ZAWÓD PSYCHOLOGA W OCHRONIE ZDROWIA

MONOGRAFIE PRAWNICZE ZAWÓD PSYCHOLOGA W OCHRONIE ZDROWIA REGLAMENTACJA PRAWNOADMINISTRACYJNA LECH J. ŻUKOWSKI Wydawnictwo C.H.Beck

MONOGRAFIE PRAWNICZE LECH J. ŻUKOWSKI ZAWÓD PSYCHOLOGA W OCHRONIE ZDROWIA. REGLAMENTACJA PRAWNOADMINISTRACYJNA

Polecamy inne nasze publikacje: M. Gutowski BEZSKUTECZNOŚĆ CZYNNOŚCI PRAWNEJ Instytucje Prawa Prywatnego R. Kulski OCHRONA INTERESÓW ZBIOROWYCH W POSTĘPOWANIU CYWILNYM Monografie Prawnicze R. Reiwer WYŁĄCZENIE SĘDZIEGO W PROCESIE CYWILNYM. KOMENTARZ PRAKTYCZNY Z ORZECZNICTWEM. WZORY PISM PROCESOWYCH Prawo Sądowe E. Badura INFORMACJA PRZEDKONTRAKTOWA W UMOWACH KONSUMENCKICH Monografie Prawnicze M. Gutowski NIEWAŻNOŚĆ CZYNNOŚCI PRAWNEJ Instytucje Prawa Prywatnego www.ksiegarnia.beck.pl

ZAWÓD PSYCHOLOGA W OCHRONIE ZDROWIA REGLAMENTACJA PRAWNOADMINISTRACYJNA LECH J. ŻUKOWSKI WYDAWNICTWO C.H.BECK WARSZAWA 2017

Wydawca: Natalia Adamczyk Recenzja naukowa: prof. dr hab. Piotr Pogonowski Wydawnictwo C.H.Beck 2017 Wydawnictwo C.H.Beck Sp. z o.o. ul. Bonifraterska 17, 00-203 Warszawa Skład i łamanie: KJS Katarzyna Słomka Druk i oprawa: Elpil, Siedlce ISBN 978-83-255-9524-1 ISBN e-book 978-83-255-9525-8

Moim Rodzicom

Spis treści Przedmowa... Wykaz skrótów... Bibliografia... Wykaz orzecznictwa... Wprowadzenie... XI XIII XXI XXXIII XXXV Rozdział I. Zawód psychologa i ustawa o zawodzie psychologa... 1 1. Psycholog jako zawód... 1 I. Zawód zarys genezy pojęcia... 1 II. Zawód psychologa próba definicji... 3 III. Reglamentacja zawodu psychologa... 7 2. Losy ustawy o zawodzie psychologa i samorządzie zawodowym psychologów... 10 3. Skuteczność ustawy o zawodzie psychologa i samorządzie zawodowym psychologów... 14 I. Wykonywanie zawodu... 16 II. Akty wykonawcze... 23 III. Wdrażanie postanowień ustawy... 26 4. Psycholog jako zawód zaufania publicznego... 30 I. Wspólnota zawodowa... 30 II. Cechy zawodów zaufania publicznego a zawód psychologa... 31 III. Wybrane regulacje szczegółowe a zaufanie do zawodu psychologa... 35 IV. Zaufanie do zawodu psychologa konkluzje... 38 5. Psycholog jako wolny zawód... 40 6. Prawo do wykonywania zawodu psychologa... 45 7. Regulacje zawodu psychologa w wybranych krajach Unii Europejskiej... 47 I. Niemcy... 48 II. Węgry... 49 III. Litwa... 49 IV. Dania... 50 V. Inne kraje... 52 8. Podsumowanie... 53 VII

Spis treści Rozdział II. Psycholog w ochronie zdrowia... 55 1. Psycholog a zawody medyczne... 55 I. Zawody medyczne... 55 II. Psycholog jako zawód medyczny argumenty za i przeciw... 59 2. Psycholog a zawody ochrony zdrowia... 69 I. Psychologia w ochronie zdrowia... 71 II. Psychologia w ochronie zdrowia psychicznego... 74 3. Zdrowie psychiczne jako dobro chronione prawem... 77 4. Specjalizacje psychologa w ochronie zdrowia... 85 I. Psychologia kliniczna... 86 II. Psycholog kliniczny... 87 5. Specjalizacje quasi-psychologiczne w ochronie zdrowia... 92 I. Specjalista do spraw uzależnień... 92 II. Psychoonkolog... 96 III. Psychoterapeuta... 99 6. Podsumowanie... 105 Rozdział III. Psycholog w świadczeniach gwarantowanych... 107 1. Psycholodzy w świadczeniach gwarantowanych z zakresu opieki psychiatrycznej i leczenia uzależnień... 108 I. Psycholog kliniczny jako członek personelu w świadczeniach gwarantowanych realizowanych w warunkach stacjonarnych psychiatrycznych... 109 II. Psycholog kliniczny jako członek personelu w świadczeniach gwarantowanych realizowanych w warunkach dziennych psychiatrycznych... 110 III. Psycholog kliniczny jako członek personelu w świadczeniach gwarantowanych realizowanych w warunkach ambulatoryjnych leczenia psychiatrycznego i środowiskowego... 110 IV. Psycholog kliniczny jako członek personelu w świadczeniach gwarantowanych realizowanych w warunkach ambulatoryjnych leczenia uzależnień... 118 V. Psycholog jako członek personelu w świadczeniach gwarantowanych realizowanych w warunkach stacjonarnych psychiatrycznych... 120 VI. Psycholog jako członek personelu w świadczeniach gwarantowanych realizowanych w warunkach stacjonarnych leczenia uzależnień... 121 VII. Psycholog jako członek personelu w świadczeniach gwarantowanych realizowanych w warunkach dziennych psychiatrycznych... 122 VIII

Spis treści VIII. Psycholog jako członek personelu w świadczeniach gwarantowanych realizowanych w warunkach dziennych leczenia uzależnień... 124 IX. Psycholog jako członek personelu w świadczeniach gwarantowanych realizowanych w warunkach ambulatoryjnych leczenia psychiatrycznego i środowiskowego... 124 X. Psycholog jako członek personelu w świadczeniach gwarantowanych realizowanych w warunkach ambulatoryjnych leczenia uzależnień... 125 2. Psycholodzy w świadczeniach gwarantowanych z zakresu świadczeń pielęgnacyjnych i opiekuńczych w ramach opieki długoterminowej... 129 3. Psycholog w świadczeniach gwarantowanych z zakresu opieki paliatywnej i hospicyjnej... 130 4. Psycholog w świadczeniach gwarantowanych z zakresu programów zdrowotnych... 133 5. Psycholog w świadczeniach gwarantowanych z zakresu rehabilitacji leczniczej... 135 6. Psycholog w świadczeniach gwarantowanych z zakresu leczenia szpitalnego... 139 7. Podsumowanie... 142 Rozdział IV. Psycholog w służbie medycyny pracy... 147 1. Psychologia w medycynie pracy... 147 I. Psychologia pracy... 150 II. Psychologia pracy w służbie medycyny pracy... 151 2. Zawody realizujące zadania służby medycyny pracy... 155 3. Status i regulacje dotyczące psychologa w ustawie o służbie medycyny pracy... 159 I. Zgłoszenie... 160 II. Niezależność psychologa w realizacji zadań służby medycyny pracy... 162 4. Dokumentacja badań... 163 I. Zakres badań psychologicznych zgodnie z DokPsychR... 165 II. Tajemnica zawodowa i służbowa w medycynie pracy... 169 5. Kontrola psychologa w służbie medycyny pracy... 170 6. Zadania psychologa w służbie medycyny pracy... 173 I. Specjalne zadania psychologa w służbie medycyny pracy... 175 II. Minister właściwy do spraw wewnętrznych... 175 III. Minister Sprawiedliwości... 179 IV. Minister Infrastruktury... 181 IX

Spis treści V. Minister Obrony Narodowej... 183 VI. Status psychologów wykonujących specjalne zadania służby medycyny pracy... 185 7. Psycholog w innych zadaniach służby medycyny pracy... 187 I. Pracownicy ochrony fizycznej... 187 II. Strażnicy gminni (miejscy)... 189 III. Straż Marszałkowska... 190 8. Podsumowanie... 192 Rozdział V. Inne akty związane z problematyką ochrony zdrowia w zawodzie psychologa... 195 1. Psycholog w komisjach lekarskich podległych ministrowi właściwemu do spraw wewnętrznych... 195 2. Psycholog w świadczeniach zdrowotnych dla żołnierzy zawodowych... 200 3. Psycholog w ustawie o broni i amunicji... 208 4. Psycholog w ustawie o kierujących... 212 5. Zwolnienie z podatku usług psychologicznych w ochronie zdrowia 217 I. Orzecznictwo a zwolnienie z podatku usług psychologicznych... 219 II. Zwolnienie z podatku wybranych usług psychologicznych... 223 6. Podsumowanie... 225 Wnioski końcowe... 229 Indeks rzeczowy... 235 X

Przedmowa Przedmiotem opracowania są regulacje administracyjnoprawne dotyczące zawodu psychologa w ochronie zdrowia. Prawne unormowania zawodów związanych z tą sferą mają na celu zapewnienie wysokiej jakości usług wykonywanych przez specjalistów. Psycholodzy zostali objęci stosowną reglamentacją, wykonywanie tego zawodu wiąże się z ochroną podstawowych wartości w prawie administracyjnym, do jakich należy zdrowie człowieka. O doniosłości problemu świadczy choćby zakres regulacji administracyjnoprawnych dotyczących tej sfery. W opracowaniu odwołano się do ponad 130 aktów prawnych związanych z wykonywaniem zawodu psychologa w ochronie zdrowia, mimo tego przedstawiane problemy nie wyczerpują problematyki. Zakres regulacji prawnych dotyczących psychologów jest zróżnicowany i wynika z bogatej specyfiki wykonywanych czynności zawodowych. Celem powstania tekstu było zaprezentowanie podstawowych problemów związanych z zawodem psychologa w sferze ochrony zdrowia, omówienie wielu nieścisłości prawnych oraz przedstawienie możliwych rozwiązań interpretacyjnych i legislacyjnych, które w przyszłości mogłyby przyczynić się do poprawy sytuacji prawnej tej grupy zawodowej. Starano się także przedstawić w sposób syntetyczny status psychologów wykonujących czynności zawodowe związane ze zdrowiem (także zdrowiem psychicznym). Autor łączy pracę naukową w dziedzinie skuteczności prawa administracyjnego z czynnym wykonywaniem zawodu psychologa w sferze ochrony zdrowia. Bodźcem do powstania opracowania był obserwowalny dysonans między ochroną wartości w prawie, jaką jest zdrowie człowieka, a reglamentacją administracyjnoprawną zawodu psychologa. Książka dedykowana jest: prawnikom i psychologom, których aktywność zawodowa wiąże się ze sferą ochrony zdrowia, osobom pracującym w ochronie zdrowia, nauczycielom akademickim i studentom na kierunkach prawniczych lub psychologicznych oraz wszystkim, którzy interesują się szeroko rozumianą nauką prawa oraz psychologii. Rzeszów, sierpień 2017 Lech J. Żukowski XI

Wykaz skrótów 1. Akty prawne Ustawy: AlkU... ustawa z 26.10.1982 r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi (t.j. Dz.U. z 2016 r. poz. 487 ze zm.) BrońU... ustawa z 21.5.1999 r. o broni i amunicji (t.j. Dz.U. z 2012 r. poz. 576 ze zm.) BORU... ustawa z 16.3.2001 r. o Biurze Ochrony Rządu (t.j. Dz.U. z 2017 r. poz. 985) DziałLeczU... ustawa z 15.4.2011 r. o działalności leczniczej (t.j. Dz.U. z 2016 r. poz. 1638 ze zm.) InfNiejU... ustawa z 5.8.2010 r. o ochronie informacji niejawnych (t.j. Dz.U. z 2016 r. poz. 1167 ze zm.) KierPojU... ustawa z 5.1.2011 r. o kierujących pojazdami (t.j. Dz.U. z 2017 r. poz. 978) KK... ustawa z 6.6.1997 r. Kodeks karny (t.j. Dz.U. z 2016 r. poz. 1137 ze zm.) KKW... ustawa z 6.6.1997 r. Kodeks karny wykonawczy (t.j. Dz.U. z 2017 r. poz. 665 ze zm.) KomLekU... ustawa z 28.11.2014 r. o komisjach lekarskich podległych ministrowi właściwemu do spraw wewnętrznych (Dz.U. z 2014 r. poz. 1822 ze zm.) KonOchrZU... ustawa z 6.11.2008 r. o konsultantach w ochronie zdrowia (t.j. Dz.U. z 2017 r. poz. 890) Konstytucja RP... ustawa z 2.4.1997 r. Konstytucja Rzeczpospolitej Polskiej (Dz.U. Nr 78, poz. 483 ze zm.) KP... ustawa z 26.6.1974 r. Kodeks pracy (t.j. Dz.U. z 2016 r. poz. 1666 ze zm.) KPA... ustawa z 14.6.1960 r. Kodeks postępowania administracyjnego (t.j. Dz.U. z 2017 r. poz. 1257) KPK... ustawa z 6.6.1997 r. Kodeks postępowania karnego (t.j. Dz.U. z 2016 r. poz. 1749 ze zm.) MedPrU... ustawa z 27.6.1997 r. o służbie medycyny pracy (t.j. Dz.U. z 2014 r. poz. 1184) XIII

Wykaz skrótów NarkU... ustawa z 29.7.2005 r. o przeciwdziałaniu narkomanii (t.j. Dz.U. z 2017 r. poz. 783) NielU... ustawa z 26.10.1982 r. o postępowaniu w sprawach nieletnich (t.j. Dz.U. z 2016 r. poz. 1654) OchrOsU... ustawa z 22.8.1997 r. o ochronie osób i mienia (t.j. Dz.U. z 2016 r. poz. 1432 ze zm.) OchrPsychU... ustawa z 19.8.1994 r. o ochronie zdrowia psychicznego (t.j. Dz.U. z 2017 r. poz. 882) PolU... ustawa z 6.4.1990 r. o Policji (t.j. Dz.U. z 2016 r. poz. 1782 ze zm.) PrAdw... ustawa z 26.5.1982 r. Prawo o adwokaturze (t.j. Dz.U. z 2016 r. poz. 1999 ze zm.) PrPacjU... ustawa z 6.11.2008 r. o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta (t.j. Dz.U. z 2016 r. poz. 186 ze zm.) PrSzkolWyż... ustawa z 27.7.2005 r. Prawo o szkolnictwie wyższym (t.j. Dz.U. z 2016 r. poz. 1842 ze zm.) RPrU... ustawa z 6.7.1982 r. o radcach prawnych (t.j. Dz.U. z 2016 r. poz. 233 ze zm.) StGmU... ustawa z 29.8.1997 r. o strażach gminnych (t.j. Dz.U. z 2016 r. poz. 706) ŚwiadZdrU... ustawa z 27.8.2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (t.j. Dz.U. z 2016 r. poz. 1793 ze zm.) VATU... ustawa z 11.3.2004 r. o podatku od towarów i usług (t.j. Dz.U. z 2017 r. poz. 1221 ze zm.) ZasKwZawU... ustawa z 22.12.2015 r. o zasadach uznawania kwalifikacji zawodowych nabytych w państwach członkowskich Unii Europejskiej (Dz.U. z 2016 r. poz. 65) ZawLekU... ustawa z 5.12.1996 r. o zawodach lekarza i lekarza dentysty (t.j. Dz.U. z 2017 r. poz. 125 ze zm.) ZawPsychU... ustawa z 8.6.2001 r. o zawodzie psychologa i samorządzie zawodowym psychologów (Dz.U. Nr 73, poz. 763 ze zm.) Rozporządzenia: AlkR... rozporządzenie Ministra Zdrowia z 25.6.2012 r. w sprawie organizacji, kwalifikacji personelu, sposobu funkcjonowania i rodzajów podmiotów leczniczych wykonujących świadczenia stacjonarne i całodobowe oraz ambulatoryjne w sprawowa- XIV

BadPracR... Wykaz skrótów niu opieki nad uzależnionymi od alkoholu oraz sposobu współdziałania w tym zakresie z instytucjami publicznymi i organizacjami społecznymi (Dz.U. z 2012 r. poz. 734) rozporządzenie Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej z 30.5.1996 r. w sprawie przeprowadzania badań lekarskich pracowników, zakresu profilaktycznej opieki zdrowotnej nad pracownikami oraz orzeczeń lekarskich wydawanych do celów przewidzianych w Kodeksie pracy (t.j. Dz.U. z 2016 r. poz. 2067) BadLekOchrR... rozporządzenie Ministra Zdrowia z 21.12.2015 r. w sprawie badań lekarskich i psychologicznych osób ubiegających się o wpis lub posiadających wpis na listę kwalifikowanych pracowników ochrony fizycznej (Dz.U. z 2015 r. poz. 2323) BadPsychSMR... rozporządzenie Ministra Zdrowia z 5.8.2010 r. w sprawie badań psychologicznych strażników gminnych (miejskich) (Dz.U. Nr 150, poz. 1012) BadPsychSMarR... rozporządzenie Ministra Zdrowia z 28.4.2014 r. w sprawie badań psychologicznych strażników Straży Marszałkowskiej oraz kandydatów na strażników Straży Marszałkowskiej (Dz.U. z 2014 r. poz. 556) ChorZawR... rozporządzenie Rady Ministrów z 30.6.2009 r. w sprawie chorób zawodowych (t.j. Dz.U. 2013 r. poz. 1367) DokPsychR... rozporządzenie Ministra Zdrowia z 14.7.2010 r. w sprawie rodzajów dokumentacji badań i orzeczeń psychologicznych, sposobu jej prowadzenia, przechowywania i udostępniania oraz wzorów stosowanych dokumentów (Dz.U. Nr 131, poz. 888) DodKwalZawR... rozporządzenie Ministra Zdrowia z 13.9.2011 r. w sprawie zadań służby medycyny pracy, których wykonywanie przez osoby niebędące lekarzami wymaga posiadania dodatkowych kwalifikacji (Dz.U. Nr 206, poz. 1223) KlasZawR... rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z 7.8.2014 r. w sprawie klasyfikacji zawodów i specjalności na potrzeby rynku pracy oraz zakresu jej stosowania (Dz.U. z 2014 r. poz. 1145 ze zm.) XV

Wykaz skrótów LeczSzpR... rozporządzenie Ministra Zdrowia z 22.11.2013 r. w sprawie świadczeń gwarantowanych z zakresu leczenia szpitalnego (t.j. Dz.U. z 2016 r. poz. 694 ze zm.) ObszWR... rozporządzenie Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego z 8.8.2011 r. w sprawie obszarów wiedzy, dziedzin nauki i sztuki oraz dyscyplin naukowych OrzOpR... i artystycznych (Dz.U. Nr 179, poz. 1065) rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z 18.9.2008 r. w sprawie orzeczeń i opinii wydawanych przez zespoły orzekające działające w publicznych poradniach psychologiczno-pedagogicznych (Dz.U. Nr 173, poz. 1072) PalHospR... rozporządzenie Ministra Zdrowia z 29.10.2013 r. w sprawie świadczeń gwarantowanych z zakresu opieki paliatywnej i hospicyjnej (Dz.U. 2013 r. poz. 1347 ze zm.) ProgZdrR... rozporządzenie Ministra Zdrowia z 6.11.2013 r. w sprawie świadczeń gwarantowanych z zakresu programów zdrowotnych (t.j. Dz.U. z 2016 r. poz. 1743 ze zm.) PsychBrR... rozporządzenie Ministra Zdrowia z 17.12.2015 r. w sprawie badań lekarskich i psychologicznych osób występujących o wydanie pozwolenia na broń lub zgłaszających do rejestru broń pneumatyczną oraz posiadających pozwolenie na broń lub zarejestrowaną broń pneumatyczną (Dz.U. z 2015 r. poz. 2210) PsychKierR... rozporządzenie Ministra Zdrowia z 8.7.2014 r. w sprawie badań psychologicznych osób ubiegających się o uprawnienia do kierowania pojazdami, kierowców oraz osób wykonujących pracę na stanowisku kierowcy (Dz.U. z 2014 r. poz. 937) RehLeczR... rozporządzenie Ministra Zdrowia z 6.11.2013 r. w sprawie świadczeń gwarantowanych z zakresu rehabilitacji leczniczej (Dz.U. z 2013 r. poz. 1522 ze zm.) RehSpołR... rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Społecznej z 14.1.2014 r. w sprawie zajęć rehabilitacji społecznej w domach pomocy społecznej dla osób z zaburzeniami psychicznymi (Dz.U. z 2014 r. poz. 250) XVI

Wykaz skrótów RehSzpPsychR... rozporządzenie Ministra Zdrowia z 8.4.2014 r. w sprawie zajęć rehabilitacyjnych organizowanych w szpitalach psychiatrycznych (Dz.U. z 2014 r. poz. 522) SpecMedR... rozporządzenie Ministra Zdrowia z 30.9.2002 r. w sprawie uzyskiwania tytułu specjalisty w dziedzinach mających zastosowanie w ochronie zdrowia (Dz.U. Nr 173, poz. 1419) akt uchylony SłMedR... rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych z 5.1.2012 r. w sprawie służby medycyny pracy (Dz.U. z 2012 r. poz. 53) SłMedPracMONR... rozporządzenie Ministra Obrony Narodowej z 9.8.2010 r. w sprawie służby medycyny pracy w jednostkach organizacyjnych podległych Ministrowi Obrony Narodowej (Dz.U. Nr 187, poz. 1257) SłMedSWR... rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z 31.7.2009 r. w sprawie służby medycyny pracy w jednostkach organizacyjnych Służby Więziennej (Dz.U. Nr 131, poz. 1082) ŚwiadOpDługR... rozporządzenie Ministra Zdrowia z 9.12.2013 r. w sprawie świadczeń gwarantowanych z zakresu świadczeń pielęgnacyjnych i opiekuńczych w ramach opieki długoterminowej (t.j. Dz.U. z 2015 r. poz. 1658) ŚwiadPsychUzalR... rozporządzenie Ministra Zdrowia z 6.11.2013 r. w sprawie świadczeń gwarantowanych z zakresu opieki psychiatrycznej i leczenia uzależnień (Dz.U. z 2013 r. poz. 1386 ze zm.) ŚwiadŻołR... rozporządzenie Ministra Obrony Narodowej z 23.12.2010 r. w sprawie niektórych świadczeń zdrowotnych przysługujących żołnierzom zawodowym (Dz.U. z 2011 r. Nr 8, poz. 36 ze zm.) UpUmR... ZadSłMedR... rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z 23.4.2013 r. w sprawie warunków i sposobu organizowania zajęć rewalidacyjno-wychowawczych dla dzieci i młodzieży z upośledzeniem umysłowym w stopniu głębokim (Dz.U. z 2013 r. poz. 529) rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych z 5.1.2012 r. w sprawie zadań służby medycyny pracy (Dz.U. z 2012 r. poz. 52) XVII

Wykaz skrótów ZadSłMedSpecR... rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z 31.7.2009 r. w sprawie zadań służby medycyny pracy wynikających ze specyfiki ryzyka zawodowego w jednostkach organizacyjnych Służby Więziennej (Dz.U. Nr 131, poz. 1081) ZadSłMedMONR... rozporządzenie Ministra Obrony Narodowej z 7.5.2010 r. w sprawie zadań służby medycyny pracy w jednostkach organizacyjnych podległych lub nadzorowanych przez Ministra Obrony Narodowej (Dz.U. Nr 88, poz. 577) ZadSłMedPKPR... rozporządzenie Ministra Infrastruktury z 4.5.2011 r. w sprawie szczegółowego sposobu, trybu tworzenia i organizacji służb wykonujących zadania odpowiednie do zadań służby medycyny pracy w Polskich Kolejach Państwowych Spółka Akcyjna, kwalifikacji zawodowych pracowników realizujących te zadania oraz szczegółowego sposobu i trybu kontroli tych służb (Dz.U. Nr 104, poz. 606) ZadSłMedTranKolR... rozporządzenie Ministra Infrastruktury z 12.1.2011 r. w sprawie zadań służby medycyny pracy wynikających ze specyfiki ryzyka zawodowego osób zatrudnionych w transporcie kolejowym (Dz.U. Nr 20, poz. 102) 2. Czasopisma ONSA... PiP... Orzecznictwo Naczelnego Sądu Administracyjnego Państwo i Prawo 3. Organy orzekające NSA... TK... TSUE... WSA... Naczelny Sąd Administracyjny w Warszawie Trybunał Konstytucyjny Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej Wojewódzki Sąd Administracyjny 4. Inne skróty Dz.U.... KGSG... PKD... Dziennik Ustaw Komendant Główny Straży Granicznej Polska Klasyfikacja Działalności XVIII

Wykaz skrótów PTP... postan.... wyr.... Polskie Towarzystwo Psychologiczne postanowienie wyrok XIX