifikowani czasowo lub stale b.d. 2 9 2 Chorzy zmarli przed przeszczepieniem 5 1 4 12 Krajowa lista osób oczekuj¹cych na przeszczepienie w¹troby w 2011 r. Biorcy w¹troby W 2011 r. w Polsce do leczenia przeszczepieniem w¹troby zg³oszono 335 nowych chorych i by³a to liczba niewiele wiêksza od liczby zg³oszeñ w latach poprzednich. Najwiêcej chorych tak jak w roku poprzednim zg³oszono do przeszczepienia w Centralnym Szpitalu Klinicznym w Warszawie 147 chorych, a najmniej we Wroc³awiu 19 osób. Pe³ne dane dotycz¹ce zg³oszeñ na listê zawiera Tabela 20. Tabela 20. Ca³kowita liczba biorców zg³oszonych do przeszczepienia w¹troby w Polsce w 2011 r. z podzia³em na poszczególne oœrodki. Oœrodek Zg³oszeni przed 2011 r. Zg³oszeni w 2011 r. Ca³kowita liczba biorców Katowice ŒUM 20 30 50 Szczecin SPWSZ 46 26 72 CZD Warszawa 20 47 67 CLO Warszawa 28 66 94 CSK WUM Warszawa 75 147 222 Wroc³aw AM 6 19 25 Ca³kowita liczba biorców 195 335 530 43

W 2011 r. ³¹czna liczba chorych oczekuj¹cych na przeszczepienie w¹troby wynios³a 530 osób, z czego 195 osób zosta³o zg³oszonych na listê przed 2011 r. Spoœród wszystkich oczekuj¹cych, przeszczep od zmar³ego dawcy otrzyma³y 282 osoby (53%), natomiast od ywego 18 osób (6%), zmar³o w trakcie oczekiwania 37 chorych (7%), a 179 osób (34%) oczekiwa³o nadal na przeszczepienie 31 grudnia 2011 r., z czego najwiêcej w CSK WUM w Warszawie 48 chorych (Tabela 21). Tabela 21. Realizacja zapotrzebowania na leczenie przeszczepieniem w¹troby w Polsce w 2011 r. Katowice Szczecin CZD CLO CSK WUM Wroc³aw ŒUM SPWSZ Warszawa Warszawa Warszawa AM ¹cznie Liczba oczekuj¹cych 31.12.2010 r. 20 46 20 28 75 6 195 Nowe zg³oszenia w 2011 r. 30 26 47 66 147 19 335 Przeszczepienia 29 42 36 48 141 4 300 ogó³em (CD + LD) (29+0) (42+0) (18+18) (48+0) (141+0) (4+0) (282+18) Przeszczepienia urgens 3 10 6 10 10 3 42 Przeszczepienia planowe 26 32 12 38 131 1 240 Zgony 2 6 2 3 18 6 37 Liczba aktywnie oczekuj¹cych 19 35 24 40 48 13 179 31.12.2011 r. Œredni czas oczekiwania chorych zg³oszonych w trybie pilnym, którzy otrzymali w 2011 r. przeszczep w¹troby by³ najd³u szy w oœrodkach we Wroc³awiu i Katowicach i wyniós³ œrednio 0,4 miesi¹ca. Najkrócej oczekiwali chorzy z Centrum Zdrowia Dziecka œrednio 1 dzieñ. Œredni czas oczekiwania dla biorców, którzy nie otrzymali przeszczepu w 2011 r. wyniós³ ok. 15 miesiêcy (Tabela 22). Tabela 22. Czas oczekiwania chorych zg³oszonych do leczenia przeszczepieniem w¹troby (œrednio w miesi¹cach) w 2011 r. Katowice Szczecin CZD CLO CSK WUM Wroc³aw ŒUM SPWSZ Warszawa Warszawa Warszawa AM ¹cznie Chorzy u których dokonano 0,4 3,5 0,2 6 0,03 4 0,3 4 0,06 4 0,4 6 0,2 4,5 przeszczepienia Oczekuj¹cy na HTx 31.12.2011r. 18,5 7 14 32 13 10 15 Chorzy zmarli przed przeszczepieniem 1,6 3 17 11 4 1,5 6 44

Krajowa lista osób oczekuj¹cych na przeszczepienie rogówki Z danych uzyskanych z Ustawowych Rejestrów Transplantacyjnych w 2011 r. na liœcie oczekuj¹cych na przeszczepienie rogówki by³o 2527 osób zg³oszonych z 9 na 14 oœrodków wykazanych w rejestrach. Z informacji uzyskanych od prof. Jerzego Szaflika (konsultanta krajowego w dziedzinie okulistyki) rzeczywista liczba chorych jest du o wiêksza. Czekamy na uzupe³nienie URT. D. Lewandowska, M. Hermanowicz, J. Przygoda, I. Podobiñska, J. Marcinkowska, R. Hatliñski Krajowy Rejestr Przeszczepieñ Celem prowadzenia rejestru jest monitorowanie dokonanych przeszczepieñ narz¹dów. Poltransplant gromadzi informacje dotycz¹ce prze ycia biorcy oraz jego przeszczepu w okresie 3 i 12 miesiêcy po przeszczepieniu, a nastêpnie w odstêpach co 12 miesiêcy, a do utraty przeszczepu lub zgonu biorcy na podstawie danych pochodz¹cych z oœrodków transplantacyjnych. Aktualnie rejestr przeszczepieñ prowadzony jest w formie narzêdzia sieciowego www.rejestry.net, do którego dostêp maj¹ oœrodki przeszczepiaj¹ce wprowadzaj¹ce do rejestru informacjê o dokonanym przeszczepieniu bezpoœrednio po tym fakcie oraz oœrodki sprawuj¹ce aktualnie opiekê nad biorc¹, których zadaniem jest obserwacja wieloletnia uwzglêdniaj¹ca prze ycie przeszczepu i biorcy, w tym okreœlenie przyczyny utraty przeszczepu lub zgonu. Raz lub dwa razy do roku Poltransplant dokonuje weryfikacji danych zawartych w rejestrach po uzyskaniu z oœrodków wype³nionych formularzy nt. prze ycia przeszczepu i biorcy. Badaniem objêto przeszczepienia wykonane w latach 1998 2011 (Tabela 1). Tabela 1. Liczba przeszczepieñ w latach 1998 2011 w Polsce Narz¹d Liczba wykonanych przeszczepieñ od 1.I.1998 r. do 31.XII.2011 r. Nerki pobrane od dawców zmar³ych 11793 Nerki pobrane od dawców ywych 382 W¹troby pobrane od dawców zmar³ych 2191 W¹troby pobrane od dawców ywych* 202 Serca 1378 P³uca** 66 Nerki z trzustk¹ 253 * od roku 1999; **od roku 2001 45