Wyłączny dystrybutor firmy HANSEN, USA i RFF, Francja AUTOMATYKA CHŁODNICZA ARMATURA ODPOWIETRZNIKI Zawory odcinające ssawne z opóźnionym otwarciem HCK5 zamykane parami, do NH 3, R404A, R134a... CO 2 DN = 32 do 150 mm PS 25, 40 bar NOWOŚĆ firmy HANSEN, USA - - zawory DN 32 do 100 mm również do przyspawania ISO- 9002 W wypadku przerwy zasilania prądu do zaworu elektromagnetycznego sterującego 1, zawór główny otwiera się z opóźnieniem. Zawór sterujący regulacyjny ciśnienia 2 łagodnie redukuje ciśnienie w parowniku, upuszczając z niego czynnik chłodniczy poprzez tłok zaworu głównego na stronę wylotową do bezpiecznej, nastawionej różnicy ciśnień. Dopiero potem następuje jednostopniowe, pełne otwarcie zaworu głównego. Zawory HCK5 dostarczane są w komplecie z zaworami pilotowymi i króćcem mocującym do zaworu głównego. 2 1 Zawór HCK5-40 kołnierzowy Ssanie Zawór HCK5 (przekrój) Na rysunku z przeciwkołnierzami. Otwarcie zaworu elektromagnetycznego (1) powoduje zamknięcie zaworu głównego. Po zamknięciu zaworu (1) otwarcie zaworu głównego następuje z opóźnieniem, po zredukowaniu ciśnienia w parowniku do bezpiecznego. ZASTOSOWANIE Zamykanie przepływu w rurociągu ssawnym (powrotnym) parownika podczas odtajania. Szczególnie przydatne do parowników niskotemperaturowych, gdyż dla ich otwarcia nie jest wymagany spadek ciśnienia. Ponadto ich opory przepływu są znacznie mniejsze niż zaworów elektromagnetycznych. Otwarcie zaworu może nastąpić dopiero po zredukowaniu ciśnienia w parowniku. GŁÓWNE CECHY BEZPIECZNE, proste, niezawodne, oszczędne Pełna precyzyjna przewidywalność działania w czasie Jednostopniowe zamykanie zaworu, niezawodne, szybkie można precyzyjnie zautomatyzować instalację chłodniczą, szczególnie odtajanie nie ma niebezpieczeństwa poważnego uszkodzenia zaworu z powodu jego niedomknięcia wyeliminowano zagrożenia zakłóceń w instalacji chłodniczej podczas odtajania wskutek przepływu gorącego gazu na stronę ssawną podczas odtajania parownika Jednostopniowe otwarcie zaworu ze zwłoką czasową, pełne i bezpieczne Otwarcie po uprzednim łagodnym zredukowaniu ciśnienia w parowniku, m.in. przez upust czynnika poprzez zawór, standardowo do p = 0,7 bar. Możliwość regulacji p ciśnienia w parowniku i na wylocie z zaworu 2002-2007 ZTCh Wszelkie prawa zastrzeżone -1- T27/02/02 27.02.07
Pary czynnika pod ciśnieniem potrzebne są tylko do zamykania zaworu nie ma potrzeby podawania gorącego gazu do zaworu w celu utrzymania go w położeniu otwartym przez cały czas cyklu chłodzenia parownika nie ma problemów z wykraplaniem się ciekłego czynnika chłodniczego nad denkiem tłoka zaworu Minimalne zużycie energii elektrycznej Jest tylko jedna cewka elektromagnetyczna pilota i pod napięciem tylko wtedy, gdy zawór główny jest zamknięty (podczas odtajania parownika) Nie ma ograniczenia maksymalnego spadku ciśnienia przepływu przez zawór zawory mogą być stosowane wszędzie Minimalne straty ciśnienia przepływu znacznie mniejsze niż w typowych zaworach elektromagnetycznych Otwarcie zaworu wymuszone jest sprężyną nie jest wymagany minimalny spadek ciśnienia przepływu Zawory są typu normalnie otwartego nie potrzeba specjalnych zabezpieczeń parownika przed nadmiernym ciśnieniem minimalne zużycie prądu i cewki (tylko 1 cewka pilota i pod napięciem tylko podczas odtajania parownika) Teflonowy pierścień uszczelniający mocnego, żeliwnego tłoka zaworu gwarancja pracy bez zakleszczeń występujących w konstrukcjach z metalowym pierścieniem tłoka Trwałe uszczelnienie gniazda typu metal na metal Bardzo lekkie, szczególnie większe zawory Łatwość montażu i izolowania Zawory dostarczone są z kompletem pilotów. Możliwość zmiany usytuowania pilotów dla ułatwienia podłączeń rurowych. Zawory DN 32 do 100 mm kołnierzowe i bezkołnierzowe, DN 125 i 150 mm do przyspawania WSTĘP Zawory HCK5 przeznaczone są do zamykania i otwierania przepływu czynnika chłodniczego w dużych przemysłowych i średnich instalacjach chłodniczych. Normalnie są one otwarte dzięki sprężynie i do ich pracy nie jest wymagany spadek ciśnienia. Do sterowania przepływu par o wyższym ciśnieniu jest jeden zawór elektromagnetyczny. Pary te zamykają zawór główny HCK5, np. na okres odtajania parownika. Jeżeli podczas fazy gorącego gazu w cyklu odtajania wystąpi przerwa w zasilaniu elektrycznym, wtedy pomocniczy zawór sterujący ciśnienia będzie utrzymywał zawór główny w stanie zamkniętym, aż do momentu gdy ciśnienie w parowniku spadnie do wartości nastawionej na tym zaworze. Przystosowane są do pracy przy dużych obciążeniach, są trwałe, o korpusach z żeliwa sferoidalnego lub staliwa. DANE TECHNICZNE Zawór główny Materiały Korpus: zawory kołnierzowe - żeliwo sferoidalne wg ASTM A 536, zawory do przyspawania - staliwo Pokrywa górna: stal wg ASTM A36 Tłok z grzybkiem: żeliwo sferoidalne wg ASTM A 536, jedynie w zaworach Ø1¼ (= 32 mm) tłok jest ze stali nierdzewnej. Uszczelnienie tłoka: (tylko DN 5 i 6 ) pierścień teflonowy rozpierany sprężynką Sprężyna: stal nierdzewna Uszczelki (płaskie): bezazbestowe, z kompozytu grafitowego Trzpień: stal, ocynkowany ZASTOSOWANIA Zawory HCK5 idealnie nadają się do zastosowań niskotemperaturowych do wymuszonego zamykania podczas odtajania przewodów: ssawnych, powrotnych parowników z wymuszoną recyrkulacją i przewodów parowych parowników typu zalanego, oraz na przewody grawitacyjne cieczowe i wyrównawcze parowe. Ponieważ zamykane są one za pomocą par o wyższym ciśnieniu, to pracują niezawodnie nawet w warunkach gdy w instalacji jest lepki (zgęstniały) olej. Spełniają one wymagania zaworów odcinających ssawnych z opóźnionym otwarciem. Ich wydajności znamionowe na przewodach ssawnych parowych są takie same co wydajności zaworów Hansena typu HCK2 i HCK2W i dlatego idealnie nadają się do zastąpienia istniejących zaworów w instalacjach. Zawory te nadają się do amoniaku, R22, R134a i innych zaaprobowanych czynników chłodniczych. Uszczelnienie trzpienia: O-ring i pakunek z kompozytu grafitowego Kołpaczek zakrywający trzpień: stalowy pokryty chromianem cynkowym, jedynie w zaworach Ø 1¼ (= 32 mm) z polimeru wzmocnionego włóknem szklanym Przeciwkołnierze: odkuwki stalowe (tylko DN 32 do 100) wg ASTM 105 Zabezpieczenie antykorozyjne: farba akrylowa, a na życzenie powłoka z chromianu cynku żółtego. Parametry Maksymalne ciśnienie robocze: 27 bar, zawory do CO 2 40 bar Temperatura robocza czynnika chłodniczego: -50 do 115 C. Atesty: CE. T27/02/02 27.02.07-2- 2002-2007 ZTCh Wszelkie prawa zastrzeżone
Zespół sterujący W skład zespołu wchodzą m.in.: zawór elektromagnetyczny doprowadzenia par pod wysokim ciśnieniem typu HS6 lub HS8A (zależnie od wielkości zaworu głównego) (2), z filtrem ST050 bezpośrednio na wlocie, przeciwkołnierz standardowo SW ½ (na życzenie WN ½ lub FPT ½ ). Zawory te są typu normalnie zamkniętego (w stanie beznapięciowym zamknięte). Cewka elektromagnetyczna standardowo typu DIN (z przyłączem wtyczkowym 2 zaciski robocze i 1 uziemiający), napięcia: 230 V, 115 lub 24 V 50/60 Hz lub na prąd stały 24 V, IP65. Dostępne inne cewki: z przyłączem rurkowym ½ i wyprowadzonymi 3 kablami 450 mm i z przyłączem wtyczkowym z króćcem do rurki ½. Szczegółowe dane cewek w oddzielnym katalogu. zawór regulacyjny ciśnienia dolotowego HA2B (2) o zakresie regulacji A: 0 do 10 bar, z przeciwkołnierzem SW ½ (dostępne inne) - do połączenia z parownikiem. Fabryczna nastawa zaworu 0,7 bar. Lampki sygnalizacyjne Zawór elektromagnetyczny sterujący może być dodatkowo z lampką sygnalizacyjną LSB. Sygnalizuje ona czy cewka rzeczywiście jest pod napięciem. Lampki LSB nadają się tylko do cewek na prąd zmienny. Stopień ochrony IP65. Zestaw lampki sygnalizacyjnej LSB Nr katalogowy Czerwony 70-1100 Żółty 70-1101 Zielony 70-1102 Nakrętka mocująca lampki Lampka sygnalizacyjna LSB ZTCh.0000664 Lampka sygnalizacyjna zamontowana do cewki elektromagnetycznej zamontowanej na zaworze DZIAŁANIE Zawory HCK5 są normalnie otwarte. Utrzymywane w położeniu otwarcia za pomocą sprężyny. Po podaniu do zaworu, z przewodu sterowniczego, poprzez zawór elektromagnetyczny 1, par czynnika chłodniczego pod wysokim ciśnieniem zespół tłoka z grzybkiem zostanie przesunięty do dołu, ściskając sprężynę i siadając pewnie na stożkowym gnieździe w korpusie. Choć zawór HCK5 jest skonstruowany tak, że wytrzymuje uderzenie spowodowane szybkim zamykaniem, to w wypadku gdyby hałas lub uderzenia w urządzeniu lub rurociągach były nadmierne, może być wskazane niższe, regulowane ciśnienie gazu sterowniczego. Normalnie by otworzyć zawór należy przerwać dopływ par ze źródła pod wysokim ciśnieniem i zredukować ciśnienie występujące w parowniku po odtajaniu poprzez upust przez zawór elektromagnetyczny na przewodzie wyrównawczym ciśnienia w parowniku (obejście zaworu HCK5). Po wystarczającym obniżeniu się ciśnienia w parowniku (poniżej wartości nastawionej na zaworze sterującym regulacyjnym ciśnienia HA2B (2) typowo 0,7 bar) pozostała ilość par pod wysokim ciśnieniem przedostaje się przez otworek upustowy w tłoku zaworu głównego na stronę wylotową zaworu. Ciśnienie przed zaworem plus siła sprężyny wymuszają pełne otwarcie zaworu głównego. W wypadku awaryjnego wyłączenia dopływu prądu do zaworu elektromagnetycznego sterującego zaworu HCK5, zawór główny pozostanie nadal zamknięty przez pewien czas. Dzieje się tak dzięki pilotowemu zaworowi regulacyjnemu ciśnienia dolotowego HA2B, który wykorzystując ciśnienie w parowniku nadal zapewnia wystarczające ciśnienie sterujące nad tłokiem. Ciśnienie z odtajania w parowniku będzie wtedy się obniżać wskutek oddziaływania temperatury w komorze oraz w wyniku upustu gazu poprzez zawór HA2B (do wartości nastawionej i następnie przecieku tego gazu przez otworek w tłoku na stronę wylotową zaworu głównego. Po pewnym czasie zawór główny otworzy się całkowicie. Dzięki temu otwarcie zaworu głównego nastąpi przy ciśnieniu niższym od ciśnienia odtajania. MONTAŻ Strzałka na korpusie zaworu powinna być skierowana w kierunku normalnego przepływu czynnika chłodniczego. Zawory te normalnie montuje się na przewodach poziomych, na leżąco, lub na przewodach pionowych. Zespół zaworów sterujących należy montować pionowo do góry, ewentualnie poziomo. Zawory sterujące podłączyć jak pokazano na rysunku typowego zastosowania. Gaz o wysokim ciśnieniu należy pobrać sprzed dopływu do zaworu elektromagnetycznego gorącego gazu do odtajania. Spoiny należy wyżarzyć jak trzeba zgodnie z dobrą praktyką. Celem zabezpieczenia przed korozją zaleca się malowanie zaworów i spoin. Izolacja rurociągów, jeśli jest stosowana, powinna mieć właściwą powłokę przeciwwilgociową. Przed przekazaniem zaworów do eksploatacji należy wszystkie złącza spawane rurociągów, uszczelki pokryw i trzpienia sprawdzić na szczelność pod ciśnieniem zgodnym z odpowiednimi przepisami. Podłączyć elektrycznie cewkę zaworu elektromagnetycznego sterującego prądem zgodnym z podanym na obudowie cewki. Napięcie na cewkę podawać celem zamknięcia zaworu głównego. Podanie napięcia na cewkę powoduje otwarcie zaworu sterującego i wskutek tego zamknięcie zaworu głównego. Wyłączenie zasilania prądu do cewki powoduje zamknięcie zaworu elektromagnetycznego (1) sterującego. Cewki są z zaciskiem uziemiającym. 2002-2007 ZTCh Wszelkie prawa zastrzeżone -3- T27/02/02 27.02.07
WYDAJNOŚCI Wydajności zaworów na przewodzie ssawnym, parowym kw, amoniak Temp. parowania ºC 10 5 0-5 -10-15 -20-25 -30-35 -40-45 -50-55 -60 Spadek Średnica DN (mm) ciśnienia w zaworze (bar) 32 40 50 65 80 100 125 150 0,02 62 149 174 279 395 867 1.099 1.411 0,04 87 210 246 394 558 1.224 1.552 1.992 0,07 115 277 324 520 737 1.615 2.048 2.629 0,15 169 407 477 764 1.082 2.373 3.008 3.862 0,02 57 138 162 259 367 805 1.020 1.310 0,04 81 195 228 366 518 1.136 1.440 1.849 0,07 107 257 301 483 684 1.499 1.900 2.440 0,15 156 377 442 708 1.003 2.199 2.788 3.579 0,02 53 128 150 240 340 745 944 1.212 0,04 75 180 211 339 479 1.051 1.332 1.711 0,07 99 238 278 446 632 1.386 1.757 2.256 0,15 144 347 406 652 923 2.023 2.565 3.292 0,02 49 118 138 221 313 687 871 1.118 0,04 69 166 195 312 442 969 1.228 1.576 0,07 91 219 256 411 582 1.276 1.618 2.077 0,15 131 315 369 591 837 1.835 2.327 2.987 0,02 45 108 127 203 288 631 800 1.027 0,04 63 153 179 286 405 889 1.127 1.447 0,07 83 201 235 377 534 1.171 1.484 1.905 0,15 120 290 339 544 770 1.688 2.140 2.748 0,02 41 99 116 186 263 577 731 939 0,04 58 139 163 262 371 813 1.030 1.323 0,07 76 183 215 344 487 1.069 1.355 1.739 0,15 108 260 305 489 692 1.518 1.924 2.470 0,02 37 90 105 169 240 525 666 855 0,04 53 127 148 238 337 739 937 1.203 0,07 69 167 195 313 443 971 1.231 1.580 0,15 98 236 276 443 627 1.375 1.744 2.239 0,02 34 82 96 153 217 476 603 774 0,04 48 115 134 215 305 669 848 1.088 0,07 62 150 176 282 400 877 1.111 1.427 0,15 89 215 252 404 573 1.255 1.592 2.043 0,02 30 74 86 138 195 429 543 698 0,04 43 103 121 194 274 601 763 979 0,07 56 135 158 253 359 786 997 1.280 0,15 80 192 225 361 511 1.120 1.420 1.823 0,02 27 64 76 122 174 379 482 619 0,04 38 90 106 171 243 531 675 866 0,07 50 117 138 223 317 692 880 1.129 0,15 70 164 193 312 443 969 1.232 1.580 0,02 24 57 67 109 154 337 429 550 0,04 34 80 94 152 216 471 599 768 0,07 44 104 122 197 280 611 777 997 0,15 60 142 167 269 383 836 1.063 1.364 0,02 21 51 59 96 136 298 379 486 0,04 30 70 83 133 190 414 527 676 0,07 38 90 106 172 244 534 679 871 0,15 53 124 146 236 335 732 931 1.195 0,02 19 44 52 84 119 261 332 426 0,04 26 61 72 116 165 361 459 589 0,07 33 78 92 148 211 461 586 751 0,15 44 103 121 195 277 606 770 989 0,02 16 38 45 73 104 226 288 369 0,04 22 53 62 100 142 310 394 506 0,07 28 66 78 126 179 391 497 637 0,15 36 84 99 159 227 495 630 808 0,02 14 33 39 63 89 194 247 317 0,04 19 45 52 85 120 263 334 429 0,07 23 55 65 104 148 324 412 529 0,15 27 65 76 123 175 382 485 623 k v 17 41 48 77 109 239 303 389 Uwagi: Dla obiegów pompowych z nominalnym nadmiarem 2:1 do 5:1 do wydajności parownika dodać 20% i dobrać zawór dla tej zwiększonej wydajności. W instalacjach z parownikami zalanymi grawitacyjnymi zawór powinien być takiej samej wielkości co prawidłowo zwymiarowany przewód cieczowy lub przewód parowy. Podane wydajności określono dla temperatury cieczy równej temperaturze parowania. T27/02/02 27.02.07-4- 2002-2007 ZTCh Wszelkie prawa zastrzeżone
P = P1 - P2 Zawór odcinający ssawny zamykany gorącym gazem Parownik TYPOWE ZASTOSOWANIE Zawór na przewodzie ssawnym (powrotnym) z parownika odtajanego gorącymi parami Zawór elektromagnetyczny z filtrem Zawór regulacyjny ręczny Zawór pilotowy ciśnienia Zawór elektromagnetyczny z filtrem Przewód wyrównawczy ciśnień * Filtr z kryzą Ze źródła par pod wysokim ciśnieniem Z parownika HCK5 Do ssania Schemat instalacji z zaworem HCK5 na przewodzie ssawnym parownika odtajanego gorącymi parami. * Służy do wyrównania ciśnień w parowniku i na ssaniu po odtajaniu. W wypadku mniejszych parowników gdy zastosowano zawór HCK5 wg praktyki przewód ten jest niepotrzebny. 2002-2007 ZTCh Wszelkie prawa zastrzeżone -5- T27/02/02 27.02.07
BUDOWA WEWNĘTRZNA I CZĘŚCI ZAWORÓW Zawory DN 1¼ do 4 (32 do 100 mm) Zawór regulacyjny ciśnienia dolotowego HA2B Kołnierz SW 1/2 (lub inny) Zespół zaworów sterujących Zawór elektromagnetyczny HS6 dla dn = 32 do 50 mm HS8A dla dn = 65 mm i większych Filtr ST050 Kołnierz SW 1/2 (lub inny) Pokrywa zaworu 1-1/4 Zawór HA2B Membrana dociskana sprężyną. Zakres regulacji A = 0 do 10 bar. Nastawa fabryczna 0,7 bar. Gniazdo i przepona ze stali nierdzewnej ZTCh.000658 Krócieć 1/4 NPT do pomiaru ciśnienia dolotowego Otworek upustowy ciśnienia w tłoku 1 - Tłok z grzybkiem 16 - Przeciwkołnierz 2 - Sprężyna 17 - Śruba 10 - Trzpień do ręcznego podwieszania 18 - Nakrętka (otwierania) zaworu 19 - Zespół filtra płaskiego z dyszą 11 - Kołpak zakrywający trzpień 21 - Przewód sterujący 14 - Korpus 15 - Uszczelka kołnierzowa Opisy pozostałych części i numery katalogowe podano w oddzielnym katalogu części zamiennych. T27/02/02 27.02.07-6- 2002-2007 ZTCh Wszelkie prawa zastrzeżone
Zawory DN 5 do 6 (125 i 150 mm) Zespół zaworów sterujących Wymiary przyłączy do przyspawania DN A T 5 128 mm 6,6 mm 6 154 mm 7,1 mm Ø A T 1 - Tłok z grzybkiem 2 - Sprężyna 3 - O-ring wewnętrzny 4 - O-ring zewnętrzny 8 - Uszczelnienie trzpienia 9 - Dławik trzpienia 10 - Uszczelka kołpaka trzpienia 11 - Trzpień (do podwieszania zaworu) 12 - Kołpak trzpienia 13 - Pokrywa 14 - Śruby pokrywy 15 - Korpus 16 - Pierścień uszczelniający tłoka 17 - Rurka 18 - Zespół filtra 19 - Uszczelka płaska 22 - Kołnierz ¾ FPT 23 - Kołnierz ½ FPT standardowo Opisy pozostałych części i numery katalogowe podano w oddzielnym katalogu części zamiennych. 2002-2007 ZTCh Wszelkie prawa zastrzeżone -7- T27/02/02 27.02.07
WYMIARY MONTAŻOWE Zawory kołnierzowe DN 1¼ do 4 (32 do 100 mm) Zawory DN 5 i 6 (125 i 150 mm) Zespół zaworów sterujących DN cale/mm H 1 * H 3 ** H 4 1¼ (32) 1½, 2 (40, 50) 2½ (65) 3 (80) 4 (100) 5 (125) 6 (150) Wymiary (mm) L WN, L SW 1 L 2 L 4 W ODS 107 210 228 208 227 157 183 114 107 210 243 315 340 251 22 277 114 205 210 260 330 356 251 29 280 143 213 210 268 391 417 311 29 340 165 251 210 291 432 521 359 38 381 205 308 203 432 518 51 324 308 203 432 518 51 324 * Zapewnić dodatkowo 70 mm miejsca celem umożliwienia zdjęcia kołpaczka zakrywającego trzpień z zaworów o średnicach 1¼ do 4 cali (32 do 100 mm) i 115 mm dla zaworów ø 5 i 6 cali. ** Zapewnić dodatkowo 50 mm miejsca dla umożliwienia zdjęcia kołpaczka zakrywającego trzpień zaworu HA2B. W = maksymalna szerokość zaworu. Zawory DN 32 do 100 mm mogą być też z przyłączami zaworów głównych do przyspawania. INFORMACJE DO ZAMAWIANIA Rodzaje i wielkości króćców przeciwkołnierzy DN SW, WN ODS cale / mm Standardowo Również Standardowo 1¼ 32 1¼ 1, ¾, WN 1½ 1⅜ 1½ 40 1½ 2 1⅝ 2 50 2 1½ 2⅛ 2½ 65 2½ 3 2⅝ 3 80 3 3⅛ 4 100 4 4⅛ 5 * 125 5 BW 6 * 150 6 BW *Zawory DN = 5 i 6 mają jedynie integralne przyłącza do przyspawania doczołowego. Zawory te mają oznaczenie HCK5W. W wypadku zaworów DN 32 do 100 mm do przyspawania na końcu typu dodać W. Np. HCK5W-50. SW i WN króćce do przyspawania rury stalowej: SW gniazdowy, WN szyjkowy, ODS króciec gniazdowy do wlutowania rury miedzianej. UWAGA! zawory HCK5 dostarczane są z kompletem zaworów sterujących (pilotów). Nie potrzeba ich oddzielnie specyfikować. W ZAMÓWIENIU: Podać typ HCK5, średnicę nominalną, rodzaj i wielkość przeciwkołnierzy zaworu głównego i zaworów sterujących, rodzaj powłoki antykorozyjnej, jeśli cynkowa, typ cewki elektromagnetycznej i napięcie (115 V, 230 V lub 24 V; 50/60 Hz) oraz typ lampki sygnalizacyjnej, jeśli przewidziana. O ile w zamówieniu nie poda się inaczej to z zaworem elektromagnetycznym zostanie dostarczona cewka DIN (z przyłączem wtyczkowym DIN) 230 V 50 Hz. Wykaz dostępnych typów cewek i lampek sygnalizacyjnych pracy cewek podano w oddzielnych katalogach. Standardowo zawory są z powłoką akrylową na, życzenie ocynkowane. Wyłączny autoryzowany dystrybutor firmy HANSEN na Polskę ZTCh - Zakład Techniki Chłodniczej 85-861 Bydgoszcz ul. Glinki 144 tel.: (052) 345 04 30, 345 04 32 fax: (052) 345 06 30 e-mail: ztch@ ztch.pl www.ztch.pl 2002-2007 ZTCh Wszelkie prawa zastrzeżone -8- T27/02/02 27.02.07