KOMENTARZ Open Finance, 09.09.0 r. Aneksem w antyspready Ustawa antyspreadowa jest jedna, ale pomysłów jak się do niej dostosować (lub nie) jest wiele. Gdy niektóre banki zrobią wszystko, aby klient mógł w pełni skorzystać ze spłaty kredytu bezpośrednio w walucie i jednocześnie w złotych, inne mnożą formalności i ograniczenia. O równych korzyściach z tego samego prawa nie ma mowy. Czy ustawa była w ogóle potrzebna? Najlepszą odpowiedzią na to pytanie są dane z najnowszej ankiety Komisji Nadzoru Finansowego na temat kredytów mieszkaniowych. Wynika z niej, że= na każde 00 zł spłaty kredytów walutowych, bezpośrednio w walucie Polacy już na koniec zeszłego roku oddawali 0,0 zł. Nie ma wątpliwości, że odsetek ten pójdzie w górę. Aneks potrzebny i już Choć w szczegółach rozwiązań anyspreadowych są spore różnice, to co do jednego panuje zgoda bank nie odpuszczą klientom formalności. Aby przejść na spłatę kredytu ze złotych na walutę niemal wszędzie konieczne jest podpisanie aneksu. Z ankietowanych przez nas 8 banków aneksu nie wymaga jedynie BNP Paribas. Trzeba też wiedzieć kiedy aneks złożyć i podpisać. W BZ WBK, BGŻ, Euro Banku, mbanku, MultiBanku, PKO BP oraz Pekao natychmiast po sygnowaniu aneksu można już spłacić kredyt walutą, podczas gdy gdzie indziej potrzeba na to dwóch tygodni. Po jednym dniu aneks zacznie działać w ING BSK, w Kredyt Banku po czterech dniach, w Raiffeisenie i Getin Noble Banku po pięciu dniach, w DB PBC do siedmiu dni, w DNB Nord siedem dni. W BPH i Polbanku trzeba poczekać 4 dni. W Millennium wniosek trzeba złożyć co najmniej 4 dni wcześniej przed datą raty, a do jego podpisania musi dojść najpóźniej na trzy dni robocze przed płatnością.
Ustawa antyspreadowa w praktyce Bank Ocena otwartości banku na spłatę kredytu w walucie (pkt) Sposób zmiany warunków umowy Po ilu dniach od podpisania aneksu zmienione są warunki spłaty kredytu? Czy po podpisaniu aneksu bank umożliwia spłatę kredytu naprzemiennie w walucie i PLN? Jaka część (procento) placówek banku przyjmie gotówkę na spłatę raty kredytu walutowego? (CHF/EUR) Bank BPH aneks 4 dni Tak 7% BZ WBK brak oceny aneks natychmiast brak odp. 00% BGŻ 4 aneks natychmiast Tak, ale konieczne jest wcześniej złożenie w banku 00% dyspozycji BNP Paribas 6 bez aneksu bez aneksu Tak 00% Tak, ale należy Deutsche złożyć stosowny 3, aneks do 7 dni Bank PBC wniosek w oddziale 7% 3% banku DnB NORD aneks 7 dni Nie 00% Euro Bank aneks pierwsza rata po podpisaniu Nie 0% aneksu Getin Noble 4, aneks około dni Tak 0% 93% Bank ING Bank Śląski Kredyt Bank aneks aneks dzień Tak 00% min. 4 dni przed datą wymagalności raty mbank aneks natychmiast Millennium Aneks najpóźniej na 4 dni przed płatnością raty, podpisany na 3 dni robocze przed terminem spłaty raty MultiBank Aneks natychmiast Tak 00% Tak, ale klient powinien zgłosić tę informację na mlinii 0% Nie 00% Tak, ale klient powinien zgłosić tę informację na multilinii lub w placówce banku 0% 00% Nordea Pisemne porozumienie od do 7 dni Nie 00% PKO BP Aneks natychmiast Tak 67% 86% Polbank 4 dni przed Aneks EFG datą raty Nie 00% Raiffeisen Aneks dni Nie 00% Pekao Aneks natychmiast Nie 00% Źródło: banki, Open Finance.
Bank odkryje karty po podpisaniu aneksu Samo podpisanie aneksu i rozciąganie w czasie jego wejścia w życie nie jest jednak tak bolesne jak to co dzieje się potem. Sytuacja klientów już z aneksem w ręku mocno się różni w zależności od banku, co sprawia, że choć przepisy dla wszystkich są identyczne, to o równych korzyściach z nich nie ma mowy. Wszystko dlatego, że gdy jedna grupa banków po umożliwieniu spłaty kredytu walutą nadal pozwala go spłacać również złotymi, druga przy każdej zmianie oczekuje nowego aneksu lub przynajmniej informacji uprzedzającej. Tym samym nie dając szans na spontaniczne działania w sposobie spłaty raty. Tymczasem perspektywa 0-30 lat obsługi kredytu i niezliczonych życiowych sytuacji po drodze, mogą odebrać zapał do składania jednoznacznych deklaracji. Trudno nie uznać, że jest to niezły sposób na odstraszenie klientów do angażowania się w walutową spłatę. Waluta albo nowy aneks Na taką rafę trafią spłacający walutowe kredyty w: DNB Nord, Euro Banku, Millennium, Nordei, Polbanku EFG, Raiffesenie i Pekao. Biorąc pod uwagę, że wejście w życie aneksu w DNB Nord zajmuje siedem dni, w Millennium i Polbanku EFG minimum 4 dni, w Nordei od pięciu do siedmiu dni, a w Raiffeisenie pięć dni, próba jakiejkolwiek zmiany na dzień przed terminem spłaty kredytu nie wchodzi w grę. (Wyjątek stanowi Euro Bank, gdzie można zmienić walutę natychmiast po podpisaniu aneksu). W BGŻ, DB PBC, mbanku i MultiBanku nie trzeba podpisywać nowych aneksów, ale konieczne jest złożenie dyspozycji zmieniającej walutę spłaty. Pewnym rozwiązaniem na uniknięcie podpisywania aneksu przy każdej zmianie waluty, w sytuacji gdy klient waluty nie ma, może być zakup waluty w kasie banku-kredytodawcy i wpłacenia jej na rachunek spłaty kredytu. Ma to oczywiście swoje minusy: konieczność wybrania się do banku i zakup waluty w gotówce, czyli często po kursie wyższym niż w przypadku transakcji bezgotówkowych. Aby zrealizować taki scenariusz bank musi przyjmować gotówkowe wpłaty franka czy euro, a to wcale nie jest oczywiste. Dobrze się jednak składa, że wśród banków rzucających kłody pod nogi klientów, oczekujących przy każdej zmianie waluty aneksowania umowy kredytowej jest to akurat możliwe. Obsługę wpłat we franku i euro prowadzą wszystkie placówki z obsługą kasową: DNB Nord, Millennium, Nordei, Polbanku, Raiffeisena i Pekao. Zawsze więc w tych bankach można skorzystać z takiego właśnie wyjścia awaryjnego. 3
Wyjątkiem jest Euro Bank, gdzie spłata raty walutą w gotówce jest niemożliwa, ale tam z kolei wchodzi w grę podpisanie natychmiast działającego aneksu. Można więc po jego podpisaniu wpłacić w kasie złote. Raz waluta raz złote Nie ma jednak wątpliwości, że dla klientów wcześniej wymienionych banków ustawa antyspreadowa ma zupełnie inne wymiar niż dla spłacających kredyty w: BPH, BNP Paribas, Getin Noble Banku, ING Banku Śląskim, Kredyt Banku czy PKO BP, gdzie obowiązuje pełna dowolność w wyborze waluty. I to bez wcześniejszego uprzedzania banku, nie wspominając o aneksowaniu umowy. Wpłata gotówki we franku i w euro nie w każdej kasie Ustawa antyspreadowa nie wspomniała o umożliwieniu wszystkim klientom spłaty kredytu walutowego gotówką i część banków skrzętnie z tego skorzystała. Opcji gotówkowej spłaty kredytu nie ma z oczywistych względów w internetowym mbanku, ale także w MultiBanku i Euro Banku. W DB PBC, który nie ma szczególnie rozbudowanej sieci placówek, na przyjmowanie wpłat we franku nastawionych jest jedynie 7 proc. placówek. W Getin Noble Banku jest to tylko co dziesiąty oddział, a w PKO BP 67 proc. W pozostałych bankach będą to wszystkie placówki prowadzące obsługę kasową. Klient musi tu jednak wykazać się czujnością, bo najbliższy oddział banku-kredytodawcy wcale nie musi mieć obsługi kasowej. Lepiej sytuacja przedstawia się z wpłatami gotówkowymi w euro. Tu w DB PBC wpłaty przyjmuje 3 proc. placówek, w Getin Noble Banku ponad 93 proc., a w PKO BP 86 proc. Najbardziej przyjaźni: BNP Paribas, PKO BP, Kredyt Bank, BPH i ING Różnica w podejściu banków do spłaty kredytów walutowych walutą sprawiła, że postanowiliśmy zrobić ranking oceniający nastawienie banków do takiego rozwiązania. 4
Otwartość na spłatę kredytu walutowego w walucie i PLN (im więcej punktów tym lepiej) BNP Paribas PKO BP Kredyt Bank ING Bank Śląski BPH Getin Noble Bank BGŻ DB PBC MultiBank Pekao mbank Raiffeisen Polbank EFG Nordea Millennium Euro Bank DnB NORD 3, 4 4, 6 Źródło: Open Finance. Zdecydowanie najlepiej wypadł BNP Paribas, gdzie nawet nie trzeba podpisywać aneksu by skorzystać z takiej możliwości. Bank pozwala na naprzemienne spłacanie kredytu raz walutą obcą raz złotymi bez jakichkolwiek formalności. Klientom zainteresowanym wpłatą waluty w gotówce daje do dyspozycji wszystkie placówki prowadzące obsługę kasową. Ze względu na konieczność podpisania aneksu na początku, po jednym punkcie mniej dostali: PKO BP, Kredyt Bank, ING BSK i BPH. Poza niedogodnością w postaci aneksu reszta warunków sprzyja klientom. 4, pkt dostał Getin Noble Bank. W Getinie punktów jest mniej z powodu okrojonej sieci placówek, która przyjmie franka w gotówce. BGŻ ma 4 pkt, ponieważ oczekuje przed każdą chęcią ponownego przejścia na złotową spłatę specjalnej dyspozycji klienta. 3, pkt zdobył DB PBC, gdzie tak jak w BGŻ każdą zmianę waluty trzeba zgłosić w banku. A do tego franka w gotówce można wpłacić
jedynie w co piętnastym oddziale. Tylko na dwa punkty zasłużył Pekao, ponieważ przy każdej próbie zmiany waluty raty oczekuje przechodzenia przez formalności związane z podpisywaniem aneksu. mbank i MultiBank, które także zdobyły po pkt, nie mają takiego wymogu, ale chcą, aby klient ewentualne przejście z walut na złote zgłaszał wcześniej przez telefon lub w placówce. A do tego zupełnie nie oferują obsługi kasowej we franku (MultiBank w euro przyjmuje gotówkę we wszystkich placówkach). Najgorzej wypadli: Raiffeisen, Polbank EFG, Millennium, DNB Nord. Mają po jednym punkcie. W tych bankach zawsze trzeba aneksować zmianę waluty, a na dodatek ze względu na czas wchodzenia aneksów w życie, trzeba je podpisywać odpowiednio wcześniej. Na osłodę wszystkie te banki w każdej placówce z obsługą kasową przyjmą i franka i euro w gotówce. pkt ma także Euro Bank, u niego aneks wchodzi w życie natychmiast, ale bank dla odmiany nie przyjmuje ani franka, ani euro w gotówce. Halina Kochalska, Open Finance 6