Vademecum BHP. Ochrona ppoż. w praktyce



Podobne dokumenty
Vademecum BHP. Ochrona ppoż. w praktyce

Obowiązki w zakresie ochrony przeciwpożarowej Budynek Ikar SGGW Warszawa, ul. Nowoursynowska 161

Komenda Główna Państwowej Straży Pożarnej Biuro Rozpoznawania Zagrożeń

... stopień, imię i nazwisko ... stanowisko

INSTRUKCJA BEZPIECZEŃSTWA POŻAROWEGO PLENEROWEJ IMPREZY REKREACYJNO ROZRYWKOWEJ DNI ZIEMI DRAWSKIEJ

Wniosek. o przyłączenie systemu sygnalizacji pożaru obiektu do stacji odbiorczej alarmów pożarowych (SOAP) w Komendzie Miejskiej PSP w Słupsku.

Vademecum BHP. Lesław Zieliński. BHP w magazynie

Vademecum BHP. Ochrona ppoż. w praktyce

Vademecum BHP. Lesław Zieliński. BHP w magazynie

INSTRUKCJA BEZPIECZEŃSTWA POŻAROWEGO.

Szkolenia BHP komentarz do rozporządzenia

INSTRUKCJA BEZPIECZEŃSTWA POŻAROWEGO ZAŁĄCZNIKI

OCHRONA PRZECIWPOŻAROWA

Wózki podnośnikowe w zakładzie wymagania prawne, bezpieczeństwo

ZABEZPIECZENIE PRZECIWPOŻAROWE OBIEKTÓW SAKRALNYCH

Jan M. Pióro. Vademecum BHP. Szkolenia BHP. komentarz do rozporządzenia

ROZPORZĄDZENIE MINISTRA SPRAW WEWNĘTRZNYCH I ADMINISTRACJI 1

Warszawa, dnia 14 grudnia 2015 r. Poz ROZPORZĄDZENIE MINISTRA SPRAW WEWNĘTRZNYCH I ADMINISTRACJI 1) z dnia 2 grudnia 2015 r.

ROZPORZĄDZENIE MINISTRA SPRAW WEWNĘTRZNYCH I ADMINISTRACJI

SPRAWIE UZGADNIANIA PROJEKTU BUDOWLANEGO POD WZGLĘDEM OCHRONY PRZECIWPOŻAROWEJ

PROGRAM FUNKCJONALNO-UŻYTKOWY

BEZPIECZEŃSTWO W TRAKCIE EDUKACJI

DECYZJA Nr 321/MON MINISTRA OBRONY NARODOWEJ. z dnia 28 listopada 2003 r.

Szczegółowy program instruktażu ogólnego W zakresie bhp i ppoż. pracowników zatrudnionych w Urzędzie Miejskim w Zagórowie

1. Obiekty winny być użytkowane i utrzymane w stanie zabezpieczającym przed możliwością powstania i rozprzestrzeniania się pożaru.

ZARZĄDZENIE NR 21/2012 Dyrektora Generalnego Służby Więziennej z dnia 23 marca 2012 r.

1. Obowiązek informowania pracowników o:

PRAWNE ASPEKTY IMPREZ MASOWYCH. Katarzyna Pacholak

Wpisany przez Iwona Orłowska piątek, 14 marca :22 - Poprawiony poniedziałek, 06 listopada :03

Ocena ryzyka w kształtowaniu bezpieczeństwa pożarowego przez właściciela (zarządcę) obiektu budowlanego

Zaproszenie do składania ofert. Zamawiający: Stowarzyszenie LGD Działaj z Nami. ul. Wałowa 1

1. Nazwa przedmiotu: Wyposażenie technologiczne przedsiębiorstwa hotelarskiego i gastronomicznego

Odbiory obiektów budowlanych zakresu wymagań ochrony przeciwpożarowej.

ZARZĄDZENIE Nr 146/2013 Rektora Uniwersytetu Wrocławskiego z dnia 16 września 2013 r.

BHP i podstawy ergonomii. Podstawowe obowiązki pracodawcy w zakresie BHP

MIEJSKI ZESPÓŁ OPIEKI ZDROWOTNEJ Sp. z o.o Włocławek, ul. Jana Kilińskiego 16

2) instrukcję postępowania w przypadku powstania pożaru lub innego miejscowego zagrożenia w miejscu i w czasie imprezy masowe (patrz ZAŁĄCZNIK);

Zarządzenie Nr 1160/ BHP /2017 Prezydenta Miasta Słupska z dnia 6 listopada 2017 r.

Rola rzeczoznawcy ds. zabezpieczeń przeciwpożarowych w procesie zapewniania bezpieczeństwa pożarowego w budynkach

ROZPORZĄDZENIE MINISTRA SPRAW WEWNĘTRZNYCH I ADMINISTRACJI. z dnia 16 czerwca 2003 r.

Spis treści 1/3 Strona 1. 1/3 Spis treści

UNIWERSYTET KARDYNAŁA STEFANA WYSZYŃSKIEGO w WARSZAWIE REKTOR R-0161-I-33/07

ZARZĄDZENIE NR 18/2012 Wójta Gminy Rychliki z dnia 23 lutego 2012 roku

Czynności kontrolno-rozpoznawcze realizowane przez KM PSP w trybie art. 56 ustawy z dnia 7 lipca 1994 roku prawo budowlane.

Szczegółowa tematyka Szkolenia Wstępnego Ogólnego...

Zarządzenie nr 98/2015 Wójta Gminy Czarnocin z dnia 28 października 2015 roku w sprawie szkolenia w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy

Bezpieczeństwo imprez masowych. - na podstawie ustawy z dnia 20 marca 2009 r. o bezpieczeństwie imprez masowych - (Dz. z 2014 r. poz.

SENAT RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

Bezpieczeństwo w budynkach placówek oświatowych

Vademecum BHP. Niezbędnik specjalisty ds. bhp

Organizacja imprez masowych - wymagane dokumenty

KARTA INFORMACJI O OBIEKCIE

st. kpt. mgr inż. Maciej Chilicki Rzeczoznawca ds. zabezpieczeń przeciwpożarowych nr upr. 612/2014

Wymagania względem Firmy Zewnętrznej

Vademecum BHP. Niezbędnik specjalisty ds. bhp

Świdnik, dnia r FORMULARZ OFERTY wykonanie zadań służby BHP oraz PPOŻ. I. Nazwa i adres ZAMAWIAJĄCEGO

2. W którym roku przyjęto obecnie obowiązującą nazwę Związku Ochotniczych Straży Pożarnych Rzeczypospolitej Polskiej: a) 1989 b) 1991 c) 1992

ROZPORZĄDZENIE MINISTRA SPRAW WEWNĘTRZNYCH I ADMINISTRACJI 1) z dnia 16 czerwca 2003 r.

Warszawa, dnia 22 lutego 2013 r. Poz. 252 OBWIESZCZENIE MINISTRA SPRAW WEWNĘTRZNYCH 1) z dnia 25 stycznia 2013 r.

Zarządzenie Nr R-22/2008 Rektora Politechniki Lubelskiej w Lublinie z dnia 18 kwietnia 2008 r.

INSTRUKCJA Police Serwis Spółka z o.o. dotycząca wymagań minimalnych dla wykonawców w zakresie BHP, ochrony środowiska oraz ochrony przeciwpożarowej

Rozporządzenie Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji w sprawie uzgadniania projektu budowlanego pod względem ochrony przeciwpożarowej

Zapytanie cenowe skierowane do potencjalnych wykonawców

Lista kontrolna dokumentacja prowadzona w zakładzie pracy dotycząca bhp DZIAŁALNOŚĆ GOSPODARCZA. L.p. Dokument jest nie ma nie dotyczy Uwagi

Spis treści. SPIS TREŚCI strona 1. Przedmowa Noty autorskie Indeks

Załącznik nr 4 Projekt umowy UMOWA...

Dz.U Zm.: rozporządzenie w sprawie uzgadniania projektu budowlane...

WYBRANE PRZEPISY PRAWNE obowiązujące gestorów i właścicieli nieruchomości. Stan na listopad 2008 r.

WYTYCZNE ZABEZPIECZENIA PRZECIWPOŻAROWEGO

ZARZĄDZENIE Nr 108/2014 Rektora Uniwersytetu Wrocławskiego z dnia 1 października 2014 r.

Załącznik nr 9 do umowy nr./2019

Załącznik 3 do P/08 Zasady współdziałania w zakresie ZSZ z dostawcami usług

PZ PP. Tarnowskie Góry r.

ROZPORZĄDZENIE MINISTRA SPRAW WEWNĘTRZNYCH I ADMINISTRACJI

LISTA KONTROLNA. Część II - Ochrona Przeciwpożarowa. Magazynowanie i Dystrybucja Paliw oraz Ropy Naftowej. Samokontrola/Kontrola w Zakładzie**

INSTRUKCJA BHP DLA WYKONAWCÓW ZEWNĘTRZNYCH WYKONUJĄCYCH PRACE NA TERENIE KOMENDY PORTU WOJENNEGO ŚWINOUJŚCIE

OPIS PRZEDMITU ZAMÓWIENIA

ZARZĄDZENIE Nr 15/2017 Wójta Gminy Orły z dnia 22 lutego 2017r.

ZASADY ZABEZPIECZENIA PRAC NIEBEZPIECZNYCH POD WZGLĘDEM POŻAROWYM

Spis treści. Wstęp 11 Wykaz skrótów użytych w treści 12 Literatura 12

Instrukcja bezpieczeństwa pożarowego dla obiektów muzealnych i zabytkowych kierunki i zakres doskonalenia

Program szkolenia specjalistów ochrony przeciwpożarowej

SZCZEGÓŁOWY OPIS PRZEDMIOTU ZAMÓWIENIA

OCHRONA PRZECIWPOŻAROWA

Zmiany w ustawie o czasie pracy kierowców 2013 wzory dokumentów porady ekspertów przykłady rozliczeń

INSTRUKCJA. w sprawie szkolenia pracowników Zespołu Szkół im. Jana Pawła II w Osieku z dnia 12 października 2009 r.

Dz.U zm. Dz.U

ROLA SŁUŻBY BHP A KOORDYNATORA BHP NA BUDOWIE

INFORMACJA BEZPIECZEŃSTWA I OCHRONY ZDROWIA

Zagrożenie pożarowe obiektów i instalacji przemysłowych

INSTRUKCJA BEZPIECZEŃSTWA POŻAROWEGO

ROZPORZĄDZENIE MINISTRA SPRAW WEWNĘTRZNYCH I ADMINISTRACJI 1) z dnia 16 czerwca 2003 r.

ZARZĄDZENIE NR 7/2011 BURMISTRZA MIASTA I GMINY ŚLESIN Z DNIA 28 LUTEGO 2011 ROKU

Spis treści. Wstęp 11 Wykaz skrótów użytych w treści 12 Literatura 12

Miejsce odbywania studenckiej praktyki zawodowej: jednostki organizacyjne Państwowej Straży Pożarnej.

W TROSCE O TWOJE BEZPIECZEŃSTWO

Dokument związany nr 11 do I/DB/B/2/2015

1) Zakres robót dla całego zamierzenia budowlanego oraz kolejność realizacji poszczególnych obiektów.

SPIS ZAWARTOŚCI. 1. Wytyczne do opracowania instrukcji bezpieczeństwa przeciwpożarowego dla remontowanego budynku

Ankieta Oceny Ryzyka Majątkowego. O Produkcja O Magazynowanie* XO Usługi medyczne

Transkrypt:

Vademecum BHP Ochrona ppoż. w praktyce

Praktyczny informator Ochrona ppoż. w praktyce

Kierownik Grupy Wydawniczej: Agnieszka Konopacka-Kuramochi Redaktor: Agnieszka Świeboda Menedżer produktu: Rafał Kępka Koordynator produkcji: Mariusz Jezierski Skład i łamanie: Katarzyna H. Kopeć Drukarnia: Miller ISBN: 978-83-269-3309-7 Informacje i zamówienia: e-mail: cok@wip.pl infolinia: 22 518 27 27 faks: 22 518 27 50 Wydawnictwo Wiedza i Praktyka sp. z o.o. ul. Łotewska 9A, 03-918 Warszawa NIP: 526-19-92-256 Numer KRS: 0000098264 Sąd Rejonowy dla m.st. Warszawy Wysokość kapitału zakładowego: 200.000 zł tel.: 22 518 29 29, faks: 22 617 60 10 Copyright by Wydawnictwo Wiedza i Praktyka sp. z o.o. Warszawa 2014 r.

Spis treści Rozdział I. Pracownicy do wykonywania działań w zakresie zwalczania pożarów i ewakuacji pracowników... 7 1. Wyznaczenie pracowników do wykonywania działań w zakresie zwalczania pożarów i ewakuacji pracowników... 7 2. Konsekwencje niewyznaczenia pracowników do wykonywania działań w zakresie zwalczania pożarów i ewakuacji pracowników kary ze strony Państwowej Inspekcji Pracy... 9 Rozdział II. Obowiązki pracodawców w zakresie ochrony ppoż.... 10 1. Zapewnienie właściwej ochrony ppoż. w firmie, czyli szczegółowe obowiązki pracodawców w zakresie ochrony ppoż.... 10 2. Zaznajamianie pracowników z przepisami w zakresie ochrony ppoż. problemy praktyczne... 11 Rozdział III. Obowiązki pracowników w zakresie ochrony ppoż.... 13 1. Obowiązek zapoznania się z przepisami w zakresie ochrony ppoż.... 13 2. Obowiązek zapoznania się z treścią instrukcji bezpieczeństwa pożarowego... 13 3. Szczegółowe obowiązki pracowników w zakresie ochrony ppoż.... 13 Rozdział IV. Instrukcje bezpieczeństwa pożarowego... 15 1. Tematyka instrukcji bezpieczeństwa pożarowego... 15 2. Aktualizacja instrukcji bezpieczeństwa pożarowego... 18 Rozdział V. Zasady postępowania w sytuacjach zagrożenia pożarem... 19 1. Zawiadomienie w przypadku pożaru... 19 2. Czas na ewakuację... 20 Rozdział VI. Ewakuacja... 21 1. Odpowiedzialność za ewakuację w firmie... 21 2. Zapewnienie możliwości ewakuacji... 21 3. Zapewnienie odpowiednich warunków ewakuacji... 23 4. Praktyczne sprawdzenie organizacji i warunków ewakuacji... 23 5. Akcja ewakuacyjna... 24 6. Czynności po zakończeniu ewakuacji... 25 3

4 Ochrona ppoż. w praktyce Rozdział VII. Wymogi bezpieczeństwa pożarowego w firmie... 26 1. Podstawowe wymogi bezpieczeństwa pożarowego w firmie... 26 2. Procedury eliminacji zagrożeń pożarowych w firmie czynności zabronione w zakresie ochrony ppoż.... 27 Rozdział VIII. Bezpieczeństwo pożarowe w ramach szkolenia bhp... 30 1. Podstawa prawna... 30 2. Formy przekazywania wiedzy... 30 A. Instruktaż ogólny bhp... 31 B. Instruktaż stanowiskowy bhp... 31 3. Organizacja... 32 A. Główne treści... 33 B. Szczegółowy plan zajęć... 34 C. Ćwiczenia praktyczne... 34 Ćwiczenia praktyczne w zakresie organizacji ewakuacji... 34 Ćwiczenia praktyczne użycia podręcznego sprzętu gaśniczego... 35 4. Charakterystyka zagrożeń pożarowego i wybuchem... 35 A. Zagrożenie pożarowe pojęcie... 35 B. Zagrożenie wybuchem pojęcie... 35 C. Trójkąt ognia pożaru... 35 Materiał palny ciecze palne... 36 Materiał palny pyły... 36 Materiał palny gazy palne... 37 Źródło zapłonu... 37 D. Proces samozapalenia... 38 Rozdział IX. Techniczne środki zabezpieczenia ppoż.... 40 1. Podział technicznych środków zabezpieczenia ppoż.... 40 2. Urządzenia ppoż.... 40 3. Podręczny sprzęt gaśniczy... 41 4. Instalacje ppoż.... 41 5. Rozwiązania budowlane... 41 Rozdział X. Podręczny sprzęt gaśniczy i jego uzupełnienie przede wszystkim instalacja wodociągowa przeciwpożarowa, czyli hydranty wewnętrzne oraz zawory hydrantowe... 43 1. Rola podręcznego sprzętu gaśniczego... 43 2. Skład podręcznego sprzętu gaśniczego... 43 3. Uzupełnienie podręcznego sprzętu gaśniczego przede wszystkim instalacja wodociągowa przeciwpożarowa, czyli hydranty wewnętrzne i zawory hydrantowe... 44 Instalacja wodociągowa przeciwpożarowa, czyli hydranty wewnętrzne i zawory hydrantowe... 44

Spis treści 4. Obowiązkowy podręczny sprzęt gaśniczy... 51 5. Dobór podręcznego sprzętu gaśniczego... 52 A. Podręczny sprzęt gaśniczy a środki gaśnicze... 52 B. Zakres stosowania środków gaśniczych... 52 C. Uniwersalne środki gaśnicze... 53 6. Podręczny sprzęt gaśniczy i środki gaśnicze... 54 A. Gaśnice i agregaty proszkowe... 54 Gaśnice pod stałym ciśnieniem... 54 Gaśnice z nabojem wewnątrz... 54 Zastosowanie gaśnic proszkowych... 55 Agregaty proszkowe... 55 Działanie proszku... 56 Zastosowanie agregatów proszkowych... 56 B. Gaśnice i agregaty śniegowe... 56 Gaśnice śniegowe... 56 Gaśnice GS 5 X budowa... 57 Agregaty śniegowe... 57 C. Gaśnice i agregaty pianowe... 58 Typy gaśnic pianowych... 58 Agregaty pianowe... 58 Zastosowanie piany gaśniczej... 58 D. Hydronetki wodne... 58 Budowa hydronetek wodnych... 59 Działanie hydronetek wodnych... 59 E. Koce gaśnicze... 59 7. Rozmieszczenie podręcznego sprzętu gaśniczego... 59 A. Podstawa prawna rozmieszczenia podręcznego sprzętu gaśniczego... 59 B. Ilość środka gaśniczego i rodzaj gaśnic zasady... 59 Obciążenie ogniowe... 60 Wyjątki... 60 C. Usytuowanie podręcznego sprzętu gaśniczego zasady... 61 8. Konserwacja podręcznego sprzętu gaśniczego... 61 A. Częstotliwość... 61 B. Autoryzacja serwisów... 62 9. Bezpieczne użycie gaśnic zasady... 62 A. Ocena sytuacji w razie pożaru... 63 B. Dopasowanie gaśnicy do pożaru... 63 C. Gaszenie pożarów grupy F... 64 D. Pożar cieczy palnej... 64 E. Pożar gazu palnego... 65 F. Zapewnienie drogi odwrotu... 65 5

Ochrona ppoż. w praktyce Rozdział XI. System ochrony ppoż. w firmie, czyli ocena stanu ochrony ppoż.... 66 1. Organizacja ochrony ppoż.... 66 2. Warunki ewakuacji... 66 3. Wyposażenie w podręczny sprzęt gaśniczy... 67 4. Stan techniczny instalacji elektrycznej, odgromowej i gazowej... 67 A. Instalacja elektryczna... 68 Sprawdzenie okresowe... 68 Częstotliwość badań eksploatacyjnych... 68 Zakres badań eksploatacyjnych... 68 Protokół okresowych sprawdzeń i badań eksploatacyjnych... 69 B. Instalacja odgromowa... 69 Badanie instalacji odgromowej... 70 C. Instalacja gazowa... 71 Czujniki z sygnalizacją dźwiękową... 71 Rury i szafki instalacji gazowej... 71 5. Magazynowanie i składowanie materiałów, w tym niebezpiecznych pożarowo... 72 6. Drogi pożarowe i dojazdy do budynków... 76 7. Prace niebezpieczne pod względem pożarowym... 77 Rozdział XII. Wewnętrzna ocena warunków ochrony ppoż. system wewnętrznego audytu warunków ochrony ppoż.... 79 1. Ocena warunków ochrony ppoż.... 79 2. Audyt warunków ochrony ppoż.... 79 Rozdział XIII. Przygotowanie do kontroli Państwowej Straży Pożarnej... 81 1. Podstawa prawna kontroli PSP... 81 2. Kontrola PSP... 81 A. Podstawa przeprowadzanej kontroli PSP... 81 B. Zakres kontroli PSP... 82 3. Kontrola PSP aspekty praktyczne... 83 A. Upoważnienie do przeprowadzania kontroli PSP... 83 B. Obowiązki kontrolowanego przez PSP... 84 C. Protokół kontroli PSP... 85 D. Uruchomienie firmy rola kontroli PSP... 86 Cel kontroli PSP w nowo wybudowanym obiekcie firmy... 86 Co kontrola w nowo wybudowanym obiekcie firmy... 86 E. Operacyjne zabezpieczenia obiektu lub terenu firmy... 87 4. Kary za naruszanie przepisów w zakresie ochrony ppoż.... 87 6

Rozdział I Pracownicy do wykonywania działań w zakresie zwalczania pożarów i ewakuacji pracowników 1. Wyznaczenie pracowników do wykonywania działań w zakresie zwalczania pożarów i ewakuacji pracowników Pracodawca ma obowiązek wyznaczyć pracowników do wykonywania działań w zakresie zwalczania pożarów i ewakuacji pracowników (art. 209 1 1 pkt 2 lit. b ustawy z 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (tekst jedn.: Dz.U. z 1998 r. nr 21, poz. 94 ze zm.) dalej: kp.). Powinno to być dostosowane do rodzaju i zakresu prowadzonej działalności, liczby zatrudnionych pracowników oraz innych osób przebywających na terenie zakładu pracy, a także rodzaju i poziomu występujących zagrożeń (art. 209 1 2 kp). UWAGA Pracodawca musi konsultować z pracownikami lub ich przedstawicielami czynności dotyczące wyznaczania pracowników do wykonywania działań w zakresie zwalczania pożarów i ewakuacji pracowników (art. 237 11a 1 pkt 3 kp). Liczba pracowników do wykonywania działań w zakresie zwalczania pożarów i ewakuacji pracowników, ich szkolenie oraz wyposażenie powinny uwzględniać rodzaj i poziom występujących zagrożeń (art. 209 1 3 kp). UWAGA Jeżeli pracodawca zatrudnia wyłącznie pracowników młodocianych lub niepełnosprawnych, działania w zakresie zwalczania pożarów i ewakuacji pracowników może wykonywać samodzielnie. Musi jednak przy tym uwzględnić wymagania dotyczące liczby, szkolenia oraz wyposażania pracowników do wykonywania działań w zakresie zwalczania pożarów i ewakuacji pracowników (art. 209 1 4 kp). 7

Ochrona ppoż. w praktyce Ponadto pracodawca ma obowiązek przekazywać pracownikom informacje o pracownikach wyznaczonych do wykonywania działań w zakresie zwalczania pożarów i ewakuacji pracowników (art. 207 1 1 pkt 3 lit. b kp). Informacja ta musi zawierać: imię i nazwisko, miejsce wykonywania pracy, numer telefonu służbowego lub innego środka komunikacji elektronicznej (art. 207 1 2 pkt 1 3 kp). Tabela 1. Przykład informacji o pracownikach wyznaczonych do wykonywania działań w zakresie zwalczania pożarów i ewakuacji pracowników Informacja o pracownikach wyznaczonych do wykonywania działań w zakresie zwalczania pożarów i ewakuacji pracowników Lp. Imię Nazwisko 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. 10. Miejsce wykonywania pracy (nazwa wydziału lub komórki organizacyjnej zakładu pracy) Numer stacjonarnego telefonu służbowego Numer komórkowego telefonu służbowego Adres służbowego e-maila... (podpis pracodawcy lub osoby upoważnionej do składania oświadczeń w jego imieniu) UWAGA Pracownicy do wykonywania działań w zakresie zwalczania pożarów oraz ewakuacji pracowników muszą mieć ukończone szkolenie w dziedzinie bezpieczeństwa i higieny pracy, w którego ramowym programie zostały uwzględnione m.in. zagadnienia dotyczące ochrony przeciwpożarowej. W praktyce dotyczy to wszystkich pracowników firmy. 8

Pracownicy do wykonywania działań w zakresie zwalczania pożarów 2. Konsekwencje niewyznaczenia pracowników do wykonywania działań w zakresie zwalczania pożarów i ewakuacji pracowników kary ze strony Państwowej Inspekcji Pracy Niewyznaczenie pracowników do wykonywania działań w zakresie zwalczania pożarów i ewakuacji pracowników jest naruszeniem przepisów bhp. Pracodawca może zostać za nie ukarany przez inspektora pracy Państwowej Inspekcji Pracy grzywną w postaci mandatu karnego w wysokości do 2.000 zł, a w przypadku recydywy do 5.000 zł. Inspektor pracy zamiast wystawiania mandatu karnego może także skierować do sądu rejonowego wniosek o ukaranie pracodawcy grzywną od 1.000 do 30.000 zł. Ponadto pracodawca niewykonujący nakazu inspektora pracy na drodze postępowania egzekucyjnego w administracji może zapłacić grzywnę (w celu przymuszenia) do 10.000 zł, a jeżeli jest osobą prawną lub jednostką organizacyjną nieposiadającą osobowości prawnej do 50.000 zł. W przypadku wielokrotnego nakładania grzywny jej łączna kwota nie może przekroczyć odpowiednio 50.000 i 200.000 zł. 9

Rozdział II Obowiązki pracodawców w zakresie ochrony ppoż. 1. Zapewnienie właściwej ochrony ppoż. w firmie, czyli szczegółowe obowiązki pracodawców w zakresie ochrony ppoż. Zapewnienie właściwej ochrony przeciwpożarowej zakładu pracy należy do obowiązków jego właściciela, zarządcy lub użytkownika (ustawa z 24 sierpnia 1991 r. o ochronie przeciwpożarowej tekst jedn.: Dz.U. z 2009 r. nr 178, poz. 1380 ze zm.). Pracodawca zapewni ją w swojej firmie przez: przestrzeganie wymagań budowlanych, instalacyjnych i technologicznych podczas projektowania, wykonawstwa i eksploatacji obiektów, wyposażenie obiektów w sprzęt i urządzenia przeciwpożarowe, zapewnienie ich właściwego stanu technicznego oraz właściwego do nich dostępu (szczególnie do podręcznego sprzętu gaśniczego i hydrantów), przygotowanie obiektu do prowadzenia akcji ratowniczej, w tym zapewnienie sprawnych technicznie i dostępnych (szczególnie w porze zimowej) źródeł i miejsc poboru wody do celów gaśniczych, przestrzeganie wymagań bezpieczeństwa pożarowego, związanych z prowadzeniem procesów technologicznych, mogących powodować zagrożenie pożarem lub wybuchem (należy tu szczególnie zadbać o sprawność urządzeń zabezpieczających, a każde awarie usuwać przed ponownym uruchomieniem linii technologicznej lub procesu technologicznego w firmie), przestrzeganie zasad eksploatacji instalacji technicznych (elektrycznej, piorunochronnej, gazowej) oraz kominowej (dzielącej się na dymową spalinową, wentylacyjną) maszyn i urządzeń poprzez zapewnienie ich okresowych przeglądów i konserwacji, zaznajomienie pracowników z przepisami przeciwpożarowymi i porządkowymi (z uwzględnieniem obsługi sprzętu przeciwpożarowego i prowadzenia ewakuacji) oraz ustalenie zasad postępowania w sytuacjach zagrożenia pożarem lub innego zagrożenia (np. wybuchem), powierzanie czynności z zakresu ochrony przeciwpożarowej osobom posiadającym odpowiednie kwalifikacje, 10

Obowiązki pracodawców w zakresie ochrony ppoż. opracowanie dla obiektów użyteczności publicznej i zbiorowego zamieszkania instrukcji bezpieczeństwa pożarowego oraz umieszczenie wymagań przeciwpożarowych, dotyczących procesów technologicznych, w instrukcji technologicznoruchowej (w zakładach przemysłowych), stosowanie do ochrony przeciwpożarowej sprzętu, urządzeń, elementów, środków i instalacji mających odpowiednie aprobaty oraz certyfikaty, zapewnienie osobom przebywającym w obiekcie bezpieczeństwa i odpowiednich warunków ewakuacji przez właściwe zabezpieczenie klatek schodowych (ich wydzielenie i zapewnienie oddymiania) oraz przestrzeganie wymagań przepisów w zakresie stopnia palności elementów stosowanych na drogach komunikacji ogólnej, służących do ewakuacji, lub w pomieszczeniach, w których może przebywać jednocześnie ponad 50 osób. UWAGA Pracodawca ma obowiązek zapewnić: środki niezbędne do zwalczania pożarów i ewakuacji pracowników, łączność, w szczególności ze służbami zewnętrznymi wyspecjalizowanymi w ochronie ppoż. (art. 209 1 1 pkt 1 i 3 Kodeksu pracy). 2. Zaznajamianie pracowników z przepisami w zakresie ochrony ppoż. problemy praktyczne Pracownik przyjmowany do pracy potwierdza własnoręcznym podpisem w pisemnym oświadczeniu przyjęcie do wiadomości i zobowiązanie do przestrzegania instrukcji bezpieczeństwa pożarowego w firmie. Oświadczenie to włącza się następnie do akt osobowych danego pracownika. Obowiązek zapoznania się z instrukcją bezpieczeństwa pożarowego i jej przestrzegania mają wszyscy pracownicy, bez względu na zajmowane stanowisko służbowe i rodzaj wykonywanej pracy. Postanowienia instrukcji są obowiązkowe także dla innych firm (osób prawnych i fizycznych) prowadzących działalność w danym obiekcie oraz osób czasowo w nim przebywających. Obowiązek zapoznania pracowników z treścią instrukcji bezpieczeństwa pożarowego, a przede wszystkim z jej najważniejszymi postanowieniami, mają osoby kierujące firmami i instytucjami. 11

Ochrona ppoż. w praktyce UWAGA Warunek zapoznania się z instrukcją bezpieczeństwa pożarowego i jej przestrzegania powinien być zawarty w umowie najmu lub innej umowie, na podstawie której zewnętrzna firma prowadzi działalność na terenie danego obiektu. Ustawa z 24 sierpnia 1991 r. o ochronie przeciwpożarowej nakłada na właścicieli, zarządców lub użytkowników budynków, obiektów bądź terenów obowiązek zaznajamiania pracowników z przepisami przeciwpożarowymi, jednak nie określa pojęcia takiego zaznajamiania. Nie zawiera ona również pojęć szkolenie przeciwpożarowe czy też szkolenie w dziedzinie ochrony przeciwpożarowej. Jedyną w aktualnym stanie prawnym możliwość uregulowania tego problemu stwarza instrukcja bezpieczeństwa pożarowego dla obiektów, potraktowana jako akt kierownictwa wewnętrznego w zakładzie pracy, w części dotyczącej sposobu zaznajamiania pracowników z przepisami przeciwpożarowymi. Nie ma bowiem uprawnienia lub upoważnienia dla odpowiedniego organu administracji państwowej do określenia szczegółowych zasad i sposobu zaznajamiania pracowników z przepisami przeciwpożarowymi. Dlatego, zatwierdzając instrukcję bezpieczeństwa pożarowego dla obiektów, pracodawca określa jednocześnie sposób zaznajamiania pracowników z przepisami przeciwpożarowymi. W części instrukcji bezpieczeństwa pożarowego, dotyczącej zaznajamiania pracowników z przepisami przeciwpożarowymi, warto odpowiednio uwzględnić rozwiązania przyjęte w dziedzinie szkolenia w zakresie bezpieczeństwa i higieny pracy (w ochronie przeciwpożarowej nie ma niestety ogólnopaństwowych rozwiązań, takich jak na przykład ramowe programy szkolenia bhp). Ponadto Komenda Główna Państwowej Straży Pożarnej opracowała ramowe wytyczne w sprawie zasad tworzenia instrukcji bezpieczeństwa pożarowego. Według nich w takich instrukcjach powinny być m.in. określone organizacja i zasady zaznajamiania pracowników z przepisami przeciwpożarowymi. Instrukcja bezpieczeństwa pożarowego jest dokumentem, w którym pracodawcy muszą ustalać sposób zaznajamiania pracowników z przepisami przeciwpożarowymi. Mogą to robić na przykład przez ustalenie programu, zakresu i częstotliwości takiego zaznajamiania (odpowiednie do grupy pracowników) lub sporządzenie wyciągu zawierającego zestaw norm określających postępowanie w zakresie zapobiegania powstawaniu pożarów i innych miejscowych zagrożeń oraz zasad przyjętych do powszechnego stosowania, a wynikających z praktyki ochrony przeciwpożarowej (np. zasad postępowania w sytuacjach zagrożenia pożarem). 12

Rozdział III Obowiązki pracowników w zakresie ochrony ppoż. 1. Obowiązek zapoznania się z przepisami w zakresie ochrony ppoż. Wszyscy pracownicy, bez względu na zajmowane stanowiska i pełnione funkcje, mają obowiązek zapoznania się z przepisami w zakresie ochrony przeciwpożarowej (art. 4 ust. 1 pkt 6 ustawy z 24 sierpnia 1991 r. o ochronie przeciwpożarowej tekst. jedn.: Dz.U. z 2009 r. nr 178, poz. 1380 ze zm.). 2. Obowiązek zapoznania się z treścią instrukcji bezpieczeństwa pożarowego Ponadto użytkownicy obiektu budowlanego muszą zapoznać się z treścią instrukcji bezpieczeństwa pożarowego, jeżeli istnieje obowiązek opracowania takiej instrukcji dla danego obiektu (rozporządzenie ministra spraw wewnętrznych i administracji z 7 czerwca 2010 r. w sprawie ochrony przeciwpożarowej budynków, innych obiektów budowlanych i terenów Dz.U. nr 109, poz. 719). 3. Szczegółowe obowiązki pracowników w zakresie ochrony ppoż. Natomiast do szczegółowych obowiązków wszystkich pracowników w zakresie ochrony przeciwpożarowej należą: przestrzeganie przepisów ppoż., uczestniczenie w szkoleniu w dziedzinie bhp, dotyczącym zagadnień w zakresie ochrony ppoż., i poddawanie się odpowiednim sprawdzianom wiedzy, realizacja poleceń przełożonych, mających na celu poprawę stanu bezpieczeństwa pożarowego w budynku, utrzymywanie należytego porządku na swoim stanowisku pracy i w jego otoczeniu, 13

Ochrona ppoż. w praktyce prawidłowe użytkowanie instalacji i urządzeń elektroenergetycznych, w szczególności przestrzeganie zakazów samodzielnego naprawiania bezpieczników, zakaz użytkowania urządzeń grzejnych niemających związku z wykonywaną pracą i umieszczania na punktach świetlnych osłon i dekoracji z materiałów palnych, natychmiastowe działanie mające na celu usunięcie przyczyn mogących spowodować pożar lub inne zagrożenie, przestrzeganie, aby inne osoby przebywające w budynku stosowały się do obowiązujących przepisów ppoż., znajomość numeru telefonu alarmowego do Państwowej Straży Pożarnej, posiadanie umiejętności posłużenia się podręcznym sprzętem gaśniczym, przestrzeganie warunków bezpieczeństwa, podanych w instrukcji bezpieczeństwa pożarowego, nietarasowanie dróg ewakuacyjnych i dostępu do wszelkich urządzeń związanych z bezpieczeństwem pożarowym w budynku, znajomość zasad postępowania na wypadek pożaru, zgłaszanie przełożonym lub upoważnionemu pracownikowi prowadzącemu sprawy ppoż. zauważonych zagrożeń i nieprawidłowości w zabezpieczeniu ppoż., uczestniczenie w akcjach gaśniczych i ratowniczych w przypadku pożaru lub innego miejscowego zagrożenia oraz wykonywanie wszystkich poleceń kierującego akcją. 14

Rozdział IV Instrukcje bezpieczeństwa pożarowego Instrukcje bezpieczeństwa pożarowego zapewniają i wdrażają właściciele, zarządcy lub użytkownicy obiektów bądź ich części stanowiących odrębne strefy pożarowe, przeznaczonych do wykonywania funkcji użyteczności publicznej, zamieszkania zbiorowego, produkcyjnych, magazynowych oraz inwentarskich. 1. Tematyka instrukcji bezpieczeństwa pożarowego Prawidłowo sporządzona instrukcja bezpieczeństwa pożarowego musi zawierać następujące zasady: warunki ochrony przeciwpożarowej, wynikające z przeznaczenia, sposobu użytkowania, prowadzonego procesu technologicznego, magazynowania (składowania) i warunków technicznych obiektu, w tym zagrożenia wybuchem; określenie wyposażenia w wymagane: urządzenia przeciwpożarowe, gaśnice i metody poddawania ich przeglądom technicznym oraz czynnościom konserwacyjnym: sposoby postępowania na wypadek pożaru i innego zagrożenia; metody zabezpieczenia prac niebezpiecznych pod względem pożarowym, jeżeli takie prace są przewidywane; warunki i organizację ewakuacji ludzi oraz praktyczne sposoby ich sprawdzania; sposoby zapoznania użytkowników obiektu, w tym zatrudnionych pracowników, z: przepisami przeciwpożarowymi, własną treścią; zadania i obowiązki w zakresie ochrony przeciwpożarowej dla osób będących ich stałymi użytkownikami; plany obiektów, obejmujące także ich usytuowanie, i terenu przyległego, z uwzględnieniem graficznych danych dotyczących przede wszystkim: powierzchni budynku, wysokości budynku, liczby kondygnacji budynku, odległości od obiektów sąsiadujących, 15