ALGIERS BEIJING BRUSSELS BUCHAREST BUDAPEST CASABLANCA HANOI HO CHI MINH CITY HONG KONG ISTANBUL KIEV LONDON MOSCOW NEW YORK PARIS ST. PETERSBURG SHANGHAI TUNIS WARSAW II Ogólnopolska Konferencja Nadawców Przesyłek Pocztowych i Kurierskich 22 maja 2012 r. Wpływ prawa Unii Europejskiej na świadczenie usług pocztowych w Polsce Dr Piotr Brzeziński, Grzegorz Banasiuk prawnicy w kancelarii Gide Loyrette Nouel
Najistotniejsze zmiany w prawie pocztowym (1) Liberalizacja sektora pocztowego zniesienie obszaru zastrzeżonego Wprowadzenie nowej definicji usługi pocztowej usługą pocztową będzie zarobkowe wykonywanie w obrocie krajowym lub zagranicznym następujących czynności: realizowane łącznie lub rozdzielnie: przyjmowanie, sortowanie i doręczanie przesyłek pocztowych, w tym kurierskich i druków bezadresowych przemieszczanie się przesyłek pocztowych, w tym kurierskich oraz druków bezadresowych, jeżeli wykonywane jest łącznie przynajmniej z jedną z wymienionych czynności przesyłanie przesyłek pocztowych przy wykorzystaniu środków komunikacji elektronicznej, jeżeli na etapie przyjmowania, przemieszczania lub doręczania przekazu informacyjnego przyjmują one fizyczną formę przesyłki listownej prowadzenie punków wymiany umożliwiających przyjmowanie i wymianę korespondencji pomiędzy podmiotami korzystającymi z obsługi tych punktów realizowanie przekazów pocztowych PAGE 2
3 Najistotniejsze zmiany w prawie pocztowym (2) Usługą pocztową nie jest: przemieszczanie i doręczanie własnych przesyłek, jeżeli jest wykonywane bez udziału osób trzecich przewóz rzeczy, innych niż korespondencja, regulowany innymi przepisami wzajemna, nieodpłatna wymiana korespondencji dokonywana wyłącznie przez wymieniające się podmioty działalność poczty specjalnej Ministra ds. Wewnętrznych działalność wojskowej poczty polowej w zakresie przyjmowania, sortowania, przemieszczania i doręczania przesyłek
4 Najistotniejsze zmiany w prawie pocztowym (3) Świadczenie usług pocztowych umowa o świadczenie usług pocztowych umowa o współpracy Zapewnienie niezbędnej interoperacyjności operator pocztowy, który zawarł z nadawcą umowę o świadczenie usługi pocztowej, może po przyjęciu przesyłki pocztowej powierzyć dalsze wykonanie usługi innemu operatorowi pocztowemu na podstawie umowy o współpracę zawieranej w formie pisemnej. ustawa określa minimalny zakres przedmiotowy umowy o współpracy pomiędzy operatorami pocztowymi
5 Najistotniejsze zmiany w prawie pocztowym (4) Uprawnienia operatorskie uzyskiwane będą na podstawie wpisu do rejestru operatorów pocztowych zniesiony zostanie obowiązek uzyskiwania zezwolenia na usługi związane z przesyłkami z korespondencją do 2000 g i przesyłek dla ociemniałych działalność pocztowa jako działalność regulowana wymagać będzie wpisu do rejestru operatorów pocztowych z wyjątkiem: działalności pocztowej dotyczącej wyłącznie druków bezadresowych działalności wykonywanej przez agenta pocztowego na podstawie umowy agencyjnej zawartej z operatorem pocztowym organem właściwym w sprawach wpisu do rejestru operatorów pocztowych będzie Prezes Urzędu Komunikacji Elektronicznej
6 Najistotniejsze zmiany w prawie pocztowym (5) Zagwarantowanie dostępności usług powszechnych poprzez wyznaczenie operatora zobowiązanego do świadczenia usług powszechnych do świadczenia usług powszechnych na terenie całego kraju zobowiązany będzie operator wyznaczony przez Prezesa UKE w drodze konkursu. Kadencja operatora wyznaczonego trwa 10 lat usługi powszechne mają być świadczone w ramach obowiązków operatora wyznaczonego w sposób jednolity w porównywalnych warunkach, przy zapewnieniu odpowiedniej dostępności (sposób rozmieszczenia placówek i odpowiednie rozmieszczenie nadawczych skrzynek pocztowych), z zachowaniem wskaźników czasu przebiegu przesyłek, po przystępnych cenach i z odpowiednią częstotliwością w zakresie opróżniania skrzynek nadawczych i doręczeń przesyłek (co najmniej w każdy dzień roboczy i nie mniej niż 5 dni w tygodniu z wyłączeniem dni ustawowo wolnych od pracy) warunki wykonywania usług powszechnych przez operatora wyznaczonego będą określone w rozporządzeniu Ministra ds. Łączności
7 Najistotniejsze zmiany w prawie pocztowym (6) Uelastyczniono zasady ustalania opłat za usługi powszechne przez operatora wyznaczonego operator wyznaczony jest zobowiązany ustalać opłaty za usługi powszechne w sposób przejrzysty i niedyskryminacyjny oraz odzwierciedlający koszty świadczenia tych usług zasada jednolitości opłat za usługi powszechne zasada niejednolitości opłat za usługi powszechne Wprowadzono nowe zasady kontroli opłat za usługi powszechne prezes UKE będzie w drodze decyzji określał na okresy trzyletnie maksymalne roczne poziomy opłat mając na uwadze zapewnienie przystępności cenowej tych usług
8 Najistotniejsze zmiany w prawie pocztowym (7) Określenie zakresu przedmiotowego usług powszechnych i sposobu ich świadczenia katalog usług powszechnych będzie obejmował przyjmowanie, sortowanie, przemieszczanie i doręczanie: przesyłek listowych, w tym poleconych i z zadeklarowaną wartością do 2 kg przesyłek dla ociemniałych paczek pocztowych, w tym z zadeklarowaną wartością o masie do 10 kg oraz sortowanie, przemieszczanie i doręczanie nadesłanych z zagranicy paczek pocztowych, w tym z zadeklarowaną wartością do 20 kg określono także maksymalne wymiary przesyłek listowych i paczek pocztowych przyjmowanych, sortowanych, przemieszczanych i doręczanych w ramach usługi powszechnej
9 Najistotniejsze zmiany w prawie pocztowym (8) Ustalenie zasad dostępu operatorów pocztowych do elementów infrastruktury pocztowej operator wyznaczony ma obowiązek zapewnić dostęp do elementów infrastruktury pocztowej zdefiniowanej jako skrytki pocztowe, własne skrzynki oddawcze operatora wyznaczonego, system kodów pocztowych identyfikujących obszary doręczeń oraz bazy informacji o zmianie adresu w celu przekierowania przesyłek pocztowych dostęp do elementów infrastruktury pocztowej ma być zapewniony dla operatorów świadczących usługi wchodzące w zakres usług pocztowych operatorzy, który nie świadczą usług wchodzących w zakres usług pocztowych, są uprawnieni do uzyskania dostępu do elementów infrastruktury pocztowej, takich jak systemy kodów pocztowych oraz bazy informacji o zmianie adresu w celu przekierowania przesyłki warunki i wysokość opłat za dostęp do elementów infrastruktury pocztowej będą określone odpowiednio w regulaminie dostępu do elementów infrastruktury pocztowej i cenniku
Najistotniejsze zmiany w prawie pocztowym (9) Wzmocnienie ochrony konsumentów poprzez wprowadzenie transparentnych procedur reklamacyjnych odpowiedzialności operatorów pocztowych uprawnionych do doręczania pism sądowych, decyzji administracyjnych i doręczanych w trybie ordynacji podatkowej za nieprawidłowe lub niezgodne z terminem doręczenie tego rodzaju przesyłki rozszerzenie odpowiedzialności operatora wyznaczonego z tytułu świadczenia usług powszechnych na wypadki spowodowane winą umyślną operatora lub jego rażącym niedbalstwem, a także wprowadzenie odpowiedzialności z tytułu opóźnienia doręczania rejestrowanych przesyłek listowych najszybszej kategorii (priorytetowych) wprowadzenie możliwości nałożenia kary na operatora wyznaczonego z tytułu niezachowania obowiązujących wskaźników czasu przebiegu przesyłek nadawanych w ramach usług powszechnych
Najistotniejsze zmiany w prawie pocztowym (10) Przyjęcie metody finansowania kosztu netto projekt ustawy prawo pocztowe wprowadza mechanizm finansowania obowiązku świadczenia usługi powszechnej bez zaangażowania środków budżetowych koszt netto obowiązku świadczenia usług powszechnych stanowi różnicę między uzasadnionymi kosztami świadczenia usług powszechnych, których operator wyznaczony nie poniósłby, gdyby nie miał obowiązku ich świadczenia, a przychodami ze świadczenia tych usług i korzyściami pośrednimi, jakich nie osiągnąłby, gdyby nie ten obowiązek koszt netto będzie finansowany z dopłat operatorów świadczących usługi wchodzące w zakres usług powszechnych od osiąganych przychodów z tych usług, przy czym kwota udziału operatora w finansowaniu kosztu netto nie może przekroczyć 1% tych przychodów warunkiem zastosowania metody finansowania kosztu netto jest wystąpienie straty na usługach powszechnych. Finansowanie straty nie może przekroczyć poziomu prognozy kosztu netto zweryfikowanej przez Prezesa UKE
Najistotniejsze zmiany w prawie pocztowym (11) Rozszerzenie uprawnień Prezesa UKE w sektorze pocztowym uprawnienia kontrolne Prezesa UKE zakres kontroli dostosowano do rozwiązań projektowanej ustawy prawo pocztowe wykreślono przepisy o kontroli w zakresie naruszenia obszaru zastrzeżonego oraz wykonywania usług pocztowych na podstawie zezwolenia w związku z likwidacją obszaru zastrzeżonego i rezygnacją z przyznawania uprawnień do prowadzenia działalności pocztowej na podstawie zezwolenia wprowadzono kontrolę w zakresie ustalania cen dostępu do elementów infrastruktury pocztowej projekt ustawy utrzymuje uprawnienia pracowników Prezesa UKE w zakresie przeprowadzania kontroli przestrzegania przepisów i decyzji z zakresu działalności pocztowej, obowiązki kontrolowanego w zakresie umożliwienia przeprowadzenia kontroli i kontrolującego w zakresie sposobu prowadzenia czynności kontrolnych, redagowania protokołu pokontrolnego wprowadzono możliwość prowadzenia kontroli przez osoby nie będące pracownikami UKE na podstawie upoważnienia udzielanego przez Prezesa UKE
Najistotniejsze zmiany w prawie pocztowym (12) utrzymano termin 30 dni na wniesienie przez przedsiębiorcę kontrolowanego zastrzeżeń i uwag do protokołu kontroli w razie stwierdzenia naruszeń przepisów lub decyzji dotyczących działalności pocztowej Prezes UKE jest zobowiązany wydać decyzję określającą zakres naruszeń oraz termin usunięcia nieprawidłowości w wypadku stwierdzenia naruszeń warunków wykonywania działalności pocztowej, których charakter i skala nie zagrażają bezpieczeństwu obrotu pocztowego oraz istotnym interesom podmiotów korzystających z usług pocztowych lub operatorów pocztowych będzie możliwe wydanie jedynie zaleceń pokontrolnych, w których Prezes UKE będzie wzywał operatora pocztowego do usunięcia naruszeń lub udzielenia wyjaśnień usunięcie naruszeń lub udzielenie wyjaśnień powinno nastąpić w terminie 14 dni od dnia doręczenia zaleceń jeżeli w terminie określonym w zaleceniach pokontrolnych operator nie usunie wskazanych naruszeń lub udzielone wyjaśnienia okażą się niewystarczające, Prezes UKE wydaje decyzję określającą zakres naruszeń oraz termin usunięcia nieprawidłowości. Decyzja może określać także sposób usunięcia nieprawidłowości
Najistotniejsze zmiany w prawie pocztowym (13) Podział kar za naruszenie przepisów prawa pocztowego wprowadzono podział na kary obligatoryjne i fakultatywne kara obligatoryjna jest nakładana w razie dopuszczenia się przez operatora pocztowego jednego z naruszeń wymienionych w nowej ustawie prawo pocztowe kara fakultatywna może być nałożona na operatora pocztowego w sytuacjach o mniejszym znaczeniu dla prawidłowego funkcjonowania rynku pocztowego, tj. za udzielanie w sposób nieprawdziwy lub niepełny informacji wymaganych przepisami ustawowymi, przedkładanie danych lub informacji z naruszeniem terminu lub nie zastosowanie się do zaleceń pokontrolnych wprowadzono karę grzywny w wypadku nie realizowania obowiązku instalowania oddawczych skrzynek pocztowych lub ich instalacji z naruszeniem wymogów ustawowych określono maksymalną wysokość kary jaka może być nałożona na ukarany podmiot w stosunku procentowym do jego przychodów. Utrzymano w tym zakresie rozwiązania obowiązującej ustawy
Zapewnienie efektywności prawu unijnemu w sektorze świadczenia usług pocztowych w Polsce (1) Źródła prawa unijnego w sektorze usług pocztowych w Polsce wiążące akty prawa unijnego niewiążące akty prawa unijnego (soft law) Orzecznictwo Trybunału Sprawiedliwości, Sądu (dawniej: Sądu Pierwszej Instancji) orzeczenia TS mają na celu zapewnienie jednolitej wykładni prawa unijnego we wszystkich państwach członkowskich orzeczenia TS mają moc wiążącą w stosunku do wszystkich sądów państw członkowskich orzeczenie TS wiąże sąd krajowy, który wystąpił z pytaniem prawnym do Trybunału, jak również inne sądy krajowe rozpoznające sprawę w toku instancji
Zapewnienie efektywności prawu unijnemu w sektorze świadczenia usług pocztowych w Polsce (2) Niewiążące akty prawa unijnego obowiązujące w sektorze usług pocztowych w Polsce (soft law) Rezolucje Parlamentu Europejskiego Rezolucje Rady Zielona Księga o rozwoju jednolitego rynku usług pocztowych inne akty (zalecenia, opinie, obwieszczenia)
Zapewnienie efektywności prawu unijnemu w sektorze świadczenia usług pocztowych w Polsce (3) Wiążące akty prawa unijnego obowiązujące w sektorze usług pocztowych w Polsce Traktat o Unii Europejskiej Traktat o Funkcjonowaniu Unii Europejskiej (dawniej: TWE) Dyrektywy unijne: Dyrektywa 97/67/WE (I dyrektywa pocztowa) Dyrektywa 2002/39/WE (II dyrektywa pocztowa) Dyrektywa 2008/6/WE (III dyrektywa pocztowa) w celu utrzymania ram regulacji sektora pocztowego należy skreślić datę wygaśnięcia dyrektywy 97/67/WE. Przepisy, których nie zmieniono na mocy niniejszej dyrektywy, wciąż obowiązują. Usługi, które państwa członkowskie wciąż mogą traktować jako zastrzeżone w okresie wdrażania, są wyszczególnione w dyrektywie 97/67/WE
Zapewnienie efektywności prawu unijnemu w sektorze świadczenia usług pocztowych w Polsce (4) Orzecznictwo Trybunału Sprawiedliwości w Luksemburgu nie jest źródłem prawa, ale ma istotne znaczenie dla wykładni prawa unijnego najważniejsze orzeczenia dotyczące dyrektyw pocztowych to: Sprawa C-240/02 Asempre wykładnia art. 7 dyrektywy 97/67/WE Sprawa C-220/06 Cerreos dotyczyła uregulowań krajowych powierzających świadczenie usług pocztowych zastrzeżonych i niezastrzeżonych jednemu wykonawcy Sprawa C-357/07 TNT świadczenia usług pocztowych przez publiczne służby pocztowe Sprawa C-148/10 DHL International NV obowiązek stosowania zewnętrznej procedury rozpatrywania reklamacji użytkowników usług pocztowych
Zapewnienie efektywności prawu unijnemu w sektorze świadczenia usług pocztowych w Polsce (5) Państwa Członkowskie: podejmują wszelkie środki ogólne lub szczególne właściwe dla zapewnienia wykonania zobowiązań wynikających z Traktatów lub aktów instytucji Unii. Państwa Członkowskie ułatwiają wypełnianie przez Unię jej zadań i powstrzymują się od podejmowania wszelkich środków, które mogłyby zagrażać urzeczywistnieniu celów Unii (art. 4 ust. 3 TUE) ustanawiają środki niezbędne do zapewnienia skutecznej ochrony prawnej w dziedzinach objętych prawem Unii (art. 19 ust. 1 TUE)
Zapewnienie efektywności prawu unijnemu w sektorze świadczenia usług pocztowych w Polsce (6) Formy zapewnienia efektywność prawu unijnemu w sektorze świadczenia usług pocztowych transpozycja III dyrektywy pocztowej do polskiego systemu prawnego stosowanie III dyrektywy pocztowej przez organy państwowe wykładnia prounijna ustawy prawo pocztowe odmowa zastosowania przez sąd krajowy ustawy prawo pocztowe niezgodnej z I dyrektywą pocztową, zmienionej II i III dyrektywą pocztową Brak efektywności prawa unijnego w sektorze pocztowym nieprawidłowa transpozycja III dyrektywy pocztowej brak transpozycji III dyrektywy pocztowej brak dokonania wykładni prounijnej
Zapewnienie efektywności prawu unijnemu w sektorze świadczenia usług pocztowych w Polsce (7) Skutki braku zapewnienia efektywność prawu unijnemu w sektorze świadczenia usług pocztowych wszczęcie przez Komisję Europejską postępowania o naruszenie prawa unijnego przez Polskę (art. 258 TFUE) wszczęcie przez operatora pocztowego postępowania o odszkodowanie za szkodę wyrządzoną przez Polskę z tytułu nieimplementowania lub nieprawidłowego III dyrektywy pocztowej
Prezentację przygotowali: Grzegorz Banasiuk, senior associate Tel. +48 (22) 344 00 00, grzegorz.banasiuk@gide.com dr Piotr Brzeziński, associate Tel. +48 (22) 344 00 00, piotr.brzezinski@gide.com Gide Loyrette Nouel Tokarczuk, Jędrzejczyk i Wspólnicy Kancelaria Prawna GLN spółka komandytowa Metropolitan Pl. Piłsudskiego 1 00-078 Warszawa Tel. +48 (22) 344 00 00 Fax +48 (22) 344 00 01 www.gide.com